장음표시 사용
71쪽
εαυτὸν Taσι τοῖς μεγάλοις, κλ Deus dicitar magnus , non peν aherius colla tionem , sed propter incoinparabilem c verὸ incompreMusibilem divinae magnitudinis excellentiam. Dicitur ergo magnus, taurIam qui se omnibus rebus magnis communicat, dcc. Cypriatius de Idol. vanitate, g. 289. Unus omnium dominus est Deus: neque enim ilia sublimitas potes habere confortem, cum sola omnem teneat potesarem. Tertullianus adv. Marcionem lib. I cap. 3. pag. 62O. Deus cum summum magnumst, recte veritas nostra pro-
nunclavus Deus s non unus est, non est. Non quas dubitemus esse Deum, dicendo , s non unus , non est Deus a sed quia , quem confidimus esse, idem doniamus esse. Quod s non es Deus, non es . sumnum silicet magnum. Porro summum magnum unicum si nece se est. Ergo Deus unicus erit noualiter Deus, nisi summum ma num noc aliter fuwMum magnam, nis parem non habens : nec aliter parem non habens, nis unicus fuerit. Deo nihil esst melius. Basilius Caesar. in Psal. 33. adus. ii. pag. 3. Tὸ παντέλειον αγαθὼν αὐτός αιυ d θεός' ου δε ἐλαττωθήσονται πάντες οἱ ἐκζητοὐντες αυτ v. Deus bonum illud es omnibus numeris suis perfecIum, quo non minuentur, quotquot ipsum exquirunt. Idem, in Pial. i. pag i 28. ΕΟ το κυρίας καὶ πράτως μακαριτον, το αλοινῶς αγαθ ή τουτο δέ εον o θεός. M quiddam, quod petulia-
i primaria acceptione beatituricis praedicari debet beatum , quod Cere bonum se iὶlud autem est Deus. Greg. Nysienus de opificio hominis, cap.
Ιχ. pag. 7 I. Tἰ καλλιζον πάντων καὶ ἐξοχώτατον ἀγαθὸν αυτὸ το θεῖεν εχι, τρορο πάντα νένευκεν, οσα του καλου την ἔδεσιν ἔχει. omnium pulcherrimum tapraestanistam bonum ipse Deus es , ad quem omnia respiciunt, quaecunque Gai desiderio tanguntur. Idem, cap. I i. de Virginitate , t. 3. pag. Ap.
Ora τὸ κυρίως και πρώτως καὶ μίνως καλιν τε καὶ αγαθον καὶ καθαρον d ταν ὀλωs ἐςἰ θεὰς, οὐδεὶς Ουrω τυφλος την διανοιαν , ας μη ἀφ' ἐαυτού συνιδεῖν. Proprio,
primum , sesiim pulchrum , bonum S purum totius univers Deum esse, nullus ades caecus mente es, ut non per se cognoscat. Est αὐτοάγαθος, ut vocatur a Greg. Nazian Zeno : cit α τοαγαθ της , i amet bonitas , ut loquitur Dionysius Areopagita cap. 2. de div. nominibus, statim post initium, pag. 4i . Deo nihil etiam est persectius. Dionysius Areopagita cap. ig.
72쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. ψι
τελειο τητο:. Perfectus est rerum omnium auctor , non tantum ut se ipso perfectus , id per se a seipso uniformiter definiIur , totusue secundum se totum perfecti mus : verum etiam ut suprafuam perfectus, secundam omnium excessum o atque omnem quidem infinitatem de iens , supra omnem ver) sinem expansus, a nullo comprehengus sat coutentus, , sed ad omnia pariter Usupra omnia indescientibus largisionibus V nInruam sciendis operationibus pertingens. Perfectus item dicitur, ut qui vallum accipiat incrementum, semperque perfectus sit, nec minui possi, omnia in seipso ante habens , cu exuberans una V eadem incessabili supra am plena quae minui nequit Iaragitione, per quam omnia perfecta perficit, U Vnum quodque congrua i perfectione adimplet. Hinc vocatur παντελής. Cyrillus Alexand. lib. i. adv. Julianum , pag. Σε. Ππισθενες τὸ λ , αυτοτελἐς προς παν drιῆν, καὶ ουδενὰ νυτον αὐτ*. Omnipuens es Deus ac per se perfectus V s ciens ad quidlibet , nihilque supra vires ejus. Quid vero ex his jam sequitur 3 Id omnino, unicum csic id, quod optimum , maximum , atque persectissimum eli : summus enim non cst , qui superiorem vel parem habet: ac duo si pares statuantur , summus neuter crit. Eadem ratio valet de optimo tapersectissimo. Possent & alia pro unitate citentiae divinae asserri argumenta , petita ab omnipotentia ; ab infinito intellectu, infinita voluntate , infinita bonitate , infinita persectione , &c. sed cum haec omnia &solide & suse a Theologis tractentur , non est cur hic diutius pedem figamus. Ueterum interim haereticorum circa unitatem ostentiae divinae uel iria vix intacta videntur relinquenda; cujusmodi sunt, a. duos natura, vicisque di pares esse deos. Haec fuit insania Cerdo nis di asseclarum ejus: de quibus Epiphanius, haeresi I. pag. 13 . D
xerunt esse θεεἰς δύο, ενα αγαθὸν, καὶ Ba ἄγνωςον το ς πασιν , ον καὶ Πατέρα τού κ σου ἐκαλεσαν' καὶ Αα τονδηφουργον πονηρον ἔντα καὶ γνωςὸν, λαλησαντα si τψ νομω, καὶ ἐν τοπς προῖκταις φανέντα, καἰ ορατὸν πολλάκις γενόμενον, duos deos, unum
bonum, S unum ignotum omnibus, q cm etiam Tatrem Psis appellarunt unum creatorem , qui malus st notus , quique in lege sit locutus in PropBetis apparueris, saepe visus fuerit. Theodoretus haeret. fab. lib. r.
Cap. 24. pag. 2o9. O' Κερδαν ἔφη , αλλον εἶναι θεὸν τον πατέρα του κυρίου ημῶν ησού κγςοῖ , ἄγνωςον τοῖς τροφήταις , ἀλλον ta τοὐ παντὸς ποιητἡv , καὶ τοὐ A. μου του Μωσαὶκου νομοθέτην' καὶ τον μεν εἶναι δίκαιον, τὸν δὲ αγαθόν. Cerdo di
xit , alium Deum esse Patrem Domini nostri Iesu Christi , ignotum Prophe-F tis:
73쪽
ris: alium verὸ univers conritorem , legirique Mosaicae legi torem et atque hunc quidem justi esse , illum vero bonum. Eadem impietate infectus erat
Marcion, de quo Theodoretus ibidem, pag. Σi o. Tέτταρας αγεννήτους ουσίας τῆ λόγου διιτ σε καὶ τον μεν ἐκάλεσε αγαθύν τε και ἄγνω ν , ον καὶ πατέρα προσηγορευσε του Κυρίου ' του δε δημουργον τε και δίκαιον , ον καὶ πονηρὸν ἀνίμαζε.Suatuor ingenitas subsantias oratione sua xit. Et alium quidem bonum taincognitum vocavit, quem N Domini Patrem appellavit: alium veri Creatorem N issum , quem etiam malum nominavit. De eodem Chrysostomus Homil. 6. in epist. ad Philippenses, pag. 32. cum docuisse, οτι ι θεὸς ἡ πάντα συ σάμενος , έκ εςιν αγαὐος, obδε Πατὴρ του ἀγαθου πτού, ἀλλ' ετερες τις δίκαιος, Deum, rerum omnium conditorem , non esse bonum , neque Pa rem boni Christi , sed alium quendam justum. Eundem detestandum reperias furorem apud Manichaeos. Theodoretus, haeret. fabul. lib. I. cap. a 6. Iag. ΣΙΣ. de Manete : Oυτος δύο ἀγεννητους καὶ di δίους ε*ησεν εἶναι, θεὸν και υλην , και προσηγόρευσε τον μεν θεὸν Oως , την δε ύλην σκότος. και τὸ μεν φας αγαθὸν, τὸ δε σκειος κακόν. Hic duos ingenitos aeternos esse dixit, Deum , Materiam, appellavitque Deum Lucem, Materiam tenebras , O Lucem bonum , menebras malum. Socrates, hist. Eccles lib. I. cap. 22. pag. 38s. a. de Manichaeis: Docuerunt δύο εἴυαι φύσεις, ἀγαθήν τε καὶ πονηρῶν, duas esse naturas. bonam malam: Minpas vocarunt νεῖκος, contentionem ἀγαθην vero, φιλίαν, amicitiam. Consulatur etiam Epiphanius, haeresi M. pag. 276. & Leontius de Sectis, Act. 3. pag. 432. De hisce hominum portentis omnibus Athanatas Orat. cootra Gentes , t. I. pag. 6. οἰ ἀπὸ
τῶv αἰρέσεων ἀναπλάττονται εαυτοῖς παρα τον ἀληθινὸν του χριςοὐ πατέρα, θεον ετερον , καὶ τουτον ἀγέννητον , του κακου ποιητὴν , και τῆς κακίας δημιουργὸν , τὸν
και της κτίσεως δημουργω. Haeretici singunt i , praeter verum γε si Patrem, Deum alium, eumque Ingenitum, mali auctorem, S malitiae caussam, qui etiam rerum creatarum si conditor. Eodem referri debet, quod de Nicolaitis, Marcionitis & Valentinianis refert Oecumenius in epist. Judae , pag. 226. eos nimirum alium veteris, alium vero novi Cesamenti Deum statuisse : & veteris quidem , τιμωρητικὸν καὶ ἁμον. ultionis cupidum y crudelem s novi vero , προσηνῆ καὶ φιλάνθρωπον εφορον, clementem , benignum inspectorem appellasse. His autem deliriis opponimus consessionem Theodoreti, petitam ex Epitome Div. Decret. Cap. I. pag. 2IO. Mίαν εἶναι τῶν ἔλων αρχην και ἡ ταλαια καὶ ἡ καινὴ διδάσκει γρα*ἡ , τον θεὸν τῶν ρλων, Πατέρα τοὐ Κυρίου ημῶν 'Iησου χρι d , ἀγέννητον , ἀνώλεθρον , αἰώνιον. α τειρον, ἀπερίγραφον , ἀπεριψιςον, ἀσύνθετον, ἀσώματον, α ρατον, απλολ, αγαθὰν, δί
74쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. 43
ματι μετρουμίνην. Unum esse universorum principium, vetus c, nova ει- cet Scriptura , Deum universorum S Patrem Domini nostri Jesu Chrisi, ingenitum, ab interitu liberum, aeternum, infinitum, incircumscriptum, interminatum , incompostum , incorporeum , invi tum , smplicem, bonum, jusum , lucem intelligentem , potentiam quae nulla mensuri cognoscitur , sed sta divina voluntate mensuratur. Postea adducit loca eX Jelai 3: ro, I I.& ex cap. 44:6. eX quibus sequentia infert: Σαως δ. Aa τούτων τοῖς Βαλεντίνου, και Μάρκου, και Βασιλίδου, καὶ Μαρκίωνος διελέγχει ληρους. οὐτε γαρ πρὸ aοτοῖ, ἔτεμετ' αυτὸν, ἔτερον εἶναι λέγει θεὸν, ἀλλα τον αυτ)v εἶναι και πρῶτον, και ἔσχατον. Per
haec autem Valentini, fu Marci, N Baslidis, , Marcionis nugas aperte refellit. Nec enim ante illum, nec post illum, alium dicit esse Deum, Ied eundem esse Nprimum S ultimum. ReIiqua apud Autorem legi possunt.
b. Multiplices Valentinianorum , triginta actuac statuentium , faetus ede quibus Theodoretus, haeret. fab. lib. s. cap. 7. pag. 198. & lib. s. cap. 6. pag. 26 . Epiphanius, haeresi 3 I. pag. 7s. Tertullianus lib. ad in Valentinianos. Augustinus de haeresibus cap. Ir. Irenaeus, lib. r. adv. haercs cap. I. Imprimis Conili potest , squidem operae existimetur protium , nebulonum istorum nugas cognoscere , Lambertus Danaeus addictum cap. Ir. Augustini de haeresibus : & Jacobus Pamelius Brugensis in Notis ad librum Tertulliani adversus Ualentinianos. c. Innumera apud Ethnicos Numinum examina. Nam si in plures spargi dividique potest Deitas. interitus expers haud erit ; ac proinde tam fortiter assierenda est ejus ἀκοΛωνησία , quam firmiter credenda αφθαρσία. Potest vero, ut etiam hoc addamus , divinae ementiae unitas quoque luce demonstrari mentibus nullo ἀθεότητος veneno delibutis. Imo his rationi bus etiam Ethnici ad incitas redacti, non contemnendas quoque de uno Deo ediderunt confessiones : sic enim gentilis ille Maximus apud Augustinum , epist. 43. Equidem unum esse Deum summum atque magni um, quis tam demens, tam mente captus neget esse certismum y Hujus nos virtutes per mundanum opus di fas multis vocabulis invocamus , quoniam nomen ejus cuncti , proprium videlicet, ignoramus. Nam Deus omnibus religionibus commune nomen es: ita si, ut dum ejus quas quaedam membra, carptim variis supplicationibus prosequimur, totum colere profecto videamur. At Deum hunc ementia unum , personis trinum eta, arcanum est humanae rationi ουκ εφικτὸν, sed impervium prorsus & avεξερεύνητει , humili fide dc pietate adorandum, non curiosa temeritate scrutandum.
75쪽
II. De Trinitate persuarum. Quemadmodum Gregorius Nazianzeamus, Orat. 32. pag. F28. SS. Trinitatem vocat το ἐαυτῆ μελέτημα καὶ καλ- λωτισμα . suam meditationem , suum decus V ornamentum e ita nos illud ipsum de eadem merito usurpamus , rogantes, ut sole nobis ad salutem nostram gratiose revclet , ne quidquam ejus majestate indignum asteramus. Occurrit autem nobis, i. Explicatio vocis. Πιάθος voce non numerum ternarium numerantem ablolute dc simpliciter , sed mutonymice rem numeratam , id est, tres perlonas, ternario numero disicretas, in unitate et sciatiae Dei, intelligimus. Hoc clare satis docet Gregorius NaZianZenus Orat. ι 3. pag.
2II. Πιας , inquit , οὐ πραγμάτων ἀνίσων ἀπαρίθμησις, ἀλλ' ἴσων καὶ ιμοτίμωs συλληιις , ἐνούσης της πρατηγορίας τα ἡνωμένα ἐκ φύσεως, καὶ οὐκ ἐάσης σκεδασθῆναι ἀρδμῶ λυομενη τα μη λυ μενα. Trinitas non es diser arum re um enumeratio . sed aequalium ct honore parium complexio, uomine scilicet ea, quaenaturi uulta sunt , connectente , nec, qtrae solutionem nesciunt, per dilabentem numerum dissipari ente. Hic autem duo maxime pauci S cnodanda. a. An voce Diac, Trinitas, in Scriptura facra nullibi expressa, uti liceat P Responsio. Vocabulum hoc in sacro quidem Canone scriptum non exstat , sed quia exstat numero numerante I. Joh. S: 7. numero numerato pallim , ut in baptismo Chri iti & nostro : hinc prudenter olim repertum , utiliterque hactenus usurpatum fuit, prout vocabula Diri,Mαςάσεως, ωοους u , & alia. De his talibus rccte Athanalius , lib. de decretis Synodi Nicaenae, t. t. pag. 27o. Et καὶ μη ούτως ἐν ταῖς γραφαῖς εἰσιναὶ λεξεις, ἀλλα την εκ των γραφῶν διάνοιαν εχουσιν. Etiam non sc in scripturis set voces , sensum tamen ex scripturis habent. Cyrillus Alexandrinus Dial. i. de SS. Trinitate , pag. 39i. Λυτεῖ η λεξα τὸ σύμπαν οὐδεν , ἔνθαπερ ἄν ολωο ἀληθες ὐτάρκη το ἐξ αὐτης δηλούμενον. De voce prorsus non laboramus,
tibi illud verum es , quod easDiscatur. Et Auguitinus cpist. 7s. aeuides contentiosus, quam ubi de re constat, certare de nomine rh. uando hoc vocabulum usurpari coeperit Z Diάδος, Trinitatis appellatio vetuitior videri potest, quam creditum viris cruditis , qui scribunt , eam primum receptam in prima Synodo Alexandrina , id est . anno Christi i 7. Moveor Justini Martyris, scriptoris longe antiquioris auctoritate, in lib. de expositione Fidei, pag. 379. ubi sequentia leguntur : Mονὰς γὰρ ἐν τριάδι νοεῖται , καὶ τριας εν μοναδι γνωρίζεται. Unitas uaminque in Crinitate intelligitur, is Trinitas in unitate agnoscitur. Verum de libri hujus Auctore multi dubitant: apertius cnim , inquiunt, di dili inctius Diuiti eo by Gorale
76쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. 4s
ctius disserit de Trinitate , quam scriptoribus ejus aevi solemne est. Atqui Lucianus Samosatentis, qui eodem sere cum lustino tempore vixit, nempe anno Christi lio. non minus apcrte & distincte significat , Quae tunc fides esset , ctim in Dialogo , qui inscribitur φιλοπατρὶς, ἡ διδασκομε-
νος , more tuo Religionem eorum irridet his omnino verbis: Κρι. Καίτεια ἐπιμίσωμαί γε Dι 'Tιιμεδοντα θεὸν , μέγαν, ἄμβροτον , ουρανίωνα , πιξυ Πατρος, IIvεὐμα δεκ Πατρὀς πορευ μενον, εν ἐκ τριῶν, εξ ενὸς τρία. Muciuuam igitur tibi Iurabo p Deum aliὸ regnantem, magnum, immortale , coelestem, filium Patris, Spiritum ex Patre procedentem , unum ex tribus , cst ex uno tria. Frustra vero sunt, qui vocem hanc ex Clemente Alexandrino afferunt, apud quem stromat. lib. . pag. Α's. sequentia leguntur: Πρ κειται δε τοῖς εἰς τελείωσιν σπεύδουσιν ἡ γνῶσις ἡ λογική. ης θεμiλιος η ἁγία τρώ ς πίος,
δετ , ἀγανη. Interpres: Lis autem , qui tendunt ad perfectionem , es proposita cognitio rationalis, cujus fundamentum es fantia Trinitas e fides, oes, charitas. Atqui τριαι hic non eli Trinitas , sed Iriga , ut τετρὰς quadriga.
Hinc facile patet , quid de Liturgia . S. Jacobo ad scripta , sit sentiendum , in qua vox τριὰς , Apostolorum tempore nondum usitata , Cepius Iegitur. Pag. q. Diaς εἷς θεός. Trinitas est unus Deus. Pag. 6. 'Aγία τρι ς. Sancta Trinitas. Pag. g. Προσκυνητὴ τριας. Adoranda Trinitas. Pag. 39. O μοέσιος τριάς. Coesentialis Trinitas. id autem certum est , hanc vocem post dictam Synodum Alexandrinam frequentissime fuisse usurpatam. S. Macarius, qui vixit circa annum Domini 3so. Homiliam ιχ. his verbis claudit : καὶ τροσκύπιπις τιν Πατρὶ καὶ τῶ T ii, καὶ Tae ἁγίη Πιεύματι, εἰς τοὐς alῶνας , ἁμην. Gloria , Y adoratio Patri, NFilio, N Spiritui Sancto , in secula , amen. Clarissimc Homil. I7. Δόξατο ὁμο ιν τριάδι ε4 τοῖς αἰανα:, ἡμέα. Gloria consubsantiali Trinitati in secula, amen. Aliorum testimonia in sequentibus erunt obvia. a. Trinitatis demonstratio. Deum, qui est essentia unus, personis esse trinum, demonstratur, i. ex veteri Testamento. Ucteres praecipue asterunt creationem ii minis ad imaginem Dei : & illud Dei ad Deum alloquium Genes. ii 26. Faciamus hominem ad imaginem nostram. Greg. Nysienus, Orat. I. in ista Dei verba , t. I. pag. I O. Eμαθες οτι δυο πρόσωπα , ὀ λέγων , και πρὸς ἴν ὀλόγοι. Didicisti duas esse personas s unam, quae loquitur a aueram, ad quam dirigitur oratio. Cur autem non dixit, τοίπιον , ἀλλα τοιήσωμεν ἄνθρωπον, factio, sed faciamus fominem Z in dominatum intelligeres: ne, FaIre cogni-
ιο , Filium ignorares s ut scires Patrem fecisse per Filium, , Filium pater-
77쪽
O creasse voluntate . laudare ue Patrem in Filio , U Filium in Spirisu Sancto. Commune eorum opus exstitisi, ut ipsos pariter adores ta colas e nemenerationem cultumque rizidas, sed unam deitatem esse agnoscas. 'Iva νοησουσ
ciamus, ut cognoscas Patrem, b filium, G Spiritum Sanctum. Στοίων .ud θεὸή του ἄνθρωπον . ῖνα ἐν της τῆν θεότητα ενά ς M ου τὰς ὐτοςάσεις , ἀλλα τῆδυνάμει. sin μίαν δοξαν εχης μη μερι μενος περι την προσηλπιν , μἡ μεριζόμενος εἰς κολ scis. Fecit Deus hominem, ut unam agnoscas deitatem: unam, inquam, non unitate persionarum, sed potestate: ur, cium ad adorandum accedis, Deumtiuum laudes 9 colas , nec in deorum multitudinem distraharis. οὐκ εἴτεν,ἐxοίησαν οI θεοὶ τὸν ἄνθρωτον , ἀλλ' ἐποίησεν ὀ θεός. Ἱλα ὐτωασις κατρὸς, καi ἰδία υιού, και ἰδία πνεύματος ἀγιου. Non dixit, Fecerunt dii hominem .se
Fecit Deus hominem. Propria es hyposass seu persona Patris , N prο- tria Filii , S propria Spiritus Sancti. Videamus etiam , quid de eadem hominis creatione sentiat Basilius Caeseriensis, & quomodo inde SS. Trinitatem demonstret. Is Homil. 9. in Hexacm. pag. I 22. ita scribit: IIοιήσωμει ἄνθρωπον. Ἀκέεις, ω πις--ε , ὀτι τψ κοmψ τῆς δημιουργως προσδιαλέγεται. π ου καὶ τοὐς αἰῶνας ἐποίησεν , ος φέρει τa σύμπαντα τῆ ἡματι τῆς
δυνάμεως abτού 3 Faciamus hominem. Audis , d tu qui adversus Grisum , Deum ipsum suum in creandis rebus socium pro κωνιν enim scrina κοινων in alloqui, per quem N secula fecit, qui portat , omnia verisbo potentiae suae 8 Et pag. i 23. Πνι λέγει, κατ εἰκόνα ἡμετέρα , τίνι άλ γε.η τῆ ἀταυγάσματι τῆς δοξης καὶ χαρακτῆρι τῆς ὐποτάσεως abτοῖ, ος ἐςιυ Hκῶν σου θεῆ σού ἀοράτου , Cui dicit, Ad imaginem nostram 8 Cui, quaeso, alii, quism
ei, qui splendor es gloriae , V character subsantiae ipsus , qui es imago Dei
θρωπον κατ εIκινα ἡμετέραν. Suae igitur imagini propriae, quae vidit, o quae dixit, Ego dc pater unum sumus. Item, Qui me vidit, vidit Patrem: huic dicit , Faciamus hominem ad imaginem nostram. 'Oτου μία εἰκὼν, ποῖ τὸ ανόμοιον Ubi una est imago, quem ibi locum obtinet dissimilitudo. Ibidem Basilius solivi refellit Judaeorum commentum , dicentium , Deum allocutum este Angelos , quando dixit, Faciamus hominem ad imaginem
78쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. 47
nostram. Neque enim servis ea consultationis dignitas competit, neque Angeli crearunt hominem , neque unquam creatura suo adaequari potest Creatori ; homines autem persecti aequales crunt Angelis: neque una est imago Dei & Angelorum. Vide plura apud eundem. Theodoretus, quaest. I9. in Genesin, pag. I s. postquam resutavit haereticos, qui di-Xerunt, Deum haec esse locutum ad Angelos & improbos daemones: postquam etiam Iudaeorum perstrinxit insaniam , dicentium, Deum sibi ipsi dixisse , Faciamus hominem , subjicit, in scriptura multa ενικῶς dici:
ιλιγάκις δε τλMυντικῶς τῆv διάλεξιν σχηματίζειν , ταυ τῆς τριάδος προσίτων ἐμφαμνοντα τὸν ἀρδμον , rarὸ autem eandem pluraliter formare siermonem , quando nimirum innuat numerum personarum Trinitatis. Tandem, locum, quem prae manibus habemus, explicans, scribit : Καὶ ἐνταὐ*α τοίνυν, ἐπειδή τολογικὸν διεπλαττε ζωον , ὁ μετα πολλας ανακαινίζειν μελλε γενεάς τακ τῆς αγίας τριάδος ἐπισκλσεσι τελεσιουργῶν το πανάγιον βμπισμα μέλλων δημιαργεῖν τρο ἐκεῖνα παραληιομένην τα μυςἡρια φύσιν, αἰνιγματο,δως καὶ το ταυτὸν τῆς Ουσίας, καὶ τον τῶν προσάπωυ παρεδήλωσεν ἀρδμόν. T φάναι μεν γαρ , Elao 4 θεὸς , το κοινὸν τῆς θείας ίδηλωσε φύσεως. ἐπαγαγων δε το , ποιήσωμεν , ἐνέφροε τῶν προσίτων τοναριθμόν. Et hoc igitur loco. quoniam Deus animal rationale formabat, quod postea renovaturus erat pos multas generationes , siannae Crinisatis invocationibus sacrosanctum Baptisma instituens , cum fabricaturus esset naturam, quae haec mysteria reciperet, obscure identitatem substantiae N personarum numerum aperuit. Dum enim inquit, Dixit Deus, communionem divinae naturae indicavit: subjungens autem illud , Faciamus , numerum personarum
ςάσει- δεδηλωκεν ἀρδμόν. Similiter rima iterum sngulari numero dixit imagi-Dem , eandem esse naturam ostendit. Von enim dixit , ad imagines , sed, ad imaginem. Cum autem dixit, nostram , numerum personarum declaravit. Reliqua apud ipsum vide auctorem. Epiphanius haeresi 46. quae est Tatianorum , pag. 37s. 'o Ἀδαμ μη ἀτο γάμου ὁρμώμενος , ἀλλ' ἐν χειρὶ
Πατρὸς καὶ πιοὐ καὶ 4γὼ Πνεύματος πεπλασμένος, κατὰ το γεγρα-λω υτ' αὐτούτοd ἀγιου Πατρὸe πρὸς τὸν πιὸν , οτι ποιήσωμεν ἄνθρωπρο κατ' εἰκόνα ημετέραν καὶ
νας ὁμοίωσιν. Adam nullis propagatus nuptiis, Patris, N Filii, N S r tus Sancti manu es essζIus f prout Scriptura te tur, cum ita Pater Filium alioquens introducitur, Faciamus hominem aci imaginem & similitudinem
79쪽
ματος. Dicit stirier , Faciamus hominem ad imaginem & similitudinem nostram. Non dixit, Faciam hominem ad imaginem meam. Vel haec ipsa verba Ie redarguere debent , quicunque obduratum cor babes: cd discebine, Filium apud Patrem semper exstitisse. Dum enim dicit , Faciamus, non unum solum significat, sed Patrem cum Filio colloquentem exprimit. Eadem vox te quoque convincat, qui uis Patri dissimilem esse Filium existimas. Hoc enim ipse , quod dicit, ad imaginem nostram, non discrevit, nee uJlare divisit identitatem Patris cum Lilio. Non enim dixit, ad imaginem
meam, vel, ad imaginem tuam, sed Patris, ces Filii, tes Spiritus Sancti
unam monstravit sentiam S deitatem. Dicit enim , ad imaginem di similitudinem nostram: ut eadem intelligatur esse Patris, U Fitii, , Spiritus Sancti deitas e hominem vero factum esse ad imaginem unius deiuris Patris , o Filii, ω Spiritus Sancti. Basilius Seleuciensis Orat. I. pag. staverba illa exponens, Faciamus hominem ad imaginem V smiliIudinem no-sram , haec αξιομνημίνευτα habet: Mis μεν εἰκῶν η πλαττομένη , οὐχ ενὸς δεπροσίτου μvήμη , ἀλλὰ τριων ὐτοςάσεων κοινὸν γαρ τῆς θεότητος δημιούργημα τοσλαττόμενον. Τριαδα μεν ἐμφαίνει την πλάττουσαν , μίαν δε εἰκόνα τῆς τριάδος ὐπάρχησαν. εἰ δε μία τῆς τριάδος ἡ ἐικωv , μία των τριῶν ὐτος-εων ἡ Φύσις. τὸ γαρ ταυτον τῆς οὐσίας ἡ τῆς εἰκίνος ενότης κηρύττει. Una quidem est, quae si imago, sed non unius personae monumentum , verum trium Θpostaseaen. Commune
namque quod fabricatum es opus Deitatis, Trinitatem quidem Uendit ef-ctricem seu sotricem, unam autem esse Trinitatis imaginem. Quod una Trianitatis imago , una utique trium hypostaserun es natura : squidem essentiae identitatem imaginis unitas praedicat. Alia Patrum testimonia, hoc ipsum ex praesenti loco adstruentia , studio omittimus, quia allata facile sufficere possunt. Nec etiam ad alia veteris Testamenti loca, quibus Patres in eadem materia satis frequenter utuntur, accedimus, ne Lectoribus simus molesti. Hoc interim negari minime debet, doctrinam de SS.
80쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAp. III. 49
Trinitatis mysterio paulo obscurius in veteri Testamcnto mille propositam. Id agnoicit Theodorctus , & simul , cur id factum sit. rationem reddit θεραπευτ. Serm. a. t. q. pag. 96. Verba ejus haec sunt: 'E9Hιγύττιι
μὲν νομοθετεῖ, αἰνιγματωδῶς δε τῆν τριάδα μηνύει. Cum in AEgypio diuti mὸ versati essent Ipraelitae , multorumque ibi deorum cultum ritu in ptiaco d dici ent, sapientissimus Dominus nequaquam illis manifestὸ omnia Trinitatis Useria iradidit , ne multitudinis deorum occasonem j umerent, ad impietarem AEgyptiorum propendentes. Trinitatis tamen dogmata ne tunc quidem venturis in posterum penitus occultavit, perfectionis Theologi.e quas semina quaedam dispergens. Ideis singulariter quidem Iub unius nomine legem sancit, obscure tamen Crinitatem indicat. Postea varia subjicit Scripturae loca, ex quibus S S. Trinitatis mysterium probat. Agmen sere ducit illud ipsum de creatione hominis Genes. I: 26. Subjungit deinceps alium lo
in imagine mea , sed , in imagine Dei , disserentiam personarum rursus
Ostendens. Eandem Trinitatem probat ex Genes II: 7. cap. I9:26. ex Plat. 33 6. & cx locis aliis: qu:e omnia cx Auctore peti possunt. De obscurius in veteri Testamento revelata SS. Trinitate audire quoque juvat Gregorium NagianZenum Orat. 37. pag. 6O8. 'Eκ ρυσσε φανερῶς
aperte praedicabat. Filium obscurius. Neque enim tutum erat, Patris di-τinitate nondum confessa, Filium aperth praedicarie nec, Filii divinitate nondum admissa , Spiritum Sanctum , veluti graviorem quandam , si ita loqui fas est, sarcinam nobis imponi. Jobius in Bibliotheca Photii, Cod. 112. pag. 6t 2. Commentariorum lib. 7. cap. 27. tres facit gradus revelationis mysterii SS. Trinitatis: primo gradu, illud obscure; secundo, clarius: tertio , clarissime rc velatum fuisse dicit. Libro septimo asserit, inquit