장음표시 사용
151쪽
etiam Signino multo m x. MRrsum. Haec omnia vina stomacho, qui amara vexatur bili, sal E hria sunt. Ideo '; illis utedum,quoties is vel ex ardenti febri ostensus syncopen attulerit, Vel aliast multa in eum bilis fluxerit, Uel multam imbiberit Quibus tamen ex crudis humoribus syncopest periculum imminet,sane Falernum tanto iam memoratis praestat, quanto tum melioris est succi, tum etiam calidius: Utpote quod re Velocius illis per corpius digeretur,& crudis succis cocoquent i l dis auxilio erit. Qus cum dici orum singula,aliud magis,aliud minus, faciant omnia, tame Faleri magis stomaelium roborant. At, quoniam ipsorum Falernorum aliud dulce admodum est, ll l quod Faustianum Vocat: aliud, sit cum hoc conseras, austerum: si cum Signino & Marso,dulceri deligendum ad talia secundum est Si vero cubans per sanitatem dulcibus vinis insueuit, huic nia s hil prohibet dulcius Falernum exhibere. Verum in Asia, & Graecia,ire nationibus, quae his sunti l vicinae,ubi copia iam di storum vinorum aliquando non est,ex iis,quae illae regiones suppeditat, i aptissima ad digestionem in corpus sunt Ariusium 8c Lesbium: hoc quidem, veluti ex ipso no i mine patet,in Lesbo natum: Ariusium locis quibusdam in Chio prouenit.Cum vero tria sint in i l Lesbo oppida, minus certe tum odorum tam dulce in Mitylene gignitur: magis odoratu Sci et Haeeerantin i dulce in Eres ,dein in Methymna. Porro sumenda ex his,' que aparachyta sunt, ita enim nomis
4 g μμ l nantea,F quibus marina aqua admista non est, ratis maximum futurum in modum eX hs, qui Fl l hus est admista. Alioqui nec assolent in Lesbo nobilibus vinis, de quibus nunc agitur, marinam l aquam immittere: Ueluti nec Ariusio in Chio. Prouenit re in Hellesponti Mysia vinum Surrent i t non absimile: Mysinum per eminentiam vocant. Haec omnia vina flaua ' odora sunt, aeter ωlida. l consistentia,quae inter aquosa crassa sit media. Aquos se porror consistentiae sunt Adrianum, re ll l Sabinum,ct Albanum,&Gaurianum,ct Thuscum,S Neapolitanum Amineum,quod sciliceti l in locis Neapoli vicinis gignitur, unde etiam ita id nominant: in Asty vero ec Tibicinum,& Ti l l l lacataenum, & tertium ab 's Axsyinum. Contra vero crassa sunt, veluti Sirson, id est sapa, quodl l apud nos hepsema nominant,& Scybellites,5 Therarum, ec Albates: in Asia vero AEgeates, ct
Perperinum. Ergo,quibuS ex abundautia crudorn humorum syncope incidit,ijs crassa vina ceu noxia, aquosa ceu parum emcacia sunt fugienda: deligenda vero eorum sunt media, quae q3, Ut fpraus in est flaua stat SI calida. Neq;enim naenias exalbo vin ingenere calidum Ullum: qn etiam austera,& mediocriter alba,cum inueterauerint, fulviora quodammodo reddantur: qUOrd si aliter nominare fulvum colorem Velis,licet, voces igneum pallens. Quotquot aute in ipsis cali ldissima sunt,omnia certe flava sunt: cuiusmodi in Italia est Caecubum. Quod et unum quoddam lgenus eiusmodi vinorum ab initio, sicut aliqui putant, no es verum ex vetustate es peruenit, Ut Gigneum colore contrahar, Vnde ipsum quom nomen est sortitum: non in eo omnia perueniunt, scum prius crassentur,cb in perlucido flavore accipiant. Reliquora vini generum, austeroris, quae mediocriter alba crassa q3 sunt,certe nullum ad digestione in corpus est idoneum: si tamen abun- lde inueterauerint, nec aliorum copia sit, Vti illis licebit: sunt vero eiusmodi omnia, cum inuetera liuerint,stomacho Utilia. Quor vero habeas horum quoq; exemptu, tum eius, quod ex Nicomedia affertur,memineris,uelim,quod omnibus hominibus est notum: tu Siculi Aminari,quod in ma l, ni sis reponitur fictilibus: Quod enim in paruis seruatur lagunculis,maxime huic est contrarium,' kum tam Iuni stomacho sit S capitis dolorem excitet. Ac semper quidem est id agendii, ut optimum eligas: si id non est, quod illi pro iam comprehesis notis est Φ simillimum. Aptissima nan inie ad deductionem in corpus sunt Ariusium,& Lesbium: sed, si ea desint,simus dia in A sia, aut Aphrodisiense petemus,aut austerum Tmoliten,aut aliquod his similium , quod & colo re sit sultuum,di iIico,cum bibitur, manifeste excalfaciat. Considerandu vero ante omnia est,qualis namsgrotantis natura sit.Nam,si imbecillum illi caput est,re quod facile calidis vinis impleatur, quae l minus Calida sint, potius sunt offereda: sin firmo admodum capite est, talibus Uinis delectatur, j aut etiam citra nψXamsa ferre est solitus, laaud timide his utetur. Porror vina, quae odomsului nu Iunt,quantum ex ipsorum est natura, Omnia caput grauant: eo'tum Falernum, tum TmolireS,aum Lesbium,infirmo capiti noxia sunt.Qualis autem in Falernis tradita nobis differentia est,ta Ιis profector et in Tmolitis habetur: alterum enim admodum est dulce: alterum austerum, si cum
illo conseratur: calida tamen admodum ambo sunt,eo q3 caput grauantia. Austera inna Uentriculum roborant,caput q3 inter Oia Vina minime tentant: caeterum digestionem in corpus non pro
A imouent: quo magis fugienda tibi in syncope prehensis sunt non secus,* aqua.Habile vero ad falcilem in corpus deductione,& Hippodamatium,cum inueterauit, est, ipsum quoq3 ex ea specie, cuius tum dulce Falernu est, tum vero Tmolites: inelio huic & adstrictio manifesta, qus in in neutro illorum est, itaq; etiam salubrius stomacho est. In penuria vero vini, quod a modum utriq3 syncops sit,ei inqua,que ex multitudine crudi succi oritur,& et,quae exhili incidit, coactus pro lsus vino uti,fugere ut praediximus) oportebit oia tum austera,tu noua,item sta crassa: deligere uero aquosa, magis si sint antiqua: talia nanq3, tametsi non ualenter excalfaciunt, tamen facile int . α lomne corpus deductitur. Oinde,cum celeritas digestionis in corpus sit his cum fulvis comma j nis,disserentia rursus in his erit,Φ concodiloni,quae uel in uetriculo,uel uenis agitur,fulua magisti conducunt propterea; Q magis incalfaciun: preterea mistibilia sunt re nutrientia, eo q3 ad suc-
152쪽
R ci bonitatem opportuna utili,ue. Quorsi omnium nihil in aquosis vinis est, minimum enim ex horum substantia in sanguinis mutatur specie. Sed,cum fulva caput seriant, quae aquosiora sunt,nusu id contristant: Urinas aut praeter caetera Uina mouet. A quibus si locum obtinet, quecuq; fulvorum maxime sunt tenuia: quae et ad syncopas potissimum sunt deligeda.Tardius his dedu cuntur in corpus,quae sulua sunt,recrassa: quana ea quoq; austeris omnibus magis sunt penetrahitia. At vero nutrivi haec magis, Φ tenuia, ac vitiosos succos omnium vinorum celerrime, bono sanguine generando,corrigunt.Ergo institutum sermonem denuo repetamus. De infectibu3 tum in Spiritu, tum in Partim corporis, quibus rares ladantur,
Encope exoritur, remouend6. CAP. F.
in id syncope praeceps virium labitus sit,id ab aliis ante me dictum est. Sed, cum 'essentia vi
rium,quibus regitur corpus, tum in spiritu,tum in solidorum corpora temperamento con sistat, haec nobis,& ubi integra su11t,seruari: 5c Ubi corrumpuntur,ad integrum reuocari omnino debent. Ac,quemadmodum tueri ea per sanitatem conueniat, in opere de tuenda fani tale est praeceptum. Quemadmodum vero Θc in morbis, traditum iam aliquatenus Sc in praece dentibus comentariis est '. Non tame adhuc res tota ad talem, qualem exigit, conremplationem
B est perducta: nec talem methodum habuit,qualem priora. Quod igitur deest, id nucadiiciamus. Spiritus substatia una cum solidis corporibus sic nobis custodieda in morbis sunt, Ut tum qua litate, tum quatitat quoad fieri licet, naturaliter se habeant. Ac, si quidcm sic prospici liis posset,
ut nec substantiae eorum quicu aut vacuaretur, aut prorsus immutaretur, id esset optimum: sed, quoniam in commetariis de fanitate tuenda ostendimus fieri non posse, ut id generabili corpori unquam contingat,id agendiim cst,ut,quae substatiae portio defluit,hanc apponendo farciamus: quod alterascit, in debitam tem periem per cotrariam alterationem vindicemus. Si igitur tum va cuatio, tum alteratio sensim paulatim si, fiant, etiam correctio utriusque sensim administrabitur: quod m unus ad arte sanitatis tuendae spectare est monstratum. Sin consertim Sc semel ac magna aliouando vacuatio,vel etiam adiectio incidat, δύ morbus ita essiciatur, & medendi methodu ad
latione ueteri, ldicetur uero et l
corum fanationem requiremus.Veluti enim mutationem in non naturalem habitum, quae sen sim paulatim irrepit,corrigere,sanitatis tuedae artiS sunt partes, ita eam, ius multa simul irruit, sarcire, ad medendi peritiam spectat. Ergo animalis spiritus certarum Veluti sontem esse, clare ostendimus: qui partim ex inspirando,partim cum,quod reticularis plexus suppedita seruaturi atq3 alitur. Vitalis spiritus non aeque euidens demonstratio erat: sed tamen in corde cum Θc arte C riis cotineri existimare alienum a ratione non est: eundem 43 nutritum maxime quidem ex respiratione,sed tamen θ ex sanguine. Quod si naturalis quoque aliquis spiritus est, utique is quoque in iecinore & venis continebitur. Sane dictum fusissime de virium essentia est in libris, quos de Hippocratis & Platonis placitis scripsimus.Solidorum vero corporum substatia certa esse quan litate proculdubio desiderat: eo cla nutrimeta mortale genus tuentur. Sed nihilo secius S elementa, ex quibus componitur, mediocri es temperie requirit: dictum que subinde est, quemadmo dum temperies ea sit tuenda. Caeterum, virium lapsus, de quo nunc agere institui, qui quidem solidorum corporum substantiae digerendae succedit, in longissimis morbis subinde incidit, ania linante ex frequenti atroph1a, id est nutriendi desectu, extenuato: ' praeterea in iis febribus acu l l μὰ ἡ bis iistis,P quae corpus liquant: Qui vero ex substatiae temperie mutata, prouenit, cum Uel immodice laeutis, pers ipsa fuerint caleficta,vel frigefacta,vel madefacta,vel siccata,aut horum aliquibus copulatis affe- res castiquaticia. Alteratio vero in spiritu,tum ex vitiosis prouenit succis: tum ex ambientis aeris malitia, qui uas. alias alia de causa in hanc est mutatus: praeterea Venenatis facultatibus, aut animalium, quae virus j I eiectant,venenis.Verum haec a praesenti instituto seponatur. Ipsius verocilantiae tus cfrra lptio,& quae futura timetur, quae iam adest,qus tum ex affectu animi incidit, tum ingenti dolo lD re,tum pluribus motibus, cuius generis θc vigiliae sunt,tum ex immodica eius tenuitate, 86 contiinentium cum corporum raritudine,tum vero ante haec Omnia ex ipso respiratu prohibito, ct nu ltrimeti defectu, diligetius corrigi prosectd postulat. Sunt porror affectus animi,timor subitus ae lvehemens, quem Ecplexin Graeci vocant: praeterea,quae contraria li uic timori est, voluptas ma lxima, Graeci Pericharcian vocat, quasi excessum gaudii dixeris. Scimus enim amborum occasio ne periisse quosdam.Iam reliqui quom magni timores omnes, & cu his maxime voluptates, etsi non iugulantiat certe facile resolubilem infirmum spiritu reddunt.Tristitia ero,ct anxietates,& ira,& cura,eo genere sunt noxiae, quo frequentes Uigiliae, quoniam vires resoluant. Ac in iis quidem omnibus ipsa per se ipsam mouetur anima,in corporalibUS autem actionibUS ipsa cor l . phaaῖei, εἱαDus mouet: resoluitur autem eius robur Utroque motuum suorum genere, si modum excedant. plerisque cod.
De laboribus vero quid attinet dicere, quo pacto re vehementius aueti quosdam iugularint, Zc omnes certe laeserint, tametsi no sustulerunt In omnibus eiusmodi casibuS manifeste Uidentur in in aliquiae. ac ro tantes,tum animo linqui,tum viribus resolui: non nulli vero uel dictum est) etiam mori sciliret alias spiritu ipso deperdito, alias alterato, aliquando eX parte digesto, non raro haec utraque perpes .Tractatum autem fusius de his est cum in aliis libris, tiam vero in iis, quos de Hippo cratis Zc Platonis doumatis prodidimus. Ad rem vero Propositam, modum, quo singula laede-
153쪽
l re sunt nata,d1squirere necesse non est,immo, chledunt, ab ipsa evidentia accipere, ac eo ad vires Et tuendas in morbis salubriter Uti.Pari r odo,& 11 spirituum,qui nostru corpus regunt, substantia aliqn plus iusto extenuata fuerit,utroq; prosecstor modo imbecilla fuerit, re tanu temperie altera ta,re tana dissipabilis,vel exhalabilis,vet,quocunq; modo libet appellasse,reddita. Eadem nimi rum ratione,& si to tum corpUS transmutatu in immodicam raritudinem sit,facile spirituum substantia digeretur: Q Sc ipsa tenuium partium sit,ec corpus ea non contineat. Ergo nec rarefaciendum immodice aegrotantis corpus est,si spiritu retineri in ipso studes: sed nec, que in eo sunt, per comesta oc bibita valenter extenuanda.Iam vero, , ipsorum quoq3 ciborum ac potionum no te uis habenda sit cura ad robur virium tuendum,ut videlicet tum quantitate modici, tum qualitate
exacti exquisiti q3 sint, id neminem latere arbitror: Sicut illud profecto cuiq; perspicuum, etialsubstantiae,quam inspiramus,habenda sit cura, uti scilicet tum optima temperie sit: tum ab omni inquinamento purituma,nec aliquid ex metallis,aut caminis, aut harathris sibi admisceat: aut aliquid ex putredine leguminum,uel olerum,uel animaliu,vel cuiuscunq; rei contrahat: aut halitus ex stagnis,uel paludibus,vel fluuio recipiat.His itaq; oibus a spiciat,oportet, qui vires illaesas tueri volet. Ad lisc etiam ipsorum corporu solidorum in quibus utiq; vel maxime consistere virium substantia videtur,non parua habenda prouidentia est, ut s. sano teperamento sint: atq; hoc qui Fdem omnin partium comune comodum est. Ad robur autem virtutis conseruanda, Zὸ ad synco palem accesssionem,quo minus de repente incidat, cauendam, singulare praesidium est temper menti custodia,ante ola quidem trium principiorum: mox vero reliquarum partium, qUaecianq3 in consortia affectus,principia secum ex facili trahunt cuiusmodi est ventriculi os,quod propter exquisitum 'Tensum sum;iai ptmmta non Me vi vero lyncopas a cersit. Porro memora tus iam crudora humorvassectus,si Sc copia sua hi vires premat, Sc propter tu multitudinem tu lcrassitudinem exiguos a1alis meatus obstruant,iam multis noibus exitialis est, ac syncope opportunos reddit: nempe & Q aiat sub eo non nutriatur: suffocetur: q, mediocritas teperamenti
eius no solum alterei sed et corrupat.Quippe crudi succi nutrire prius, Φ sint concocti,nequeut: lsidem 43, cu multi sunt,grauant: si vero spiramenta, quibus perspiratio agitur, obstruant, calore lextingunt: quord si nec obstruant, nec onerent, syncopen ii certe n6 inserunt, sed animi deliquia, quas LMpopsychias Greci vocant, siquidem resoluunt eiusmodi aegrotantes,nisi frequetius nu- triantur.Porro exhiberi his oportebit no copiose semel,nec quae crassa frigida te potestate nutri menta sint,sed,sicut dictum prius est, quae ex genere extenuantiu calfacietium 4; sin t. Ad eunde modii 8c medicamenta, quaecunq; saltem medicamenta sumere febricitans homo pot,extenuan Glia calefacientia 43 sunt onesenda.His SI aquosum vinum idoneum ab initio statim est, si in vehementer no febricitent: quod haud sane frequenter in hoc aflectu fieri as let: magis et, si,qui Iabo trant,senes sint,prsbendu iis post quaq3 cibatione vinu est,magis q3 et; si interpolita quietis spatia lmediocria sint.Sane,qui ex eiusmodi succis laborant,lios quotidie accessiones exercet, pcipue si, lad vesperam,8c noeia,non mane,nec usim ad meridiem. Atq3 de his quidem hactenus abunde. De curanda Syncope in iis, qui tenui, imos succos, qui facillime
AGemodo transeamus ad eos,qui contrario quidem huic laborant assectu,sed tamen synco pe similiter opprimuntur,nisi quis sedulo sit attentus.Hi sunt,qui praetenues Tuccos habet A. li. . f. ra. 1ic,ut Ocyssime exhalent.Itaq; etiam diuersa i iam dictis ratione sunt curadi. Illos nanq3 paulatim i& assidue vacuavimus propterea, Q multam simul vacuationem serre non poterat: at, qui sic se habent,lios paulatim re asstidue nutriemus. inord si a principio hos viribus adhuc valentibus,ca lxandos susceperimus,nec paulatim eos cibabimus: possunt naq; ij, vel quod liberius semel datum est,nutrimentum stiperare. Tanu autem eos, qui ex crudi humoris multitudine syncope pericli tantur, prorsus peiiclitari diximus,si vel iecur his vel ventriculum phlegmone obsedit, itidem de Hquibus nunc agere instituimus, insanabiles sunt existimadi, si viribus iam languentibus aliquore eorum viscus phlegmone infestetur: quando nec assidue hos nutrire fas est,sed tantum in remis sionibus,nec seruare eos,si non nutriantur,licet.In eiusmodi affectibus mortifera illa species in facie celeriter apparet, i Nasus acutus,oculi caui,8c reliqua, quae deinceps sunt adscripta. Nam, siue ramultu excernan siue vigilen siue tristentur, siue non cito nutriantur,protinus eiusmodi faciem habent. Porro, si alicuius horum, aut etiam plurium occasione tales este v idebuntur, minus esset malum putabis, Φ si absq; his essent emaciati: sin absq; his tales appareat, pernitiosum iudicabis: l atq; hoc amplius,ii a principio morbi eam habeant speciem,'em enim dum conco quatur,sum s cient.Atm ob id Hippocrates dixit, siquid eiusmodi co senserit, minus subessie periculi putandinitIn morbi nanq; principio ut prsdixi etiam si cum aliquo dictoru in eo sint statu, haud quaquat id bonum est: csterum minus id periculi minatur, quam si cum horu nugo, immo ex spiritu ipsol prompte digesto.Non solum autem extenuatis ad eum modum spiritu horum & sanguine,dige
stio saepe incidere assueuit, sed etiam expultrice vi per uniuersiam corporis molem immoderatius c6citata.Id quod incidere maxime ex imbecillitate retentricis solet. Saner nutrire, quicquid horuincideri est necesse: sicut etia corporis summa densare non secus i priora rareticere. Cum enim
154쪽
vertitur, est in manuscriptis quos viderim is
A maxime ii affectus inter se dissideant,etia praesidiorum speciem diuersisssima requirunt.Ergo frigidum iis aerem adstringentemcomparadimus: qu quemadmodum fiat, prius est diei um. Vn-lgendi praeterea sunt adstri 'Oriis unguentis. Tum cibi iis dandi,qui non admodum prompte diffluant,no aqua mulsa, no piissanae cremor,sed panis,8c sorbitio ex alica: ct fruetus austeri, ec qui lno facile corrumpant, tum ipsi per se,tum vero oc cum pane: ct alica, quae in aqua silazo a. Diis lυero aliquando iis Θί oua, praecipue 43 eorum Vitellos, album enim eorum aegre concoquit: pre In mali. terra gallinaceorum,qui lacie lint alti,testiculos: item q3 suillum cerebra, sed VeI dilige ter assum i mde eod. gra quando,si' cruentum detur,summopere isdi0 vel in albo iure legitime elixum, porro Sc anethoi m Uminiecitis. Deniq3 omni ratione agendum, Ut 8c succoru materiam crassiorem reddas,& cutim denses,&exhalationem inhibeas. Vinum vero iis aquosum necessarium inter initia est,sumptum ij --.
post cibum.Quod si ex sententia nobis omnia responderint, etiam carnei iis aliquid nutrimenti l spost alia dabimus, po tissimum pQst quartum diem, succis,qui febrem excitaueriit, iam ad conco l ri toneni venietibus. Tali asseetu laborantis iuuenis, in decimo libro meminimus,que υti dixi quotidie nutrivi id q3 ante accessione potissimum: ium, quemadmodum, semel dedita opera noexhibito illi cibo, accessio cu syncope inuaserit, memorauimus. Ergo in omnibus ciusmodi cu B rationibus,si iam deprehensus syncope cubans est ,omnis solicitudo medentis ad ' ' symptoma Uertitur: sin non dum ea premitur,Vtriusq; cura habebit,&Y t symptonia non incidat,& ut morbus paulatim discutiatur.Celerius autem hunc discuteremus, si nullus symptomatis subesset metus. Quippe,qui multitudine crudi lacci grauatur,liun si modo iusta semel vacuatione ferre posset,
nec metus aliquis syncopes impcderes,semel, bitro Uacuatum a morbo explicaremus: β f eum
vero,cuius spiritus Sc succi facile exhalant,J- si ante accessionem cibare non cogeremur, longiore illi morbum certe non redderemus. Ac de iis quidem haec mihi dixisse sit titis. De resiclusi Syncopes Cati sis: acprimum de se tibM,quib in DqAressi: ccedunt. CAP. . NVnc reliquas occasiones,quibus syncops succediit, deincepS refercmUS. Hae sunt numero lquatuor,dolor ruehemens,ingiliae,immodi ntriS inanitio,ac in iis, qui aliena loquun- l In Iaiae eoditur,aliquandonio tus.Sedo quini ,sino displicet,addas,nempe principiorum intemperiem: lde qua in calce libri agemus idcirco maxime, st dupliciter Ruciai t, Vel quia in nudis qualitatibus particulae alterant: vel quia vitiosus aliquis succus in has recipitur.Ucinceps igitur deoibus, quae memorauimus,est agendit,initio a doloribus sumpto. Ergo, si causiam ipsam,unde dolor excitatur,adimere PQssis, ita utiq3 contra symploma hon pugnaueris, sed aegritudinem curaueris: sed, C si qua occasiohe prohibitu aflectui submoliendo intentum esse noniicet, vehenientiadoloris mitigabis.Verum,qm ncc doloris causas submouere,nec Vehementiam eorum remittere, fas est,nisii intellexeris,cuius vitio is dolor in cubantis corpore excitetur, perpendendae prius tu causis dolorum sunt: tu vero signa,quibus he dignosci queant: nam, cu sensui pleruq; paru pateant, holem, qui in tali speculatione sit exercitatus,nimiru postulant.Itaq3,cu nobis in aliis operibus non pauca de doloru generatione sint praecepta,ipsorum q3 omniis opportunii tempus iam venerit,neces lsum arbitror tota eorum ratione summatim percurrere. Quoniam igitur in alatis corpore omni lhus consentientibus sectis, non omnes partes sensiles sunt, manis stum st, quae prorsussunt in sensiles,eas non dolituras.Igitur,cu sensilibus duntaxat dolor accidat, sequens est, ut sstimemus, eiusmodi ne corpora perpetuo sint dolitura,an Uno aliquo tempore,ca Uidelicet ortus in his crucians aflectus ssit. At,ti ipse euidentia nos docet multum esse temporis, quo nihil omnino dolea ritus,non obscurum est certo aliquo tempore, quo scilicet excitatur in singulis, quae dolent, cru lcians affectus,necesseesse ea dolere.Ergo,si inuetum nobis fuerit, quς nam assectio ea sit, quae in lsensilibus corporibus orta,facit,utanimal doleat, ytiq; ec quod quςrimus, ta fuerit inuentu. Hic ligitur ab iis naturalibus notionibus, quae omnibus nobis sunt comunes, procedere methodo ad lD i quod considerandum proponitur, conueniat. Porro naturalis notio nos docet vitium id cor lporis,ex quo sitdoliturum,aut cotinuitatis diuisionem Oportere esse, aut alterationem aliquam. ista etiam no incommode dictum iis est, qui ex insectilibus, vel insensilibus, vel incompactilibus
elementis corpus componunt, affecturis, Unde dolor nascatur, prorsus inueniri 'non posse.γQuippe, qus tantummodo tangist, eorum nihil Videtur dolorificum: at talia corpora tantum selmi M. inuicem tangunt.Quord si non contingant modo, sed etiam se inuicem in concursu frangant, ad
dolorem creandum nihilo plus conserunt, si quae frangunt, insenssilia statuuntur: nisi et lapides, lini diuiduntur, dolore assici dicemus. Veru de his latius tum alibi, tum in quinto de Asclepiadisi placitis disseruimus.Nunc aute consessum hoc principium sumentes necesse esse, ut aflectus, qui l dolorem excitet, vel diuisio sit, vel alteratio, illud etia memoria repetamus, ne alterationem qui dem ipsam sensim irrepentedolbiam asserre anim i posse: sed quae dolore animal assiciet, ea mu
tatio situm confertim factam,Tum vero violenta esse deSerrividens enim corpora non solvit cum in habitum contra naturam consertim aguntur, tristem mutationem sentire, sed etia in ipso ad naturale statu suum reatra, nisi ea paulatim accipiant,cruciari. Scimus enim,qui in vchemeti frigore iter secerunt,eos cum se se non sensim,sed semel calfacere properaret,dolore circa unguiuradices adeo vehementi affectos,ut serre non Possentilllud vero inquirere,an ipsum,quod velae
155쪽
menter excalfacit,aut refrigerat,diuisionem aliquam continui essiciat, longiore fortasse disputa Etione eget: et utiq; hoc ostensum i nobis est in commentariis de simplicium medicamentorum facultatibus. Verum quid agendo , quae vehementer vel excalfaciunt vel refrigerant, dolorem inferant, quaerere, ad rem PrOPOsitam minime est necesse: siue enim ut substantiae sensibilium continuitatem diuidentia, siue ut eam semel δύ consertim alterantia, id ad eorum inuentionem, quae dolorem leuabui, nihil refert, modo sciamus, quod violenter vel 'excaliscit vel refrigerat,id sentientia corpora dolore assicere.Ergo,si coepisse ab euidentibus conueniet: euidenter autem vil dentur,eorum,quae corporibus nostris propinquan haec sola esse dolorifica,&quae vehementer l .el excalfaciant vel refrigerent,8 quae substantiae continuitatem dividant, haec autem sunt,quael vel contundunt,vel incidunt,vel distendunt: utique curationis eorum inuentionem quaeremust via aliqua insistentes,quae a quaerendorum natura sit accepta,qus methodos appellatur. Rursust igitur supra repetentes dicamus. Quoniam id quaerimus, quemadmodum in morbis dolore as fligamur,ubi nihil nobis extrinsecus triste appropinquat,necessum est, aliquam talem causam ini corpore quaeramus, quae scilicet vehementer excalfaciens, vel refrigerans, vel diuidens substant tiam sensilis alicuius corporis, nos excruciet: Ac primu illud speculabimur,cuius nam esse natu rae debeat,quod continuitatem diuidet. Necesse igitur est vel ruptionem; vel contusionem,uel F
erosionem,esse affectum eum,qui diuisionem continui faciat.At vero ruptio distentione qua . . t dam: contusio ex grauante: erosio ex mordente prouenit qualitate. Ergo, cum nihil extrinsecust si quod vel distendat,velgrauesivel erodat,sed ex se ipsb horum aliquod corpus sentiat, neminet latere potest,distentionem ab aliqua intrinsecus substantia,quae multitudine sua corpus se conti l nens distendat, aut immodica siccitate, prouenire: contusionem ex eo, quo d aliquod corpus ab η ενδοθεν, id e externo superceciderit,quod vel durum, vel magnum,uel graue, vel simul ambo fuit: erosionem .is. sicco aliquo,cui mordens natura insit. Igitur, i vehemens dolor urget,scrutandum 11qgiaeeis: ita Vil bis est,an succus plurimus,an'sPrritus cui non sii ex1tus, an grauis moles, an mordenS humo an .
zelegenda. ut saecus affectus subsit: ad haec, veluti inter itiitia est definitum, an aliquid, quod Valenter excessa/' ciat et refrigeret.Quorum ipsorum quoq; rursum causae vel in spiritu, vel in humoribus, vel in j solidis ipsis sunt statuendael quicquid enim eorum vehementer excalfactum refrigeratu ue sit,s quando, quod vicinum est, tangit,dolorificum illi redditur. Igitur,quemadmodum singula, quael comprehendimus, agnosci possint: tum v o quos non omnium habeamus manifestas notas: l quod que,si1 aliud quicquam,etiam causarum & affectuum,quae sensum fugiunt,agnitio ex mul l ta exercitatione, re curiosa omnium perpensione nobis tandem pariatur: alibi monstratum est. Gl Nunc vero id considerare propositiinobis non est,immo solam ipsam medendi methodum per i sequi Ex qua scienter perspecta quantum auxilium compendium sta medicis no ad presidiorum' tam iaν. t modo curationum q3 facultatem,sed etiam ad affectus aliquando agnitionem comparetur, saepet vobis in ipsistegrotantibus manifeste ostendi: quorum iam diros tres ue, qui haud pride sunt sa
nati,referam. Vnus enim, Ut scis,quadragenarius erat: qui cum colo laborare putaretur,no mo
do nihil est a fomentis tum humidis tum siccis leuatus, sed nec cataplasmatis,nec clysteribus,quihus scilicet publice uti in eiusmodi affectibus soletit,verum etiam a plurimis eorum exacerbatus. Nam a rutaceo oleo persedem infuso deterius habuit, item que i castoreo: quin etia,ubi mel co cium cum pipere assumpsit; extremis doloribus est afflictus: iam, cum cremore cocti foeni grsciuna cum melle accepissex vehemeter est tritatus.Ipse igitur, ubi mordentes succos in tunicis in testinorum immersos conieci,qui stilicet secum vnacorruperent tum ea,quae per inferiora essent infusa,tum ea.quae per os sumebat, exhibui homini nutrim m, quod non facile corrumperet. Deinde,cum minus eum cruciatum intellexi, vitiosos humores purgandos iudicaui. Cum vero aptissimu ad eiusmodi vitiosos humores esset medicamentum,quod 'ex aloe coponitur,quod θῖ. .
iam vulgin an appellant,utiq; semel hominem iuste purgare non sum ausus, m doloribus ocH inedia duobus mensibus consectus esset: verum ex quibusdam interuallis moderate id faciens,
quindecim circiter diebus homine ut scio prorsus sanaui id q3 nullo pr erea adhibito prssidio. Atq; hic quidem illo primum tempore sic est vexatus, nunquam prius intestini dolorem exper
tus. At alius iuuenis huic quide state prope par,sed qui saepe ante colicis cruciatibus fuerat asse cius,accepto scammoniae succo fuit purgatus.Cum autem bene largiter suisset vacuatus, primo quidem die vesperi in balneo lotus,mox ptissanae cremorem sumens,post piscem quoque come idens,nocte ea,qus ceperat,euomuitiSecundo die itidem lauatus, comedit primu lactucam, mox auium carnis aliquid in albo iure elixae:ab hac alicam ex aqua sumpsit vino austero iniecto. Vbi vero ab iis mediocriter se habere est visis, etiam tertio die nutritus similiter est. Reddidit tamen Per aluum plura, quam pro ciborum portione eaq; cum mori. Deinde quarto die etiam magis dolere sibi ventrem sensit: &,cum se in balneo alicubi frigus accepisse imprudentem putasse rin taceum sibi oleu per sedem infundens,non solum vehementissime est vexatus, sed etia liquidam deiectionem copiosissimam excreuit: quod facile declarauit aliquid a toto corpore ad loca verris deserri.Post deinde a circuitus similis redibat cruciatus. Audientes aut eius symptomata, intelle-l Nimus nora ex scammonia in illis maxime intestinis procubuisse,quae prius etia fuerant imbecil-
156쪽
A Ia sicut quasi fluxionis quidam exortus esset assectus.Ergo,quemadmodum hunc quoq; sanauerim Mis. Abiicere enim iussi praesidia colica,alica se calet quae coeta in aqua es et, nutriri, m1s sis ei mali punici granis. Cum aUtem iota nocti e citra dolore dormiuisset,miratus prosello est re medii nouitate: rogauit q3,quid esset bibendum. Dedimus itaq; bibendum dilutum rhois cremorem: quor videlicet,1iue aliqua est i in summo intestino facta Vlcerosa affectio, eam adstringeret: siue etiam ex consuetudine aliquid ex superioribus locis in partem afflictam conflueret, id repti meret: prandio q3 eodem uti iussi mus: deinde ad Vesperam coenare pane puro madefacto in vino
aliquo naturaliter quide ausi ero,sed Veteri. Concessimus praeterea, Ut austerum quemcunq; verulei,fructum sumeret,sive malum,ssiue pyrum,siue Punicum. Simili ratione etia tertio die cibatus, in quarto theriacen bibit,sanus dis omnino est redditus: ac de caetero ad cosueta reuersus, nullum sensit incomodum. Simili genere de alteri cuidam in aestate aflecto, cum sitibundus admodum esset, supra alia,quae memoraui,etiam frigida potione Vti permisi. Ergo, ne requiras in omni asia sectu eiusmodi notas,quales in pleuritide vel dysenteriadipparent. Qilippe scientis ita est morbo tum id genus agnitio certis videlicet desinitis q3 notis coparata: cum corum,qui proxime sunt dicti , coniecturalis agnitio sit,ac solis iis inueniri potis,qui exacte cuius 3 morbi propriam curatio-B nem norint.Quare,qm de hac proposita nun disputatio est, ipsam per se absoluanuis. Nec ast diuum agnitiones attingamus: maxime quae CX coiecturalibUS notis incipientes,cum eorsi, quae prosunt obsunt qa,cognitione sunt coniunctae.Methodum enim in iis, atq3 etia exercitationem, in morboru agnitionibus seorsum per se fecimus: quo scilicet arte quis instructus, in omni aegrotum locum,qui affligitur,tum ipsius affectum,sicuti nos,inueniat.
Ratio Cinori Dolores. C. P. S.
Fugo reuertamur ad assectus,qm dolores excitant. Si sanguinis abundantia sit, quod distenis l. dat,veluti profector in phlegmone fieri solet, pro tinus, Vbi vires aegri valentes sunt, sanguis mittedus est.Sed, si is vel sanguinis missiunem timeat, vel imbecillis Viribus sit, tum reuellendus in diuersum, sanguis est: tum perpi QpinqU0 derivandus: dictumq; nobis prius est, quead , modu haec fieri conueniat Quod si his peractis dolor etia perstat, patet profecto in aegrotate par 1icula impactum esse,quod cotristat.Paret Vero non minus,8 curatio ipsa per digerentia medicamenta sit molienda. Pari ratione,8 qui ex flatuoso spiritu dolores fiunt,curabimus, sed simul in his potius tum extenuantibus cibis,tum potione, tum per sedem iniectionibus, tum cataplas malis, tum humidis siccisci; fomenti auxiliantes. Sin moles aliqua grauando contundendo ueC dolorem excitet,moli ipsi est medendum. Sin mordes humor est,qui affligit, aduersissima huic sunt,quae extenuant & calfaciut. Postulat nanq3huius generis assectus, si modo curandus est,uto,quae cotristant,vacuenturini,domo fieri ia equeat,Ut per epicrasin sanes: sim id quoq; fieri non possit ut quae torporem 'inserant;medicameta exhibeantVr. Quae quanassent reliquorum com cia B.3 6. b.c munia,minus tamen hos assectus,* alios, dunt. Quippe tenuis cosistentie,& calidarum viri plurimi talium humorum sunt: quae aute ex papaueris succo,oc alterco,ec eo modo frigidis com posita medicameta sunt,ssimul omnino restigerant oc siccant: qua ratione non solum,ut sensui torporem inducentia,salutaria sunt, sed etiam Ux humorium tenuitatem cogentia atq; crassantia, praeterea vehementem calorem refrigerantia. Vbi Vero crassii utinos, tumores exuperant alienissima sunt, que torporem inducunt: cauendus q3 magnopere in ciusmodi aflembus eorum usus est. Sed nec alioqui comitatur eiusmodi succos, modo soli sint, dolor vehemens. Si vero ex accidenti aliquo convinctus his halituosus spiritus est, qui ex iis, quibus continetur, corporibus erumpere prorsus non potes grauissimis omnino doloribuS,qui ita se habent,cruciantur.Porr6 laccidit id illis duplici ex causa,vel obstructione, vel calore: nam re obstructio spiritumeohibet, lnec exire permittit: & crassa glutinosa 43,cum calefiunt,flatuosum spiritum gignere solent.Eius. D modi sane: affectus iis, qui se cibis natura frigidiS, re consistentia cras bis ac glutinosis referserunt, iqn in ipsis intestinoru tunicis flatuosus spiritus continetur,potissimum incidit.Nam,cum hae du lplices sint, i medio earum spatio eiusmodi collectus humor est,in flatulenta mutatur spiritum. l
ane is re crassus,& frigidus,ec tardi motus est. Ubi igitur tum retinetur: tum tunicas distendit: tum succus,vnde oritu intestini partes,quas cotingit, vehementer refrigerat: duplici occasione affliguntur,qui sic laborantAc ad tempus quidem,ubi horporem faciens medicamen biberunt, prorsus indolentes redduntur,csterum affectus his omnino fit maior: nam ec intestinoru4umcae medicamentorum frigiditate densitores, minus q3 flatui transmittendo habiles redduntur: humor ipse tum crassi ,tum ad motu ineptior euadit. Itam 86 spatio longiore ad egri curatione. & medico,qui egregie in arte sit exercitatus,est opus. Nisi enim certa ratione postmodum cura tionem aggredietur,verendum erit, ne succi secundo in flatuosum spiritum versi, eundem dolo irem renouent: unde rursus stupefacientium aliquid medicamentorum exhiberi sit opus, eadem scilicet necessitate urgente: ac pari modo tertio, ec quarto,8 pe deinceps, quoad homo insanahilis effectus, in malum totius corporis habitum perueniat, repost longa tandem tedia pereat.
157쪽
omnes erasa & r di Eumores ab iis,quae calfaciunt,nis1 etiam Ua ter digerant, Iiquatur,aE E
in flatum mutanturiConuenit igitur eos incidere simul & concoquerer quas res tenuantia medicamenta praestabunt: potissimum tamen,si calida vehemeter non sint. Quod autem hora quoq; ipsorum ea maxime deligenda sint,quae magis flatum discutiant, magis q3 siccent, nemini potest dubium esse. Saepe q3 ex plebe non paveos audias minus sibi dolere colon assirmantes, cum nec ipsis cataplasma imponitur,nec oleo aliquo perfunduntur, nec per clysterem aliquid infundituro Et sane,qui generosi animi fortes sunt, si mediocri utuntiis victu, tutius longiore in tempore percurantur,quam qui violenter Ut dictum est) calfacietibus utuntur. A nullo enim in eiusmodi succis tam est metuendum quam i calore,qui eos liquet,atq; in flatum Verta sed digerere non valeat.Vidimus nant ex agrestibus operis queptam,qui,ubi coli dolorem sensit, protinus se cinxi cum cingi ante non here te comedit autem cum pane Tium, nullum dimittens consuetum opus: nec toto die quicqua bibit, sed vesperi meracius: ab his Sc tota nocte dormiuit, Sc mane ab omni dolore plane liber surrexit.Est enim profector allium ex eorum ciborum genere,qui &fla tumdiscutiant,& minime sitim inserat.Sunt,qui parum id experti existimet maiorem,quam cs vas,sitim excitare,sed planet errore: cum non modo no maiorem,quam csps, sed nec omnino si tim faciat. Idem omnium plane eduliorum maxime flatum discutit. Itaq; ipse certe agrestium the Friacen id appello. Ac,siquis vel Thracas, vel Gallos, vel deniq; qui frigidam regionem incolunt, vesci alliis vetuerisino leuiter iis hominibus nocuerit. Ac, quos ex supradicta causa Vehemes in testinorum dolor citra febrem exercet,lis 8c allium esse licet: & theriacen bibere,quippe quae eiusmodi affectibus magnopere subuenit. At,si cum febri Una talis dolor aliquando incidat, princario quidem,si id ferunt,somentum siccum ex milio est adhibendum.Si ab hoc non quiescant,se men aliquod,quod flatum dissipet,in oleo, quod tenuium sit partium, coquere: mox per linteu, quo purum sit,oleum colare: deinde anseris latium in oleo liquare,& per sedem infundere opor tebit.Si anseris sevum non si gallinaceo est utendum: in primis in curandum, ut sit expers salis, esto autem nec admodum vetus: Iicet vero re recenti vii,praesertim anserino. At,si neq; ex hoc remiti tur dolores, secundo rursus iniiciendum idem est, adiecta etiamnum castorei Sc papaueris succi, utriusq; sabae non amplius magnitudine: olei vero hemina mJdus esto. xcipitur Z C lanula
ex hoc medicamento aliquid: debebit appesa sorti filo, quim penitissime in reὸ tu intestinum
dimitti,quὰ utiq;,8 cum libet,id facile recipiatur,& euidentem coserat utilitatem. 'Ad eundem modum 8c oculorum BC aurium dolores, qui ex huiusmodi humore aut spiritu flatuleto in febri excitantur, sedare conueniet tum fomento ex milio, quoniam id omnium re leuissimum est, Sc G maxime siccans,quod q3 ab eo deflui innoxium expers in morsus est: tum auribus medicamen i tumia,quod ex castoreo papaueris succo conficitur,infundentibuS: quo scilicet ad talia Vtiso A.li. .ssct
i Iemus.Liquor,quo haec liquatur,sapa esto, quod apud nos vocant Hepsemarpleriq3 medicorum i Simeon graece appellant. Qu6d si imponi cataplasma aliquando oportebit, papauerum capitibus ins in aqua coctis,ac foeni graeci,veshb dei,vel lini leminis se ina aquae immissa, cataplasma cosicies.
Scire autem licet medicamelum,quod castoreum recipit, non solum aurium sedare dolorem,sed etiam oculorum & dentium si auribus instilletur.Iam vero collyria, quae ex opto fiunt, vehementissimos oculorum dolores remittere omnes norunt: Vtendum q3 ut praediximus his est, cum maxima necessitas urget,illud minime ignorantibus particulas1mas no nihil istandas, imbecilliores 43 in reliquam vitam ex refrigeratione futuras, ceterum saluti hominis in presens,ipsam saturam postea noxam posthabentibus.Siquidem non paucos eorum,qui his sunt usi, infirmitatis venisse,ut alii sere nihil omnino viderendat 3 propemodum surdi forent, id omnibus iam notum est.Itaq; nos,si quado cogimur his uti, postmodum in fanitatis tempore particulas ipsas ex calfacimus,nempe auribus oleuid,quod solum castoreum habet, infundentes: oculis vero col*ria, quae tantum excalfaciant: ad quod scilicet munus maxime id probamus, quod ex cinnamo Ηmo coficitur. Ac de doloribus quidem,qui ex crassis glutinosis te aut frigidis succis, vel etiam flatuose spiritu excitantur, hactenus abunde. Similis naiam est eorum omnium curatio, Vt quae Per comprehelas iam materias perficiatur,nisi Q is,qui spiritum flatuosum comitatur, propriam quadam curatione est sortitus ex cucurbita cum flamma copiosa subinde admota. Videbitur q3 A li. 3 f 11.Litibi praesidium hoc in huiusmodi affectibus incantamenti cuiusquam simile quid emcere, siue hi i
in intestinis iue in quavis corporis particula sunt excitat Ilicd enim cucurbita admossi qui spiritu flamoso cruciantur tum a dotare liberi, tum omnino fani redduntur. Quos vero non spiritus modo flatuosus,sed etiam humor quispiam, unde is oritur, male habet, iis ilico ad tempus dolor sedatur,redit tamen vel in sequente noe cives postr1die, vel etiam tertio die similis dolor: ac potissimum, i in victu aliquid deliquerint, aut importunius particulas excalfecerint.Tibi vero hoc
quo maximum indicium assectus erit:accurationem pro ratione prosequeris,nec impense particulam excalfacies,& tenuatoria curationis ratione utens. Quod si1 in vetae quoq; talium quippiam incidat,mirifice hi ex acrium iniectione leuantur. Sed percuranda in his primum doloris accessio est,admota scilicet cucurbita,qud ventosus digeratur spiritus: post id vacuandus humor est,infuso per sedem eiusmodimedicamentoru aliquo. Ego vero oleo quopiam renuis subsatiae
158쪽
Α uti assuevi,rirtam incoquens.Porrd aliqui in tali curandirat1one, 1 oleum acceperUnt,maramo dolore cruciantur: postea exiguo interposito spatio excernunt humorem vitreum, atque ex hoc
protinus simul Sc a dolore dc ab affectu liberatur:quippe sublata causa, quae spiritum flatuosum
gignit,omnia conquiescunt.His humoribus contrariam maxime natura habent, qui tenues suntati acres,sed similem dolore inserunt: non nuna autem dc conuulsiones crebras accersunt,Usiq3 ' συντον- r
cum in ore vetriculi sunt collecti: veluti dudum illi contigit,qui paulopost fruginosum humore euomuitiSatius vero sit non aeruginosum ipsum dicere,sed exactam plane aeruginem: talis naq3era qualis pulcherrima est aerugo. Verum huicadolescenti cum conuulsione ς syncope, etiam gu itae quaedam frigidae, pulsus in summo gradu parui erantita quibus cum coniicerem in ore ' νοτίδες. ventriculi,quem publice stomachum vocant,mordentem aliquem contineri humorem, dedi illi aquam tepidam bibere: post quam protinus tale quid euomuit,quale si ipse facere velles, floridis. siniam aeruginem aquae misceres.Cum igitur talis humor in ventriculo cosistit, vomitu est expetiendus: cu in intestinis,iniicere per sedem conueniet, quod eluere eiusmodi humorem sit aptum. lAt id detersiuum sit omnino,oportebitiCum aute talium plurima mordeant,commodisssime ex iis aliquod deligitu , cui morsus absit: eius generis maxime est piissanae cremoriCibi vero exhi- lB bendi his sunt,qui ec boni sint succi, nec facile corrumpantur: quorum etiam exempla in priore llibro iam tradita habes. Quonia vero etiam eorum, qui ex siccitate vehementi tendunt crucian ltur qAmentionem seci,satius fuerit de his etaliquid apponere.Scire nanq; licet eiusmodi affectu, lsi modo curabitur,fiume stationem poscere, eterum curatu perdifficilem esse,vel potius,qui cu irari omnino non possit, si febris occasione est contra Rus. Succedit maxime exitiali phrenitidi.
Nec senatu quempiam ita conuulsoru aut ipse vidi,aut alium narrantem audiui.Nam temere cO.' luulsio vel ex repletione neruosaru partium incidit, qua rone eos, quos magna Phlegmone pron lAA 3.s,. cf. mit,adoritur Vel mordente ec tenui humore, qui neruosa corpora rodat: vel ex ingenti frigo.
re,quod tale quippia,quale gelu,essicit. Atq3 hae tres conuulsiones subinde percuratur: sed, quae ex neruosaru partium siccitate prouenit, insanabilis est.Quippe etiam in libro de marasino docus mus solidoru corporum siccitate omnino esse insanabilem. ino minus adiiciendum quicqua de leiusmodi symptomatis praeterea puto sed nec de iis,quae vitio immodicae vacuationis vel per ati liaum,vel per vomitia, vel sanguinis profusione incidunt: q, & antea de his mediocriter sit dictu, ec posthac dicere ssit necessum,potissimu cum mihi de tumoribus, qui praeter natura incidur,erit agedum. Itaq; libru hunc iam claudam,qn de symptomatis iis, quae Utiq; tractatu maxime eranti Cnecessaria,& praecipue quae cum sebrium affectibus ipsis sunt connexa abunde disserui.
GALENI Μ ET HODI Μ EDENDI ID EST
DE MORBIS CVRANDISO LIBER TERTIUS DECIMUS
Inflammationes, ac Reliquos praeter naturam Tumores curare docet, id que Indicationibus diligenter adscriptis, ac iis maxime, quae sumuntur ex affecta parte. Quid fienus hoc opere actum est,quid oc biso agendum: ac de si ci Insiam1 time. CAP. s. Vo iam genera morborum, quemadmodum quis methodo sanet, docui mus,alterum in intemperie positum,cui antiqua est appellatio: alterum cui nos nomen indidimus cotinuitatis solutione. De qua prima in tertio,quarto,quinto,ac sexto horum commentariorum praecepimus. Post eam de iis, quae in intemperie consistunt, UR3 ad duodecimum egimus. In hoc vero to ltius operis tertiodecimol cla tumoribus, qui praeter naturam incidunt, disse, rere incipiemus,in quibuS scilicet part a naturali habitiI in Mantitate recessct CSane,saE1tate,ari naturalem habitum dixeris,ad ea,quae nunc pa- t διὰ τους III ramus,nihil intersit. At, cu plures specie affectiones in his sint,primum agemus de phlegmone. ω ον
Expedit enim in hac coepisse,ei frequentissime incidit,& Q sebres alia q3 symptomata pericu- Σlosissima excitet.Cum aute veteres Phlogiat sin qua inflammatione intePretereo subinde Phlegistis q.; isti monen appellant,sciri volumus non hoc loco nos de hac phlegmone disserere, sed ea, quae inflammatione, tensione quoq3 in particula facit, qua non modo ipsi tactu deprchedamus, ita et ipse aeger ' proprio sensuγ aduertat. Quin etiam pro tensionis modo tangenti quoq3 renitit pars ,4 laturiphlegmone obsessa,ait 'ses 3 est,st pronaturali habitu: nec dolor illi deest, maior minor ue: cul. quo no nuna ec pulsationis est sensus,oIm smalum amplius increuit,ac potissima cu suppura o, .
159쪽
' In eod.gr ris Rubor quoq; in parte,quae phlegmone laborat,maior minor ue semper visitur. 7 Semper autem Eomnia partibus inflammatis insunt) adeo,ut siue in ipla pedis Vestigio,siue in parte interna ma- ώ nus magna phlegmone incubuit,haec quoq; magiS rubra videntur,quam ante.
i νουσι μορόφις, Tenim ostensum est phlegmonen omnem e sanguinis confluxu consisi ere: qui aliis statimi iubbo 61ho in calidior est,quam pro natura fuit: Omnibus Certe in ipsa parte,quae phlegmone vexatur,cali l est pii b' phleg dior essicitur. Atq3 hoc omnium sectarum commune est, siue impactum tantum sanguine ini monς Rh0 RDinibus vasorum,phlegmones causam velint: siue intercidentiam eius paremptiosin vocant in soti: . a uiti Iis arteriis, siue obstructionem aliquam: siue in raritatibus ratione cotemplabilibus resistentiam. sendum. Quo fit i et cirrationis nditario omnibus sit communis,nempe vacuatio redundatis in particula insegmone obsessa sanguinis.Phlegmones vero,quae in generatione adhuc est, duplex indicintio est,ueluti inreliquis morbis omnibus,quicunq; in gignedo adhuc siint,nec dum absolutione sunt nacti,ostendimus.Nam,quod eorugeneratum iam est,id medicinae artis parti, quae morbos curat, subiicitur: quod in generatione adhuc est,parti, quae futurum morbum praecauet. Atq3i circo diximus no simplicem sed compositam esse totam de iis aegritudinibus, quae in generatio ne adhuc sunt,medenti S solicitudinem,ex ea s quae prouidet,& ea,quae curat.Sicuti etiam, si Oino F phlegmone laborare adhuc non coeperit,sed tamen appareatia subesse in corpore genus aliquod eorum,quae Phlegmonen excitare posmint,in talibus quoq; omnibus sola prouisio indicatur. At,l si nulla adhuc in corpore causa subalitur,tis,qui ita se habent,ea,quae sanitatis est turri prouidetat Ergo,quae causae Phlegmonen accersere videntur,lias, cum iam in corpore sint conceptae, sed tamen exiguae adhuc & incipientes,vtim ne maiores fiant,inhibere conueniet. Atq; hoc precaueritis phlegmonen est ossicium.Cum vero ea magnitudine sint,ut iam phlegmonen creen eas submouere oportet,ac,quantum iam phlegmones genitum est,sanare.
AC communis omnium phlegmonarum generatio ex sanguinis influxu est, copiosioris fφpars postulet: veluti tum in libro de tumoribus prs ter naturam ostendimus: tu' in eo, quit oe inmuali intemperie est inscriptus.Sane copiosior sanguis influit alia quapiam, aliis ue particatis aliquando eum mittentibus,ac ea,qus phlegmone laborare incipit,recipiente aliquando par ticula,qus affligitur,liunc ad se trahente. Partes, Rus mittunt, alias ut copia superuacuum, Vel Uti qualitate moletium,alias viroq; nomine, succum propellunt: qus attrahunt, ea morboso caloret trahut. Porro in doloribus incipit quide causa ab eo,quod affligitur,sed quicquid est phlegmose Gl nes,id superposits partes emciunt. Ergo, ad partem excalfactam vel trahuntur vicini succi, uti noscensemus) vel confluunt ut Asclepiades putabat euidenter cernitur: et constet hoc loco ex ipso,quod cernitur,sermoni fides. At vero,qus dolent,cernuntur ea quoq; phlegmonen ex doloxe pati: sed causam eius quidam omnino non assignat: quidam nullo modo probabilem. Nostral vero sententia talis est. Docuimus in eo opere,quod de naturalibus facultatibus edidimus, Vnami esse natursiacultate,quam excretoriam dicimus.Ea suo munere tum fungitur, cum triste aliquial . sentiti num vero quiddam est ex iis,quae eam contristant,ipsa, us dolorem excitat,causis, quae t cunq; ea sit.Hanc igitur eiicere duplopera phlegmonen interdum in particula concitat. Cumi enim primis suis conatibus nihil profecit,vehementius aggressa quod infestat, expellere, angui nis aliquid Sc spiritusex superpositis partibus in afflictam 11mul exprimit. Atq; hinc fit,et ex do
i iore particula,pro portione confluentis in eam humoris,in tumorem attollitur. Tumores omnespraeter nastura Ex rei influentis natura dariari: quae sint Inflammationis cause. CAP. Vi' etiam ' omnium tumorum,qui preter natura sunt,varietasex eius ,quod influit, natu
ra nascis. Vbi enim flatulenta materia copiosior accessit, flatuosi magis tumores fiui: phleg
mons Vero magis similes, ubi sanguis: sicut eri petati vhi flava bilis: & cedentati, ubi H simili terscirrhosi,ubi vel crassus, vel vehementer lentus humorest, qui parti est infixus. Sane crassu hamonquodammodo iamelancholica amminus meis Lentus autem ex glutinosis prouenit cibis: sed ex ipsis aliquando nerubsiς partibus', visq; cum multum excrementi genuerint.Verum de csteris tumoribus post dicetur.Nunc de phlegmone agemus,ac prius,qusolum sunt coia,ad disputationem propositis,sic deinde,qus filius eius viiij sunt propria, adiici mus. Cu igitur particula aliqua phlegmone urgeri coeperit,videnduest,an pa calore alique,qui in illa prster natura sit ortus,an ps dolorem vel ipsius, vel propinqus alicuius partis,hanc cotra xerit: quo cadempta causa,phlegmone non amplius increscat. Post hanc considerationem proxi
iue illa conleplabere,nuquid vicina aliqua particula sanguinem largius ad parte phlegmone ob sessam transinittat: deinde num totum corpus 'sanguine nimium abundet, Vota
IUammationes in Glando sis omnibus facisi e excitari: quom is Curari debeatnt. C P. Am tibi rurbitroc non excidit,utpote sepe a nobis monstratum, superuacanea, 'quae a V AN lentioribus partibus ob redundantiam vel qualitatem expelluntur, ea in imbecilliores procumbere: atq; hinc accidere, ut glandulf,quas adenas vocant, facile fluxiones recipiant, & maxi mequς rariores natura sunt. Quippe valentius est arteriaru, re venam, re neruoru, ec musculo
160쪽
A rum robur,imbecillius autem ac forte prorsus nullum,corporu, quae glandularum sunt natur Saelimrui fisivi ct propter ulcus,quod in manus aut pedis digitoli eiusmodi glandulae in ingui
'Τ- nibus ocalis tum 1ntumescant,tum phlegmone occupetur, cum defluete t ad ultimos artusF in t εω' lguinem priores exceperint. Q Iin etiam in collo,& secus aures sepenumero glandulae iis quibus lin collo,capite,vel aliqua vicina parte Xlcus est natu, intumescunt: nominant aultaplasmae nag: lcum sic intumuerunt,iRubones.Quord si scirrhosior earum partium phlegmone aliqn fuerit,haec ire aegre sanabilis est ,& Choeras, idest struma, dicit Qtiae nam vero sit strumaru curatio,in pro lximo dicetur libro.Nunc de phlegmonis,qm de iis disserere proposuimus, denuo repetentes di camus,* inhibitio earu incipientium,ex generante illas causa tollenda prsstatur. Primu i 3 de iis,
quae ulcera sequuntur,agamus: postea enim Φ prope magna arteriam aut vena ulcus ortum est, celerrime bubones excitantur. Cernitur autem aliqn ipsaqUOqῖ Vena per totum membru rubra, i κῶλον
ec calens,dc disi elata,ac siquis eam tangat, dolens. Ergo,si Vel totum corpus sit plethoricum,uel linato succo redundet,disiicilis curatio redditur: sin fanu plane sit, facilis. Quippe excalfacere re lhumeo are modice totum membrum,qu6 dolor mitigetur, oportet nosti autem eiusmodi pressi lctiorum materia)ipsi utiq; ulceri tetrapharmaco in linamento imposito,liquatur id oleo potiss1 B mum rosaceo,ue si id non adsit, relaxanti aliquo: toto Vero membro, hapso lanae ex calente oleo limbuto circundato.Quin etiam ipsi victa calida imponi medicamentu oportet, ac super ipsun i calidum extrinsecus cataplasma ponere, quod ex farina vel hordeacea, Vestriticea, vel ambabusi lmistis costet: humorem autem habeat aquam cum pauco oleo. Non secus vero etiam ipsi adent, j quae phlegmone Urgeri coepit, 3 t mitigetur, imponi debebit primo die lana ex oleo calente ma l . . idens,non aut, sicut non nulli faciunt, statim addito sale. post enim sale utemur,cu & tumor per to tum membrum fuerit remissus,& dolor Ulceris sedatus. Quin etiam macedonicum, quod vocat, pharmacum similiter,sicut tetrapharmacum, ipsi viceri imponere licebit: etenim sim ilia inter se lsunt,solo thure tetrapharmacum macedonico superante. At,si Vel plethoricti corpus sit, vel malo isucco redundet,curario per ea,quae sic calent,fluxione ad membrum citat. Atqui nec alia ulla uti datur.Cogimur ergo aliis sanguinem mittere,id q3 aut vena incisa: aut membris iis, quae lesia no lsunt,scarificatis.Mamremm laborate, scarificabis crura: altero cruru male habente,reliqua. Has i j
nanq; vacuationes indicat ipsa copia, sicut etiam succorum Vitium, redundantis succi purgatio- j inem. Ac plerunq; post hec pretidia,glandularum phlegmone desinitiSepe tia vel ipso,qui curat, lad corporis totius Vacuationem segniore: Vel ipso,qui laborat,pre mollitie eam non admittente: l l C eara phlegmone maior evicitur,sic,ut ad suppuratione perueniat. Sed SI,quae Phymata quomigraece appellant,memoratis carnibus,sicubi fluxio in eaS procubuit, citra Ulceris occas1onem ac glandulis.cidunt. Vbi ergo distentae vehementer glandulae sunt, aut alia deniq; particula quaevis, quam l lphlegmone premit, cogimur toto corpore prius vacuato ipsam scarificare. Sane vacuamus totu lcorpus sicut in libro de plenitudine monstrauimus) non modqcu in redundantie succorum est s
habitu, sed etiam cum mediocritatem succorum continet, si morb1 magnitudo suadeat. Siquide dolor,& calor membri,in quo phlegmone sedet, etia si purum ab excrementis totum corpus sit, i lfuxionis causae fiunt Expedit igit parcius id,hoc casu lacere: ac Vacuare, prout maxime tum sta lti laborantis,tum natura congruere videbitur,sstimatis praeterea tum anni tempore,tum regio in e,tum fgrotantis ipsius cosuetudine: de quibus sepe iam in multis diximus sic,vt,etiam si adhi lhita in sermone non sint, subaudire ea conueniat. bi vero phlegmones ipse veluti seruor iam lsubsedit, mitigatoriis cataplasmatis dimissis, ad ea, quς digerunt, paulatim est transeundum. Ac lprimum cum mitigatoriis paulum mellis miscendum. Mox triticea farina in totum prorsus ause lrenda,contentis hordeacea cum melle Uberiore. Deinde ad aliquod eiusmodi digerentium medi lcamentorum est veniendum,qus vel humida consistentia sint, similiter iis, qus in linametis vel lD linteolis excipiuntur Emmota graece vocant) Vel cerati specie. A duris autem abstinedum est, l. qualia pleraq3 emplastra sunt: na Oc phlegmonaru reliquias contrahunt, & rursus phlegmonen lin aegra parte excitant. Quin,si pus aliquod notabile in suppurante particula sit contentum,non pχit quod no nulli faciunt protinus incidere,immo exhalationem moliri medicamentis ad id valentibus,quorum usus ex assectu sit coniectatus: quippe, cum phlegmones nine quicqualin membro adhuc restat, acria medicameta magis tritat,* digerant. Cu vero,quod ex phlegmo i 'ne relinquitur,scirrhosum essectum videtur, fidenter iam Ualentibus medicamelis uteris,sed ob seruato bis in die,quem prςstent effectum,primum man secudo vesperi. Quo d si balneo quoq; l lutatur,etiam in eo tempore fiat. Si qd ergo sgram partem medicamenti acrimonia tritatam via i lderis ita,ut tumentior,aut rubicundior sit,aut magiS doleat,mitigabis eam interea semeto, quod lper spongiam administrahis.Id autem aliqn ex aqua dulci esto, aliquata etiam sal habente, ubi L. scirrhosiores phlegmons sunt.Sin aliqn puris copia medicameta superet nec ea videantur tibi to ltum digerere posse, ' secare exitu et,quod digestioni non cessit,= eo potissima loco oportet, quo μα νMν v. lest editissimum: quippe tenuissimam etiam illic inuenies culina. Memineris praeterea in sectio- l lne & sterius indicationis,quae ad effluxum pertinet: atq; ad ambo respiciens, ita,quod suppura- l iii incide: ac deinceps medicamentum aliquod eorum,qUS sine morsu siccent, impone. Quord si te stare. lSeptima Classis lil illi coputruisse l