Marini Guarani

91쪽

νε υntrem RomJuiris, ac PatriLiba.GLV. libertatem consequebantur, prout Civili, vet. n, turali modo manumissio ex iretur. Falso quidem Lipsius eo trahit Taciti locum annal. 13. rem tamen omnino conficit fragmentum regulari seu Ulpiani, seu Caj , aut certe vetustissimi alicujus Ioerisconsulti a Petro Pithom editum, ac post ejus, ac Salmasii curas felicius illustratum ab Antonio Schulti . in Iuriis ruae Anteium'. edit. Liu. pag. 8o3. Res eo redit , quod Civili modo , veluti vindicta , manumissus libertatem ex jure Quiritium, non secus ac manumissor, adipiscebatur ; is que, si patronum beneficii poeniteret, in servilintem non temere revocari poterat : at modo non

legitimo , veluti per epistolam , manumissus erat

quidem in libertate, re tamen vera manebat se vus: tantum si dominus eum retrahere vellet in sedivitutem , intercedebat Praetor, eumque servire vetabat; quod non impediebat tamen, quominus manumitari omnia, tamquam servus, acquireret est.

fragm. 6. 7. . Sed ita manumissi propriam libertatem habere coeperunt ex lege Iunia Nodi Mna ; rerum enim potito Tiberis, triplex incre-huit libertinorum ordo , quorum alii Romani ob

ves , alii Latini Iuniani , alii Dedititii vocabam

tur.

. III. Cives fiebant, qui manumittebantur Civili ritu; ejusmodi unum olim testamentum erat; at instituto per Servium Tullium lustrali censit ,

quia eo solis civibus nomina conserre jusi erat, si servus, consentiente domino, inter cives censum profiteretur, nec intermedio tempore ad Iustrum usque conditum dominum beneficii poeniteret, lubertatem accipiebat ex jure Quiritium. Vide cinfragment. regul. vult. Verum ubi publice decreta liber.

92쪽

De Libertinis. 7 libertas Uindicio fuit egre e merito de nova R.

publica, cum nec censu , nec testamento man

mitti posset , in ejus gratiam civilis manumittemdi ritus institutus est per vindictam, quam ideo dictam a Vindicio tradidere plerique; indeque se vatum , ut qui ita manumissi essent , accepti vuderentur in Civitatem Liv. a. s. Denique cum ab ipsis Vespasiani temporibus census lustralis e olevisset flustralis inquam nudum enim bonorum censum sub ipso Iustiniano frequentissimum suisse docent leges sub rubrica Coae de cens in Constam tinus instituit, aut potius certa lege firmavit m

numissionem in Christianis Ecclenis 13, si sub

aspe

i Nugas agunt interpretes vulgo hic admonentes, hunc manumittendi modum subrogatum a Constantino fuisse in manumissionis loeum olim expeditae per censumῆ Cre do , si Diis plaeet , ne duo tantum superessent solemnes manumittendi ritus , atque ingens piaculum Constantino Videretur, a numero ternione discessum esse . At vero nolim , existime), manumissionem istam in Eeel a factam dici, quia fieret in sede saera ; potius ita dicta videtur , quia expediebatur in Christianorum eonventibus, qvo sensu Graeci veteres σου εκκαλειν a Gmocando populi comitia Dele s. appellitarunt ; quai notione quo que Cyprianus epist. 66. usurpavit Melesiae vocabulum . Nec descitum erediderim a proprietate voeabuli Iustini

ni aetate ; id sane suadet ι. 2. C. commvn. de manu

ubi verba sive in aede fama nee glossema sunt,

ut otioni videtur , nee ei reumstribunt Ecclesiae notio nem ἔ ea enim potius novum morem designare videntur inere stentem Iustiniani aevo , quo invaluerat , ut non tantum in conventibus Christianorum , sed in ipsis etiam templis solemnes manumissiones expedirentur . Ibi enim Imi erator diversos recensens manumittendi ritus , apastum intem in Ecclasia ab ea , quae fieret in

93쪽

8o Dntagm. Rom. Iuris , ac Pur. Lib.LTiLVtiis 1), qui scilicet devicti Romanis armis se, Diviana, humanaque omnia in Populi Romani ditionem dedebant Cajus in si uri L I. LI. β.3. Conser ibi Oiselium, & omnino Theophilum I. I. t. s. Hi vanum nomen igitur libertatis habebant , publici privatique juris i inter Cives expertes, in eoque miserrimi, quod ne spes quidem eis superesset Civitatis alias adipiscendae injus ibid. β. q. UI. Novum libertorum genus lege Iunia lata M. Iunio Silano, & L: Norbano Balbo cist invectum

t Legis aeliae sentiae plura suere eapita; eam ex discerptis

veterum fragmentis restituisse. sibi visus est He in eccius primum ac praecipuum huc pertinet; iuvabit igitur illud hic sistere : qui Mistis , quaeue an illa pinu ea a Domino vinctus , vinctave, aut in custodiam ritus , datavi, quibusve vasti ia scr*ta, itemque qui, quoe propter noxam tortus, tortave nocens inmentur, inuentave ; item qui qua e , ut ferro, aut cum bestiis depugnaret, damnatus, δε- mnataυe, anime supρlicio adsedius, adsediam fuit, is, eave, quoquo modo manumissius, manumissavi iustam libertatem non con-Iequirer; sed dedititiorum uumero eso. Vestigia scripta stigmata sunt servis inscribi solita in ore vel fronte fugitivis prinsertim , ne usquam reciperentur. Hi ne sesui literati, aut sigmatiae sepe dicuntur c Eoigramma fugitivis inussimi plerumque id grati Frini. E. 1. T. Hinc venusta allusio Ausonii de scriptore sexvol, qui se in pedes coniecerat .pigramm. II. Tam sequis scriptor quam leaetus, Pergame, cursor , Fus sit, o petao copias es in fladio.

' Ergo notas scripto sole si Pergame vultu , ' Eti as neglexit dextera, frons patitur. iAt postquam vetuit Constantinus, ne: quis faciem signa retur l. s quis C. de poen. collaria cum inscriptionibus , aut laminas servia suspendi invaluit. Uid. Οisel. ad Corinse l. t. i. ' Ω- Ir l. 3. Se Iacob. Sponium di nosceli. eris. antiq. p. 3oo. O seq.

94쪽

. De Libertiuis. Si sub Tiberio est. Cum enim inter extrema ei mandae tum ab Augusto fuisset, teste Cassivo hisi. sue. ne promiscua turba Urbs implereturi e Iunia Norbana cavendum curavit, ut modis minus solemnibus manumissi, veluti per epistolam, uter amicos, adhibitione conviυii , jure Latinorum Colonariorum censerentur, eorum stilicet, qui , ut concinnius habet Graecum fragmentum. Regularum a Pithoeo

nomen suum in coloniam dederant . Qui enim Romani Cives inter colonos olim se deduci patiebantur, mediam capitis diminutionem subibant Boeth. in xv. Cicer. 2. Civitatem amittebant igitur, ejusque juris fiebant, quo utebantur olim Latini veteres, antequam primum L. Iulio Caesare, ac P. Rutilio Lupo Coss. lege Iulia, ac haud multo post Plautia sociis, ac Latini nominis promiscue Civitas est data. Dicti sunt autem Iuniani, quia lege Iunia Norbana eo jure primum uti coeperunt. Eorum conditio prae dedititiis quidem longe melior, qui' pe qui juris Quiritium tantum non omnis erant in vita participes in eoque optima , quod jura Civitatis etiam consequi poterant beneficio Principali , liberis , iteratione , militia, nave , aedificio , pistrino , ac , si mulier , terno partu Ubpianus fragment. t. g. β. I. Verum , nisi eorum aliquid eis contigisset , & ipsi inane nomen libertatis habebant ; moriebantur enim ut servi, ac tamquam jure peculii bona ipsorum o ia veteres domini vindicabant sibi I. un. C. de Lan li

VII. Licet autem Antoninus Caracalla non liberalitatis quidem iostentandae causa , sed ut a

95쪽

8a isnu .Rom. Jinis, ae Patri Lib.1. LV. pluribus hereditatum decimae solverentur, in orbe Romano qui essent, omnes Cives esse jusserit L 1 .F. de fiat. homin. ea tamen constitutio ad solos ingenuos pertinuit in Imperio Ro no viventes ,

stetitque porro discrimen inter libertinos seres, Latinos Iunianos, & dedititios, ut post Cujacium

. observat. s. ex praeciam Salviani loco dei mitravit Spanhemius in . orbe Romana 2. 9. R ante eum Valesius in notis ad excerpta Dionis ex eo ledyaneis Constantini Porpbrogenuos pamedii. Parisiens Primus Iustinianus L un. . C. da dedit. liberi toll. un. C. de lat. liberti poll. libertos omnes aequo jure recepit in Civitatem , quaeque ejus suit benignitas, eos post manumissiqnem omnes publice privatimque ingenuos haberi voluit, salvo tamen patronatu jure nou. 78. Gult.

VIII. Haud bene quidam juris patronatus inbtia repetunt ab instituto Romuli de patronorum, R Clientum ossiciis , quo non deessent plebi defensores adversus potentiorum injurias: rectius enim

id juris sua sponte invaluisse dixeris ,& ipsa veluti

manumissionis suadente natura. Nimirunti patronoerum beneficio liberti felicioribus auspiciis renasci videbantur in Civitate . Quapropter ut libertorum, liberorumque eadem prope appellatio, ita quoque ejusdem fere juris societate conjunctos eos oportuit. Proinde Tribonianus liberorum ac libertorum oscia conjunctim disseruisse videtur in rubr. F. de obsequ. a liber. vet libera. Libertorum autem asversus patronos ossicia haud inconcinne tripartita secit libertus apud Quint. dec ult. eaque revocavit ad munus , operas .' reticuit, opinor, obsequium, quia sua sponte illud praestandum videbatur ei, cujus opera e servo libertus quis esset.

96쪽

. De Iure Persenorum . . ibi' sti s restimentum, seu rus, quod p trono com tit in hereditate liberti, ad titulum G sucrasson.

Iiberi. commodius in tempore memorabimus: nihilominus adhuc tripartitum hic erit libertorum officium; nam testamento succedet obsequium. Hoc autem non tantum eo pertinebat , ne patrono ibbertus contumeliam saceret , neve impias ei manus inferret, eive calumniam instrueret , delatoremve subomaret, aut quam causam adversus eum tentaret; sed etiam ut patronum, liberosque ejus inopes exhiberet Liariss de agnosci oe alend. liberi neve adversus eos diceret testimonium seu

lubens, seu per judices coactus etiam L Φ β. de testib. Si quis secus faceret , olim quidem extraordinem coercebatur, non revocabatur tamen in

servitutem ; hoc enim frustra sub Nerone actum tradit Tacitus avn. I 3. 27. neque ipsum Claudii imstitutum, de quo Sueti in Claud. diu stetit, primcipibus ipsis obnoxiis libertorum imperio . Nihil aliud igitur laeso patrono supererat, quam ut vicesimum ultra lapidem in oram Campaniae libertum relegaret Taciti I3.26. Verum vel ante Constantinum MVnum constitutum comperio squo tempore definire non ausim ) ut ingrati liberti revocarentur in servitutem, si vel levis offensae rei convincerentur L I. Od. Theodos de libera. θ' ων. tiber. 3c ibi Gothesi ed. & L 1. C. eod. Vide tu sis Cinjac. observat. IO. 33.

IX. Hactenus quidem raresita ex manumissione ipsa necessario Uuebantur et at Oeerae, dinna si), munera, nisi jurato, aut stipulatione proeF; a mis 1 Dis rimen inter donum & munus illud veteres statuisse videntur , ut tantun sine causa , & a mera Ib

97쪽

84 ontum. Rom. Iuris, ac Patri Lib.L. Tit. missa, recte non petebantur Cajus dissit. t. a. r. q. φ & passim in toto titulo β. de operi liberi. Operae, ut & munera , non unius generis ; aliae enim ossiciales, aliae fabriles erant : illae in patrono quibuscunque ossiciis adjutando versabantur , nullo liberti detrimento ς veluti in negotiis ejus agendis, peregre cum eo profici scendo , liberis erudiendis; hae artis alicujus erant ; veluti pictoriae archite stonicae &c. Illae igitur in ossiciis, hae quasi in pecuniae praestatione consistunt l. s. st .mae proeinde illae tantum patrono , liberisque ejus heredibus edi debebant ; hae extraneis etiam recte solvebam tur L ρ. oe passim in tit. β. de Oper. libera. Ex quibus sat, puto , liquebit, cur fabriles operae neque jur,tae , neque promissae, per errorem solutae tamen, recte condici per libertum possent L se non fortem 1a. F. de condicit. indeb. Vid. Cujac. obf. II I . Haec ii adverteris, facile carueris prolixo Coen,

ni Commentario libr. a. c. 8.beralitate: proficisceretur; fiebat igitur quovis tempore ,&. quandocunque liberto placeret; munus. ob causam praestaretur, quae admoneret officii sui libertum ; veluti si patronus uxorem duceret, eive, liberisve suis natalis existeret. Recte glossae nomicae Μουνους ό μετ' αιτιας δωρον,

tuit nataliuium, nuρῶ ulnium Vocabuli proprietatem sequitur Davus apud Terentium in Phormion. af . I. scen. I.

Nam herilem filium ejus duxisse audio

Uxorem; et eredo munus hoc corraditur.

98쪽

I Egis AEliae Sentiae, qua obviam ivit Augcistus

nimiae manumittendi licentiae, compluscula fuisse capita , supra praevertimus ali vero num ea quindecim statuenda cum Heineccio, sint, com- Perendinandiim ego quidem censeo : quis enim id tuto definiat in tanta rerum antiquitate,& silem. tio veterum λ Quis adhuc tuto praestiterit , quid ex ipsa lege fluxerit, . quidve ei ex Senatusconsubiis accesserit λ Sane quod dicitur ea cautum de minore XX. annis, Senatusconsulto. tribuisse ubdetur Ulpianus in L Q. F. de olf. Consul. Et plura , si id ageretur , juris loca proserre 'hic esset , quibus dicitur lege jussum, quod senatusconsultis. ad eam factis fuit invectum. Proinde s indulgendum conjecturisi esset, in contrariam parte peccari mallem , O cum Ant. Augustino intra sex capita, . aut certe Don.' longς plura , legem : hanc coerceri . Sed ex his laureolam captare nolim tantum ego non video, quid in mentem Mynsim sero venerit ,- hujus legis meminissse' Ciceronem in to,ic. t.' qui eum librum scripsit diu ante legem hanc latam, ut ostendit Norisius ad cenotaph. PHan. dig. A. c. 9f -Sed .in his operam. abuti nolim: rem igitur . coeptemus, cujus ergo isthaec praelati sumus . . ΙΙ. Exaequatione libereorum a Iustiniano facta, sua vis stetit adhuc duobus legis Eliae Sentiae capitibus 'ic a Triboniano propositis . Eorum autem primo cavebatur . ut qui in sta hi cre-

99쪽

86 S itum RomJuris, ac PatriLib L. Tinraditorum manumisisset, nihil egisse censeretur , &manumissus servus esse perseret princi his, & Ul-jIMI.'arment. I. I s. Ibi quidem negotium secessere queat, quod ait Iurisconsultus, idem juris esse, si quis in patroni fraudem manumiserit; salva res est i men . Scilicet postquam lege Papia cautum, ut filibertus sestertium centum millia, 3c pauciore quam tres filios reliquisset , patrono vinis pars. deberetur f. 3. inst. de fuce s. libera. quae ratio

ex lage Papia jubebat rescindi alienationes factas in fraudem' legis , aut patroni etiam Fabiano , vel Calvisiano judicio secundum V iani dist- ctionem in I. Ii disertus. β. de 3uri patron. I in eadem quoque impediri suadebat manumimnes factas in Ietis, aut Patroni fraudem : proinde quod de manumissionibus in fraudem patroni factis consulti scribunt, potiris ego quidem ipsorum emrematicis accretum reserri malim. i'

III. Creditores autem hic intelligimtur , quibus ex quacumque causa contra fraudatorem competit actio, quae exceptione perpetua, seu peremptoria submoveri nequeat L G --. Agnif

set Curatissime distinxere Prudentes, in fravdemne regis, an patroni iam esset alienatio illud fiebM , si

libertus per alienationem minorem se centenario laceret, eoque eas. res alienatae in fraudem' legis perinde erant, ae si seqemta non esset alienatio i hoe facto libertus, adhuc centenarius erat , ac proinde nihil adversus legem admisis. se videbatur. Quia tamen iniquum videri poterat, patronum excidere maiori eommodo ob liberti haudem, Fabiana , ,et Calvisiam actione Praetor adhue rescindebat alienati

100쪽

is etiam igitur , cui sub conditione, aut ex fidei eomnio debetur l. 8. V 16. ψ. ff.qui, oea quib.

manumiss. Rursus in fraudem creditorum maninmittere eum intellige, qui vel quo tempore maninmisit, solvendo non est, vel datis libertatibus desinit Blvendo esse l. Io. 1. eod. Porro culti in

lege AElia fraus ex exitu dijudicanda sit t. r. 1. de statvlib. seu defit fraudandi consilium, seu fraudis essectus, libertas non impeditur L I. C. qui

manumitt. non poss. Tantum per fideicommissum libertate relicta, solo eventu res aestimatur t. q.

et q. ff. de fideicomm. liberi. Discriminis ratio non ea est, quod fideicommissa, deducto aere alieno , praestantur ; idem enim 3c in legatis obtinet ; sed

quia facilius infirmatur manumisso, quae ab herede est adhuc expedienda. At vero cum lex isthaec libertates ab initio impediat minus prinprie Iurisconsulti loquuntur, cum ajunt, lege R-lia libertates rescindi , reυocari , retrahi: in eoque differt manumissio ab alienatione ceterarum rerum in fraudem creditorum facta ; aliis enim rebus alienatis, quia earum ipso jure valet alienatio , actione Pauliana rescinditur, si tertius posseς

sor fraudem non ignorarit t. ait praetor . qum

in fraud. creditori secus de manumissione est in fraudem creditorum facta, quia lex AElia eam e sectum sortiri noluit; nec enim semel data libertas revocari potuisset ε. o. h. t. Quia tamen quaestio iacti videri poterat, num revera fraudati creditores essent, & fraudatione comperta, suone iure uti vellent , an servos liberos esse mallent, quam diu haec forent incerta, veluti in siis penso libera teς erant, proinde ita manumissi effectu juris M.tuliberi videbantur l. a. ff. de statum.