장음표시 사용
81쪽
t titas ac quali j tas. habet enI,
i ipsusuere, ese cogitatum es.
subsidere incipi ant,desistendum est.Contra, 1 digeri quid volumus, non prius est dessistedum, Eo,quod ex perfusioe intumuit,subsidat. In quibus Uero, quor minus callus in fractura proueniat, hinniditas abundantior obstat,ibi hanc siccare sicut prius est dictum) conuenienti deligatura,ct perfusione murique Vel minima ouao sit vel plurima,conabimur. ippe minima,cu prius desistat, aliquid conua t,re,qui ad manum humores sunt,per spiritu digerit: ct qui in alto sunt, modice liquat: expedit aut ita solui liquari st, ea, quae per deligaturam sunt expellenda.Plurima vero digerit plus,a attrahitiSane constat in ea quidem deligatura,qus exprimesiminus esse arctandos
fasciarum fines: in ea vero,quae ad renutriendum est coparata,nec minus hos arctados, & uniuersos circuluctus laxiores faciendos. Quoniam aut non solum,quo tempore subueniendum caulo gionendo sit, sed etia quo pacto,est inuentum ,reliquum fuerit de uniuersa victus ratione procipere. Ac,q, in principio quidem sit tenuissime cibandum,id, i de propria phlegmonarum caratione agemus,dicetur. Porro monstrabitur,ct venam incidere interdum oportet, & perventrem superuacua expellere. At, quo ' tempore callus gign1 tu nutriendum corpus est cibis boni A. it.:ssci. succi,5 qui multum nutriant, ex quibus prouenire succus soleat non solum bonus,sed et tenax: ex quali fieri callu maxime expedit, quippe cum ex serosa humiditate ac tenui gigni prorsus ne queat: ex crassa vero,sed qus fragilis sit,ac pinguetudinis expers, gigni quidem poterit no seges F ter,ceterum tempore siccescens, friabilior atq; ita fractioni obnoxius reddetur. Magnitudo calli ea sit,quae Sc ossibus tuto vinculo sit,nec musculos tamen comprimat Nam, qui minor iust' est, hic ossa parum reddet tuta: qui maior est, dolorem musculis inuehet. Attendedum vero dili genter est, Ut vel promoueatur, si minor iusto proueniat: vel inhibeatur, si immodice increscat.Sunt vero, quibus haec emcies, ' ipsius perfusionis tum quantitas tum vero qualitas: praeterea q3 cibo rum quantitas,γ ac medicaminum, quae illi extrinsecus imponuntur,facultates. Ac de perfundendo quidem dc victus ratione supra est dictum. Ex meditamentis vero,quaecunq; emplastica sub
stantiam habent, ac modice calfaciunt,ea callos tum promouent,tum Uero augent: quae Uero di gerendi vim obtinent,ea magnos iam callos diminuunt.Si Uero nec augere callum, nec minuere istudes,sed eo,sicut Vltro proueni es contentuS,medicamento aliquo eorum, quae cruentis ad hi .hentur vulneribus,utere: qtiae, cum modice s Iccent,etiam coagulari ac cocrescere mediocriter callum faciunt. Ac de trasuersiis quidem stacturis haec satisfaciant. De longis vero reliqua omnia ad eundem se habent modum: ceterum coprimedae hae magis in ipso fracturae loco sunt: tum, quod trecessit,retrudendum introrsus est. Quae vero cofracta multifariam sunt,potissimum cum vice re, quemadmodum fieri plurimum solet, iis splenia circundanda asciae ritu incurua Hippocrates Gprdepit,ea q3 vino imbuta tum austero,tum nigro,aestate potissimum. Quippe putres uni, siue oleo quis utatur, siue cera : cum postulent amplius, o reliqua, siccari, utpote vitio ipso reliquis maiore. uin etiam medicameta quoq; omnia ex siccantium sint numero,sicuti ille praecepit, si j mul modum ipsum siccationis definiens: etenim ex enaemis eiusmodi esse pharmaca vulniati5d li si protinus ab initio quis ipsis utatur, tale esse debere enaemon suadet, quod imbui sit aptum. Ae ireliqua quidem Oia ex illius praeceptis sunt perageda,non in ηs,que dicta sunt, modo,Veru etiam siue nudatum os ' desecari serro postulet, siue fragmenta quspiam Vel tupsum eximere et en lipellenti naturae subseruire oporteat. De iis vero, qus cruribus supponunt,organis,quos Solenas l grFi vocant,quscunq3 Hippocrates addubitauit,vienda ne sint,nec ne,& omnes norunt,& laui dandas esse rationes censeo. Quod aut neotericis inuentum est glosi comon,qUO maxime tem- lipore gignedi calli utimur,laudandum id quidem, quatum aliam quavis eiusmodi machinarum, ducimus. Verum non videtur id Hippocrates nouisse,quanqua alias in organis, quae Usui foret, excogitandis no indiligens. At vero,quod cruribus subncitur instrumentum,' ' recte illis exco Oitatum est: γqd per unicum axem,qui in fine machins ad inserna eius partem est coli 3catus,co trarium nixum tori membro gemina tensione essicit. Nominatur earum altera, qus Utiq3 mem- Hlbrum tendit in directum, Q Euthypo dest infectum procedes: qus vero prius sursum, mox deorsum, Metalepti grςc icitur, quasi translativam dixeris. Obeuntur ambe perta j queoru circumplexu. Porror aptissimus in huc usum laqueus est, '' ' qui duas habeat appedices.Pl Hicigitur, cum in partibus membri,que infra fracturam sunt,iniectus est,priorem siue euthrporon cit sensionem machiis Lipsius axi circumpositis. Cum vero in partibus, quae supra fra cturam sunt,idem laqueus imponitur,mefalepticen tensionem emit, actis videlicet ipsius bra chiis prius sursum, mox deorsum: quippe hec quoq; circundanda axi sunt. Porror circvactum ac lueluti flexum brachiorum laquei, qui a superioribus partibus ad inferiores agitur, per trochilialfieri oportet,q in lateribus soli omestini posita. Licebit,e olena voces eiusmodi machinam, ec cum adtestione sic, Solena mechanida aut Gotto nason mechanicu. Verum de instrumentis uberius prccipiemus,quado ' de luxatis, agemus: Ubi etiam de varietate deligaturarum, quς
superimponuntur,non minus dicetur.Nunc vero,posta de mechanico Solene mentionem feci, qui plurimum cruri commodat,tum alia 3,cum reponitur: tum vel magis, m ςger cubile mutat, aut etiam e Ventre aliquid excernit: no ab re fuerit,quo nihil tractatione de eo desideretur, multo
magis illud doliocomion laudare, cuius alterum latexum item hi tabellulam, in qua pedem col-
82쪽
A Iocant,quo nulli non quadret membri magnitudini,mobilia faciunt. Ac de reliquis quidem sta
diutis haec nosse, cum IJS, quae Hippocrates praecepit, sat fuerit. De curandu Fradiuris Osum, quae in Capite considia L CAP. 6.
E ijs vero,qus in rapite accidunt,Hippocrates certe integrum volumen scripsit, ubi omnia /p1aecipit, quae in iis sunt agenda: os, cum huic operi fine imposuerimus, enarrada eius opera aggrediemur. Ad praesens Uero, qm in his comentariis, S quae supra ea,quae ille dixit,sunt m ueta,adiicimus:& qus indefinite dixit,definimus: necesse est primit de cauis excisoriis scalpris, quos graece Cycliscus vocant, mox de iis quos a lenticuis specie Phacotus vocant, post hos de angustis scalpellis, demu de medicamelorum usu, aliquid agamus. Ergo defracturis caluaris quγdam usq; ad secundam laminam,quam grsceDiploen Vocat, perueniunt: qusdam usq; ad inter nam ostium faciem: qusdam etiam simplices fracturae: quedam contusiones: quaeda vestiola eo rum, quibus inflicta plaga est. Quae igitur simplices fracturae ad secundam usq; laminam perue niunt,qs,quos modo diximus, angustis scalpellis indigent. Expedit 'aut hos ut numero multos, ita magnitudine impares esse,necubi desis quod operi sit commodissimunt: postea vero nudato, prout heri solet, vitiato osse, Utendum primo quidem latiore: secundo loco,eo, quod illo est anguB situs: mox ita reliquis deinceps usq3 ad angustissimum.Hoc vero in ipsa diploe est viedum. Post Aabulem aes haec tum prorinus,tum ad finem QR,' siccis medicamentis vi medendum: ob id ipsum M graece,id est capitalia,sunt dicta.Ea ponuntur ex iri illyrica, ct erui in di inanna, rearistolochia, ct panacis radicis corticet: in summa, Oibus, quae extergere citra morsum possunt. Ipsa nanq; generatio carnis, narure opus est: itaq3 S gro ad ea re nihil opus est arte medica. Vt aut, quae .puenit caro, coalescat circulisreat hi omni ossis parti, id inde maxime eueniet, si1 neq; sordes super eo sit,nec oleos a quepia pinguitudo.Id igitur est, quod inris medici ad carnis produetione Praestant,ut totus locus siccus fit, tu quaelibet vitiati ossis pars plane pura Athhaec quidem olum 1 raciturarum,cu caro in his produci incipit, comunia sun t. Ex fracturis vero,quae ius Gebritasq; membranas perueneriit, si simplex tiri fraetura sit, iam dictis scalpellis angustis utend um: Sin cucontussione aliqua,quod corusum est,e di debebit,id q3 vel terebellis 'prius in circuitu perfora tum,mox deinde scalpris admotis, vel prSunus ab nitio cIlIcis. Ac quae per terebellam quideratio fungitur,parum tuta est propterea, Mum audacuIS eam tractant,duram membranam, quae
ossi substernitur, no raro violant: Quod vero a cycliscos opus administratur,ne id quidem Oino vitio caret,cum quatiat immodice caput,quod potius quiete postulatiMihi igitur hic quoq; plae C cet, si magnae sint fracturs:& ossa,quae fracta sunt, vehementer mota: cycliscis uti,quippe paucis excisionibus facies lenticulatis excisoriis locum. Sin firma plurimum ossa sint, foranda terebella
sunt. Quidam ausiquo minus usquam aberrent,eiustaqdi terebellas excogitarunt,quae mergino possin quas ab argumento Abaptistas dicunt: circucurrit em m parum supra terebellae acutam cuspidem circulus quidam parum extans. Sane expedit complures id genus praeparatas habere, ad omnem caluariae crassitudinem.Nam crassori longior terebra conueniet, Voco autem ita, cu ius spatium,quod inter summam est cuspidem, et circulum qui extans circucurrit, maius est: te nuiori breuior, est autem huic quoq3,quod interest inter cuspidem,et quod circumcurrit,minus. Aliqui vero siue illos his timidiores, 1iue tutiores appellem) etiamjs, quas Choen da dosi sunt usi.Tu vero,si neq; improuidus eorum,quae fallere possunt,sis futurus,neq; plus,quam satis est,timidus, modissime cyclisicis Utere: re primo quide aggressu,tatioribus: postea magis angustis, donec ad crassam membranam perueneris. Caeterum, quod excidi oportet, id totum circulo cycliscis nudandum no est,sed ex ea maxime parte, qua fractura est grauissima. Nam praeter alia, etiam membrana ipsa ab ossibus, quae vehementer sunt afflicta, celerrime recedit, adeo,ut nullus sit metus eam,qus iam seiuncta est, tetigisse. Si vero unam semel nudaveris partem: ac scalprum, D qui in cuspide praefixam habet obtusam leuem Q lenticulae speciem, aciem vero per longitudine ereetam, si1bmiseris: ubi latam partem lenticulae super membranam statueris, series malleolo, ac sic caluariam diuides.Euenient enim ita agetibus,quae requirimus,oia.Nam mebrana, ne si dor mitans quide quis agat, lata fantulent iculae paria occurrens vulnerari potest: quo d sicubi adhe reat caluariae, huius quoq; adhaerentia innoxie dirimit ipsa lenticulae rotunditas: subsequit vero Prseuntem eam a tergo ipse scalper caluariam sectas. Quare, nec quin minus cum periculo,nec qui celerius perficiatur, sorandi modum alium inuenias. Maxime aut hunc in vehementissimis dia riuris laudisis: quas utiq; recentiorum no nulli medicorum graece Engs semata ec Camaroscis nominat: Engs lomata quide, que in medio sui membranae innituntur: Camaromata vero,quae candem ipsam partem,exaltatam habent,caeterum,qua primum ab integris fracturs partibus di duci egra coepit, intro magis recedunt, ac membrane innituntur. Quippe celerrime in talibus, quod egrum est, totum exciditur: utpote cum promptius subintret lenticulati scalpri finis in iis, que plurimum a naturali habitu recesserunti inlin etiam instrumento,quod Ostagran vocat,ali quibus ossium,que vehementer sunt comminuta, uel exaltatis,uel conuersis,ea potissimum par te,ut demittatur lenticulatu scalprum, preparabimus. Quo facto succedui deinceps omnia, quia bus est opus, cum securitate simul ac celeritate: ut sermo dixeris celebre illud dictum in quid
ae antiqui etiamulti, hnt, Vt Linacer uertit. Sunt in qui ad
83쪽
ll reliquis omn1bus probe se habere: Dim tincti inhene coepis arabet. lis vero non totius di- Ei midium,sed vel tobum, 'el paulo minus totum habeas, 'bilenticulatu scalprum Imnuleris. Atq; haec optima esst fracturarum,que in caluaria sunt,manualis traetatio: quam Clis rurgian vocant. Quatum Vero cxcidere conueniat eius, quod a fictum est, deinceps pona. Quoa vehemeter est confra 'tum, id totuni est auferendum. Si vero ab eo fragmenta quaedam longius excurrant, quemadmodum aliqn cernitur accidere) haec persequi ad finem no expedit, illud persuasum hahentibus, minime futuris,Vs ex eo noxa sequatur vlla, modo reliqua omnia rite sint peracta. Nost enim non semel aut bis,sed plane persepe, 1ic facietes voti compotes fuimuS. Indicatio vero agen. dorum hic quoqUe ex natura ipsarum partium affectarum subministrata est. Nam deligaturam, quam in alηs fracturiS,ceu maxime phlegmonas arcente,ratio inuenit,capiti adaptare no possis: l itaq; ne quod affluit reprimere, nec,quod in egris partibus continet, exprimere queas: sine qui-l bus praesid is nec reliquorum ossium ullum seruari fanum potest. Na pone in brachio ad med ubi iam usq; fractum os esse,neminemq; postea prostrae ure legibus id deligasse: omni no necessum erit saniem,non solum,quae foris sub cute S sub musculis est collecta,sed etia, qus in medulla es
t tinetur, tum ipsam primum ac maxime corrumpere, tum cum ipsa OS Universum: quando etiami nunc quoq3 omnibus rite peractis aliquado talia contingunt. Quomodo ergo non vel magis in Fl capite ea accidant,cum nec deligaturam, quae fracturis debetur, admittat: omnis sanies pronat feratur sic, ut super membranam Universa coaceruetur et In aliis igitur fracturis deligatura cu ritet adhibetur, tantum abest,ut superuacuam aliquam humiditatem colligi in laeso osse patiatur, ut etit gracilius,* pro naturali habitu,membrum reddat: In capite Uero ratio, que per deligatura est exe li cogitata,nec po test ita rum os ipsum confractu, tum,que illi circunstant,iiccare,ut neq3 phlegmo lj nen contrahant,neq3 penitus Vllamessiciant saniem: nec medicamentum est ullum, quod vel inll alijs quidem partibus citra deligaturam os fractum,quatenus nunc dictum est, siccum atq; ab 1lperuacuis puru reddere valeat. Necessum igitur est nobis primum fracturae aliquid nudare, quo lvidelicet detergere dc abluere saniem a membrana liceat: post vero,cum phlegmones reptas prae terqt,omnia 43 sicca ad Unguem sunt,carnem producere,ac cicatrice locum includere. No cit hic sermo nudus,rerum q3yacuus,cuiusmodi est ille sophistarum,qui opera artis neuc 3 quaerunt,cur
capitis fracturς callum non ducat. Ducunt enim,viri boni. Vos in tam dementes estis, Ut eorum, que non sunt, rana sint, causas assignetis. Nouimus enim aliquando sincipitis os fractum: quod autos huic ossi protinus succedit, temporis os vocatur, in quo ipsas squamatim copactas comis suras esse accidit: in eo luculenta fractura longistime pertinebat: quam ipse equidem minime ungens,sed tantum sincipitis os excindens,hominem sanaui si ut nuc quoq; multos iam annos linuat. Quδd si sincipitis quoq; os dimississent, putruisset citius, quae illi suberat,cerebri mebratia, lΦ callum fractura duxisset. Nam,si nulla ex lesiis partibus fanies intro flueret, superfluum esset los excindere.Ergo illi,prout solent, nugentur. Ego vero in alia similiter se habente fractura cogittaram supernum os dimittere, ac, quod a lateribus erat, quod fanies deflueret, eximere: mox, cum toc crassitudinem eius Zc duritiam estimassem, Utilius sore iudicaui supernu os potius eximere, i lob defluxus solicitudinem cerebruni Valenter concutere. Cogitaui preterea accidere posse, ut, si a latere magnum fieret in ossibus foramen, promineret fortassis hac parte cerebrum. Est porro ec lin lateribus non uno in loco etiam neruora,horum q3 non leuis mometi, quidam exortus: cum tin supernis capitis ne minimuS quidem Usquam oriatur neruus. His admonitus abstinui ab exi ni edo osse,quod in latere capitis esset. At callum semper duxit,modo rite curaretur. Ac ia,quod ldisquiramus, hoc sere superestique nam sit, posti foratum os est, tum medicamelorum, tum Uni luer1s diligentiae nostrae prςcipua Oium ratio: Virum ne ' blandiss1aia,&qus maxime Voluptari s A. ii L f. t. cf.
cubantis subscribat,veluti qua nunc pleriq3 Vtuntur: an que huic maxime eli aduersia, nempe que i per medicamenta,qus vehementissime siccent, perficitur: cuiusmodi 8c Meges Sidonius lauaat, H re ciuis quidam noster semper est usus sic, Vt etiam emplastrum, quod Issin vocant, ilico nudatae lmembrane imponeret,ae super hanc foris oxymeli. Sane istenex erat satis exercitatus in hac artis parte: ceterum neq; sturn quempi amaas Vtam Vidi,nec ipse uti sum ausus antum tamen testi fficari Eudemo povum nam id seni nomen erat magis fulsi e seruatos, qui ab illo curabantur, Φqui ab ijs, qui bladis utebantur. Aggressus vero fuissem aliquando ipse quoq; experiri eius nocti
curationis rationem,si perpetuo in Asia mansissem: sed, cum Roms plurimum agerem ciuitatis.1orem sum secutus,permissa iis,quos ClitaruNOS VOcat, maxima eius nodi operum parte. Csto j rum ipsam rei naturam sstimans, talem quandam determinationem longa nostra experietial confirmatam concipio. Qui auditorius meatus dicitur,non solii usq; ad cerebri duram i membranam pertinet, sed etiam neruum contingit, qui in ipsum a cerebro de
j stendit.Is autem, quaquam ita positus in vicino, tamen vehemetismima si l ori dictum prius est) medicamenta tolerat.Nihil igitur miri sit,si post l. sorationes crassa cerebri membrana ante,u notabiliter phlegi mone occupetur, Valentissimis gaudeat medicamen j iis, ceu siccam naturaliter substantiam habens.
84쪽
Ventriculi exemplo uniuersas Partium Intemperies curare docet, siue illa quidem Simplices, siue cum Succorum affluxit, consstanti
Galenum 'veritaris ac silentiae Hudio infammatum M Exercitationem tantumac ob Amicorumpreces, hos, se reliquos omnes libroscripsisse. CAP. I. Edendi methodum,Eirgentane charissime,qua olim in Hieronis gratia scribendam suscepera, postea, ' illum subito longum iter ingredi coactu non mito post die obhsse nunciata, ipsi quoq; persequi destitimus.Tinn.mihi coscius es,neq; hoc me Opus,neqhaliud ullir,popularis avrs studio fuisse aggressium,sed quo Vel amicis gratificarer, velme ipsum simul utilisssima rone ad re propositammercitare,si Mad obliuionem seni γ ut Plato inquit , τὸ τους λή mentarios mihi reponere. Vippe multitudinis laus, comodum ad usus non nullos instrumentu vivetibus aliqn est: mortuis certe nihil prodest, si cut neq; viventiu quibusdam.Na,qui Uiuere in tranquillo optari ,.ac fructum ex philosophia ceperunt:& iis, q corpori curado susticiunt, sunt cotenti: ijs Vtiq; impedimento no paruo est apud Vulgu fama, ut q eos a rebus pulcherrimis plus iusto trasuersos ausexatoeeluti me quom ny igno iras ab iis,q sunt molesta,sic non nunqua tedio affect ut bono interim spatio ne tangere quidd li j ibru possim.Ego vero haud scio qua rone) ab ipsa usq; adolescentia mirifice,siue inspiratus, siue
furore percitus, siue qu0modocuq; dixisse libet, Sc vulgi fama contempsi, 8c veritatis scientiae sta 'studio flagraui, nullam esse hoibus nec honestiorem nec diuiniorem possessioneda ratus. Atque ideo nulli librorum meorum nomen mea prsscripsi: immo vos sicut ipse testis es) rogaui,ne me immodice ut soletis) apud homines laudaretis: nec nomen meum operibus,qus prodere,inscriC heretis. Ob hsc igitur ola et medendi methodus,qua inceperam,i me est deposita,cum capita 1n uentorum breuibus commentariis mihi ipsi scripsissem, nec ullam plenilrem docendi rationem μ. etiam num adiecissem. Nunc,qn re tu,& alij ex amicis non pauci exigitis,quae subinde me opere in aegris peragere vidistis, ut ea in comentarios redigam,adiiciam huic operi,quod reliquum est. uid perioribus libris e facilum, quid Sequentibus agendum: γ quod Imbeciliuatis asse tum
Empirici Dogmatici non refcte Intellixerunt. C., P. z.
FRgo in horum commetariorum textis,quarto,quinto,ct sexto,quemadmodum similarium inltrumetalium*partium coem morbum curari conuenia scripseram,idcirco nimirum ab eo auspicatus, Φ 8c conspectior reliquis esset,ae euideter Oes propemodum priores medicos, qui certa methodo artem tradere polliciti, amethodi in ipsiis curationibus deprehenduntur,confuta retiNam,cum ab Hippocrate discesseris,qui nobis olum ' salutarsu praeceptorumJ- semina prae τῶν bui reliquorum certe nemo vel conatuS est genus hoc morbi methodo curare. Postulant aut, re iquae Hippocrates ipse reliquit,non malos agricolas, qui ea tum seminent comode, tum augeant, 'tum perficiant. Id aut fecisse ante nos neminem,sed plerosq3 etia semina,quae reliquit, corrupisse, iis,qui animu aduerterunt, clare mostratum arbitror. Itaq3 hoc morbi genus vel co tinuitatis sola D tionem, vel unitionis, vel qualitercunq; est libitu, appellare cuiq3 permissimus: qn de noibus nec in hoc opere, necin alio medicinalin ullo laboramus, sed quo pacto artis maxime fine corisequa mur. Revertamur aut nunc ad morbu eum,qui Orim est primus,nepe,qui in similaribus nascit, quibus sprimum animantis funetioneS reseruntur acceptae. Siquidem monstratum in aliis ope ribus est, queadmodum instrumentalid quaq; partiu aliquid agere dicamus, veluti oculu videre, aut crus ambulare: Esse enim sicuti id,quod precipuu est actionis crura,non cruris totius, sed musculosi in eo generis: sic visione non oculi totius,sed crystallini in ipso humoris: ac in reliquis quibusq; organis ad portionem. Porror ostesum in secundo horum voluminum est genus hoc mor hi non solii cognitu esse maxime necetarium, sed etiam nemine ipsum ratione curare posse, qui prima corporis elementa non norit: Preterea no intelligere ea,qus dicat,non nullos eoru,qui ra tionales se notant,quoties imbecillitatem esse dicunt Vel ventriculi, vel intestinorum, vel iecino ris, vel oculorum, vel alterius cuiuslibet partis.Si nanq; ita notant infirmitatem impotentiam elaad naturale opus,nihil plus plebeio intelligunt: quippe que dicere audias imbecillum sibi ventriculum esse,non enim concoquere ea vel minima leuissima Ela,qus sumpsit.Quord si imbecillitate quae est in vetriculo,aflectu quempia esse aiunt,interpretent,quaeso,nobis,quem nam demu huc esse volunt, queadmodum in phlegmone secerui: nam Empirico sat fuerit, si symptomata labo
85쪽
rantis particulae exposuerit, nempe tumorem praeter naturam,re renixum, A pulsatilem dolore, Eae tensione, re ruborem, alia q3 id genus: imponit 43 non nunin breuitatis docendi causa cunctissimul collectis unum nomen, sicuti coprehensis iam phlegmonen Dogmatici vero no itidem,l sed ipsam morbi natura inspiciunt,qua symptomatum illoru collectio necessario sequit. Siquide Erasistrato videtur sanguis,qui in arterias incidit, ubi spiritu impellitur,in exitu earum impactusi herere,id 53 phlegmone esse. At par arbitror erat vel Erasistratum ipsum,vel alique ex sectato l ribus eius 11mili modo,assectu,qui in imbecillitate cuius a partis subest,interpretari. Tan* enim de phlegmon in quid na translatus naturalis partis habitus sit explicuit,ita ratio exigebat, ut Sctranslatio cuius 3 particulae in imbecillitate ab eo explicaretiNon enim, cu pro naturae ratione est affect ad propria actionem est imbecilla: sed accessit oino aliqua praeter natura Occa11O,que eam dissoluit deiecit Ela, ct mortuae simile effecit: qua utiq; nec Erasistratus dixit,nec Herophilus,nec alius quispiam medicorum, qui de primorum corporis natura ausi aliquid pronuciarenon sunt.
Commu Methoi Intemperier Dignoscende curandie. C AP.l AEterum immorandum in his diutius non est,cum praesertim abunde prius monstratum sit re genus hoc morbi utilissimum esse,quod a medicis disquiratur: re,qui commode id sit tral ctaturus,huic necesse prius esse de elementis considerasse. Itam, qui nobis habendus sermo est, is Fl totus ex prius demostratis elementis absoluet: de quibus Unu ut scis) volumen edidimus, quodi de Elementis secundu Hippocratem inscripsimus. Sane eade o nio de corporis natura est tum Diocli,tum Mnesitheo, tuni Dieuchi, tu Atheneo, tum probatissimis sere quibusq; medicor itidem ut prsstantissimis philosophorum: ut qui ex callido,frigido,humido,& sicco mista putenti tum alia corpora uniuersa, tum vero animantium in primis. Caeteru et,qui de his Oibus primum
l Pronunciauit,demonstrauit q3,iustu est,arbitror,reddere,quod inuenit. Ideo * te nos ea fi Hipi Pocrate elementa vocamus: etiam si maxime Chri sippus, Aristoteles ue, aut alius quispiam me i dicus,philosophus ue,similiter de iis sit opinatus.Ergo,qm unaqusq; animalis particula proprial actione edit,qus tm ab aliarii actionibus differ quantu ipsa particula ab aliis,q illas edunt, est di i uersa, differt vero ab alηs particula qusque eo, Q calidio vel frigidior,vel siccior, vethumidiox fit:aut Q binis hora quibuslibet sit affecta,) qui tueri actione vult, hic teperamentu earum custo diat,oportet. Custodiet aui,si id,quod ad calidius est couersum,refrigerabit: quod ad frigidius in clinatum est,calfaciet: Pari modo,si,quod adsiccius est alteratu,humectabit: quod ad humen itius est versum, siccabit: Rursus quom,sii siccabit pariter ac calfaciet, quod humida est redditum, lsrigidum: siccabit pariter 8c refrigerabit,quod humidius simul et calidius euasit:& in reliquis a. duabus coniugationibus ad portionem.S per enim pro eo,quod exuperat, inducedum eousq; contrariu est, quoad particulam in symmetria, Sc naturalem habitum vindicaueris . Ac genere quidem,ois fgritudinis,qus in similaribus consisti ia dicta mihi mededi est methodus. Cu enim
octo earum sint disserentiae,veluti inlibris de morborum differentia est traditum, octo nimirum erunt SI mededi rationes, quarum una quor medentis consilia diriguntun curationis meta cois li , em est,ipsius similaris corporis alteratio: quadoquidem etiam morbus ipse ex intemperie oc natur l- temperamenti alteratione est ortus. At,que membratim medicatio agitur,ex his duobus con licitur,nempe materis copia,& huius congruo usu. Ac medicamentoru quidem copiam tum ex Iibro de simplicium medicamelorum viribus,tum ex ea,qus de eoru compositione prscipit,me-- lj ethodo haurias,licebit: Eorum,que ad victus rationem pertinent,hinc sumimus. Sed &, quemad' μοριου, i. pala modum cuiusq; morbi intemperiem agnoscere Oporteat,ex tribus operibus intelligas,primo eo,
quod de Temperametis: secundo eo, quod de Partibus afflictis: deinde eo, quod Ars medica in 'scribitur.Non est uir ad ea,quae nunc ordimur,iis,qui prudeles natura sunt, ac cogitatione in pri lmis exercitarunt,multiS pterea opus: cui neutru horum adest,huic certe ad praesentem disputatio nem non parua re est opus. γδd si in prauae doctrine secta praeterea sit altus; hic geminum tem H Pusrequirit,alterum,in quo Prauas opiniones dediscat: alterum, in quo melioribus se exerceat. l .d Rationalis curatio Intemperiei, quaein Uentriculo Vl, disserat ab Empiricorum
SAner te scimus Sc ex ijs,quae in uniuersum dicta sunt,particularia p te inuenire posse: & alioumultos id genus morbos a nobis percuratos Vidisse sic,ut utraq3 ratione particularium tracta tionem minus requiras.Sed,qm uet Plato aio non possunt,quae scripta sunt,non e manibus excit LGent dere,quo,siqn liber in alteriuS no CXercitatae rationis manus deuenerit, facilius huc doceat, adiici
ἐαυτ Ae particulariu quaepiam oportet: ex quibus et protinus clare id,quod proxime dixi, intelligetur fie ipsς ης - posse,ut s 'te ipsumγ particularia inuenias. Siquidem ipse ea per me ipsum Oia inuestigauhro μ' t iste M Viam monstrante: qia,si praeceptores secutus fuissem,ipse quoq; ventriculo imbecillis sit ις p s j μ vieibi; adstringentibus 8c subamaris uterentur: Vino quoq; similiteraustero: prsterea ab p quod ex mali cotonei conficitur succo,alijs eiusmodi,quae deuorantur,medicamen '' is At vero,quod ad ea pertinet, quae extrinsecus applicantur,primum perfundi ventricuIum absinthio ec oleo crudo iussissem: mox hapsum lanae tum ex iisdem ipsis, tum vero ex unguentis inelino,& mastichino,& nardino imponi: abiis ceratu ex hsdem copositum: post alia pharmach
86쪽
A utiq; ceratis valentiora,quae a medicis Vocantur epithemata. Ea tum ex dictis Unguentis,tum ex ijs,quae similem vim obtinent,medicamentis componuntur: in quibus est aromatum qu a multitudo non parua, spica nardi,& amomum,& calamus aromaticus, ct iris, S Iadanum, & imalaba thri solium,& styrax,& bdellium,S opobalsamum,ct balsamum, Sc Xylobalsamum, reliquus aromatum catalogus. Quod si horum nihil prosecisset,commune olum remedium,quibus imbe -- cillitas noce in fine adhibuissem,nempe rubrificationem, γοινιγρον grsce vocant,) que vel perlthapsiam, vel sinapi, vel tale aliquid excitatur: deinde ad Vsum aquarum calidarum ablegasti Mσισυμ i. Quippe citra hec Empiricus nihil nouit,veluti comentar' eorum docent. Quintus vero iis,quil ολ usto si de cruditate aut in appetentia quererentur, primum quidem exercitari suadebat: tum esse,qus eclconcoctu Φ secillima essent,& non multa: quibus haec non contulissent,cogebatur ipse quoq; ad Empiricorum dogmata confugere.Nam quis nescit,quemadmodum calidum, frigidum, humsdum,& siccum,mordere sit solitus, balneatorum esse nomina dictitans c sine quibus in methodb curare partium imbecillitatem omo non est. Quare per hos nihil obstitit, quo minus ipse quom eadem institissem via in eiusmodi assectibus fanandis. Verum ratio me docuitoctb b illi ven 'Li. triculi curationes.Vidisti igitur re tu quosda uno die,vel potius hora, frigidae' potione leuatos: με ' λ' i B quorum alii s non aquam modo dedi fontanam recentem, sed etiam, quae nive esset restrio erata, veluti Romae preparare solent, calfaciens scilicet prius, quam ipsi dicoctam appellant: cibos praeterea ad eundem modum refrigeratos identidem me illis permittere vidisti: in quibus est, Sc qua Melcam vocat, unus is quoq3 Romelaudatorum ciborum, veluti etia Aphrogata: sed AI frigide facultatis fructus; similiter refrigerans iisde dedi,5 ptisanam probe coriam, pari ratione restrio Araci,alia id genus sexceta. In quibus Unam rem mihi proposui, ipsam frestrigerationem. VIui aut absinthiu, 8c quicquid adstringeret, contingere: veluti alios rursus arefiigeratibus abstinui lCalfeci aute omni ratione, Vinis Vetus eX eor um genere fluae iacultate valde calfaciunt, exhibens cuius maxime generis sunt Falernu,& Surrentino tum nutrimetum, quod calfacitat vim habet ret,cu largo pipere. In no nullis omneconsilia curationis ad siccandis direxi: dabam qj ijs tum ci bos,qui natura essent sicci ac probe inati: tum prorsus exigua ponbne.4niunxi aut Δ adstringenitium olum usum: que unum,qui illis citra ronem medentur,norunt. Alist vero non pridem, qui
iam adeo siccatus fuerat, ut simillimu habitum preferretiis,qui marasmo marcescunt, anaui coli uariis omo exhibitis,iis, quae egregii isti medici suaserant. Quippe no ex alia occasione eδ periculi venerat, cii inter initia exigua intemperie ex siccitate, quae madefieri postulabat, habui et o . lC Q ii, qui eum curandu susceperunt, tum absinthio potantes, tu amaros asparagos, ct bulbos eden ldos dantes, item cl3 mala cotonea, ec cestiana,& punica,post quoq;,ubi venter nihil horum continebat, etiam rhois succum bibere cogentes, tum, quae paulo supra dix extrinsecus imponentes:
paulo minus, omnis madoris expertem reddiderunt: h unc nos fanauimus omni ratione hume,ctantes,ipsi sta materiam inuenientes ex ea methodo,quae in opere de medicamentis est tradita. Quae Ventricula intemperies Citim assecurim: quae Longo tempore, cum Periculosanenturi C P. s. lNAm,sicuti in libro de demostrativa sem dixi, numerosis medicorii inter se dissidiis undiq; confusus, ubi me ad iudicandum de his conuerti, intellexi prius in demostrativa methodo lexercitandum me esse. od cum multis deinceps annis fecissem, sinsula ipsi dogmata subieci: latq3, prout inuentorum indicatio me ducebat, ita curationes mststin.uerum, qin id non oes salte uentione.' polliunt,expediet ipsis scribi per octo curandi indicationes particularis materiae comparadae in ditationes,a ventriculo rursus sumpto initio,qm huius primum metionem modo fecimus. Ac l
. secillims 'quidem ad curandum alterationes sunt,quae ex calido & frigido consistunt,propterea: l , nanime activis qualitatibus corriguntur.IEgrius curantur,quae in humido sicco q; habentur. l Q imbecillis' ut sic dica) magis materialibus qualitatibus eoru curatio perficitur, potissimu si lD cum humectandum esse requiritur. Ac tempus quidem caloris frigoris 43 reparadi, par quodammodo est,secitritas in impar.Nisi enim cuncta,quae et,quod curatur,circadata sunt corpora, vali, i lda plane sint,metus est,ne in ηs,quae refrigerent,noxam contrahant non levem. In reliquis dua bus qualitatibus securitas similis est. Tempus curationis in sicca inteperie multo amplius quipol ' lpe,quod senium in fanis est, i icca inteperies est in sgris. Itaq; etiam insanabilis est, 1 prorsus si consummata.Est aut prorsus cosummata,vbi solidarimitariu paritu substantia reddita est siccior.
De Madruplici corporum cuinunda Siccitate, ac de optimo Melli, Lucis,ceteris que cibis, quisiiccatis corpori bin conueniunt, eligendis' C A P. 6.
NAm 'est ct altera siccitas, viis; cum ea,quorum subsatia A humore concreto constat, sicut caro & adeps, sunt liquata. Etiam tertia, cum propria humiditas,unde partes nutriuntur, omnino est absumpta. Continetur ea in omnibus animalis partibus, ceu ros quidam per eas sparsuς: de qua dictum aliubi saepe est. Hanc igitur inserere particulis sine nutrimento no est. Ideo q3 difficillima est omnium eiusmodi aflecquum curatio. Diuersa ab 's siccitas est,que in propriis cuiusq; particulae exilibus arteriis venis 3 cQsistit: prouenit re haec ex sanguinis penuria. Omnibus itaq; his siccitatibus maxime contrarius est austerorum usus, siue ea cibi sint, siue potiones, siue etiam medicamenta: quippe quae, siquid in iis superest naturalis humoris id absumunti partim
Septima talassis si reis i iiii ebibentia,
87쪽
in sinum ventris per ex mos meatus exprimentia, partim actcontinentes par Ates trudenria. Curabis igitur ipsas,si meatus,qui contracti sint,dilataueris raciquod in vicinas particulas est compulsum,reuestu:procreasta Iasi ilarium partium propria humiditate, humediantis nutrimenti ope repleas,veluti nos, queremem auunUS a me cis siccatum, curauimus. I nIs in ea contrarietate, quae in frigido re calido consistit, millam euidenter vincentem habebat in temuriem,nec in Universo corpore,nec in ventriculo: siccus tamen oc gracilis admodum est redditus propterea, Φ Ventriculus eius ex sicca intemperie imbecillus male concoxerat. Huic nanq; omne curarionis consilium huc tendebat, ut humecflaretur tum ventriculus ipse, tum reliquum
omne corpus. auibus autemsingillatim agendistiquibus 43 maxime materiis stim vius, Ut vini co 'Dos essem,non sitab re dicere. Domum ei paraui maxime balia o vicinam, quales multas me in diuitu domibus non ignoras. Ab hac statin, n balneum super linteis mane intuli, Utim ne, li 1pseae moueret, tum siccaretur: tum ante, Φ comodum esset, exolueretur: horum enim alterum con trarium affectui est,alterum moram in balneo minuit. Longissime nanq3 in aqua vertari homi hi nem expedit: ideoq3 etiam natationes utiliores et parui aures' sPmus ν ce Vocat:atos ex ipsis natationibus potissimia, quae propinquae sunt foraSegressui, quo scis et illi ab aqua IO L .l ras non longa sit via: nam aerem balnei in iis,qui ita sunt aflecti,haud quaqua desideramus. Dito Usi autem aqua ad unguem temperata, cum, quae frigidior est, Iatenter frigus corpori infirmo Inli l
inuet: calidior autem cogat constringat v tenues meatus,ac denset. At nos eos,cum coacI1 1Unt,re i
xam maxime quidem celeriter homine sanandum, si fieri posset, ut ipse asinam sugeret: iin 1qgra luaretur expedire, Ut in minimo tempore in aere ambiente lac moraretur propterea, Q celerrime lmutari sit aptum, utim genitalis seminis ritu, quod nec ipsum aliquadiu extra prQpria vase, ' ldo suas vir: seruab Gm rari patitur, sed vel in ipsius maris partibus contineri, Ues ipsius inmi n, Dartibus situm esse postulat. Et sene utilissimum lac est, cum ex1psis matrim1llis quis hause VM- Qeluti Euryphon, re Her A ius,5 Prodicus censentiqui tantum in eo ad corpora reli
sidueiam habuerunt,ut Aiam qui ph thoe contabuerant, ex ipsi mulieriS l
i rent. Verum cum hoc plurimis non placeat,melius est calens adhuc ex mamm1ll1S 1dii. gri' en
triculum cst Ocyssime transferre. Ac optimum quidem, utpote cognatum, muliebre lac eiti de0, id exhimeri sibi ceu pueris pleriq3 recusant,utiq3,ceu assinis, asininum ipsis, dari conueniet.J3
oni id exhiberi 1id1 ceu pueris pleriq3recu, HI,VΠΗS, G - lienim reliquis omnibus ad propositum affectum est utilius: quippe cum tenuissimum sit, re mi ll nime coaetulatur,& quoquo versus Ocyssime 1n corpus digeritur. Eget autem horu Utriusq3, cui lventriculus laborat, utiq; ne coaguletur, comunis commodi gratia, omnibus enim id est incom
alimentum transit,iam coniuent. Igitur tum lac ipsum per se est h1s dandum,tum etiam mellis te luero habenda cura est in eiusmodi alte alimentum transit,iam coniuent. Igitur tum lac ipium per lividi pauxillulum immiscendu.Maxima vero habenda cura est in eiusmod1 affectibus de utriuiq3 lihonLite. Quod igitur mel colore flavo sitiet odore suaui: tum purum adeo,ut totum pelluceat: llac custanti parum acre iucundissimum q3: prs terea tam sibicohaerens, vsisi digito attollatur, coni tinuum sibi nec intercisim ad humum denuat: id omnium est optima. Si vero abrumpitur, nec li demissum ad terram usq; continuitatem seruat,id aut crassius iusto est,aut tenuius,aut anomino tal meres. Voco aut Anomoeomeres, quod sane ae nome ipsum indica . quod ὀξ α νομοrν luest ex dissimilibus partibus,est compositum. Deprehendas autemi si diligetiuSinspiciaSauti crassitudines aut humiditates habere innatantes, quae nec inter se sint similes, nec etiam rotu e t rosum itaq; magis mel est,quod re crassius est,ec cui tales quςp1am crassitudines innatant. cret mentosius vero ac perfici concoqui cla dissicilius,tum quod totum humidis est,tum in quo mulisi in partibus sparse apparet humoris guttae: porrδ,in quo vel cerae qualitas aliqua, Vel propolis, eis id cenus alia austu deprehenditur,adeo non est optimum,ut etia malum sit: quippe nullam penal tus alterius cuiusquam rei eminentem in se cotinere qualitatem debet. inrocirca, quod thymum l plane redolet, non probo: est.n.id Parum coissummatum,nec plane quodam modo mei. lanal no ianoro a quibusdam id laudari, eo ha fieri, ut nonnulli venditores incitari thymis illi iniiciat, i Quo id redoleat, videatur 4; optimum.Ipse tamen, quodin improbe thymum olet, non laudo: l multo ri minus, si cui iniectum thymum sit. Quod autem confusam quadam qualitatem odore austulia pre se serat, id non vitupero. MY eundem modum lac nullam externam qualitatem l
ueluti mel optimum, ad persectionem non recipit. Quo vero tale lac fiat, dc idoneis I trimeniis
88쪽
A alendum animal esto exercitationibus mediocribus admouendum,5 pullus, si Fem laeta au
serendus. Quo d aute aetatis quoi maxime florentis esse debeat, id nemine latet. Curandu item, ut quam optime concoquat,contemptis Videlicet iis, qui, sicisinis quom victus rationem praescri fhemus ridebunt.Si enim Veneti ec Prasini studiosise tores,equorum stercora,qud inteII at, nquemadmodum alimenta con Xerint,Odorantur, tanquam ex eo omnem eorum bonam habia Itudinem cognituri,multo proses id magis nostrum fuerit pro hominis salute nihil taleno prospicere: atq; herbas animal quae non admodum sint humida scenumq35 hordeum, quod sit me diocre,obiicere sed nec illa omittere, Ut asinae corpus refrigeremus, ec sticemus, oc detergamus, ec mddemus.Porror si humidiora,& olentiora,ct flatus plena excreuerit, planu profecto esst non concoxisse pro .Quare aut detrahendum aliquid de alimento est, aut exercitationi aliquid adii ciendu,aut qualitates immutads,aut restigerationis frictionis Ela cura variada. Sin duriora reddat animalis suus,adcontraria est inspiciendum,atq3 illorum aliquid immutadum. Nam,si ipse ola, iquae consideranda circa animal sunt,cuius lacte usuri sumus, deinceps persequar, totam tuendae
sanitatis artem commemorem,quam teneat, necesse est, qui uis idoneum lac praeparabit: nunc l - -
vero dici opus non est, cum alibi de ea traditu sit absolutiuime. Sed ad propositum reuertor. Ac B mihi iam rursius memoria repetes hominem,qui ec lauatus est,& lac sumpsit.Hunc itaq; ad secundam usq; Iauationem quiescere Permittemus: tummodice fricabimus,ec pinguiter, utique si lac,
quod sumpsit,iam ad unguem confecit,id quod rum ructu, tumVmmculi mole licenit -- - .cere. Modicum vero temporis inter primam secundam lauationem interuallum erit, si qua tuor aut quinq; equinoctialium horarum spatium intersit,scilicet si tertio adhuc lauare paras: sint Palite plurium.Sane tertio lavabis, si multis lauationibus fuit assuetus: hi nanq; ct delectatur,ec iuuantur,sis,pe lauent. Quin etiam Post quanq3lauationem hominem Ungemus prius,quam se luestiat: quippe conducit ad renutritionem id quoque, sicut re frictio. Reddita vero de horum omnium facultate ratio est in libris, qui de sanitate tuenda sunt scripti: non tamen inutile fuerit inunc quoq; summatim ea repetisse. Nam, siue cuilibet parti corporis temperatam infundas calia ldam aquam,sive stice siue aliter quomodocunq3 calfacias,idem fieri cernes,quod i Hippocrates t Li.deoE me. de iis dixit,quibus aqua calida desuper infunditur.Nam primum attψllitur,mox gracile essicitur. Ideoq; ubi carne implere quodlibet coi s studemus, id earenus Jfaciendum nobis est duin i . tumescat. Ubi vero digerere, re Vacuare cupimus, eatenus continuandum est, dum, quod prius lintumuit,subsidat.Sane,qui eiusmodi operibus praeficitiir, solicite attentus esse debebit, potissi C muni sq; ubicarne implere studetur: nam digerendi certe tempus adeo late patet, Ut, etiam si vo llis,in eo non aberres. At carne implendi plane praeceps est occasio: siquidem, cum primum intu i inuerit,tum est desistendum. At intumestere hoc, singulis corporibus suum est. Non enim fieri lpotest,ut,qui nunc nobis propositus gracilis est,itaintumescat,ut illi,qui sani fiunt: imo, postqua lleuiter intumuit,protinus digeritur.Itam attendendum diligenter est,ne clam te elabatur propos lsitus temporis articulus.Siue igitur hominem,qui extrema gracii trest, perstices , sussiciat tibi a solus rubor: siue laues,satis esto mediocris calor: si quid ultra peragas, resolues hominem magis, i iquam nutries. Vngendum Uero post lauationem oleo est, ne videlicet plus iusto digeratur, sed i obstruantur exigua cutis spirameta: idem protinus ct siccitatis remedium suerit: dc aduersus in lcommodum,quod ab aere ambiente contingit,veluti munimentum. Ac,si quidem delectatur la trie,post secundam quoq; lauationem id exhibebis: sin aliter,ptisanam diligenter coctam, aut alia lom ptisanae ritu praeparatam. Hinc, Ubi rursus quieuerit, ad tertiam reducedus lauationem est, laut ilico ad coenam. Sit autem praeparatus illipanis purus, oc qui curiose in furno sit coctus, re i tum fermenthium satistiquod satis est,habuerit.Obsonium quoque ex saxatilibus piscibus, aut ex l lalbo iure asellus Praeterea alae testesq3gallinacei,quilas, sit altus, idonei sunt. Dorum si copia . . Dnon est,aliis utendum. Ad eundem modum re perdicibus,& pas erculis, qui motani sint oc mol 'ilis carnis,uescendum. Vitanda autem, re quae palustria sunt, Sc quae carne sunt dura. Et cui pam φcis alimenti summam complectar) sit coctu facile,re nutriens, minime q3 glutinosum,atq3 eXCre auieuliti Nisi
mentosum.Porrd omnium,quos nouimus, ciborum mHime nutriens suilla caro est: verum oουθα, να
aeque, ac praedicta, coctu facilis est: praeterea glutinosum succu crassum sta generat. Alioqui nec latio esse habitu potest,quod in summo sitnutriens: quippe adhaerere id debet,&firmiter assigi, sunt
aio autem prae tenuitate diffluere.Non tamen ad propositum affectum uti hac conuenit. Si enim passeres: lib. nutrimentum ipsum seipsum cocoqueret,ac in partes digereret, prsterea alendis partibus assimilaret,&,quibus alimeto plurimo est opus, adlisresteret, proculdubio maxime nutriete cibo esset
opus. Verum,quoniam non aliud est, quod nutrimentum desiderat, aliud quod ipsum conficit: lsed, quod nutriendum est,ipsum sibi re nutrimentum attrahit, re mutat, ec cocoquit, re adiugisi isti assimilat: ad duo nimirum nobis in opportuno cibo eligendo spectandum esse dictat, unu ip sius cibi natura,altersi vires suas proprias insitas φ. Itam ex his illud patet, nec plane, quod misi.
mcnutriat,optimueli elis corporibus, quae refici magis egent, Vtpote quibUS coquendi facili l . . .. 1as non est: nec et,quod facillimum concocta est,cu scilicet ipsum nequeat maxime csse nutriens. Cum igitur hae indicationes ex aduersb pugnen committendum no est,Ut,dum 'alteri nimium alteri excessui. .
89쪽
sis ualentus alterius omnino obliviscaris,sed utr1usq; memor,quoad licet, Vtrunq; misceas: quod Emihi praeceptum ubiq; memoria teneri velim. ' Iam vini rum qualitatem, tum quantitatem,memoremus,utpote quod maxima ac taliasumhabeat: qn uno hoc in potu Utendum censeo oibus, iquibus refic1 corpuses opus,modo: tenLEsto igitur vinum quod exempli loco dicat quale est Sabinia in Italia, sintumuero in Asia,ac uel summa quada ac generatim comprehen- l ldam, quod aquosum quide alioqui est,csteru leuiteradstringit. AMOsum natura appello vin t quod tenue ei P&pum,Sol ophoron, ut i Hippocrates graece nominauit. Est aureoligo l phoron,quod,si diluatur,minima sustinet aquae mistione.Ιd est sane: imbecillissimum, θύ,ut in vi
Lnis,aquosissimu: nam,quod plurimu aquae in misi urasus et,id tum Vesaementissimis, tum in llidissimu est. Eiusmodi vinu li Hippocrates Oenti,des, hoc est ut verbi Vim exprima) vinosium, nominat. Vera ab hoc cauendum est iam in1becillas vires seriat. At, quod aquosim natura est,cς . teriam auferu,id percomodum est,q, ec ab aque imbecillitate recessit,ct vini noxa non dum het. Ad haec itaq3 respiciens,lum state eius,tum teperamentum inuenias. Quippe,quod nouellu est, id tum liquoitus,tum vero imbecillius quodamodo est, i ut vino conueniat: adde et , Q aegrius 'Gncoqui ac magis eXcrementosum est. Antiquius vero,Vt vinosius est,ita vehemetius est, Φ ut Propositis sit ex V1 Quo circa citius sexto anno nobile Sabinum idoneum non est,q, & diutississime in si macho ac ventriculo innatet,ct fluctuationes faciat.Nobila voco,quod austera est,non Sabinum modo,veru etiam Adrianum,& Albanu;& Arsynium,& Tilacataenum, omnia q3 id genus: dictu naq; fusius de Oibus vinis seorsum est. Ad has igitur,veluti metas,respiciens,et mi 1tura emScum aqua temperabis. Quin etiam evictius coniecturam deia dictis facies, si vitiorum aquae capita memoria tenueris.Porror pendent ea exmg1ditate eivsomnia: cuius culpa & in prς- cordiis diutissime moratur fluctuationes excita 5 in flatum mutatur, ec corrumpitur, re ita ventriculi resoluit robur,sie, ut deterius proinde concoquate sed nec digeredo per corpus alimen. to aliquid magnopere coduci At vero m in rum Uinorum virtutes comprehensis ia aquae vitiis aduersiam quodammodo naturam habent, cum nec inflent praecordia, immo itinflatastat, Tubsidere faciant: nec inibi mora trahant,propter caloris mediocritatem: adde, Q, cum digestionis vias aperiant,& pariter impellant,ac nutrimentum sursum agant, ad celeritatem deductionis i in corpus conducunt.Sunt praeterea boni succi,& ad miscenda concoquenda q3 ea,quae in ventri, i. contem, culo & venis sunt,idonea.Iam vires quom organorum adaugent,&expellendis excrementis Vial Pς -μβδ' faciunt.Eoq; sit,ut etiam talia vina praeter caetctavrinas moueant: quando&ipsa totum corpus celeriter transietant,& impetu cursus sui excrementa secum expellunt. Ac dictu quidem alibi dilia Gl ' gentius est de vinoru facultate aeque,ac ciborum.Conuenit q3,vi,qui artem methodo tradi si1bibi itudet,omnis materis vires prius pdidicerit: nec expectet,ut eas in singulis affectibus audiat: sed, i simul ac curationis tantum speciem norit,debitam victus rationetii inuenire possit. Ego vero iisl consulens,qui veritatis discendae sunt avidi, eiusmodi doctrinam attingere saltem no grauabor: l quor scilicet,qui minus exercitata cogitatione sunt,exemplis a generalibus ad particularia, Veturit manudueti,descendat.Ergo,quod reliquum est,apponendum. Potionis is modus erit,ut nec ini ventriculo innate nec fluctuationis ullius sensum inuehat.Ciborum vero, potissimu si fieri pol test, ut ne grauent quidem ipsum. Quod cum dissicile sit,uel fortasse eiusmodi, quod vitari in imi hecillo ventriculo omnino nequeat,proximum est,ut quam citissime grauis esse desinat.Ab hoci tensio inflatio st; praecordiorum vitaciae iis sunt. Quord si tale quippiam primo die inciderit, prol magnitudine symptomatis ad portionem detrahendum postridie de cibo est: sin recte omnia col dunt, paululum adiiciendum.Ad eundem modum & in tertio die vel demere vel adiicere com l ueniet cum praecedente conserentibus. Atque ita semper Omnia pro renutriendi reficiendi *ra tione,fricti5nibus,gestationibus,inambulationibus,prout corporis incremetum procedit,admil moriouies , Oit nistrare,etiam reliqua ola pro resectoria vocata ratione adiicientibus .Que sane genere a proposi El δμ φῖ ς. ratione non disteri,sed in eo,q, sub illa perinde totum corpus est affectum, sicuti sub hac Ventriculus. Accidit autem sic assici corpus in diuturnis potissimum morbis, utiq; cum natiua cuiusq3 partis humiditas,ex qua prima nutritu propemodum omnis exhausta iam est: nam, ut solidaruipsarum siccitas corriga id fieri oino no potest,sicuti nec senium, ueluti in libro de Marasmo dol cuimus: hanc uero humiditatem,et stomo sit absumpta,regigni modo dicta uictus ratione licet. -s Atq; in aliis resectionibus uentriculus egregie prae caeteris non assicitur: in proposito aut affectul l morbus est ipsius uetriculi, tempore Ueroto tu corpus,utpote parum probe nutritum,macescit: l quo rationabilius est exquisitiorem hos uictus rationem requirere,propter concocctionis imbe i cillitatem. Csterum,cum melio S sunt effect trasserendi sensim sent ad renutritoriam refectoi riam Subicatam victus f Analepticen Graeci uocat. Id fiet, si pluribus, re frictionibus,l l ct gestationibus, qua mante, utemur. Mutanda uero interea est re ciborum tum qualitas, tum l l quantitas sic,ut tum plures, tum ualentiores,quam prius, hibeantur. Ac tempore procedente,
cum ad sanitatis statum prope uentum iam est,seponeda sunt ptisana, lac: praeterea sorbitio eκ alica: ac ad consuetos cibos ueniendum: post etiam pisces detrahendi, nisi si in consuetudine sue runt,ac uolatilibus cibadum: tu suillas carnes esse a pedibus in ptisanactesis incipient: post uero
90쪽
A etiam imum crus redis sumat: ab hoc etiam reliquas partes: primu quidem iuuenis porcelli qui si hyems sit etiam pridie iuguletur, nam hestemum,quam recens necatum, facilius cocoqi itur. restate sat fuerit,si mane immolatus porcellus sit, ac circa Solis occasum comedat: quippe, quod 'in superioribus suasismus, cum Valentius alimentum Vesperi exhibendum censuimus , id semper obseruare studebimus,utiq; non leue percepturis commodam iis, qui ita cibabuntur:quod sane diligentius inspiciens agnosces: satius enim est a principio rem coepisse. Quoniam, qui ita selia bent,plurimo nutrimento indigent,nequeunt autem,Vel q uod mediocre est,concoquere,paul
tim hos & Φpius cibare melius fuerit. Atq; idcirco fieri no potest, ut semel eos cibasse sit fias, sed
nee his, quoad scilicet sunt gracillimi. atq; hac de causa ipse ter eos cibare sum solitus. Verum,qniam manifeste meliores facti apparet, etiam bis nutrivisse sit satis. Ergo tantam exhiberi primam cssiationem est rationabila,quanta prius,quam secuda sumatur,tota prorsius erit concoctLId contingere valentiori alimento non potest. Dare primo loco leue sumendum his est, quor videlicet
incoquatur celarrime Sc excrementum eius discedat, ct vacuus purus 43 ventriculus secundum excipiat. Asiqna non solum quies,& somnUS, sed etiam longius tempus huius naturale admini strationem excipit,rationabila est,ut Valentiores ciborum hoc maxime tempore offerantur. Itaq3B etiam athlatat omnes sic faciunt: qui eum Vsum non solii aliqua ratione inuenerui,sed etiam lon
ga experientia coprobarunt. Sed enim,dc quod illi faciunt,nihil mali sit, si ii, qui coiialascentium
Li. tu victu utuntur,etiam faciant, Vt ilico post coenam non bibat, Videlicet ante,quam cibus fuerit co mox. 42. coctus: siquidem innatant cibi, si bibant, ita, Vt eos Ventriculi corpus propter interpositu humo
rem non contingat. Verum, si sitibundi fuerin prohibere eos in totum ut graue est, ita nec expediens: sed tantillum indulgendit,quod & molestiam soletur,ec sitim leuet. Postea vero,quam nutrimentum concoxerint, abunde bibere sunt sinendi: quippe celarrime, sit ita sectant, per corpus digeritur.Mane vero post somnum,cum deiecerint,& paulum inambulauerint, modi sinistri icandi Est autem modica his frictio,quae eatenus administratur,dum corpus incalaat: mox gest tionibus utendum: dein rursus tum lauadi sunt, tum fricandi,id intra meridiem,aut plane circa ipsum meridiem quor videlicet inde ad vespera ab ude spatium interueniat. Quo d autem de domibus,in quibus conualesces nutritur,liabenda in primis cura sit, potissimum, ne frigidiores calidiores ue iusto si1nt,superuacuum dicere arbitror: pari modo & de aliis eius generis, quae inuenire sibi quisq3 sine nostra opera potest,doctus videlicet non solum ex his,quae hic,sed etiam quς in opere de sanitate tuenda sunt dicta. Est nanque conualescentium victus ratio media quaedam C inteream,quae sanorum propria est, ecquae aegrotantium. Quare dissicila non est ex iis, quae de utraq; sunt prodita, ut per se ipsum quis media inueniat.Nam,sicut nec aliarum rerum,ita nec victus una omnibus species in consuetudine est: cum aliis semel esse, aliis bis: Sc aliis citius, aliis ad
vesperam incepissse cibum,moris sit Iam cibus ipse aliis piscis plurimum est,aut deniq; aliquid ex
mari: aliis Olara magis,aut deniq3hortessia: aliis poma: taliis lagumina: aliis nuces: aliis aliud quiP - δρούραι. piam:alii quadrupedum carnes,atq; harum aliis aliae: aliis auium,id q3 aliiS aliarum. uin etia ca- ' ακροδρυα.seo & lacte utuntur non nulli plus,quam csteris cibis, generaliter quidem caprarum, vel boum:
sunt tamen,qui & aliorum animalium.Bibunt quom alii calidum,at 3 frigidum: oc vinum vel liberaliter,uel parcius, vel omnino nullu: vel hoc genu vel illud. Ad ea igitur reducendus quisq3 est,quibus insueuit.Scriptum autem diligentius de consuetudine seorsum est. Nunc illud dixisiuabunde si non modo in conualescentium victus ratione, sed etiam n m rbis magnam partem
l ad totius victus medicamentorum si motione ex cosuetudine sumi. Ratio enim totum g nus indicare potest: materia cum Alis,quae retuli,tu vero ex consuetudine non minime est Q Ρ' menda. Sed &naturarum iniiciendae sunt proprietates.Noui enim quosdam,qui,si quod vigilantium opus nocte obire fuissent coacti, dormire praeterea non poterant. Talibus igitur, ut no D crii bibant,consulandum non est: ne videlicet ea occasione Vigilare coacti, maximam inde noxa --m .sentiat: siccat nani totum corporis habitum vigilia,eo mintestissima est iis, qui exsiccitate laborant. Sunt,S qui,si ptisanam gustent,protinus nauseent: eadem in quibusdam facile acescit Esse vero aliquos, qui facile carnem bubulam concoquant, iam Vnum ex publice iactatis est: praeterea alios esse,qui ad alios cibos potus si, recte se aut non recte habeant. Non solum autem ex his materiae,quae ad victum pertinet, copia suggeritur,sed etiam ex regione re tempore. Scripta q3 iam haec sunt a multis,qui me praecesserunt: quo minus ipse istis insisto: qui ideo tantum ea comme moro,nequid videlicet sit omissum. Quod vero ab omnibus iunioribus medicis e omissum,id
persequar: nempe quemadmodum aflectus corporum methodo curentur.Eam methodum Ue
teres ut ante dixi probe inchoarunt,nemo tamen eorum ipsam absoluit. Verum rursus ad pro M positum redeundum. Siccie intemperies, ubi solidaipsa corpora contigerunt, siquidem in una quapiam parte consistant,veluti nunc in Ventriculo propositum est, nunquam ad perfectionem sanethunm nec in eum statum,qui ante morbum fuit,reuertentur. Sed,quod dici in consuetudia ne vulgo solat,re scilicet ipsa edocto,id talibus maxime intemperantiis accidit, morbum ventri
culum afflixisse,& in reliquam uita imbecillu reddidisse. Quippe senum ij ventriculum obtinet prius,* cosenuerint: quo sit,ut facile ex leuibus Isdantur causis,pinde ac senes,necprobe conco