Tusculanarum quaestionum Ciceronis ad M. Brutum libri 5. Cum scholiis Paulli Manutii

171쪽

ipsi fuerunt,nonsunt istosiores, quam sera ptavique, qui auari auaros,gloris cupidos gloriose reprehendundest enim proprium stultitia aliorum

uitia cernere, obliuiscisuorum.sed nimirum Me maximum est experimentum, eum costet aegritudinem vetustate tolli,bane Ῥim non esse in die postam, sed in cogitatione diuturna, nam 9 βω-dem res est,er idem est homo:qui potest quidquade dolore mutari,si neque de eo,propter quod dolat,quidquam ess mutatum, neque de eo, qui do- Iet' cogitatio igitur diuturna nihil esse in re maludolori medetur, non ipsa diuturnitat. bie mihi usferunt mediocritates:quae si naturales sunt, quid opus en consolatione 3 natura enim ipsa terminabit modum in opinabiles,opinio tota tollatur. I iis dictum esse arbitror, taritudinem este opinionem mali proentis;in qua opinione illud insit , ut aegritudinem suscipere oporteat. additur ad hanc desinitionem a Zenone recte, Ῥt illa opinio prasentis mali sit recens.hoe autem 'γerbu se intem pretatur , Ῥt non tantum illud recens esse Ῥelit, quod paullo ante acciderit ; sed quam diu in illo opinato malo Ῥis quidam insit, uigeat, o habeat quadam Yiriditatem,tam diu appelletur recens : t Arthemisia illa Mausoli Carbe R is

uxor, nobile illud Halicarnasi fecit sepularum.

quam diu vixit, vixit in luctu,eodemq; etiam confecta contabuis. bula erat illa opinio quotidie recense. qustum deinde non appellabatur recens , cum uetussae exaruit.bte igitur osciusιmς -

172쪽

Manlium,tollere aegritudinem funditur, aut se dare,aut detrahere quampIurimum, aliisupprimere,nec pati manare langius:aut ad aliam tra, ducere unti qui nonum licium consolantis putent,malu illud omnino non esse, ut Cleanthi placet sunt, qui non magnum malum, t Peripatetici. untiqui abducunt a malis ad bona , ut Epicururiunt,quisatis putant ostendere, nihil inopinati uteiesse, nihil mali. Ch sippus ante caput esse censet in consolando, detrabere illam opinioncm

maerenti,si se oscio fungi putet iusso, atque debito sunt etiam, qui haec omnia genera consolandi eolligunt:alius enim alio modo movetur ; ut fere nos omnia i consolationem una confecimus erat enim in tumore animus, s omnis in eo tentabatur euratiosedsumendum tempus en non minus in animorum morbis,quὰm in corporum ι Prometheus ille Aesi lacui cum dictum es et, i)3 Atqui Prometheu te hoc tenere existimo, ,

i Mederi posse rationem iracundiae; restondet, Si quidem qui tempessua medicina admonens,

i ad grauescens Ῥulnus illudat manus. erit igitur in consolationibus prima medicina , doeere aut nullum malum esse, aut admodu paruur.

altera s de communi condictione vitae, o proprie,si qd sit de ipsius,qui maereatid spinandum tertiadummum Ue stultitiam frustra consci me rore,cum intelligas nihil posse profici nam Cleanora quidem sapisntem consolatiir i qui consola ε

173쪽

tisne non eget.nibit enim esse malum, quod mrpe non siit,si lugenti persuaseris, non tu illi luctum ,

sed stultitiam detraxeris. alienum autem tempus docendi. tamen non satis mihi videtur vidisse

hoc Cleanthes, suscipi aliquado aegritudinem posse ex eo ipso, quod esse summum malum Cleanthes infe fatetur. uod enim dicemus e cum Socrates Alcibiadi persuasisset ut accepimus, eum ni-b l hominis esse,nec quidquam inter Alcibiadem summo loco natum , er quemnis baiulum intemesie cum se Alcibiades afficiaret , Iac mansq; Socrati supplex esset , Ῥt sibi uirtutem traderet turpitudinemq; depelleret: quid dicemus Cleanthes num in illa re, quae aegritudine Alcibiadem

affetebat, mali nihil fuisῖeρqηid illa laconis, qualia sunt φ qui aegritudinem extenuans, paruis atream rebris moveri, fortunae, o corporis incommodis, nou animi malis. quid ergo,ia2ud, quod cibiades doli bat, non ex animi malis Ῥissi'; constabat λ Ad Epicuri consolationem satis eis ante trictum. Ne illa quidem consolatio firmisma est; quanquam' lata est,er saepe prodest : Pgon itibi hocsoli.prodest hic quidem, Ῥt dixi, sed nec cIemper, nec omnibussunt enim, qui restuant: sed restri,quo modo adbibeatur. Ῥt enim tulerit quisque eorum, φ/isapsenter tulerunt; non quo quisque incommodo assectus sit,praedicadu est. Chrysippi ratio ad Yeritatem Armisma est, ad tempus egritudinis difficilis. magnum opus est probare maerenti,illilmsuo induis ex quo se ita P

174쪽

tet oportetfacere,moerere.nimirum igitur, vi meaussis nollemper timur eodem enim appellamus controuersiarumgeneraved ad tempus,ad controuersia naturam, ad personam accommodamus: sic in aegritudine lenienda, quam nam quisque curationem recipere posit , videndum est. ed nescio quo pacto ab eo, quod erat a te propositum,aberrauit oratio. tit enim de sapiente quaesierasrem aut malum videri nullum potest quod uacet turpitudine;aut ita paruum malum ,

diu id obruatur sapientia, πιαq; appareat; qui nihil opinione Ubi aliasiumatq; ad fgritudinem;

nee id putet esse rectum, se quam maxime cxcruciaret,luctuq; confimquo prauius nita esse posiis. edocuit tamen ratio,Ῥι mihi quidem vid tur, cuin hoc ipsum proprie non quaereretur hoc tempor ne qridem Nilum ese malum , nisi quod ide diciturpe possci; tamen ut Nideremus, quidquid in

aegritudine mali,id Hon naturale esie , sed Ῥoluntario iudicio, o opinionis errore contractum. ιυctatum est autem a nobis id genus aegritudinisi quod Ῥnum est omnium maximum,'eostibuto reliquorum remedia necimagnopere quαret da arbitraremur. sunt enim certa, quς de pili pertare,certa,quς de Ῥita inhonorata , cu ingloria Mci soleant. separasim autem certi scholae Iuni Aeexitioin interitu patriae , deseruitute, de dcbssitate , de caecitate , b de omni casu i in quo nomen

poni solet calami tuis.baee Graeci in sit uias sibqius, sin singulos libros deperitiint: opus enit'

175쪽

r34 TVSc. . QUAEST. quςrunt quanquam plane disputationis sunt, δε-

lectationis tamen ut messici toto eorporei curando minima etiam parti, si condoluit , medem rurisic philosophia, in uersam aegritudinem

sustulit, tamen , si quis error aliunde extitit, sapaupertas momordit; si ignomina pupugit , si quid tenebrarum ludit exsilium, aut eoru quς modo dixi,si quid extitit: es singularum rerum

sunt proprisconsolationes. de quibus audies tu quidem,eum volessed ad eundem fontem reuertendum ent, aegritudinem omnem procul abesse a

sapiente quod inanis,sit,quod frustra suscipiatur, qaod non natura exoriatur , sed iudicio , sed opinione, ed quadam inritalisne ad dolendum, mia deereuerimu ita fieri oportere. boc detracto, quod totum est voluntarium, aegritudo erit sublata illa maerens orsus tamen , o contrabiunitati quidam animi relinquentur. hanc dieant sane naturalem, dum aegritudinis nomen absit grane , tetrum, funestum, quod cum sapientia essit, atque, 'ut ita dicam, habitare nullo modo post. atqui stirpes sunt aegritudiniis , quam mustae, quaaniarae,quae ipso trunco euerso, omnes elidendae

Dut,s,si necesse erit singulis di*utatioribus:superen enim nobis boe euiusmodi est otium. sed

vario una omnium est aegritudinum,plura nominna:namo inuidere aegritudinis est, O smula obtrectare, o mi ereri, angi, lugere , mae' vere,erumna abse Iamenturi olicitari,dolere,in

176쪽

LIBER. m. xist

ruunt stoicheaq; verba, quae dixi singularum rerum sunt,no,ut uidentur, easdem res significanti

sed aliquid disserunt: quod alio loco Drtasse tractabimus .haesunt illae pbrae stirpium, quas initio dixi, ped equendae, s omnes elidenda, ne 'lla inquam pos existere agnum opus, o discite.quis neges' quid autem praeclarum, non idem arduum ista tamen id e lecturam philosiopbia

profiteturinos modo curationem eius recipiamus.

Verum quidem haec bactenus. caetera, quotisseunq; 'volans , O boc loco , or aliis parata vobis

erum

177쪽

ε bis dicta sunt , aximeq; in i s sex libris, clois

de Iep conscripsitinus, hoe autem loco consideranti mihi iti Ita doctrinae mulas sane occurrunti cum ea quoq; accersita aliunde, neque solumexpetita, sed etiam conseruata , ο eulta videantur . erus enim illis pcuὰ iu ςonlectu praeuanti sapientia, o naudate P3 hagoras', qui fuit in Italia temporibus isdem, quibus L Brutus patriam liberi Mit praeci Mus auctor nobilitatis tuae . Uthagorae autem doctrina cum longe, lateq, sueret, permana uisse mihi videtur in hanc ciuitate i Hq. cu coniectura probulate est, tum quibusdam etiam vesti; As indicati requis en enim,qui puteti cu floreret in Italia Graecia potentissimis, se maximit urbibus ea,qui magna dicta es in hisq; primu ipsius

'thagorae, dethde postea m3thagoreors tatum nbmen esset nolisors horruitu ad coru doctismo in Noces aures xl aussas fuisseequin etia arbitror,propter Pγthagoreorum admirationem Uma quoque I Regem νγti, Coreum a posterioribui exini maluina cu Dibagorae dimplina, Ninstituta eo guosceret, g/sq; eius aequitate, osapientiam a maioribussuis accepissent; states autem o tempora ignorarent propter vetustateseu, quisapientia excelleret,Pγthagorae auditorem Disie crediderunt lar de coniectura quidem hactenus. Destigia autem 'thagoreora quanqua multa tolligi postunt pauris tamen Ῥtemur,quonia non id agi fur hoc tempore. nam eu earminibus soliti illi esse dicantur a praecepta quaedam occultius tradere,

178쪽

G menter suas a eo talionu intentione cantu,si dissimq; ad tranquillitatem traducere graui mus auctor r Originibus dixit Cato.morem apud maiores huc epularum fuisse, ut deinceps,qui ae cubarenti canem ad tibiam clarorum uirorii laudes ,. atq; uirtutes. quo perspicuum est, scantus tii fuisse rescript s uocumjonis, orcarmina. quanquam id quidem etiam XI Llabula decla ivat, condi iam tusis tu esse carmAquod ne lic ret fieri ad alterius iniuriam,leges sanxerunnec

uero illud non eruditorum temporum argumentum eqLquod o deorum puluinaribus,sepulta magistratuum fides prscinus quod propria eius fuit,de qua loquor,disciplinς.mihi quidem etiam Appii Caeci carme,quod ualde Pansius laudis epistola quada,qus e ad-Tuberone 'thagoreoru videtur, multa sunt et in nostris Istitutis dacta ab illi quae praetereo, ne ea, q peperiue ipsi putamur , aliunde didicisse uideamur. ed vi ad propositu redeat oratio:quam breui tepore quod

aedi quanti poetae,qui autem oratores extiterum'

facile ut appareat nostros omnia consequi potuisse,simul et uelle coepityentsedde ceteris studi' alio loco μ' dicemus, si usus fueris, o saepe diu, mussapientis Hudium uetus id vide in nostiis

sed tamen,anse Lelij aetatem, NScipionis,non re perio quos appellare postim nominatim. quibus adolescentibus Stoicum Diogenem, o Academ cum Carneadem uideo ad senatum ab Atemen

Mus missos esse legatos.qui cum Mip.nullam

179쪽

L r B E IIII. 13stquam partem attigissent essentse eorum alter Cyreneus,alter Babγlonius;nliquam profectoscholii essent excitati, neq; ad illud munus electi, nisi

in quibusdam principibus temporibus illii fuissent studia doctrinae.qui cum cetera litteris mandaret,abj ius ciuile, alii orationes suas,alii monumenta maiorum, hanc amplissimam omnium artium bene uiuendi disciplinam uita magis, quam litteris persecutisunt .itaq; illius uers,elegantissphilolobiae, quae ducta is Socrate in Peripateticis adhuc permansit , o idem alio modo dicetibus Stoicis,cum Academici eorum controuersias disceptarent nulla fere sunt, aut pauca admodum Iatina monumenta ,siue propter magnitudinem reru, Occupationemq; omnium fue etiam, quod imperitis ea probari posse no arbitrabantu cum interim illis silentibus.C. Amafanius extitit dieen r.euius libris editis, commota multitudo cotulitse ad eadem potis imum disciplina,sive quod erat cognitu perfacilis sue quod inuitabatur illecebris blandis uoluptatis siue etiam, quia nihil prolatu erat melius, illud, quod erat,tenebant. post Amafauium autem multi eiusdem aemuli ra tionis musta cuscripsisiet,Italiam totam occupaverunt:quodq; maximum argumetum est, non

dici illa sutiliter , quod o facile ediscantur, ab indo ctis probentur nid illi firmamentum esse disciplinae putant. sed defendat quidem quod quisq; sentisountinaudicia libera.not institutum tenebimus:nullus unius disciplint legibus astri

180쪽

, o TVS c. cci I AEST.cti, quibus in phila ophia necessurio pareamus, quid sit in quaq; re maxime prιbabile emper requiremus.quod chsaepe alias,tu nuptr o Wculano studiose egimus itaq; expositi iridsi disputationibus, quartus dies hoc libro concluditur et Ytenim i inferiore ambulatione descendimus quod idem feceramus superioribus diebus, sic acta res est M. Dicati si quis vult, de qua re disputare velit.A. , on mihi 'videtur omni animi perturbatione possesapiens uaca M.Aegritudine quidem henerna disputatione videbatur: nisi forte tempo

hi egregie probata est oratio tua .M. 'don igitur existimas cadere in sapiete aegritudine A. Promfus non arbitror. M.Atqui, si ista perturbare animumsapientis no potest, nulla poterit. quid enim

metus ne conturbet e vi earum rerum en absentitu metus quaru praesentium fgrisudo sublata igitur aegritudine,sublatus es metus .renat duae perthbationes aetitia gestiens, libido i quae si noucadent in sapientedemper mens erit tranquilla apietis A.Sie prorsus intelligo .M Uurti igitur manus stasim ne nor vela facere , an quasi e portu

egredietes paulatu remigrares A. iugidnam essi luction enim intelligo.M. ia Ch sippus et Stoici, eum de animi perturbationibus disputant, . magna parte in his patiendis iudi definiendis occupatisant:illa eorum perexigua oratio est, qua medeantur animis, nec eos turbuletos esse patiantur. Neripatetici autem ad placandos arimos muta