장음표시 사용
221쪽
De multiplici mendacio. Sermo XVI 2; s
modo propter remetiionem : quia peruertit hominem.& hoc est ratione materiae, id est cum quis laudat alicui peccatum scilicet sicut patet de tertia prae- . dicti adulatione. Haee enim contrariatur dilectioni pri m ter Dei, contra cuius iustitiam homo loquini rict dilecti ni proximi, quem in precato fouet : unde pec tum mortale est. Secundo modo propter intensionem: puta cum quis adulatur alicui ad hoe . ut fraudulenter noceat ei temporalite corporaliter, vel spiti tualiter en jῖ. - etiam est mortale. retio modo propter ocea- sionem, sicut cum laus adulatotis fit alteii occasio delinquendi, & hoc praeter adulatotis intentionem. Et tune eonsiderandum est i virum occasio sit data . seu aecepta, vel qualis ivina ex hoe seqiuatur, scalicet v nialis, seu mortalis: de secundum hoe iudica
mendauis, sit et nisse , vel mortalea quecunque. Mur.
TEilio dicitur mendacium iocosum , eum varia culpa, scilicet quandoque mortali, ει quana que veniali. Ad intelligentiam tamen cuiuscunque mendacii. quan Jo scilicet sit veniale , vel moti te, adueitendum est . quod duplicito contingit mendacium este mortale. Plinid rei se ratione suae sp ciei, secundo per accidens, isti licet ratione suae circunstantiae.Piimo quidem per se latione suae speciei. Nam illud mendicium est mortale, quod est secundum stram speeiem contra eliaritatem, sicut sunt tres species mendacii perniciosi di de quibus in sequemiterito atticulo dicturi sumus. Et de talibus intelligiaret Propheticum illud , Peritis πιτυ, qui loquviniurmem uis. Et illud Sap. a. in , rectauam m. Illiid vero mendicium, quod secundum suam peciem non est contra charitatem non est secundum suam speciem motialis eulpa, sed venialis. Et hoe est mendacium, in qno non supra,sed insta Deum intenditur aliqui delinatio leuis, sicut in mendacio i coso: vel eausa utilitatis proximi, si eut in mendacio ossicio .unde Augustinus super illud. Perris omnes,
ciorum, in quibus non est magna culpa, sed noti sunt sine culpa, scilicet cum iocantur, aut proximo conciselendo mentimur. secundo vero est aliud mendacium mortale per acciden , scilicet ratione suae circunstantiae in hoc modo mendacium ossiciosum, atque ioco. sum potest esse mortale, α hoc ratione quadrupli eis circunstantiae. Primo propter ffectum, secundo propter nocumentum,tertio proptet crantemptum, qua
id propier scandalunx Primo inquam Propter affe- uini, quia scilicet nimia libido& complacentia. atque delectatio contingit in mendacio iocoso: putaecundum Rodonensem, cum homo suam vel alte rios complacentiarn, seu delectationem in mendaciosito diuinaedilictioni, atque mandatis Dei praeponit:: quia tunc tale mendacium mortale est.Vnde August. Nullum peccatum est adeo veniale.quin fiat moriale, seu elimitiale, dum placet. Secus si talis delecta. tio esset sub Deo. Argumentum ad hoe is . distin Leap. unum orarium s.critumis. Secundδ propter nocumentum , ut cum mentiens probabiliter ex mendacio suo in minete alieni periculum aliquod videt, vel notabile nocumentum: licet illud mendaciunt d
hoc non esset ordinatum : Vt ruta, elim praedi eator dicit stendacium ossiciosium in praedicatione. Nam secundum Seorum, mortaliter peccat. Item si quis timore mortis, seu iocose.& verisimile est quod eredatur, se dicat Gi et nivei Gibellinum, morialiterninio re ιν visetur peccare, lilia transit in mendacium pernici σι ιν -- sum. Tettio propter comempetum ei iam in mendacio iocoso : ut com quis pro indigerenti, de pro nihilo habet tota dicete mcndacia iocosa sicut vera, icut faciunt mimi, de ioculatores . α conum les, secundum Hostie n. Meus in aliis, in quibus hoc accidit ex eventu, vel tuo. t tu to Propter scand
lum, Ex multis quippe cautis scandalum contin- ρο ν μάλα seu potest : de cepe contingit ratione circunila rix Personae , ut cum mentiens est persectus, Zequoad vice statum, de quoad famam, dei epulati nem hominum. In tali siquidem casu, si conscientii probabiliter dictit, qiuod ex mendacio suo stat datum subsequatiar, tunc suum mendacium mortale init: secus si sit perfectias non in teputatione hominum. Licet enim in tali grauius sit peccatum, quam in homine imperfecto: non tamen mortale
est, quia non sequitur scandalum. Et se intelligimust, quod August. ait. Super illud Psal. Perii
emetur, ινώ i. tur inem omis. Si quis non vale hominem manifestare ad mortem, veritatemtaceat,
. sed falsum non dicat: ne pro corpore alterius ani- mam suam occidat. In his concord . Thomas, Bonauentiata, Richardus de Media villa, & Scociis. ARTicvtivs TERTIVI,
Dem lacio perniciose, q/umodo tripliciterco illi fidei.
Tritium est mendacium perniciosum, & malignitatis,&de hoc Propheta inquit, ut decipiat
ipsi. Triplex quidem deceptio contansit in menda cio pernicioso. Piima in rebus temporalibus,cunda in rebus corporalibus, tertia in rebus spitiinalibus.
duplisiter committi flet mendarium perniciosem in temporalibus relus, de his,
DRima deceptio mendacij pernicios committit ut ,
I in rebus temporalibus, delicet quandoque alicui tale mendaeium prosit, tamen alicui nocet. Du- ρο-'
plicitet tamen committi potest. Primo pro sese n-dorro alio. Primo quidem pio se. Sicut quotidie
fit intret vendentes, de ementes, inter quos tam ex consuetudine longa, quam etiam ex putrida corruptela,innumerabilia mendacia multiplicantur. Vnde tales , secundum Thom. dc t Ucnar. mortaliter peccant. Et ultra iiDc quandoque decipiunt pro ximum, vel ultra iustum pretium vendunt, &relli- tuere obligantur. Cum autem ex tali mendacio pro
ximus non decipitiat, secundum Ray. veniale est sed secundum Homen. propter assiduitatem, ecconsuetudinem mortale fit. Sicut de ebrietate contingit: nam sine consuetudine est veniele, sed propter consuetudinem fit mortale. 21. distinet. c. qui in aliud. alias. Insuperest notandum, quod si pro euadenda recunia, ve e alia tum porali, qua: a praedonibus postularii rad praedam , non tantum homo mentiat ut pro illa sed mendacio iunimentum sit peraddat, transit in mendacium perniciolum, atque periurium, de graue mortale Peccatum est sed si absque iuramento mentiretur, esset mendacium ossiciosum, & veniale. Simila contingit de eo, qui denegat veritatem, S quandoque iura- .mento confirmat, ne iuste in pecunia condemnetur : quia in utroque casu mortaliter reccat,
sed grauius cum addit iuramenturii. sed quia de illo, qui aliquid promittit, quod tamen non seriau : Dicendum quod hoc duplicite contingere potest. Primo, quando promittit aliquid alicuius .
222쪽
ai 6 Donninica declina nona post Pentecosten.
.ponde is , de tamen non intendit , vel non ςdit posse seruare illud nc mini iosum mendacium est' de mortale. Et in haec Andunt plurimi artifices mercantςs. Potest tamen πs promissa tam vilis, ax-oue innocua esse illi, cui pium illa est, quod ponseruando si omissium, non potu ortale , sed veniale. secundo vero contingit, quando promitten hoc agere intendeb t ; sed tamen ri in non ieru p. re tunc, secundum Thomam λ. i. q. m. talis non mentitur, quia non loquitur contra illud,quod - .rit in mente: si autem quod propitia non tacit, uncin fideliter igit, per hoc scilicet quod animum my
tauit: potest tamen duplicitur cicutati. Primis si
promitit id,quod manifestiam est malum; quia tu etiam promittendo peccauit: unde 1 i. q. in cap. in malis. Isidorus ait, in malis promissas reicinae fidem i in turpi voto muta decretum, quod inς-uth, id est illicite vovisti, non facias. impia est promissi fio, quae scelere adimpletur. Et in cap. non est Obseruandum. Item is orus ait: Non est obseruandum sacramentum, quo malum incaut E promittitur.Veluti si quispiam adultetae perpetuam fidem cum e Mimanendi polliceatur. Toletabilius est enim non linplere sacramentiam , quam permanete in stupri flagitio. Et in cap.vnusquiique. Ambr. ponit exemplum de Herode de saltatrice,quod habetur Marc. 6. cundo modo, sciam promisit agere intendebat. sed mutatae sunt conditiones: nam sicut seneca in
lib. de beneficiis ait, Ad hoc quod homo tene tutfitere quod promist, tequi fit ut quod omni immutata permaneant. Vnde nec Apostolus mentitus est, eum quod a. Cor. 1. Promiterat, non seruat,
quia non ad illos ivit. Et de hoc ra. q. a. in cap. Beatus Paulus: ubi dicitur: Beatus Paulus Apostolus non ideo, quod absit, se sesellisse et edendus est, aut sibi extitit: e contrarius : quoniam cum ad Hispanos se promissi et ituriim,diri ostione diuina maioribus occup/tus ex causis implere non potuit, quod promist, tac. Secundo committi potest mendacium pro alio, ut patet in mendacio falsi testis in causa pecuniaria : quia talis mortaliter peccat ac laeso satis sicere obligatur, si sui im testimonium sui te ax causa illius damni, quia qui occasonem damni dat, damnum dedisse videtur: extra de iniur. de dam . da cap. si culpα r . q s. non sane , quaest. . notum. Item talis grauiter peccauit, quia fruit contra ciuiam praeceptiam, quod dicitur, Non salsum testimo tum dices.
riit in rebus corporalibus: & licet alicui prosit, tamen alicui nocet. Dupliciter etiam committi hoemendacium solet. Primo pro se,secundo pro proximo suo. Primo committitur pro seip., puta cum quis accusatur ad mortem: secundum enim Thon
a r. q. cf. ccusatus tenetur veritatem exponere
iudieii, quam ab eo exigit secundum sotinam iuris: proinde si cofiteri noluerit,uel si mendaciter negauerit mortaliter peceat Si vero iudex exquirat, quod non potest secundum ordinem iuris: accusatus ei respondere non obligatur,sed potest per appellari nem, vel aliter subter&gςre, mendacium tamen non licet dicere. Nec tamen licet accusato calumni E se defendere, secundum Thom. ubi supra. Nam in e ausa criminali de calamnia iuramentumptastandum est, extra de iura nen. calum.inhaerentes, Pono ascusato licet se desidero veritatem mcultando, quem confiteri non obligatur: & hoc per
aliquem modum conuenientem, dummodo non ipsi ODdcat contra veritatem : hoc enim non est calumniose te defendere, sed prudenter cuadere. Non autem licet ei falsitatem dicere, aut veritatem illam tacere , quam confiteri tenetur. Nςc etiam aliquam fraudem , s v dolum adhibete: nam fiatis & dolus vim mendacii habent. Et hoe est defendere se c3lumniose. Similiter credo mortale fcccatum esse, cum homo amore, seu timore ranae, vel mortis dicit iis esse si uel sum. vel Gibellinum , quia con racharitatem sunt tales diuisiones. Secundo committi solςt hoc mendacium pro liberatione corrotis sui HOMini: ut cum quis falsum testimonium dicit ire causa cii minati: ad haec ii. q. s. in cap.ne o i ii torum. ubi Aug. ait: Nemo peritorum, aut prudentium rutet, quod minus ut reticulum in verbis lingua mentiendo , quam manibus sensui nemiandendo. Haec ille,
etiam dupliciter contingis mendarium Zerniciosem diei in rebus Diri-
TDiia deceptio mendacii perniciosi committitur in rebus spiritualibus . vi puta in doctrina religionis, ut ait August. 1 2. quaest. a. in cap. Primum : quod exponens Alex. ubi supra, ait, Relisio communiter sumit ut ibi, secundum quod nos i lieat ad tenendum non tantum ea, quae sunt citc iidem, sed etiam ea, quae sunt circa honos mores. In his enim duobus consistit summa Christiam religionis, sicut Iac. i. scriptum est: Fidei insenim sis, nisis ni opera. In huius mysterium Exod. 7. cxm Amasech pugnaret contra Vra i , id est mundus contia fidelem animam, fros inium Moysi tu , is sedi ret, ct ex tria ire parte manus ei sustentabant, scilicet & inne prauatibar Iserat . Nam, ut dicitur i. Ioan . s. Hac est victo iis, sevi cis mu-dum, fido uisba, scilicet operosa. Dupliciter etiam circa hoc contingit dicere mendacium perniciosum. Pii more spectu sui, secundo respectu pro ximi. Primo sui, & hoc fit cum homo male intelli-Sendo icripturas iactas, erronee exponit eas, scuti aciunt lixi et ici. Item qui male sentit,&idore s tetur de ecclesiae sacramentis, vel de aniculis fidei: extra de verborum significi cap. sipet quibusdam in prin. Atque omnino censetur hareticus, sui non tenet id, quod docet sancti Romana ecclesia, uti. distin. cap. f.&c. nolite. extra, de summa Trinitati & fide cathol. c. i. lib. c. ficit quoque ad hoc, quod notatur po Bet n. extra, de summa Trinit. αfide cathol. in glolla magna: ubi articuli sdei, qui in symbolo continent ut, serios E enumerantur. secundo respectu proximi mendacium perniciosum dicit, qui salsam de fide catholica opinionem signendo docet, atque pertinaciter defendit, ut patet 2 . q. 3. qui aliorum. &c. haei icus & cap. Extess.& e. seq. ta talis proprie hoesarcha denominatur. Non tantum autem tales perniciosi Do res, qui in cathedra Pestilentiae sedent: verum etiam largo modo sumendo mendacium spirituale , ta perniam- sum contra proximum, seu pro proximo dicunt, omnes vitiorum, & vitiosolum excusatores, defensores, & fautores, & maxime qui vergit, seu redundat in multatum animarum perniciem & domini honoris detrimentiam , atque consu-sionem
223쪽
De multiplici mendacio. Sermo XVI. 11
Sunt enim pleriqtie, in impudentius ire uni sine
dissimulatione ambitioni quos neque ratio, ne
que auctoritas reprimere potest. Fruistra enim oppones aliquem titulum, quia clamore conduci morraeualente delebitur concutientibus exemplis, Ninnctionibus Famini. Opponiciit eligendo, ignobialis est sed nec Petrus Partitius extitit, aut alicubi decuritate sanguinis gloriatur. Minoe est, Hieremian , S praecursorem Domini habet auctores. Puer est. En seniores monstrata Daniele puero condemnan ii to , Daniel. rs. illiteratus est , nec scholas fieque lasse legi inint Apostoli: coniugatus est, & Apost mn m Ius ad Titum . unius uxoris virum praecipit eligendum. In iniuriam matrimon tuam reliquit uxorem : Et Ioannes a nuptiis ad Euangelium traditur euocatus. Balbutit, aut potius elinguis est : ted de Aaron vices Moysi, qui erat impeditioris lingnae, αδε ε . sacerdotium legitur minimasse. Exod. . Si recentiora considerant ut, aliter conlideiantur exempla.
insipiens est, sud per insipientiam mundi decreuit
Deus salia e credentes. Percutibi est sed de Petrus gladium eximens, teriai Principis sacerdotum au--M. ii. xiculam amputauit, Mat. 26. Meticuloius est: sed de . i. tonas ad Niniuitas veritus est accedete. Ionae i. de
Thomas ad Indos tenetui iunctionibus rublicis alligatus , sed de Mattheus de Theloneo assumptus ad A. eu. Matth. s. vinolentus est : sed S: Dominus ipse di bis est potatot viniae votator carnium. Conten-- tiosus est , de into discipulos Christi iacta est eontentio. Luc. 22. Garrulus est 3c lingit olus, secundus habebitur, quoniam Apostolus sic etiam di bis est. Non acquiescit maioribus : sed ec Paulus etiam in a Gar. . faciem testim Petto. Ad Gal. i. scota iectatus est: sed de Ole, mandante Domino amplexibus mere-- i. tricis adlixiit. oleae i. Militiam armatam exercuit,
sed de Matrinus iub Iuliano legit ut militas te. Vitiane uinum est: sed de Moyses AEgyptium intelisit, de sileondit sabulo. Exod. i. Manifestum homicidium egit sed de Sinaiiel et sente populo Agag Regem pinguissinium interiecit, i. Res. is. Perfidusti ei , u periurus, sed de Petrus perfidiam periurio
cumulauit Matth. 16. Mutus est ted hoc Zachariam, sacerdotio non cluiit, Luc. i. Caecus est, sed de Paulus videre non poterat, quando eum Ananias Domino consectauit in L . Exigentibus culpis derositus est, sed α multi tues restituti sunt,&poita modum Melesae Dei plurimum profuerunt. Surdus est, sed de hoe praeconati legem Dei non prohibct.' Praedicatot enim quaeritur, non auditor. prolus est,
sed de pastote patiorum ecclesia recolit: quia nec speciem , neque decolem habuit, qui excludendus videtetur tanquam lepiosus, de nec humano dignus aspectu. lsa. 13. Persona des cabilis est, sed de in ii-mili repulso titulo aduersus Martinum non audiuit ecclesia defensorem. Errat in fide, hoc dicitur secisse Cyprianus Valetudinarius es sed &Gregor .in summo languore Romanam optime gubertinuit ecclesiam. Podagras, e chyoptas patitur, sed non pedes, nec manus imperant, sed iidum caput. Superbus de vanus est, sed talis sui esticeius Turonensis Episco. i pus, Martini discipulus. Corpore de membris debilitatus est : sed hoe egregio conse sibii Pannucio legitur accidisse. Condemirationem ambitus tulit: sed de filio tum Zebedaei petentium primatum estio. Petitio reprobata. Matth. 2o. Haeresim quandoque
docuit: si a de August. se Manichaeum sutile fatetur, coluit idola: sed de Marcellinus Mailrt insgnis in Papam idolis thurificare compulsus est. Fouὸ non est Christianux : sed de dum cathecumenus effetix Aeratio a. d. emis, Gm. IV. Beati Ambrosij suit electio celebrata. persecutus est eccletiam Dei, sed de Paulus ex perlectitote eiseetiiscii praedicator. Electio decu : scd Apollo li non petentibus populis missa sunt.Non vacat sedes,in quam possit in trudi, accedat praesidenti. Nam, A August. Valerio rinponensi non tam successisse, quam accessit se dei cribitur. Auat s est, dispersa poterit congregare, de inutiliter non distrahet con regata: ut paucis uniuersa complectar: ad omnia in plus est, . ted de sanissim mandibula asini Philistim expugna uit. Potens est de nunc Deus de lapidibus suscitare filio, Abrahae. Ex his , de aliis mendacibus, quibus mundus est plenus, ad hoc deueninnis, quod quasi nullus proximo suo credit .in nullo confidit, in nullo esse veritatem credit, teste Hicion)mo: qui
haec verissima attestatione testatur dicens, tendaces iaciunt, ut vera dicentibus non credatur. contra mendacium.
O igitur mendacium perniciosum, de nequam: a motu mutuam inter homines credulitatem extinguis: tu quoque innumerabilium scelerum causti,tu radix omnium illegalitatum,tu mater Omnium fraudum, tu nutrix omnium duplicitatum: tu so-men pum omnium detractionum : tu causa Omnium proditionum , omnium filiorum testimoniorum, vomnium rei iuriorum: tu scrdeia tangis, hypocrisim anulos, in sit fas accusationes prorum his. O maledictum mendacium, Per te nulla est fida iocietas, nulli in aliquo fides, nulla spes vel confidentia finita. Perte nulla amicitia vela, nulla pietas , nullum foedus. Per te nulla concordia recta, nulla pax,nulla dentis Atm numque in aliquo bono firmitas ei se potest. O mendaci Pesti serum virus i o pessima lepra i tu discordias seminas, sicandala Ponis, diis imas viduas actas religi nes confiuidis, conculcas iustos, dissainas rectos, scandala suscitas, runas insontes: inter coniunge scandala ponis, i implices conicientias turbas: talancores, tu iurgia, tu liuore dc iras, contui velias, scii suras, diuisiones , pa: tialitates, desectas suscitatu
non cellas. Quid pluia r Tu illius progenies, qui
mendax est Se pater eius, Ioan. 8. Per terrimos P --αrentes nostros de cum eis totum humanum genus ad temporales, de aeremo miserias Luci set ille iaκndax prostiauiti Tolle de terra mendacium, dc cessa- τ. I. mo a bunt omnia scelera supradicta , de regnabit in m uim eium is c μdo veritas, pura fides, clara spes, si macharitas, mutua simplicitas, sancti societas, bona amici tra,vera concordia, certa pax, dc tranquillitas inconcussa atque inter homines vita immaculata, Ex quibus omnibus clarescere potest, quod mendacium ficit de mutulo Dei, mundum diaboli , quo nos liberet ipsa summaveritas, Dominus Iesus Christus,cui cum P tteae spiritu sancto sit omnis liono: de gloria per infinita secuti saeculorum, Amen.
Eorum , quae niaxime continentur in hoc Sermone. H 67 de illi ei aiu anima , incet offensionis α --
Articuli primi, quomiao per septem perniciosos
si us reccator descendit in Peccato
224쪽
r 18 Dominica vigesima pos Pentecosten
C ρ . de peccato e sensi, qua dis est venisse, ibi
culi secundi, de septemplici lumine quo iis
minaturi Deo anima peccatoris. p. I. 2 daapeccato D con sonem. priris est noces m recognitio sua praeterita vita. p. ti de praeteri a mala vita admiraturpe caro um cognostat et i m. p. I. De veraci commitione σ ad necessario
p. 4. Q. modo in tua vita sua m uatur peccator, eo verariter es conuersis. p. s. De tremore, qηiteccatorem V re et is, o re uerit peec aras . cap. 6. Aliu/ facia: eo fessio in lumine veraciter centis mire. C p . . De ma gnivis contemptu peccatoris centra o loquentes risiva contios me.
Atticuli tertu , De septemplici emendatione
p. i. De si mo pro sto anima pomitentii in peccara
cap. z. De integ. mali pia re Mima veraci repor
p. 6. De μὰ mirare,quam in Deo p/ccato emit δε a
DE TRIPLICI STATU ANIM , scilicet sensonis,i minationu, se
Eni hora prina reliquit exin bru, Ioan . . d: in Evangelio hodierno.Triplex potest esse hominis stilus. Primus ostentionis,secundus illuminationis, tetrius conuersionis. Et de his Propheta Psal i 3 aute E Gus nubet ab extremo ire , fugora influuiam scit. Et po-
test esse aliud thema in pia senim ante oculos mentis nostiae peccatorii in praeteritorum in otia pr entatur, secundo in iecordatione eorum intelligentia illustiatur, tertio intret confusionem.&illustiationem mens compunt fletu masno resoluitur. Incipit enim primo caligo confusionis : Educens ab extremo tora : sequitur se-icundδ, splendor cognitionis i rura: Additur tetrio fletus compunctionis in pthia fecit. Nubem si per te prosecto conspicis, quotiescunque ut dici--c in Pist. Confusio fae rima coope it te. Fulgura recipi riuando illumilis is Deus mirabiliter a montibus aeternis, 1 plendores eius militant contra te. Pluviam super te e cuipis, Quando secundum Prophetam poculum tuum cum lictu misces , & stratum coi scientiae tuae lachrymis tuis rigas. In primo est status nubilose vel Miminosus: E ucem milli ius extremo ter a. In secundo est status radiosus , vel luminosuri si tu . In tertio est status dolorosus, seu lachrym sus in thinam seu Et hi tres status in verbo proroitato comprehenduntur. Primus, icilicet criminosus, tangitur ibi febru, secundus scilicet, luminosus, priuiitur bi: Heri hora septima: tertius, scilicet lachumosus, additur ibi, re uit eum. Vt iste sit ordo textus: Febris beri hora septima rati ruit emm
modo per septem ruinoses n. tas peccator
defendit in peccatoram profundum.
ΡRimus status est offensionis , seu aliter crimino- -- sus.Ait enim Ioann febris. Dicitur enim febris a tueo, es: quia facit hominem seruere: vel dicit ut, frigeo, ses: qui facit hominem figere. Et ad Et
teram quandoque venit febris cum scisore, quandoque cum calore : ut per febrem in1mc innuatur omnis culpat antoninis culpae origo est: aut timoc . male humilians Ecce frigus : aut amor mal E inflaminans. Ecce calor: aut enim per timorem male humiliantem fit sescit anima contra Deum: aut per amorem male instaminantem calescit anima erga mundum. Et secundum hoc dissinit Auguli mortale peccatum , dicens: Peccatum mortale est spreto in commutabili bono, rebus commutabilibus adhinrete. Septem sunt peccatorum mortalium gradus, uti quibus anima ruit in peccatoriam Profundum , Pri- ι Me m mus gradus est consensi ecundus operatio, tertius continuatio, quarius publicatio, quintus defensio, sextus impugnatio, septimus contaminatio. Et hi
gradus dici possunt septem nubes, de quibus Pro pheta ait: Edaem scilicet est Deus m. bes ab extremo terra. quod est ultimus gradus.
De peccato censensus quando es leni defu
PRimus gradus est consentio, secundum enim 'im ti
nauenturam in centiloquii Gic dissinitur coli. sensus. Consensus est spontaneus voluntatis motus: vel est consentus motus animi liber sui. Et cum nihil sit ita in potestate nostra, sicut consentite vel ditia sentire : hinc est quod coniumniatur ibi omne peccatum Initiatur enim in cogitatione, ci cicit inde- α lectitione : sed perficitur in contetisti. Haec ille,secundum autem Alexand . de Ales, in secundo. l. 3'. Tria consideranda sunt circa hoc. primo.ii deleritio coiisistit circa consensum , veniale peccatum est. φSecundo, si procedit ulterius consentus: ita quod villi interius voluptuari, nec tamen vult in opus procedere: talis inquam consensus est inter morialiaconi putandus, quod maxime de peccatis carnalibus intelligendum est: proinde Mat. .Dominus ait. Vur Maris. s. et aerii mHierem ad conra pi oetuum eam, scilicet, pro dicto modo a moechatus est mira cord uo. Tettio aute, quando consensus proponit consuminare orti tunc voluntas pro facto reputatur etiam si perficiei
di opus ipsum facultas desit. si e proposito perficiendi opus comedit mulie cum prorosto persciendi opus tunc comedit vir. Et de hoc plenius in a. sent dist. Σα.6. ubi agitur de sensualitate.
id addat onfensi culpae sequens
opus malum C , ν II. r undus gradu est operatimsecundum nauen- tutaminii undo, dire, r.e est. . iis addit ad nequi P . . s.
225쪽
De conuersione peccatoris. Sermo XVII. rip
nequitiam voluntatis. Vnde Ptopheta ait: Alpis e. . . su'er iniquitatem o ubi sto ita ait : Q si, addit iniquitatem iniquitati.' l. G. Et iterum August. ait: Vnuiquitque . at ut misel- u.. mala voluntate: sed miserior pote tale, cum desiderium mala voluntatis imi letur. Item qui peccat v luntate interioli solum , non Peccat, ni uin Deum: qui vero peccat exterius opere si e uenter, in proximum peccat: scut patet in adulterio,& homicidio. Vnde subdit Bonavent. Eiceps, uod unum recc tum dicit ut esse maius altero triplicitet. Aut ratione maioris contemptus Dei . aut ratione maioris dele- T ' ωtionis, aut ratione maloiis damnificationis. Priunio modo onus non addit ad iniquitatem voluntariori tis: quia voluntas plena a Deo auertit per se: sicut cum est operi comun secundo quantum ad delectationem seu libidinem, addit de aggravat: maxi- in E quantum ad senus moi talis culpae, quo qnidem reccat homo in icissio. Tettio quantum ad damni- attollem addit. Et hoc maxime quantum ad Se nus peccati, quo quis peccat in Proximum. Q neum enim velit aliquis sornicati , nunquam tautum delectat ut, sicut quando voluntas actui copulatus. similitet quantumcunque velit quis alterum occidere .non tamen tantum sicit damnum , quantum
factu occideret:& quoniam Deus est iustus index in puniendo.non coniuerat tantum in peccato maritudinem contemptus: sed etiam magnitudinem electitionis , & maenitudinem damnificationis: hine est quod opus aliquo modo addit ad nequitiam voluntatis: seeundum etiam Alex de Ales, per consensum amittit homo gratiam gratificantem; sed per additum opus, perdunt ut gratiae gratis datae, scilicet δε temporallia, despicitualia et: hoc secundum inultitudinem.& magnitudinem operationi tm Pr uarum,scilicet & supcibiae e luxuriae auaritiae, Asimilium peccatorum. De eontinuatisne culpa.
-- Laius gradus est continuatio: licet enim gratia iustificans subito, de tota silmil homine se auertente a Deo an feratur: statiae tamen, & dona statis data non subito deficiunt: paulatim decres-- . cunt. Et hoc ex euidentissima diuinae iustitia ac mi- - sericordia: dispensatione:ut ex ea parte,qua per com i. a. M. digna n iustitiam fratclx minuuntur,ad poenitentiam moueatura ex alia parte, qua irit mileticordiain gi rix nondum omnino ablatae sunt,iuuetur ad scenitentiam ter agendam. solent enim pisces, eum in flumine liue in lacu sentiunt deficere aquam Ad mxius pclagus properare. Vt ex hoe discat humana segnities, quod quando propter continuationem sentit sibi descere statias statis datas, recurrat ad uti insimum pelagus misericordiae Dei per pinnitentia in veram, de euigilet ad iustitiam tecta vit . proinde ad
talem operum malinum continuatorem:Aroe. s. minus cosmiis cinera, scilicet bona opera, quae moritura erant, videlicet pet malorum operum continuationem. Patet ad hoe exemplum
de salomone. Vnde xi. q. . in cap. Salomon. Sal mon quippe immodetato viii atque asciuitate mulierum ad hoc usque perductus est,ut templum ido iis Abricat et, de qui 'ius Deo templum construxerat assiduitate libidinis . & perfidiae subtractus, ι idolis construere templum non metuit: de hoc qum que Hugo de Sancto victore super Regulam Au-uust iit: cogitatio praua earit delectationem .de
iactatio consensum,consen: iis operationem, per tria continuationem , continuario contuetudinem,
consuet donec cilitatem, ne essitas cogita ed non S ita nuria de Aiar, Tom. I V.
excusat. Continuatio quidem est illat estia, a qua
Daniel. r. dictum est, quod dentes, de ungues eius erant fetiei . comedebat,& comminuebat, meliqua pedibus conculcabat. Nam gratias Patis da- tioras comedit, gratias natu: ae comminuit, α gratias fortunae conculcat. Tria iunt, quae rem dicticilem reddunt, scilicetnaagnitudo iei, circunstantiae oc- a rem discationum , de continuatio longa. Exelii plum de
Philolbrho , qui cum est et subis Dominus ciuitatis , di non valeret perdoctrinam tetrahure pol ultimi continuatione maloium, secit pcr famu- os suos duos catulos ex optinra macie nutIni, unum malis moribus ad ollas discos incoquina, & alium ad venandum. At eum Post longam exhortationem populi ad consuetudinem botiauidimissis ambobus Geticas canibus , atque ante Ilulos pia paratis ringuedine coquinae ollis , dc lepore vivo in prato, unusquisque cucurrit ad solitum P
stum. Ac per hoc popului, docuit, quid malorum
Aterius es peccare pablice , r*am
OV itus gradus est publicatio. Duae sunt qua
si ripae stituta humanae mentis , quα concinere debent peccatum, ne meat proximis In excivillam, videlicet timor, de pudor. Timor coram Deo, Pudor coram proximo. Cum igitur peccatum iii in occulto , nocet tantummodo peccatori, dc pecca eum tantum ciansgreditur unam iij m, quα est timot Dei. Cum vero peccatrum in scandalum P oximi publicatur: tunc rumpit ut Pudoris DPa. Duruptione prima ripae Propheta.ait : Non est D r a te oculus evirum. De ruptione secundae scriptum est. Hierem. s. Froui mutiem me et is M sam aes tibi, li susce e. sed vae infelici mundo, seandalis. Nam, ut dicitur Oseae A i dirim
G me discium , hamia ius is , o fareum , G --. terra. tuu auerunt: quia ablque verecundia perpetrantur. Ideo nunc verificatur, quod Propheta ait: Gladium suum euuinauerunt peccaro es. Gl
dius squidem peccatoris, necatum est: α qui publicant peccatum, gladium evaginant, Ilia 3. Dec-c sum surim si Sodoma mauisa iram , nec abscondirunt. Tales si uini colitia illud, quod Dominus
Ioan . is. c. ait sectio , siuestadium tuum is nam. Vagina enim, in qua Peccatum contineri debet , timor est Dei, de vel ccundia mundi, id eli Ti. me Deum, de verecundare, cum ss seruus Dei , de in hae vagina debuissct ludas sudium sui uti ii, clusisse, stilicet peccatum petoditionis, quando iv ginam i cinxit Dominus dicens, Matth. 26. tu incit m lumina um ista sede . hic me tradet Ecce unde erubescete dubitillet. Et subdit dicens: Verum in illi. . 'm quem fidito hominD traditur. D -- erat tu; 7 natus non fuisset homo ire. E ce unde timere debui isset: merito ergo Prophetanos admonet, dicens: Nolis feri sicut equus σ μαι - , qui λυ nun est intellectus. Equus enim sortis est, qui teneturae insuper luxuriosus,dc superi usi nec cellistem suum diae et nit. Et mystice sesignat manifeste peccantes diuersis generibus peccatorum. Per mulum veto hypocrita signatur. Mulus enim ex nobili , de ignobili generatur. Sic in generati ne hypocritae conueniunt nobile , scilicet opus degenere bonorum de ignobile, scilicet intentio coc- rupta, Scyraua : quia semper uolsilitatem ostendit, de ignobilitatem abscondit. Vnde parabolice recitat ut . quod cum vulpes obviaret mulo, interroga uit eum, de quo gencte ellet. Cui tespondit musa ,
226쪽
ro Dominica vigesima post Penteco si e n.
nuod pronepos erat in 'gni Equi Regi' Fianeom: Qui eulpes ait: Non citia ro de nra: te sed de patic, qui illi ait plius notu i ic spondere. ε
eterius est premium excusere vel δε fendere, quam Ieccatμm perpetrare.
C A p. VII. Vinius gradus est excusatio. Deterius signum suis. malae conscientiae est peccatum exeusare vel de-
ω-- - sendere, quam pec tum perpetrare. illud est ignoti in a iamiae, vel si uilitatis: illud autem malignitatis, α β peruersitatis indicium est. Nam ubi in receptione correptionis emendatio peccatorum , in excusatione eu eorum tuitio . defensio, de obstinatio illorn.n:
hoc malum incoepit 1 ptimis patentibus nostris. Ait enim Adam, Genec Musi is , dia su inhid dis mihi de ligno, ct comedi. ubi nota ter aduertendum est , quod qui verbis paucis excusat se , inculpat Deum, & proximum suu in W- eulat. Eua vero ait, Serpens Arpis me, ct comedi. In qua responsione ex sindo se , daemonem in- eulpavit, quasi utrique parentes liberum arbittium non habetent. Ex cuiatio est thorax , quo se diabolus in pereatoribas a Deo in praesenti vita tuetur. Iis i thorace i ob eas'. scriptum est , C-
sese prementim, una se comm Dur, O ne ibi cu- tum quidem incerit ρον era , mra aueri a orbis , Olenimes se nequaquam separabantur. in quibus Ω- adissena m eris litetis, vel verbis, septem ponuntur vob- d G s p notantia septemplicem di sensuam diaboli munitionem propter septem peeeatorum desensiones. --ν ριὸν Primo enim suptibus ait : Necesse est enim corpus bonum habere caput i ubi non est gubcin ν of - tor, multitudo ruit. Necesse est viros praecise binnos. Ordo in omnibus esse debet : digilutii est, quod qui praecellit nobilitate . sesentia, vel boni. rate: praecedat etiam in honore, & dignitate. Nee est malum de bonis laetari, cum debeat mulier ornari, ut placeat viro suo. Secundo iracundus ait: Non est bonum intutias rati , ne tales iniuriain in seire a luescant. Malum non debet impune agi.2 --.x s. Et illud Prouerb. is. Re de Hilio iuxta stultitiam
suam , ne sibi sapi ni δι ιideatur. Sed o frater,
quis te secit iudicem Dei: Aeediosiorait: Caro fragilis est,non ferrea, vel aenea.Non potest homo continue laborate. Melius est etiam valde parum sacςre, quam a sest
deficere: & qui vadit planε, vadit sane. Tardi-
sanioris consilii. Et vetat ditas videtur ptauitas, & pipiria quies mentis. Quarto inquit aliarus rMelius est congregare , de pauperibus benefacete, quam egere, atque rarati, vel aliis onerosas etle. Item qui non piovidet sibi in posterum, stultus est. Et melius est piopiis retinere propter fortuitio casus, lolii cuncta dilpergere, desiluere, & mendicare. Tristis
est, qui expectat ad ollam vieini sui, α qui habebit
boni in hoe saeculo, habebit etiam in stitui O, propter indiscretos necessaria est usura. Quinto inuidus dicit , non debent pro crati mali. Nullus indigni, debet desiderare bonum, aut in proprium detrimentum. Sexto gulosus dieit . Omnia manda mun Ad Titum l. Et cuncti pro homine facta sunt, teste Au- iustino , Deus creauit omnia propter hinninem, &ominem piopter se. Tamen secundum tacet,& additi sine eomestione non potest vivete homo, & melius est eseemosynas facere. tuam ieiuna: e. Et illud Mati. Is .eap. Nos quad intras in os , compranat hominem sed quod procedit ex ore. Et bonus hoino deberete edere aurum, de bibere balsamum. Et sacerdotes , &fratres sunt , qui ieiunare debent. Septimo
luxviiosus ait: breue in tempus: de nescimus quid postea suturum e'. Et stultus est, qui dimittit Labita pro habendis. in te sucit Dominus macculum, e foeminam. Non potest esse homo , sicut lignum artiadum, vel ei se hominem viuum, & plangere semo tuum. Et qui malum sibi vult,non videat tibi bonum. Et illud Genes. i. cresiis, ct multipFcamim, G a. i. flete terram. Et non eredo, quod aliquis sit in mundo, qui teneat castitatem, nisi tone qui luxuriari non potest e & si omnes essent stat res, mundas periret i ω similii, quae insini homiles , & fatui contra diuina fatue loquunt ut ad excusandas exeuntiones in pee-catis , de ad cooperiendum vitia sub pallio vii tutum , de honestatis. Sunt etiam plexique , qui in sui excusationem allegant Dei permissionem diem-tes , quod Deus permisit eos cante in peecatum, de non considerant , quod ipsi renuunt auxilium Dei, qui Prouerb. i. cap t: Extendi mo m am, sedi i. cet adiutorium: se non fit , γ' assiceret. Alu qu que dicunt, quod peccant: quia Deus gratiam non porrigit eis, allegam quod Apostolus ait, Rom. y. Em m η est et entu, ne rue mentis: sed miserentu est H.
Sed non aduertum, quod non inus illis, s d ipsi d sunt gratiae Dei, quae praesto est frivper, sicut sol qui
imitiae est praetens. de ad intrandum se offere , Dei
secretur patia . Sunt quoque alii qui dicunt , quod Deus ne praevidit, quod sc peccate .lcbebant. Nee aduertunt, quod 'aeuidentia Dei necessitatem non insert: quia licet Deus praeuiderit, quod facturi sint
in voluntate, tamen est eorum non peccare, rec
C A P. VI.SExius gradus est impugnatio, seu Perseo tio, sci- μ ν
licti iancta, quachalitatiue eo corrigentes aguntur. Et de talibus Proph. ait: Psal. , s. Dixit ini*--,,τι non delinquat in semetipso et non es timor Dei ante oculis eius, d. e. Vsque m. ii iam autem non odivit. In quibus sacris verbis ponuntur septem peruersiates incorii bilis pcecatotis. Prima est iniuilitia, secunda malitia , ieri nequitia, q arta pertinacia, quinta diligentis , sexta iuuia . ma compl. centia. Pi ima peruersias incorrisibilis hominis in s. - 1. .
iniustitia. At enim Propheta. Dixis , id est pro D-
posuit iniustus , qui nec proximo, i e Deo , nee sibi nee carni , nec mundo , nec diabolo reddit, quod suum est , vi delinquat in semetipso, id est cicit , quod si peccat , peccatum est suum , de sibi nocet. Sic enim plerique dicere solent, Iob is. I imsi vi oraui , mecum erit Morantia mea , Et hoc Deit: quia non est timor Dei ante oculos eius: qui si est Et, non receat ei. Ecclesiasticus i. Tmor Domni expellit uiam : de Psalmus Initium optimia timor Via Gi io. Domini. Et qui olet initio, earet & fine. Secunda s. 4.petuet stas est malitia: unde subdit, inniam d. Aie erit in consectu rim , id est in eo Ziei uiasia, ubi respieit Deus. Et tune iacit dolosἡ i quia . de ecpit semetirium . cum peccatum suum defendit. Et Me vr inueniatur iitiquitas eias ad e λι- , scili-eet eorrigentium illos. Amos s. Oaio i. carripiemem in poma. Tertia peruersitas est nequis T. 1 tia , sei licet contra corripientes. Et de hae iii dit . Verba oris tam iniqui as , se ilicet quoad detraotiones aperta : de dolus , se ilicet quoad su-
227쪽
De conuersone peccatoris Sermo XVII ari
ra H. utraque auctoritatum illariim notantur mala linguae , scilicet publieum , de occultum. Q ita estrumnacia, scilicet nesciendi bonum de malum udad faciendum, de aliud ad declinandum. Et de hoc
additur,noluuintelle. e. scilicet corripientes, ut bene ageret. Zachar. 7. Notae attendere, ct aurer musapulam recedentes. Psalm. Furar illi μι-d
similitonem serpinis , oua dissurati, o risino es sua , dcc. Quinta est diligentia, scilicet s sosa in malis. in cubili fis. Ad litteram, vel in cubili d est in cor de Piam. Com ijdnt , an maritis facii seuntis sua usem. Sexta est ruina in omne milum. Et de hos additur, Agilii, scilicet per promptitudinem
voluntatis omni viae non bonae , id est omni generi peccatorum. Psalm i et Me rasuram, in eo cum aduheris paratorum tuin ponebat. In hoc verbo , Assisit, non solum nodat ut consensus per ad Praepositionem, quae illud verbum componit: sed Mycricuerantia, quae notatur per li stetit, quod est alterum componentium: quasi dicat: Ad alios malefacientes, vel ipsum tentantes per consensum , se s ciliter inclinauit, & in illo consensu perseuerauit, Septima peruersias est complacentia, scilicet peccatorum. Vnde subdit, Matitiam autem non aluit: sed affectuose dilexit. Vndfin Psalm. T GHIZi1 titiam super bo nuinem. Polo deletius est nolle carere vitiis, quam vitiis e sentire: aut Perseuerare in eis. Plerique enim quandoque peccant, vel peccato consentiunt, de perseuerant in eo : qui tamen peccato carere vellent ,& in se & in aliis peccatum odio habent. I inde in persona talium Rom. . Apostolus ait: sed quia . . siti. am. At econtra vero iste malitiam
perfusorum. CAp. VII. REptimus gradus est contaminatio , scilicet pesti seia aliorum. Talis prosecto omnino contrarius est illi, de quo in Psalm. i. Propheta est: Et in ea:b d proclamano se . Cathedra. secundum quod eam describit Cassiodorus , est ex aliqua materiae posta forma sedibilis, quae duos curuatos morulit et adorso suscinit, suoque gremio dimittas complectitur. Et mimc. signat carnem, quae praedi modo ad animam doctrina , de moribus pestilentem se habet. Sicut enim in corpore est pars anterior, de rosterior, quae dicitur dorsum: sic in anima est pars anterior cilicet intellectus, de posterior, quae est assectus , quae intellectum necessario ptiesupponit. Tune igitur dorsum anime in hac eathedra molliter requiescit, quando asse bis animae in omnibus vitiis, sceleribus carnis perniciosi μὴ delectitur. Pestilentia autem,secundum lsidorum lib. 4. et hy. dicitur quasi pastulentia , eo quod velut incendium depastae. Et est contagium, quod dum unum a prehendit, ad plures celeritet transit. sic anima pestilentialis, & pestilentiata abletioribus,&vitiis secundum praesitos gradus contaminata exemplo, doctrina , incitamento containime conuel sapiescam
ea. Ad tales loquitur Dominus per Hieremiam 33. c. dicens: Ecce in ad la motum isse , qui cirrumpi
τη-ersam terram, ct extendam minum meam supcr te. Sicut in Psalm.dicitiit, Extensi manumstam in retram odo. Huiusmodi sunt incantatotes , daemonum inuocatores , sodomitae , lusores,partiales, lenones, mulieres duces vanitatum, haeretici, excommunicari, Se consimiles animatum pestileates contamin
tores. De quolibet talium admonete nos intcndit. 5.Bernar . de Se , T IV. Ecclesiast. tr. c. dicens, Aliende tibi a ra. Ista rari siti septima febris pessilenitalis, de periculosissima est, in qua laborat anima in extremis. Nam nisi i Chimsto admirando miraculo . atque inusitato sanetur, nihil illud testat, nisi inflictio sempiternae mortis. Hoc est profundum, de quo Ptou. Is . scriptum esti Impias cum in pro=ndum peccat. - dei erit, λι ei licet resurgere a Leletibua suis:& de emendatione talis labricitantis , Propheta in verbo pro
suo ait, Educeu nubes ab extremo terra: de haec pro-
est extremitas terrae, a qua sine maxima mis ficordia non educit Deus has septem nubesae maxime hanc extremam,de ponit eas in re nitentis statu. ARTicvivs s
De septem ei tamine, quo illuminatur is Deo
anima Ieccatoris. Sciundus status est Imminosus, seu mentalis illu- νώ. s.
minationi dc hoc Ioan. iit: Heri horas tima: de Propheta, j. a. Fulgur enim dicit ut , fulgeo,cs, quod est iplendere: secundum enim naturales, quaiso, vel ties, vel plutes venti in aere inter cipiunt aliquam nubem , collidunt de constingunt eamae ex tua collisione, si in aere sonus,ac proci tur ignis. sonus autem ille propriε dicitur tonitruum,quas tonus, tenens, sonus, eo quod sonanso terreat. Splendiu vero illius, siue iaculum ex eo sactum, seu iaculi illius ictus, propriἡ sulgur, vel sulgor aut fulmen a fulgendo, id est sitiendo, vel pe
cutiendo denominatur. Propriἡ tamen fulgor dicitur: quia Percutit oculos: ibi gunquia incendit, deviit: nil men; quia findit. Sunt etiam tria genera fulminis: unum , quod amat, atque oculos intuentium percutit, seu tangit: sed tamen non urit. S cundum, quod urit. Tertium . quod findit. Proinde cum tribiis radiis depingitur ipsum fulmen . Praedi
cha tamen nomina tapius confunduntur. Moralites V 2
tamen omnia praedicta tria in conuersione peccato- cumin rum concurrunt. Primo enim intellestias peccatoris
ad sui cognitionem illuminatur, de hie est fialgor percutiens , dc illuminans oculos mentis. Secundo vero assectus eius instaminatur ad odium mali, de amorem boniae hoc est sulgur, quod incendit Idcvtit. Tettio vero confunditur , dc opere poenitentia, de ellicaciae, peccatis assectualitet separatur, de hoc est fulmen quod findit,loel. i. Contie mim ad me in Dio eo de ostra , id est cum intellectit illuminam, affectu inflammato,de assectit ab omni crimine separato : de sequitur: Et scindue cordis vestra: scilicet in duas partes: ut amor detur Deo, de re ecatum di bolo. vel seindite corda: vi ret eou ssionem ar stema egrediatur : de hic est status luminosus: de quo Ioan . Imbo Iepi in .id est cum sol mundanae assectionis incipit declinare: de iterum de illo Pr pheta ait: Fia tura d est status luminosus, diuinitus
illustratus , peceatori inisericorditet condonatur.
Atque de hoc in pnim. . Propheta vit: si vid-mpe ad rini πι -- isiora: trem' am undis eo , Ibi dotiris opamouentis .in 'ritu vehementi, eo treo naues Naess. In quibus laetatis verbis septem Mu illuminationes, seu septem lumina, quibus anima peccatoris illustratur, de ad statum salutis reducitur,ret ordinem describunt pr. Primum lumen Alcitur r recognitionis, secundum admiratioris , tertium contritionis quatrum mutationis , quintum trem ris seu tremulationis, sextum consessionis, septi inuin
228쪽
122 Dominica vigesima post Pentecost
a peccatoris est que sonem , primo e Du- cessaria recognitio fαae praeterita vi .
tu Rimum lumen recognitionis di m est, quo recorni scilicet homo αcogitando recosnoscit si in malam praeteritam vitam. Nam etiam Paganus seneca inquit: Initium s alutis cognitio est peccati. Vnde de quidam alius ait:
non intimat nulla es oratio morti.
Et Augustinus. Nullus insanabilior eo, qui sibi sanus videtur: & iterum Seneca Dii siciliter ad sanitatem rcruenimus : quia nos stolare nescimus. At
contra hic Propheta inquit si scilicet
'ri teritam vitam. Propterea ad hanc sui recognitionem hortatur Dominiis reccatorem per Hieremiani Prophetam tertio capite, diccns: Leva ora lortuosis di, tuis, ' viri uri nuue tra fra H. Primo enim ait: ua cilicet oculos,qui de illis es Me quibus Piopheta ait: oeulisi , scilicet sta declimare in te ram. Secundo inquit ocul M. non oculum unum s lum: de hoc ut intellisas peccata tua commissionis, itio additiuo i, non alienos, ut sa-σo-ία ii. ος dotis, more 'l' Diuodam, quod nulla praemcdit tione antecedente dicunt in consessione, Domine Intenoga me. Quarto subdit tu ut e tam , per quem scilicet modum ies vetaciter discernitur.Qui- enim in obliquum, sicut strabo respiciunt reccata sua. Hi sunt, dicunt: qxiae peccata sunt in me rego nunquam feci proditionem, hominem non occidi ecclesiam non combussi, virginem non vi laui ad usuram non accommodam, cum moniali sacrata non peccaui. Et postquam non fecit palam Omnia lcelera grauiora, nullum peccatum sibi Perpeti alle videtur. Hoc etiam addit , de vide. Potest homo ad litteram obseruare omnia, qtiae dictas is ML sunt, e nihilominus non videre. Proinde ait,vide, S: considera, Pondera & cxamina,intellige de cognosce peccatorum tuorum multitudinem de magnitudinem:turpitudinem &ingrat tu dinem. Vide inquam, quod peccata tua te diuina gratia priuauerunt, sibi animam tuam itabitigauerunt . diuinam imaginemd e ibo auerunt sexterna stolia priuauerunt,atque supplieiis aeternis obligauerunt. Et sc vide, ubi nunermittata sis. Si hoc vides:cut infelix anima non ros ursis Surge, dormir rte a mortu inclum
Obii io Chri tui. Ad Eph. Quis est quis cernet et se cecidit te in lutum,& non surgereti, mansum de praeterita imata vita admiratur peccater, m cognscit ei sum. C A v. I l. Sciundum lumen admirationis nominatur. Mirantur enim reccatores,quomodo ad tantam dementiam diabolus, caro e mundus deduxerunt eos,
qui in tot sceletibus dei toluti sunt. Et de hoc Pro pheta subdit, A seu is i. Alia litera habet puerunt. Nam in reisona talis admirantis, alibi pio.
m Admirantur enim, quod peccata abstulerunt ei velle bonum, Posse bonum,de Nolle bonum. Primo inquam. quod abstulerunt ei velle bonum. Vnde ait : Cor meum conturbatum est in me: quia sicut dicitur Sapient. 17. Minio enim praesumitscua Imurbara conmentia. Et merito ait in me. Nam licet quifidoque viri iusti in exterioribus, id est in
tur, mentaliter quietantur. lni is vero in seipsis, id est in anima conturbant ut . Exemplum de duabus conchis, quarum una est plena aqua pura & ct ra : sine terra in fundo: alia etiam plena aqua clara, sed cum luto in fundo. lia. 1 7. Cor impy,- referuem, quod quiescere nou potest , ct re Ἀκηά- ctus eius in eo uetitia i m ct lutum n est paretio, dicis Dominui Dem. secundo subdit, quod stilleiunt ei posse bonum, dicens, Derelio me vi rata .Et Thien. i. Igilauit is inmitarum aerim in elui , scilicet diabiat eom. Murasum , Olmpesta collo m/o. Insi nata est virtio mea, Gais inam misi scilicet permissiue, in is, de se I tero se Vere , scilicet ex meipso. Tertio abstulerunt ei nolle bonum. Vnde subdit, Et lumen ociam morem, O ipso non es meimis. De talibus Sapient. r.
Excaeca t enim illos malitia eorum. Quod maxime euenit ex longa consuetudine mala. unde Augustinus in Enchi. cap. 76. ait. Peccata quamuis magna de horrenda cum in consuetudine venerint, aut Parma, aut nulla elle creduntur, usque adeo : ve non solum non occultanda verumetiam praedicanda dis-famandaque videantur. Ecce coitas consumma
ta: & de Lis peccator, per hoc secundum lumen illuminatus admiratur ,& obstupescit. Et iterum in huiusmodi persona Propheta est. Tota die vere se Z- mo eam is me est, o con facies mea coopera it me a voce exrro rant , ct os, mis a facie irimici. te se QA.Ait enim. Tota die , scilicet postquam recogno ii Peccata mea, Non iam Mid est ex propriis meis exiens , scilicet propter estor mitatem reccatorum meorum. De tali verecundia, quae oritur ex Peccatorum cognitione. Eccles. Ante verecundiam radit gratia , quae scilicet illuminat hominem ad sui cognitionem. Et addit, αδεμ faciei mea cooperuti me , scilicet considerana scelera mea patrata, & hoc scilicet ortum habet. Aure expris intit, obloruentis, id est ab accusatio
ne conscientiae meae, quae milii exprobrat ostende do turpitudinem peccatorum meorum, de obloquitur aeterna supplicia comminando, Et addit. A facie nimii perse puniis, id est ab instanti cognitione triplicis inimici,niundi, carnis diaboli, qui me odio habent, nec odium satis est: sed etiam per sequuntur propter dominium, quod super me ius
De veraei contritune, o quae ad eam necessaria
tur ex peccatoriun conditione. Et de hoc Propheta subdat. 6int,se. Propter conti iti nem. De hac Propheta Ptalin .s sinit, Commouiati te coniunUi eam : sana contritio ei eius, quoniam eorum a est. In quibus faciatis verbis ostendit ut o do conuersionis animae Peccatricis. I imo incipit ma e -- timoratio, secundo sequitur contritio, tertio sequituria natio. Primo incipit timoratio, de de hoc dicit. δ e mouisti terrain, id est terrena corda per minas tuas timore concussisti, Psalm Iuu e re coruscationes tuae, orba terra : ota est,s cemremuit toνα Et alibi II taxerunt fulgura eius orbi terra : commotas ct contromnis terra. Coruscationes quippe , & fulgura Dei sunt luminosis comminationes illius, quibus audi- 'tis contremiscit terra cordium peccatorum. Proinde Ioan. Baptista praedicationem suam a comminati nibus coepit dicens, Matth. progenio viso rum quia vobis demam invis Serra venturai 3 autem
egit, ut incuteret eis timorem, quod est principiunt
229쪽
De conuers peccatoris. Sermo XVII. 213
conuertendi ad Deum. Piaim. Initii π limia timis Eccletiast. i. sine timore est, Dotem iu-A Sed aduertendum est, quod non dicit movi sti, sed con mouisti: quia homo per se mouere non nee Deus vult sine illo mouere. Vnde Apoc. m. Noπτου- ,πιρ currentis scilicet principaliter , sed miserer tu es mi. N de filio prodigo,
Hieron . ait. Nec quidem bonam voluntatem reuertendi habuisset: nisi prius patet in occulio eam inspirallet. Secundo sequitur eontritio , scilicet post liniorationem. Vnde subdit: G ωntur iraco. ι 1. Arexi tu. Hisuper tum et me t- inum escarnisum. Et bene poli timorem sequitur dolor, quia ri-mot generat eum. In cuius mytbeluam, Ioan. ni. Irim descend bai sep sci inn σ mo rebatur aqua. Per Angelum D ini, comminationis& timorationis. gotia i Deo per Angelum missa, mystice designatur. ipsa an nunciat homini, quod dignus est morte, &runc mouetur aqua compunctionis, A prodeunt i , cim comptinctionis,vel contritionis. Et dicit ibi,
te. Tertio vero, ex vera contratione lanatio sequitur. Proinde petit Propheta, de allegat dicens: Ν' - o D mine eum se in ei rim. id est vulnera peccatorum qui- bu contentur. α hoc ema rem iis os: quasi dicat. Descendit Angelus in rccinam. & mouit aquam,
igitur iana eam, Pinimus. uiat contrisor Viae, Pario contritio ere armis ilicet ne ex pusillanimitate desperent.
C A r. VI. OVammi lumen est mutationis, quia scilicet peccator mutatur in aliam vitam . Et de hoe Protheta subdit, sim, nec est moti si,nt, vereriectam & plenam , id est interiorem & exteri O-
eiu in corde, Ore opere murationem factam esse demons nitet. Quod iccognoscens rimitens, diuinitias esse si mrait Propheticum illud : Gη Lmευ--yia se inmario dexterae mures, quod triplicitet de tali mutatione exponi potest. Piimo modo: E i, id est in conicientia mea consensu&determinate percepi, quia nunc coepi , cilicet eligere praeteritam
vitam meam tempus Perditum, bona, missa,& mala commissa. Haec mutario vitae meae, est dexterae ex-eelit,idest diuini muneris, non mei meriti. Phili p. I. D emim q-ἰ operatur perficere pro bona -- rate. Et iterum ad Timoth. Apostol ait: ex operi m et feci s ms Ieclinata fuam mi se coriam ruri nos fecisSecvando modo exponi potest. Et d xi 'e corpi, id est incoepi eisse, quia ante non eram. Peccator enim non est cum sit semus eius,
quod nihil est, quia est seruus peccati: teste Domino, qui I n. 8. M.t : si ij acu peccαι Meari: immo tantum minor est ccatoriqu- peccatum, quantu minor est seruus, quam Dominus suus.
Cum ergo peccatum nihil sit, nisi priuatio boni: peccator cilicet semus situs minus erit, quam nihil.Vnde Iob i s. ait: de his,qui sunt in peccato. Ο οπι, scilicet qui non est. L Matth. a. cap. ait: ni rari suos suo ct minis conseiari, quia non furit. Vel cepi a capio, pis, id est nunc primo accepi, quia antequam homo conuertatur ad Dominum capit nihil. I n. i 6. V - modo non peti Zu qui ρο- , in non me meo, m e, accipistis. Licet enim, ante temporalia capiant nihil tamen capiunt eo, quod illa sunt -bra. Ecclesiast. 3 q. Sicut qui apprehoit umbra , ctyersequitur ventum . sic qui intendit aut a mendacia.
Et haec mutatio, scilicet quod homo incipit esse,
vel opere est dexterae excelsi, sicut expositum est
Non enim es volentis, quo eur emis. Roman. v. dcc
Tettio miao exponi potest de eo, qui cum magno feruore murat statum secularem in statum religi sum, ait enim. Et dixi, id est apud me cogitaui,nuncccxpi. Licet enim omnia reliquerit propter Deum, Min iumma paupertate, obedientia ,&castitate, se sacrificium obtulerit Deo, atque perfectissime ,& seruentiissime perseueret, tamen ninil sibi sectile videtur ed de nouo quotidie incipere, sequens cons-lium Christi,qui Luc. t ait : O me a bene feceritae, Helleseriis in i Dromui. cl. 8. Cum consium a erithono tu e incipietit Greg. Nescit mens ad torporem veterascere, quae semper studet petidesderium inchoare. Et ne forte etia hoc initium boni, sibi ascitiabere videretur ubiungit dicens:Haec mutatio dext in excelsi i. Cor. 3. Non quo u scientes simus e Cisin ea ima exu iti &ci sint a quippe Domini temporalia mutatin voluit fortunae rotam sicut Proueib. 3. seriptum est. In Di IOHAis' oti Oguria. Dextera vero illius mutat spiritualia, & disponit aere: na. De qua ibidem dicitiit: tingitudo diarum in rixtura i tu. MCMil. 2. Guae iussus capi, meo, id est non super mentem,sed sub ad dii ponenda temporalia bona, σd ora rius a sextarior me ut me portet in paradisum.
De tremore , qui peccatorem appreheudit , eum reseruerit peccata seo. '
C A P. ROVintum lumen est tremulationis. Admiranda est dispensatio Dei. Dum enim pec ator in sceletibus suis estura securus vivit,quas apud Deum
innocens sit. Proinde Ecclesiast. 8.ait: Sunt impi'. qvii sede se it p as iustora. facta habe. . Ratio est. quia ut dicitur in Pitam. Ocidos habent, O non ει- a bunt. At econtra eum instus depositis culpis . desquamis peccatorum, ab occultis mentis ablatis innocens fictus est, tunc tremore concutitur quanto
pet innocentiam securior est,tanto maiori formidine confirmariat: sicut de tali iusto ad Dominum Di pheta est. Pol isti sit mrmum eius formia mem, Et de hoc tremore Propheta subdit. Tremor a prehendit e re tremor, scilicet extremi iudicii, vel borae ino tis apprehendit eos. Fortiter apprehendete violentiam notat. Circa quod aduertendum est, quod aliud est apprehendere timorem, vel tremorem &aliud apprehendi a timore vel tremore. Qui enim tremorem apprehendit dominus videtur esse trem
iis, quasi in sua sit potestate. Et hie est tremor fictus. ει simulatus, qui solet quandoque ab hyp critis demonstrari. Vnde de talibus Propheta altis in res 'bonum N ins teris, iam 'si d vanitate in idipsi , ait enim. Mendaces, scilicet mendacio simulatae vitae silii hominum, id est Adaeae Euae, qui mendaces fuerunt, excusantes se instat et is, quia fingunt se tremere, ubi non tremunt. Sed vi dicitur Prouerb. is Spirituum pand ratores Dominuonde cuilibet eorum Dana.dictum est 'Appo ei instar era, ct i enixio x nus habens,
scilicet de tremo te quem fingis. Et ad quid mendaces sint in stateris, vibiungit, dicens ni si is senuare, id est ut occultent vanitatem suam, quae est fictus tremor in idipsum: id est in eo,quod
fingunt se habete tremorem verum. Qui vero apprehenditur xlieniore ub dominio de imperio tremoris est. Et de hoc Propheta dicit, Tremor Vprehendit M. Et hos hortatur dicens, Seruire Domno istimare, quia sicut Eccles. r. scriptum est,im timo Deum, nihil visum. Sed quia ex timoreati si habeat cum
spe & P o, desperatio nascitur: ideo subditur, &T exul
230쪽
z a 4 Dominica vigesima post Pentecosten.
zara , Ut si ei. Sed it enim ne spes, de exultatio praesumptionem generet: addidit , cum tremore. Gregorius. spes sine timoce luxuriat in pnesumptionem: timor si e spe degenerat in des Peracionem. Et raphar. s. Exulia satu filia Sim. Satis dicit, non
rarum ut desi erantes , non nimis ut Pt sume res : sed satis ut sperantes de exul to cum tremore Dei.
SLxtum est lumen consessionis Cum delectatione
profecto concipit mulier, sed parturit cum d lore: sic quoque peccatot delectationibus Peccat rum ingrauidatur, sed cruciatur cum per consessonem rarit peccata ilia. Hinc Piopheta subdit, mri res , sera pari incintis. In quibus verbis ostendit consessionis pconalitatem , utilitatem, & iucundit tona. Plinio ostendit consessionis poenalitatem.Et de hoe ibi ait, scilicet in peccatorum consessa one dolores, de non mediocres, sed ut ramicientis. Hier. I 3. Na uiuia non Glores apprehender tu te LM in ri me Iurem. Instrauidata, & aggravata est conscientia peccatoris, i ut de se Propheta testitui. ymiater measi periressas in ca iis metim: ct sicut onmrrai sent severemis. Cum veto per os Peccata in consessione sua peccator parit, ex perpetratu se Ieribus erubescit, S ex contritione cruciatur de dolet. Ecce dolores. vi parturientis. Iustum profecto qui in uerecunda siclementis,&corporis Deam despexit, pet confusiuam sui erubescentiam Deum placet. Est enim verecundia, pars magna poenitentia, secundum Aug.de men.disi. i .in cae.quemr nitet, circa medrum .Et haec est una de cautis, quare consesso instituta est scilicet ut de culpa peccator et ubescens 1 Deo misericordiam consequatur. Hinc profecto est,quod Magdalena Lucae . cum Publica o, Luc.is. tam cito misericordiam impetrauit: quia ciuilibet eorum de peccato suo erubuit. Proinde August. lib. de men. Multum satisfictionis obtulit, qui erubescentiae dominans nihil eorum, quae commiterit, Dei nuncio denegauit. Secundo ostendit consessionis utilitatem:quia dolores illi inutiles nonsuerunt sed ut parturientis,sed quia fructum salutis afferunt. Nam consessio mentem illuminat, miter in cordiam impetrat, i morte suscitat . a diabolo libe- at Dimam purgat, cum Deo pacisca , conscientiam fleuiat, contundit diabolum, remittit peccatum, de praeterito satisfacit, necnon&augmentae gratiam, & in aeternam gloriam introducit. Tertio ostendit consessionis iucunditatein , scilicet de stu-cti scio partu, cum se sperat in conseisione sus pisse
veniam de commissis. Proinde Prou. 1 1. Secura menti si iuge commutam. Et Ioan t 6. minus ait rasu larcum merit, id est cum anima confitetur, maetitio babet : quia venit hora eius, scilicet pariendi, id est manifestandi peccata sua. Crem autem Ieperat puerum id est confessionem rei sectam se rit, iam non meminit pressurae t ter u m , quia naim es homo in mun-
.sim, id est in gloriam spmpiternam. ye maguammo contemptu peccatoris contrae loquenus de sua com ersione Car. VII. Curimum est lumen disi pationis. saepe enim, contingit, ut cum homo reliquerit malam vitam , mutauerit mores , despexerit mundum, & vita
am in bonis motibus suasit res nat*; tum son-m eum sottioci pugna in iugunt daemones, bellum
mouent amici, consanauinei ει parentes, proin- im de in Psalm. D. in renona conuersi hominis ait Ptopheta: Ahiei m i ear pr tam 3 mei a in sum me a Pyrem uerum , et M :σqin taxia mereor, da gestet M. O vi faciebant, qui quarebam animam a M. In his verbis proponitur contra mnitentes o mamicorum &racentum triplex impedimentum. Pri- mum est tmeugnatio, secundum est destitutio , te tium est petiecutio. Primum est impugnati O. Vnde nimiam.
dicit, amici mei, scilicet ficti :st proximi mri, scilicet cognitione : --ν l. n me amopinquo rum, O siet ni, scilicet per se tanter. cum me viderunt mutare vitam, volentes me retrahere 1 bono. Vn- reclis si
de Ecclesiast. c. V a cui secundi m te ui si mσ - permanebis in dis iri lini A. Tales sitiit amici hominis, quamdiu seculariter vivere cupit: sed . quando tribulatur spiritus eius, de ad poenitet
tiam mouetur , non perdurant. Et subdit Ecclesiast. Ab inimicis itus separato, id est a daemonibus, qui bus iunctus es per peccatum , per monitentiam te elonga: ct ab amisia imis artori, scilicet ne te impediant in tua conuersione. Secundum est destitia - .rio, quod plus est, quam impugnatio : quandoque enim homo impugnat, de tamen manet amicus. Et de hae destitutione subdit: G po tu a me erint, id est mihi iuncti per amicitiam. De/onge steterunt, scilicet separati, rupti rupto vinculo priori sana ris. Et Iob ly. Fratro in os longe fecit a me , O n ii mei quasi ali ni recesseram a me , derelisuerunt m. propimus mei: α sequitur : Et pum maxime Aligebam, ad 'satis es me. Talis non erat vetus amicus. At contra Bernat dii, scribens ad Eugenium ait: Olim mihi inuisceratus non mihi tam facile a medullis extrahetis. Ascende in e lum, descende in abs sum, non recedes a me, sequar te quocunque i
tis. Terea uui est persecutio:& de hoc addit : Et vim elabant, sicut Aciunt quandoque his, qui ux-
nitentiam facere volunt. Cogunt enim eos intringere ieiunia,Orationes omittere dc similia, qui qua- rebant animam: non sibi , sed diabolo. Sibi enim quaerunt temporale emolumentum sed venantur di bolo hominis spiritu. Sunt enim tales diaboli venatici canes quando caederunt bestiam, dat eis diabolus pelle, hoc est exteriora bona,interiora vero te- seruat sibi: quia corpus de animam retinet assanda infernali igne. Et quod etiam mirabilius est, dum homo scelerate vi ucbat, nedum ad vitae conerti nem a talibus ei subsidium & auxilium praebebat, verum etiam in varias peccatorum ruinas praecipitabatur: ut veri ficetur, quod Matth. io. ait; mmh-- . domesiaci eius. Proinde Ecclesiast. s. adiri net dicens: Fili accedens ad semiiuiem αἰ, id est si disponis vivere iustE, aut derelinquere mundum: sta in tantitast timore, scilicet constanter, de perseueranter, σyra ara animam tuam adtentarionem. Quod
maxime sit, cum homo spiritu magno despicit omnes contra eum detractiones, murmurationes, susurrationes,insaniationes,misecutiones, e smilia Et tune,sicut Propheta subditi. In f itu et hementicem res natio Tharsis. Tharsis enim interpretatur plorans gaudium seu dissipans specula. In nauibus sepius seruntur multitudines virorum, & mulierum. viret naves Tharsis mystice designetur multitudines peccatorum, qui explorant per consuetudinem malam gaudia transitoria huius mundi. Et merito nauibus Acomparant unquia quotidie mutant ut vestium de ornamentorum vanorum que aliorum delectibilium mundi varietates. Has qui non sequitur, detestabilisse in his nauibus nauigantibus per hoc mare magnu de spatiosum mundi huius, in quo reptilia,quo rum non est numerus. animalia pusilla cum magnis.