장음표시 사용
361쪽
nobis convenientem, δc a nobis possidendum. sarta tandem ait, Deum. ut nobis convenientem esse quidem objectum forma Ie motivum spei : Erus autem bonutatem esse objectum terminativum.
Uoque beatitudo , tam a tua , quam formalis, seu Deus, ut a uobis Midendus Wr vi em , is, amorem , est octum
ram materiale , quam formale termisativum
stet Uvae . Haec est communior , & verior . tamque aperte satis tradit Doctor d. 2 . nu. II. ubi dicit spem esse virtutem Theolo eam: suis, inquit, respicis Deum pro .cio immeriata; nam per Omma alia , quae adduntur i ob tecto , non tollitis ratis Mecti, ut obiectum est; quia enim desidere iLIud miti, vel tali, non tollituν , quin desiderem isiud ut obiectum: igitur illud, circa quod
is actus spei , est bonum in itum , is, ita
Probaturni , ex Scriptura sacra, idquς ex secundo capite Tobiae, ubi dicitur: FLoi Iantiorum sumat, vitam illam expectamus, quam tuos est bis , qui fidem suam nanquam mutant ab illo; Ideoque Christus D. monet Matthas. suaerite primum regηum Dei . . . e , bae omnia Mycientis vobis. Quibus significat regnum Dei, hoc est, beatitudinc matternatri esse quaerendam, tanquam
principale obj m; caetera vero non est euaetenda princi Pliter, sed tantum secunario, nec subinde quaerenda. Hoc ipsum docet S. Apostolus ad Rom. cap. s. cum ait: Gloriamur in spe gloriae Iliorum Dei: quassi diceret, speramus ploriam, & beatitudinem aeternam Dei filii, ut haereditatem repromissam. Et ad Titum I. Is spem vitae aetereae, quam promisit, qui non mentatur Deus, OQ. Quibus significat spem tendere in vi- am aeternam, tanquam in objectum magis prςcipuum. Hoc etiam indicat ad Hebr. I. cum ait: Fides οβ substantia rerum speranda. ram, hoc est, res, quae per fidem cognoscutur est res speranda; sed solus Deus, qui est nostra beatitudo obiectiva, est objectum materiale, & sermale ndei; caetera vero tantum sunt objecta materialia, & secundaria: e go & spei. His consonat illud S. Augustuni lib.aa. de civitate Dei cap. ulti Premium virtutis, inquit, erit ipse, qui virtutem cedit,
qui seipsum , quo nius maius esse potes , Pr misit. Et Itb.I. consessi cap. I. Dcauo qum visa est gaudium de verstare, Me es, de te ,
qui veri s es, Deus meus. Et super Psalm. Ir. Erige spem tuam ad bonum bonoram omnium , a quo omnia is suo genere secta μιηι
Probatur citam ratione e Spes quatenus est virtus Theolnica tendit in Deum: talnon tendit in Deum. nisi ut possidendum; Deus autem possideri non potest a creaturis nisi per visionem, & amorem, in quibus consistit beati trudo tarmalis r igitur ,&c. Major constat. Minor probatur: Actus desilerii, quo spes tendit in Deum, distinguitur a desiderio , quo charitas in i IIudtendit, optanda ipsi bonum, nempe gloriam propter se: sed non potest aliter d stingui, quam quia spes tendit in Deum , ut nobis convenientem: igitur. 8ec. Umatvr ex eo, quod aliud sit sperare Deum, de aliud sperare in Deo: nam sperare Deum est habere emem desiderium habendi Deum pro obmo visionis, de fruitionis beatae, seu desiderare bonum infinitum quatenus nobis conveniens ι sperare vero in Deo, est habere desiderium emori ut Deus sit nobis auxiliator, & juxta suas promissiones nobis conserat auxilia necessaria, quibus posscinus promereri beatit dinem, quam s ramus 3 hi namque ductactus pollunt este aliquando sine se invicem , maximd primus sine secundo , puta dum quis praesumptuosd sperat: secus vero quando actus spei Theologicae ea honestus tam ex se, quam ex circumstantiis. Hoc significat Elar nu.23. cum ait, quod actus spei Theologicae sit desiderare bonum infinitum , ut mihi bonum a Deo liberaliter conserente ex meritis, quae habeo, vel mia hi spero: quibus verbis duo praedicti actus designantur, ut recte notat illo qu. 7.nua . Primus quidem per haec verba, demderare Maum i nitum: Secundus vero pertae verba, liberatirere a Deo ex meritis, qua habeo, vel miti spero. Confirmatis iterum e Deus est objectum spei, ut summum bonum nos Mans : staut sic includit non solum beatitudinem --ψtlivam, verum etiam larmalem ι ac proi de sub ratione utriusque beatitudinis est objectum adaequatum mei . Deinde. Deus ut poludendus includit so
maliter possessionem sui, quae fit solum evisionem , & amorem ι ω ut possidendus est obmum spei : igitur ut Objectum
spei includit sui possessionem 3 subindeque
362쪽
318 Trin. II. Disp. II. Quaest. II
formalem beatitudinem. Denique, obiectum formale spei est ultimus sinis creaturae rationalis : at beatitudo sormaIis, quae est visio, de beatitudo objectiva , quae est Deus Clare visus, non sunt duo fines, sed unicus: ergo ex illis constituitur objectum sor-
male , quod est spei in via , & delectiti
nis, seu fruitionis in Patria. Dices: Deus non potest a nobis desiderari, nec consequenter sperari , quatenus bonum nostrum: igitur ut sic non est ob-
ectum spei . Antecedens patet , quia sic Deum desiderare est uti fruendis, quod est
Perversum. Nego aηtecedens: Desiderare enim bonum nostrum , quatenus revera est nobis Conveniens, non est uti fruendis, quia ut sic b num istud non ordinamus tanquam medium ad consecutionem alterius boni; ac subinde Ur sic non utimur fruendis. IUabis: Bonum, quod est a nobis omnino diuinctum, nec potest nos perficere , non potest a nobis desiderari , nec sperari tanquam bonum nobis conveniens: sed Deus est bonum omnino a nobis distinctum, quod nobis ineste non potest, neque nos perficere : igitur non potest esse
objectum spei nostrae. Distivus mamrem: Non est bonum nobis
Conventcns, quod non potest nos perficere, nec sormaliter, nec o e stive, concedo; sor- maliter tantum, ncgo. Ad minorem dico, Deum non equidem perficere formaliter, seu
rer modum formae inexistentis, sed obiective, seu per modum obiecti allicientis, ad sui iucundam fruitionem, & visionem. Fbis: Deus per seipsum non est immediatum objectum tristitiae damnatorum, sed malum ab ipso eis inflictum: ergo similiter non est obiectum immediatum gaudii Be torum , sed bonum ab ipso concessum, nem re ipsius visio, aut fruitio Insupem. Objectum spei debet esse futurum: sed Deus non Potest apprehendi ut futurus, quippe cum ubique praesens existat: igitur secundum se non potest esse obieetiam spei. Derum 3 spes,
di desperatio, tamiuam motus contrarii, versantur circa idem objectum materiale per molliam prosecutionis, & fugae .: sed nemo desperat Deum, sed eius adeptionem: ergo nemo sperat Deum, sed ejus consecutionem: ergo non est materiale mjectum spei . suarτὸ denique, quia Deus non est reseribilis ad creaturas , cum ipse su ultimus finis omnium: ergo non potast respici pur
amorem concupiscentiae, qui semper refert objectum ad amantem : ergo neque potest esse obieetiam materiale spei, quia spes est amor concupiscentiae, quo desideratur o jectum tanquam bonum sperantis. Respondeo ad primum, non eandem esse rationem , Dei per ordinem ad Beatum, &damnatum; ivluidem respectu Beati consideratur, ut bonus 3 cum autem si bonus
in se, de per se, etiam per se potest esse obieetum illius. spei, sicut & amoris , &visionis: at vero per ordinem ad damnatum apprehenditur per modum mali disconvenientis; csim autem in se, nec per se non habeat rationem mali, sc etiam non
potest esse objectum tristitiae damnati , sed tantum per aliquid aliud , nimirum rati ne poenae inflictae . Ad secundum dira , quod etiamsi Deus
in se non sit ob istum futurum , tamen ut terminat visionem, & fruitionem, dici potest futurum , de arduum , quia illius visio, & fiuitio est sutura . Ad tertium concedo quidem , quod nemo desperet Deum spectatum secundiliose, bene tamen ut futurum objectum te minationis, aut fruitionis. Ad quartum respondet Doctor , Deum equidem non esse reseribilem ad nos , tanquam majus bonum ad minus , sed tanquam bonum superabundans ad minus bonum, cui liberaliter conceditur ex ipsa-met munificentia Dei, seipsum communicantis creaturae rationali , ut ipsain sua possessione perficiat.
Dices: Objectum virtutis scut & scientiae debet&ste unum di sed ex beatitudine objectiva, de formali non potest fieri quid
unum , siquidem beatitudo objectiva est quid increatum, nempe Deus; formalis rei' est quid creatum, scilicet actus visi nis , de amoris beatifici: igitur objectum totale, & adaequatum spei non potest esse simul beatitudo objectiva, & formalis.
Distingua morem: Debet esse unum uniatate entis , nego : unitate objecti terminantis, concedo: & similiter distincta minore , nego consequentiam : beatitudo enim objectiva, & formalis sunt revera quid distinctum sesundiim emitatem; cum vero conveniant in ratione beatitudinis pei seste, & adaequatae , etiam conveniunt in ratione objecti spei .
Dclaris: Ex beatitudine objectiva, & io mali non potest fieri aliquid unum : i
363쪽
tur solutila nulla . Probatur antecedens :Vel beatitudo formalis aeque primo pertunet ad hoc objectum spei Christia me , ac Deus , seu beatitudo vel non aeque primo pertinet: sed Deus principaliter directe, &-recto et formalis autem beatitudo tantum in obliquo, & velut connotatum: Primum non potest dici , quia haec duo simul iuncta, vel facerent unum s Ita iv modo per accidens, Ac sic totale o, jectum prim rium mei non esset unum in genere MIecti , veI ita sacerent aliquod
unum, ut Deus sese haberct tanquam materiale in hoc objecto , & beatifica visio ut firmate , quod dici non Potest ι quia
tunc spes non esset proprie meo gica ;nam unumquodque 4ebet tale denominari sua ratione formali, ouae in hac hyp 'thesi non esIet Deus, sed viso beatitio :igitur viso 'beatifica non ingreditur rati
nem objecti primarii spei Christianae, tamquam pars illius, sed istum ut aliqua conditio , sne qua praeposita , voluntas non poss)t exercere actum spei .. Romiam conccdendo quidem beatitudinem formalem, & objectivam non pertinere aeque ait Iationem obiecti principalisbe titudinis ι enim vero beatitudo obiectiva magis principaliter concurrit ad illuά integrandum, & constituendum: sormalis vero mimis principaliter: Illud enim censetur principalius concurrere ad integrandum objectum spei. quod maxime satiat appetitum animae Christianae sperantis, & a quo ratio bonitatis, & appetibilitatis , quae estiri beatitudine, derivatur, de provenit: at Deus ipse est, qui principalius satiat appetitum animae sperantis, quatenus anima il-Ia obtinet bonum speratum , de tota ratio appetibilitatis, quae reperitur in beatitudine formali, ab eo derivatur; ideo namque appetimus visionem beatificam , ut summum num 3 quia appetimus Deum sontem omnium bonorum; ita quod si Deus non esset objectiva nostra beatitudo , visio Dei non haberet rationem beatitudinis, ac su, inde beatitudo formalis mimis principat, ter spectat ad rationcm oblecti spei.
Ristim motivum, seu ratio se alis , sub qua spei raecogitae , non est di via
Haec concluso tribus partibus constat ,
Probatur prima : Deus est obiectum spei
Theologicae , quatenus est finis ultimus creaturae rationalis ab ea possidendus: sed talis non est sub ratione omnipotentis , aut auxiliantis , ut sic enim habet rati nem causae efficientis di igitur sub hac ratione non est objectum motivit m spei The
logicae aminia. Ratio sub qua spei Theologicae debet esse aliqua ratio boni: at divina Omnipotentia etiam sub ratione auxiliantis, non habet rationem boni form liter , quia ut sic pertinet ad rationementis , de causae efficientis: ergo non P
test esse ratio sub qua, neque objectum motivum spei . Denique, Illud tantiim est objectum sor- male spei Christianae, quod est ratio appetendi bonum speratum: atqui potentia rui,
& alia superitis enumerata, non sunt rati nes appetendi bonum speratum, quia ut sic
sunt vel aliquid praesuppositum ad actum spei, & se habcnt rationem causae efficientis; vel sunt tantum media ad bonum sp ratum : sed media ut media ncin possunt esse ratio motiva appetendi finem , nemo enim prudenter appetit finem propter media , sed 4 contra appetit media propter finem i igitur divina omnipotentia , seu auxilium, de fidelitas Dei in implendis promissis non possunt habere rationem formalem sub qua spei I heologicae.
Dires: Scriptura sacra hortatur nos ad sperandum in Deum propter ejus omnipotentiam , liberalitatem , & fidelitatem in implendis promissis: sc lib. 2. Reg. c. 22. Ceus sistis nisus, sperabo in eum. sperastis in Domino Deo 'ti in perpetuum is Psal. II. Deus meus adiutor Nae 3 ,-'er is in eum. Similiter 8e Tridentinum ies o cap. 13. hortatur fideles sese dimnentes ad justificationem: quatenus in rui auxilio firmissimam spem collocare , & rep
nere omnes debeant: igitur, &C. Re*-deo, Haec equidem requiri non tanquam rationes motivas ad sperandum, sed solum velut media quaedam, aut conditi nes aliquot praerequisitas, ut faciliori negotio actus divinae spei eliciatur . Probatur secunda pars: Ratio formalis sub qua spei debet esse disti iacta a quovis alio habitu in Deum tendente : sed alii sunt habitus a spe , qui tendunt in Deum sub
364쪽
36o Tract. II. Disip. II. Quaest. II.
ratione Deitatis, puta Theologia , quae versatur circa Deum sub ratione Deitatis: igitur sub hac ratione Deus non potest esse objectum formale spei Probatur secunda pars: Illud est obiectum motivum spei, quod est ratio larmatismotiva amoris i quo Deus diligitur aniore
concupiscentiae: at illius amoris concuyiscentiae objectum molixum est bonitas increata, quatenus est summum bonum comprehendens utramque beatitudinc in formalem, & obaectivam: igitur est praecisa ra
Dei P, Illud est objectum sormale
tivum, quod proprie movet ad sui appetitum , ac destiuerium : sed ad sc api tendum Deum tanouam finem possidendum movet praedicta Donitas: igitur, dic.
Derise, Verisimile est aliquam esse virtutem, quae Deum ouatenus nobis bonum consideret , quemadmodum charitas eum honorat , quatenus est summum bonum
in ordine ad se : sed nulla alia apparet virtus , cui magis haec consideratio congruat, quam spes: igitur talis ratio otiva ipsi est assignanda . Dicta primὸ r objectum motivum spei
Theologicae, debet ene aliquid increatum: sed divina bonitas, ut nobis conveniens, non est aliquid increatum: igitur Deus quatenus bonum nostrum, seu prout cedit in
nostrum commodum, non est formale o
lectum motivum spes Theologicae . Major constat a simili de fide , cujus ratio motiva est veritas Dei in dicendo, & de charitate, cujus motiva ratio est summa bonitas Dei ut in se, & secundum se . Minor etiam est evidens, bonitas enim Dei , ut Nobis conveniens , nihil aliud simili eat
formaliter, quam nostrum commodum. Nego minorem : Ratio enim nos movens
ad sperandum inum, non est praecise nostrum commodum, sed nostrum bonum increatum, quod est ipsamet increata bonitas Dei, ut a nobis possidenda . Nee o sat , quod bonum istud inereatum, quatenus objectum spei, dicat ordinem ad nos 3 hoc enim non ossicit virtuti Theologicae, quae ita non appellatur a suta
λcto, ad quod issus ob cium resertur , tanquam bonum illius , sed ab utroque suo objecto materiali scilicet , & forma- Ii: utrumque autem objectum spei est ali-cruid increatum , nempe Deus , de ipsius alvina bonitas. Diras serenia: Objectum motivum spei Theologicae debet esse distinctum a motivo charitatis: sed velle Deum ut nostrum bonum, εe prout cedit quasi in nostrum commodum, pertinet ad charitatem , quae non solum tendit in Deum propter se amandum . sed etiam in id omne, quod divinum est: igitur, &c. Aligo mirarem : charitas enim fertur in divinam bonitatem, quatenus est persectio ipsius Dei, non autem quatenus est bonum creaturaeo spes autem Christiana semtur in bonitatem Dei , ut suum bonum , seu quatenus est bonum , & commodum ipsius personae sperantis. Petes utrum beatitudo alterius possit esse objectum spei I heologicae, seu uitam posisimus aliis sperare beatitudinem . Urmo cum Doctore in s. dist. 26. num. II. ubi loquens de objecto spei, ait: Is ι dero Qua mibi, via tali, non militur quin desiderem EDd, ut iniectum. Nec refert quodnu.2. Oboiciens , latur, inquit, desiderare alteri proximo bonum e dem ratioηis , Mactus 1 3 imo quodplus est, velle Maumma sens eiusdem ratioηis B.Petro, erit actus spei, quod amrΔm . Dico enim Doctorem id non inferre pro inconvenienti, sed dumtaxat ratione illationis, quae sequebatur ex
dictis ab ipso, nempe quod sicut fides in universali, Ae fides in serticulari non es-fieiunt diversas fides r ita spes circa me ,& circa alium, non faciunt diversas virtutes spei: neque illud absurdum quod inscrt, spectat ad id , quia speretur beatitudo alteri, sed quod bonum praesens posisit esse objectum spei, quod utique revera absurdum est . Probatur itaque nostra assertio. μι- ex Apostolo a. ad Car.I. qui ubi praemisit se, tanquam aliquod membrum haens stiritualem coniunctionem cum illis , passum esse multas tribulationes , ita sudiungit :Ut ,s mstra firma fit pro vilii , scientes , quia frui socii pas rum estis, Ae eritis
consolationis : hanc enim consolationem ,
quam Deus impendit amictis in hac mortali vita, Apostolus ponit tanquam quandam arrham futurae illius gloriae aeternae, seu beatitudinis . Similiter capit. I. epistolae ad Philipp. Confidenter , inquit, Merpsum, quia qui ea it in vobis bonum opus, perficiet usque in diem I u Cb ii: & ut sa-nificet hanc suam contidentiam, seu speme illo bono Philippensium esse de aliquo,
365쪽
ut pertinente ad seipsum ratione spiritualis conjunctionis , quam habebat cum illis, ita subjungit : Sicut mihi iustum Mesemire pro omηibus visis , eo quia babeam mi in corde, O, in vinculis meis, O, indefensione,' ormatime mavelli foetos gau-Hi mei omnes vos esse . Probatur etiam nostra propositio ratione : Omnia quae requiruntur in actu spei' Christianae tam ex parte actus, quam expa re si cti, reperiuntur in praesenti actu οῦ ergo talis actus est spei christianae proprie dictus. Probatur antecedens: nam ex parte
actus requiritur ut sit efficax aliquod deside. rium supernaturale amoris concupiscentiae; ex parte vero obiccti requiritur, ut sit desdotum summi boni, quatenus illud nobis cst convcniens: scd haec duo revera cadere ossunt in actum spei, quo alteri beatitu- in m spero, & exopto; actus enim ille est supernaturalis, quippe cum tendat in objectunt supernati rate: est etiam ex amore concupiscentiae; hoc enim actu tendo in beatitudinem aeternam non quatenus est bona
in se, sed quatenus est summum aliquod bonum alicii conveniens, ut summa ejus perscctio: igitur, &c. Dices: Augustinus in Enchiridio cap. dicit: spes nonnisi bonarum rerum est, nec nis futurarum, ad eum pertisentium, qui earina spem gerere perhibetur igitur versatur
tantum circa bonum nobis , non autem alteri conveniens.
Deinde, Actus spei est actus amoris concupiscentiae: sed amor concupiscentiae versatur tantum circa bonum proprium, non autem bonum alienum : ergo non possumus alteri sperare beatitudinem . Respondeo ad S. Augustinum, eum dumtaxat esse intelligendum de spe, quae concipitur tantum secundum affectionem commodi, non vero secundum affectionem j
stitiae, de qua trauitur sermone II. de verbis Domin . cum ait : De nullius salute desperandum est, dum vivit . Vcl dico eum dumtaxat velle, quod non possumus aliis bona sperare, nisi quae nobis sperare congruit .
Ad secundum diea , amorem concupiscentiae quatenus connotat tantum affectionem commodi, esse dumtaxat circa nos , ut vero connotat affectionem justitiae, tam potest esse circa nos, quam clIca alios.
QUAESTIO TERTIA. Quianam fis subsectum spei Neologicae, seu
in quibus illa reperiat . Notandum primo, certum esse spem Theo. logicam , etiam secundit in actum , non reperiri in Deo exdcfectu objecti, quia Deus omnia bona intrinseca constantissim8
possidet, & seipso plenissime fruitur. Quantum ad bona extrinseca , nempe gloriam ,& venerationem , quam a nobis exigit , cum non sint ardua, tamen cum sint infallibilia respectu ipsius, imo nec sutura; quia cuncta ab aeterno sunt ipsi intimὰ praesentia, idcirco illa sperare non potest ; unde quoties in Scriptura Deus dicitur sperare aliquid a nobis, haec intelligenda sunt tr pologi cc; ita quod Deus loquatur humano
more, significans nimirum affectus , quos habemus ordinaric circa bonum absens nobis conveniens: igitur dumtaxat sermo esse potest de creaturis, utrum. videlicet in
eis spes Jheologica possit existere quovis
in natu considerentur . Notandum peruori , hic potissimum esse difficultatcm de hciminibus secundum duplicem eorum statum, scilicet viae, & ter
mini. Statum viae appello eum, quo tendi mus ad aeternitatem, qui videlicet complebitur non soliim homines fideles in nocmundo degentes, sed etiam animas e corpore solutas in Purgatorio lugentes. Statum termini aico esse eorum omnium, qui jam
aeternitati sunt consisnatii sive beatae in cς-lis, sive aeternitati miserae in inseris, de quibus omnibus moveri potest prisens difficultas, ut um videlicet spes existat in omnibus viatoribus fidelibus. Meunia, utrum inanimabus in Purgatorio degentibus : oris , ut riim in comprehensoribus , & Beatis :ctuariὸ, utrum in damnatis, & reprobis. ωηdum tertiὀ, spem sicut, & alias virtutes I heologicas posse deperdi tribus m dis . Primὸ, quidem per cessationem divini influxus illam conservantis, sicut enim virtutes insulae specialiter a Deo dependent , ut creentur, & infundantur ι sic etiam dependent a speciali concursu Dei. ut in suo
esse conserventur, ipsa enim rei conservatio, nihil aliud est, quam continuata quγdam rei productio : quapropter , cessante
divino influxu conservativo, necessum est,
quod illa virtus pereat. Secunia, desineru
366쪽
3σα Trin. II. Disp. II. Quaest. III.
possunt charitas , & spes per substracti id a per graves cruciatus, ac poenas , quas nem fidei, quae est earum fundamentum uelluere tenentur , beatitudo eis proponitur sublato enim sundamento necessum est ,ssub ratione boni absentis, & ardui, ac su quod omne aedificium ruat. Terisi, desine- inde sus ratione objecti spei. Denique anire postunt virtutes Theologicae per vitia mae Purgatorii habent enicax desiderium sibi contraria r unde quemadmodum divi-ibeatitudinis supernaturalis obtinendς, tanna fides deperditur saltem demeritorie persquam boni absentis ardui, & sibi acquisi- infidelitatem , ει charitas per quodcumque tu possibilist igitur habent actum spei Chri- peccatum mortaIe r sic etiam spes Chri-istianae, & I heologicae. Consequentia passiana amittitur per actum praesumptionis,itet ex diliis in primo notabili praecedentis aut disperationis . quaestionis. Antecedens probatur 3 Nam animae ibi sunt, tamquam in carcere, d CONCLUSIO PRIMA. nec solverint usque ad ultimum quadran tem , quae solutio cum sit Iaboriosa , ac
SPes Tisolutea sussit in viatoribus, tamisummὰ r natis , est illis medium arduum
in hoc mundo, quam in Purpatorio degem ad bonum desideratum Obtinendum : acribus. Haec conclusio constat duabus par-isubinde possunt elicere actus spei. tibus, quarum probatur Prima : Primo qui- Dicerm Animae illae sunt certae de sua beadem ex Concilio Tridentino sessio. cap. . titudine, a qua deficere , & excidere non ubi docet: In ipsa justificatione eam remissis.ipossunt: Igitur non possunt habere spcm . me me torum Me omnia fimia iam a aecipis Nego consequentiam : Certitudo enim , ut
Mim per Iesum Christum, eui inseritur , f-isupra diximus , non obest actui spei, quia dem , spem , is e ritatem , nam Mer nisi non tollit ab illa rationem summi boni su-aa eam spes accedat, O curitas , nequeipernaturalis, ardui ,& absentis, nec impe- sinit perfecte eum Christo, neque cor, is eiusl)it ardens, & efficax adsiderium illius tan-
vivum membrum licit. ouam boni proprii, seu cedentis in comm
Nec obstat, quod plurimi Fideles graviLinum desidcrantis illua , quod issicit ad pri
si is peccatis inquinentur, non enim pro-l priam, & praecisam rationem actus spei: igi-yterea spem deperdunt, quamdiu servantitur etiamsi animae existentes in Purgatorio Ddem divinam, nec a)mittunt ullum pe ilint certae de sua salute, & allecutione, catum praesumptionis , aut desperationis ;ititudinis aeternae, hacque ratione lint in pace, siquidem cum gratia santificante non rece-iquia tamen nondum fruuntur illa beatitudio dunt omnia dona ccxlitus infusa per ali-ine, recte possunt illam sperate persecto acti quod admissum mortale peccatum; sed si- spei Jheologicae: quemadmodum viator in des , & stes in nobis permanent , velutilhoc mundo existens , qui certus esset de sua divinum semen vitae spiritualis, juxta illuassalute, qualis fuit latro renitens in cruce, Isaiae: Nisi Dominus exercituum reliquisset η idum audivit a Christo D. Hodie merum eris his semen, quo Sodoma fuissemus , quo in Paradiso, revera poterat sperare salutem Gomorra Miles essemus . aeternam, quam nondum habcbat. Spes tamen non remanet in iis, qui fidem Dices secundo : Illi non possunt habere perciderunt; cum enim fides sit fundamen- actus spei, qui non possunt elicere actustum spei supernaturalis , manifestum est ,lipsi contrarios t sed animae existentes in quod eo sublato fundamento nulla rema- Purgatorio non possunt clicere actus Orneat spes infusa. Unde haeretici solum ha-lpositos spei , puta actum desperationis uehent spem acquisitam, & naturalem, quςligitur nec actus spei . Major patet et ea- est amor quidam naturalis concupiscentiae dem enim potentia secundum Philosophos respectu beatitudinis , & ejusdem expecta- est contrariorum .lio, quod totum humanum est . . Nego maiorem: Non enim necesse est ad secunda pars, nempe quod spes instant- actum spei exercendum, quod elici possiemabus existentibus in Purgatorio facilc col- actus ei oppositus , quia non est necessaligitur ex alistis de fide; cum enim fides sitirium absolute, ut qui potest exercere unum spei fundamentum , & fulcrum , haecque Lactum, possit etiam actum ei oppositum eli- remaneat in ipsis animabus, etiam in eis es- Dcere 3 enim vero Beati possunt amare Deum se potest spes. Insuper cum beatitudo respe- ex charitate , quem tamen odisse non POs in illarum sit adhuc absens, & in quen-lsunt. Ad probationem, quod cum dicitur,
367쪽
potentia est contrariorum, istud non debet
universaliter accipi, sed per accommodati nem ad statum, & conditionem ejus , cujus est potentia: Hinc cum animae in Purgatorio existentes sint confirmatae in gratia,& hac ratione non possint desperare, tamen
actum spei possunt elicere respectu beatitudinis sibi reyromissae, ad quam aspirant.
Disti tertio: Actus spei cum claaritate conjunistus, est meritorius: scd animae existentes in Purgatorio non pomunt amplius mereri; ergo nec sperare. Confirmatur, quia spes innititur meritis praesentibus: sed animae in Purgatorio non possunt habere merita praesentia: igitur nec spem .
ritorius , quando elicitur a viatore simpliciter, & ante mortem, concedo: secus nego: certum est autem , quod animae in
Purgatorio non sint amplitis simpliciter inflatu viae, qui finitur in ipsa morte , sed sunt tantiim in statu viae secundum quid, ac subinde non possunt amplius mereri :
meritum enim omne clauditur cum Vita ,
ut dicetur tractatu sequenti . Ad eonfirmationem dico , spem niti meritis , non quae de praesenti eliciantur , sed quae elicita , & comparata fuerunt , dum
in terris viverent : quemadmodum viator
existens in statu peccati mortalis potest habere actum spei innixum bonis operibus , quae exercere poterit clim sanctifi- Cantem gratiam virtute Sacramenti poenitentiae fuerit adeptuS. Adde quia licet animae in Purgatorio existentes lint extra statum meriti ; attamen spes in eis non est otiosa: quippe eis divinam consolationem instillat, & robur Cς-leste indit, ut inflictas sibi renas, & cruciatus acerbos animo constanti perserant.
SPes ηvllatenus permanet in Beatis, nec in damnatis. Haec conclusio lassicienter Probata manet ex dictis de fide, ubi diximus fidem infusam non remanere in Beatis, nec in damnatis; ac subinde nec spes: Par enim est utriusque ratio, maxime clim fides sit spei fundamentum, & regula . De damnatis res est evidens: Tum quia
Prov. II. dicitur: Μονtvo bomine impio , nulla erit ultra spes , is, expectatis Micitorum peribit: ac proinde damnati cum sint intiliamo termino impietatis nullam possunt
habere spem . Tum quia sunt certi de sua perpetua damnatione, dc beatitudinem aeternam ipsis nullatenus esse possibilem , juxta it Iud Iob. I s. Non credis , quod reverti possit de tenebsis ad larem , circum9ectans undique gladium: Tum denique, quia nullum habent auxilium supernaturaIe , quo salutem suam possint promereri , az proinde nulla ipsis inest illius consequendae spes. Dices: Damnati appetunt aeternam beatitudinem : nullus enim est adeo miser , qui non desideret esse beatus : igitur illam sperare possunt. D inguo antecederi : Appetunt appetitu naturali, omnino inefficaci, concedo: appetitu supernaturali, & efficaci , nego et spes autem est actus, seu desiderium , de efficax , & omnino supernaturale circa
beatitudinem, ut possibilem speranti , &comparandam ex auxilio divino , ac bonis operibus e ac proinde damnati illam non possunt habere . Secunda pars etiam constate Spes enim tendit in bonum non possessum 3 at beati fruuntur Deo per visionem , & am rem , ac subinde non possunt amplius h bere actum spei . Major constat : nam ,
ut diximus, ex Apostolo ad Rom.8. quae videtur non est spes : nam quod videt
races : Beati praestolantur sui corporis resumptionem , & beatitudinem , quam nondum habent: igitur respectu beatitudinis sui corporis possunt habere spem . Distinguo consequens 3 Possunt habere spem, quae si virtus Theologica , dc tendens in Deum possidendum , nego , quae
sit desiderium naturale, quo una Pars naturaliter appetit conjunctionem cum altera , Cum qua totum emciat, necnon αdesiderium elicitum, quo anima exoptat ,
ut corpus quod sibi fuit salutis instrumentum, de medium , sit etiam consors mercedis, dc praemii, concedo 3 unde in animabus Sanctorum potest equidem esse d Merium respectu gloriae corporis , non tamen propric loquendo spes, quae sit vi tus Theologica , de cujus obiectum est ipse Deus , ut possidendus , non autem
Petra primo , utrum saltem in Beatis remaneat habitus spei . Respondeo quod non , cum Doctore in 3.diit.SI. num.2. quia, inquit , nullus habitus
368쪽
36 Traist. II. DI p. II. Quaest. III.
bitus ponendus est ibi manere frustra; seu-iubi ait: Disitisus huius saeculi praeripe , πων stra autem esset ibi habitus, cujus inclina-Jsublime suere , neque sperare incerto distiatio tunc esset impossibilis; fides autem extrum, sed in Deo aereo. Similiter Psal.l sa- ratione sua inclinat tantum in verum la- erifieate sacrificium iustitiae, sperate in D tens, secundum glossi super illud Heb. II. mino , quod frequenter Psalmista repetit , Fides es sperodarum sabantia rerum , a -i& inculcat. Favet etiam ratio 3 omnis enim
sumentum nos apparentium, & spes tantu niuctus censetui esse in praecepto, cujus mi Linclinat in bonum commodum absens ,sso est speciale peccatum : etenim pecca-juxta illud Rom.8. spes, quae videtur, nonitum omissionis est seniser contra aliquod est spei; accipiendo spem pro sperato, sci praeceptum positivum, sicut peccatum COImai t Odjecto: inclinationes autem istae ponimissionis contra negativum: sed omissio Poterunt saberi in patria, ubi erit verum amis spei iupernaturalis pluribus imputa- patens, & bonum habitum: igitur isti ha- tur ad peccatum; sic I. Paralip. cap. Itabitus non manebunt , quia essent super- dicitur Saul damnatus propter iηiquitates sui. Quibus verbis Doctor significat id-lsiuas , re quod praevaricatus Iu mandatum Circo spem non remanere in patria , qui aiDomini, quod sedeceperat nec sperastes non potest tendere, nisi in bonum veris in Domino . Et Sap. a. damnantur adsens, in patria autem bonum non est impii, quod nestierrant saeramenta Dei, n absens , sed praesens, de possessum , aclqua merceiam speraverum iustitiae , nec iudi- proinde circa istud non potest este actus caverunt bonorem animarum sanctarum.1pei, nec consequenter habitus, quia eL Res nisa secundo, quod attinet ad rem-set omnino superfluus . pus oblisationis, illud praeceptum obli- Petes secuniae qualiter habitus spei desi-lgare indire id quoties sine actu spei nat tum in Beatis, tum in damnatis . nitentia non potest exerceri , nec orati Respondeo ipsum desinere per cessationem exaudiri, nec reportari tentationis victo- . influxus Dei conservantis illum: cum enim ria, quia praeceptum obligans ad aliquem virtutes insula per se speciali modo exi-lfinem, simul siligat ad ponenda media nant produci , & infundi a Deo 3 etiam necessaria ad conlecutionem finis . Ve- specialiter ab eo debent conservari s ipsa rum hae obligatio est tantum indirecta , enim rei conservatio nihil aliud est, quamdquia non oritur tam ex praecepto spei , Continuata ipsius productio . Idcirco au- quam ex praecepto poenitentiae, orationis, tem Deus desinit conservare habitum speis& tentationis vincendae , & Consequenter in Beatis, quia in eis omnino foret oti sillius omissio non tam pugnat in spem , sus , cum non posset inclinare in eo sta-Jquam in virtutem, cui peccatum per spem tu voluntatem ad illum actum spei produ-ivitandum, repugnat .cendum ; Deus autem nihil frustraneum Unde quantum ad obligationem dire- molitur, nec conservat , maxime in statvictam spei , omissis aliorum sententiis , persectissimo , qualis est beatitudinis . Inicenserem praeceptum spei obligare , quandamnatis vero praeter negationem influxusido susticienter nobis proponitur Oojectum conservantis, etiam desinit spei habitus pers erandarum , nec ullum adhuc sisi. actum ipsi oppositum , nempe per actuinicium circa ipsum elicuimus, habitus enim desperationis; sicut enim per actum infi-lsupernaturales a Deo nobis non conce delitatis divina fides deperditur, saltem de-launtur, ut sint perpetuo otiosi , ac prs meritorie , sic etiam & spes Christianasinde debemus interdum eorum actus et amittitur per actum desperationis : sedlcere . Secundo obligat spei praeceptum ad damnati sunt in continua desperatione : illius actum exercendum, quoties gravis
norunt enim aeternam beatitudinem esse occurrit vincenda tentatio desperationis τsibi acquisitu impossibilem , clim tamen tunc enim quis tenetur sperare eodem aliunde noverint se ad illam fuisse a Deoipraecepto, quo obligatur non desperare Creatob: igitur, &c. ac proinde sin aliter saltem facili nego-λπι tertio, an sit , de quando urgeatitio , quam cum ordinario divinae grati κPraecepium de eliciendo actu spei . sublidio vinci possit illa gravis tentatio Rnmuco primo, revera dari praeceptumidesperationis , nisi per actum spei , eo de eliciendo intcrdum spei actu . Quod uti- in casu ex praecepto dubet elici. Caeter aque probatur ex Apostolo ad Timoth. c.6.iquae ad hanc virtutem spectare possu
369쪽
resolventur in sequenti Disputatione de
charitate, cum qua Christana spes summum habet commercium ι quippe cum, ut ri tat Doctor dist. 3I. num.q. Spes, & Charitas versantur circa eamdem divinam bonitatem , tamquam circa suum objectum , cum hoc discrimine, quod Deus, ut summum bonum, attingatur a Spe, tamqua*objectum absens, & ut nobis conveniens, a Charitate vero tamquam bonum Praesens, & secundum se spectatum.
De Hrtute Garitatis. CIqaritatem omnium virtutum tam Moiaralium, quam Theologicarum, Prae-itantissimam esse , ac veluti coronidem , Iuculenter significavit Apostolus, cum ait: Fides, spes . maritas tria baec , major aurem binum est ebaritur . Unde ad Colos. 3.
monebat: super omnia autem hac charita.
um babete, quod est vinculum persectionis .
Hujus autem persectissimae virtutis enco inium egregie celebrat a. ad Cor. ult. scribens: Gratia Demini nostri Iesu Christi ,
baritas Dei, communicatis sanctι viritusAt eum omnibus vobis . Quibus verbis tria praecipua divinae charitatis munia, di elogia
commendat . Illa namque egregia virtus
revera est gratia . μι- , quia pratuita Dei bonitate, ut donum ejus eximum n bis tribuitur: secunia, quia nos Deo gratos , & acceptos esticit : Tertiὸ denique , quia stimulat, & allicit, ut grato, ac graeulabundo animo omnia nostra opera in Dei gloriam, & honorem imoendamus. Di, citur autem Eratia Domini nostri Ieiu Cisisti, quoniam adorandus ille Salvator hanc praecaeteris virtutem Discipulis commendavit, dicens Ioann. IS. me est prae tum meum, ut dii atιs invicem, sicut i , ego cleκἐ ποι. Voluit insuper illam esse genuinum characterem , quo elus amantissimi Discipuli ab exteris secernerentur ι unde dicebat Joan. 13. In boc e noscent omnes, quia D Icipuo mei estis , st dilectionem babueritis adinvicem . Iandem, per hanc divinam virtutem . ipsemet Chriuus ab aeterno Patre noOis in Salvatorem , & Redemptorem cynsignatus est, unde dicebat Ioann. I 6. sic Deus ilexit mundum , is Rhum suum
unigenisum daret , ut omnis , qui 'edu in eum , non pereat, sed babeat vitam aeternam.
Cui concinit Apostolus ad Ephesa. Deus, qui dives est in miserieordia , propteν nimiam ebaritatem suam , qua dilexit mr , cu essemus martui precatis, ramisi avit nos incbiim, O c.
Addit Apostolus ad illustriorem hujus is
divinae virtutis commendationem, quod ,, illa nominetur rearitas Dei; Nam, in- riquit S. Augustinus tract.9. in epist. Joan- is rus: Nescio utrum magnificentius nobis is charitas commendari possit, quam ut di- ricatur, Deus charitas est . Brevis laus , , , de magna laus: brevis in sermone, ma- , .gna in intellectu . Quam cito dicitur, ,, Deus obaritas est : on qui manet is obari- ritate , in Deo manet, O. Deus in eo Z Sit ,. tibi domus Deus, esto domus Dei, mane ν, in Deo, ut maneat in te Deus: Manet in site Deus, ut contineat, manes in Deo, isne cadas 3 qui sicut de charitate dicit ,, Apostolus, marisas nusquam cadit. , Tandem appellatur e municatio spiritus
saxat, quippe per Spiritum S. haec eximia virtus nobis infunditur, dicente Apostolo ad Rom. s. Cbaruas Dei diffusa in credibus nostris per Spiritum sanctum . Est, inquam .
communicatis 3 omnia namque bona Spiriatus sancti inter fideles facit esse communia , itaui qliisque eorum cum Psalmista It 8. dicere queat : Particeps ego sum omnium tinentium te : Hinc nascentis Ece
sitae filii summo divinae charitatis aestu flagrabant notat S. Lucas Actuum 4.
Multitudinis credentium erat cor unum , O anima una . nec quisquam eorum , quae ρομfidebat, ahquid suum esse iacebat, sed eranulis omnia communia . runtque, societatem intimam Deum inter , & homines inst tuit, ut praeclare explicat S. Joan. epist. I. cap. i. in vas societatem habeatis nisi
seum , is, βοeιetas nostra A eum Patre , is, eum Filis eius Iesu Christo. Longum esset ire per singula hujus divinae virtutis encomia, quod Oratorem magis, quam Theologum Disputatorem exigit; quocirca ab ampliori eius commendatione abstinentes quaeaam de iplius natura, ac proprietatibus disputanda lunt . Quoniam autem potissimae ad eam spectantes quaestiones iam libratae sunt in praecedenti Tractatu, ubi actum est de Gratia sanctificante, quae halitati realiter identificatur; hinc cres dumtaxat capitales quaestiones hic Λ a super-
370쪽
36s Tracti. II. Disp. III. Quaest. I.
super meraminandae: quarum Prium ape- ut distinguatur ab amore concupiscentiae,riet hujus eximiae virtutis naturam : se-iquo quis libi bonum vult. Additur mutua, euada illius objemim: Tertia ordinem ho-iquia est veluti vinculum, quo duo invicem minis ad Deum , proximum , de seipsum ex electione utriusque, atque adeo ex iudi- declarabit. Cio rationis constringuntur. Caetera desinitionis vocabula signincant exercitium ipsius
QUAESTIO PRIMA. amicitiae, quae amicos stimulat non solum ad mutuum affectum; sed etiam ad praestan- νιλ , O, qualis virius sit Ciaritas. da sibi invicem mutua obsequia; enim verosi amicus nesciat se ab altero diligi, non Notandum primo , charitatis nomen s istimulabitur ad impendendum ei amorem ,
cundum vocis etymologiam deductum & ci in necessariis subveniendum. Hinc esse, vela voce Graeca gratiam ouatitor potissimiim ab eodem Alistotele ibi- sonat, vel ut verisimillius est a nomine adjecti-Idem assignantur conditiones ad veram , &vo e barus, cujus substantivum est cis itas; si- persectam amicitiam desiderandae 3 Prima .gnificans excellentiam rei alicujus, quaecum ut sit benevolentia, seu volitio boni, quod magno pretio constet, etiam speciali dile- amico optamus : cum autem bona, quae ctione habetur: unde traductum cst adipostumus velle amico, sint . in duplici disse-iplammet diIectionem exprimendam. Licet rentia; alia enim sunt, quae jam possidet, autem contingat interdum nomen istud & alia, quibus caret; priora bona ipsi volu- usurpari ad designandum amorcm illici- mus amore compIacentiae : posteriora vero tum, quo sensu Iudith Deum exorans amore desidet ii; illa nimirum ei desideran- cap. 9. ilicebat de Holoserne: Capiatur la-rdo, & optando: Secunda conditio est, ut queo oculorum suoram in me , percuties amor iste sit mutuus, si enim haec desit, amoreum ex labiis obaritatis meae , id est , qui quidem es e poterit, non vero amicitia: Ter- possent allicere ad amorem, & complexum ria, ut haec mutua benevolentia sit utrin- vetitum, nihilominus communis Scripturae que cognita 3 suarta tandem, ut inter sacrae , ac SS. Patrum usus jam invaluit ,samicos sit mutua bonorum communicatio, ut vox cbaratas solum designet habitum , hoc est, quod amici sibi invicem commu- aut actum supernaturalem , quo Deum nicent tua bona , & mutuis orga se osticiis Propter se , re alia propter Deum ipsum amorem suum foveant. diligimus . Ruamquam autem S. August. Notandum tertio , certum esse ut Constat Iib. q. de Civitate Dei cap. 7. dixerit tria ex iis, quae diximus de gratia sanctificante, haec , amor , dilectio , ebaritas, unum , & l Quod charitas non sit ipsemet Spiritus san- idem plerumque in bcriptura sacra signifi- cius, Lu amor substantialis, aut personalis care: nihilominus ibidem observat diver- Dei nobis formalitcr conjunctus , ut vide- sim innis rationem ipsis inesse; amor siqui- tur docuiste Magister sententiarum in I. dem Iati iis patet, & significat omnem vo-sdist. II. quamquam subtili, metor ibidem luntati Sanctium, sive naturalem ,& neceLIq. 3. num.3o. eum cum sententia communi sarium, sive supernaturalem, & gratuitum: conciliare nitatur; sed revera esse qualita-Hlectis praeci,c non dc notat mutuum ame, rem divinitus infusam , ut docet Conci-eium duorum, vel plurium inter se , sedilium Iridentinum sessio. cap.7. ubi statuens dumtaxat b,nam voluntatem, quam ex cle- justificationem nostram fieri per sormam ctione, di librato consilio habemus erga ali- initaerentem , ita concludit: Id tamen inquetri potius, quam c. ga caeteros: Obaritasibae impii ius ratisηe sit , dum eludem san- vero significat mutuum ameetum gratuitum, Bi1μα passonis merito, per spiritum sanctum& supui naturatum, qucm habemus ciga cbaritas Dei infunditur in coraebas eorum, Deum, aut proximum ; unde charitas sor- qui eantur, atque iras inhaeret: unde intitur amicitiae nomen, ac dignitatem. quod ima 1 scatione , eum remi sane peccatorum ut pateat evidentitis. Daec omnia simul aecipit Mino 'sesum ML Notandum secundo , amicitiae nomen ex flum , cui inseritur , fidem , vem , cb 'Aristotale lib. d. Ethicorum cap. a. sic defi- ritatem. Quibus verbis Concilium triad nili , Amieιtia es mutua aliquorum benevo cet: Primum, quod charitas per Spilitum lenim, qtiae non latet ipsos animos, sed illis sanctum d in undatur, quibus significat Deum
invicem s cognita. Dicitur benevolentia , cste causam emcicntem charitatis, ac sub inde