장음표시 사용
321쪽
S, Ft iterum: Sicut mim eo pus fine spiritu , si fie fidei fine operibus mortua est addit quo-
is que asperiora quaessam ad confundendosis eos, qui sibi praesumptione Christianae fi- ,, dei blandiuntur, sed dieet aliquis: Tu - ,, dem habes , ego opera babeo . Ostende mibi ine operibus fidem tuam,'ego senis dam tibi ex operabus fidem meam . Quo,, utique hoc indicat, actus bonos, Cnriis stianae fidei quasi testes es te; quia Chri- ,, manus nisi opera bona fecerit , fidem is suam penitus probare non possit, ac per ,, hoc , quod probare non valeat , quia δε sit, sic omnino habendum esse quasi nonis sit. Nam quam pro nullo hoe habenis dum existimaret, in subditis statim ipse is demonstrat, dicens ad Christianum : Turi credis, quia unus es Deus, bene facis,
daemones credunt , c contremiscunt. Consideremus quid hoc loco voluerit Ap is stolus dicere 3 ne irascamur in divinis te- is stimoniis, sed acquiescamus : nec con ,, tradicamus, sed proficiamus. Tu mvir, ,, inquit ad Christianum sermo divinus , is quia Deus unus est , hene facis, o, daemones exedunt , is, contremi eum: Nunquidis erravit Apostolus, ut hominis Christia- ,, ni fidem aemoni compararct p Non uti- que: sed ostendere illud volens, quod ,, supra dierum est, Quia line operibus bo- ,, nis nihil sibi per fidei supercrtium usuris pare deberet. Idcirco autem ait -a dae- ,, monibus Deum credi , scilicet ut scut, , daemones cum esse Deum credunt, caseis men in pei versitate perdurant : ita 8eis quosdam homines quali eredulitatem dς,, moniacam habere , qui cum se Deum ,, credere asserunt , lamen a malo operes, non cessant. ri Subjungit autem ad pudorem, de con-M demnathonem hominum peccatorum , ,, non credere solum daemones Dei nomen, M sed etiam timere, & contremiscere, hoc
is est dicere: Ruid tibi , inquit, blandiris
is o homo quisquis es de credulitate , quae M sine timore , atque obsequio Dei nulla ,, est , aliquid plus daemones habent λ Tu
,, enim unam rem habes tantummodo, il-M li duas , Tu credulitatem habes , nonis habes timorem : illi & credulitatem ha- bent pariter, & timorem. Revo em aliqui prima , Apostolum uti verbo credum in praesenti pro praeterito uerta quod sit sensus; daemoneν quando erant
viatores , etiam crediderunt, oc Lamen ,
quia non habuerunt opera damnati sunt igitur & tu Christiane habens fidem sterilem, sine operibus, non minus aeternis damnationi subjacebis 3 familiarissimum enim est apud Hebraeos, unum tempus scribere pro alio, ut constat ex illo Lucae 7. Cui autem minus rimittitur , minus dilist, id est, minus dilexit, ut exponunt sancti Patres, Ambrosius, Chrysostomus, dec. Respondem alii Apostolum non aequiparare in omnibus fidem daemonum cum fide hominis viatoris, sed sollim quoad hoc , quod utraque sterilis, & inutilis est ad salutem quamdiu sine charitate, fle bonis operibus existit. Verum haec solutio supponit fidem eo modo esse in damnatis, quomodo in peccatore, ac proinde ipsum fillei habitum etiam in damnatis, ac daemonibus subsistere, quod est contra conclusionem. ILeires aliter cum aliis censeo rectitis dicendum, Apostolum ibi solium probare ex defectu operum fidem esse mortuam, sicut αdefectu etiam fructuum ostenditur arbor mortua , ad hoc autem probandum assertfidem dςmonis, quam fidem quaecumque illa sit, sive acquisita, sive infusa idcirco
colligimus esse mortuam, quia caret operi
bus: pariter ergo fides hominis peccatoris, quς sterilis est, probabitur mortua. His adde quod dς-nes, & damnati credere possint fide acquisita, quam sibi comparaverunt per repetitos actus fidei infusae , dum erant viatores, ut constabit ex infra dicendis ,
Dices seeundo: Fides infusa solo peccato infidelitatis deperditur : sed plures sunt
damnati, qui nusquam admiserunt pecca
tum infidelitatis, Sc qui cum habitu fidei defuncti sunt: igitur eundem fidei inlata
Respondeo, fidem infusam non solum destrui peccato infidelitatis illi oppolite absoluae loquendo, sed etiam ex defectu pig aD
sectionis ad credendum sicut oportet, de ratione indignitatis status, quamquam enim in viatoribus non soleat deperdi habitus fides, nisi ratione infidelitatis; attamen non mirum est, quod deperdatur in damnatis, qui nullum infidelitatis actum elicuerunt a tum quia non habent amplius piam assi istionem ad credendum; tum quia eorum status est summae miseriae, ac proinde nullum habet supernaturale beneficium, qualis est habitus fidei; tum denique quia, ut diximus, non amplius ordinantur ad justificatio
nem, dc beatitudinem , ac proinde fides in X cla
322쪽
eis esset inutilis. -Ηinc fit, quod licet damnati cognoscant in inferno easdem veritates supernaturales , quas cognoscebant in Via, illas tamen non Copnoscunt eodem
modo, nempe habitu fidei insulati sed dumtaxat habitu fidei acqui litae, vel soris etiam speciali Dei manifestatione , qua videlicet
Deus eis proponit ea mysteria, quae in via crediderant, maxime vero , quae spectant ad aeternam sculicitatem , quam propria Culpa amiserunt, nempe ut ad ejus intuitum acerbius torqueantur.
I abii : Nihil officit quominus in damnatis remaneat pia affectio ad credendum: ergo pariter nil obstare potcst quominus in ipsis romaneat fidei habitus . Consequentia atet ex mox dictis. Antecedens vero pro-atur ι cum enim in damnatis remaneat wnderelis, & inclinatio in bonum, non repugnat in illis quoque repcriri pium aliquem affectum, ut constat ex divite epulone i qui licet in inferno sepultus , &sammis cruciatus , suis fratribus salutem exoptabat, & exorabat Abrahamum , ut ad eos mitteret Lararum , quatenus illos adhortaretur ad poenitentiam . Nego antecedens: quamquam enim damnati scin per habeant synderesim ad acerbio-Tem cruciatum , tamen cum semper operentur ex prava intentione finis , omnesque corum actus, quantumcumque hal eant objectum bonum, sint ordinarie mali; re- Pugnat, quod in iis sit aliquis pius asse. eius erga primam veritatem mysteria reve- Iantcm, & exponentem . Neque etiam ex Iio assectu, imo omnino perverso, exora-at dives epulo , ut Lazarus suorum fratrum conversioni incumberet. Id enim fiagitabat , ne scilicet dirius torqueretur Propter eorum damnationcm , & pcismum exemplum, ac peccandi occasionem, quam eis dederat.
CONCLUSIO QUARTA.H Abixus Dei tuo, perseverat in pecca.
iure gratιa Ianaificante , ediaritate vestato. Haec determinata cst in Concilio I ridentino Iess.c. c. I S. ubi desinitur , Hyrendum es e non modo risib. ale, per quam O, ipsa pdes omismor, sed etιam quocumque
tum gratia , simul Dem temper an isti ,
aut Mem , quae remoti, non esse veram fidem; licet non L Drva, aut eum , qui sim fine Maritate babet, non esse circlianum , anat brma sit. Probatuν: Primo quidem e Scriptura sacra nam Apost. I. aa Cor. 13. clarc lape nit fidem posse esse sine charitate, ac proinde illam subsistere in homine peccatore , ait enim: si babuero omnem Mem . . . Maritatem autem non babuero, nil mibi prodest :Et S. Iacobus id aperte demonstrat cap. 2. ubi ait: Fides De operibus mortua s: Est ergo fides viva, di fides mortua; fides quidem viva, nempe ea fides, quae perebaritatem operatur, inquit Apostolus ad Galat. s.fides autem mortua, quae a charitate scringitur, cum enim vita animae in gratia, &charitate consistat, illa dicetur fides viva, quae charitate formatur; illa vero mortua, uae sine charitate existit; Unde S. Ausu-inus I. de Irinit. cap. I 8. praeclare Mi ιFidem sine chari rate est posse, ηοη μ es.
Et S.Ilar nardus serm. a. de resurrectione :sicut, inquit, ramoris huἰus vitam ex motu
suo dignoscimus; ira is fidei vitam ex bonis
operibus. Itaque vi a quidem eo mris es aniama , per quam movetur , se ηιιt: vita vero Dei ebaritas est: quia per illam operatur, frui in Dinoo legis ; Mes, quae per dilectionem operatur : unde , is, refrigycen e Gariatate pias moritur , ficut corpus amma recedente . Quemadmodum ergo corpus per animae recessum non desinit esse : ita ne omnino fides perit piopter ipsus a charitate, e gratia sanctificante separationem . Probatur etiam ratione: Fides non destruitur pcr id, quod sibi non opponitur, nec physice, nec moraliter '. sed omne peccatum non opponitur fidei , nec rationem fornaalcm esus obaecti destruit: ac subinde potest homo in peccato mortali existens credere omnia , quae proponuntur, ut revelata a Deo: igitur potest in eo statuli abcre , & exercere fidem . IUUer, inquit Suareet disp.8.scct.3. nu. 3.poteli homo secrare , & pCenitere impersccte per attritionem sit pei naturalem , &Deum , ut Authorem supernaturalem orare, adorare, & ei obst qui, ac inservire , uantum ad aliqua praecepta , quae servana occurrami. i d liaec praestare nequit sine fide infula : igitur homo in statu peccati potest conseivare fidem . Denique: idclico per peccatum censetur
deperdi fides , quia illa haberet necessa
323쪽
riam connexionem cum gratia sanctifican- tur per illius absentiam, & iterum vitam te , qualem habet charitas : at ita non recipit Per eius adventum . est, nec enim est illius proprietas , nec Quod utique, inquit de I ligo disp. I; compars , sed dumtaxat fundamentum sect. num. q. verum indicant parabolae, illius sicut & totius aedificii spiritua- ac similitudines, quibus Scriptura, & Pa- Iis , quod utique manere potest, destru- tres hoc solent significare . Nam fides sinecto illo aedificio , quemadmodum destru- charitate assimilatur lampadi sine oleo ,
cta domo , non miniis integrum funda- qualem fatuae virgines habebant , quam mentum subsistit. eandem lampadem , ut revivisceret, oleo Adverte tamen fidem in peccatore subsi- addito ornare parabant , non aliam iam stentem appellari insermem, de mortuam,spadem, sed eandem . Sic etiam S. Hier quae autem permanet in homine justo , nymus tom. q. in cap. 26. Isaiae sub initium viva dicitur , &formata' charitas enim estacomparat bona opera, seu charitatem mu- veluti forma perficiens fidem, non quidemiro, fidem antemurali: Et ponetur, inquit, physice, ut volunt aliqui 3 quia salsum estiis ea murus , on antemurale : mumi bon habitum charitatis immediate concurrere rum operum, antemurale rectae fides , vecum habitu fidei ad ejus assensum , .cumdisplici sema sit munimeηto, non enim sufficit hic pilor sit omni actu charitatis : igitur murum babere fidem , nisi ipsa f ies σGibus
non est necessaria talis informatio cnari- eonfirmetur. I bi vides ipsi meandem fidem. tatis ad hunc effectum: sed tantum mora- quae sine operibus non sufficit, debere bo-liter : idque duplici titulo, primo quidem nis operibus confirmari: neque criim po- quatenus ex consortio charitatis actus fidelisito muro antemurale mutatur , set idemessiciuntur meritorii vitae aeternae, quae si- omnino perseverat. Ita etiam loquitii ' S. ne charitate nullum habent honorem. Se- Bernardus serm. 24. in Cantica: Μου pii, cundo , quia fides informis habet se ad inquit, est styaratio charitatis: creati in Cbri modum radicis , seu arboris non serentis flum p De Cisisti opera , ut vivat fides tua rfructum , in quo statu censetur mortua , fidem tuam duectio animet, pr t actis , non hoc est , privari vita spirituali , & omni incurvet terrenum opus , quem fides cael iumvenustate, ac decore, per quem Deo fiat erigit. Eadem ergo fides est, quae adsce- grata, & accepta. dente charitate moritur, de redeunte vi-Nolim tamen existimes cum quibusdamivificatur, & animatur. In quo etiam sen- Theologis antiquioribus, fidem informem,lsu Beda in eap.2. Iacobi dixit, fidem mor& formatam esse distinctos habitus in en- tuam per opera charitatis reviviscere, &titate, quorum unus in peccatore subsi. animari. Certum autem est non posse restat, & pereat adveniente gratia r e con- viviscere , & resurgere , nisi illud idem ,
tra vero ni recedat cum gratia succeden-Jquod ceciderat, & mortuum fuerat.
te altero habitu fidei in imis 3 nec , ut Ratio hujus assertionis est clara r quia volebant alii , utrumque illum habitum eadem fides, quae informis est, cum sum- manere in homine iusto, in peccatore ve- ciat ad assensum supernaturalem de rebus ro solium subsistere habitum fidei informis. revelatis propter divinam authoritatem ες llae utique opinionum varietas ex eo sor-lsumcit adveniente charitate ad eadem o te ortum habuit , quod fidem vivam , &lice a credenda , qui assensus in homine mortuam non miniis disterre putabant , iam justo gratus erit Deo, & meritoriusquam hominem vivum, & mortuum: quoslde condigno: ut quid ergo alius heabitu non solum numero , sed specie differre fidei addendus est ρ Adde non esse credi- existimabant; Verrem iam concors Jhemibile, quod peccante homine , detur tunc Iogorum sententia docet eandem numerotei alter fidei habitus novus, qui certe esi fidem , quae antea erat informis propteristi donum. Dei supernaturale datum de gratiae carentiam , fieri formatam per clus novo homini absque ulla ejus dispositi augmentum : quemadmodum enim idemine; imo cum indispositione , & demerito corpus , quod vivum fuerat , non solum actuali , ob quod dignus esset expoliari Vortuum idem permanet; sed etiam reve-ldonis omnibus , non quidem nova recura est idem, cum denuo suscitatur, ac re-spere ovocatur ad Vitam di ita de fidei habitus , qui Vivus erat praesente charitate, mori
324쪽
Trach. II. DI'. I. An. II. Quaest. III.
tieis . Haec est determinata in Concilio I ridentino locis in praecedenti conclusione Iaudatis , ubi dicit fidein amitti Per peccatum insidelitatis . Quod etiam
probatur ex Scriptura sacra, nam Lucae 8. dicitur; esse quosdam , qui ad tempus credunt, di in temporc tcntationis recedunt: Et Apostolus I. ad Timoth. I. loquens
de Alexandro , & Hymenao , hortatur Timotheum , ut ineat Mem , is, bonam
Urientiam, quam quidam repellentes, circa fidem xaorna erunt. Dicuntur autem naufragasse , qui navem,
id est Ecclesiam, perdiderunt, ut exponit S. Chri somus hom. s. dicens : Sicut iri , qui xa in agium facis , amissis omnibus nisus
e aer, ita is, qui ex fide excidit , nihiI Mi
ex Dei dinis, ae virtvιibus amplius retinet .
Unde ibidem cap. o. de homine haeretico loquens, ait: SUerbus es, xibit scieηs, id est nihil certo, & firmiter credens: unde
ibidem hortatur Timothaeum. Depositum custodi devitans profanas vocum nomiates ,
dam promittentes circa fiam exriderunt rQuibus vel bis significat Apostolus revera hominem infidelem, & hareticum a fide
Idem colligitur ex prima epistola S.Ioannis cap. I. ubi Apostolus loquens deliae-xeticis , quos Antichristos nominat, ait :Ex nobis modisνuηι, sed non erant ex nobis:
vam si fulsext ex nobis , permansissent utique
xobiscum. Ex quibus verbis colligunt M. Patres hominem haereticum esse sejunctum ab Ecclesia, nec ullatenus amplius Christi mystico corpori conjunctum . Hebalux insupra ratione: Primo quidem :Ille fidem deperdit , qui non potest Ce seri fidelis; sed haereticus non potest cem siri fidelis: igitur in eo fides non persevexat. Minor constat: haeresis enim est formalis infidelitas , ac proinde haereticus non potist fidelis astimam. Malor etiam Patet, quamdiu enim quis habct habitum fidei, quantumvis dubius haereat circa quosdam orticulos , revera appellari potest fidelis , sicut is, qui plures conclusioncs philos rhicas novit, eis circa unam , Ict alteram erret, nihilominus absolute dicitur
Philosophus. Deinde, Ille non habet habitum sdei ii
suis, qui non potest moveri a ratione r-
mali ob ecti talis habitus t sed haereticus non potest moveri a ratione sor mali ob -cti fidei in suis; haec enim formalis ratio est ipsa revelatio, ut notificata per Ecclesiam omnino insallibilcm : ergo ctim lineticus non credat Ecclesiam insallibilem esse in proponcndis omnibus obiectis a Deo revelatis , alic ut non magis crederet unum articulum, quam alterum, consequen Seriquod fidem perdiderit. Denique, Si quis ante susceptum fidei habitum nollet credere aliquem ex articulis, puta praesentiam corporis christi in Eucharistia , quamvis paratus esset credere Omnibus articulis in tribus Symbolis , Ap stolorum, S. Athanasi, de Concilii Nicaeni, expressis, non posset suscipere fidem ergo si ita prave assiciatur post illam susceptam , non poterit eam servare . Cons quentia patet a simili: Sicut enim aliquis unum hominem odio prosequens, quamvis omnes alios diligat , non potest excupere , me conservare habitum charitatis ita a pari, qui prave assicitur circa unum articulum credendum, non potest recipere habitum fidei: quemadmodum enim charitas movet ad amandum omnes omnino homines: ita de fides ad credendum omniabus omnino objectis a Deo revelatis . Dices: Haereticus, qui negat unum artiaculum fidei, puta purgatorium , aut alia quod ex Sacramentis, eandem adhuc ex peritur facilitatem , ac promotitudinem
circa alios articulos: igitur habet adhuc eundem fidei habitum.
Distingvo axtecedens : Experitur eand cm facilitatem ratione fidei infusae, nego: ratione fidei acquisitae per varios actus, quo auic haercsm exercuit , concedo . Consequens similiter distinguo ι Habet eund cn, fidei habitum divinitus insusum, nego: acquisitum, concedo . ille igitur, inquit D ctor d.23. num. sine fide insula credit is a Iiis articulis, quia fides insuta corrum- pitur cum haeresis generatur; alias starent issimul fides, & haeresis: igitur fide acqui- ,, sita credit aliis articulis; quae scilicet suit is cum infusa praecedenti, si aliqua talis is suit, non enim in illo instanti , in quo is corrumpitur fides infusa per haeresim , is Mneratur primo fides acquisita, nam ille oerror non disponit ad fidem pro tunc, Himmo est indilrositio, ut pro tunc non is
325쪽
generetur: igitur praesuit ante illum er- , rorem , dc lic certum est esse in nobis,, fidem acquisitam. Ita Doctor. Dires secunia: Si per peccatum infidelitatis destrueretur fidei habitus, illa destructio fieret, vel phvsice, vel moraliter: at neutro modo id seri potest 3 non quidem moraliter , sive demeritorie; enimvero si per peccatum infidelitatis destrueretur fidei habitus, maximu quia propter sui indignitatem, & enormitatem moveret Deum, ut auferret ab homine omne donum supernaturale; sed id dici nequit; quia alia sunt peccata graviora, puta odium Dei, quod tamen non movet Deum, ut auferat habitum fidei ab eo qui tale odium habet. Non etiam physiec, si enim peccatum haeresis destrueret
phrsic E habitum fidei, vel istud efficeret in
ratione causae formalis, seu per modum sormae, quς per sui praesentem , & formalem efficacitatem pugnaret cum Ade , illamque destrueret; sicut calor pugnat cum frigore, & alaedo cum nigredine: vel per modum cauis emcientis, & mediatae, producendo videt et aliquid, quod esset omnino incompossibile cum fide: at neutrum dici potest. Non quidem primum: tum quia actus non opponitur formaliter, Ac immediate habitui, sed tantum alteri actui ab opposito habitu elicito: tum quia actus haeresis, qui non est voluntarius, sed indeliberatus , habet' omnimodam entitatem physicam actus haeresis , qui est deliberatus, nec tamen ad ejus praesentiam perit habitus fidei . Neque etiam in genere cauis efficientis 3 liquidem primus actus haeresis, quantumvis intensus, non potest producere habitum contrarium habitu fidei, nisi forte secundumentitatem, de primum gradum istius habitus infidelitatis : at ille habitus, sic productus secundiim primum gradum non sufficeret, ut expelleretur habitus acquisitus: ergo multo minus, ut per eum physice , de essicienter destruatur diabitus insulas, maxime cum nullus habitus acquisitus repugnet ex natura sua cum habitu infuso : peccator enim quantumvis habeat habitus infusos vitiolos , non mimis tamen justificari potest , etiamsi illi habitus vitiosi in ipso justifica
μηdeo, actum infidelitatis, sive haeresis expellere dumtaxat habitum fidei moraliter, non solum demeritorie, sed citam dispositivE: duplex enim genus destructionis, quantum ad praesens institutum distingui po- ἔγεγη TMol. Tom. YIH.
test 3 nempe demeritum, Zc indispositio iactus autem infidelitatis, non soli im pugnae in fidem demeritorie, quatenus videscet movet Deum , ut ab infideli substrahat fi dem ; sed etiam dispositive, qui enim non vult assentiri uni propositioni fidei propter
authoritatem, εc revelationem divinam ab Ecclesia propositam, eo ipso habet impedimentum, ne assensum praebeat fidei insula circa alias propositiones; siquidem authoritas, & revelatio divina proposita per Ecclesiam est unicum, de indivisibile motivum, quo assentimur per fidem insulam omni-Sus mysteriis revelatis: ergo ubi motivum istud censetur insumciens , ut excitet in tellectum ad assensum respectu unius , pari ratione censeri debet insumetens ad asesentiendum aliis propter idem motivum credendis. Diees tertio: Potest alis uis perdere habitum acquisitum; v. g. scientiam circa unum objectum, & eam persectam, ac integram conservare circa aliud obiectum particulare ejusdem scientiae 3 medicus enim facili negotio perdere potest habitum Physicae quantum ad principia , de proprietates corporis naturalis, eum vero retinere quan tum ad Animasticam, de proprietates comoris humani : igitur pari ratione poterit aereticus perdere fidei habitum, quantum ad unum articulum , dc eundem conse vare , quantum ad alios articulos divina fide credendos.
ωV paritatem, de ratio disparitatis est , quod habitus scientiae totalis non sit simplex , & indivisibilis , sed multiplex 8cadunatus ex variis, ac distinctis habitibus. qui circa diversa ejusdem objecti generalis, ac communis occupantur ι habitus vero fidei est omnino limplex , de indivisibi. lis 3 ac subinde mirum esse non debet . quod ubi deperditur, totus Pereat.
N0μηώm Ri- , citra controversiameite, quod causa materialis, seu subiectiva fidei infusae sit intellectus hominis , vel Angeli viatoris; quippe . ut diximus , cum habitus ille ordinetur ad cognitionem rerum supernaturalium, quae nonnisi per divinam revelationem innotescunt, ne L
326쪽
sum est, quod in ea facultate subjiciatur , quae unica cognoscitiva est, & capax perceptionis ejusmodi objectorum . Causa autem jormatis illitus, alia non est, quam ipsa p. ima veritas in dicendo, & revelando :habitus namque non aliam habent causam formalem, perquam innotescant , & ab aliis distinguantur , quam illam rationem formalcm objecti, a quo specificamur eorum habituum aetiis : & finalis similiter causa fidei est ipsi hominis justificatio , ac salus, juxta illud S. I etri I. cap. I. Re-μνια ηter finem fidei vestrae , salutem anima-r m vestrarum . Restat igitur dicendum aliquid de causa efficiente . tandum secundo, omnes Theologos convenire habitum fidei insula non produci , vel generalia repetitis actibus credendi my- seria ob revelationem divinam: ideo enim habitus virtutum I heolopicarum dicuntur insus per se, di non solum per accidens , quia ex natura sua postulant non fieri ab actibus, sicut fiunt habitus aequisiti: sed divinitus conceduntur ad modum potentiae , quae ordinatur, non ad facilius, sed adsim-liciter operandum; ideoque certum est hos abitus abeo infundi. Difficultas autem est,
an fidei habitus per se , ita possint a Deo
infundi, ut stoi sim ab alii, habitibus spei, ma-Icirre charitatis, ac gratiae sanctificantis pr. duci possint. Circa quam dissicultatem resolvendam triplex est Authorum sententia: Plurimi namque docent cum Suareae disp. . sea. s. num. s. habitum fidei saepe infundi sine habitu gratiae sanctificantis: nonnulla ve- To cum Soto lib. I. de Natura , & Gratia Cap.b. contendunt, quod licci habitus fidei non infundatur extra sacramentum; infunditur tamen fides habitualis in baptismo homini aliunde disposito per fidcm actualem, licet habeat obicem ad habitum gratie sanctificantis; quia, inquiunt, cum baptismus sit sacramentum fidei , saltem habebit huius habitus fidei insusionem ero effectu . Tertia denique sententia negat infundi unquam habitum fidei absque habitu gratiae . Notandum tertio , habitum esse quoddam vestigium ipsius actus ab eo relictum in Potentia , ac impressum , illumque inclinans in objectum cjusdem adtiis , ut alios similes allus producat . Sicut enim actu, fot maliter per modum transeuntis movet, re inclinat potentiam in suum oblectum , ita habitus cit quaedam hab:tualis, ac per. severans inclinatio, potentiam , quantum
est ex parte sua, movens continuo in idem objectum, maxime quando istud occurrit,& facultati ob icitur , quando enim ste-qucnter aliquos actus circa Objectum aliquod elicuimus , experimur nos paulatim magis, ac magis ad similes actus exerceri dos inclinari , & praesente objecto quodammodo violenter rapi , itaui necesse sit nobis vim in serre, ut ab eiusmodi actibus abstineamus. Porro actus ille, quo generatur habitus, considerari potest duobus modis: Pramo, quatenus est quaedam qualitas potentiae inhaerens ; ita ut ipsa hanc nullo modo percipiat, nec sensi Ditem habeat , vel dum producitur , vel dum in-haret: Secundo. quatenus ipsam potentiam sensibiliter assicit, ipsaque per eum vitaliter tendit in objectum . His praemissis duo
hic occurrunt determinanda. Primum , utrum necessario fidei habitus cum habitu charitatis, & gratiae sanctificantis infundatur : Secundum , utrum actus fidei in suis producere possint habitum fidei acquisitae .
tatis, quanquam revera possint seorsim in-Diab. Haec est Doctoris , quantum ad uintramque partem, in 3. d. 36. num. D. ubi loquens de virtutibus Theologicis, & earum connexione, ait: sed nunquid in fieri, vel in ins Me sunt connexae , ita quod una
non possit resis i siue alia Θ Respondeo quaecumque separari posunt ire esse , potest Deus separare in feri ι cs, ideo quantum δ ex se
non necessario connectuntur in insi fione , sed ex liberaruate divina connectuntur: quia Deus
totum iaminem perficit ue ita quod sicut eorρ raliter nullum sanavit, nisi persecte: ita etiam spiritualiter non sanat homiηem , mst perfectὸ sanet: persecta autem sanitas est , si quanium ad intellectum babet prim , , quantum ad voluntatem , stem, ebaritatem. Quibus verbis Doctor docet secundum legem , &viam ordinariam Deum in justificatione simul infundere Fidem, Spem , de Charitatem , quamquam illas virtutes seorsim possit infundeIe . Probatur prima pars . Primo quidem ex Concilio Viennensi, ubi determinatur probabilius esse , tam parvulis, quam adulti,, infundi per baptismum gratiam, & virtutes. Et ex Tridentino si s . o. cap. 7. ubi dicitur in
327쪽
ratem simul Infundi. Unde, inquit, in ipsa
nia simul infisa aeemit bomo per Iesum ristum, evi raseritur, Fidem, vem , e Chari.
taum. Quae verba nolim tamen sic accipias,
quas nusquam illae virtutes seorsim possint insundi , quod ita fiet si justificandus sit optime ad eas virtutes dispositus , vel iris aliquas ex illis virtutibus ante habuerit. Subdit enim i Nam Mes , nisi ad eam spes
accedat, is, charitas, neque urit perfecte eum Christo, neque eorporis eius Divum membrum
escit, qua ratione veri me aieitur fidem sine operibur mortuam, e Otiosam esse. Ubi aperic up nit fidem quandoque nobis prilis insundi, quam charitatem; agit enim de totali hominis conversione , & justificatione, qua infidelis conversus justificatur per insuli nem Fidei, Spei, & Chai itatis, aitque fidem insulam, nisi accedat spes, &charitas, non emcere nos membrum Christi, sed Wiosam, de mortuam esse, quae utique mimis contruὰ dicerentur, si fides nunquam nobis infunderetur ante charitatem. Quod autem id non fiat ordinarie, pr bat Doetor ex d. . de poeniten. cap. sunt plures, ise. Ubi dicitur, quod Deus neminem unquam sanavit, quem ex integro non fecerit sanum, ad cujus probationem pro- sertur illud Matth.ς. ubi dicitur, quod totum hominem saηum feerit in Sabbato, oui a &Corpus an infirmitate, & animam an omni contagione peccati liberavit. Subditur autem in eo Canone ratio huiusce assertionis: Ovaedam enim, inquit, impietas infidelitatis
is, ab illo, qui Justus, itia est, dimidiatam sperare veniam . Congruum est igitur, ait or, quod Deus, qui hominem sanat per infusionem virtutum supernaturalium, eum ex integro sanum essciat, ac subinde, quod tres eas virtutes simul insundat. Nihilominus secunda pars etiam est evidens, ncmpe, quod Deus interdum prius fidem, & spem insundat, quam charitatem, ut docet S. Augustinus l. i. ad Simplicianumqv.2. circa initium, ubi ait: In quibusdam
tanta est gratia fides , quanta non fuscit ad
obtinendum regnum caelorum. Loquitur autem
de Catechumenis habentibus fidem sine charitare; unde subdit: In quibusdam tanta es,
Mi iam Orpori Cbristi, G sancto Dei templo
deputentur. Hinc concludit: Fiunt ergo ιmeboationes quaedam fidei renceptienibus similes: non tamen solum eiseipi , Ied-η ei opulo, quibus verbis significat S. Doctor,
aliquem initio suae conversionis posse habere fidem, quamvis nondum habeat spem,& charitatem. Ruod utique verum apparet ex Ioan. 32. ubi de quibusdam Principibus Judaeis dicitur : Heruntamen De Prine ibus multi crediderunt in eum , sed propter Pbaria sistas non eootebantur, vi e 31ηagoga non fiacerentur: dilexerunt enim gloriam Κminum m
os, qvam gloriam Dei. Quibus significatur eos Principes habuisse quidem fidem, non
vero spem, de charitatem. Probatur etiam ratio e et Congruum enim
videtur, quod quando aliquis habet dispositiones ex se praer 'itisitas ad habitum fidei . eum accipiat, etiamti ob defectum dispositionis praerequisitae ad charitatem illum non possit suscipere: sed adultus potest interdum habere omnes dispositiones praerequisitas ad habitum fidei, etiamsi non habeat illas , quae prie requiruntur ad charitatem rigitur congruum est , ut ipsi fidei habitus infundatur, dum baptismum cum hac dispositione suscipit , v.g. etiamsi propter indisp sitionem, habitum gratiae sanctificantis, &charitatis non possit recipere. Major constat: Solet enim Deus. quatenus est author naturae, aut gratiae, sormam producere se cundum dimositionem subjecti, Minor vero probatur: fieri enim potest, ut adultus paratum habeat animum ad credendum, imo,& de facto credat omnia musteria fidei, ut revelata a Deo, & proposita ab Ecclesia. nec non, ut profiteatur illam fidem, quod accedat ad baptismum, habens aliunde affectum aliquem pravum, puta, odium pro ximi, quo in casu ille haberet omnes dispositiones praerequisitas ad recipiendam fidem 3 non autem ad recipiendam charitatem ι ac subinde posset fidem sine chari
Repoes, quod ipsa indisposito ad recipiendam charitatem eum inclignum emciat, ut ei fidei supernaturalis habitus conseratur ue ac proinde , qua ratione non potest recipere charitatem, eadem non potest fidem consequi. Contra. Demeritum, seu indignitas sum- ciens , ut Deus moveatur ad auserendum habitum charitatis, non lassicit, ut itidem moveatur ad ali serendum habitum fidei, qui conservatur in anima, etiam deperdita charitate: igitur pari ratione indignitas ad recipiendam charitatem non obstabit, ut quis recipere possit habitum fidei. Probatur consequentia: non enim est maior gra-
328쪽
81 Trach. II. Disp. I. Art. II. Quaest. IV.
tia, quod Deus peccatori gratiam fidei infundat , quam quod eam in ipso conservet , nec unum magis Deum dcd cet , uam alter um 3 igitur utrumque ex aequo
eri potest. Ex iis apparet Deile conciliari pugnantem Authorum sententiam circa insusioncm fidei conjunctim, vel seorsim a charitate, & gratia sanctificante , quod nempe Deus nusquam infundat habitum fidei, ii ne habitu chalitatis, quando subjectum est sufficienter dispositum ad utrumque habitum excipicndum , infundit vero unum sine altero, quando habet quidem dispositioncm ad reccptionem unius habitus ,
non vero ad receptionem alterius.
ritatis in nobis viatoribus generant bab, rus naturales, is aequisitos circa idem forma.
te obiectum, in quod actus superamurales ill νvm habituum tendunt. Haec est pariter Do-cloiis in Dd. 23. num.q. ubi probat dari in nobis sidcm acquisitam; Tum quia S. Augu- sinus dicit, quod non crederet Evangelio, seu rebus in ipso contentis , nisi crederet Ecclesia Catholicae: ergo potest aliquis credere Evangelio ob solam Ecclesiae a lithoritatem a cum autem possit credi fide humana rebus approbatis ab Ecclcsia, sequitur, quod possit quis fide acquisita credere mystei iis fidei contentis in Evangelio . Tum quia si puer Judaeus non baptizatus educaretur inter pueros christianos , nec sciret se
esse Iuda um, aut non baptizatum, ipse iiDdem omnino mysteriis crederet, quibus crederent christiani: at non crederet per sdem insulam, quae non conceditur infideli sine baptismate , quod ipse non accepit :igitur crederet per fidem acquisitam . Confrmat ex co, quod nos ipsi credamus multis tabus ex relatione parentum , &aliorum, quos non vidimus: Igitur, inquit, ,, pari ratione propter eand cm veritatem is credere possemus fide acquisita eadem my- ,, scria, quae fide divina credimus: tum deri nique quia si aliquis baptiZatus, qui creis didit fide infusa omnibus articulis, inciis dat in haeresim nolcndo credere uni artiri culo, puta Trinitati per narum , in eo M statu non amplius habet silcm supern
is turalem, ut ui pra dictum est, nec tamen
ri mimis firmiter credit aliis articulis, quam
antea, quatenus ipsos propria experier tia percipit, qui enim Iabitur inhaeresim iapropter negatam rcalem Christi D. corin ,, poris in Eucharistia praesentiam , experia ritur se non minus firmiter credere unita- istem Dei, personarum Trinitatem , In- , ,
carnationem, &c. quam antea: at non ,,
illis credit fide insula, quia illam per i- ,, dii per haeresim: igitur credit fide acquis- ista; ac subinde datur illa fides acquisita, is non solum actualis, Kd etiam habitualis . o Me restri, quod Doctor ibi asserat illam fidem acquisitam non comearari per clicitos actus supernaturales fidei infusae dised dumtaxat peractus mere naturales; sunscit enim quantum ad propositum , quod approbet Doctor dari fidem acquisitam circa idem objectum formale , in quod tendit habitus faei infusus: quod etiam alibi
probat, maxime quod lib. I q. ubi expresse ait , quod Deo immediate revelanti plerquir exedere eredulitare aequisita . Quod autem revera actus supernaturales proaucere possint habitum acquisitum naturalem , patet, quia actus producit habitum, quatenus potentia per eum sensibiliter movetur, sive sertur in Objectum: at intelia
lectus euem plane modo perceptibili , ae veluti sensit ili sertur in objectuin per actum
supernaturalem, ac per naturalem: igitur uterque actus in eo producit habitum. M jor constat, non enim aliter per actus repetitos facilitatur potentia, & habitum acquiarit producendi actus subsequentes , quam quia, ut di istum est, illi adius, ut sensibiles, relinquunt sui vestigium in potentia. Minor
probatur, non enim aliter potentia ex parte sua influit in actus supernaturales, quam in naturales, nec iIli eam sensibiliter am-ciunt aliter, quam hi 3 ita ut nullo modo possimus percipere, ac distincte cognoscere, ut ii in producamus actum supernaturalem, an vero dumtaxat naturalem; &consequenter cum potentia eodem modo se habeat circa objectum per actus su Per naturales , ac naturales, inde fit, quia quemadmotam actus naturales priaucunt habitum, etiam & supernaturales debent producere . Confirmatur ipsamet ex rientia, qua Colmstat justos, qui saepius se exercent in aliquo
actu virtutis supernaturalis , acquirere mamgnam in clus exercitio lacilitatem : quod est apertum signum eos acquirere habitum naturalem : crgo actus supernaturatis hujusmodi habitum gignunt.
329쪽
ob irier primo: Actus non producunt habitus, nisi similes eis, a quibus geniti sunt:
atqui aistus supernaturales non generamur
ob habitibus naturalibus: ergo illi nequeunt ejussi odi habitus producere. Distingua mayrem'. Actus illi non producunt habitus, nis omni ex parte fimiles illis habitibus, a quibus sunt geniti, nego: aliqua ex parte, concedo: habitus autem geniti per adius supernaui raus sunt similes abit ibiis infusis, non quidem secundum rationem supernaturalitatis, sed secundit mrationem inclinationis, & determinationis potentiae ad tendendum in objectum : ad hoc enim sussicit , quod potentiam formaliter inclinent ad eliciendum aliquem actum circa objectum formale ejusmodi ac uiam supernaturalium, abstrahendo a ratione naturalis, vel supernaturalis; hoc ipse enim, quo potentia ita inclinatur, suseficienter determinatur ad istum actum facile eliciendum.
Obseries secunia: Non miniis distinguuntur fides acqui lita, & infusa, quam scientia de opinio: scd scientia non potest pa- rere habitum opinionis, nec opinio habitum scicntiae : igitur assensus fidei elicitus propter auctoritatem Dei non potest generare habitum credendi, propter solam
Nego maiorem: de ratio disparitatis est, quod opinio, & scientia habeant omnino distincta objecta formalia : fides autem infusa, & acquisita non distinguuntur penes objecta formalia 3 siquidem utraque tendit in idem objectum sormale, nempe in rem
revelatam credendam propter auctoritatem
Dei: absurdum enim esset dicere, quod non posistet quis viribus naturae credere aliquide me verum, quia est revelatum a Deo, sicut potest credere aliquid esse verum, quando judicat hominem veracem istud dixisse, nam sine dubio Dei revelatio probabiliter cognita, est fortius motivum, ut inducat hominem ad credendum, quam revelatio hominis.
adde quod, si non posset quis ob idem
motivum credere fide humana, & divina, sed necessario moveri deberet alio motivo, ut credat per fidem humanam, & alio persidem divinam, sequeretur, quod etiam cingnoscere posset, quando moveretur uno motivo, re quando moveretur altero; &Consequenter posset cognoscere , quando eliceret actum fidei supernatinalis, aut
quando dumtaxat eliceret ictum fidei a quisitae, & sic a paritate rationis distinctu
posset cognoscere, quando haberet charitatem supernaturalem, & quando non haberet, & per consequens posset cognoscere certo aosque ulla revelatione se esse in statu gratiae, aut non esse; quod utique emroneum esse demonstrabimus agendo de
gratia justificante. Constat eruq fidem acquisitam, & infusam posse versari circa idem objectum formale, & per idem motivum,
quod insuper confirmatur : posset enim Deus revelare homini, vel Ecclesiae, quod subvenire pauperi, v. g. esset honestum honestate naturali, nihil revelando de particulari honestate, quam haberet, ut conducit ad vitam' aeternam 3 quo in casu posset voluntas per habitum naturalem misericordiae tendere in illum adtum : ergo habitus naturalis tendere potest in objectum sola fide naturali cognitum.
EX plicato Divinae Fidei objecto, 8e ha
bitu, ex quibus tamquam ex principiis procedit actualis fides, recto ordine occurrit consideratio, &disceptatio de ejusmodi sidet actu. Cum autem hic sit duplex, Internus videlicet, qui est ipsemet assensus firmus in auctoritate sub obscvrc revelantis fundatus; & Externus, qui est ipsa exhibitio sensibilis, ac declaratio actus interioris fidei, seu illius professio, per aliquod
signum externum, & apparens, quo internus fidei actus manifestatur, & declaratur: Hi ne de hoc duplici actu agendum erit in praesenti Articulo, inquirentes , ac resolventes: Primo, quid & quotuplex sit fidei
actus internus: Secundo, quae lit ejus certitudo: Tertio, qualiter de quando sit necessarius: suario, qua ratione voluntas adipsum concurrat: denique, quomodo& quando necesse sit externo signo fidem
suid is, quotuplex si actus Fidei internus. Notardum primo. hanc proferri Fidei
definitionem ad aliquibus Theolmis, ex S. Augustino, qui lib. de Praedestinatione Sanctorum cap.a. dicit, credere nil aliudin,
330쪽
3rs Tract. II. Disp. I. Art. III. Quaest. I.
ouam eum a Ulare euitare: quam utique ex fide μή; statim cap. II. incipit de eadem definitionem sic explicat S. I nomas qu. 2.ifide dicere: Est autem fides sperandarum stib-art. r. ut velit illis verbis comprehendi ge-Jflantia rerum argumentum non avarentiam:
nus, &dimerentiam ipsius fideli nam omi- & de eadem subdit: sine fide impossibile statis Iocum generis tenet: agensius vero de- placere Deoi quia accedentem ad Deum oportet
notat differentiam ipsius actus fidei a cogni- credere, quia est. Quod quidem ad intelletione evidenti, quatenus significat aliquam Etum pertinet, & postea de eadem fide a 3- libertatem in ipsa adhaesione intellectus, qualait: Fide intelligimus aptata esse saecula veνbo firmum praebet assensum alicui proposition iiDei, e c. la alia exempla affert, quae omni- propter solam auctoritatem divinam. Quod no dicunt assenium intellectualem. s eris utique explicari videtur ex ipsomet S. Au- tendum etiam non ibi sermonem instituerenustino, qui Ilib. de spiritu, G Littera cap. Apostolum de side objectiva, seu de objecto 3 i. ait: ouid est exedere, nisi GUentiso verumifidei, sed de fide ipsa formali, seu de assen esse, quia dieituνὸ Itaque ille, licetisu nostro interno; nam fides objectiva sunt
non sit actus voluntatis, qui potius dicitur res, quae sperantur, & non apparent: fides consensus, est tamen elicitus dependenter a autem, quae hic definitur, est substantia re- consensu voluntatis: quapropter Suareet di- rum sperandarum, &argumentum non ap-sput. s. secl. I. n.9. Scis di .F. se l. . n.xparentium; ac subinde condistinguitur ab
3o. apori me notant, quod etsi illa explica- objecto fidei ἔ objectum enim non est sublio S. I homae videatur acuta, non tamen stantia, seu fundamentum sui ipsius, neque est ad mentem S. Augustini; quippe S. Au- argumentum Probat seipsum . Utrum autem gustinus ibi non intendebat definire fidem praefata fidei definitio accurata sit, an vero divinam, sed solum explicare aliquod prae-ssit dumtaxat ejusdem fidei encomtum, ut dicatum generi cum, ex quo piobaret con- vult Erasmus, aut soIa illius per effectustra Semipelagianos non solii in progrcssum,ldcscriptio, ut volunt aliqui Jheologi, de- vel augmentum, sed etiam ipsum initiumiterminandum est. fidci dcbere in nobis esse ex Dei gratia. Ad Notandum tertio, omnes allus internos Quod usurpat Piam cogitationem, quae vi-ifidei infusae esse ejusdem speciei , utpote detur genus fidei divinae: peream enim vi- cum habeant idem objectum formale, nermdetur convenire cum fide humana: cx ea De divinam veracitatem, & idem motivum, autem inseri fidem ad salutem spectantemihoc est, eamdem revelationem ἡivinam, csse dumtaxat ex gratia Dei; quoniam, in-iquae non variatur specie, licet distincta quit S. Paulus ad I hilipp. 3. Non stimus sus specie objecta manifestet. Nec obstat, quod scientes aliquid cogitare ex ἡοbit, quasiexno actuum sdei aliqui videantur assirmantes, his, scilicet in iis, quae ad pietatem perti- alii vero negantes, puta cum credimus id nent, ut ibidem explicat sinctus Augusti- non esse, nec futurum esse, quia taliternus: quapropter alia invectiganda est fide ira Deo negatur, exempli gratia cilm cre- definitio. dimus in serni poenas nusquam finiendas, Notandum seeundo, definitionem fidei,tquoniam Deus asserit illas esse aeternas uequam communiter recipiunt Iheologi, tra-ihic enim assensus, quamvis videatur ne-di ab Apostolo ad Heb. II. ubi ait: Est au-igativus , nihilominus est revera assirmati- rem Dei su stantia rerum sperandaram, ar- vus; non enim haec aliam ob causam cre-gumentum non apparentium. In qua defini-idimus, quam quia Deus, qui verax est intione fit sermo de fide actitati, quidquid inidicendo, ista reveIavit. Unde actus ille contrarium reclamet Erasmus, qui in suis potius cst assensus, quam dissensus. Rnnotationibus ad eum locum vult nomine Adde quod, non credamus poenas infer fidei ibi non significari aetum intellectum,irum nusquam finiendas, quam quia Credi- sed voluntatis, qui dicitur fiducia: quae et- mus illas sore aeternas: credere autem ali-
iam sententia videtur suisse S. Damasceni quid esse aeternum, non est astensus, &di DIib.q. de Fide cap. II. at licci senserit ibi sui Dissensus: igitur actus fidei non videntur hac se sermonem de fiducia; non tam cri de illa rationo specie distingui: quamobrem hic sola, sed simul etiam de fide intella tuali, superest investigandum quomodo divida- ut explicat Magister sententiarum diit. 23. tur actus internus divinae fidei, penes di-Idque colligitur ex ipso contextu Apostoli, versum modum tendendi in Deum propo- qui postquam in me erepitιs Io. dixerata. Iustus nentem objecta in edenda.