장음표시 사용
281쪽
PARs PRIOR. 269CI. Motus accelerari potest in infinitum. D. Problema est possibile, si demonstretur, qua ratione
eodem semper modo se habere scribit, scilicet procul esse ab omni vicissitudine temporis, quemadmodum interpretatur Proculus lib. 2. in Tim. Est autem Platonicis tempus , ut notum , in motu , ac motus successione positum , id in successione physica . Itaque Plato ipse in eo loco, quem
longiorem produxit Peta Dius , idcirco negat aeternitati convenire poste , fuit, erat, erit, quia haec ad generationem Pertineant, quae in tempore procedit; quia MOTUS SINT, Κ Ῥμs γαρ ει σε ν. Quod autem semper eodem m do se habet immobiliter , neque vetustius , neque recen tius esse unquam oportet; qua de re nihilscribi potuit --rius . Sed ea non e iunt ut censeamus Platoni negatum, rem aeternam perpetuo permanere, existere, durare , quoς
successo est metaphasica. Nam nisi existendo perseverat ,
eadem tamen, ac immutabilis, ne exsit quidem. Non is tur hoc ulis in mentem venire potuit , ut dum constituit rem aeternam semper exissere, neget existendo Grare. Itaque merito Suareet reprehendit Capreolum , qui quum de ratio ne sormali durationis successionem esse posuisset, negat tillam in Deo esse durationem sin I. di f. 9. artis. 2. Deus, inquit Suareet disputat. so. sin. 3.) vere ac proprio dicitur ex aeternitate realiter durasse; ergo per duratio nem realem exsistentem in ipso Deo. Sed illuc, unde divertimus , redeamus. Scribis Numenius othagoreus item Petaυius laudatus Ens aeternum idem esse , ac stabile, semper IN EODEM STAT perseverans. Idem quum dicunt caeteri Platonici, idem semper intelligunt, nullum esse in Deo tempus: quia tempus in mutatione , idest successione phy-sca positum est. Ac eodem modo intelligendi sunt Patres , quum idipsum pronunciant. Nam habet tempus aeternitas , inquit Tertullianus r scilicet tempus est mensura motus prioris, ct posterioris. Deus autem caret aetate, quod non licet narret. Deus si est vetus, non erit: si est novus, non fuit: novitas initium testificatur : vetustas finem comminatur. Deus autem tam alienus ab initio
282쪽
1ro ELEMENTOR. Με TAPH itione fiesi possit ex prop. 6.) , motus accelerar, potest in infinitum, si demonstretur qua ratione Id fieri possit. Fieri autem id potest si detur corpus in spatio&'fine est, quam a tempore, arbitro & metatore initii & finis c. g. Vera haec o Sed
negabit Tertullianus perseverare Deum in existendo ' semper esse ; 'durare immutabilem λ Gregorius Nazianzenus orat. 38. Deus & erat semper, & est, & erit, vel, ut re ictius loquar, semper est. Cur isa λ. quia erat, & erit
TIS NATURAE segmenta sunt. Deus vero o D ω ναμ idest ita semper est, ut non sit res fluxa, ac naturae Pi .eiotudinibuι subjecta. Augustin. in Psalm. Io I. aeternitas 'ipsa Dei substantia est, quae nihil habet mutabile. Nempe.Mεirco tota simul. Nimirum anni Dei simul stant, quia
sant; nec euntes advenientibus exeluduntur ; quia non transeunt; isti autem nostri omnes erunt; nam Omnes non erunt f idem lib. xI. Cons. cap. I 3. . Petrus Da .miani s opus. 36. cap. 8. negat in Deo esse cras, et eι heri λ id ita λ quia nihil ei defluit nihil accedit, cui nihil est varium, nihil a se diversum. Nec ut ne sim faediosus ) tamdem aliud intelligis Boetius; cujus aeterni satis definitio pervulanta est. Dernitas est tota smi
omneque excludit tempus cputia nihil est in temporestitutum, quod totum vitae suae spatium' pariter pomi amplecti . . . quot igItur interminabilis vitae plenitudinem totam pariter comprehendit ac possidet, cui nec
futuri quidquam absit, nec praeteriti fluxerit, id aeternum esse iure perhibetur. Quid quod ne Sebolae quidem,' si dilucidius mentem suam explicare voluissent aliam a Deo successionem excludunt praeterquam eam,' quam noFphrsicam dicimus ' Nam Deum diarare, ejusque duratio-Hem esse realem ac in ipso Dei, unum si excipias Capreo tum, consentiunt omnes sinde Suareet loco citato , Dura innem autem dicere de formali positivam permanen tiam in existendo totidem dicunt me bis' Suareet ibiae.
283쪽
spatio infinito, eique communicetur motus, qui aequa . biliter in infinitum acceleretur, persistentibus semper prioribus motionum gradibus. CII. Μotus quantumvis acceleratus fieri nequit in instante indivisibili. etsi videri possit inflantaneus ob incredibilem celeritatem. D. Motus quantumvis acceleratus debet esse actio , qua mobile de loco in locum transferatur des. 7o. . adeoque mobile debet successive existere in pluribus locis: actio autem successiva est continuata existentia , & haec duratio des. 66. ergo quilibet motus quantumvis acceleratus durat, nec idcirco si in instante
indivisibili. schol. Si quis igitur demonstraverit cogitantiones nostras in instante temporis indivisibili fieri, is procul dubio
consecerit, Cogitationes non esse motus;ex quo & illud deducet , cogitationes nostras pendere a substantia incor . rea. Sed quum Christianus V volfius demonstrare nona tus sit, omnes nostras perceptiones & cogitationes io
aliud videtur iste siexisse Suareet eo in loco , quem describam. In quo, inquit nu. IO) est notanda differentia inter rem successivam , & permanentem. Nam res successiva dicitur durare aut perseverare PERDITIONEM REALEM , quia semper aliquid novi in ea fit, eique additur: res vero permanens per se I quendo non dicitur durare, o IA EI ALIQUID AI, DTTVR sed haec esset successio plasica , quia eadem esse PERSEVERAT , quae est successio Metaphysica . Haec ego 'paullo prolixius diduxi , ut Patrum nomini consulerem , quibus . profecto imponitur, quorum ita narrefur doctrina ,' quasi Deum minime in existendo durare dixissent. Nam nec id dixere unquam, nec ulli, ut dixi,o in mentem Metuenire potuit, ut idem oe semper esse, er interim nomiaurare diceret, ides doctrinam scinam de uentem doceret . Aerem igitur verberat, quod dicitur, Ioannes Creι-uus , qui cap. I 8. de Deo , studiose, magis etiam quam oportebat , in eam, ut ille vocat, subtilitatem tot conger ramis absurda.
284쪽
F E L s M E N T O R. Μ Ε Υ Α P K. tempore geri, nullam in instante indivisibili, dc revera luccessionem quandam quum in perceptionibus , tum etiam in cogitationibus & ratiociniis ipsi observemus, vix est ut hac via incorporalitatem animae ostendere possimus ; potissimum Vero, quum motus Velocissimi videri possint inflantanei. Patet hinc quid ce sendum sit de motibus Angelorum instantaneis, quos induxere Scholastici quidam. CAP. XII. De rerum perfectione, bonitate , ct veritate. CIII. AT Ullius rei persectio probe a nobis cogno-LΝ sci & dimetiri absolute potest.
D. Nam perfectio rei dicitur aut unitate & simplicitate , aut quod ea fini, aut ideae suae eongruat def. r.): Itaque ut probe & absolute perfectiones rei introspiciamus, & dimetiamur , ejus essentia adaequale est noscenda, attributorum unio & simplicitas perspicienda, cum idea & fine suo comparanda : quod quoniam nulla in re efficere possumus, uti Philosophi magna consensione & ingenue fatentur ; sequitur nullius rei persectionem probe nos cognoscere, & absolute di- metiri posse. Sch. Generatim scimus entia facta & Creatoris ideis , & fini responderer tanta scilicet nobis inest Dei sapiemeiae & potentiae persuasio. At comparationem rei cum idea, & fine suo, intelligere non possumus. Praeterea generatim stimus, quaecumque existunt suam habere , ut inquiunt, realitatem, suamque perfectionem naturalem. Sed nec quanta haec sit, nec qualis, ad aequale & clare unquam cognoverimus. Metiri quidem
possumus majorem aut minorem corporum extensi
nem, vim: at absolute haec metiri non possumus , nec semper major extensio, motus, qualitatis intensio , vis, perfectio a nobis dicitur atque habetur. Idem dementibus judicium esto. Hanc ignorantiam majorem efficiunt hominum variae persectionum notiones, Vari
285쪽
PAR s PRIOR. 273que vceabilla. Nam saepe , quod uni persectio est, est alteri impersectio . Hinc lites de rerum perfectionibus , bonitate, dc pulchritudine, immortales. ClU. Ita comparati a natura sumus, atque ita vivi-- mus, ut eas perfectiones dicamus finitas , quibus maiores percipimus , eas vero infinitas , quibus majores percipere non possumus. Hinc fit ut uni quaedam perfectio videatur infinita quod minori mentis capacitat psit praeditus, alteri finita, si majoris sit perspicaciae cicapacitatis. CU. Minores persectiones comparatas ad majores, imperfectiones dicere sblemus, & rem minus perfectam cum persectiori collatam, vocamus imperfectam. CVI. Ex notione imperfectionis demonstrari non potest, nos habere notionem persectionis absolute infinitae a
D. Cartesius ; qui hoe adhibuit argumentum in meditatione tertia , sic ratiocinatus est. Id ea negatimi est eκ idea positivi ; ergo idea imperfectionis , ex persectionis idea. Quumque omnia, quae ad hoc universum pertinere arbitror, impersecta agnoscam ; sequitur me habere ideam persectionis infinitae. Est autem haec ratiocinatio manifesto falsa: etenim quamquam minores persectiones habeamus ut imperfectas majoribus comparatas prop. ros ), tamen eas persectiones habemus pro infinitis, quarum maiores non intelligimus prop. ro 3: ergo quum mentes nostrae sint breves , tuo, nos infinitas persectiones intelligem putamus, quum ultra cogitare non possumus. Id vero est minores perfectiones
ex maioribus metiri, non vero ex infinita : ergo ex notione imperfectionis, non rite deducimus obversari mentibus nostris notionem persectionis infinitae sa).bchol. Patet ergo nec solidam , nec rectam esIe de Tom, L S m
a) S. Thomas contra Gentes lib. I. cap. II. Dato etiam, inquit, quod per hoc nomen Deus intelligatur aliquid, quo majus cogitari non potest, non necesse erit, ah - . quid esse, quo majus cogitari non potest , in re Am natu-
Scillaei potest i .ege tantum in inteluctu.
286쪽
27 ELEMENTOR. METArsu. rnostrationem existentiae Dei , quam Fartesius in saenotione, quam nobis congenitam censuit, inaedificavit ,
uti perspecte Ηuetius in Censura Philosophiae Cartessia
servarunt. Qua ex re illud etiam agnoscimus , Cari
lium, licet per ideas claras & distinctas philosophari se
voluisse passim professus sit , ita tamen per ideas ut plurimum confusas philosophatum esse, & de rebus ceteroquin gravissimis, ut nemo magis. Nam si paullulum rem propius inspexisset & accuratius , qui eum latere potuisset , fieri non posse , ut menti finitae notio Observetur, cujus, ut inquit, realit objectiva sit ab- solii te infinita CVII. Persectiones substantiarurn contingentium naturae vi in nihilum redigi non possunt. D. Substantiarum contingentium persectiones adeoque realitas , finitae sunt ex prop. I 6. ): ergo si in nihilum naturae vi redigi possunt , substantiae ipsae in nihilum naturae vi redigi possent . Quum vero hoc fieri nequeat prop. 33. ); sequitur nec persectiones su santiarum contingentium in nihilum naturae vi abire
Seboi. Hi ne sequitur ennservationem Dei necessariam esse , quum ut substantiae , earumque persectiones naturales conferventur, tum ut harum substantiarum s se inata , dc motiones , quibus universum conficitur . Et ad substantiarum ipsarum conservationem sat est , Deum semel voluisse, ut existerent. Quocirca substantiarum annihil alio non fit sola cessatione divinae voluntatis, qua vult ut existant , sed positiva voluntato& vi, qua velit, ne amplius existant e at non sic se habet in conservatione systematum. corali, Μodi, qui continuo pereunt, aut enascuntur, non sunt habendi in numero perfectionum realium de naturalium substantiarum. Quumque motiones particu- Iares aut novae sint, aut omnino pereant ; efficitur ,
ut, licet vires motrices haberi debeant pro persectionibus esentialibus substantiarum , motiones tamen ipsae
287쪽
pΑ s PRIOR.haberi nequeant, Adeoque quamquam verum est vim cogitandi essentialem esse mentibus , non sunt tamen essentiales peculiares ipsae cogitationes . CVIII. Infinite persectum est infinite bonum abso
D. Bonum absolutum sunt ipsae rei proprietates adeoque persectiones naturales des. 73. , ergo persectum , di bonum absolutum sunt unum idemque adeoque infinite persectum est infinite bonum asolute. CIX. Ens absolute & infinite bonum est in se beatissimum.
D. Beati tudo posita est in persecta & immutabili voluptate, uti Philosophi magna consensione docent ruo luptas vero ex boni possessione maneta persecta atque immutabilis voluptas ex persectissimi & immutabilis boni possessione . Sum ergo bonum absolute infinitum sit etiam immutabile prop , 13. : sequitur volupe tem Entis infinite dc absolute boni primum esse perfectam ct infinitam; scilicet quemadmodum bonum a solute infinitum augeri nequit ι ita nequit eius voluptas augeri a deinde esse immutabilem , ut ipsum bonum absolute infinitum immutabile est; ergo voluptas huiusmodi Entis dc persecta undique est , m immutabilis r Ens igitur hujusmodi est in se beatissimum. CX. Ens quod est absolute infinitum, est etiam sum
D. summum bonum relativum est id , quo ita b num nostrum conservatur dc perficitur , conservari dc perfici potest , ut a nullo melius ex des. 73. Pr dato autem summe bono absoluto, vel fingemus nos ab illo Pendere , vel non . Si pendemus , vel per essentialem emanationem, vel per creationem ex nihilo, vel ullo alio modo. Si primum , a bono emanare non potest niti bonum. Si alterum, aut tertium, quum summe bonum sit perfecte beatum prop. Io8. nulla esse in eo causa potest, cur aut irascatur nobis , quod nobis bonum non sit , aut ullum nobis malum , quod nos non me- Iiores, sed deteriores efficiat, inferat: quae eadem rati Ioeum habet etiamsi ab Ente illo non pendemus . Quoniam S i igi-
288쪽
qe tur natura summi boni est, ut non possit alterimis tum inferre, quod non sit bonum, sequitur summe hoianum absolute, esse etiam summe bonum relativum. Sehoh Consentiunt hac in re veteres pariter & rercent ores Philosophi. Iamblicus de masteriis AEgypti xum ta) quum eorum retulisset opinionem , qui De rum beneficos alios, alios malignos faciunt, sed tota , addit, errant via veritatis. Longe enim se habet res natura reru- . QNippe universa divinitas, numina Deorum
omnia , ct Dii omnes boni quum , itidem benorum Auctores sunt : ad unum bonum tanquam exemplar spectantes, unice ο unius in Decio δὲ nisi circa bonum
ambulant, versantur , cfreumaguntur. Atque est hareno Academiae tantum , sed omnium veterum philosopho-xum vox tb . Quocirca Chrysippus apud Plutarchum e) Euripidis illud summopere laudae, -
Si di i aliquid admittunt turpis; certe Dei non sunt. Qitae quum sint, de origine malarum diu vexata res. est apud Philosophos , uti Plutarchus d), dc Baelius.
e) docebunt . Nos in qParta parte ea do re comm dius di sieremus. CXI.' ne ens naturaliter , seu metaphysicωs , verum est. D.. Veritas naturalis est ipsa entis natura , aut erusentia facta , essentiae archetypae intelligibi in eo gruens defc7 r quum autem quaecumque sunt saeta ,' si ma sapientia ex supri ) & potentia &bertate Entis a erni facta sint ; & ita ut hae persi- sente voluntate , essentiae substantiarum eaed em semventur , earumque substantiarum eadem systemata deseries , idest ejusdem Entis aeterni vi res conserve lux dc administrentur , quod & per se patet & loco, ibo prolixius ostendimns ; sequitur entia omnia facta
289쪽
essentus suis archetypis respondere, adeoque vera esla
SehoL veritatem hane Metaphysicam ii tantum negare possunt, qui summi alicujus Numinis cura Uni versum factum esse &contervari negant ζ qualis Democritus, Epicurus, aliique. At quiculoque negare non audent hanc provid tiam et qua cuncta facta sunt , dc gubernantur, ii certe negare non potiunt, res has ad a- inussim mundo archetypo intelligibili respondere , mii Deum . ineptum , atque imbecillem statueret velint . Opponunt autem, res omnes iactas nedum mutabiles cile , sed continuae minationi subiectas Respondemus in mundo distinguendas esse essentias is implicium subitantiarum, quae prima sunt mundi elementa, & eitcntia, entium compositorum . Illae persiistunt aeedem , heculia naturae vi pati re possunt, quanquam natura sua non siti .vimmutabiles. Harum vero talis est naturae leti, dc ordo aeternum aliae aliis succedunt, qua successione aliae pereunt, aliae enascuntur, atque ita ordo& pulchritudo mundi servatur. Scriptae autem omnes sunt mutationes istae in mundo arcbetypo , idest scriptae essentias istae mutabiles, uti essentiae substantiarum plicium. quae eaedem perseverant 3 adeoque uti istae , ita illae mundo illi respondent. Quia, ajunt, si rerum omnium non ipse summus Desus, sed Dii minores causae sunt fabricatrices, & eonsuvatrices, uti Plato opinatus esti a Respondeo clarissima argumenta demons are, uni. versum noc cura supremae 3c aeternae mentis fastum esse, uti ex superioribus patet . Caeterum quod spectat , ad platonem , quum opus minorum Deorum mundum Wppellat , fatetur primum , Deos minoret e mplaria emetendi mundi a supremo mo aecepisse . in ea intuitos esset deinde eiusdem . Supremat Mentis impe xio, legibus, ordine , -ndum gubernare , quod perinde est, atque si a Deo ipso iactus esset , & puber naretur. 1dem de Inoelligentiis, quas urbibus animan- bis & regendis praesectas putavit Aristoteles, dicendum
290쪽
CXI. Plurimorum entium existentiat certo a nobis seitur is nempe dubitare potest an existat ipse , qui cogitat, an existant eorpora circum se posita , an corporum vires quaedam motrices ' Neque sane unquam ad haee deliria Sceptici progressi sunt, uti legendo S xtum Empiricum diicimus. Seio interim Hibernos quoiadam in dialogis Dublini Editis , contendisse, esse nos valde dubios circa corporum existentiam; atque ideirco 1latuisse, praeter mentes & ideas, nihil aliud existeret: quamobrem Idealistae voeantur. Putat V Volfius in P, eologia Rationali e Μelebranchii Sehola' hos prodiisse , Enim vero negare non possumus inlebranchium putasse, nec eorporum existentiam probari posse, & nos in Deo, aut Dea idea & lumine omnia intueri, quaecumque cognoscimus. Quos ego non Doctoris egere , quo ab errore tam deridiculo reducantur, sed Censoris ab Iudice dati, puto. Nec tam eos insanire opinor , qui haec affirmant , quam qui ita affirmantes nimium studiose consulare adnituntur. Tantum enim abest, in Idealistarum secta longius provehatur , ut contra Ma Drialsarum, seu Hobbesianorum doctrinam longe lateque dilatari videamus. CXlL Plurimas rerum relationes , aut inter sese , aut cum nobis , maxime quae usum vitae spectant , certoe noscimus. Ita cognoscimus res alias esse aliis Μajores , aut minores ; longiores, aut viciniores; utiliores , aut minus utiles ; persectiores, aut minus perfectas. .am rem ne ipsi pernegarunt Sceptici , quamquam in plurimis allis nos errare , dc egregie hallucinari, quod non negamus, perpetuo objecerint, Ex quo conficitur, plures rerum proprietates relative a nobis plane cognosci . Fatemur interea rerum proprietates absolute metiri non posse, ut nec exacte perpendere , quantum aliae aliis praestent. CXIII. Plurium modorum simplicium essentias certo cognoscimus & intelligimus, exg. extensionis, motus ,
sesiditatis, figurae, & similium. Quod si quis opponateontroverti inter Philosophos de natura simplicium horum modorum, respondemus controversiam versari non