장음표시 사용
181쪽
P Ask s P Iost i . io haec est inter Scholae philosophos demonstratio 1
Sed vi, procul dubio acutissimus Ioannes Scotus, ni ea ille in singulis minutissime cribrandis aliam pressit viam, BC ita, ut rem confecerit penitus, meo saltem judicio Eius ratiocinationem paucis exhibeo. inquit, ires, seu creatura , quae ponitur creare, o immaterialis , aut materialis. Si immaterialis , ut ditelligentia , aut cr at per actionem quampiam transeuntem, π hoc non, quia talis a io eget subjecto , quod . nullum es in creatione : aut per actionem immanentem , cujusmodi es intelligerem Mile:
sed boc non potes dici, tum quia solum intelligere ρο tesie
Angeli non potest esse tantae σcacitatis , ut ad volunta tem Angeli, ex nihilo res qui sunt extra velum, ab eo multum disierenter , momento exsant, nisi fortasse ζηdivino. aliquo pacto oe voluntario Dei concursu , itaut vomluntarie constituerat Beus , quum Angelus quidpiam cogitat
aut vult creationem alicujus rei , continuo eam rem,
potestate Da in ita creare : id quod ab eo per Proph -,as ct Apostolas edendo miracula, non semel factum est: Tum etiam quia intellectio volitis Angeli sunt acciden-ria , quae non possunt separari a subjecto : quamobrem illo rum vi esscientia non potes ulla substantia creari ex nihilo , hoc es produci ex non subjecto. Sin autem ea res ,
quae ponitur creare , At materialis , duabus rationibus convincitur, id non posse praestarer primum quia nulla res materialis potes quicquam incere . nis per actionem tran seuntem π mutationem phasicam , cui exercendae opus esssubjecto r deinde quia in re materiali principium productivum es forma materialis , in esse ρο operari dependens a subjecto; quare actio vel productio ab ea proficia scen ., non erix praestantior, ct , ut ita dicam, indepenaeentior , quam illa, ut quum forma agens At in Iubjecto , ejus tamen actio non recipiatur, ct insit in aliquo subjecto. Haec ex Scoto Benedictus Peretius sa). Quam
Scotus exornat . demonstrationem , ea ipsa est , qua nequeamus intelligere , quo tandem modo e nihilo cun-
Ra sint a Deo creatae b , et fi ita esse creata prorsus
182쪽
D. Si substantia B per essentialem emanationem prodeat a C, eontinebitur formaliter in C, uti patet: ni- Ut enim est aliud essentialis emanatio , quam nova par tium substantia, a qua res emanat, modiscatio & determinatio: ergo substantia B intrinsece pendebit a C, atque idcirco non erit substantia sper des. 2I. , sed vel ustributum substantiale s des 2 .), vel modus. Schol. Iure igitur quicunque mundi generationem δDeo per essentialem emanationem factam docuerunt , tanquam Pantheistae habentur. Id quod eorundemmet exemplo comprobatur, Scilicet, ut, qua ratione mun dus sit a Deo genitus, explicent , Araneae exemplum Proserunt: Ιt aut quemadmodum haec e sinu suo telam
evomit, ita Deus eκ sua substantia mundum, Quae persuasio fuit non veterum modo Chaldaeorum , ali*rumque, sed est quoque recenti rum quorumdam Persarum , Siamensium , atque Sianensium , qua de re lucu lenter commentati sunt Bernerius sa), Trigaltius sb , aliique. Proseram, quae de Sinentibus, Trigaltius vir doctus & accuratus, scribit loco laudato, quo monstraς eos idem, quod Spinoga , tenere opinio hoc tempore celebrior . . a steris universitatem hanc ex una eademque constare substantia, illiusque conditorem una cum Caelo o Terra , hominibus , ac brutis, arboribus, ct plantis , er quatuor denique elementis, continuum c-- pus unum sonstare, cujus magni corporis singulae res singula sunt membra. Adeatur & Baelius art. Iapon. Posset quis in hune censum referre Franciscum P tricium, virum alioquin acutum & disertum, sed in Platonicos Enthusiastes aequo lustius propensiorem. Hic lib. xx. Panarchias de Dei immensitate disserens ita rationes subducit suas, ut ego vix intellexerim , qua in re a Pantheistis disserat. Qitum recitasset Personati Hermetis locum i Καὶ im
183쪽
P A R s P R I O R. Num est Deus, ipsum universum. Nec quicquam in un merso est , quod non sit ipse Dent , addit, quo rem clarius etiam explicet. Univerjum ergo hoc Deus ipse es: quia scilicet ipsa ea omnia, quae in universo sunt, eisit, e sentiae ejus omnem ac totum permeavit effectum , να- sione cujus incientiae ipse omnia est , oe universum seipso implet. Et haec quidem in meliorem partem flecti possent, nisi ea sequerentur , quae omnem defensionem n bis eripiunt . . . Numquam ergo ab opere cessat: ρο eum
ipso sui esse operatur , ct ese suum ipsemet M , IDIPSUM. QUOD FAEIT, IPSE EST. Atque hoc V.
quod quum in opum perpetuum EXEAT , non tamen
exit ex seipso, QUIA IPSE SIT ID QUOD EFF cIT. Et ideo necessario omnia illa oe permeat is e , ct capit; quoniam ipse seipsum capit, ct in seipso U. Et quia semper in seipse est, neque a se abit, neque abol sur, ET IPSE EA, c AE FACTT , SIT; Semator . Enitum, SERVATOR SUI IPSIUS EST. Naselo ero 'cur, qui scholia quNam caustica pluribus in Iocis P tricianae philosophiae addidit R. P.M. Iacobus de Lugo, intactum impium huc omiserit. A XXX. Substantiae contingentes factae sunt ex nihiloidest creatae sunt ex nihilo ab alia substantia, actione & modo. quem ignoramus. D. Substantiae istae factae sunt des. 37. ), dc quidem ab alia , substantia prop. 28. ), non autem per emanationem essentialem a'. prop. ) : ergo ex nihilonii. idest nihil est in substantiis istis proprium, quod
extra causam, a qua factae sunt, extitit, antequam fi Tent , neque eX causa, a qua factae sunt, aliquid realis in illis transmanavit prop. 29. ). Atque hoc erat Primum. Quod ad secundum pertinet, non essicacius probatur quam ipsa philosophorum omnium ingenua consessione. Sane Christiani omnes Philosophi non verentur asserere, crea tionem ex nihilo m sterium esse naturali rationi im- Pervium. Gentiles vero, quum qua id ratione fieri posset non comprehenderent, mentes quidem per essen elatem emanationem a Deo effluisse , materiam vero. L a aeter
184쪽
P Rς PRIOR. rum qui Batem , ac mrisAtem esse a formis; idest ab activis his principiis in materiam inductis. Scitum est Aristotelis illud in v II. Μetaph. , formam esse magis en , quam compositum. Id quod quum ari upuisset Leibnitius,
ita vulgavit, totam rerum Universitatem nihil aliud esse, nisi compagem virium activarum. Videri haec, quae
Paucis . complexi sumus, possunt distincte enarrata a Benedicto Pererio a . Sed non mihi placet, ut non hoc Leibnitianum, quo passivum ferme nihil relinquitur in Universo, ita nec ii illud, in quo Aristotelicorum adversarii, magis contradicendi amore, quam veri, ire oeceperunt, nihil .esse in Natura, nisi iners &passuum; ac magnopere laudare Newtonum soleo, qui media via incedere videtur. Scio interim in hoc theoremate scholae philosophos Pene omnes nobis adversari. Persuasum enim illis est, Iubstantias a substantiis naturali vi ae essicacia progigni rnaturalium enim causarum vi e materia formas omnes
substantiales educi, aut, ut acutiores loqui amant, in materiam induci, scholae totius deeretum fuit solemne . . Ego vero nec, si id ita intelligitur, ut minores Schola philosophi intelligunt, fieri ullo modo posse contendo δnec id voluisse majorum gentium Peripateticos . Ac fieri nullo modo potest, ne ex Scolasticorum quidem decretis, ut substantiae, quae nequeunt nobis esse nisi . simplices, per generationem fiant et simplices enim is sanitas, nec esse nisi creatione, nec perire nisi annis latione, philosophorum omnium constans dogma est .
Sed illud quoque ari, non id majorum Gentium scholasticos docuisse, saltem id dicere noluisse, quod mino res illis tribuerunt. Vadem do Suarez, omnium certe non modo acutissimum, sed in Sectis Scholae versatissimum. Is disputatione XVIII. quae est de ea a proximae lente, Sect. x. g. I . duo in primis extra omne d latum esse ponit. I. Quod simplex &bstantia a simpliei Per senerationem emei nequeat. II. mod ne substa ei a quidem composita secundum se totam a causis cream eis produci possit. Primum velut axioma habet ex Schin . Ia
185쪽
Deus. In hae vero simplicissima ellentia quo modo tot diversas ac distinctas rerum naturas ac eilentias com Prehendi dicemus λ Ac contineri quidem , quocumque tandem modo in nullo pacto in dubium vocare postu--is ι cuia i inquit S. Th. quidquid perfectionis es in
fectu, oportet inveniri in causa emctiva . . . quum ergo Deus sit prima cauJa enctiva rerum , oportet omnium re rum perfectiones praeexsere in Deo Deunuum eminentiorem modum sa). Ad quem locum adnotat Ioannes Nicolai, in Deo omnem entitatem , omniaque singularia Ge, dc , quod Pseudo Dionysius scribit. Deum esse omnia , quia ρι omnium auctor. Praeterea, Deus est inum esse , cet' oram perfectionem essendi in se confinet .... omnIum au tem perfectiones pertinent ad perfectionem egendi . . unde
sequitur , quod nullius rei perfectio Deo desit tb ) ; probatque eo in loco Pseudo Dionylii illud , quod Deus
idcirco sit esse subsistentibus .
Sed qua tandem ratione haec in Deo contineri dicemus λ Eminenter, inquit hie idem Doctor. Sunt in Dei intellectu, quia intelliguntur: in potentia, quia fieri pollunt . Sed γn etiam in essentia λ Si considerentur crea turae inquit Durandus te secundum esse mira ute suae causae , Ieςundum quod in sua causa praeςxsunt . . . sic creaturae posunt dici esse in Dei essentia, quia sunt ipsa-met divina Gentia, quae o sua virtus productiva crea surarum . Dixerat Anselmus in menologio se ), quod res verius sunt in Deo , quam in Dipsis. Hoc ita intelligie idem Durandus, quod creaturae virtute in essentia Dei existentes, sint ipsa creatrix essentia, quia ipsa creandi vis in Deo ipsius est essentia creatrix . Negat, autem sformalitir esse in Deo, a quo cavendum est, nisi Deum
cum rerum natura miscere Velimus.
Interim quidam suere, qui minime his sibi satisseeere. Scotus emanare omnia a Deo dicere videtur, idque probat Interpres ejus Philippus Faber d . Is ve
186쪽
ELEMENTO R. META PH. quidem Hasce compositas. Substantias enim simplices ;ac prima Universi Elementa statuum tantum mutatio nem pati possunt, non etiam essentiae. Necesse enim esset perpetuo totum Universi ordinem ac naturam perverti, & si harum substantiarum essentiae mutarentur. Itaque acute molfius scribit, ubi una simplicium Universi substantiarum in nihilum reseratur, totum Uni versi ordinem commotum iri. Id quod ex eo intelligitur, quod universum si perfectum systema , ut non magis idem in eo ordo eaedemque metaphysicas relationes superesse possint, una substantia destructa , quam idem ordo in absoluto Geometriae systemate, uno theorem te deleto. Erat autem hoc Observa tu necessarium, ut quae de legibus aeternis ac naturae inferius sumus dicturi, sibi constare possent. XXx IV. Rerum essentiae archetypae immutabiles sunt: factae contingentes. D. Rerum essentias archetypae intelligibiles continentur intellectu mentis aeternae mundi architectri cis des. 28. ): Mens autem illa quum sit ens aeter
num ex sypothesi est ens necessarium existentiae Messentiae sprop. 13. id est immutabilis def. ra. Qimm- quo sit ens simplex prop. 18. ) Qtiicquid in eo est
unum est aeternum, & immutabile . Essentiae igitur istae immutabiles, quod erat primum. Deinde essentiae sactae nihil habent aeterni : nam non per essentialem emanationem ex aeterna substantia sprop. 29. sed ex nihilo sprop. 3o. factae sunt: sunt ergo entia contingentia: des. 17.ὶ atque idcirco suapte natura mutabilia,
Schol. Essentias istas intelligibiles ideas vocabat Plato,& κατ εξοκην ουσιας seu essent ras, earumque .simulacra esse quae mundo facto continentur j passam, praecipue
in Timeo, edisseruit. Sed quum hic Philosophus pri
mam corporum materiam , seu mundanas & atomos, secerit aeternam, quicquid contra molitur Huetius sa)die
a In Alaetanis lix r. cap. s. I itur verbistiis
187쪽
essicitur ni mentium & virium acti varum, atque compositariim rerum , non Vero primarum corporum substant arum essentiae aeternarum essentiarum sint famulacra.
Illud fortassis opponet aliquis, quum essentiae archetypae sint immutabiles, factae mutabiles, fore ut hic
mundus nec respondeat aeterno, nec intelligatur a Deo . Respondemus omnes facti mundi mutationes immutabilibus ideis aeternis contineri . Non alia ratione atques animo praeconcipiam omnes possibiles figuras quatuor horum numerorum 2. 3. q. F., videamque inde eas ab aliquo arithmetico ita confici, uti semper posteriores
clis apud Photium , qui tradit, juxta Platon m Deum ε κμηδενο'ς iam μενου ex nulla subjecta re mundum fecisse . Sed primum nego Hierocli Pistonis mentem melius gramaliis perfectam: nemo medio iter inscriptis iuniorum PM- onicorum versatus , ignorat , quanta illi Platoni suo imposuerint, id quod egregie demonstramit eruditissimus Mosesbemius Notis ad Cu vorthum. Deinde conflat Platoni re oteli materiam corporis expertem positam , voca tamque μη ον non ens oe nihilum , id quod faciunt e Platonici M Peripatetici juniores, in primis Porporius , Plotinus . Nempe bis materia o res extensa quidem ,
sed minime comprehensibilis , minime sensibus subjecta ,
conrra quod corpusculares Philosophi opinabantur. Vide laudatum insebemium Nota a. ad Cudooribit capus s. sin. 2.27. Itaque plerumque ex nihilo muηdum dicunt factum, ei quae nihilum mareria est. uisur potuit hoc spectare Hi rocles. Porro scio cuinymorrhum audacter a mare , ea mente Plotini, Porphiris, Iamblici, Hieroclis, Procli, aliorumquae Scholae Platonicae doctorum Mundum ex nihilo factum SUematis intellectualis cap. s. sin. a. q. 13. Sed vereor ne pejora veteri terrori substituerint Alexandrini si philosophi. Nempe eota haec Platonicorum juni rum Alexandrina Schola; materiam ac mundum a Deo ab aetereo fluxisse opinabatuν, Deumque non tempore , seu natura dignitate eo anteriorem esse; qui idcirco, fl
188쪽
lae consensu ; quod substantia simplex in essentia his
possit nisi per creationem fieri . Poliemus certisimum esse ait; quia causae creatae non posunt aliquid creare . . subflantia autem per se primo ac jecvndo je tofam non potest si ri nisi per creationem ; non evim potest feri ex praejup
posito jubjecto , quia toti substantii nullum subjectum 1
ponitur quum fli ens per se completum: ergo neces arta feri debet ex nibilo, atque adeo per creationem .do is idem sua reκ a stirmat , posse causas creasas ex sub santiari materia substantiam generare, educendo substan italem formam , ut intelligatur i, quid sibi Scholae vel status dum formas jubsantiales e maferia educi dicunt, oportet . Id est certuri; formas illis substantiales non haberi integras substantias: neque enim idem est juvantiale aliquod ac substantia. Itaque substantiale aliquod generatione essicidiculas . substantiam non dicunt. Hoc autem quale satὰ dissicile non est intelligere , si animadvertamus, sermavillis substantiales esse omlafes , quae sunt in corporibus Ergo quaestio huc refertur actiet itates hujusmodi, seu vi-xes acti vae de novo ne generentur Hoc Suareet ipse non uso idens o certum scribit sa): probabilius tantum appellat. Sane Albertus magnus in ea fuit Sententia, sormas Praeexsistere in materia omnes , ut agentia essentias non producant . id quod agnoscit ipse Suarea, M . licet alio viri acutissimi doctrinam contorqueat. Sed & Aristoteles ire eam Sententiam a quibusdam laudatur ,' nec dissileri possiimus Aristotelem' formas e Natura progigni docere,, quae Natura' quid sit alias dictum est Praeterea Avicenna a prima Intelligentia formas in materiam induci opinatus est ideirco quod hanc naturalem formatum productionem' intelligere nequivit: eodemque modo rei dissicultate moti vetetes alii formas omnes' creari censuerunt sc). Ceteri quum dicunt formas generari, id dicunt educi de potentia materiae : itaque non sunt formae. sed educuntur .' neque ex , sedis materia. Matelaia
autem haec concurrit, infuit ad esse o fieri formarum. Quid istuc λ quia hujusmodi formae continen ur in materia, e qua
189쪽
qua vi agentis educuntur ta). Nec continentur , nisi iis Natura illa materiae Aristotelica & Arabica, quod quum Scholae' philosophi recentiores non intelligerent ι aliorsum .hoc traduxerunt . educi ex materia , sensumque Aristoteli affixere perabsifrduint, minimeque ejus Syilemati eonsentaneum. Quod si tandem dicerent Peripatetici no
sit minime illi a recentibus philoibphis distentirent. C A P. I v. 'De essentiarum origine primae , dequr primis
hujus rerum universitatis exoria intesimiliabus . 3. XXXIIL 4 Utata Uretia mutetur natura opor
'L tete mutata autem natura argumen eum est mutatae essentim ut mutatae naturae argumentumvs non iidem effectus excieadem re sequatur. SebOL Spectae hoe axioma causas corporeas . ' corpo rumque vires . Itaque non exigui usus est in perpende dis mineralium . planctarum, medicamentorum . smi liumque rerum naturis. Interim videbitur alleui mirum nos loqui de esseneiarum . mutatione , quum eonstans sit Philosophorum sententia , rerum essentias esse immutabialas . Nos autem rogatos volumus , ut animadvertuηt ,
Philosophis essentias archetypas intelligibiles def. 28. vero inales factas statui immutabiles . Quod si hane distinctionem non proferunt , id fit , ex Platonicae Philosophiax usu , in qua tantum essentiae archetipae no mine essentiae voeabantur b). Quod quum non o servassene quidam Philosophi , legulantque apud Plato nicos, res hujus mundi eontinue mutari & fluere , imperite Tullianum illud usurparunt, de Platonis incon flantia disere longu- est, quod iis est lamiliare, qui Plautonem non intelligunt. P terea mon 'hae propocisone substantiam Universi simplicium essentias specto, sed compositas tantum, requidem
190쪽
PARsPR 'Io R. I 77substantiarum possibili uni ideis aeternis comprestensarum, intelligentia Entis aeterni continentur. D. Si non continentur , possiunt in ente aeterno novae notiones possibilium illorum systematum nasci equum autem id fieri nequeat, quippe ens aeternum est immutabile pro p. Is. 3 sequitur. intelligentia entis ueterni comprehendi omnia systemata , seu ordinatio-hes substantiarum possibilium aeternis ideis comprehensarum. Schol. Sane nisi omnia systemata Κ mente aeterna adique aeterda intelligentia comprehendantur, duorum alterum essicietur, aut nunquam omnia posse comprehendi, aut novas in eo excitari perceptiones posse ;quarum illud possibilitati systematum, hoc immutabili
tali mentis aeternae repugnat. Est hac in re Augustini locus egregius & memoratu dignus: Occurrit , inquit evmimo quiddam mirum, sed tamen verum , quod isse mundus nobis notus aesse Mon posset, nisi esset: Deo autem
nisi, notus esset ρ esse non posset sa)ν -- XXXVII. Systemata illa nequeunt esse omnino a bitraria , sed nasci debent eκ essentiis substantiarum possibilium , essent iisque adaptari, idest earum rei
tionibus esse consentanea. , ut aeternae Dei rationis persectio constet . Schol. Habeo tanquam avioma. Sane voluntas est mentis deeterminatio ex intellectione pendens ac intellectionem consequens: intellectio porro substantiarum illarum in mente aeterna nihil sibi fingere potest , quod non sit, sed suas sibi infinitas perfectiones repretentat, in iisque substantias possibiles delineat seκ Scholis,mpa 33 ; quae suas habent immutabiles relationes , quibus systemata esse consentanea absolutissima Dei ratio exigit. Systemata ergo substantiarum possibilium intelligit. ex ipsarum substantiarum' essent iis fluentia , essentiisque illis ideirco aptati ae ordines igitur illi &sistemata intellibilia a voluntate Dei non pendent , sed aeterna siuit dc necessaria, quemadmodum aeternaae necessaria est Dei ipsitus intelligentia, qua continen