Marini Guarani

131쪽

tis Ad tit. DL Exes s. sngulari patre mortuo. vel primis sex mensibus viduae parenti

debent alimenta praestare . Primis sex mensibus et psis, promiscue heredes omnes seu filii, seu extranei in alios sex menses rarenum unum pro qualibet auri uncia data in dotem alimentorum nomine viduae pnestare debent; atque ita porro, donec pecunia dotalis restituatur. Quod si fructus dotis par non sit exhibendae matri, alimentorum nomine in supplementum agere ex iure Civili parens non prohibetur, modo ne mulier ad secunda voeta sestinans lac filio deneget trienni minori arg. l. 9. C. de patri potest. XIII. Fratres & sorores se invicem alere debe. re, nusquam diserte proditum; in eam quidem semientiam vulgo asseruntur l. 73. F. de iure dor. οι. 2o. F. folun matri eis tamen id justam & honestam causam , non juris necessitatem habere significatur. Rem propius videtur attingere l. 4.

ubi puplia educi ex qua pupillo non restituit albmenta tutor illius sorori pretinita; sed ne id qui.

dem juris necessitatem probat. Uerum quodcumque in ea re jus Civile suerit, aequitas nostrorum temporum fratres ad alimenta invicem praestanda obstringit, seu uno , seu utroque parente cognati fuerint. Viae Sandium La.L8Aesa. Quin ulterius progressi pragmatici fratres etiam spurios mutua si-hi alimenta debere statuunt de Luc. ad deci de Fram

M. 6 s. Praeter hactenus memoratos aliis e latore cognatis, quovis cognationis gradu conjunctis, limenta praestare non cogimur. Ceterum si adversus

ea, quae diximus, suis alimenta n verit, jure iuccessionis excidet in hereditate ejus, cui alimen ta non praestitit argum. I. 6. F. de agnoscenae alend. modo ne jure pennit ite ea denegaverit strΡ

132쪽

Non in quoscunque promiscue filios potestas patria rirenti com est, sed in eos tantum, qui justis nu-iis suscepti fuerint. At vero sicin domini, patriique majestas in aliis plerisque capit,hus repat in Iure Civili ; ita , quod defervis est traditum, filii Hiraque nacleunxur funν ; nascuntur ex justis nuptiis; fiunt legitimae. tione, aut adoptione. Et i itimati quictim erininus absint a liberix ex justis nuptiis procreatis ;proinde haud inepte eum Imperatore de nuptru& legitimatione A t. insequenti de adoptione diacturi videbimur . De nitis autem sermo em instituturum Tribonianum eo sibi viam sternere oportebat, sponsalibus prius eas risitis; id praestitit in pande 'tamen: 'eo lubentius igitur hiatumhime inde supplebimus V ita tamen, ut quoniam in matriinonio versamur, ubi res flagitat, jus quinque Pontificium excitemus. i . :. II Cuni m t. p. 1. de sponsi. di antur Florentino sponsalia mentis . repramino futurorum nuptiinum, interseries tantum non omnes existimarunt, sponsalia de furum tantum jure Cuvili piata ; at jure Pontificum innotuisse spontalia seu de 'tum eciam de praestari; sponsalibus de praesenti iam concieri nistriminatum l. spons 'tibus de suturo de contrahendo tantum matruria, ni conventionem iniri c31. & passim x de pom

133쪽

rao 0ntagm. Rom uri ac Patri tib Irinxol. Nec inscite ibi Panormitanus adnotat, sponsalia de praesenti dici non ratione connubii, quod omnino jam mutua sponsaliorum repromissione coaluit, sed uxoriae . de Elionis intuitu, quam, dum spe devorant conjuges, matrimonium jam rite pedi sectum, tamquam futurum animo meditantur; inde de more vulgi dictitari sponsalia , quod revera

sit matrimonium. Nec recte cum Tuldeno ad rit. C. de non id antiquatum dices a Trident,no icilio Ius et . c. I. ubi non nisi coram competente sacerdote, ac testibus non minus duobus,

matrimonium iniri posse sancitur: neque enim ibi Tridentini Patres matriponii naturae quidpiam detrahere occoeptarunt, elusve jus vetustissimum ab- rimare; tantum , ut facilius praecaverentur plurium smul mulierum, virorumve connubia, surtivis ninptiis initis, justarum nuptiarum jure censeri n.

luerunt, quae eo ritu destituerentur.

III. Non desuere tamen viri clarissimi, qui ,

sponsalia cum de futuro, tum de praesenti lurisDeonsultis innotuisse, contenderent, atque inter sponsalia civilia & Pontificia nulluri discrimen agnoscerent. Horum in sententiam parum abest, quin ipse discedam. Non ego quidem. inficias ierim, in mutua sponsorum repromissione verbis iuturi tem is Romanos usos: ea de re nos dubitare non unit allatus Florentini locus, ac Gellius Oct. . . id tamen eos ideo secisse crediderim, non quin totum maritale negotium sponsalibus peractum p tarent, sed ut futuram. ejus consummationem indutiarent ; ideoque Pontifices nova quidem vocabin in eam i rem excudisse, rem ipsam veteres s ctitasse. Ita enim rationes inierim, sponsalia r

promittere latitavisis Romanos vel de praesenti ita,

134쪽

ut nuptiae sequerentur statim, iisque ipsum mutrimonium coisse , quod & hodie jure Pontificio usuvenit; vel sibi stipulatos uxorem rarenter id quidem ) in diem, vel conditionis eventum, atque ita sponsalia de suturo facta. Utra autem ea

essent, non ex verbis, sed ex mente contrahentium dijudicatum, aliarum stipulationum exemplo late illustrat Ulaicus Huberus digrest . a. 8. Sane apud veteres consensus de nuptiis mox ineundis sponsalia faciebat; eodem consensu autem ipsum matrimonium coaluisse vel inde constat , quod misquam est in libris juris proditum, ubi sponsaliorum, & insequuti conjugii mentio, novi consensus vestigium, quo ipsae confierent nuptiae. Iulianus quidem in β. de sponsat. novum consensum in nuptiis celebrandis memorare videtur id ipsum evincit tamen , Iurisconsultum sponsali bus de futuro, non de I senti sermonem accom

dasse. IV. Ut me colligam igitur, videtur concludi

posse, uxorem ducturos veteres, primum mutuo

consensu fidem obligasse , deinde pactas mulieres domum deduxisse ; deducendi ritum nuptias, prae- Cedentem mutuae repromissionis contractum spon folia dictitasse ; ita tamen, ut nisi in longiuscinium tempus nuptias protelari vellent , tota res uxoria ipsis sponsalibus absolveretur arg. i. 3o. Is de re . tur. Illud hic tamen adverti velim, populi aestimationi aliquid indulsisse Iurisconsultos .

Cum enim, quae licentia repudiorum erat, tum demum certa Videretur uxor, cum domum deducta. esset , publicam opinationem sequuti matrimonium dediictione perfici scriptitabant, ubi de tempore truti matrimonii quaereretur. Indesectum;

135쪽

ut mulieri, si nupserit, dote te ta, videatur impleta conditio, ubi tandem viri domum deducta fuerit L Is. F. de condit. demonstri Alias non semel in iure a conjugibus sponsi non distinguumtur; sic statim a sponsalibus soceri & socrus, generi & nurus appellantur L 8. β de grad. oe af . ob adulterium sponsae jure viri sponsus rugere non prohibetur L 1 F. ad ι. Iul. de adult. & quod i e Iulia de fiindo dotali carutum est in uxoribus, auctore Iuliano ad sponsas

extendunt Imperatores in L s. C. de bon- quae lis

ber. Quin generatim sortasse asseverare licet, sponsos in favorabilibus conjugum jure usos ; secus in odiosis tamen. Nec aliunde discrimen est reeetendum, cur inter sponsos quidem , non item inter conjuges, donatio rite ' fiat l. 66. β. donat incvir. oe uxor. In eo potissimum tamen a nuptiis sponsalia disserunt , quod sponsalibus nulla d finita sit aetas , & ab ipsis pueris recte contrahantur, modo, quod nt, intelligant, nec minores sint septem annis d. 1 . de Mnfat. Quod enim ex Suetonio traditur in As 3. 34. coarct, tum intra biennium ab Augusto fuisse sponsali Tum tempus, unde quis inferat, decem annis mi nores desponderi non potuisse, id quidem alio per tinet, eoque nos ducit ipsum Cati fragmentum inscriptum ad legem Iuliam , oe Pap. in L i . st eod. Scilicet cum in fraudem imis puellas sibi desponderent quidam , & immaturis sponsalibus

maritorum praemia captarent protrahentes interea nuptias eo sub obtentu , quod pactae virgines nondum munia comparis aequare possent coarctavit

Augustus intra biennium sponsas habendi tempus, nec minorem decem annis puellam desponderi vina luit,

136쪽

m nuptiis. Iz3luit, si quis interea. ad matrimonium usque mariti praemiis uti vellet. Ita enim post biennii vacationem matura viro mulier fieri, & iustae nivptiae coalescere posse videbantur. Nunc quod sinperest, de sponsaliorum jure videamus.

V. Incorruptis Romanorum moribus, sponsilibus per stipulationem initis, si uxor non daretur, vel non duceretur, ex stipulatu nascebatur actio. Iudices igitur cognoscebant, quamobrem data , acceptave non esset uxor, ac si nihil justae causae videretur, litem pecunia aestimabant, quantique interierat, eam uxorem accipi, aut dari , reum condemnabant Servius Sulpicius apud Gell. nod . Attici Φ Cum Vero Vix liquere posset, quanti intersuturum id esset, cautius agebant, qui certam pecuniae summam poenae nomine sibi stipulabantur, quod in aliis incertis stipulationibus faciendum monet Venulejus in I. ub. si de Praetori sis pul. Ceterum si nudo pacto sponsalia fieri placuisset, impune a sponsalibus recedi jus erat, quia

ex pactobolim non dabatur actio. Quin, inolescente repudiorum licentia, ex stipulatu actio, vel poenae petitio tamquam bonis moribus adversa eludebatur exceptione doli mali , ne poenae vinculo matrimoniorum fides obligari videretur l. Derb.oblim At nos sponsaliorum fidem hodie ex jure Pontificio sanctius servare jubemur , dummodo meminerimus, vix cogendos esse sponsos invitos coire, quia, ut ait Pontifex in c. 1 . x. de Dom l. coaesiones difficiles solent exitus frequenter habere. Nolentes quidem prorsus cogi posse, scribit Carpetov. Iuriorvae consist l. 2. ii f. I id ego tamen tandem admiserim , ubi res integra desierit esse, & vir cum muliere jam con

137쪽

Iah 0ntagm. Ro uris, ac Patri Lib.LTi x suerit; alias serio cavendum , ne, matrimonium apud concordes caritatis vinculum, incitamentum irarum sit apud infensos. Apposite sapientissimus Euripides in ores. ' -

uibuscumque bene contigerunt nuptiae, His iata felix r sed quibus cedunt male, Tales domi, forisque funt miserrumi. VI. Firmandorum sponsaliorum causa saepe oelim, raro hodie arrhae dari solent. De . iis cautum est l. s. C. de sponsal. ut si per eum, qui a rhas dederit, matrimonium non sequatur, era amittat; sin per eum , qui acceperit, eas restituat duplicatas, nisi justae subsint repudii causis l. a. Q d. Quod si per mortem alterutrius matrimonium fieri nequeat , a superstite restituentur arrhae, modo ne per desunctum steterit, quominus nuptiae sequutae fuerint L QMd. dilud, suserest ad monendum, quod, utri omnitnis sere contractibus interpretibus :& parariis veteres utebantur tot xit. H. de proxen. ita in nuptiarum conditionibus expὰiendis proxenetarum operam adhiberent. Cum ii tamen justo iniquiores mercedes exigerent f εγμηνευ miον Graeci vocant in eas intra modum coemceri placuit L ult. Q de 'onsia. quam ex libris

Basilicon primus edidit Cujac. z-II. I 8. Munclavius latine vertit. VII. De nuptiis autem aestimandum non uno modo; diverso enim jure censentur, prout a' Naturali , Civili, aut Pontificio etiam jure legem accipiunt. Naturale connubium: non aliunde Grotius de iuri: Beli. o Pac. a. s. 8. . contari scribit., quam coha-

138쪽

Ι De nuptiis. Iasbitatione viri cum foemina , quae mulierem quasi sub oculis custoeliaque mariti constituat. Verum in ea descriptione vir magnus ita rationes init , ut cum stygynia, vel divortio, ejusmodi matrimonium rite consistat. At in plures scemellas aD sectus distrahere, eas ve praeter pasta ab initio conventa temere soras extrudere , non sinunt hodie Naturalis honestatis exploratores 4: Proinde sanctio ris Philosophiae cultoritas magis arriserit Triboniani definitio I. fupri de patri potest. ubi matrimonium dicitur viri ac mulieris coniunctio ius diυiduam Gitae consuetudinem continens s I). E-dem vulgo definitionem adoptarunt Pontificii ju ris 'interpretes, praeeunte Alexandro ΙΙΙ. in c. II. X. de praesumpn tantum ex Christi praescripto sa-c namenti dignitatem. in matrimonio agnoscunt .

Inde lactum ς ut quamvis olim sub ipsis Christi,

nis Imperatoribus tota res uxoria Principiun arbutrio regeretur , nullo adversante, eorumque eravideretur vel ad quem usque crinationis v aut assinitatis gradum , nuptias diare Us esset, mon re

pugnenti hodie Christiani Principes , Eceles stico. rum judicum audientia dirimi, si quae maritae controversiae ad rationem. Sacramenti pertineant. Ceterum i Graecus paraphrastes locum hunc ita vertit: ανδρο

γελλομενη, ' υἱή mulieris coniunctis in diυ duam vita ιon erudinem . promittens , qui . p stans . Μens igitur Theophili est, individuam' illam societatem promitti quidem in nuptiis, non semper praestari tamen, si justa divortii causa supervenerit e proinde ego non video, cur Everardus otio in non criti ad inst. loe. eis. apud Theophilum περιηχουσα continens retineri malit senien

tia minus concinna. ' - , . ' , . - .

139쪽

terunt si praedictaeidefinitioni praescripta Romanis juris accedant , iustum , seu legitimum matrimoenium ex Iurisconsultorum sententia facile intellugetur.

VIII. Ex dictis apud doctores increbuit matribmonii tripartita divino in naturale , seu Haud sinum s id ab Imperatore quidem probatum n Celt. 7 . c. s. irritum declaratum fuit a Triden. tino tancilio fess. 24. e. I. juxta Romanorum jus vetustissimum, ut Cujacio visum obfer. 6. χα a Rum. l. 7. C. de repud. in ratum , quod institutis Ecclesiasticis est conforme, & legitimum denique, quod ex jure Civili mitrahitur . Huc quoque pertinet matrimonium, quod conscientiae dicitur; id enim licet ad furtivi vitium propius accedere videatur , ratum tamen habetur hodie ira roscripto si) Benedicti XIV. ann. 17 I. quemas nudum ratum quoque dixeris matrinis ritum comtractum ex lege Salica , quod ad metanaticam , seu mavis, ad mor evabiam appellatur. Eo enim mi eps - aliquis cum obscurae conditionis muliererite nubit; tantum pactis ante nuptias , initis , ex ea suscipiendi liberi laudis, aliisve bonis expertes esse jubentur Stris. in Iun:moiam. pandere. 23.

In nuptiis igitur coeundis Iurispruden-itiae Naturalis est, pudori naturali conrulere; Pontificise , sacris inhaerere regulis ; Civilis Sapientiae denique videre, ne quid in fraudem legum Civb

i) Hule rescripto Princepsε pro more recepto Regium axequatin indulsit, ea tamen addito, ne per illud praeiu- ldicium aliquod Maiestatis iuribus fieri crederetur , quod ad effectus Ciuiles ejusmodsi matrimonii .

140쪽

lium in matrimonio fiat . Porro maritas leges exposituri, ne consula ac permixte videamur aere, orationem in quatuor capita partiemur. Prbmum definiet, qui rite nubant Iure Civili; alimrum aetatem maturam nuptiis explorabit; tertium consensum parentum, & ipserum conjugum complectetur postremum, quae emationis & hon statis ratis si habenda, monebit: tum , si quae fugitiva videantur, quoad ejus opportune fieri pinterit, differemus. Cum tamen olim pro vario nuptiarum ritu diverso jure censerentur uxores , paucis praeverti juvabit , quod ejus rei expedire videbitur. X. Nuptiae fiebant olim , vel ut u- , trona fieret, atque adhuc post nuptias initas in potestate parentis, tutelare foret, eoque facto iniqgrum ei erat in matrimonio manere, & a viro diverti pro lubitu; vel ut materfamilias lacta in manum mancipiumque viri transiret, ejusve, in cujus manu mancipioque vir erat, eoque ritu in ubri familiam veniebat, atque inibi sui heredis lo- eum nanciscebatur Gellius noct. Attici I 8. 6. Illud fiebat solemni deductione domum post conscicta instrumenta dotalia; hoc usu , vel coemptione si) plerumque etiam cum confarreationis addi-

i Coemptio isthaec mutua erat utriusque coniugis ede viri coemptione liquet ex vetusto marmore, quod Patavii situm primus , quod stiam, Connanus edidit Gmment. iur. Cisil. 8. 3. Cons. Aug. Publ. Claud. Quase. AEV. Antomnam Vuumniam Vir inem istent. of e. a parentibus suis eoemit, oe IV. faeibus in domum duxit. De coemptione mulieris aperte testatur ex Varrone Noniusds propr. ferm. Ιχ. eoque etiam trahi potest Poetae illud.

Teque