장음표시 사용
61쪽
I iam permeans atque pervadens aeternis Fati legibus eam aut compaginat, aut dissolvit, solumque .hoc, quo continemur , quodque ut loquitur Seneca sa) unum ess , ct Deus cujusque oe socii sumus ετ membra suapte natura, aut rin concinnam machinam distribuitur, aut in chaos convolvitur & pertubatur: Adeo veteres traditiones interpolabant, aut in conjecturis suis balbutiebant Stoici . Legatur, qui his. de rebus ex instituto
disserit Iacobus Thomasius de exustione mundi Stoica b).
TRium Graecanicarum Philoloehiae sectaruth, ena . ratis . jam iis quae ad Ionicam, de Italicam pertinent, una restat Eleatica, de qua, ut caepimus, pamca. Ejus originem Sesa a Xenophane colophonio reperitur : at quum aucta plurimum atque illustrata fit a Parmenide & Zenone Eleatis , Euatica est dicta. Fuit autem Elea Minoris Asiae urbs in Μysia majore. Nihil perpleκius in historia Philosophica ; quam Eleatensium de rerum origine & constitutione doctrina: nam nulla Eleatarum supersunt monumenta; & qui de illorum philosophia litteris aliquid tradiderant , aut minus ea intellexisse videntur, aut' non sincere ena rasse. Cicero, in secundo Academicarum maestionum, Mnephanes, inquit, unum esse omnia dixit , neque i ta esse mutabile , cu' id esse DEUM , neque natum unquam, Er sempiternum, conglobata figura. Similia habet. Sex . tus Empiricus c) Xenophanis nempe Asma fuisse uni vestatem esse' Unum, o Deum rebus inesse: omnibus resse autem rotundum , ct nullis passionibus an iam , ex immutabilem, ετ rationalem. De Melisso vero & ipso Eleatensi scribit Laertius d) positum ei universum in . finitum, immutabilem , immobilem, unum sibi ipsi si mile, ac plenum, motumque non esse , verum videri esese. Plato in subsa testificatur positum Ele
62쪽
tensibus universum Emmobile, quod non habeat lacum in quo moveatur. At quasi repente Scena conversa, scribit Lagrtius Xenophanes quatu rerum omnium Eume ta flatuisse. Empiricus vero, omni ex terra fieri, ve-
Iut Xenophanis dogma refert sa), Stobaeus quoque addit b . At Parmenides , dc terram, illud activum, passivum hoc c). i haec interpetrantur in divieris abeunt. Ioannes Christophorus Uvolsus ad Origenis philisophumena, Ni-eolaus Hieronymus Guad lingius, Petrus Baetius di, Ioannes Fr nciscus Buddeus de Athrismo ct supersitionem e inter Pantheis as Eleaticae Sectae Philosophos reserunt; non alia, inquiunt, rations intelligi illud potest, unum
esse omnia, idque esse Deum. Enim vero retentiores Pantheistae non aliam loquuntur linguam. uti superius demonstravimus. Sed & Aristoteles ita. Elealtasium id enarrat dogma, ut hoc ipsum clarius efficiat a Parm nides, inquit, f) omnium rerum unum esse principium , ct id immobile docuis: unum porro omnia, ens in Dium esse , quidquid vero es praeter ens, id non esse: ens vero unμm esse . quidquid ergo praeter unum sit , id esse noli: omnia ergo unum esse , Nec nego,' si Pantheistae suissenE Eleatae, clarius sententiam suam explicare non potuisser at ut id asseveranter affirmem, , unum illulprohibet, quod mihi persuaserim, plura esse a vetustis Philosophis horridius, & emphaticus dicta, quae nimium urgenda non sunt, i potissimum quum i bonam in partem inflecti possunt. Nam & Deum esse omnia, re Deum esse, Na uram plurimos quoque veteris Ecclesiae doctores dixisse reperi s , quae non. idcirco ita sunt diocta, ut eadem ab hujus seculi Pantheistis dicuntur-Cavendum semper est ire veterum interpretatione, ne verbis antiquis novas ingamus notiones. Id interim non eo inficias, non Eleatenses modo, sed Graeeos serme
63쪽
omnes Philosophcis, si, quod alias dixi, sibi esse
sentanei voluissent, Pantheistas futuros fuisse: at ut id diserte voluerint, id vero est, quod non constam affirmo. Accedit quod narrationes superius memoratansbi ipsae adversantur, si acri judicio expendantur. is autem sibi persuaserit viros non prorsus ineptos dogma ta manifesto pugnantia docuisse Iam vero de coelo, corporibusque Caelestibus id n latu dignum reperitur in decretis Xenophanis, in M os esse soles in immenso Coris, infinitas Lunas nostri non dissimiles: nostram vero habitari eamque esse Terram multarum u=bium o montium . Vide Philosophumena Pseudo Originis a , Cieeronem in Accademicis qua sionibus b . Haec haud dubium, licet antiquiora , quippe Oiphicis communia, ostendunt, magnam an mo Eleatenses universi ima nem, & praeclaram gessiDis, nec, quod μικροθυμοι p.llanimes Philosophi fece-xunt, omnia tellure conclusisse. Illud imperire simul, dc minus pie, quod haec omnia ingenita secerint. Il-hid autem quid ubi velit non intelligit Burnelius, quod ex Parmenide narrat Laertius, homines ηλει, ex S te natos . Itaque suspicatur legenduin Q ιλυος , ex trimis. At utrumque virtassis dixit Parmenides , eatore nempe solis ex limo genitos homines , quod praeter alios AEgyptii ipsi, ut superius enarratum est, docebant. Sed utcunque fit, mirum est persuasum esse potuisse Philosopho ulli, animal tam sagax, tam providum eriinerti tellure gigni potuisse. fatendum est majtis otiam esse illud, quod Lucillius Vaninus . dialogo 37. Prodit, ex Simaram. Porcorum, & Ranarum putredine genitum primum hominem. . furor haud dubius , quum sit manifesta pbr
Λd Eleatieam Sectam resemne historiei & Dem criticos, qui vetustae hujus physieae historiolae agmen sunt clausuri. Adberides magnam veterum consensione perhibetur Democritus. Olympiade asse Boruisse, anno
64쪽
sqeundo Olympiadis 93. obiisse; script*m est in Eusebii Chronico : apud Laertium dicitur natus Olymp. 8o quod placuit & Stanteio . incerta omnia
pronunciat Baetius sq). Fertur ultra cςntesimum an- ruim vixissς. De ejus indole', institutione , pςrregri nationibus plurima multiplicique doctrina , quae seruntur , omnia idem collesit Baesius . consesso est , Veterum omnium P ilolophorum longe acutissime in rerum naturam penetr*sse Democritum . tomos, &inane prima esse, ex quibus omnia sint conflgia , d cuit. Utrumque hytem a Leucippo ηccςpit a ). Ato'. Fqsi xta J In dict. an. Democr. x I De atomorum inventore quaedam in superiori capite ad , not/vimus r pauculo hie addenda non abs re putamus. . Burnelius in Areb. lib. I. eap. v x. Leucippo inventae atomorum hypotheseos gloriam eripi non posse contendit . At, praeter ea, quae de-M eo superius sunt dicta, viri plurimi , longe Leueippo , &Democrito antiquiorem eam esse opinionem, conati sunt demo Mare . Edmundus Die insonus non Mosi tantom, quod S pr bat Huctius , hane doctrinam traditam seribit, sed & Noachoi, di, si Diis placet , ipsis antediluvianis Patriarchis; certe a Noacho ad Aristotelem usque phi. lolbphiam hane corpuscularem apud Nerasque omnes nationes o tinuisse eontendit . Democriti podiro. atomos Pythagorae fuisse Μωnades, hane dubitat. Sed & Radulphus. Cudworrus Iu S 1. In-rtu. eap. I. v. oe seqq. idipsum omni , quo potest , eonatu , ct viris equisque , ut dicitur, confirmare studet, ita tamen rati. nibus, quibus id docto Interpreisti Mosthemio non petis et . Iam de de origine Moxinae de inani per discordia. Non d
sunt , quae literatoriim est Borea , qui ab Mamo eam repetant: memoratum quippe in Scripturis rah ast expansum, oehom abusum , tu thohou υ
iusmodi. At haec quum eX populari sensi sint disti , hoc probant aerem vetustis populis. vacuum appellatum vide Cleri rem in Iaudatum Iobi ιoeum , ct in eapsu primum Geneseos Enim vero tsublime; has abstractasque noriones veteres homines non habebant , ita divinis Scripturis ,r e populariter narurae res doerabunt , tribuendae non sunt . Iob sane non alia ratione pronunciat terram fundaram super nihi- ιυm, quam qua Ovidius in primo Mer, canit, quod circums o. pe orsis area tellus
65쪽
mos, idest corpuscula insecabilia , multitudine infinitu
s aluit: inane vero infinitum magnitudine a . Leucippus infinita haec & insecabilia corpuscula in se invicem commutari, totumquς pervadere inane, atque in sese mutuo incidere & implicari, indeque mundos generari docebant b). Sed inane hoc non extra mundum, quod Stoicis placuit, & Aristoteli, verum per omnia interspersum admisisse Democriti eos ex Philono, & Aristotele demonstrat Thomas Aldobrandiniis ad laudatum Laertii Iocum. Iam aeternas esse at mos, ct ah aeterno vi motrice praeditas opinnatus est Democritus ; quem etiam singulis atomis quandam veluti animam & sensum tribuisse ex Plutarcho de Placri
us Philosophorum scὶ conjicit Baetius in dictisnario d). quod
se a Lib. 4. cap. 4. s d J art. Leucippe not. E.
& Manilius lib. t. mo loeo statvit Baetius id, oppuα. . . . quum pendeat gnatur ab Henrico Moro, & Io Mundus, ct in nullo ponar lepho Raphson, qui a Pythagq-
ipse sestseia fundo ra vacui doctrinae repetunt origi- Graecos 3rgo Phi Iosophos haee nem . Gassendus vero audacter neptimum tradidisse non est quod gat ullum unquam Aristoteli sta- dubitemus. Horum autem, quod tutum vacuum c secti. x . lib. ad vaeuum spectat i. historiam O. e. a. Sed persequamur vacui hunc ferme in modum exhibet historiam . Seholasti ei Philosophidaelius in dict. art. Leueip. ex nullum esse in natura vacuum Plutareo de Piacit. lib. I. cap. illud etam anatura horreri te xvi xx. Nempe a Thelete usqne nuerunt . At Galilaeus , Torri- ad Platonem neminem fuisse , cellius, Petrus G assendus baeui qui vacuum seu inane admiserit: aecerrime defenDnem sustepe-II. Leucippum , Democritum , runt. Interea Rimatus Cartesius, Demetrium, Metrodorum, & E-' atque numerosi Cartesianorum pleurum & vaeuum quidem infi- eohortes ita induruerunt, ut nec nitum statuisse. III. stoicoseen- fieri vacuum, nec ullam ejus i sitisse nullum intra mundum eia telligi ideam posse, contentione se vacuum , sed extra mundum magna probare conati sint. His esse vacuum infinitum . IV. A- etsi alia ex caussa , aliisque raristotelem doeuisse tantum esse i- tionibus, accessit senes Malmes-nane extra mundum, ut respira- huriensis Thomas Hobbius in re posset Coelum . At, quod pri- Physiea. Illis ex adverso Angli pluin Duilirso by Cooste
66쪽
od si Leucippus, Epicurus ceterique ex hoc gregidi Philosophi admisissent, apte cohaerenterque adfirmare inde potuissent ex plurium atomorum complexu animam seniumque gigni posse , uti observatum eidem Baetio laudato loco. In animatis enim constitutis at mis, qui ex earum plurium congerie anima , sensusque fiat, ut his Philosophis pIacuit, intelligi nulla ratione potest , quemadmodum Plutarchus adversus inpicureum Colotem argumentatur. Sed, quod non videtur Baelio observatum, raιionales item & liberas ato-mas oportebat statuisse Democritum, si sibi eoherere voluisset; alias enim gravissimae illae difficultatis : quas Baetius memorat loco citato, sarctae tectaeque remanent'. uti facile ostendi posset,si historiolae hujus ratio pateretur , Atomorum ex Democrito proprietates duae , figura& magnitudo. Figurae quidem infinitae sunt, angulares, non angulares', rectae, rotundae leves, asperae, hamulatae curvatae sa). Qtantum ad magnitudinem adeo
sa J AlrisA ἔ. de gen. -νο. Lare ius in T. plurimi, k docti quidem atque tissime cernere dieuntur , quum
aeuti Philosophi, Henrieus M omnia monadibus plena viderent, rus , Ioannes Lockius , Isaaeus nulli bi , nisi forte in Epicureo- Newtonus , Samuel Clarkius , rum sneipite, vacuum introspe- Iosephus Raphson , tum A pIm xerunt . Ergo certamina recrude rimi Newtoni sequaera , Grave- seunt, gignitque iterum , sandius , Keillius , Mussehem- Ira truces inimicitias, ρομbroeekius denique , aliique nu- nebre bellum. mero propemodum infinito , ita O miseras hominum mentest se opposuerunt , ut iam omnia O pectora' eca Europaeis Philosophis ineua vi- Iam ut eruditionem Democritideantur. Enim vero Reipublicae Physicam tirones animoe compr literariae Rhadamanthi quidam hendant , pereensebo breviter ἁ- severo pronunciant ore, ita rem bros, quos aut de rebus naturae, aut omnem Mussehembroechium con- de mathemati eis scripsisseexTra- fecisset, ut vix friguttiat Momus syllo refert Laertius m D .ses. s. inmoije de Tremax . Quum I. maeomtir magnως , seu σε eeee , quod minime timebatur , universo. Hune librum mirum in clarissimi Philosophi Gotofredus modum laudat Tullius in Lu- Dibni ius, ct Cluistianus Wol- eullo. II. LMaeoseus mauor . III. sus, aliique non pauci, qui acu. Descriprio mundi , seu de mun/s
67쪽
exiguas esse atomos voluit, ut omnino oculis sint imperviae. Statuit eas praeterea ita solidas, ut individui sint, uterque neque pari, neque alterari queant. His accedit atomorum motus ex insta atque aeterna vi motrice perpetuo manans. Moventur itaque atomi in
infinito inani, in quo nihil est summum , nihil infimum ,
nihil extremum, uti Lucretius plurimis demonstrat ax gurantis. Hoc motu, qui ex Democrito semper est ob is uus, colliduntur atomi , aut separantur , atqueata res omnes efformant . Hic idem motus, quippe -aeternus , & necessarius , Fatum est Democrito, &providentia sa). Discrimen autem rerum extatomis .conflatarum a figura , situ, ct ordine atomorum repe- .lunt Leucippus & Democritus. Ergo in explicandis rerum rencratione , corruptione., alteratione, non ad ullas formas subsantiales , sed ad coagmentationem , dissolu- . tionem , perturbationem atomorum corpuscularis Phi-Josophiae Auctores confugiunt et eoagmentatione enim fit generatio: dissolutione corruptio: perturbatione alteratio. Aristoteles in primo de generatione oecorruptione hoc potissimum argumento hanc Oppugnat doctri-
Mam, quod generatio & corruptio, si nihil novi pro
du- ad Stob. Ecl. PDf. eap. s. dispositione. re. De planetis quoso lutes esse, quam , septOm. Ο-stendit . U. De natura . VI. De natura hominis libri duo Hippocrati dedicati. VII. De mentes Fens, s e VIII. coloribus De disserentibus figuris atomoriam. . X . De mutationibur figurarum. XI. De oret O , sυe de proυidentia , quo libro, formas rerum , quas . videmus , divinitate praeditas es- se disputavit , ut ex Cicerone , . Plutareo,, Augustino docet in Bibliotheea Gra ea Fabri eius. Vide . quae hae de re disputat Bae-liua jn clict. an. Democritus .
XII. De pestibus . XIII. Causa
Coeisses. XIV. causa aerea. XV.Causae de igne. XVI. De Sonis. XUII. De Seminibus plantarum , ct fructibus ι XVII. De an ma- Iibui ιibri tres XIX De lapidiabus. XX. De Metallorum matura His accedunt mathematica , de eontextia Circuli ει Pharae , de Geometria , de Numeris , πινο-nomia , monographia , Geom pbia , Polostraphis ὸ Actiuoer phia, & infinita alia Mechanica. Musica , Poetica , Medica , de quibus diffuse citanteyus in Γλῶ mocrito cap. VIII.
68쪽
ducatur, asse non differant, itaque ad formas consu4 obstantiales. Cui argumento quantum sit ponderis non video: nam & dii crimen generationis & corru'ptioni 'ex coagmentation , dc perturbatione est in Demo- eriti ea Philosophia manifestum : & refert parum sit necne hujusmodi discrimen, quando nullam in natura subsantiam ex nihilo generari gravissimae . demonstrant
rationes .: In explicanda autem atomorum natura in quibusdam a Democrito dissentit Epicurus : addit enim & tertiam Proprietatem pondus & atomorum motum duplicem iacit, rectilineum ; & declinatAnis ; quae com mentus est, & quia rectilineo gravitatis motu fieri corpora non posse vidit , quoniam paralellae ferrentur eo motu atomi: & lit ne libertatem ab universo au'ferret, si motum tantum rectilineum indeclinabilem statuisset . Rectilineum motum a pondere atomorum de rivat et itaque pondere naturali gravitat atomus , se fmitamque rectilineam eonatur describere α . Pondus autem istud atomis ingenitum, atque intrinsecum
rei ingenium valde' torquent, undenam ea declinatio ψquae ipsissima videtur quibusdam Newtonianorum vis centripeta, nascatur Cicero enim in primo de finibus gravissime eam ob rem Epicurum reprehendit ,1 quod motum induxerit sine causa , quod Physico est indignum . Plutarchus certe, di Laertius eas Epleureos improserunt rationes, quas tirones ipsi riserine , ut quoaalom s magnis intervallis resultare ; quod Datiis Meet μνην pulsa , repulsave . quasi eoncutitur , palpitatve quM qui interpretetur, pos iste magnus mihi erit tuis . cio quosdam a iis at ramice hane . deelinationem re petere , atque blanditi sibi , in Epicurea Physiologia gravitationis, & attractionis, reperiisse. Ego si-u Hia haec esse. -video eadem non Video, Ceterum, utrum revera in his Epicureorum viribus ponderis α
69쪽
linarionis vires centripetae & centrifugae Nerulonia..norum contineantur paulo prolixius explicitum est in notis ad Μussch. 33I. 'Iam ex Democrito mundi in infinito inani dantve infiniti secundum omnes circumstantias uti auctor est
Plutarchus de Placitis Philosophorum a . Horum nonnulli inter se non solum similes, sed undique pers cte & absolute ita pares sunt, ut inter eos ne minimum quidem intersit, ut tradit Cicero b ); omnes vero & generantur & corrumpuntur sc 3. Sol α Luna
ex laevibus componuntur corpusculis virtigine circumactis , ut Cartesianos vortices- legere possis, ut fusius Huetius in Censura Philosophiae Cartesianae . Luna planities continet, mbntesque, valles d) . Iam vero , si interpretanti Burnelio credimus ἰ agnovit Leucippus motum terrae circa suum axem: & in prima Telluris origine & formatione, quum massa fluida in .eorpus globosum subsidebar, ait hunc globum membrana quadam cireumductum suisse, cetera omnia continente rquam membranam udam primum & limosam, postea induruisse. Qxiae AEgyptiorum sunt Cosmogoniae cφω sentanea. Id praeterea tribuit Leucippo , memorasso eum, situm mutatum olim suisse r quod ex Plutare ho simul & Laertio distinuis r concluditque id ei dissicile non fuisse, qui terram pendulam, & cis m. suum axem rotatam agnoverit. Ad haec homines. eκ aqua & limo primum genitos esse ex Democrito trodit Censorinus s e), quae Epicuri qu0que sententia fuit . Animam ignem quendam & calorem esse Democrituassatuebat , eamque ex rotundis aromis conflatam ,
quod & Epicurus deinceps, & Lucretius in III. st
tuit . Hinc eam mortalem Voluere. In natura Deo.
rum Democritus nutare videtur , inquit Cicero f) Nullum alium admisisse. Deum praeter imagines quasdam , μι simulacra a natara rerum emanantia , scribit Sextus
70쪽
Empirieus; quod lix intelligo, pro vanis antiquoruistimaginibur traduxisse quaecumque de natura Deorum dicuntur ; in quo eum sectatus est Epicurus; qui, ut gravissime Cicero , verbo Deos renuit , resustulit. Iam Democriti & Epicurei inane hoc & universum infinitum esse voluerunt . Ergo quod erat consecta--um, nullum in eo centrum, contra quod voluerunt Peripatetiei pnsuerunt. Disputat hae de re Lucretius in primo de natura rerum elegantissime , nec inscite . Argumenta ejus hue redeunt i I. Quturi dico universum , omnia dico:
Non habet extremum: caret ergo sine , modoque. A. Si jam finem habere constituatur omne quod est, spatium, si quis proeurrat ad ultimaa ejus oras, iacia i in volutile telum , aut extra volabit , aut consistet cUtrum dixeris, spatio fines demes:
Nam sive est aliquid , qaοd prohibeat; ossciatque Quo minus , quo missum est , veniat , sinique k-
cet se , sive foras fertur, non es ea flnis profeci . III. Si.termini sunt spatio, extra quos serri atomi nequeant, iam omnes ad unum centrum gravitant : istantem efficere debuit, ut , ι 'Ex insinito jam tempore subsidem unum Occupaverint locum, massamque secerint unam Argumentum est pluribus obnoκium exceptionibus cIV. Res qualisbet aliis terminari videmus , tbrram qua, colles , montesque aere: quo aurem dicemus terminari spatium ' Pergit autem, atque Ustendere eonatur nullum esse
Alud in his rebus longe fuge eradere , Μ-- In medium summae quod dicunιὶ omnia niti zzzz -' Nam medium nihil esse potess, ubi inane , iocusque Infinita ... Talia porto addit ; quae clarius etiam ostendunt systema mundanum Democritieum , & Εpse cureum simillimum esse Cartesiano; squamquam replu'