장음표시 사용
181쪽
asse, init:lpinas partiendi, ct di utendi priremittunt.q rabam igitur, utrum panderem a cla orationis Rati an eam ante pati Iulum diali diicoruremis propellerent A. Isto modo veror crit enim hoc totis, quod quaero, ex Vtroq; perfidius.M. Est
id quidem rectius: scd post requires, si quid fuerit
obscurius.A. Faciam equidem tu tamen,ut soles,
dices ista ipsa obscura planius , quam dicuntur a Graecis M. Enisar quidem: sed intelo opus est animo, ne omnia dilabantar,s unum aliqκοd egi gerit.t omam, quae Graeci πάθη vocant nobis perturbatiora appellari magis placet quam morbos. in bis explicandis 'veterem illam equidem Pγlba gorae primo, deinde Platonis descriptione sequar: qui animum in duas partes diuidui: ulteram rationis participem faciunt, altera expertem .in participe rationis ponunt tranquillitatem , id est placida, quietamq; constantiam: in illa altera mollis turbidos tum ire, tum cupiditatis , contrarios, inimicosq; rationi it igitur hic fons. litamur tamen in bis perturbationibus describendis Stoicoru diffinitionibus, is' partitionibus: qui mihi 'videntur in hac questione versari acui ime. Est igitur Zenonis bre disnitio Ytpturbatiost quod etirociliae dicitiauersa a recla ratione contra natura animico motio quida breuius, pturbatione esse appetitsi uehementiore dicunt: sed 'vehementiorem fuvolunt esse, qui longius discesseris a nati re costaria.partes alite perturbationa voirent ex ductus opinatis holus nasci, ex duobus opinatu mali se
182쪽
ita esse quattuor. ex bonis libidine, er ktitia sit laetitia praesentium bonorum, libido futurorurex malis metum' aegritudinem nasci cesent, metum futuris, aegritudinem presentibus: quae enim reniensia metuuntur, eadem ejiciat egritudine initantia; laetilia autem, et libido in bonorum opinione versantur: cu libido ad id, quod uidetur bonum, illecta, et inflammata rapiatur, laetitia, adepta iam aliquid concupitum, esseratur, o gestiat: natura enim ora ea , quae bona uidentur, sequuntur, fugiuntq; contraria. quamobrem simul
obiecta syccies cuiuspiam est, quod bonum uideatur; ad iI adipiscendis i pellit ipsa natura. id cuconflanter prudenterse fit, eiusmodi appetitione
Stoici βουλε si v appellat, nos appellamus voluntate .ea illi putat i Dio Pe sapiete: qua sis di niui.
voluntas est, quae qd cum ratione desiderat:q aut aduersa ratione icitata eri uehementivi, ea tibido est, vel cupiditas essrsnata, quς in Oibus Rultis iualenitur.itemq;, cu ita movemus, ut in bono semus aliquo dupliciter id cotingit. na cum rone animus Mouetur placide, atque constanter, tum sillud gaudium dicitur: cum autem ρο inaniter, o Ueanimus exultat, tum illa latitia gestiens , 'vel niamia dici potest ; quam ita di niunt, sine ratione
animi elationem.quo modos bona natura appetimus,sic a malis natura declinamvsHine declinariosi cum rone fiet, cautio appelletur, eaq; intelligatur in solo Uesapiente;qus autem sine rasione et cum examinatione bumsi,vis fracia, min
183쪽
tur metus est igitur metus rationi aduersa cautio. p sentis autem malisapientis lectio nulla en. stulti autem taritudo est ea,qua asciuntur in malis opinatis, animosq; demittunt, s contrahunt rationi no obtempcrantes. itaq; baec prima donitio est, Ῥι aegritudo sit animi aduersante ratione eontractiosic quattuor pcnurbationes sunt, ires conflantis:quoniam aegritudini nulla conflantia opponitur Ied omnes prurbationes iudicio essent feri,i opinione itaq; eas di niunt pressus , mintestsigatur non modo quam vitiosae,sed etia qua
in nostra sint potestate. est igitur taritudo, opinis recens mali praesentis , in quo demitti contrabis
animo rectum esse videatur.Letilia opinio recens
boni Ventis, in quo esserri rectum ine videatur . Metus opinio impendentis mali , quod intolerabile esie videatur. Libido opinio venturi boni, qJ, sit ex usu, tam proens esse, atq; adesse sed quae ididicia, quasq; opiniones perturbationum esse dixkno i eis perturbationes solum positas este dicunt, verum ilia etiam, quae efficiuntur perturbationibus, ut aegritudo quasi mor1um aliquem doloris effciat, metus recesium quuam animi, et fregitillis ita profusam bilaritatri libido est renuta appetemtia.opinionem autem,quam i omnes diffinitiones superiores inclusimus, uolunt esse imbecillam as
sensionem sed i singulis perturbationibus partes eiusde generis plures subsiciuntur. ut egritudini Pnidentia utendum est.η. docendi causia verbae sese
sinuato, quonia inuicta no in eo ,s ut inuidet P
184쪽
solum dicitur ed etiam in eo, cui in id tur aerentino,obtrectatio misericordia langor, Ilictus, maerorierumna, dolor, lamentario , Iohiathdo , Molestia, afflictatio, des eruiis, o siqua δεηι de re eodem. sub mctum autem subi ha Jhnt pigriva,pudor, terror, timor, pavoro exanimatio, conturbatio ormido. Voluptati maliuolentia Istans malo alieno, delectario,iactatio, es similia. Libidini ira, excandescctia, Odrum, inimicitia, dicto dia, indigentia,desiderium c I cetera eiAsmodi c autem diffiniunt hoc modo, Invident una se dicvι. gritudinemIusceptam propicr alteritu res secadas,quς nihil noceant inuidenti. na si quis dolias eius rebηssemndis,a quo ipse laedatur, non recte. dishur inuidere: vis Hectori Aganiem non . quialitem, cui alterius commoda nihil noceat, tamenem doleas his frui is inuidct prosecto. emulatio autem dupliciter illa quide dicitur, Yt ct in laude, in nitiq nomen hoc st. nam si itatio Vir tutis smulatio dicitur ;sed ea nihil hoc loco πιι mur; eri. naaudisio est smulario tarisu o,s co, quod cocupierit, alius potiatur, se careat. Obtre latio aute est ea, quam inrelligi rc Lupiam vola, aegritudo ex eo, quod alter quos potiatur eod. quod ille ipse cupiuerit.Misericordia est fgritu ex miseria alterius iniuria laborantis: nemo enim patescidae aut proditoris supplicis misericord2 ouetur. gngor est aegritudo premens Luctus aegritudo ex eius,qui chartis fuerit, interitur corbo.Maror agritudo flebilis. Erumna aegrisu
185쪽
niI. et sdo Laboriosa.Dolor taritudo crucians. Lamenti tib aegritudo cum eiulatu tilicstudo aegritudo ei cogitatione.Molestia aegritμdo permanens. Victatio egritudo cum xcxutione corporis. Disperario aegritudo sine vlla rerum expe9atione melio-vum. ις autem subiecta sunt Iubmotu, ea sic dissiuilini : Pigrisiam metum consequentis labo-
Υis . I errorem metam conclituentem;ex quo fit,is rudorem rubor terrorem pallor, tremor, silentium crepitus consequasur: Timorem metum
mali appropinquantis:Paliorem metum mentem loco mouentem;ex quo illud Ennii, in pavorsapietiain mihi omnem ex animo ex pectorat: Exanimationem merumsubsequentem, s quasi
comitem pavoris: Conturbationem mctum excutientem cogitata: Formidinem mctum permancntem. Voluptatis autem purtes hoc modo describunt.vi Maleuolentia sit Ῥoluptas ex malo alterius sine emolumeto suo.Delectatio voluptas suavitute auditus animum desiniens; qualis en haec aurium,talessunt oculorum , s tactionum, adorationum, cor saporum:que sunt omnes unius generis, ad perfundendum animum tanquam
illiquefactae Ῥoluptates Iadlatio est Noluptas gestiens, Ose efferens insolentius. Quae alit m libidini subiectu sunt ea sic definiunt,Ῥt Ira si libido puniendi eius, qui rideatur laesisse iniuria. , eandescentia autem sit ira nascens, o modo exifensiquς 24ωσis Gluce diciturioris ira tuere
186쪽
ruta: Inimicitia ira Ῥlciscendi lepus obseruans Icordia ira acerbior,intimo odio, ci corde conce'
sta:Indigentia libido incxplebilis i Desidorium silido eius, qui non dum adpit, Ῥidendi. dining t Iud et, Ῥtst libido earum rerum, dicuntur μquoda,aut quibusdat fur κο TAPo ιματα diale
appellatini b hele diuisiati capere bonores. Indigentia libido reru ipsaru est,Ῥι honorum, t recliuiae. omnia alite plurbatiqnum fontem esse dicunt inlcmperantiam: quae ed a tota mente, σβxel ratione defectio, site aut6a a praehription
rationis, Yt nullo modo appetitiones animi nec rest, ς ιρ'itincri q/seant.quemadmodu igitur tepe iarantia sedat appctisiones, ct licit, ut hae rcciae ratroni pareant; con seruatq; cosederata iudicia menis: dic huic inimica intemperantia omnem animi statu insumat, conturbat,incitat. itaq; aegritu diues, o metus, et reliquae perturbationcs omnes gignuntur ex ea. queadmodu cum sanguis corruptus est, aut pituita redundat,aut bilis, in corpore morbi,aegrotationesq; nascuntur:sic prauaru opia num conturbatio, τ ipsarum inter se repugna tia Ianitate animum spolias, morbi se perturbat. ex porturbationibus aute primu morbi cosciuntur; ης Tocant illi voσκματα; eas, quaesunt eis morbis cotraria;quae habent ad res certas Ῥitiosam ostensionem,atq; fastidium, deinde sgrota-foes, quς appellatur a Stoicishi; q; item oppositis contraris tensiones. hoc loco nimium vers c sumitur a S*icii, maxime
187쪽
LIBERINI. IAZ C sippo,dum morbis corporum c aratvr morborum animi similitudo. qua oratione minime ne ce laria pr termisia, ea, qus rem continenti pertractemus. Intelligatur igitur, perturbationeri Auctantibiisse opinionibus inconstanter turbide,iu motu esse emper. cum autem bicseruor, cocitatioq; animi inueterauerit, s tanquam in Ioenis, medulli pinscderit,ium exi lit et morbus, et aegrotatio, o ossensiones eae, silis sunt eis morbis, aegrotationibusq; contraris. haec, quae dico, cogitatione qisdem inter se disserunt, re vero copulata sunt, eas oriuntur exibidine, O l Mia' nam cuest concupita pecunia, nec actibila co inuo ravo,qμasi quaedam Socratica med c na , quae lanaret eam cupiditate; permanat in Tenas, inhae retin Visceribus illud mala, exi liis morbu , Naegrotati':qus auelli inueterata non possunt : ei ;morbo nomen est uuaritia similit rq; c tcri mqrbi, ut gloris cupiditas, ut muliero iras, Ni ita as' 'peste ea, quae Crsce σφλογυνειχ dicitur, caeteriq; similiter morbi Q talione'; na1cuntur . quae ante bis sunt contraria, ea nasci putantur a metu ν' Ῥt odium mulierum, quale in isos υ est, et i hominii uniuersu genus, quod accepimus de Timone,qui μιοκνορα ros appellauir; γt inhospitalitas est . quς oti tarotationes animi ex quoad
metu nascuntur earu reru, quas fugiunt, O terunt definiat auet animi aegrotationem,ot onem
ebcmense de re no expetenda nqu Me ex 'petenda sit,in renum, penituit sit 'M qhod
188쪽
aut nascitur ex ossensione, ita definiunt , opinionu vehementem de re non fugienda,inherentem, Npenitus insitam,tanquam fugienda. haec aute opinatio est, iudicare sescire, quod nesciat. Aegrotationi autem talia quaedam subiecta sunt; auaritia, ambitio, mulierositas, pervicaciaiguricio, Unolentia, cupedia, s si qua sunt Milia. est aut avaritia opinatio uehemens de pecunia, quasi alde expetenda sit aerens s penitus insita similisse, t eiusdem generis di nitio reliquaru .aeensulanum aut donitiones sunt eiusmodo Ῥt inhospiti litus sit opinio vehemens valde fugiendu esse hospitem, eaq; inberent N penitus insita . similiter definitur se mulierum odium,m Hippobri et mTimonis generis humani. tq; Ῥt ad valetudinis similitudine veniam, eas collatione Ῥtamur aliquado sed parcius quam solent Stoicis visunt uti, ad alios morbos procliuiores: itaq; dicimus grauedinosos quosda,quysdam torminosos, no quiasemper sint,sed quia spe sint. alij ad metum, alij ad
aliam perturbationem. ex quo in alijs anxietas , dinde anxij, in aliis iracundia dicitur: qui ab ira dissert:estq; aliud iracundnm esse, aliud iratum, it dissert anxietas ab angore: neque enim omneranxij, qui anguntur aliquando ; neq; anxij, semper angunturim inter ebrietatem o ebriositate itinerestraliudq; est esse amatorem,stud amantR. atq; haec aliorum ad alios morbos procliuisus Iu te patevnam pertinA ad Omnes perturbasiones .
iii malis etiam xit' apparet ;sed nomen res na
189쪽
L 1 n E IIII. της .habe ergo inuidi, malevoli, siuidi. N timidi, misericordes, quia procliues ad eas perturbationes,non quia semper feruntur. baec igitur proeliuitas ad suurn quodq; genus a similitudine eorporis arotatio dicitur, dum ea intelligatur ad fgroiadum procliuitas. sed hcc in bonis rebus , quod alij ad alia bona sunt aptiores acilitas nominetur in malis procliuitas , Isti significet lapsionem;in neutris habeatsuperius nomem quo modo autem in corpore morbus,tarotatio, et uitium,sic inarsimo Morbum appellant totius corporis corruptionem: grotationem morbum cum imbecillitare:Vitium,cum partes corporis inter se diis sidentiex quo prauitas membrorum, dissortio, deformitas .itas illa duo morbus, O Wrotatio, ex totius 'valetudinis corporis coquassatione, N perturbatione gignuntur , vitium aute itegra ualetudine ipsum ex se cernitur. sed i animo tantummodo cogitatione possumus morbum ab fgrotatione seiungere.uitiositas aute en habitur , aut lectio in tota uita inconstans, s ast ipsa disientiens .ita fit, ut in altera corruptione opinionum morbus effciatur,ter aegrotatio, in altera inconstantia, errepugnantia:non enim omne uitium partes habet
dissentietessui eorum g non longe asapientia absunt lectio en illa quidem discrepans a se ipsa, dum in insipientded no dinorta,nec praua. morbi autem er aegrotationes partes sunt vitiositatis: sed perturbationes sint ne eiusde partes, quae- ρο esuuitia eniim adiectio sIum manentes,per
190쪽
furbationes autem mouentes, ut non possint lectionum manentium partes ese. atq; ut in malis . attingit animi naturam corporis similitudo, sic tu bonis: Iunt enim in corpore prscipua, pulchritudo, vires,' alitudo, i mitas,' elocitasJunt item in animo, ccrporis temperatio, cum ea congruunt
interse, e quibus constamus:sanitas sic animi dicitur, cum ei s iudicia, o inionesq; cocordanti eaq;. est animi virtus:quam alii ipse in temperantia dicunt Gye,alij optemperantem temperantis prςceptis, s eam subsequentem, nec habentem ullam speciem suam ed,siue hoc siue illud sit, in solo ee sapiente est autem qusdam animi nitas, quς in in sipientem etiam cadat, cum curatione medico rum perturbatio mentis aufertur. τ ut corporis est quςdam apta figura membrorum cum coloris quadam suauitate;eaq; dicitur pulchritudo: sic iu, animo opinionum, iudiciorumq; squabilitas, constantia, cum firmitate quadam , ζο flabilitate virtutem subsequens,aut virtutis Ῥim ipsam continens,pulchritudo vocatur.itemq; tribus corporis , o neruis , o Gicacitati similes, similibus quoque uerbis, animi vires nominantur.uelocitas autem corporis, celeritas appellatur: qus eadem ingenis etiam laus habetur , propter animi mul . tarum rerum breui tempore percursionem. illud animorum corporumq; dissimile est, quod animi, alentes morbo tentari non poseunt, corpora pos. Dut; sed corporu ossensiones sine culpa accidere rasiunt,animi uncis stem.quorum omnes mor