장음표시 사용
251쪽
138 EL A M E N T o R. Μ E T A P H. illa 6 r. vera 'est, Philosophos oro, ut ea de re seriuς
cogitent, & humanitus me admoneant, antequam nostra hae qualiacemque damnent. Res enim eli non levis, ut quidam fortasse putabunt. .
LXXXVI. Subilantia spatu vaeui secundum Morum Ne-tonum, & Clarhium est Deus. Demonstratur horum Philosophorum verbis. Ea de roesic dis p tat Mortis sa).. Nesque enim reale dumtaxat et sed divinum quoddam videbitur hoc extensum in tium ac immobile , quod tam certo in rerum naturam depreb n-ditur postquam divina illa nomina vel titulos, qui examussim ipsicongruuns , examinaverimus , cujusmoui sunt
ciatim attribuunt'. sin, Unum, Simplex, Immobile , Aternum, Completum, Iudependens , At se exissens , Per se sub lens, Incorruptibile,i Necuarium, Immensum , In
creatum , Incircum iptum , Incomprebensibile , Omn prae sens, Incorporeum , ymnia permeans a compjectens, Ensper essentiam o Ehs actu , Purus actu. Nou pauciores ,
quam zo tituli sunt, quibus insigniri solet diυinum Nu men , qui infinito huic loco interno a piissimi conveniunt.
Haec ille vero is . ejusdem capitis, ait esse hanc ru i dem quantum D πογρα diis, seu delineationem Gentii di minae cui tantum operationes vitales addendi remaneant. Audiamus nunc Newtonum Ib . - Deus, inquit,
nus est O infinitus , Omnipotensi is omni ciens , idest -rat ab is exino in aeternum, o adest ab in ua in inf-nitum omnia regit, omis cognoscit, qui flunt , aut sciri possunt. Non es aeternitas , vel in itas , non est duratio vel spatium, sed durat, ta adeso Durat semper Poe ades ubique, er exsendo jemper oe ubique, Durationem , O SPATIVM , aeternitatem, edi in itum consituit. De Clathio vero, hon est quod dubitemus . . Esset enim exscribenda tota ejus tractatio de exissentia P attributis Dei. Passim quoque idem repetit in Epr- solis ad Leibnitium. Scio plerosque fuisse, qui ea inro Newtoni defensionem susceperunt. Qsam recte illi , videri
252쪽
. . A R S PRIOR. dis rividerint. Mihi persuasum est, hanc esse, quam ein previmus, Newtoni sententiam. Id quoque nisi torqueantur, ejus verba, procul dubio significant. Nec poterat ei haec doctrina adeo absurda videri, ut exemcraretur, cum Theologo peracutissimo Leonardo Lessio Societatis Iesu fuerit olim persuasum , spatium mundanum incorporeum non nisi sola ratione a Deo dissingui. Ejus verba sunt sequentia. Quare Iuum Deus
hi immensus , ct immensum in usus k es non sunt ibi
ulla Inter alia creata aut cor' rea, aut corporalia, sunt tamen increata, aut Diritualia quibus tamen corporalia posunt c extendi )ὰ qui non nisi ratione ab immensitate Dei asinguuntur. Ipsa enim immensitas . Hiini Subsan-
tum capax omnis naturae creabilis tam corporalis. quam
Dirriuatis sa . Malebranchio tribuit idem Arnaldus , quemadmodum constat ex eius Epistolis 8. & 9. ad Μa- Iebranchium. Sed & ejusdem opinionis suit Cudruo x ά .dissitetur interpres ejus erudi dismus
ad Systema intellectuale cap. 2 . O. Eidem accessit Andreas Redigerus in Phys . divina lib. I. cap. 8. Vir qui dem magnus in Philosophia perturbator, sed ejus generi si qui quandoquz magna quaedam excogitant. Putat Laurentius Mossi hemius ad caput s. Systematis Intellectualis Cudruorthi sessi I. q. 23. , vetorum quoque aliquot Patrum eamdem fuisse mentem. Qtia de re in dicholio propositionis 9O. dicetur. Re sero & inter hos Patricium . Is Lib. I. Pan co- miae omni qua potest vi primum omnium Italorum , atque adversus omnes spacium istud immensum adstruere conatus est. Illud & esse, & infinitum esse ex Uitatis, undique argumentis demtinstrare aggreditur.
Quod postquam effecisse sibi visus est, inquὰrit accurate prorsus & subtiliter in ejus naturam, quam tam Iem statuit, ut nisi cum Panthe istis faciat, haud tan in lonee ab illis distat. Sed videamus primum quid ,
253쪽
2 o ELEMENTOR. ΜΕΤΑPH. My ergo Dacium sui natura mundo prius, primumque rerum omnium mundanarum, ante quod nihil fuit, O post quod omnia fuere. Spacium ergo hoc quod ante mutesum
fuit, re post quod mundus est, o quod mundum π capit , o excedit, quidnam tandem est Aptitudo ne simplex ad capienda tantum corpora est, ἐθη, aliud nihil λ Suscipit quidem vacium hoc corpora omnia, sed non videtur aliud nihil esse, quam aptitudo. Sane, si rerum sit, vel substantia est, vel accidens. Et si substantia est, vel incorporeum quid est, vel corpus. Ss vero accidens , vel quantitas, vel qualitas , vel aliud quid ta' D. Profecto dicemus nos, stactum per se ipsum, quum
mundum praecedat, quumque extra mundum sit, nihil rerum esse mundanarum, praeter eam ejus partem, quM mundum capit, aut quod mundus suo corpore occupat. Uerum alia res a mundo diversa est. Mundus enim coi pus es, Dacium vero corpus minime esse nulla ergo categoriarum Dacium complectitur, ante eas omnes est,
eas omnes est. Quid ergo est ' Dpostasis, diastema es , diastesis, estam est, extensio est , intervallum es , cape
do, atque intercapedo'. Ergo quantitas λ Ergo accrdens e Ergo accidens ante substaentiam st Et ante corpus rcortas uterque, o Senior Pytbagorae auditor, γ' 1unior Platonis amicus, qui eos secuti Scriptores categoriarum , hoc Dacium non cognovere. Sed sunto categorIae Indanis bene positae: Dacium de mundanis non est allu quam mundus es . Nulli mundanae rei accidit, sive ea
corpus flt, sive non corpus, sive substantia, sive accr-dens r omnia haec antecedit: omnia rici uti accedunt, δες etiam accedunt; ita ut non solum quae nume rantur accidentia, verum etiam quae ibi ess substantia ,
illi sunt accidentia. Itaque aliter de eo philosopbandum , quam ex categoriis. Spacium ergo extrum ob ossalica , per se substans, nulli inbaerens. Non est quantitas. Et squantitas est, non est illa categoriarum, sed ante eam , eiusque sm ct origo. Nam ergo accidens drct potest, neque enim cuiquam accidit substantiae. suid ergotia non est ' Si substantia est, id quod per se substat , spatium maxime omnium substantia est: sub at enim per
254쪽
Ρ , nulli innitur tis sit, nullius egit, quo sustineatur, sed ipsum, substantiis sustentationem praebet, easque ut AntJustentat. Si substantia es , quod per se eripit, sputum
omnium maxime substantia est; quia maxime omnium per
se exsit. Si substantia est, qui aliis substat, Dacium maxime omnium subsantia es, omnibus enim jubstat aliis naturae rebus. Si substantia est, qui nulla aliarum rerum et ad GD , Dacium omnium maximae Iubstantia es ; nullo enim aliorum eget, ut At , reliqua omnia, ut Ant, egent Dacio. Si substantia primum omnium entium es, Dacium maxime omnium substantia est . Primum enim aliarum rerum omnium esse jam es probatum. Hisce ergo rationibus Omnibus patuit clarissime, Dacium maxime omnium substantiam esse , sed non est categoriae substantia illa. Neque
enim indi Didua substantia es , quia non es ex materia, CT forma composita. Neque est genus , neque enim de speciebus, neque de Angularibus praedicatur. Seu alia quindam extra categoriam substantia es . Quid igitur , corpus , ne est, an Incorporea substantiaὸ Neutrum, sed medium titriusque. Corpus non es, quia non est antitypos, aut re Mens , aut renitens , non visui, non iactur, sensum nulli objicitur, aut Iubjicitur. Incorporeum rurjus non es, quia trine dimetitur. Longitudinem , latiudinem profunditatem
que, non unam , non duas , aut plures habet, Ied cunctas Itaque corpus incorporeum est, oe' non corpus corporeum a
Atque utrumque per se subsans , per se exsens , adeo , ut etiam per se flet semper, atque in se flet: neque nunquam , neque usque moveatur, neque locum mutet, nec
partibus , nec toto. Quod enim mometur; per boc Daciam movetur ; hoc autem Dacium supra se non movetur, neque aliud usquam est supra quod moveri queat. Neque etiam, vel in ipso, vel extra ipsum terminus ullus es unde moveatur, aut quo moveatur. Neque pars ejus ullo, hinc illuc migrat: per partem namque sui ipsius migraret. Et duae spacii partes , altera, esset in altera , o supra alteram , ct locus illius quae discederet , Dacio vacuus remaneret , atque ita Dacium scipso vacuum esset. Itaque necroto, nec partibus movetur. Es ergo O immotum prον-
255쪽
Quid est quod Ho' Stat toto spatium J Stat An partes habet ' Totum ne dici potes J Partes quidem habet duas , at totum dici nequit Pars altera. oscis ea
es, quae mundo plena est , alteraque modo es vacua, ex ara mundum est. At totum ex his partibus confatum , di-- .ci minime potest . Nam totum omne partibus constat, o
mnibus Mitis, quibus υ ipsum Mitum esse necessarium es. Darium, parte mundo plena , munes finibus fini
tum , O aequale est. Parte autem mundo vqcua, extra
mundum posita, Mitum in itumque, uti docuimus, esssimul. Sed ultra nam partium barum majores. habet agendi, vel paviendi vires, in ita ne , an Mitay DL aequales habet utrasque, vel nullas δ Rationabile videtur, in- sinitam partem majores habere, quoniam aequas habere Mnitum oe in i m , non es rationi , consonum. Multo mia inius, si finita, ct minor pars e maiores habere ricatur Sed prius de infinita. Si ea virer habeat ullas , eas vel in sese exercet, vel in partem finitam, vel in mundum ipsum , ejusque. partes. Si in se se ear exercet, alia ejus pars , iis viribus praedita, aget in aliam ejus partem quae mel easdem vires habebit, vel majores , vel mino- rex, vel etiam nullas J Si easdem quomodo ab aequis vidiribus patietur ' Aut quo modo in aequas aget λ Multo mi nus possibile videsur, si patiens pars majoribus sit: vir
ibus . Hic enim potius aget in minores , quam ab . his p
-riarur quicquam. Si vero minoribus sit patiens para prae alta P poterit a majoribus forsitan pati aliquid . Ma quiDnam inaequalitatem hanc viriam rei tribuit pro iusmili' Et alteram ab altera di item fecit λ , Non miaee 'tur a se imo , hanc partium; dissmilitudinem a spatium , si tud aequisivisse . . Ergo fab alio . At a quonam um nihil aliud Ar , quam ipsummei' Nihil ergo dissmiuiuaera nem Urium ibi creaυit. Guid igitur λ nihil aget, nibit
patietur Ita prorsus. Sed quaeret quispiani a Patricio, spatium hoc aeternum ne sit, an creatum Huic ille quaestion paucis respondet .sub ejus libri initium. Spatium, inqpit, a PRIMO UNO ante ' entia alia omnia e PROFUSUM .
er metuit SPIRITU ORIS EIU, EFFLATUM AT
256쪽
UE DIFFLATUM IN INFINITUM hi id aliud re
quiramus , ut intelligamus , spacium Patricio nihil fui sese aliud, nisi est ponem divini essentiae ' Porro quum inter hos Philosophos statuni certumque sit, nihil esse in mundo otiosum, infinitum hoe s patium infinito Iumine, quod primae Dum lumen vocat, plenum esse contendit sa). Hoc autem lumen a Deo itidem manare docet.
In ita , inquit, eodem in loco , Dei iux , infinipotens to-ia sese effudit in actum , aeque tonitum produxit lumen ... sed origine quidem spirituale fuit hoc lumen o incorporeum penitus . At postquam a fonte suo egressum per Dacii partes atque dimensiones fundi caepit, corporale evast , trine scilicet dimensum . Quo magis sese explicat, eo mihi propius Pantha istis accedere videtur. Paulo post hunc in modum schibit, lumen hoc esse actum a luce quidem fonte suo prodiens , non tamen.AB EO DISCE NDENS : continue inde manans , sed per se oe in se exissensi. . . essergo lumen primum primi lucis actus , ab illa defluens quidem, sed non effluens, a sese non fuens , a se non dif- suens nec se circumfluens, neque in se refluens s quid ergo nisi prima & aeterna substantia λ Interim, ne quid desit, ex hac primigenia luce, velut ex materia, Soldi caetera sydera omnia sunt constituta, si credimus Patricio, Fortassis non intelligebat vir doctus, quo proreperet et sed quando id temporis non defuere in Italia, qui impietatem hanc oblique propagarent, id quod Andreae Cesalpini, & Claudii Berigardi scriptiones demonstrant f b), non id suspicione vacat, eodem coeno
Atque hoc in loco subit animum inquirere, quid causae suerit, ut nullus pene extiterit, non idiotarum dicam Philosophorum , sed nobilissimorum, quia Philosophia non eo fuerit perductus, quo ire tota vetat
christiunar doctrina . Atquα Graecos non memorabo..,
quorum Philosophia tota profana est , atque si recte accipio, purus putusque Pantheismus, id quod agnoscit sepe Berigardus, Nostros a jo Italos, Gallos, Germa-
257쪽
α ELEMENTOR. ΜΕΤΑ ΡΗ. mos , Anglos.' Nullum esse dico magnorum istorum Philosophorum , qui dum Philosophiam e ratione natam aequo iDinus provehunt non ad impia Phante istarum dogmata vergant. Illustres primum Italiae nostris P . Tipateticos intelligo, qui quum essent nimis Aristote Iei, iure ae merito a viris cordatis huius provectae ini pietatis accusantur. αὶ In quibus id etiam magis m rum est, errorem agnovitie, & e Philosophia deis,
dere voluillis, quasi Aristotele ι & Christiani una esse offent. Caesar Cremonius in Epist. ad Lectorem, quam operi Caelo praefixit, profitetur, se Ari telis principi securum , mirum nemini esse debere, nonnulla scripsisse christianae mei M veritast adversa. Tabaretia , Pomponatius , Cesalpinus , Berigardus fatentur idem saepe rnec intelligo , quum agnoscerent, se non posse esse Chrissisnos, & Aristoteleos, voluisse tamen videri utrosque. Idem de Gallis assirmo, Magnano , Cartesio , Malebra cchio : de Germanis Leibnitio &Uvolfio, quorum domina de Uni veri o , Subsantia, Fato nemini est ignota'. Idem de Anglis nobilioribus et de quorum plerisque a medictum est in disput. de Origine rerum corporearum , Eius.
rei quam aliam*causam esse dicemus, praeterquam ra tionis brevitatem λ Necesse est enim, ut qui terminos humanae rationis praetergrediuntur , in avia eant, eaqu dicant saepe numero, quae cum tota pugnant ration .
I xxXVII. Si substantia spatii vacui est Deus, Deus est substantia Spinotae. s . D. Si substantia spatii penetrat substantiam materiadis suinantia spatii, di materiae una est prop. 83. 7: quum autem quae eidem sunt unum , inter se sint unum prop. 49. , si Deus est substantia spatii, Deus & substanti, materiae sunt eadem subsantia, nempe Deus est su stantia Spinoaae vide Schol. promza. , & Stoicorum Deus, seu mundi ..
b Videri poses Lipsius, qu 1 ea de re instituto di--
258쪽
SeboL,Nolim ego Spinoaismi ins mulare viros doctos ι qui & imprudentes sortassis hoc systema complexi sunt
dum crederent Materialismo se adversari. Certe vidit hoc, Mi erat perspicacissimus, Newtonus: sed ita Occurrit in Deo contineri o moverr universa, sed absque mutua. passione. Deus enim nibit patitur ex corporum motibus illa nullam sentiunt resistentiam ex omnipraesentia Delia At quum formalem extensionem Deo dederis, id est extensionem; quae procul dubio habet partes extra partes μ&iqui de ea les ac veras, non tantum intelligibiles aut , relativas, agnoverisque , hanc rem infinite extensam immediate rerum vitam, motum, actiones producere, etiamsi in eam rem rea aliae non reagant, qui creactio noi, est , nisi inter duo corpora; id tamen nota prohibet , quin res illa sit prima cunctorum substantia ,ec anima: nam ne inter mentem quidem nostram &corpus reactio est, nec est ulla inter vim gravitatis &corpora ipsa gravitantia. Itaque satis est , si ex una tantum parte sit passio , ex altera actio, ut una res alterius anima esse & dici possit. Quidquid autem ea de re sit, certum mihi est, eos qui statuunt, substalitiam spatii, id est rem formaliter extensam , esse Deum . statuere quoque debere , Deum esse materiae substantiam δidest rem necessitate naturae suae materiam omnem per Vadentem, animantem, modificantem. Nam quum substantia spatii sit primunii materiae fundamentum , materiamqlae permeet, it aut nequeat materia existere sine spatio hoc, profecto materiae primum scindamentum,
idest subjectu & substantia. Deus est. Qui e cludi
apertius possit non video. Mirandum igitur est. Mcrum hoe systemate, quo spinogismus mirifice confirmatur , conatum esse materialismum evertere.
LXXXVIII. Substantia spatii non est ipsa Dei substantia , seu substantia entis aeterni. D. Si id est una universi substantiae prop. 87. :
sputat in Plasiologia Stoicorum lib. I. dissert. TI . t supra saepe eadem memoravimuI.
259쪽
α ε EL E M E N To R. Μ TA P R. non ergo substantia Dei, seu entis aeterni, est subes stantia spatii. Schol. Si ergo: proposito illa 6I. vera est & solida, ut ergo puto fieri enim potest ut fallar), actum est de spatio illo, quod tantum hoc saeculo in Europaruis morem eκcitavit. Ejus enim spatii substantia nec sub
stantia Dei esse potest prop. 87. , nec substantia a
materia distincta s81. . Q iocirca omnia illae attributa , quae Patricius, Μ rus, Ne tonus, Clar Rius. Raphsonus, aliique, potita simum Angli, spacio vacuo tribuerunt, sunt attributa :entis imaginarii, uti iam Hobbesius a , Leibnitius,
wolfius, & Cartesiani omnes observarunt . Spatium igitur, quod 'vacuum vocant, nihil est, nisi tenuissimare qui dissima quaedam extensio corporea, quae a no
his nec tangi, nec ullo sensu percipi potest, qualis, Mi supra observatum est, vel in ipso v cuo ηoyleano esse comperitur. Σst igitur ex minutissimis partibus a se distinctis composita. Nam una illa indisi a dc immobilis substantia exte fa in hoc universo nullibi reperitur, & tantum est Spinoa istarum fabula, qua miror posse ullum Philosophum, Christianum potissimum, de .cipi. Sed qua ratione Philosophi ad vacuum statuen'
dum moti linti quamquam copiosius explicatum est a Cartesio' sb ini ex iis etiam , quae de , natura materiae sumus dicturi, clarius apparebit. Nempe magna erro
xis hujus causa sunt imperfectis sensuum , Fbamasia, sensibus atque Phantasia fides praepropere praestita. iLXx XIX. Spatii Epicurei partes sunt realiter.d stinctae: D. Dentur tres pedes cubici in hoc spatio delineati A. B. C , ii si realiter distincti non sunt, realiter idem pes erunt quod quum sit absurdum , sequitur realitet esse distinctos. Sed, inquit, Clarhius, sunt essentia sin
a) TOm. I. operum Philosophicorum in Phas cap. 26. tibi spatium vocat phantasma abstractione a caeteris maesteriae proprietatibus factum. 3.
260쪽
hi similli mi. At secundum hune Philosoplium nihil prohibet duo individua esse essentia sibi simillima, de interim realiter distinctae Extensio, inquiunt, trium illorum pedum non est eadem, licet eadem sit essentia. Quasi vero extensio, essentia extensionis in re sim plici non sint idem . LXXXX. Spatium epicureorum intrinsecus divisibile est , non tantum mensurabile. D. Spatium hoc constat partibus realiter distinctis prop. 8'.). Partes autem realiter distinctae separabiles sunt intrinsecus def. 36.): spatium ergo Epicure rum intrinsecus divi libile est . Schol. Sed opponunt, esse immobile, & indeirco indivisibile. Cur, inquam, immobile λ Sia, inquiunt;
totum moveri nequit, utpote infinitum . Esto. Nec,
inquiunt, per partes moveri potest. Qua id, inquam, rationeὸ Quia, inquiunt, indivisibile . At id est, in quam, circulo inepto circumagi. Dividantur, inquiunt, spatii partes, quid inter eas intercedat λ Nihil. Ergo, addunt, non dividuntur. Inepte. Quasi ut A dividantur a B aliquid intercedat necesse sit. Possunt enim duo extensa esse divisa , & immediate se tangere. Faciat Deus duos cubos, quorum latera sint mathematice plana: eos jungat, sese tangent αμεο in , & distinctierunt atque indivisit. Divisio autem illorum in hoc est Posita, ut nullae cubi Α partes superficiem cubi B i grediantur, aut si mavis, ut mit=a sit inter A B attractior nam hoc posteriori uiodo minima corporum elementa uniri Ne toniani docent ; separari vero, cum actione contraria vis illa chohaesonis superatur. Coroll. I. Spatium Epicureum est natura sua mobile.
Nam est natura sua divisibile sprop. 9o. . Coroll. a. Spatium Epicureum debet esse solidum. Nam quum sit mobile Coroll. I. , si penetrabile est, minima vi in punctum mathematicum abibit a).
c a in Polignac. in Anti lucretio Lib. a. 47 . 'Materiam a spatio quis jam discernere possit'