장음표시 사용
241쪽
Hzecta infiixae in Ailineae fluidae duci intelligantur : ab omnibus his lineis undequaque st premi et serimus. Sed dc A undequaque partes fluidi fiscum
se positas reprimit: nam actioni reactio aequa i res-nondet, ut iam dudum est a Physiicis demonstratum. Huic aequali pressioni undequaque tribuit Grave lan-μ, m 'fluidorum 2 Eadem esse potest cau a cur Ga compressa non densetur . Ex hac vero orum propri etate valde probabile argumentum d
sinisci inane ullum admixtum est , ViX Intel, gh
tri sest nul fiat , ut quaelibet fluidi particula uri dequme prematur , ut fluidoram consistat aequili Rettim Nam respondere corpora premere alia cor
Quandoque observetur corpus In aliud paul lo dissantius agere Id fit procul dubio intercedente materia που & sensibus impervia. Sunt qui putant Ne to
ti h eam πhionem ivisse ut putaret etiam sine ul
la termedia materia posse eorpus in corpus etiam dI kntissimum agere, in eamque systemate. Quod ego Verum non et ones magnorum corporum Ne/tonianae tractiones quoque , non ex causa, ted ex phaenomeno vocari consueverunt , impulsiones potius dicendae' sunt vis ea corpora pervadentis, . ac corpora ad corpora agentis, ut rerum series ac ordines eo: ivra . Scibicet vires istas centripetas esse immerdiate a Deo censuit Ne*tonus. Itaque spectari possunt velut effectus potentiae divinae voluntate sua cor Dora ad communia quaedam centra impellentis, o vero velut actiones corporum, quae In vacuo
si ut Ia substantia constent, quod nec Neue tonus d
cit, nec si dicat, ratio petitur ut ei magis, quam n
'dcxIX. Eκ motu corporum, ex Astrorum aequabili dc perenni circulatione, ex iactu Iuminis fixarui , οπ
242쪽
- . . PAR s PRIOR. t 24magnis Cometarum caudis a nulla solida ar ument
Pro Vacui existentia desumi possunt. D. Ex his phaenomenis solida pro existentia vacui argumenta delumerentur, si ess e omni no non possent, nisi vacuum esset. Ita enim Epicurei dc Ne toniani argumentantur. Nisi est vacuum , in quod corpus eat, quum omnis materia sit aeque solida , corpus nihilo commoveri potest magis , quamsi dura silex , aut et marρ cautes .... Deinde motus A strorum an pleno fieret continuo tardior, ob medii resilientiam. Accedit eodem, lumen fixarum in tanta distantia non sere ad nos permeaturum, continen er a medio solido retusum. Tum vero, tam ingentes ometarum caudae, qui hac illac moveri possent λ Aenaec phaenomena omnia explicari etiam in spatio pleno
quidem , sed fini dissimo & mobili mimo , Philosophorum saniores agnoscunt: nulla ergo inde solida pro vacuo argumenta desumi possunt. V. Schol. Sane quum in medio fluido, elastico, & m
bilissimo pars quaelibet undequaque prematur sex Prop. 7 d. , ii aut flluidi pars aliqua, aut durum fluido mersum relistentiana versus quamcumque directionem superaverit, tum pars fluidi anterior cedet etiam anterius: &Posterius, aut circumiacens fluidum sequetur. Quum que partes h usus fluidi aptissime sibi , aut duris corporibus, cohaereant, variisque figuris aptare se possint, Ctest motus continuari quacumque, sine ullo vacuo. munquam hDc esse αδυνααν demonstraverunt Epicuri Sectatores. Nam quod Raphson b) reponit, ita si sit inlinitos vortices in singulis motibus excitandos esse haud illa meliora sunt. Quippe quum rerum natura Per minima agat, ac sensibus nostris impervia, seteor me ignorare, quot in singulis motibus laterales circum--- P 3 pul- a Habent haec argumenses Loc ius lib. 2. cap. 12. q. 23. Grais sandius in Philosophia Nevit, Mus hem- ω rus tu Elementis in Sperimine Gallico cap. V. Uoit Ius In Phil. Nevit. Eorum partem protulerant La - , Gassendus, O' Ne tonus . .
243쪽
. εῖο ELAMENTOR. META A. Pulsiones contingant e sed contingere oculis intueor i um dura corpora per fluida crassiora duco : tactu quoque persentisco, dum me aut per aquam, aut per aerem moveo. Nec dubito id ita etiam se habere in subtilioribus fluidis . Sed Lucretius hanc responsionem occupalle videtur loco prorsus elegantissimo sa). Qtiar-Tit enim, principium motus qui fiat si e vacuo Reposuit ei Hobbesius, principium in natura motus nullum fieri sine motu altero antecedenter nec enim vero a quiete ad motum quidquam sine motu altero tran-st. Id vero quod nos principium motus dicimus non ita abolute , est, sed relatme: quod nimirum in eo corpore motum fieri incipit a causa quae in motu est , quod corpus antea quiescebat. Quod vero ad lumentixarum pertinet, id paulo ineptius argumentum est, in quo adornando non mirum est Volterium, Poetam meliorem , quam Philosophum , laborasse . Nam & im mensum fixarum lumen vix puncti instar robis cernitur , quod probat per vacuum non meare; & in Newtonianorum ipsorum systemate eadem , aut vix minor est difficultas e quippe negare nequeunt illud vacuum , per quod Iumen fixarum transit, non solum lumine quaqueversum sese agitante , sed etiam plurimis Planetarum atmosphae-xis non modo in vortice Solari , sed in aliarum quo que fixarum systen, wribus repleri. Musschembroec Rius , magnus, ille vachi assertor, inter rationes, quaS Pro fert Hlyt explicet, cur pendulum in vacuo Boyleano
non possit pereniter & aequabiliter suas oscillationes continuare, una est haec, quod ignis er lux penetrens per omnia, er re iant omnibuS corporibus, quae moven-ιur N. Motum vero Astrorum continua Dei actione conservatrice indigere, ipse Ne tonus fatetur. Quid quod ne vacuum quidem illud impedire potest, quin Astrorum motus tardior in dies fiat, si nulla actione Dei conservetur λ Nam certe effluvia Astrorum , quae ex tot saeculis spatium replent , paullatim densari oportet, di qualemcumque motibus illis resistentiam a se '
244쪽
P A R s P R I O R. 23I . asserre. Quod quum non observetur, manifesto appaget, Causam motus Astroruin perpetuo illum conser- Vare, aut producere . Ceterum ii Astra in vacuo moveantur, it aut nullam patiantur resistentiam, qua ratione ex calculis Nerulonianis deduci potuit, Telluris motum post 23. millia tandem annorum plane cessatu, Tum λ Qua ratione concindi, ordinem mundi subinde manu restrauratrice indigere ρ- LXXX. Cur corpora sint gravia, incertum adhuc est. Schol. Fatentur id Philosophi omnes ingenue. Causa gravitationis ignoratur ab omnibus mortalibus, inquit, Mus- cichembroexius a). Sane ipsae Philosophorum discordiae id solidissime demonstrant. Aristotelici principium rit gravitatis, ita levitatis corporibus intrinsecum posuerunt. 'His accedere nunc Newtoniani videntur, nisi quod omnia corpora gravia faciunt. Omnia corpora esse levia censuit Cartesus, id est omnia vi quadam praedita esse , qua conentur recedere a centro motus et gravia vero fieri putavit pressione eorum, quae validius a centro Vorticis recedunt. Pressione aeris corpora esse gravia placuit Regio. Gravitatem nasci a Spiriti-hus ex corpore ma tantibus opinatus est Keplerus. Id pr venire a mutua corporum attractione sensit Gassendus. Corpora gravitare , quia extra propria loca existunt, tradidit Casatus. Corpora evadere gravia per actionem diaminam iis superincumbentem verius suspicatur Musschem. broenius. Nempe, dum animo mihi observatur ingens
illa massa fluida, quam sub rerum initium Deus creavit, & ex qua mundum conformavit; simulque spiritus ille Iehovae, qui incumbebat Guis , idest fluido, si recte accipio, videre mihi videor totum illud sui. dum divina vi, & vi ξωοπικη, ut Chrisostomus elega ter habet, undequaque premi. Conjecturae lo curas hominum i O quantum est in rebus inane. LXXXI. Ex majori vel minori gravitate corporum nullum argumentum pro vacuo statuendo desumi po- est. D. Cur corpora sint gravia ignoratur prop. 8Q- οῦ
245쪽
ELEMENTO R. ΜETAPH. ergo ignoratur cur quaedam graviora sint, alia naidus, gravia. Μajor ergo aut minor gravitas 'corporum V .cuo interspressi tribui nequit. di xScM. Sed opponunt, gravitatem esse proportionalem quantitati Materiae: corpora ergo graviora plus habent materiae . quam minus gravia, dum moles sunt aequales , idest corpora minus gravia, plus habent vacui interspersi. Cui argumento Scholastieus responderet, peti pris Hia. Sane qui asserit gravitatem esse proportionalem qua Milair materiae, is asserit corpora graviora habere plut materiae, minus corpora leviora , . idest id tanquam
certum asserit, de quo.. contenditur acerrime. Nega'nuis igitur propositionem illam. sed inquiunt, experimentis ea patet. Respondemus experimentis hoc pat re , principium gravitationis non eodem modo in omnia corpora agere , non vero gravitatem esse proportionalem quantitari materiae. mae autem causa sit cur principium gravitationis non eodem modo agat in omnia corpora,
Ad incertum. adhuc est &i obscurum. ciuis enim intellexerit sui ponamus a vi insita gravitatem nasci , quando in mechanicis causis parum ineu pr 'abili otis qua lege voluerit Deus, hanc vim in cosmiua agereὸ an scilicet aeque in omnia iarporum genera , an dix uersa pro diversa eorum natura : id enim e t pediendum est, priusquam quidquam inde pro vacuo conficere liceat. Gid , quod in vacuo Boyleatio', quicquid es corporeum aequalis magnitudinis , ex quoque fuerit corporum , eandem gramitatem harmbere , non tantum aeque velociter descendere,
rum est ; gravitas non est proportionalis quantitas. materiae sed varie ingit in corpora', pro ut ea vari cum aliis mixta ac copulata iant. Ad haec, cur sabsequatore corpora eadem minus gravitant λ quia scilicen ibi major est xis centrifuga: consequeriter minor centripeta . Quis nunc doceat , vim hanc centrifugam motu Telluris non majorem commimicari subtiliori materia: velut aeri, aetheri, aliis fortassis ignotis, quum crassiori
246쪽
PA s PRIOR. Cur tandem corpus minus gravitat in maiori a Tellu-rss distantia λ Nam si quidquid corporeum est, grave
est, semper aeque corporeum, aeque grave erit. Minor ibi, inquiunt, est vis centripeta . Nempe minor gravitas r idest minus ibi gravitat. Non est id ludere verbis λ Apparet hinc principium gravitationis nec semper
neque ubique eodem operari modo.
LXXXII. Corporum densatio &rarefactio commodisiasissime & clarissime explicantur, illa quidem perinis sibilis, de fluidissimae materiae expulsionem, haec per e iusdem intromissionem. Ex. g. Videmus aquam salibus rarefieri, & in glaciem gliscere , iisdem extractis ope caloris densari. Nec alio modo hane aquae densationem , ct rarefactionem Nevutoniani explicant sa) aequum
sint, eκ corporum densatione & rarefactione nullum Pro vacuo asserendo argumentum desumi potest . Μiror igitur illi argumento tam confidenter Neuvionum,
acutissimum certe Philosophorum haesisse s b). LXXXIII. Resistentiam, quam corpora mota in suidis majorem aut minorem patiuntur minime Vacuum
esse probat. Resistentia enim haec non nascitur ex soliditate, sed ex inertia. Est autem inertia non in omnibus corporum generibus aequalis: ham sunt corpora aliae aliis agitatiora: quae agitatiora sunt, atque ejus natum rae, ut facile aliorum n otum excipiant, minus ego iner tia appello: magis, quae minori vi motrice praedita sunt, minusque sunt apta aliorum motibus excipiendis. Quae corpora per alia minus inertia moventur, minorem p tiuntur, resistentiam , majorem quae per magis inertia. id si dicamus inertiam a viribus centripetis nasci . Vires vero centripetas non esse in omnibus aequales e Ac in Cartesiano quidem systemate quum v Ires centri fugae non sint aequales in omnibus corporum generi bus , nullo negotio intelligitur, qui alia aliis sint iner tJora . Ut proinde facillime ii hoc argumento, quor Centiores triumphant, sese extricent.
Scbes. Atque haec sunt potissima Epieureorum dc
247쪽
E L g Μ g N T o R. Μ Ε Υ Η. Neintoniorum argumenta, quibus vastina asserere conantur, Partim, ut apparet, vix probabilia, partim minus apta . Quamobrem miror Μ u*chembroekii confidentiam, qui k argumpntis illis productis, perorare audeat; caecutire eos , qui in tanta Europaearum literarum luce vacuum i 1luc dari negant sa). Jamvero, ne re- .eentiores isti Philosophi superbiant, quum de vacuo disputant, nullum novum argumentum protulisse, sed Lucretiana adornasse, demonstremus , Primum Lucretii argumentum, quo maxime nititur, depromitur extu. Nam si non esset vacuam, inquit , b). i. . . . Nulla ratione moveri
possent: namque incium quod corporis extat O cere atque obstare , id tu omni tempore adesset Omnibus i haud igitur quidquam procedere posset Principium quoniam cedendi nulla daret res.
Pergit vero Lucretius, atque argumenta ex corporixum penetratione proseri sc). in L ..
In saxis ac speluiscis, permanas aquarum , Liquidus hismor, o uberibui flent omnia guttis rDissupat in corpus cibus omne animantum: 'Crescunt abstructa, oe foetus ' in tempore fundunt, '' seuod cibus in totas usque ab radicibus imis Pei Hψοs Mi per ramos di nitur omneis Inter Iepta meant voces , o clausa δε- ' anisolitant. Rigidum permanat fri ossa. uuos nisi vania sint, qua possent corpora quaestu
Transire , haud ulla fleri ratione videres . . F. Idὶ Accedit tum ad a gumenturina Varia gravitate epromptum. . Denique cur alias aliis praestare videmus Pondere' res rebus , nihilo majore figura ' Nam si iantumdem est in lanae glomere , quantum Corporis implumbo est , taMumdem pendere par est 'corporis incium est quoniam premere omnia deor,
248쪽
PAns PRIOR. contra autem natura manet sine pondere inanis. sa) Tandem argumentum a condensatione producit Nec tali ratione potest densari r aer,
Nec , si jam prisset, sine inani posset, opinor ,
Se ipse in se trabere, er partes conduc re is innum.. O apropter , quamvis caussando multa more ris , Esse in rebus inane jamen fateare necesse est.
Nulichembroe hius utitur praeterea in vacuo asserendo celeri dillociatione duarum laminarum , quae plene sibi cohaerebant, aut subita fractura corporis cyluatri ci, ad cujus, inquit, centrum antequam pertingat aer, qui pr0fecto successione sua, ut caetera corpora , mo vetur, vacuum erit. Id ipsum vero argumentum Lucretius eleganter concinit lib. I. v. 333.
Postremo duo de concursu corpora lata oec. In quo non video quid inesse ponderis possit, quum ut aer , ita separatio laminarum , aut partium cylinteo successione moveantur. Praeterquamquod quum nondum constet, nullum este aliud fluidum mundanum subtilius, ac mobilius , quin inimo gravissimae conjςcturae esse aliquod suadeant, ne hoc quidem Lucretiano argummento quidquam indubium conficitur.
LXXXIV. Eκtentio substantia non est , sed est aut
modus, aut attributum substantiae. D. Substantia intrinsece ab alia non pendet, sed ita per se constat, ut sit primum subjectum ejus, quod est, aut fit def. a I.) Qxiamobrem esse nequit ens com pD- situm ex iis, quae realiter distinguuntur ac separabilia
sunt, sed debet esse physicos simplex prop. 23.). Iam
vero quum dico , extensionepi, nisi extensionem tantum imaginariam dicam , qualis est, quam animo concipiunt.Geometrae, simul dico, aliquod extensum, rem extensam, cujus subjectum sit aliquod necesse est, quando nibili extensio non est. Quocirca extensio intrinsece pendet a re, cujus est, atque idcirco aut modus est, aut attributum rei & substantiae alicujus.
Sehol. Apposite Cartesius b). Θιum ex hoc solo , inquit, quod corpus At exte um in longum, latum ,
249쪽
x Ε L 3 Μ E T o R. Μ Ε T A P H. profundum, recte concludamus illud esse substantiam i quid omnino repugnat, ut NIHILI SIT ALIQUA EXTEM-sIO ; idem etiam de spatio , quoa vacuum supponitur cora cludendum est ; quod nempe , quum in eo fit extensio, ne se etiam in ipso sit jubstantia . Nec alio inodo ratiocinatur Morus. Necesse est, inquit, sa) , ut reale a
Iiqucd subjectum huic subsit extensioni vacuae , quum sit
attributum reale. Nec distendit Clarkius , spatium , inquit, substantia non es , neque ens aeternum er in itum . seupr prietas entis aeterni in iti b . Id ipsum quoque scribit Neπtonus se . Preclare iuver ea re disserit Leib-nitius in examine Principiorum Μalebranchii, R veil ,
de diverses pieces pag. 22I. tom. a. contendo , inquit,
extensionem nibit esse aliud, nisi ens abfractum , si a re ipsa cujus es, segregetur. Ea igitur a subjecto aliquo pendet , atque ad subjectum istud refertur , non secus atqse ad
rem durantem duratio. Praeterea extensio aliquid etiam an-Drius in eo subjecto supponit: supponit nimirum ejus subiecit qualitatem aliquam, proprietatem , naturamque qua cumque qui c'm subjecto extenso extendatur , dilatetio . Quocirca extensio erIt hujus quaritatis , aut naturae --
lut disum quaedam, quomodo in lacte extensio albedinis , in adamante duritiei extensio , est Mnes, funt lactis adamantis . Ac dicere postumus, id esse extensionem ad spatium, quod est duratio ad tempus. Nimirum duratiooe extensio attributa junt rerum quae durant, oe extens sunt: Tempus vero spatium ideae abfracti, quibus
durationem , extensionem metiamur. Quae cum sint, neque nos spatium, in quo crassiora corpora moveantris , negemus, quinimmo id nemo, nili stultus, negaverit, tota controversia huc redit, quaenam sit hujus spatii su Bantia, simplex ne, una, immobilis, penetrabilis, ari multiplex, mobiles omnes, activae, seu resistentes st Si primum constiterit, vacuum in Natura erit: si alterum. nullum omnino, sed quod vacuum dicimus, id subtilissi-
250쪽
PARs PRIOR 237IIssimum erit fluidum ex infinitis pene monadibus activis ac resistentibus compositum . 'LXXXV. Substantia spatii nequit esse substantia a substantia mater distincta , una , immobilis , ct indivisibilis . D. Prima pars. Si spatium est substantia a substantia materiae distincta , erunt duae extensiones formales spatii, & materiae, item diversarum extensionum subjecta diversa , ac diversae proinde substantiae prop. 8 . Quum autem substantia materiae substantiam spatii omnimode penetret; erunt una eademque substantia sprop. 6 I.
Sunt autem haec contraria, quorum proinde unum tan
tum verum esse potest pro p. 34. 3, nec fieri potest, ut subsantia spatii a substantia materiae non penetretur, nec ut penetrata sit distincta ; nullum igitur erit spatium hujusmodi vacuum Schol prop. 8 .)D. Secunda pars, nempe quod substantia spatii nequie esse indivisibilis & immobilis. Si substantia spatii penetretur a materia , seu si subjectum primum extensionis vacuae penetretur a subjecto primo extensionis corporeae , essicitur una cum materiae substantia : est autem materia
divisibilis & mobilis , ut patet; ergo & substantia spatii , atque ideo unum subjectum est ejus, quod spatium dicitur, dc materiae . Μateriae palmus palmum spatii penetret , aut illi proprietates suas communicat, aut non . Si primum duo illi palmi essicient palmum unuim , solidum, mobilem , ct diυisibilem ; γ' penetrabilem , immobilem , indiυsbilem. Quum vero id sit idem constare ex contrariis; sequitur , spatium penetrari eum materia non posse , adeoque aut nullum esse, aut esse solidum, seu
Sch. Demonstratio nititur prop. 6 r. nec convelli potest, nisi illa negata. De illa autem quid Philosophi censebunt, ignoro. Hoc scio , me longa atque improba meditatione intelligere non potuisse , duas substantias sermalitier ex. tensas omnimodo se compenetrare ; dc interim manere di- sinctas, eodem modo. quo Loxius ipse vacui huius alias assertor intelligere non potuit, duas materiae partes Penetrari, neque unam eademque essici . Quum autem de spatio vacuo Epicureorum actum sit, si propositio