장음표시 사용
81쪽
rum cultu in legalem reipubl. ordinationem , in qua solus Talor manifestimὰ praedicatur e Filius Cerb N Spiritus smbolis duntaxat V aenigmatis indicantur. Δευτέραν δε , τρο ὰπὸ ταύτης πρὸς το Tυαγγέλιον , εv ου τραγ-τερον ὀ Tιὰς καὶ τὸ Πνεύμα ατακαλύπτεται. Alteram et ero ex hac in Ezangelium, qua magis perspicue Filius U Spiritus manifestan.tur. Καὶ τρίτην λοιτὀν το ἁ οτέ.
σιν ἀφικνεῖται. Tertiam denique iliam materiae magis expertem , cst diviniorem sortem , in qIa penitus Trinitatis uniformitas , cu indiet ibilitas , cuomnipotentia, quantum natura creata assequi potes, in hominum indubitatam pervenit cognitionem. Hos tres gradus postea Scripturae testimoniis confirmat , & eadem Gregorium Naziangenum jam ante scripsisic docet. Id autem facit Gregorius Orat. 37. quae est de Spiritu Sancto, pag. 627. Cur vero Trinitas initio obscurius fuerit revelata, idem Jobius ibid. pag. 6i . hanc reddit rationcm: 'Ori καθάπερ τοῖς d*θαλμιῶσι τὸ λαμπρὸν Cας,
θεῖσιν ἡ τριαλκῆ θεολογία βλαβερὸν υτῆρχε καὶ ἐτιαμιον. uia , qa admodum laborantibus ex oculis Iplendidum lucis jubar ,eis salutiferum, maximὸ ncxium es e ita multorum deorum cxliu occaecatis noxia erat Trinitatis Theologia ac perniciosa futura. Basilius Selaucientis Orat 9. pag. s , s. de eo, cur Moses SS. Trinitatis mystcrium Iudaeis non clarius proposuerit, sic scribit: ούτω την τριάδα κηρύττειν καιρος, ουπω τας ύτο σεις κηρυττειv ἡδύνατο, σι γάλακτι Ni*ει θεογνωσίας τους νηπιάJεις την ἔννοιαν , ἡρκέσθη μίγη τι τῆς θεογvωσίας διδασκαλιι ., μίαν α τοῖς Qύσιν ἀπαγορευων εἶναι θεότητος' Eva δῆμον ὀλον θεῶν τῆς Φυχῆς ἐξορίση. Ηρκει γαρ τοῖς εκ τοιαύτης πλάνης ἀποσπωμἐνοις τὸ ara τῆς θεογνωσίας μαθήματα. Δια τουτο διδάξας την μαγνάδα της Qύσεως , την τριάδα ταυύκοςάσεων διδάσκειν κατὰ καιρὸν ὐτυἐθετο τὸ γαρ της ψυχῆς δυσταθες, ἐxισοαλῶς τρὶς ἐπίγνωσιν. Qοβεῖται γὰρ μη τριαδα διδάσκων θείτητος , πολλους τινας θεου. παρIουδαίοις κηρυττειν νομίζηται. αἰνίγμασι δε μόνοις τέως χειραγωγεῖ τους ἀκουοντας, καὶ μικρὸν της αὐγης ἐπανοίγων ἐπαύετο. Nondum Trinitatem promulgare Iempus erat, nondum divinas lapsases praedicare poterat: adhuc lacte divinae cognitionis nutrit infantilem intelligentiam habentes e contentus fuit sola divi- me cognitionis doctrini, uvam illis naturam deitatis esse indicans, quis deorum multitudinem prorsus ex animo exsirparet. Abstractis enim a tam insigni errore fresciebant prima cognitionis Dei rudimenta. Quamobrem, cum Iurae
82쪽
docuisset unitatem , Trinitatem hypostaseωn opporIunὸ distilit e nam animus male Uectus , in veritate indaganda facile labitur. Quippe reforMidat, ne in Deitate Trinisaiem docens , mustitudinem deorum apud Iudaeos praedicare putetur I solis autem aenigmaris auditores adhuc ducit , ac nonnulla quiescit oblata luce. Reliqua ex ipso haberi possiunt Autore. r. ex novo Te stamento. Unitas essentiae divinae in Trinitate personarum , per doctrinam Bapti simi , & unitatem nominis, cx Antiquitate facile probatur. Quando Dominus noster Jesus Christus, Matth. 28:is.
praecipit, ut baptizent omnes gentes εἰς το ἔνομα τοὐ Πατρὸς, καὶ του Τ'ιου, καὶ του αγίου Πνειματος, per unitatem nominis unam indicat essentiam Patris, & Filii, & Spiritus Sancti . atque adeo indivisam trium invocationem. In Expositione Fidei apud Julii num Martyrem haec ipsa nobis
clariis me proponuntur hiice verbis : 'Eν τῆ του βαπτίσματος διδαχῆ συνημμένως ημῖν τὰ Πατρὸe . καὶ 'rιοῖ . και αγίου Πνεύματος εν ἄνομα παραδέδοται. Tis ἀφαιρήςεται λογος, τον T ὸν, και τὸ Πνεῖμα μη της θείας δειας καὶ μακαρiaς ὐπάρ
κειν. In doctrina Baptimatis unitὸ nobis Patris, S Filii, o Spiritus Sancti unum nomem tradisum es e quaviam ratio ij oratio inficiando asserere po- ierit, Filium N Spiritum divinae beataeque essentiae non esse Z Patres Concilii Constantinopolitani, quod secundum Oecumenicum est , in epistola sua ad Epilcopos Occidentis, apud Theodoretum . hist. Eccles. lib. s. cap. 9. pag. 716. de fide Nicaena sic scribunt: Tαύτην καὶ υμιυ, και ἡμιν.
καὶ etασι τοις μη διαπἐQουσι τον λέγω τῆς ἄληθοῖς τίτεως . συναρέσκειν δεῖ, πρεσβυτάτην ουσαν , καὶ ἀκελουθον τ* βαπτισματι, καὶ διδάσκουσαv ηMς τιςεύειν εἰς τὸ ενομα του Πατρὸς, και του πιου , καὶ τού αγίου Πνεύματος. δηλαδη θε τητος καὶ δυνάμεως, καὶ ουσίας μιας τοὐ Πατρὸς καὶ του T'ιου και τού αγίου Πνεύματος τιςευο- μίνης, ὀμοτίμου τε τῆς ἀείας, και συναὶ δίου τῆς βασιλείας, εν τρισι τελείαις ὐτοςάσεσιν , ηγουν τρισὶ τελείοις προσάτοις. Hanc tu vobis N nobis . , Omuibus, qui verae mei Cerbam non pervertunt, probari convenit, ut quae antiquissimast, o baptismati consentanea , docens nos credere in nomen Patris, Filii , cu Spiratus Sancti. Ita nimirum , ut una credatur divinitas , θ' po
tentia , tu seubstantia Patris, , Filii , b Spiritus Sancti, aequalisque di
gnitas , ω imperium coaeternum in tribus perfectis Θposa bus, De in tribus perfectis personis. Gregorius Nazianzenus Orat o. quae cst in S.
Bapti ima, pag. 67l. Βαττίσω σε μα-τεύων ἐις ἔνομα Πατρὸς, καὶ T'ιου , κώ ia Πνεύματος. ονομα δε κοινὸν τῶν τριῶν εν , ἡ θεότης. Baptizabo te , δε-
cens , in nomine Patris , N Filii, o Spiritus Sancti. Nomen autem commune tribus, nempe Deitas. Epiphanius haeresi 62. quae est Sabelliano-G α Ium, Dissiliaco by Gorale
83쪽
in nomine Pati is, ἐκ Filii , & Spiritus S incti. Ubi duis articulus ille, σού ier repetitus V interiectus es , Sabinium redarguit Q atthaeus, tres personas in unam confundentem , quaudoquidem vere Patrem , vereque Fi-tium, ac vera Spiritum Sanctum exprimit: quando autem ejusdem ordinis studunitatis Trinitas , S uno nomine Triuitas vocatur, refellit Arium , qui inferiorem quendam in Trinitate gradum , ac Tarietarem , mutationemve commentus es. Vide eundem in Ancorato , pag. ψ72. B.uilius M. lib. s.
τος , ασχιτος, ἀδιαίρετος. In Filio 'Patrem cognosce , in Patre glori a Filium. Ne partiaris quae impartibilia siunt, ne scisulas qu.e non secinduntur. Nam eis scindere volueris, non tamen scinditur e et si diis uisuntur haeretici, Trinitas tamen non dirumpitur: cu est colenda in una cae aeterna gloria, eandem , unam stam Deitatem ubisue circumferens , infragilis , quae scindine)uit indivisebilis. Et paulo poli : Ἀχάριον ὀρῶ την Diργειαν του Πατρος,
ματος αγιασμίν. In separabilem Patris , , Filii . N Spiritus Saucti opera tionem esse video. Propterea templa Dei, Filii , , Spiritus Sancti sura Omnes sancti , in quibus una Deitas, θ' una dominatio , cu una sanctitas Patris , U Filii , N Spiritus Sancti babitat per unam BaptVmi Huni miionem. Theophylactus in cap. 28. Matthazi, pag. i8έ. Obκ ε&εν ὀ πιτυεIO τα e νόματα βαπτίζειν , ἀλλ' εις το ἄνομα. ονομα δε τῶν τριῶν εν , η ρὐ τηο δ ουν Osοι τα τριά. Nou dixit chrisus , in nomina bapti Mum esse . sed in nomen. Nomen aItem trium, unum , nempe Deitas: unus igitur Deus,
g. ex Antiquitate Ecclesiastica sacro-sanctim Trinitatem probamus , a. in Diqitia in by
84쪽
NICAENO-CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. fg
a in genere. Gregorius NaZianetenus Orat. 23. pag. 42O. Uρι-
ζου δε καὶ τὴν ἡμετεραν ευσεβειαν. διδάσκωυ, ενα μsu δεδiναι θεὰ, ἀγέννητον του Πα-τερα εγα δε γεγοητ Κύριον, τον 'Tι- εν δε Πνεύμα αγιου, προελθον ἐκ του ΙΙατρος ἡ και προὶ iv, θεον, νοητῶς νοουσι τα προκείμενα Pietatis auIem nostrae doctrinam
praescribe , A nos insituens, ut Deum tinum ingenitum agnoscamus, hoc ess, Patrem : unum Dcm genitum Dominum , Filium videlicet e unum deuique Spiritum Sanctum, a Patre procedentem, aut etiam prodeuntem, Deum quo que ipsum apud eos, qui ea , quae apponuntur , apprimie inlesugunt. Idem ,
ταῖς, καὶ οὐ θε τητι , Patrem , li Filium , U Spiritum Sanctum , deitatem unam . Deum Patrem , Deum Filium . Deum Spiritum Sanctum runam naturam in tribus proprietatibus, inlclligentibus , perjectis , perbe ac separatim subsistentibus, numero quidem disinctis, divinitate auIem non item.
Et orat. 37. pag. 6ol. 'Οταν πρὸς τήυ θεο τητα μειωμεν , καὶ τῆν πράτην αἰτίαν, καὶ τὴν μοναρχίαν , εν ἡμῖν τὸ φαντα μενω οταυ δε τρ)e τα ε ν οἶς ἡ θεήτης, καὶ τα ἐκ τῆς τράτης ἀιτίας ἀπλως ἐκεχεν οντα καὶ ὀμοδοξως, τρία τὰ προσκυνούμενα. Cum ad divinitatem , primamque illam causam , uni que principarum sei imperium, respexerimus, unum es , quod mentis nosrae oculis obzci satur e Cum rursius ad ea , in quibus est divinitas , . cst quae ex prima illa ea , , citra ullam temporis latercapedinem ac pa1 i gloria iunt , tria sunt quae adorantur. Harmenopulus de fide orthodoxa , pag. s7ου. orthodoxam de SS. Trinitate constitionem sequentibus proponit verbis : Δεῖπι
sianum credere oportet Tt initatem consubstantialem, eiusEdm honoris N tbroni participem , in unam divinitatem convenientem. Crinitatem enim in unistate credimus , cst unitatem in Trinitate glorificamus. Trinitatem quidem, ut in tribus personis G postasibus disinitatem consederames: unitatem Uero,
quod ejusdem snt essenetiae θ' divinitatis a S unum Deum. Unum enim Deum
credimus , etiam in Grinitate cognoscasur. Et unum Dominum confitemur, etiam si in tribus θ' stasibus ostendatur. Vide etiam; ut uafinita alia taceamus , quae ex Antiquitate huc referri pollent Programma Jultini apud
85쪽
b. in specie , idque a. ex una iudivisa adoratione , invocatione G collaudatione sanctisymae
niuitatis. Patres Concilii Constantinopolitani ue ut infra cap. l . videbimus; in Symbolo, cujus examen prae manibus habemus, confitemur, se credere in Spiritum Sanctum, εἰς τὸ Πνεύμα τὸ αγιον. το σὐν Πατρι καὶ 'Tι. συμπροσκυνούμεν καὶ συvδου μ&νον , qui cum Patre S Filio adoratur gloriscatur. Batilius Caelai . epist. 78. pag. 89 i. Ἀπιδειξις τοὐ Dθοὐ φρονήματος, το , μῆ χωρίζειν τὸ Πνεῖμα τὰ αγιον Πατρὸς και 'Tιού. Δεῖ γαρ βαττί ζεσθαι μει , ῶς παρελάβομεν πιτεύειν δε , ας βαττιγμεθα' δοξάζειs δε , Ac τετιςεύ. κααεν, LIατερα, καi T'ιον, καὶ ἄπιον Πνεῖμα. Declaratio recti sensus in eo est,
s a Patre N Filio Spiritus Sauctus non separetur z oportet enim baptizari nos , ut accepimus d credere vero scut baptizamur : gloris re vero Patrem, Filium , U Spiritum Sanctum , quemadmodum credidimus. Gregorius
hanc pietatis regulam nobis propostam esse ducemus, ut Patrem, Filium, ta iritum Sandium , unam in tribus peryonis deitatem potentiam adoremus, nihil supercolentes , aut Iubcolentes: alterum enim feri non potes , alterum nefarium ces impium est. 'Tτερσέβοντες dc ὐποσὐοντες potui flent per periphrasin magis Latine verti: sed maluimus ipsum imitari Gregorium , cujus alioqui ridicula fuisset τροετίτληξις, quae ad mitigandam ac veluti excusandam horum verborum novitatem ab ipso adjecta est , cum statim per parenthesin subjungit, Ivα μι ισι και abτος μιμήσωμαι τοῖς περι ταὐτα σοῖοῖς. O N ipse nonnihil eos imiter, qui in hisce j cisi ac solanes sunt. His autem verbis , ut Elias Cretensis monet, Eunomium perstringit, qui gradus quoidam in divinitatem induXit , ac debere nos Patrem ὐτοσiβειν , hoc est , cultu quodam eximio prosequi, Filium σiβειν , colere , Spiritum Sania ditum ὁποσεβων , subcolere , inferiore cultu prosequi, docuit. Atqui impium est, honorem vel ampliorem , Vel minorem iis deserre . qui esseniati a naturaque non differunt, qui sunt dμάσιοι, ἐδιτιμοι καὶ ο ιυγοι. Rursus Gregorius Orat. 29. pag. 489. Προσκυνούμ/ Πατέρα καὶ 'Τιὸν καὶ ἄγιειΠνε μα, τὰς μεν ιδιότητας χωρίζοντες, ενοὐντες δε την θεότητα. και gτε εἰ: ἔν ra τρία συναλείψομεν , ἴνα μὴ την Σαβελλίου v σον νοσήσωαεν , έτε διαφῆμν εἰς τρία ἀλλοτρια και ἔκουλα, Isia μη τα 'Aρείου μανῶμεν. Adoramus Patrem, Filium, S Spirisum Sanctum , proprietates quidem distinguentes , divinitatem autem copulanIes: neque aut tria in unum contrabimus , ne Sabellii morbo laboremus s
86쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. ss
mus p aut rursus in tria diversa N aliena separamus , ne in Arii furorem incidamus. Chrysostomus Homil. ΙΑΟ. t. s. Μι προσκυνήσει λατρεύομεν μίαν τρισυπωκτει θεότητα, ἄναρχον, ἀκτιζον, ἀπέραντον, καὶ ἀδιάδοχον. Una adoratione colimus unam deitatem tu tribus personis subsistentem, principio carentem , increatam, sne Usuccessione carentem. β. ex δοξολογίας , seu hymno Οὐrificatiovis. Quanquam quae modo attulimus , huc rcferri possint , operae tamen pretium fuerit, ὀοὐλογίαs Ueterum , de S S. Trinitate usurpari solitam, paulo accuratiuS considerare, utpote quae hujus maxime loci cst. Philost orgius hist. Ecclis. lib. 3.
cap. I 3. pag. 47. dicit Flavianum Antiochiae πλῆθος μοναχῶν συναγειραντα, πρῶτον ἀvαβοῆσαι , Δρξα Πατρὶ, καὶ 'Tιν , καὶ ἁγίη sIνεύματι , monachorum
multitudine collecta , primum aeriamasse e Gloria Patii, fu Filio , G Ss ritui Sancto : Eos vero , qui eum praecesserint, acclamasse , alios quidem so ξα Πατρὶ A' T'ιῶ ἐν ἁγία Πυεύματι. Gloria Patri per Filium in Spiritu Sancto: καὶ ταυτην μαλλον την ἐκτίνουσιν ἐτιτολάγv. hanc maxime acclamationem ustatam esse: alios vero, Δοξα Πατρὶ ἐν Tι ἱ καὶ aγ- Πνεύματι. Gloria Patri in Filio N Spiritu Sans Io. Haec ipse in historiam suam transtulit Nicephorus, ut videre est lib. 9. cap. 24. pag. 737. qui quartam addit δοξολογίας formulam , nempe, Δ ξα Πατρὶ καὶ 'Tι ἐν ἀγίη Πνεύματι. Gloria Patri Filio in Spiritu Sancto. Prima διξολογίας sormula Catholicorum est, & orthodoxa: trcs posteriores sere Arianorum fuere , e quibus primam , quae hἰc secunda est , Δ ξα Πατρὶ δι' T'ιου ἐν aγίη Πνευματι, Philo storgius maxime laudat, quia nimirum lc inaequalem Patri Filium , &Filio inaequalem Spiritum Sanctum profitetur. Ea Vero inter Atiomanitas Eunomii & Eudoxii sententia fuit. De his Palladius in epistola ad Epiphanium, apud Epiphanium , pag. 469: Dicunt, μὴ δεῖν τούτο τὸ
πιεῖμα το ἄγιον του θεότητι καὶ το κυριοτητι συνδοξάζεσθαι , ἀλλ' At οτηρκτου καὶατπολου τετάχθαι σχήματι, non oportere hunc c Spiritum Sanslum P cum Deo
es Dominosmul glariscari, sed ministri V mittendarii sortem subire. Hinc
ergo orta dissenuo in Ecclesia Antiochena , pro Symbolo videlicet sinagulis varias formulas usurpantibus in δοξολογίη lub finem Psalmorum seu hymnologiae: unde singuli velut tessera internoscebantur, πρὸς τῆν οἰκεῖαν δ ξαν μεθήρμοζον το ιαλλιμενον , ad suam opinionem accommodabant id, quod canebatur, inquit SoZomenus lib. . cap. 28. pag. 6O. a. Notandum tamen , Basilium quoque Caesarientem , primam illam Arianorum δοξολο γίαι , Δοξα Πατρὶ δἰ T'ιού ἐν Aγ- Πνεύματι , velut legitimam , in libro de Spiritu Sancto defendere , & hanc insuper addere , μετὰ 'Lοὐ M ν τώ ἁγί
87쪽
pulum . N utroque modo glorificationem abseZente Deo N Patri , interdum cum Filio dc Spiritu Sancto , interdum per I ilium in Spiritu Sancto, quidam ex his qui tum aderant, vos accusarunt. dicentes, nos non modo peregri vis ac novis usos vocibus, Verum etiam inter se pugnantibus. Utramque au tem formulam libro illo fuse defendit Balilius. Interim tamen prima illa, Δόξα Πατρι, καὶ T ι, καὶ α γί* Πνευματι, sincera maxime, orthodoXa,& Catholica habita est: unde ctiam in Liturgiis frequentissima. In Lirurgia Basilii, pag. 47. Και σοῖ την δοξαν ἁναπέμπομεν τ* Πατρὶ, καὶ TOT φ, καὶ τὰ ἁγ- Πνεύματι. Eodem modo in Liturgia Chrysoli omi, pag. 8o, SI, 82,iC9. &c. Huc etiam facit, quod Theodoretus lib. a. hist. Eccles. cap 19. pag. 62 i. duas tantum δοξολογία sormulas commemorat, in
quas divisi suerint Antiocheni , Catholicam videlicci, & primam inter Arianeas. Verba ejus de Leontii , episcopi Antiocheni, versutia sunt:
Καὶ διχῆ διηρημένους τοὐς ἱερωμένους καὶ τον λοιπὸν λιλον θειηρῶν, καὶ τους τcv K APσύνδεσμον ἐπὶ της τοὐ T οὐ δοξολογίας τιθῶντας , τοῖς δε την μεν AIA' πρόθεσιν ἐπὶ τοὐ T'ιού , των δὲ EN Ai τού Πνεύματος προσαρμόζοντας , σιγη τμγ δοξολογίαν οἐQερε' μίνον δἰ τὸ , εἰς τοὐς αIανας ταν αἰώνων , ηκουον οἱ τελάζοντες. Chm duas in partes divisum clerum ac reliquum populum videret . atque alios quiadem in glorificatione Filii conjunctionem Erusurpantes , alios praepostionem PER Filio , IN autem Spiritui Sancto applicantes , ipse sontio totam gloriscationem proferebat, ita ut solam clausulam, in secula seculorum, aud rent qui propius adstabant. De eadem δοξολογία intelligendum , quod Basilius M. cap. i8. libri de Spiritu Sancto , pag. 189. dicit, ἁς γὰρ η κρατοῦσα ημῶν ἀρχη καὶ ἐξουσία μία , ουτω κai ἡ παρ' ἡμων δοξολογία μία , ψ τολλαί.suemadmodum enim principatus ac potesas nobis dominans una est e se fugior cario , qtiae a nobis Deo tribuitur, una non multie: item , quando Nazianzenus Orat. 37. pag. 6 . de Spiritu Sancto scribit. Οὐ γὰρ ὀμωδούλου δημιουργὸς, ἀλλ' ἱμοτίμη συνδοξαζομενος. Non enim confervi opifex es, sed cum eo , qui pari dignitate es , glorificatur : N quod Photius epist. r. pag. 7. de Synodo Conitantinopolitana habet: Tο δε τανάγιου πνεύμα, ἄτεδη ὀμο υες και ὀμούσιον , ἰσοσθενές τε καὶ παντοδύναμον, τη Πατρὶ καὶ το 'Τιφς προσκυνεῖσθαι και συνδοξολογεῖσθαι, κατὰ τὸς πατρικάς τε καὶ θεολογικὸς φωνὰς,
88쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. πώεκήρυξαν. Sanctissimum vero Spiritum, Iuxta Patrum S Theologorumsen- renitas , publico praeconio demonstravit , una cum Tatre ac Filio adorandum
θ' simul glorificandum, utpote eiusdem exsistentem cum illis naturae substantiaeque , pari vi, potentia , cst facultate praeditum. Videmus , quod paucis
monendum restat , Philostorgium asserere , Flavianum , qui Antiochenus postea factus episcopus, δοξολογίας Catholicae primum fuisse autorem: quod ex eo quoque hausit Nicephorus loco supra citato. At Theodoretus & Sozomenus hujus rei mentionem faciunt nullam. Quid si dicamus , apud Philostorgium esse παρ-αμα μνημονιMν , eumque δοξολογίαν posuisse loco ἀντιφίνων , quorum institutio tribuitur Flaviano & Diodoro. Radulphus de Can. observant. propos. 8. Ut autem chori in duas partes divis ipsos Psalmos alternatim decantent, jam tempore Constantii Lmperatoris in Ecclesa Antiochena primi instituerunt Flavianus cst Diodorus , viri probatae pilae o doctrinae: quod inde ad terminos totius orbis usque pervenit. Haec totidem verbis habet Sigebertus in Chronico. Idem de iis assirmat Theodoretus Hiit. Eccles lib. 2. cap. I9. pag. 622. Ομοι τρατοt διχου διελόντες τάς των Φαλλόντων χοροος , εκ διαδοχης ἀδειν την Δαυιτικην ἐδίδαξαν M. λ δῖαν. Καὶ τούτο ἐν ἈντιοχM. πρατον ἀρξάμενον , πάντοσε διέδραμε, καὶ κατέλαβε τει οἰκουμένης τὶ τέρματα. Hi primi, nempe Flavianus & Diodorus, mallentiam choris in duas partes divi s , lamnos Davidicos alternis canere docuerunt. Quod quidem Antiochiae fieri coeptum , ubique deinceps obtinuit, θ' ad ultimos terrae sines pervast. Cedrenus in Compendio hist. pag. 24 solius Flaviani meminit, idque anno Constantii tertio & vicesimo factum
commemorat. Ejusdem consuetudinis, non nominato tamen autore,
meminit etiam Basilius M. in epist. ad Clericos Ecclesiae Neocaesariensis, quae est ordine 63. pag. 8 3. Alii ἀντιφάνων autorem faciunt ipsum Ignatium , tertium ab Apostolo Petro Antiochiae Episcopum . ita Socrates Hist. Eccles lib. 6. cap. 8. pag. 238. b. Nicephorus, Hist. lib. 3. cap. 8.& Gregorius Alexandrinus in vita Chrysostomi ex Socrate , di ex his Walafridus Strabo de Reb. Eceles cap. 23'. sed in viam. 4. Variis smilitudinibus. Antequam verti ad eas accedamus, illud necessario praemittendum , Patrum similitudines , quas ad declarandum hoc mysterium , in omnibus propemodum rebus creatis investigarunt, ad vivum resecandas non esse: & apud eos quidem, qui doctrinam hanc
ex Dei didicerunt verbo , adhibito delectu , usurpari posse, extraneis vero non sine ludibrii periculo istiusmodi picturas proponi. Leontius Episcopus, in Actis Concilii Nicaeni, parte 2. cap. 2 I, PT. ι 2. Tri
89쪽
nitatem probat simili ab igne desumto his verbis: To ἀισθητὸν τούro εὐρ σύ-
τὸ ἐξ αύτού ἁταύγασμα , καὶ τὸ φῶς. Sensilis hic ignis, qui natura vel essen-δia una est, tria smulcontinet, ignem, splendorem, lucem: neque quidquam horum ante alterum exsistere deprehenditur , sed inseparabiliter baec tria inter se cohaerent, nempe splendor ex igne , Iux. ita tres personas unum esse Deum concludebat Leontius. Ibidem refertur, Philosophum quendam, a religione Chi illiana alienum . hoc simili audito, doctrinae hujus veritatem .agnovisse. Veteres etiam satis frequenter afferunt simile petitum is sole Athanasius & Cyrillus in Expositione orthodoxae fidei , pag. 43o. Ἐικῶν
τεῖν που ἄνω καὶ τον κάτω κίσμου. Imago Patris sol es , radii Iosis Filius, calor radiorum Spiritus Paraclitus: atque ita sol Pater, radii Filius, splendor igneus sancti mus Spiritus. Et hi quidem nunqxam deseruit caelum, V lium vero tanquam radios mist splendorem iis terram, calorem veri SpiriIum Sanctum , ut foveat S benesciis assciat superiorem , inferiorem mandum. Hieronymus, Theologus Graecus , in Dialogo cum Judaeo: 'Dστο dηλιοι , καὶ θερμη , καὶ ἡ ἀκτὶς Φρχομενη εξ abros , τρία μεν θνίματά εἰσι , μία
ista καὶ θειτητι. uemadmodum sol, S calor , cst radii ex eo egredientes, tria quidem nominia sunt , una autem subsantia solis : ita in sancti ma Trinitare inconfusa est unio in una essentia ces deitate trium persuarum. Locus omnino eli simili de sole, & luce , quam fundit, ut nimirum ostendatur, non csse ἀσύτατα, generatum esse, Vel generari, & esse ab aeterno. Si enim sol aeternus esset , lux quoque inde fluens coaeterna esset. Interim probe observandum , quod Gregorius Nazianzenus Orat. 37 quae est quinta de Theologia, pag. s98. inculcas. Λ αν αἰσυὸν, inquit, καὶ
3κ αἰσχρὸν μόνον , ἀλλα και μάταιον ἐπιεικας , εκ των κάτω ταν ἄνω την εἰκασίαν
λαμβανειυ καὶ των ἀκινήτων ἐκ τῆς ρευςῆς φύσεως. 'Me profecto turpe est, nee turpe modo, sed etiam stultum N inane , ex humilibus rebus superarum coele si umque smulachrum sumere, rerumque certarum Y constantium ex sinafragilique natura. Et orat. eadem , pag. 6 in. dicit, se admodum solicite inquisivisse τι φιλοτραγμοσύνη τού vos , num aliquid in omnibus inve
90쪽
NICAENO CONSTANTINOPOLITANI. CAP. III. sy
nire posset rebus Creatis, quo τοσούτου πράγματος, tantique mysterii sublimitas adumbraretur : at , ουκ ἔσχον , inquit, ἡτινι χρὴ κάτω το θείαν φύσιν παραβαλεῖν. καν γαρ μικρά τις ὀμοίωσις εὐρεθῆ , φεύγει με το πλέον , ἀφεν κάτω μετα του ὐτοδείγματοe. Cui tandem rerum inferarum divina illa natura comparanda sit, reperire non potui. auamvis enim exiguam aliquam similitudianem inzenerim , major tamen me pars fugit, S cum meo exemplo humi relinquit. Postmodum de hac ipsa SS. Trinitatis cum sole comparatione sic infit: Ηλιον ἐνεθυμήθηυ . καὶ ἀκτλα , καὶ φῶς' ἀλλα κα νταυθα Γος' πρῶτον μεν, μὴ σύ,θεσίς me ἐπινοῆται τῆς ἀσυνθέτου φύσεως, ῶσπερ ἡλίου και τῶν ενἡλιν, dic. Solem , N radium , O lucem cogitavi: verum hic quoque metuendum, ne compostionis expertis naturae compositio quaedam excogitetur , quemadmodum jolis , N eorum , quae soli insunt , &c. sub finem hujus orationis
profitetur, se valere jussisse τὰς εἰκόνας, καὶτας σκιὰς, ῶς ἀπατηλὶς, και τῆς αλὐείας πλεχον ἀποδεουσας, imagines atque umbras, ut fallaces N plurimum averitate remotas , contra, Spiritu Sancto duce, piam fidem mordicus tenuisse, aliosque pro viribus 'ocuisse προσκυνεἰ, Πατέρα , καὶ Γιον, καὶ ανον IIvευμα, τῆν μίαv θεότητά τε καὶ δύναμιs , ut Patrem , N Filium, F Spiritum Sanctum, unam divinitatem ac potentiam adorent. Confer infra cap. 9.num. I. q. sub lit. a. 3. Heresitas. Summe ad consequendam salutem necessarium est, ut credamus cilc SS. Trinitatem. Gregorius Nazianzenus Orat. I. Pag 27. Ἀναγκῶον τον ενα θεον τηρεῖν, και τας τρεῖς ὐποτάσεις ὀμολογεῖν, και ἐκας μετα ι IA τητος. Necesse est , Deum unum retinere , di tres perlonas confiteri, atque cum sua quamque proprietate. Orat. 3. pag. m. Τὸ μι- μάγυ τὶ τῶν τριῶν si χωρίζεm , ἀτιμάζειν ἐς ι τὴν ὁμολογίαν τὸ μεν τὴν αναγε η.σιν , το δε τhv θε τητα , το δε την θέωσυ , το δὲ τῆν ἐλπίδα. Trium aliquid
contemnere, aut separare , confessionem ipsam contemnere es , hoc es , regenerationem , divinitatem , de cationem , spem. Ad quae Elias Cretensis: Hoc est, regenerationcm. Confessionem dividit in regenerationem, quae fit per Baptismum s in deitatem trium personarum, per quam de cantur . qui regenerantur, in descationem regeneratorum s N in spem hujusemodi de cationis. N alterius vitae bonorum. θόωσις cit quasi de catio , θεοποίπις, quae fit per gratiam , qua divinae confortes naturae, θείας κοινωνοὶ φύσεως. 2. Petrix 4. emcimur, Deum induimus, & filii Dei nominamur, & sumus. Haec autem illa est , quam Dionysius Areopagita cap. i. de coelesti Hierarchia , sect. 3. pag q. vocat τὴν ἡμῖν ἀνάλογον θέωσιν , nobis proportionatam deiscationem: cap. I. de Eccles. Hierarch. sect. 2. pag I98. Io νοέω-