장음표시 사용
121쪽
sebre augeamus. Simul enim arbitror vir 3,&sebrim sustulerimus,cts homine. Sin ita mediose Et cris sit febriS, Vt,quo rempore contra causam tantum pugnas , obruendae interim VireS aegrotatiS non sint,Vtiq; contenendus is modus non est. Non contenendus autem nec tertius est, qui co tral id,cuiuS maius momentum est,instare iubet, nec tamen alterius omnino negligentem eis e. Sanel Plexunt causae maior est vis.Fieri tame aliquando potest,ut ea sit febris magnitudo, quae praesentem pernici nisi Occurras,aflerat: quo casu oportebit hac prius submota, deinde ad causam sub mouenda accedere. Atq; haec,mi Eugeniane,decidenda tibi inter initia statim de cotrariis indicationibus sunt. Cum aute in iis examinadis non paru visa est ad hominis salute momenti haberet Vis ipsa naturalis,, utiq; de ea quoq; no leuis ad agendorum inuentione consideratio est habenda Ita sit ut tres Drimi scopi sint civi t in Dronositis ia ob Dutredine sebribus, aetendorum indica
rum priores duo scopi submouendi sunt: tertius est tuendus. Erit igitur rursus hic quoq3 eadem tibi consideratio,quae paulo supra, ut i viribus tum febrem tum causam inuicem cos aS. MOX, si eade ambo remedia requirent,ea propte exequaris: Sin indicationes pugnabunt, Unam praese xas et quae a ViribuS sumit,vel quae a causa, vel quae i stare: ac, quae caeteris sis Valentio hanc magiSsequaris,nec in ceteras negligas.Ex hacnanq; discretione doceberis prima causam sebrem q3 Eprofligare, i videlicet coniicis haru remedia vires posse ferre: rursus prima roborandam Viri tem esse,Vbi haec imbecillior est,* ut causae febris Q prssidia sustini eat.Quin etiam omnia paritersiib coniecturam agi licet, veluti paulo supra de febri Sc de causa est monstratum.
Quae ex Diarias Febribus magis aptae sint Perdurare,Win aliaue febres Tra ire: quaque ratione id periculi declinemus. CAP.PRgo,cum tria haec sint, ad quae attentum te esse in propositis febribus curandis oporteat, se bris ipsi huius emciens causis,ec aegrotantis vires: inuentr43 praeterea sint generales indica tionu modi,quos etia generales uniuersales q3 dicimus: transeundu,arbitror,nuc est ad prssidiorum disterentias, quae specialia particularia m sunt,sed mentione de diariis repetita: quidem ab ipsis in eas,quae plures dies continuentialiqui traseunt. At vero, cum in has transeant ma quideratione maxime comuni, ipsa medicorum inscitia: duabus magis priuatis,q, ipsarum febrium yel causa esse strix iam abiit,vel etianum manet: de utrisq; seorsum est dicedum. Porro abiit essectrix causis,quoties ab ira,dolore, vigilia,cura,aestiuo Sole, fatigatione,& bubone iam inclinato,excita
- , , ni, irasci febre stinatio alioua
rant. Vstio praeterea non nunquam corporis habitum costipatiΙam ipsum febris principium Vbi cum horrore inuasit,stipationem subinde fecit. Quin etiam glutinosi, & crassii, aut etiam copioli succi, i mediocriter obstruxerunt,diariam aliquando febrem accendunt, utique cum idoneum sortiti sunt medicum, ut supra est indicatum.Sane dicuntur idcirco id genus sebres omnes diarie, quia solui, quod utiq; ex ipsis est uno die sunt aptae,computata cum hoc una oc nocte: quemadmodum cum dicimus mensem esse triginta dierum,& annum trecentorum sescaginta quinq3, hoc gestum esse ante tres dies, aut gerendum esse post quatuor. Caeterum, non est idem ipsarum omnia afleetiis, sed ab aliquibus inseparabilis stipatio est: ab aliquibus minime inseparabilis, sed vel ut plerunque simul adest,uel ambigua sorte, vel raro.Inseparabilis stipatio est 1is,qui ex aluminosia aqua, Vel chalcanthod vel test quapiam alia, aut ex frigore, aut leui obstructione,sebricita
runt : Plurimum vero iis adest,qui ex ustione sebricitant: Ambigua sorte, sis, qui ex fatigatione: QuicunqUero ex ira,vel tristitia,vel vigiliis,vel pertinaci studio, vel cruditate, vel bubone sebri citan iis raro adiuncta stipatio est Atq; harum o1um febrium nulla, quod Utim ex ipsa sit) ad secundam usq3 accessione perdurat, sed intra quatuor re vigintilioras omnino desinit. Aut, si qnearum aliquae quod tamen rarius sit longius trahunt, duae iis accedunt causae, quae ipsas solui ve Hiant:earum Vna frigus est, quod vel ex ambiente aere, vel ex unctione qua am extrinsecus ad mota,proueniat: Altera egregia ista diatritos est,siqui videlicet hanc transsire medicorum inscitia cogutur.Quod si re ambiens aer calidus sit: Sc nemo ex medicis,qui diatriton suspiciunt,ad egrol tante accedat: febris quidem post 'primam accessionesinietur,id qa cum sudore, vel madore, vel Misspitat si ii halituosus siti.jEger autem,ubi se liberatum a febri senserit, ad 'nsueta munia re dibit,lauans,ungens q3 se: aut etiam,si a j qinspiadi monticolarie sit,his divistis, comedens. Ac uulgus quidem,sicuti multa alia,utim ab ipsa rerum natura edoctum,melius,quam sophistae, a cita et in diariis febribus omnia sibi ipsi praestare sussicit, praesertim ubi citra ualente stipationem constitere bi uero cum eiusmodi stipa1ione inuaserunt, qui infortunati sunt, in medicum aliquem incidunt eorum, qui diatriton esterunt: qui sortunati,in eum, qui ipsos ec lavabit,oc nutriet,caetera q3 omnia praestabit, quibuS stipatio soluatur.Saepe nam ceu dictu est) ex leui 'bstrusei ctione cum cutis latente densitudine, qus uel ex uitiosa lauatione uel alio quopiam est cotracita, diariis non nulli febribus sunt correpti: quo tepore, nisi quis celeriter obstructione submouerit, in pluriu dieru febres transeunt.Est nanq; eiusmodi febris quantu ex ipse est earum,qus plures dies infestant& quae diariae sunt, cois,csteru propter cauta paruitatem, unius die1 emcitur: sicut
122쪽
A euam propter magnitudinem, multorum interim dierum: verum accessio eius ab initio ad extatum usq; una est,modo ne ipsam excipiat ea, quae ex putredine humorum nascitur. Ergo, quoad nec in pussu,nec in calore,nec Iotio,putredinis adhuc aduertitur nota, atque ex sola obstruetione ortum habet,utiq; ipsa obstruetioniS solutio eius est: sanatio muemadmodum m hanc soluere co ueniat,ante est dictum. Multae igitur apparent diariarum esse febrium particulares disserentiae: Vna,quado iam prorsus abiit estectrix ipsarum causa,veluti ustio: Altera, quando haec etiam ad s est , sicut stipatio: cuius duae monsi ratae sunt distereti ae,nempe exiguorum meatuum densitas,c de qua nunc agimus,obstruct iO.Sane densitudo ipsa alias ex siccitate prouenit,veluti post seruo res,aut fatigationes, aut iras: alias eX stigor eoq; Vel simplici, Vel cu adstrictoria vi: quae quem admodum inter se disterant, in libro de medicamentis est praeceptum. Iam vero obstructionum ipsarum alia esst,quae ex abudantia: alia quae ex qualitate succorum, scilicet qui aut lenti, aut crassi sint,incidit. Praeferetur aute inter remediUn ea,quam copia facit, sanguinis missio: In ea,quae ex hunt drum qualitate confisi ir, attenuantium Vsus. Quod vero ex viribus consilii petatur, ut in diariis sane est exiguum,ita in iis,quae pluribus diebus urget, satis magni est mometi: eo q3 maioris, quo hae sunt longiores.Enimuero, i naturaliter se vires habent, ne minimum quidem ' in pluB tium dierum febribusγ vacuantium auxiliorum usum morantur: Ubi non naturaliter se habet, voco autem no naturaliter,cum infirmiores quodammodo sunt) pro magnitudine imbecillita tis impeditur vacuantium auxiliorum Usus.Sane: rarius accidit, ut protinus in primo secundo uedie vires imbecillae cernantur: accidit tamen interdum,vel propter aegrotantis malum corporis habitum, vel propter senium.Non nulliS etiam fatigatio, ubi usi io, dc tristitia, vigiliae q; praecesse trunt,ec inedia per totum secuta esst diem,dein febriS prius, quam homo cibaretur,circa vesperam occupauit,ae nox insomnis elio acta,vires magnopere resoluit. s. parito in I es febricitante Dratris torum errorem Galenin
imicauerit, ac emendarit. CAP. 3.
NEe alienum sit,si tibi talem aegrotum describam, in quo primu ausus sum ratione ipse mihi
viam mons rante, S diatriton contemnere,& virium ratione habere: post ea q3 alios, quos
in Limili casu vidi,audacter eodem modo, quo illum, curare: siquiden primu periculum post, i liis,quae ab indicatione sunt inuent subΙcriptit,ad secudum usum reddit magis animosos. Ergo iuuenis,qui febri est correptus,annos natus erat quinq3 5c viginti, gracili corpore re musculoso, lueluti canis: tum sicco calido qj omnino temperamento. Iam idem exercitatione quodammodo G delectabatur,ct alioqui cogitabundus di industrius erat. Is peregre agens,cum nuncium parum gratum accepisset,& tris alus es di propere se accingens ad Urbem festinatuit. Ac priore quidem die & laborauit modice,& lotus coenatus in in quodam diuersorio quieuit, sed maxima ex parte sine somno.Postera die etiam magis sestinauit: ac longa via, di fabulose,dc squallente, tum sub seruente Sole consecta,hora prope septima oc semisse peruenit in Urbem.Ibi, cum e quorum causa maturasset,meliora audiret, in gymnasium lauaturus proficiscitur: dein unctus, Uni cum quodaeorum,qui aderant iuuene,perfrictus est. A quo cu, Vt paululum dimoueret, prouocaretur, orta inier eos cotentione, qualia tape incidunt iis, qui exercitationibus indulgeto plus iusto est exeo citatus: eratq; iam imodice Liccus. Egressiss vero gymnasium, inuenit amicorum quosdam pugnantes: quos dum dirimit,imprudens in aliam exercitationem non leuem incidit,dum flos eorumi divellit,alios impellit alios coplectitur medios, alios ut iniurios increpat, ac pro iis, qui iniuriis assecti essent,irascitur,adeo,ut domu se in summa siccitate reciperet, lassitudinem inaequa
litatem q3 senties. Aquam igitur ex consuetudine bibens, Vbi nihilo se leuatum, sed inaequalitate sibi intrat sentit,hanc quide vomuit. Ratus aute utilius adhuc cibo abstinere, accubuit, ac quieti se dedit hora ferme diei undecima: quod cu fecisset,ac nocte tota febre diuexatus vigilasset, postr D die quoq; quieuit usq; ad meridie,sperans se somni aliquid consecutura. Quo ipe cum eu medici
quidam diatriton colentes,inuiserent,tum quidem homini satis magna est e febre aiebant, vespe ri autem se illum reuisuros.Ιtaqu& vesperi cum redirent,ac febrem inclinatam cernerent, ne tum quidem nutriendum censuerunt,quauis etiam id alius quida medicus suaderet: immo strenue restirerunt,adiicientes, si quidem sine febri esset, fortasse cibum daturos: febricitante adhuc mini me id facturos. uin etiam,cum tertio die mane redirent, etiam tertiae diei accessionem transmittendam censuerunt: erat autem utprius dietum est) suspecta hora illius diei undecima.Ergo digresistis illis,ipse accessi, ac faciem iuuenis contemplatus vidi talem esse, qualem in prognosticis Hippocrates his verbis pingit: Nasus acutus, concaui oculi, ac reliqua, quae deinceps ab eo dicta , scimus.Ιtal,cum omnino mihi persuaderem fore,ut tum in hecticam febrem, tum quam maras. mei de vocant,homo,nisi cibaretur,incidere sorbitionem eX alica quam primum paro, atq; exli1heo.Et tamen quamuis hac sumpta,cum accessio suo tepore circa Undecima inuaderet, sic extre mis partibus perfiixit,ut calfieri hae vix possent,& pulsus illi paruus rarus q3 quam maxime fuit. ηQua ex causa illi etia quarto die tum mane,tum vesperi cibum dedi, quo s. & vires repararem,ct Adib. . tati . corpUS humectare erat 'naq3 Cutis eius, ceu corium, arida. Vbi aute febris tenuis similis persee t io.d uerauit,statui deinde quinto die non simplici sectitione homine cibare, ut ante, sed alicam aqua calida,
i ρεττις, legunt tu impressi, iii plerique ex ma-lnuscriptis codi
123쪽
calida,c1tramcondituram,inie is in eam mali punici granis. Est natis; is optimus cibus bilioso Estomacho: nam ec roborat hunc malum punicum: oc alica,cum diutissime in Vetriculo citra cor rUptionem maneat,sensim concoquitur, nec acescens, nec innatans: quae vitia accedere Qrbitio
nibus aliquado solent. Incidit vero Sc in ipso quinto principium accessionis simile. Item cum' octavo. oc sexto ei septimo eum simili ratione cibasiuem, in nono rursus simile principium praecedetibuS fuit. Vbi nimirum vel amentiam,vel pertinaciam,vel,haud scio,quid dicam, eor re, qui in princi pio hominem transmittere tertiae diei accessionem sine cibo iusserant, prorsus intelligere licebat. .
Nam,cum cunctiS euidenter appareret nunquam peruenturum eum ad quartum fuitse,si nutri ius ante acceisionem tertη non fuisset,illi re tum eum, dc secutis etiam diebus non recte nutritu aiebant.Csterum committendum non erat, Ut eorum redarguendi studio, aegrum quis non exhibito in ipso accessionis die cibo proderet. Igitur nono die similiter hominem nutries: cernens et 3 in accessione pulsum eius redditum, quam prius erat, firmiorem, caeterum imbecillitatem illam adhuc praeserentem cum extremarum partium frigore: non potui sustinere medicorum illorum meras nugas, sed Undecimo die praefatus prius aegrotantis amicis fore, ut ipsc te intelligeret ho minem hactenus nostra opera fuisse seruatum,permisimus illi prsterire accessionis horas. Ergo, cum re sine pulsu omnino in ipsis esset: ec frigus eum vehemens totius corporis premeret sic, ut F o nec loqueretur amplius,di vix impellentem sentiret: couocati in unum medici omnes, qui ab im' tio videramus,ab aegrotantis propinquis propemodum sumus discerpti, ego quidem, quod pertinaciam ultro aegri salutem prodidissem: qui vero diatriton colebant, propter ignoratiam re
stupiditatem.Ac illi quidem pallidiores frigidiores q3, quam ipse aeger,consilium quoddam suge
captabant: quod ego prospiciens, aulae ostium obserari iusseram, oc simul amico cuidam clauem seruare.Post medius eorum si ans,iam,inquam,vobis costare plane arbitror, quis haei enus hominem seruarit.Seruabitur autem di nunc nostra opera. Neque enim, si periturum omnino in hac accessione putassem, a cibatione destitissem: sed, quoniam praecedenti iam victu tantu illi ro horis superesse noueram,ut tolerare accessionem posset , permisi accessionis horas sinecibo tranimittere. Ac satius quidem iisset multo ante hominem nutrire: uerum, quo istos redarguam: re quibusdam his ausculicitium,qui confici a nobis iuuenem, quo d illam occasionem omiserim, dicunt, peraeadeam: nunc illis ostendam vel in accessione ipsa aegrotantes quosdam nutriri debere,nedum ante hanc.His dictis,ac diductis hominis maxillis,infundo ex angus toris vasculo,cremoris piissane tres cyathos: paulo autem post albi oc tenuis vini,modicera calida diluti,duos cyathos.Pos: quos ec sustulit oculos, ec tum audire,tum loqui,tum presentes nosse coepit,curn ante, Gueluti lignu aridum,porrectus, sine voce ac sensu iaceret Rursus itaq; dato ex vino,quo dixi Odo,diluto, pane ad comedendum exiguo,prorsus homine reuocatui. Quem, Ut rursum ad inititutam ab initio victus rationem reduxi, oc ter tridecimi diei accessionem facile tolerare vidi, in quartodecimo rursus mane cibavi: ac post circiter horam octaua laui: deinde rursus liberalius cibavi: ac mox vinum bibendum exhibui.Idem vero Zc in duodecimo & tertiodecimo feceram.in quinto autem decimo rursum cibavi mane. Cum vero facilius tum quoq; accessionem ferret, in sextol decimo denuo laui: cstera ha circa hominem peregi sicut in prscedentibus diebus. At,ubi in decimoseptimo minime grauis parua 43 accessio fuit, audacter hominem de cstero sub coualescentium victus ratione habui. Hic aeger no paucos semimalorum,ac non penitus asinorum, docuit etiam ante accessiones ipsas non nunquam esse cibandum, vel si duarum horarum intercedat spatium: ac multo magis ante accessionem tertia. Ostendi autem tibi & in prima ipsa accessionis in uasione eiusmodi h omines esse nutriendos. Dico autem eius nodi homines, in quibus corporis intemperies ad siccum calidum conuersa febres accendit.
POrxd hoc quoque plerisque medicorum fortasse sit incredibile. Sed,siue rationi ipsi fides est
adhibenda, siue operibus, nos fidem ambobus facimus: Operibus quidem, dum homines ηs monstramus,qui,si biduo patiantur inediam, necesse est, febricitent, ita stilicet, ut non nulli, ubi concitati ad iram sunt, vel moerore vel vigiliis affecti: euidentissime enim tum in conuale scentibus ex diutino morbo talia fieri cernuntur, tum iis qui calido 8c sicco sunt temperamento. Quam vero Ratio ipsa fidem huic rei facit,alibi iam dicta est: dicetur tamen & nunc eius rei summae. Mordens halitus & succus, ubi per sensibilia corpora sertur , horrores & inaequales totius corporis concussiones σιγη graece dicunt facit: ex quibus cute stipata, quae prius transpira hant,iam retenta, quoties fuliginosa sunt, febres accendunt. Ergo eiusmodi halitus & succos, tum multa & vehemens dimot1o, tum vigiliae, Sc ira, & dolor, & cura augent: tum proxime as istis unum illud per se interdum augere eos sussicit, utique si cibum quis non sumpserit: efficitur enim corporis habitus in iis naturis,quae facile amaram bilem generant, ex longa inedia bi liosus. Si igitur tum id incidat: tum aeger motu quopiam valentiore, quam pro Viribus, UsUS mordentium excrementorum impetum consertim foras excitarit: necesse est veluti in sympto- matum causis Ostendimus) vel concussionem,quam modo dixi,vel horrorem subsequi. Ac Ur
124쪽
A cussio quidem ista succedet propter eorum quae seruntur, excrementorum tum mussitudinem, tum acri nomam, tum impetuS Celeritatem: tum laborantis virium infirmitatem. Nam, ec quae multa,paucis: ct quae qualitate sunt insigni,iis,qus ita no sunt, mordet magis: pari modo,ec quae cum celeritate feruntur, iis,que tarde.Iam Vir , i Valentes si int, omnia contenunt ac tolerant: ubi infirmssunt reddits vel abs quouis Offenduntur. Horror fiet Daequalitas eorum, oc impetus velocitas est remissa: tum copia minor: ac potissimum,cum vires tristanti obsistunt.Si vero iadieta largius remittantur,ne horror quidem fiet,sed vel ulcerosus quidam sensus, vel tantum in aequalitas. Ergo coeuntibus omnibus iam dieiis, ' quod vehemetissimum est,oritur,utique s it το σεο δ' ο-pradicta totius corporis concus sto: Frursus remissis omnibus, nullus ex transitu excremetorum P fit sensus. Quod si quaedam sisnt,quaedam non sint: ec quaedam maiora sint, quaedam minor: in eiusmodi mistionibus media latitudo omnis, r quae inter id,quod maximum est,quod ριος g trigor. ce vocari diximus, re minimum, qui est nulluS omnino eXcrementorum sensus,J- emcisur. Itaq3 l idibu μήγὶ nilail mirum est,si dictarum causarum quaelibet vel per se,vel cum aliis iuncta: alii ineqtialitatem, is αυ- alij ulceris quempiam sensum,aut horrorem,aut dictam cocussionem, asterre videatur. Nam pol li ne,vires imbecillae sint,corpus ipsum admodum sensile, quippe id q uoq; ostensum est non parui lilB ad eiusmodi symptomatum generationem conserre: habitus aute corporis graciliS, temperath mentum biliosum,stomachus hi similiter bili astectus: tu his omnibus accedant inedia cibi, ct vi l ad verba. intel l silit quaepiam,& tristitia,& solicitudo: ad haec progressus a domo, qui ex urgete quapiam causa ill l sit necessarius: postea his propositis id quod aliquando fieri Vidisti) det sedulo opera, ut plus ilial dam exeremerneris per urbem,re ita postulante,sestinuSPeragat: nunquid huic ex eo, qui excitatus est, mordent torum insensit tium excrementorum motu,primum quidem iusqualitas quaeda,mOX Uero etiam horror, promtpte incidet quod ii motum quoq3 continuet,Uel cibum sumere non anteuertat, protinus etiam febris c Equidem ita febricitantes aliquos ostedi tibi,maxime ex iis, qui e longo morbo conualue trant. Quorum cu uni sorte sortuna Occurrissem, qui mox ante horrescere coepisset, Vt rem expo- lsuisset dato x vino diluto pane,continuo horrorem inhibui. Veru hunc uti scis) per viam in os lficinam quandam perductum febricitare prohibui: alios vero, qui prius se domum sua recepis. lsent,in ipso principio horroris,ueI paulo posterius,cibauimus. Atq3, ut semel dicain, quibus incipientis adhuc accessionis aderant symptomata, iis omnibus panem ex vino diluto ac calente ma ture GhibB,8 horrorem statim inhibui,& febrem prohibui. inianto vero hos citius cibaveris, ltanto scilicet magis fiebrem prohibueris. 4iod si paululum aliquando morere, utique febris ne lG tum quidem,calor tamen multus,sis aduenit,simillime plane iis, qui per vehemes frigus facto iti lnere,reuersi domum,calidis sunt nutriti. Qi Iippe,si plusculum morer maiore calorem sentiensi talem sta ac tantum,ut dubites,an hunc febrem appestes. Sin duae hore ab initio inaequalitatis in terpositae sint,nutries tunc quoq3,modo horror adhuc duret,praedicens tamen, quord hi febricitabunt,4 terum innoxia febre,& cui cutis mador succedet: quo facto tum lauare,etu iris nutrire debebis.Quord si horror praeterierit,ac iam plane febriciten cibandi id temporis non sunt,sed ldecrescente iam acceUbne ilico sunt nutriendi integritate non expectata. In nullo nanque squallido affectu commode finitur actassio prius,quam illi vel ex lauacro vel humido victit,humecta ltio accesserit. Haec ego omnia cum operibus indicarem, qui me vel laudabat,vel aemulabantur, lscilicet quo d supra eoru opinionem erant, quae aegera, e Κιδοξοίποιον, quo d paradoxa facerem, l ut scis) vocabant.Cum vero ratione de iisdem differens docerem aliquos ante accessionem esse cibandos: aliquos in ipsa,id 43 vel inclinare iam incipiente, Vel etiam in ipso summo vigore: tum αταμδ οξολογον me, ψ paradoxa dicere Viderer, appellabant. Ergo quid facias his hominibus, quibus nec opere nec ratione persuaderi potest At, inquiunt, fieri nequit, ut eiusmodi affectus quis agnoscat.Quomodo igiturnos eOS agnouimus Videtusne cuipiam fieri posse,ut cali- - D da sicca intemperies agnoscatur,vel quae ab ortu Usque suerit, vel quae in praesenti tempore ta iis sit reddita ρ' Mihisane tam videtur facile, quam has ipsas agnouisse literas. Ἀid illud vero, si huic non sit adhuc in succis putredo ulla,illi vero sit,non posse vobis videtur hoc discerni Mih iposse videtur.Nam oc ex pulsu,re urina,& ex ipsa non nunquam, quae in calore est,qualitate,em denter id discernimus.Qu6d si propterea,qudd nec ipsi quicquam discere volunt,nec se se exercittar scientibus parum credunt,quid vetat, qud minuS tum geometris ipsis, tum arithmeticis,tu Treliquis artificibus omnibus nihil credant c
1id μ'Siccas naruras Inediam non tolerare: ac de Pristis capitibus, quibus Ratio cibandi continetur. CAP. S.
MIsso igitur hoc genere hominum, rursus seriem sermonis nostri persequamur. Calidis ac siccis naturis aduersissima res inedia est, ac febrium paratissima causa. Voco naturas cali das Sc siccas no solum,quae a primo ortu tales ex proprio teperamento sint, sed et, quae posterius ex olido sicco sta victu,& plurima dimotione,& Vigilia,& cura,ct tristitia , oc regione calida sic in tepore aestiuo,& coeli statu calido sicco q3,sint acquisitae.Sane licet 8c citra temporis anni mentione,in eiusmodi sermone statum coeli selum nominare. Verum, si altius repetam,id, quod dico,magis credes. Calida Sc sicca temperameta,sive ea ex prima origine talia sinisi siue exyictu,
125쪽
8c immodico labore,& animi perturbationibus,re regione,&coeli statu,inedia vehemeter Iediti Et In hac dictione,ipsis salse Verbis,ontissum est anni tempus: potestate tamen omissum non est, Ut
pote quod in coeli statu comprehenditur, quado calidus in summo siccus sta coeli status iam dictat temperaturam efficit.Hic autem status alio anni tempore,qua m sstate, plane incidere no potest: quande nec Ininum D nec in ere, mulis hi nuntis innistin ster 1 potest, ut calidissimus simuli siccissimus sta coeli status fiat: sicut nec humidissimus pariter frigidissimus q3 in alto,s h yeme.Obi haec igitur ipse quoque aliquando praetermisso anni tempore,coeli statu sum conrenrus.Liceat tal men cuim nominibus,quibus velit,ut modo a rerum natura no discedat.Est porrδ rerum natu i ra, qualem dc modo diximus,& nihilo minus nunc dicemus: nam, quae maxime sint ad curatio l nem necesssaria,eadem q3 maxime ignorata, nec Hippocrates ipse identidem repetere grauatur.' Igitur inedia siccis calidis Ela corporibus, valetibus quide noxia est: iis vero, qui in calida 8c sic t ca aestate febre laborant,quae scilicet ex uti ione,aut labore immodico,aut vigiliis, aut compreheni sis iam animi motibus sit contracta,non simpliciter noxia est,sed,si quicquam aliud,plane perniel ciosa: quippe vel in febres ardentes ex ea incidunt, a quibus, nisi prius mors occupet,in hecticol migrant,atq; ab his in marasmum: vel protinus ab initio ardentibus prsteritis,in hecticas. Mari L
διαθέσεις est me tame ut dictum sepius est siccos calidos 4; affectus statim a principio hectica corripit: Sicuti Fg ta ,. ἡ est accidit, quin auiumno ex tristitia δέ vigiliis febricitare coepit peris auit autem ad pluri
mum hyemis. Hanc quarto die ut scis vidimus, deprehendi us 43 statim hi Pam esse febre,
cum alia,qua humoreS excitarant,coniunctant Curatio autem una tum fuerat, Vt frigida tempe
stiuere moderate daretur, constreis scilicet hanc per sanitatem hibere: verum aliis curatio huiust erat commissa,quare nobis silere est visum. Alteri vero, qui eodem tepore sgrotarat, oc se nobis ' i commiserat,quoties nutritus est , nonae plane gelide dedimus interim binos cyathos, interimi ternos: quando frigidam simul multam sibi dari, qui ita sunt asse ' citra noxam no ferunt. ol circa utilissimum est ubiu ris ideam perspexeris,in prima statim accessione minore cum pericu' l Io, piosio frigi la vi corporibus ad validam siccitatem non dum perductis. Qui enim in ser- l uoribus sub canicula ex ira febricitauit, iuuenis autem hic erat siccus δέ caliduso ubi in prima ac ' l cessione duas frigidae heminas bibisse statim quidem vomuit flauissimam bilem: non multo aut tem post etia deorsum excreuit. Deinde,cum rursus post cibum aque circiter heminam similiteri sumpsis Liam febricitare desiit. Non defuere tamen medici,qui, cum nullam a principio febris speciem agnoscerent,sed postea, cum iam praeteriisset occasio, intelligentes vel in hecticam, vel etiam inmarasmoden febrem aegrotantem incidisse,srigidam hibendam,nos imitantes, praebue- Grunt. Sed nemo met' ' attigit: nam magna solicitudo habenda esst in iis,qui ita se habent,de frigids potionis mensEla De qua paulo post dicemus, ubi propositae disputationi finem imposueri-mUs. Quippe qgeris,quem ante descripsimus,exemplo omnibus est,quibus prop ter siccitatem a principio statim dari cibus debet,etiam si febricitare iam incipiant Nam cum acceditur in his se bris propter mordentem acrimoniam excalfacti attenuati in ex MIe &4nessia laboribus succi, maximum eius remedium est humidum nutrimetum: sicuti e diuerso, ubi ob copiam, vel obstru i ctione, vel phlegmonen vel ut semel dicam humoris alicuius putredinem, febris est orta, maxi mo malo est cibus. Atq; hos quidem nec in inclinatione febris citi a noxa nutrias, nedUm ipsaa - il cessione inuadete: illos vero omni certe tempore, sed potissimum per inclinationem. Me quoq3 subinde vidisti eos,qui ex abundantia, of qui ex phi mone laboraret, sub longa inedia tenuisse sic, ut prorsus ante septimum diem non cibarem, sed sola muIsa contentus essem, viribus scilicet Valentibus. Quosdam eorum,quibus videlicet vires vaticis non fuerant: aut stomachus biliosus; laut imbecillus,aut plus iusto sensitis: to ptissanae cremore usq; ad septimii diem traxi,quo mor AL παρακ- buS' in summo esse incremento)debuerat, aut etiam Oino per crisin discuti. Sunto igitur tibi et
derii primo statim die in omni nia petas,morbi immus vigor, fgrotantiSi fgro spectanda duo illMquae Hippocrates iussit,a quibus cibadi consi- HV Ox,5 4grotantis vires. Postea, si transiri summum incremetum sine omni cibo poteli:,in cibi abit inentia holem seruabis: sin exiguum adminiculum requirat, abude erit sola mulsa: quod si maius desiderat,4 sit ex mulsa,ptissans cremor fatis erit. At,si fas non est summu morbi incrementu,aut tenui victi aut inedia trasmitti,id agendu, Vt homo statim in priams accessionis inclinatione cibet. Aliquos vero eoru ut dictu est) OC eis invasura adii uc est,& cuincipit,cibabis.Sint porro hi sicco teperamento ac calido,aut a primo ortu , aUt certe illo repore, oportet: tu viribus necessario imbecillis: neq; enim fieri posivi abude sicca calidum q3 corpus, cusebricitet, viribus sit valentibus. Si in cum eiusmodi febri ac corpore,mometanei membri phleg mone sit coniuncta,oino aeger moriet: na id quom predixisse me sema,nunu vero falsum,ipse te sis es. Magis q3 id certu est,si pulmonis,vel inebrans qus costis subtendit, vel ventriculi,vel te cinoris phlegmone sit: etenim, qus has partes phlegmons occuparunt, non modo iis, qui tam imbecillis sunt viribus sed et iis,qui valentiores ipsis suntimortiferς esse solent. Vna ua salus tum PIeuriticis,tum peripneumonicis,adde et synanchicis i.qui angina laborant, et ipsum virium robur: no secus vero, oc quibus vel iecur, vel ventriculti phlegmone obsidet.Nam,quod ad phlegi monen,qus in iis est partibus,spectat,minime plane est cibadum: quod ad virium infirmi tatem,
126쪽
A υnq; saepessta necessario aut VireS resoluent,aut phlegmone augebK. Atq; haec mihi latius fortas lsis,. pro re Oposita,sunt dicta: qui pistim hoc libro statuerim de febrilaus, q absq; phleomoneis iasidiiserere. Cςterutractationis ueniensia fecit,ut quatenus necessariu esset, digrederemur. 'o pacto Praec enΔmsit, ne Febm In Squalgente Habitu in He sic pertranste ac de Duplici Putredine, quae febres accendit. CAP. 6.DEnuo igitur redeamus ad febres,quae iam comprehensis febribus sunt affines, quas okret, ecticas solemus.Nam qui supra descriptus a me iuuenis est,hectica febri laborasset,si miri sica diatriton transigere fuisset coactus: nisi in prius ab iis,qui absq; methodo victus rone ordinare consueuertit,fuisses intereptus. Proponat igitalius quispia,cui cu supradieto cstera quide ola sint eade, vires in tanto sint Valentiores, Ut tridui inedia tolerata duret. Necesse est hunc. si ita cibet, queadmodu cibant,qui diatriton extollunt,in hectio incidere. Na ij primu in quarto ip sunt cibaret, post in sexto, mox in Octauo, deinde in decimo quippe talis est uet*pe vidistio eoru cibandi sor uia.Prima quide cibatio post prima diatriton: reliquae ait s TE . Protinus aut arbitror ec artomeliae,i. pane ac melle, siccassent eius precordia: naid quoq; ex legibus eius modi medicoru est,ssiue phlegmone viscus aliquod laboret,sive secus. A t, queadmodῖ quide eos lB cibare,qui ita laborent,inter initia coueniat, supra est dictu: sed nihilo in secius nunc quoq; sum malim repetetur. Quoties Uel ex lassitudine,Vel ira,Uel pluribus curis,vel vigiliis,vel tristitia,vel loga inedia,vel uniuersis Vna sicut in supra descripto iuuenc coeutibus siccatu corpus est: ac se bris inuasit,qus &arida reddar cute,& igneu habeat calore: utiq; hunc tale timor est sebri hectica correptu iri, potissimu in aestare,ac coeli statueslido sicco *. Oportet aut, u primu piissanae cremo
re,& sorbitione ex alica nutritu, pane 43 post O teri ' sigidae pbtione Eoiem cures: quippe lprotinus extinguis ac cessat oino febris, modo ut dictu est) nec phlegmone aliqua ei sit tauri, lnec putredo humoria.Nam,si horum UtrumuiS sis,attendere diligeter oportet,ac discernere, quo primum tae aquam frigida dare homini sit audendis. Ego enim talia quoua non paucis dedi. tu ltius esse ratus phlegmonas in praesens Ugere, Φ sinere holem hecticam sebita incurrere. Vbiq; igitur ut semper dicere soleo curatio dignotionem prsnotione hi consequiLSR deIec tigno
scasi quod praesenscst, raenoseahquod ex eo futurumes oportet,qui volat notabilis efficaciae remedio uti.Si in magnum ore incomodum Vel humorum putredini, Vel phlegmons,coiicies, a frigida quide danda abstinebis: refrigerantibus aut remediis,quae foris applicatur,uteris, modo ea super H ventriculiautinia praecordia,modo super pectus imponens, ubi s. plurimum subesse C caloris maxime iudicabis. Sane: diximus iis,qui ita laborant, balnea quoq; esse non incommoda: dico iis, qui siccato plurimu corpore sunt,& ex aliqua earu,que dicte sunt,causaru citra humoruputredinem febricitant.Monstratu vero nobis est in iis,qus de febribus scripssimus,phle monas
quoq; sp putredinem humorii,qui in ipsis habent,sebres subsequi. Quocirca,siqn dica iis bribus,
quae ex putredine acceduntur,tale quippia conducere Vel non conducere, eteas,quae a phlegmone excitantur, in coi putredinis genere coprehensas intelliges. Sicubi vero deinceps utrasq; nota ire videris, scias GS,quae ex phlegmon ab iis,quae ex sola putredine ortum habent, tum discerni. Cuiusmodi aute sit phlegmones aflectus, tum in libro de inaequali inteperie, tum vero in eo, qui de tumoribus prster naturam est inscriptus,docuimus: admonuisse in ec nunc te non sit inutile. Cum sanguis calidus copiosior in aliqua aialis Partem procubuit, maiora eius vasa protinus di stenduntur,utpote abundantiae continendae non sussicientia: ab his deinceps, quae minora sunt. Mox,ubi nec in iis latis continex exudat foris in ea ampla spatia,quae inter vasa sunt, sic, ut et oia,
quae in coposita carne habetur,loca occupet. Atq; hsc quidem est phlegmones affectio. Possunt Uero Jc sine hac in ipsis vasis humores aliqui putresce id q3 aut in una animalis particula in fini bus ipsoru im Macti aut etia i ta totis eorum capacitatibus,quae inter bubones 8c alas sunt,compreD hensi. Cum 1gitur ceu diximus citra putredinem squassenti corpori sebricitare coligerisi caput
totius curationis in iis remediis,quae refrigerent & humectent,statuere oportet. Sex este Materiae Differentia3,quibu6 Frigus umiditas me licis Febribus conciliantur. QA P. T.
OOrmauplex genere est harum rerum prima materia: Una eorum, quae foris admcluentur: altera, quς intror in corpus sumuntur,quae sane Sc prospheromena,id est sumenda, vocant. Extrinsecus corpori incidunt tum aer ipse, qui nos ambit: tum pharmaca, quaecunq; humectadirefrigerandi sta vim obtinet:& tertium praeter haec,dulcis aquae balneu . Intror in corpus sumunt, quae eduntur ac bibuntur,rei se ratus aer. Ab his generibus tentandu est propositis hoc loco se bribus tum humiditate , tum refrigerationem comparare. Verum restigeratio, qm per evicacissimam qualitate inducitur,ct parui temporis est,ec periculosa: contra,siccitatis per ea,quae hume ctent,curatio, Ut longi temporis est opus,ita mnus est,t refrigeratio,periculo exposita. Igitur diis ictas sex materiae disterentias deinceps iam examinemus,ab ambiente exorsi.
IIc igitur si teperatus est,quale se exhilist, utiq; tali nobis est utendus, nihil amplius de eo solicitis.Sin admodu calidus est,uel admodu frigidus,pro calido inducedus arte cotrarius est, subterraneis inuentis domibus,quae 5c fiigidissims sint, Zc maxime perflatet, Sc ad septetrionem
127쪽
.verta: tum aur is quibusdam,quae ipsis sim propris,opera paratis,alias ex euripis,in quo se Ll st V - l deuc1ant multi aquaru fontes: alias aqua frigida de vastis in vasa traffusa tam hoc statim etia son j j iiiisum est.Prs terea domo assidue aqua,qus prorsus frigida sit,aspersarac rosis plurimis humi sal sis,aut vitium capreolis,aut ruborum summitatibus,aut lentisci ramisi, aut deniq3 reliquarti, quae
restigerent tirpiu aliquibus.De quibus et prius est dictum.Turba quom hominu ingredi prohii bita: nam id quoq; domu calefacit. Atq; ita quidem calidistinium aere refrigerare, qui sin aestate calida 8c sicca accidi est tentandum: quandoquidem in hyenae calidissimus esse no potest, sicuti
l nec frigi imus in aestate. At,siquis modice frigidus est,hoc esse contentos oporter,nihil aut mal clamantes,aut de temperie eius alterantes. Qui vero frigidissimus est, utiq3, quatenus respirandol attrahitur,admittendus est,ut qui calorem,qui est in corde, admodu refrigeret: non tamen quatet nus extrinsecus aegrum cotingi quippe id densat cogitq; cutim, ac putredinosorum humoruml δων. σVrs effluxum transpirare prohibet Siquidem per pulmonem, quod rarum viscus est, dissicile no est, hesutaqα ut tum qualitas ipsius,tum et substantia, ad cor facile perueniat: at,percutim, fieri nequit, ut eiust buriintuti l vel qualitas,vel substatia, ad cor perueniat, utpote prius densatam.Nam,quod in libris de simplii cium medicamentorum facultate,de iis,quae vehementer adstringunhest dictum,id hic quoq; rei uocari ad memoriam debebit,ac sciri,qui nimium frigidus aer est, hunc cutim densando, semper Fssibi ipsi viam praecludere..Scire tamen licet maius fore ex frigida inspiratione comodum,* ex cui te densanda incomodum: praesertim cum operimentis hanc calfacere licet. Porro viedum maxil l me eiusmodi aere est in iis hecticis,quibus prima,quod aflicitur,ipsum est cor: aeque Ut,si Ventri culus primia esset afflictus,ipsi per comesta & bibita esset succurrenta: huic enim illa cu integris adhuc viribus occurrui, sicut cordi inspiratus aer. At lacinori ex inspirato aere nulla certe utilitast accedit:a comestis vero Ze bibitis minor plane, b ventriculo,caeterv aliqua non obscure aduenit. l Communis aute omnium sanatio est per ea, us extrinsecus applicata refrigerant & humeetant. ex: l Atq; intiis quidem visceribus magna ex parte hecticas maras modes 43 febres accidere contem l fati sumus. Superueniunt tamen aliqn & pulmonum siccis calidis 43 intemperametis attamel f opportunume modi ribusia viscus non est,utpote humidum laxum qu Incidunt praete i expectore & rea ecpectori,& Pngui membranae,quod Mes araeon dicitur, Scieiuno, colla in tam vero Oct φιλ F, utero &renibus. In septo vero transuerso marasmum non vidi, hedii cam fane febremvidi, ecli ' hanc semel quidem plane absolutam,saepe vero citius interimentem,* plane esset coplata. Eius lmodinanq; assiecitum ec spirandi dissicultas; &deliriuexcipere solet: ex quibus magna ex parte prius moriuntur,cst licetica prorsus sit perfecta.Est autem eorum agnitio facillima tum ex pulsus G duritia: tum exeo, praecordi ilurimum trahuntur sursum: tum ex dissicultate spirandi quae illis est &inaequalis 8c varia: quippe alias quatin maxime paruum 5e freques spirant rursus aliqumanifeste spiritum tardant: dein subito,quemadmoduni gementes respirarunt: vel duplicem sipi' .ὰ ἰωo ritu S intromissionem,quasi superinspirantes,Vel duplicem foras missilone faciunt: ' veluti resipi
ἔ- εκ αν έον- ratio respirationem comprehendat., Respirant vero hi saepe & reliquo thorace toto,non sensibi li τες,i 'eluxi&-niodo,veru etiam notabiliter,tum opertas scoptulas, quas HomoplataS vocata attollentes: irxς pyx x ' admodum raram.magnam respiratione edunt, utiq; cum delirq malum prScipue domi natur. Vera praesentis instituti non est vel laborantium partium notas, Vel earum caUsas referre. Quare denuo ad curationes reuertamur: aestimemus q3,quas Vires propositae iam materiae adue
sus hecticas febres hhbeant. Sanὰ diximus iam no nulla de aere tum calido,tum frigido: qui prqcipue quide esi: Utilis,cu,quod primum afficitur,ipsum est cor: Quis colari S in reliquis febribusi n5 parum,qnquidem in his quoq3,necesse est, cor simile intemperie recipiat: citra qua nec marasi mus,nec hectica,nec reliquaru Ulla febrium,consistere potest. So facile apparet etia pulmones,l ubi scilicet ij sunsiqui primum patiuntur,plus caeteris omnibus refrigerantem aerem reqUirere. t De parandis Medicamentu,quae Extrinsecus Hesticis admouentur. C P. R. HS Equitur ia, ut de iis medicamentis agam,quae extrinsecus admota humectent, ΘΓ restigerent.
Porror horum quoq; ea deligenda esse,quae Vitra vehementem adstrictionem refrigerent,ne I A. li. . Li.tis, minem latet. I alia enim,pretera Φ non humectant, etiam demittere frigiditatem suam alte non 4-Bi. ι .ς Valent propterea, qt cutim cogunt, ac coarctanti Optima vero sunt,quae non modo citra adstri
l ctionem refrigerant, sed etiam corporis substantia sunt tenui. Ac, quae quidem absolutissime te nutum partium sit,siibstantiam exacte stigidam inuenisse Brtasse non est. Dixi, exacte, propteri acetum,quod cum omnium, qus nouimus potestate refrigerantium plane tenuissimarum sit partium,admistam sibi aliquam caliditatem habet.Praeterea corpora,quae cotingit, siccat, quavis ad imaginationem sit humidum. Quo fit, ut ad eos affectus, quos humectari ec refrigerari expodit,solo eo no utamur,sed tanto aquae frigidaeadmisto, ut postit bibi.Csterum,quanqua corpus,l quod absolute tenuium partium sit& simul frigidum,inuenire non est, attamen deligi materiaSoportet, quae ad eiusmodi medicameli compositionem maxime sint idoneae. Ac dictum quidem latius de his est in opere de medicamentis. Dicetur autem in exemplis non nihil Θc nunc, quot mi hoc quoq3 genere membratim sis exercitatus. Incipiam aute ab eo medicamine,quod omnium,l quae humectent ac refrigerendest simplicis4imum: quo etiam aduersus erysipelatavior, & phl
128쪽
A gmonas in pudendis, Utiq3 inter initia, prius, Φ depascens aliqua subindicetur putredo. Debebit
aute ad id praeparata esse cera quam optima,& elota.Sane optima fuerit vel alba pon tim,vel quae L sit fauis.Esto autem Sc rosa um, quod ex oleo sit a non nullis vocato omphacino, ab 'i' R aliis crudo,quod citra salem sit conse frum.Maxime vero ad rem pertinebit, si &ipsum oleum tenuium prorsus sit partium: cuiusmodi sabinum est. Cum uti voles,ambo mista liquator in v κα-- se duplici: secto q3 humido cerato, cuiusmodi cerit, quod triplum aut quadruplum ad ceram ro'saceum habet post, quam ipsum fuerit refrigeratum,miscetor ei paulatim in mortario im aquae, ' ξquantum in se,dum cum ea mollitur,accipere possit. Expedit aut & ceratum ipsum prius admo lues dero, ἔldum esse refrigerarum: atq3 etiam,qus huic admiscebitur,aquam esse frigidis imam. Abunde aut coaeceratum refrigerabis,sit,cum modice coluit, totum vas, in quo continetur,in aquam stigidissima dimittas.Qu6d si aceti quoq3 admodu tenuis ac clari paululum adiicere velis, Utiq3 magis adhuc tum refrigerans tum humectans medicamentu emcies. Non debebit autem mediminentu hoc edusq3 super aegrum corpus manere,dum manifeste incaleat, sed assidue subinde mutari. Aliud medicamentu. OXalidos,aut Oxylapathi succus cum exigua tenui polenta mista excipiatur dupli
cato peniculo detrito: affatim sta frigidum Sc ipsum imponatur. Go d si eiusmodi peniculi occal lxta di 'onem B sio non sit,ium linteum duplicatum,& madefactum inrigerandae particulae impones. Quin etiaportulacae,ec semperuiui,& Uuae immaturae succus, similiter polentae miscentur. Ad haec lens palustris,ae viridis tribuli,5 polygoni,dc lactucae,& int i succus, alia *, quaecunq; refrigerare est
dieium, cum tenui polenta.Praeterea sine polentalicet integris herbis tunsis uti. Iam vero, quod epithema ex pinguibus sit Palmulis,quaS πατητους graece vocat, salutare medicamen est. Porro coquere oportet harum carne, omni membranosO mepto, alias ex solo claro aceto: aliis S aqua
ipsi admista: atq; hac, ubi tenera satis reddita est,tunsa uti. Sord si parum molli crassitudine videhitur,praestiteritiam dicti aliquid admiscuisse cerati. Quod si rosacei quidpiam dictorum singuialis aliqn miscere volueris, nihilo inutilius pharmacum habebis: esto autem, quod admiscetur, tu minimum tum Sc simplex Sc perfrigidum, quod factum ex olepsit alis experti.Sanc quoties simplex rosaceum,aut aliquid quiduis id genus dico, quod sine aromatis est confectum,intelligi lVolo. Est vero salutare ad talia medicamen Sc rosaru succus frigidus, Una cum polenta. Salutares vero sunt Sc ipsti rosae tunsae: praeterea stirpiu,quae moderate adstringuia i germina trita. Ad que Imodum uti aliquando licet oc herbis,quae mediocriter adstringat,Veluti solano. Verum eiusmo di medicaminum materia in alio opere reddidimus Universam: nunc stude pro exemplis sunt, s lC quae iam dicta sunt. Porro utendum his est,no sicut vulgus facit) toti impositis thoraci,aut toti ventri,immo illi maxime,quod primo est aste flum.Nem enim necessum est,ut aut cum eo,quod refrigerari valenter desiderat,etiam id refrigeres, quod prorsus non desiderat: aut ante iustu tem- . lpus refrigerare desistas,iimens Vicinam aliquam particulam laedi. Ego nanq; hominem scio, quil limposito praecordiis r rigerante medicamento, dissicultate statim spirandi laborarit: alterum luero,qui protinus tussierit: atq; pauIo post utriq3 finitum symptoma, ubi, quod refrigerauerat, est ablatum.Quota si adeo strenue refrigerare non studebis,habes,quae id modice essiciant, adhaerentium medicaminum,ac cerati speciem referentium magnam copiam. Quorum non materiae
modo vim,sed etiam compositionis methodum didicisti: -- lDe Balmeorumpartibus,rpsorum quefacultate: ac a ratione Hiecti febre liuorarites sint in Balneum ducendi. CAP. io. l lv TErum ego,cum iam sentiam mensuram praesentis instituti me excedere, ad ea, quae tracta, tu tionis series proxima exhibet,conuertar. Proxime Vero se a iam dictis exhibet cossideratio i lde balneo,tum iptiusrei causia,tum vel magis propter Philippu,qui 'hecticis,quas t τουςμαρω lvocant,γ ipsumnoxium putat. Ipse igitur tum de omni balneorum Ui, tum etiam quae ad eos, ' 'esis ahisisti lD qui hectica&marasmo laborant, vel Vt semel dicam) omnibus est accommoda, in hoc maxime μ' ilibro,quid sentiam, plicabo.Μemini nanq; me re supra in diariis febribus illa laudare: dc in se- lptimo huius operis libro, in iis, qui propter siccam ventriculi intemperiem cruditate laborabant latq; extenuati erant,saepe utenda ita re. Caeterum de uniuersa eoru vi nullo alio libro disserui, sed in hunc seruaui: vhi 8c desis agitur, quibus e cacissimus eoru est usus, & quibus Philippus
ea interdicit. Atq; prius quidem, ubi de inceru curatione egimus, indicata causa est, cur propriae lcuiusque morbi indicationes sint ignoratae: dicetur aute nihilo secius Sc nunc, Utpote tum ad ea, quae nunc paramus,tum ad ea, quae dicenda sunt, Vtilis. Cum enim unus in corpore affectus est, eius curationem inu re, si nonratione, certe experientia, haud dissicile est: ubi vero connexi duo tres ue in praesertim qui maxime contraria inter se auxilia requirant, fieri nequit, vi experimu quod agendust,itiueniatur: immo nec lacitera tione. Siquidem S substantia cuiuslata ctus ad unguem nouisse oportet:& propria curationis indicatione i quoq3 affectu cepisse: prae
terea que primu Omniu, autmagis: que rursum minus, aut secundo tertio ue loco curare conu
niat.Haec igitur causa est,cur vulgo medicorum ignotum si Sc qi sebriu omniu, qua febres sunt, proprium remediu refrigeratio sit,sive ea talis actu sit, siue potestate: ct alia multa ex accidenti refrigerantia, febrium sintremedia. De quibus Sc dictum non nihil in Draecedentibus est. 5 in
Septuna Classis. iiiiiii sequetibus
129쪽
sequentibus dicetur.Quaedam nanq; remedia complicatam quodam modo duplicem sta faculta Etem habet ita, ut re prima ratione proficiant, δέ ex accidente. Qaod genus 5c balneum eli. Nam
potio per se Q uidem proficit, Vt po te astu refriRerans: succus autem Uuae immaturae secue stateremtirans medicamentum est Atque haec quidem ambo refrigerant primum,id est per ses1p1a Eec intercedente alio: at sanguinis naissio veluta prius indicauimus in febribus continenti
bus,quas syno claOS VOcand non primum,sed ex accidenti calidam aliqn intemperiem sanat. Ad eundem modii Sc clys er,oc purgatio,& somentu ex calido liquore,soc cataplasma, quod digerat,aur concoquat. Vtranqῖ Vero facultatem in se conlprehensam habet propositum nunc inserin, mone balneum,Utpote ex Partibus varia facultate praeditis copositum. Quippe ingredientes in 1 aere versantur calido: postea in aqua calidam descedunt: mox ab hac egressi,in frigida: postremo ' In codica usisadorem detergent. Potest aut ima eius pars i materias per totum corpus tum calfacere, tum E hi mi liquare: γ praeterea, lude inaequalia sunt, aequare: cutim rarefacere, Sc multa, quae sub hagri Ru egitur, ante desinebansur,Vacuare.Secunda eius pars, ubi quis in sicco corporis affectu ea utitur, potest θερμηνει τε madorem utilem solidis partibus immitteti. Tertia balnei pars potest , v quis frigida utitur,ct ' totum corpus refrigerare,ec cutem densare, re vires firmare. Quarta vero corpus per sudores ci refrigerationiS noxam Uacuare. Ergo, cu haec ota circa hominis corpus efficere valeat dulcis F. id totu corpu laquae temperatum balneum: Sc preter haec etiam,siquis intempestiue lauetur, tum liorrores, tum aequali iςr ς- se densitatem: tentandum nobisi est omnia deinceps distinguere, ac primu de illis sermonem tia, si ereali facere,qui,Cu in balneo sic lauant,horrore tentantur.His enim una uel sic dicam tinens excitatinacer ve legi sisymptomatis causissi: alis,qUe hanc praecedunt,multae. Sane horroris causam esse dico mordent . R, Jς 'liqVfς itium taci me toru conserti m acTorum citatiorem motum. Proinde, quibus horis est abundan tia,caro vero ac cutis densae,siue balneum sint ingressi, siue steterint in Sole, siue quoquo modo Ἀωακτος.prio Vel gestati,vel pers icti,Uel cxercitati, vehementius sint dimoti, vii 3 iis horror incidit. Contra, irem in lacti Q -haec pauca sunt: θc corporis habitus, ut laxetur rarefiat 43 a balnei calore, promptus: ij no l a ciba Veh. modo non horrent, sed etiam meliores redduntur, utpote excrementis per id vacuatis. Quora lba paulo inse- tionabilius nec in febrilis significationis principio,nec in incremento quisl aegrotantem Iauit: μ' 'si ' μ' quippe densata est hoc tepore coarctata q3 8c cutis ipsa,& que sub hac habetur,carnea substatia. aequali, pe to- Atuissem Iamnatione Velincipientc,Vei procedente, vel amplius progressa,ct nos taprict alntum corpus ca medici non nulli multos saepe numero aegrotos lauantes non parti his contulimus. Porro ,quado li*ς- ς' inclinatione incipient aut ia progressa, aut etia in summo incremeto interdum enim id quoq; l Impxςsii 4- accidit, tametsi raro) aeger in balneum sit ducendus,in sequentibus definiemus. Nunc,cum de ge esu ibisuis kὰ nerali facultate singularum balnei Partium disserere institui, unum omnium primum exponam σεχο ενων, Dico q3 multos eorum,qui cruditate laborant: plures vero eorum,in quibus mordentium eXcre ut Lm ςφr mentorum abundantia subest: oes praeterea, qui vel in febrili significatione, vel in ascensu: etiam loes, qui in summo sunt incremeto praeter admodu paucos siue hi sint in balneu ingressi,siueste lterint in calido Sole, siue exercitationes fricitiones gestationes ue ten tauerint,merito horrescere: inerant. 's sinstula nanque horum consertim impetu agi excrementa subigunt. Cum igitur.tam adhuc laensa lauantis cutis sit,ut ad primum ambientis aeris occursum nequeat naturalem sua habitum trecipere,sed maiore ad id spatio indigeat, excremeta vero foras versus ruant uniuersa, 8c retineri lillic ea est necesse ,&,qua sub cute sint aceruata,&,qua per carnes feruntur, mordere. Porro in li bris de causis sim promatu indicauimus mordentia excrementa,ubi per sensibilia corpora serun letur, tum cocimioneS qu ριγη Vocant,tum horrores excitare.Ergo, quamobrem horreat in bal lneis omnes,qui ante sunt coprehensis,iam causas inuenimus.Pari modo, S cur no horreant, qui l. hus aut nullum est in corpore excrementum mordens,aut tantillum, ut facile vacuetaErgo de his:
deinceps loquamur: propter quoS etiam de iis, qui horrent,meminimus. Siquis enim balneum l ingressus no inhorruit, sed laxata est illi rarefacta q3 cutis,huic plane necessario predieta succedet, HeXcrementorum Uacuatio, aequalis per totum corpus calor, iguorum meatuum fares ad io, eten
forum relaxatio densatorum fusio. Ac vacitatio quidem excrementoru omni febri est utilissimaga tapari modo, & rarefactio, oc relaxatuo Dissio tamen o I calor non item. Sed calor omni febri est inimicus: qn refrigerari,non calfier febrium affectus postulat At fundi equaliter id solidis quidematalis partibus non est alienu: succis certe no perpetuo est utile, sed quoties in alati vel phlegmo- lfine quaepiam,vel affectus phlegmonae similis constitit,vel utrauis abudantia, siue ea quae ad virex ronsertur,siue ea quae ad vasorum capacitatem,omniu profector inimicissimum. Ac phlegmonsi quis cum calefaci &liquati succi ad ipsas conuunt, augentur. Tunicae vero vasorum impareia abundantiae, quae iam ex liquatione spiritu esti pleta , distenduntur: ac vires hoc ipse male assi , ἁ νι jθis iciuntur.Ergo calidis his saecis 43 assectibus,de quibus agebamus,emissio mordentiu est salubris: susio enim eorum est citra periculum: calefactio in noxa non caret. Atq; haec quidem ex primalbalnei parte iis, qui ita laborant, prouenire, modo tempestiue balneo Utantur, memoria tenea imus. Transeamus modo ad secundam eius partem,qus erat id, quod maxime proprie lauacrum vocant. Ergo in hac,sicut ex humectatione iuuatur,sic ex calore nihil illis comodi accedit. Ac : lcedamus Sc ad terti in qua refrigerantur innoxie, quae fuerant excalfacta, ct vires firmantu
130쪽
A Siqua vero θc rarefacta, re iusto plus sunt laxata, ea m naturale redeunt mediocritatem: sd quod lquarta balnei pars indicat. Quippe,abus Oiarite sunt adhibita, η post frigidae usum adhuc sudat, l& omnia ipsis excrementa vacuantur. Itaq3 ex ossius,qus de balneis retulimus, una summa colligitur,q, vacuatur quide quicquid in corpore vel suliginosum, vel sumidum fuit consistunt autein naturali symmetria,tum caro ipsa tum cutis: solidarum partium ariditas corrigitur: oc calor nomodo is,qui ex lauacro ac flat, Veru etiam qui prius fuit, ex frigidae usu submouee. Maximo limius rei documento est status, qui ex eiusmodi balneo redditur post,* in Sole feruente iter seceriamus. Quippe accedimus ad id ne loqui quidem prae linguae & lauctu ariditate valentes, totu que corpus stipulae ritu aridum habentes. At egressi e frigida, ilico omnia pro naturae habitu recipi mus,nec febrili calore vexati,nec siccitate amicti, prompte ha loquentes,ac plurima sitis parte te uati.An igitur euidentius adhuc balnei vires in sicco recalido corporis affectu cognoscere desideras cEgo sane no arbitror. Licet aut,cui placet,experiatur,quod in modii sequatur, ubi tali peracto itinere non lauerit. Aut enim statim sebricitabit,aut multo plenus is dio, grauato scapi triperseuerabit,potissimum si frigida calorem no dum extinxerit. Multi in iuuenes eiusmodi coMi. f. i. t 3. sectis itineribus, i ilico se in aquam 'frigidam proiecerint, iuuantur: ac potissimu, qui valentia B bus sunt viribus,& frigido Qtio assueti.Ita vero oc ruri faciunt, ubi, Q balnes non sunt, in stagnat vel flumina se ipsos coniiciunt,nullo medici suas sed ipsa gubernante corpus natura ad id,quod ducat,impulsi. Vae eadem,etiam ratione carentibuS aialibus instinctum inserit ad eoru , quae offendunt, contraria: siquidem ea quoq3, Ubi estu vexantur,frigida se lauant: sicuti etiam, ubi fri gore urgentur,calida cubilia sibi inueniunt. Eodem cOtrarietatis studio etiam, cum esuriunt, medunt: &,cu sitiunt,bibunt: reliqua hi omnia naturae impulsu obeunt. Ac si certam febricitai litum naturae notitiam haberemus,non,arbitror,dubitaremus eoru aliquos assidue in aquis frigidis citra balneum lauare. Nam, , sint quidam, qui eam desiderent, Vel ex iis, quos iuvit, consare
potest: ut quibus stigida lauatio haudqWau contulisset, nisi eo tempore recte ad ea dispositi suis
senti Verum,qm exacta nobis dispositionum notitia non est, ac maxima ex errore impendet no
xa,vtim eiusmodi praesidia recusemus: potissimum in febribus hecticis: quando per has ,&pa ci tanguinis,& nudum carne, ec expers adipis redditum corpus est. Nulla enim hi solidarum par litum munimen habent,quod frigidae occursum sine noxa excipiat: sed protinus similaribus ipsis partibus occurrit,a quibus omnes animantiu actioneS obeuntur. Iuvenis vero, cui abunde sit car nis,s statis tempore,atq; in febris summo vigore,modo nulla viscerum phlegmone subsit, si in stilC gidam se coniecerit, sudabit: quod si stigidae lauationi sit assuetus, securus remedio utetur. Verude eiusmodi corporibus post agetur.Qui autem ex calida ct sicca intemperi hectica febricitant, lac potissimum qui iam marasmodes fiunt,iis, Vbi tale praesidium petunt, tutum non est in totam lconiici,aeque,ut nec gracilibus 8c imbecillis,qui inare calidadc sicca,longa via peracta,refriger l . tione indigent: nam neq3 his tutus est frigidi sotri usus, nisi prius fuerint in balneo aequaliter ex calfacti. Quippe simile quiddam nobis accidere Videtur, cum in frigidum solium post balneu in gredimur,ei,quod ferro accidit, cum tingitur: etenim tum refrigeramur, tum roboramur, quem l admodum illud, ubi candens iam redditum frigida mergitur. Atq; hu1us rei causa ad imbecita lla corpora inuentae sunt balneae, quae ea precallaciant, ait ad frigidum solium praeparent. Non ldissimile quiddam faciunt, oc qui sine balneo frigida utuntur, cu scilicet se ab exercitatione in ea lsaltu demittunt.Siquidem,cuiusmodi nobis est balneu, eiusmodi illis est exercitatio: ut quae non
tin calfaciat,sed etiam insiti caloris motum a profundo corpore extrorsum concitet sic, ut 8c fiuidat impetui occurrat: &, quo minus violeter in prMundum ruens,Viscerum aliquod feriat, aduer
setur atq; prohibeatiNam neq; ipsam frigidae substantiani, neq3 eius qualitatem omnino integra usq; ad viscera pertingere est falubre: immo re satius re tutius est solam eius qualitatem, ' per ea, ' γὼ θοῦ. διὰ D que intercedunt cui sic dicam propagatam,J- citra substantia ad profundum permeare. Iam,quil λέγρhectica febricitantes ad balneum accedunt,nisi in frigidam sint dimissi, nihil iuuantur.Qui enim latiter febricitant,eorum solicis partes non dum dissicile separabilem calorem obtinent. Itaq; etiam sudoribus,una cum insensibili transpiratu, unde his remedii est: et sane diariarum febrium ipsam propemodum substantiam vacuari per haec contingit. In iis vero,qui ex siccitate 5c calidi late febribus hecticis urgentur,solidarum partium aflectus candeti serro est similis. Quo utique lminus eos in balneis calfecisse duraxat humectassessi contenti esse debemus, quippe cum sic alia mentum,incrementum 4; febri praebuerimus: immo melius erit, ut mersis in laigidam extinguamus calorem. At in hoc metus est, ne corpus in diuersa transferas, ac frigidum reddas. Quis hoc negat Non in propterea vitio dandu est, quod prospere eae prssidio succedit: nec propterea, spmen sura eius deprehendi est dissicistis, prorsus est deserendum. Siquidem, si aliter liceret tum coieras hecticas sebres, tum marasmodes fanare,cdsultius esset tutiore via insistere: nunc, quoniam totum curationis momentum in refrigerando humectando que consistit,omnibus vero restige irantibus auxiliis propter corporis horum gracilitatem noxa imminet,necessariu arbitror Thucyldidis esse consiliu, Agentes aliquid vel periclitari. Quibus enim alia salutis ratio non est, ec quae lunica videtur,ea dubia est,necessum, arbitror,lis est aduersos periculis ire. Sed nec error ipse aut