장음표시 사용
61쪽
τα ὐτἐρ τῆς οἰκουήνης γενόμενα ἰδιοποιῶν ; βuid facis , d Paule , communia tibi asserens . , pro toto orbs falsa tibi vendica s ' Pro lοιοτοιεῖν, Theophy lactus hic habet, το κριοὸν ἴδιον , quod commune est , proprium faccre. Chrysostomus ibidem paulo post : cu τροφηται τὸν κοινὸν θεὸν Ηιο.ποιοῦνται πολλum , ουτω λέγοιτες, 4 θεος, 4 θεος μου. Prophetae communem
Deum sepe sbi proprium faciunt , ita dicentes, Deus, Deus mi. Idem Chrysostomus, ad eundem locum, Homil. 34. in Genesin : Tοὐ ματ
γεσιαν ρ, Qui dilexit me. Quid dicis 3 d beate Paule ' Paula ante dixisti, Qui proprio Filio non pepereii, dcc. Nunc vero dicis, Qui dilexit me, adeoque tibi proprium facis commune illud beneficium 'c. Firma j solida. Hinc Apostolus ad Colos 1: 1 . Colosiensium
praedicat το ςερέωμα τηςH: χριειν τίς ειους, firmamentum ejus , quae in Christo est fisi. Ubi Theophylactus, pag. 6 7. Καὶ η πχις πρέωμά ἐςιν αὐτη καθ' αυτήν, μη ἐῶσα λογισμάς ύτεισελθεῖν, ω, διάκρισιv ἐμποιῆντες, σαλεύουσιν. Ipsa etiam Ades per sprmamentum es, quae non snit cogitationes irrepere , quae, dubitationem si ger endo, concutiunt. Ad Hebr. 3:I4. Apostolus nos jubet την ἀρχην τῆς ὐτοςάσεως βεβαίαν κατέχει v μέχρι τέλους. initium substamiae ad suem usque sinum retinere. Id est , interprete Theophylacto , fidem:
γίγνησιν. Per ipsam enim sub imus , ces divina nec non spirituali esuria fundati sumus, atque regeneratione. Hanc ipsam ob caussam cum ancora Consertur ad Hebr. S. 39. Ad quem locum nervose Chrysostomus, Ho-
mil. Sy. t. 3 . pag. 37O. Καθάπερ πλοῖον ὐπὸ της τῶν πνευμάτων ἐμβολης κλυδωνιζόμενον , καὶ ταῖς τῶν κυμάτεω ἐπανατάσεσι περιαντλάμειον , ἐξαρτηθειθα ἀγκυρα πάντοθεν χησι, καὶ εs μέσπιιζοῖ τ* πελάγει' οὐτα διὸ καὶ τον νουν τὸν κώτεροv ἔτατοὶ προσπίπτοντες εbιθευ λογισμοὶ κλυδαγίζωσιν , ἀγκυρας ἀσωλόςεροου ἐπεισελθουσα ἡ πίστις ἀταλλάττει τού ναυαγίου , ῶσπερ ἐν γαληντ λιμῶνι , του τού συνειδίτος πληροῖορια τὸ σκάφος ἰρμίζουσα. aeuemadmodum navem, ventorum impetu jacts-ram, Usuctuum assultu inuncatam, demissa ancora undiquaque stabilis, ta vel in medio pelago radicat: ita etiam mentem nostram extraneis cogitation bus jactatam , adventu suo sides ex imminenti naufragio liberat, ranquam in tranquillum portum , certa conscieηtiae persuasone , navem deducens. Et paulo post: 'Opic της πίστεως το κατορθωμα , ἔτι aeς αγκυρά τις ἀσωλης, μως ἐκβάλλει τὸν σάλου. οτο ουν καὶ αὐτὸς ὸ Παύλος τοῖς 'Eβραίοις ἐπιστέλλει, Οὐτωσὶ λέγαν τερὶ τῆς πιστεως Hs kς ἄγκυραν εχ es της ψυχης de λη καὶ βεβαiαν,
62쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAp. II. 3i
και εἰσερχομένην εις το ἐσίτερον του καταπετάσματος. Em γ- ἀκούσας αγκυραν, μηνοήσους κατω καθελκεσθαι, δε&νυσιν , οτι καινή τις αυτη τῆς ἀγκυρας ἡ Ουσις, ου Maτω πιέζουσα, ἀλλ' ἄνω κουο ζουσα την Mνοιαν , και πρὸς τον ουρανὸν μαθιστῶσα, καὶ εις τὸ ἐσώτερον τού καταπετάσματος χειραγωγοῖσα. καταπέτασμα γαρ ἐντα aetὸυ ἔρανὀν ἐκάλισε. Vides , quid sides praeflet , qu)d nimirum , tau ancora quaepiam tutissima, a fluctuatione liberet: id quod ipse etiam Paulus ad Hebraeos scribit, ita de Me loquens : Quam velut animae ancoram habemus tutam ac firmam , dc ingredientem usque ad ea , quae sunt intra velum. Ne enim, auditi ancori, existimes deorjum te trahendum, ostendit, novum quoddam hoc genus ancorae esse, quae nou deprimat, sed mentem sursum elevet, versus caelum transferat, o usque ad ea , quae sunt intra caesum quasi manu
ducat. Velum enim hoc loco caelum vocavit. Huc etiam pertinet ἔργου τῆς πίστεως, I. Thessal. I: 3. quod Theodoretus dicit esse το ἐν κινδυνοις βέ- βαιω , constantiam in periculis , addita ratione , οὐ γαρ μόνω ἐν εἰρήνη καὶ γαλήνη δεικνυναι προσήκει τὰν πίστιν , ἀλλα καὶ ἐν κλυδ ι καὶ ζάλη υύτης εχεσθαι
δει. Non solum enim in pace N tranquillitate Mem oportet ostendere, sed ea etiam in fluctibus V tempestate retinenda es. Chrysostomus Homil. r. in hanc Epist. eodem concedit, quando dicit, per ἔργω τῆς πίστεως intelligi ἔνστασιν , insiturum V constantiam , quam nemo flectere possit. Τοῖτο
γλρ ἔργω πίστεως εἰ πιστεύεις, πάντα πάσχε εἰ δε μῆ πάσχεις, ου τιστεύεις. Hoc
enim est opus sit; s credis, omnia patere 2 s autem non pateris , nou credis. Theophylactus in eandem epistolam, pag. 68to. Iris ἔργου τῆς πίστε -
ως , τουτέστι της ἐνστάσειας υνιῶν. τούτο γάρ ἔργον πίστεως, τὸ στεμῶς ἴστασθαι, ἡχὶ τὸ λόγοις μόνον αυχε ν την πίστιν. Operis fidei, hoc es , constantiae ve-srae. Isud enim es opus fidei, 'miser consestere , non solis verbis de fide
gloriari. His ergo ἔργον τῆς πίστεως est patientia dc constantia , quasi ἔργου πιστεν. Atque ita quidem veteres. Ex recentioribus Psochenius quoque vult subesse Hebrailmum , & substantivum τίστεως, pro adjectivo positum esse , quale sit etiam illud λόγος Golac, pro λέγοι σοφός. Gaiah rus ἔργον πίστεαι per hypallagen quandam dictum vult, pro πίστις ἔργου , Mesoperis a quod idem sit atque πίστις ενεργῆς, vel ἐνεργουμ η , sidra operans, sive vicax. Mentem Apostoli optime assecutus Cl. V orsi ius, Philol. sacrae cap. 9. 'Eργου τίστεως, inquit, nihil aliud est , quam opus, quod veram fidem in homine jam exsistentem consequitur : vel potius omnia issa prae- , clara opera , quae Thessalonicenses, postquam jam sideles facti fuerant, praesit erunt. Vocantur vero εργα πίστεως, opera fidei , quod homo , ubi veram
fidem jam habet , talia opera solet praestare. Hinc N ipsa fides dicitur δὲ
63쪽
αγατεκ ἐνεργου νη, per charitatem Operans. ad GaI. 1 6. Plura vide apud eundem. Ab hac expositione non est alienus magnus Calvinus, qui ad verba Apostoli, ἔργον πίστεως, opus fidei, sequentia commentatur: Opus
fidei accipio pro essectu . Sed bis essectus duplici modo potes exponi e passuo, P actiost : vel quod fides in se illusere virtutis N essicaciae Spiritus sancti Decimen fuerit, quod potenter operatus si in ea excitandae Hel quod se fructus deinde suos extra protulerit. Ego essectum in i a potius fidei radice, vam in fructibus constituo. Ac s diceret e Rara vis fisi potenter in vobisse exseruit. Sed rursus ad rem. Quia fidei proprietas est, quod sit solida & firma, hinc a Chrysostomo , Homi l. i8. in I. ad Timoth. pag.
326. vocatur τετρα , infragilis petra, quia petrae instar inconculi a manet, & contra omne' tentationum , & afflictionum fluctus intrepida stat. Hinc iterum a Chrysostomo , Homit ilo. t. s. sides vocatur κει-- μΛης φύσεως ἀγκυρα καὶ agρατίτητος λιμν γαληνὸς, tempestate vexatae naturae ancora , o naturae humanae porius iranquillus. Idem in Plial. 116. de fide : 'υρα τις ἐστιν ἀγκυρα, ταντοθεν ἀνἐχουσα την ἔχουσαν αὐτην διανοιαν. Sacra quaedam ancora es , undiqVesusinens mentem , eam habentem. Theodoretus in cap. l. Danielis , pag. yy3. OGG της εἰς θεὸν πίστεως ἰσχυρέτερον.
d. Etiam res invi biles , quae judicio humano videntur impo iles, apprehendat. Hanc fidei proprietatem in Abrahamo commendat Apostolus ad Rom. : 18. his verbis: II ' ἐλπίδα ἐτ' Ω- ἐτίσσευσιν. Ad quem locum Chrysostomus, Homil. 8. in hanc Epistolam : Παρ' ἐλτίδασο ἁἄρωκί- , ἐπ' ἐλπίδι τῆ τού θεου. Praeter spem humanam , in spe Dei, vel divina. . Ad eundem locum Theophylactus, pag. 4s. Παρ' δετίδα τι,
ter spem humanam, inde divina credidit, se futurum patrem multarum gentium. Iterum Chrysostomus πρὸς τἀς σκαviati ἐντας lib. I. cap. Io. Παρ' ἐλπίδα s.' ἐλτι A. τί ἐστι; παρ' ἐλπίδα την ἀνθρωπίνην , ετ ελτίδι του τού θες, τουπαντα φωσιν , τη παντα δυναμενη , τη ποτων περιγινομένου. Praeter
spem , in spe. uid es ' Praeter spem humanam , in spe Dei,
quae cuncta vincit, quae cuncta potes , quae cuncta superat. tandem fidei proprietatem luculenter describit Apostolus ad Hebr. xii 1. his verbis: tam δή τίστις ἐλπιζομένων ὐπίστασις πραγμάταν ἔλεγχος ου βλεπομεν-. M autem sides rerum sperandarum seubstantia : Grgumentum rerum non apparenis itum. Hunc locum sic explicat Chrysostomus, Homil. 2. in epist. ad Hebraeos, pag. 339. B Di, ou λοξει ἐχρησατο ela- , ἔλεγχος ου βλεxομένων;
64쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAp. II. 33
Tοῖτο εχιν ore τις πραγμάτων ἐλπιζομ αν. Pa e qualidictioue usius es, dicens, argumentum non apparentium 8 Argumntam erum dicitur de iis, quae valde obscura sunt. Fides igitur , , es viso eoru- , non sunt conspicua, ta ea, quae non videntur, de est ad eandem certam ac plenam peria suasonem cum iis quae videntur. Mix: LitUr iis, quae Videntur, nones habenda, neque ruin fis, s qais de iis, px.r fab a pectum Non ca tant, non fuerit apertius persuasus, quam de iis, qγae videntur, Mes esse potes. Nam quoniam quae sunt in spe , non vi cursir sub cre , siales eis largitur substan-rram: vel ritu non largitur, sed ipsum es eorum esseiaria. Exempli causo, resurrectio non ad nil, neyxe es tu subsantia, sed 'es facit, ut ea cons- stat in anima nos . Atque hoc es rei uvisperata larumsub antia. Theo
Describit nobis fidem , cst dicis, si ita es essen ta eorum, quae nondum sunt, se substantia eorum , quae non subsistant. Exempli gratia , resurrectio nondum sub is, sed Mes eam statuit, nobisque ob oculos ponit. Item : Πραμμάτων ελεγχος ου βλεπομένων. Ελεγχος, τουτίςι, δεῖξις, φανερωσις ἀδήλων πραγμάτων. ποιεῖ γαρ ταύτα βλέπεσθαι τ* vi ἡμῶν Aς παρίντα. Argumentum rerum
non apparentium. Argumentum . hoc est , demonstratis V manifesatio rerum, quae non sunt conspicuae: facit enim , ut is a mente nostra cernamus, Baud secus ac s praesentia esseNI. Optime Vocem ἔλεγχος interpretatur. ἐλεγχω enim praeter alia significat arguo, demonstro. Glolli Graeco- Latinae: ἐλεγχω. Arguo. ελεγχος. Indicium, index, probatio. Et Latino-Gr. Arguit, ελέγχει. Probationem , τον ἔλεγχον. Probatio , ἀποδειξις , ἔλσγκος. Suidas : 'Eργα δε χεῖρας ελiγχει, opera zero manus arguunt , id est, quales illae sint, aperte demonstrant. Basilius Seleuciensis Orat. 12. pag. ias. de discipulis suborta in mari tempestate Dominum excitantibus : Πῶσα ἡμῶν ἡ σοφία κατεπόθη, ηλέγχθησαν χε ρες πρὸς βοήθειαν ἄχρωποι φεγ
65쪽
inutiles esse: declaravit enim N demonstravit infrmitatem artis fluctuum et ehementia. Sed redeamus ad locum Apostoli, quem Theodorctus, pag.
6 s. his verbis explicat : Tὰ οὐκ ὀράμμα , δια πi ως ξρα ν , καὶ προς τυ τῶν ἐλπιζομένων θεωρίαυ ὀφθαλμὸς ἡμῖν γίνεται , καὶ δεικνυ ἁς ὐῖετατατα μηδέτω γεγενημένα. Taev νεκρῶν ἁπάντων ἐν το ς τάδοις ετι κειμένων. ἡ τίος ἡ- προγγραφει την ἀνάτασιν , καὶ τῆς κονεως ταν σωμάτων τηναθανασίαν παρασκευάζει φαντάζε M. Ea , quae non videntur , per sdem
videmus , G ad eorum , quae sperantur , contemplationem haec nobis sit oculus , cst tanquam subsistentia ostendit ea , quae nondum sunt. in or- ruis adhuc omnibus in sepulchris jacentibus , sdes nobis resurrectionem jam
depingit , facitque ut pulveris corporum immortalitatem nobis repraesutemus. Gregorius etiam Nysenus, Orat. Ιχ. contra Eunomium , t. a. pag. 7 6. hunC ipsum locum explicans , sic scribit: Tηv τίου ,
οὐχι την γνῶσιν ἡ θεὸς εἰς δικαιοσύνην λογιζεται το ς ανθρωποις. η μεν γάρ γυῶσις ἁς ἐμπορικήν τινα τμν διάθεσιν ἔχει , μίνη τ* γινωσκομέν* συντιθεμένη. H' δεταν κριτιαναν πιστις οὐχ' οὐ τως' ου γὰρ ταυ γινωσκομένων , ἀλλa ταν ἐλτιζομένοes ἐστὶν ox στασις. Tὸ δε διακρατούμενον ἔκ ἐλπίζεται ο γὰρ εχει τὰ , φησι , τί καὶ ἐλπίζει , τὸ δε διαφευγον την κατανίητιν ἡμῶν , καέτερον η πίστις ποιεῖ, διά της
ἰδίας βεβαιότητος εγγυωμένη τὸ μη φαιν μενον. Fidem, non cognisionem , Deus ad justitiam hominibus reputat. Cognitio enim velut negotiatoriam q&andam
dispostisnem habet, soli cognito assentiens e sed Christianorum fides non sic non enim eorum, quae cognoscuntur, sed quae perantures substantia flete suu-damentum. suod vero miter tenetur, non speratur. Muod enim quis habet , inquit Aposolus Rom. 8:r . quid etiam Derat ' Quod autem cognitio. nem no stram fugit, nostrum Ves facit, spondens propria si mitate, quod non
apparet. Nemo vero cxl l timet, Nyllenum hoc loco velle , a fide remotam esse cognitionem , quum fidei partem esse jam supra probavimus: sed disputat adversus Eunomianos. qui , ut verbis adductis statim subnectitur , δια γνωσεως της μάτην φυσιούσης ἐπιγνῶναι των θείαν ουσίαv δυνατον εἶναι ἔλεγον , per cognitionem frutra insantem , divinam essentiam cognosci posse dicebant. Hinc a Clemente Alexand. lib. I. Paedag. initio cap. 6. Pag. 92. vocantur εἰς γνασπ πεφυσιωμένοι, )cientia instari. Scipsos, eodem ,ibid. pag. io 7. teste, appellabant τελείους καὶ γνωστiκοῖς, perfectos caecogniIione praeditos. De iisdem Theodorctus in I. ad Timoth. cap. 6. pag. 9o. K σεσίγηκέ , φασιν , ἡ θεία γρα*η , ταὐτa d θεος ἡμῖν ἀπεκάλυψε. Quae disina Scriptura tacuit, inquiunt, ea nobis Deus rezelazit. Et quia fidesca, quae humano judicio videntur αδύνατα , nihilominus credit & appre
66쪽
NICAENO-CONSTANTINOPOLITANI. CAP. II. gue
hendit, hinc εἰστιν & λογισμὸν, seu λογισμοῖe, Chrysostomus passim inter se opponit. Rem aliquot exemplis probemus. Homi l. et s. in Johannem: Mἡ λογισμῶ τα τοὶ θεου ζητῶμεν , μηδὲ ὁ τὸ τρο ἀκολουθίαν την ταρ κμῶν ἄγωμεντα ἐκεῖθεν, μηδ. ἀνάγκη δύσεως λοβάλλωμεν, ἀλλ' εὐσεβῶς πάντα νοῖμεν, πιστεύοντες A: εἶπον οἱ γρα*αί. Ne divina rusteria naIurali ratione perscrutemur, neque sub rerum humanarum necessitatem illa tuficiamus, sed pia omnia tutel- Iigamus. credentes ut dixerunt seripturae. idem, Hotnil. 2s. in Johan-Dem : Οὐδεν γαρ χεῖρον τού τοῖς λογισμο4 τα πνευματικα ἐπιπέτειν. Nibit enim pejus est , quam humauis rationibus spiritualia committere. Et mox : Διατοῖτο καὶ ημεῖς πιστοὶ καλούμna , Ba τῶν λογισμῶν την ἀσθένειαν α*έντες κάτω, προς το ὐιος της πίστεως ἀναβῶμεν. Proptcrea etiam nos fideles vocamur , ut ratiocinationum imbecillitate in terra relicta, ad Mei sublimitatem adscendamus. Item: Λ γισμ* μἐν ευρεῖν ἀ δύναι αι, πίστει δἰ δέχομαι μόνου. Ratione
quidem invenire non possum, sola autem fide recipio. Et statim post initium
Homil. 22. in epist. ad Hebraeos: T. της τίστεως γενναῖον νεανικης δεῖται ψυ- χης, καὶ πάνυ ὐτοβαινούσης τa αισθη ra , και το ασθένειαν τῶν λογισμῶν τῶν ἀνθρωπίνων παρερχομένης. Fidei generosa nobilitas strenua indiget anima , quae omnia transcendat sensita , , humanarum ratiocinationum transeat imbeci litatem. Et Paulo post : Tα μέγιστα διὰ πίστεως , καὶ si διὰ λογισμῶν κατορ θουτοι. Res maximae per sdem rectὸ sunt, non zero per ratiocinationes. Homi l. s. in epist. ad Colosis pag. 1i6. Ἱδοὐ τἀ σεμνα ἡμῶν πάντα τῶe ἔρημα
λογισμῶν, και πίστεως ἔχεται μάνης. Ecce quomodo reverenda omnia nostra ratiocinationibus destituantur, ces a stafri pendeant. Paulo post: Ποῖ ταυ- τα λογισμὸς καταδέξεται , αν μη πίστις η 3 uae ratio haec caput . si fides nouadsi 8 Huc etiam faciunt illa Cyrilli Alexand. in cap. s. Iesaiae, pag.
6o9. Ei-ν ἀναγκαιον οἷς αν λέγει θεις , αὐτος ο δε τῶν ἰδίων ε πο- την οδύν. ἀπολυπραγμόνητa δἐ τα ταρ αυτου τενουργούμενα , καὶ ἀνενδοιάστη πίστει - υσἐργουν θυτα , τὸν καθ' ἡμας τιμασθαι προσήκει. Llis necessario obtemperandum,
quae Deus dicit: ipse suorum operum viam novit o res ratam ab eo creatae a nemine, ne curioso quidem , carpι possunt, ces quae mentem superant, ab hominibus nostri smilibus indubitata side honorari ces suscipi debent. Idem,
lib. Io. adv. Julianum, pag. 36O. Π πίστει παράδεκτον ἀπολυτραγμόνητον εἶναι πη' το ρ τοι βασανιζόμενον , πῶς ετι πεπίστευται ab αuod Me percipitur, non curiosὸ inquirendum e nam quod adhuc inquiritur , quonam pacto creditur Z Nec ab his aliena habet Oecumenius in a. ad Corinth. cap. II. pag. yys. Ἀτλάστου καὶ ἀφελοῖς δειται ψυχης ἡ πίστις, τάντα πίστει δεχομενης, καὶ
μηδὲν συλλογιζομένης. Minimὸ fctam Usmplicem animam sides requirit, quae E 2 omnia
67쪽
omnia fide recipiat, nec qui lyram ratiocinarionibus permittat. Eleganter
καὶ οὐ συλλογισμο'. Christianorum dogmata Iaee 'mantur , non vero ratiocia nationibus. Alia, quae huc quoquc commode satis referri pollent, omittimus, utpote quae alibi fortu, suo icmpore, legi poterunt.
s. Mens s ei praecipua sunt, a quod sti et, quidem sola. Sola fides absque operibus justificat, non sane per modum dit positionis , aut causiae sormesis , aut cisis cientis physicae : scd per modum organi, quatenus thesaurum illum in Christo nobis cxhibitum , apprehendit. Particula hetec sola , αὐτο ξεὶ quidem non exstat in Scriptura, res autem perspicue eXpi Imitur per synonymas formulas: χωρὶς εργxv v μου, Me operibus legis, ad uom. 3: 18. χ ρὶ: ἔργων, sne operibus , ad Rom. 6. ἐάν μη λὶ πίστεαι, nonnisi per duet , ad Galat. χ:I6. δικαιουι α δωρεαν , jus camur gratis, ad Rom. 3: 2 q. Patres vero particula sola aliquando expressu utuntur. Basilius M. Homit 21. quae eli de Humilitate , t. i . pag. y 9 'Aini ἡ τελεία καὶ ὀλόκληρος καύ-
ΕΔ demum perfecIa cu integra gloriatio es in Deo, qua idoneque opter ouam ipsus quis Ipstitiam extollitur , sed agnoscit se quidem desi tam e se sera justitia , verum sola tu Gripum Me justificatum e se. Chrysostomus H
mil. r. incpist. ad Romanos, pag. ψ7. Γις δε d τῆς πιστεως veμος , Διὰ χαριτορ σίζεσθαι. ἐνταὐθα το δυνατὸν δείκνυm τού θεῆ, ἔπι ου μόνον ἔσοισεν, ἀλλα καὶ Πικαίωσε , καὶ εἰς καύχησιν ηγαγε , καὶ ουδὲ εργων δεηθεις , ἀλλα σιτιν ζητήσαρμ υιυ s veris fidei lex es 8 Per gratiam servari. Hic potentiam Dei ostendit, quia non tantum servavit, sed etiam justificavit. N ad gloriarionem traduxit, nullis operibus egens, sed solam fidem qu.ereus. idem . Ha- mil. 32. in Acta , pag. 702. Ta αθνη ἀπὸ της πίστεως μόνης πων αυτῶν ετυκλGὸntes per solam fidem eadem consecutae sunt. Et mox : His rari δε μύνης, καὶ ς κ .pγων. sola fide opus est , non aulem operibus. Idem , Homi l. e. in epist. ad Ephesios : 'Aτο γῆρ πίστεως μ νης ἔσωσε. sola enim iide salvos fecit Chri istus. Et in cap. 3. ad Galatas, pag. 739. Ο Ἀτόστολος δείκνυαν, οτι ὁ τη πίστει προσέχων μωη, ἐυλογηπινος. Apostolus ostendit, eum, qui sola fide niti ar, benedictum esse. Theodoretus de curandis Graecorurn allech Serm. 7. pag. y87. Ob γἀρ δἰ εργαν ἀ ταῖναν , ἁλλα διά μ νης πίστεως τῶν μυστικῶν τετυχηκαμεν ἀγαθῶν. Neque enim ullis operibus bonis, sed per lotam fidem mastita consecuti famus bona. Idem ad vis 23. cap. 3. epiit. ad Romanos ,
68쪽
NICAENO-CONSTANTINOPOLITANI. CAP. II. 37
manos, Pas 32. II ςiv μ νην εἰσενεγκόντες, τῶν ἁμαρτημάτων την ἄφεσιν εδ ξάμεθα. sola fide allata remissonem peccatorum accepimus. Oecumenius in cap. I. ad Romanos, Pag. 2So. En μόνης τίςεως βμa: σάζει θεὸς, καὶ γεηρωθέντας ν ο η ζωοποιεῖ, μή προεπιδειξαμένους εργα. Ex sola fide nos salvos Iacit
Deus, ta jam mortuos vivificat, qui nulla prius, demonstravimus opera. b. quod non si mortua, seu bonis det tituta operibus , Cerum vicax. Hinc Theodoretus quatit. 63. in Exodum, pag. Iio. οὐκ ἀρκεῖ ἡ πχις εἰς σωτηρίαν , αλλὰ δε ται τῶν ἔργων ἐις τελει τητα. Non sinciis es ad salutem sed operibus indiget ad perfectiovem. Clemens Alexandr. stromat. lib. F. Pag. 39l. ἡ τρις, εἰ καὶ εκούσιος της ιυχηο συγκατάθεσις , ἀλλ' ἐργάτις ἀγαθαν, καὶ δικαιοπραγίας θεμέλιος. Fides, eis est voluntaria animi assenseo , est tamen bonorum operatrix , cd justae fundamentum actionis. Hinc ad Galatas caP. S. Vs. 6. requiritur πχις δι' ἀγάτης ἐνεργουμένη, sides per charitatem ess-cax: ad quem locum Theophylactus, pag. 4bi. I ' τίος ωὶ το τῖν, ἡ διῶγάτης ἐνεργουμένη, τουτέςιν, πείλουσα ἀεὶ ενεργῆς καὶ ζασα δείκνυσθαι δια της εἰς χριειν ἀγdτης. Omnia a Me pendent, quae per charitatem es e ax e boces , quae debet semper e ax o viva demonstrari per dilectionem erga Chri-
sum. Requiritur πίος εμπρακτος, ut idem loquitur ad a. Thessal. I: II. Photius epist. I. pag. 2. Δεῖ τας ἁρετὶς τη τί ι παραπεπηγέναι, καὶ δἰ ἀμφοῖντοs σπουδαπον καταρτίζεσθαι. Και γαρ δογμάτων μεν ἐυθύ e κολιτείας προβάλλεται κοσμιότητα' πράξεων δὲ καθαρότης της τί εως ἀταγγίλλει θειήτητα. ων ἐκάτερον χωρὶς του ετίρου :αον είαθεν ὐτορρεῖν κaὶ παρασύρεσθαι , μη ἀνεχ μενον καταμόνας ψυχα ἀνθράτων εγκατοικη&τθαι. Oportet virtutes fidei annexas esse , ta utrinque virum bonam persci consummari. Recta enim stis mores producit honestos ζω operum puritas sdem esse divinans plane probate istorum vero alteram sue altero facile diffluere solet V alior uis rapi: neque enim possunt siduncta GHvulpa in animis hominum fe n Agere. His gemina habet ignatius inopis h. ad Ephesios , pag. 228. 'Αρχη γης, πρις τελος δε , ἀγάπη. Ta δεδύο ἐν ἐνότητι γενωμα, θεά ἄνθρωπον αποτελεῖ. Initium vitae , sdes es e perfectio vero , charitas: haec autem duo quoties in unum coeunt Dei hominem perficiunt. Paulo poli: οἰ ε αγγελλεμνοι χ os εἶναι, έκ εξ αν λέγουσι μόνον,
ἀλλα καὶ ε ξ ων πράττουσι, γvωρίζονται ἐκ γὰρ του κα-του τὸ δενδροv θίσκεται.
Aμsιvis χι σιωπῶν καd εἶναι, η λαλεῖν, καὶ μη εἶναι. ui prostentur, se Chri- si esse, non modo ex iis , quae dicunt, sed etiam ex iis , quae faciunt, cognoscuntur. Ex fructu enim arbor dignoscitur. Praestat enim esse V facere, quam loqui, non esse. Damasiccnus Orthod. fid. lib. q. cap. ι o. pag. 297. Πίος χωρὶς εργων νεκρά ἐςιν. ὀμοίως καὶ εργα καρὶς τίγως' ἡ γαρ ἀλήθης τί-
69쪽
ςις δια τῶν εργων δοκιμάζεται. Fides sine operibus mortua eg militer operas ne fide: vera enim fides per opera probatur. Hidorus Pclusiota epist. Is8.
lib. I. pag. 32 O. Tκγ π. ιν τα ἔργα μῖλλον, ἡ es λόγοι κηρύττειν ἰῖε.λουσι. Fradem opera magis , quam Cerba praedicare debent. Gregorius NaZian Zenus Orat. 28. pag. 476. Uς οὐκ ἔτι χωρὶς πιπως πραξις εγκριτος , ετειδὰν καὶ δ ξυενεκεν οI πολλοὶ το καλὸν επι μυουσι , καὶ φύσεως οὐτως ἔχοντες' οὐτω καὶ τίος
χωρὶς εργων νεκρά. Ut actio, si a side deseratur, laudem non meretur, quandoquidem multi gloriae studio , atque etiam a natura ita informati , virtutem colunt: Ita fides sne operibus mortua est. Atque haec Orthodoxorum constans est lententia etiam hodierno die ue nimirum fidem bonis destitutam operibus, non esse veram, sed hypocriticam fidem: non esita fidem, sed larvam fidei. Atrox crgo calumnia cst , quando Grctferus & Basellus , Jesuitae , aliique Pontificii assii marc non erubescunt, Reformatos cum Eunomio docere, solam fidem, operibus bonis destitutam , ad consequendam salutem l ussicere. Quae fuerit impia Eunomii amertio videamus. Ille, tello Gregorio Nyileno , lib. r. contra Eunomium , pag.
ad perfectionem susscere homini solam haereticam Mem. Idem jussit, ut ibidem refert Nysienus, μη παρέχειν πραγματα τῆ Qύσει πρὸς τὸ δοκουνδια ταν του σάματος ὀρέξεων προdύση , μηδε ἀντιβαίνειν ταῖς ἡδοναῖς , μηδε ἀκρι5ολογεῖσθαι περὶ τῆν τοιαύτην του - σπουδήν. οὐδε γὰρ εἴνου τινα βλάβην ψυχῆς διὰ τῶν τοιούτων
συνισμένην , nihil molestae inferendum naturae , quando immoderatis corporis cupiditatibus ad id, quod collibitum est, fertur : neque ressendum voluptariabus r neque etiam Uperiorem vitae disciplinam sequendam e neque enim quispiam detrimenti animam capere ex voluptatum usu. De eodem Eunomio
Rugustinus de haeresibus, cap. Dissimilem per omnia Patri asserens Filium, S Filio Spiritum sanctum. Fertur etiam usque ade o fuisse bonis mortia has inimicus , ut asseveraret, quod nihil cuiquam obesset quorumlibet perpstratio , ac perseverantia peccatorum , s hujus , quae ab illo docebatur , Dei particeps esset. Judicet nunc aequus Lector, an Eunomium sequantur Re- formati. Ille Arrianus, Aetii discipulus, adversus Filium & Spiritum sanctum non fidem , sed perfidiam invexit: Reformati veram & vivam
fidem, per charitatem operantem, commendant, non qualem fingebat Eunomius cum peccatorum perseverantia consistentem. Haec tamen apud Jesultas, aequos scilicet rerum aestimatores, non differunt. C A
70쪽
NICAENO-CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. 39 CAPUT III. Ze unitate essentiae divinae, Si Triuitate sersuarum.
Icaeni Antistites profitentur, se credere in unum Deum , postea
vero trcs commemorant personas, Patrem , Filium , & Spiritum sanctum. Cum unum nominant Deum , asserunt unitatem essentiae, cum tres commemorant, Trinitatem personarum. Et de unitate essentiae, dc de Trinitate personarum aliquid asseramus. I. De unitate essentiae divinae. Deum unum esse intelligimus, cum
quid sit, quantum humana seri imbecillitas, intelligimus: idque vel ipsius nominis docet notio , Deum id esse dictitans, quo nihil majus, nihil melius , omnibusque modis persectius esse potest. Vocatur θεὸς μέγας, Deus magnus, ad Tituma: I3 Ubi Theophylactus, pag 4sq. G μέγαρ
ἐπὶ θεου λέγεται, ου κατὰ σύγκρισιν την πρὸς ἄλλον μικρὸν , ἀλλ' ἀπολελυμένως, ὰς ς ει abτομεγάλου ἔντα. Magnus de Deo dicitur, non per comparationem ad
alium quendam parvum, sed absolutὸ, ut qui natura ipse per sese magnus A.
Pseudo-Dionysius Areopagita cap. 9. de divinis nominibus, num. Σ. Pag. 63 . Mεγac d θεὸς ὀνομάζεται, κατὰ το ἰδίας α τού μέγα , τὸ τῆσι τοῖς μεγάλοις
σαυτου μεταδιδούν, καὶ παντὰς μεγiθους ἔξωθεν ὐπερκείμενον, καὶ υπερεκτεινόμενον. πάντα τύπον περάχον , πάντα αριθμὸν ὐπερβάλλον , πῶσαν ἀπειρίαν διαβαῖνον , καὶ κατὰ το οπερπληρες αυτου και μεγαλουργὸν , καὶ τὸς xηγαίας abros δωρεὰς , καθ' ὁσον αυται πρός πάντων μετεχ μεναι κατὰ απειρ δωρον χύσιν ἀμε ωτοι παντελως εἰσι. και την αὐτην εχουσιν υπερπληρότητα , καὶ ουκ ἐλαττοῖνται ταις μετοχα ς , ἀλλακαὶ μῶλλον υτεολυζουσι. Magnus appellatur Deus, secundum sbi propriam magnitudinem . quae magnis omnibus de sie communicat , ω omni magnitudini extrinsecus superfunditurVsupra-expanditur, locum omnem complectens, omnem numerum excedens , omnem transsiens inlisitatem , ij juxta supra quam plenitudinem suam ac magnificentiam , fontale que Das distributiones, quatenus hae omnibus in ita profusone communicatae , manent prorsus integrae , V eandem habeat supraquam plenitudinem , neque participationibus minuuntur , quin λδ magis redundant. Ad quae Pachynaeres , pag. 649.
O' θεος μέγας λέγεται, ει πρὸς ἀντιπαράθεαν ετίρου , ἀλλα διὰ τὸ ἀπαράθετον καὶοντως ἀκατάληττον της θείας μεγαλει τητος. Aiγεται γουν μέγας, ῶς μεταδιδοῖς