Filomathias ta sporadin. AG Miscellaneae doctrinae liber primus tertiusDaniel Wyttenbachius Liber primus

41쪽

thn, quae inter audiendum notasti, referret tan tum speciminis caussa; nam omnia recensere nee necesse, & plurium dierum voluminumque materia est. Et primum quidem, cedo, de Κantiana ratione: cujus a te exhibita epitome & mihi, & aliis omnibus hujus rei peritis, non mois do perspicua, sed & verissima visa est: praeter Horrearium & Κantianos, quibus hac tu caussa, quippe sua & propria, nulla est nec testiis

monii dictio, nec sententiae latio; licet magnum clament, sibique per invidiam ilia rumpant. Et mihi, inquam, quod praefiscine dixerim, de illa epitome idem assirmarunt homines, & m- telligentes, & integri, & neutrarum partium studio occupati: qui soli hac in caussa testes judicesve audiendi sunt. Horum igitur & nostristium & exterorum arbitrio totum hoc relinquens, ad Horrearii captiunculas ne hilum quidem rein ponerem , nisi vestra me virtus vestraque voluntas moveret. Et quod Lucianus rogatus a Celso amico, ut sibi de Alexandri pseudoprophetae fallaciis scriberet, respondit, id mihi praesens ad negotium accommodare liceat: nam quamquam est propemodum Herculeus labor istud tamquam Augiae stabulum expurgare, Paucos saltem speciminis caussa cophinos egeram,

vobisque projiciam; ut ex illis judicare possitis, quale quantumque, quam taetrum quamque

42쪽

insinitum fuerit stercus, quod ter mille centauri multos per annos sacere potuerint; quando unus Horrearius quatuor mensibus tantum fellis & Ddium evomuerit.

Principio huius argumenti infelici & infausto utitur. Lege, quae p. II, posuit: is Nonne pa- Iam ipse secisti, magno te irarum aestu & insatiabili vindictae cupiditate incensum & s , , re extra te rutum, animum ad scribendam ,, illam epistolam appulisse, conturbatumque is adeo hisce motibus suisse, ut quid scriberesis aut ageres, ipse aliquando nescires, tibique se adeo non valde consentaneum Lectoribus ostenis, , deres Cujus rei, ut nunc alia posthac tan- genda praeteream, exemplo sit, quod Κan-- tium cui omnem Literarum scientiam F Phi-- losophiae hi riam defuisse impudenter autu-M maveras, mox iterum in alio ejus epistolae M loco cp. 58. ut unipersae scientia Philo - ,. phiae excellentem proponas, triti illius pro- is verbii immemor: mendacem ac calumniato- ,, rem, ni caussa sua continuo cadere, & abis aliis derideri velit, memorem esse debere. La se bores igitur . ut video, gravissimo morbo ' En simul & acumen, & urbanitatem, & gravi

43쪽

talem l Dissicile est risum tenere ad has tragoeodias, quas bonus Horrearius, ignoratione Latiis ni sermonis, & veteratoria calliditate excitat. Nunc enim nil dicam de ejus Latina scriptionei cui suum locum postea dabimus. Ego priore loco, quem Horrearius, ut impune immutate posset, paginae numero non significavit, ita scripsi p. XLV: Omnino ultra quam Philosophum decet, Literae ei defueruns ,' ut in Historia Philosophiae fix supra Spinoetae F Cartesii aetatem progressus videatur. Hoc loco igitur non cogitavit Horrearius, me Philosophiam ab HAfloria Phiasophiae distinguere: quod & ipse ubique inculcat, ejusque item memor esse debeis bat. Deinde significationem nominis universus rignoravit; quod frequenter sic usurpari. ut ii

singulis distinguatur, vel ε Lexicis constat: prouti etiam opponuntur generalis, specialis, singularis. Potest igitur aliquis universae disciplinae generalem notionem habere , partes etiam generaliter nosse, nee tamen specialiter, id est, interius omnes perspectas tenere. Unde saepaillud vulgari proverbio notatum accidit, ex omnibus aliquid ex toto nihil. . : Insausto ingressui respondent infelices progressus. , Nam quum ego rationi Rantianae multa Scvalida opposuissem argumenta, quorum vel unuminem totam labefactaret; ΗOrrearius unumquo,

44쪽

que eorum sngulatim deinceps refellere ecbeis hal. Iste vero via & ordine nihil, carptim &raptim quaedam reprehendit, clamans ubique me Kantii dicta non intelligere. Est haee, inquit Critobulus, vetus cantilena, olim ab Epicureis cantata; quos Cicero se conis sutat, ut ejus disputationem verissime in Kaniatianos convertere possimus ἔ Hoc frequenter, inquit, diei solet a vobis, non intelligere hos quam dieat Epicurus volumum. Quod quidem mih F quaado dictum est ces furem dictum non parum saepe) etsi satis clemens sum in dispulam do, tamen interdum soleo subirasci. Egono non inrelligo quid ' ὐονὴ Graece, Latine volup tas P utram tandem linguam nescio P Deinde, qui fit, ut ego nesciam, sciant omnes quicumque Epicurei esse volaeruntδ quod vestri quidem vetoptime disputant, nihil opus esse eum qui phi-DHphus futurus sit , scire literas. Itaque, ut

majores ab aratro abduxerunt Cineinnatum i sim, ut Dictator esset: sic vos de Pelargis omni-fus colligitis bonos quidem ilios viros, sed certe non pereruditos. Ergo ilia intelligunt quid uia curu3 dicat, ego non intelligo p Id saltem dissert, quod non de poluptore disputamus, nec de Latina aut Graeca lingua agitur, & quod Κantius obscure & perplexe, Epicurus aperte& simpliciter loquitur: caetera sunt simillima. Utram

45쪽

Utram tandem linguam nescimus, sermanieani an Belgicam Et qui fit, ut nos Κantium non intelligamus, intelligant omnes, quicumque Kantiani esse voluerunt Sed hos ita de nobis judicare, non mirandum est. Hi enim antea sta. tuerant Κantii Veram esse doctrinam, quam eam cognoscerent: & hac praejudicata insecti opinione ad illam cognoscendam accesserant; undest ut sibi persuadeant, se eam intelligere, nec fieri posse, ut alii eam intelligentes non pro verit habeant; in hac enim unum opus esse, & i

telligere & probare. Sic pueri, inquit Philalethes, initia religionis.

quem caleehismum voeant, distunt: iidem tamen

postea adolescentes & vlti rationes & argumenta addiscunt. Sed hoc in religione valeat: in Philo a sophia & resi& argumenta simul cognosci de-hent. Habui semiliarem ,. quocum una Κantianam Criticam Purae Rationis legebam: saepe ac incidebat, ut, quum multo labore intelligentiam alicujus capitis assecuti essemus, intellectum ille

probaret, ego improbarem. Mox caussam antis madverti r ille accesserat ad legendum occupaωtus praejudicata veritatis opinione, tamquam ad problema mathematicum, cujus veritas jam constat, nec nisi demonstratio quaeritur: ego, ut ad problema ex alio genere, eoque ancipiti,

quod vel verum vel falsum esse posset. Et sae Pe

46쪽

γ idem videre licet in aliis rebus; ut, si quis

artem v. c. dissicilem didicerit, aut librum o sturum tractando intellexerit, item vera ea esse statuat; ne scilicet operam perdidisse videatur.i

Hanc vero communem esse Kantianorum caus-,

sam, documento est vir caeterum doctus, Mellinus, scriptor Loici En clopaedeutiei Philosophiae Criticae r. qui in praefatione p. VI, viam praescribens discendae Philosophiae Kantianae, ita loquitur Germanice, ut ego Latine appono

Qui Criti e Philysophiae eum successu studera vult, id es, ita studere, ut non solum ejus placita intelligat, sed etiam ut da veritatibus ejus se conνincat; AD Kantia scripta Critica omnia, prout i in Marginalibus. ordinaιa sunt, minimum bis legere debe; -. . . Siccine id dixikl inquiu: Critobulus. His ipsis verbis, inquit Philhlethes: ego enim minus Latine, sed fideliter reddidi, ut sententia teneretur, praesertim illud de peritatibus ejus se conplacat: quod in vulgaribus linguis dicituxsgnificationς nemini ignota. . . . Volebat, inquit Crito lus, certe debebat Micere, ejur glacita non solum intelligere: se eorum etiam Neritia em perapuere: quamquam hoc ipsum jam nimis valet, S continet praejq-dicium veritatis: ac rectius sit, non solum intel Ligere quid dicat, sed verum nec ne dicat. Nunc

47쪽

. Illud significat, discentem jam antea apud se conis stituisse doctrinam esse veram, nec ei amplius veri salsique inquisitionem adhibere. Ita Theologiae studuerit ille vir: nam Theologum se profitetur in titulor in Philosophia ita versandum , ut judicium inquisitionem non praecedat, sed sequatur. In utraque quomodo Horrearius orsus si, satis apparet. Sed nos ejus deinceps

criminationes videamus.

Altera ; inquam, est p. I 8 - sto, ubi Κansigistributionem Philosophorum in Dogmaticos,

Scepticos, Criticos, adversus antiquam Sexti Empirici, in Dogmuricos, Negantes, Scepticos, , me laudatam, tuetur. Dixeram, me illam improbare, ut nec Historiae fidei, nec Logicae legibus , congruentem; quippe Dogmaticis, decreta statuentibus & verum cognosci posse assirmantibus, opponendos esse eos, qui hoc negent, ut Academicos ab Arcesia & Carneade profectos,& similest horum in medio esse Seeptitas, qui considerent, quaerant, θέπτονται, necdum se invenisse lateantur: atque sic Sextum Empiricum dividere Pyrrhonicarum initio. Ille, spreta Logica & Histyria, eontendit Academicos annum arandos esse Dogmaticis. M Sed ' inquit is quid

48쪽

,, veterum nos moveat auctoritas. Non enim .

si in eum Cicerone loquar De Nat. Deor. I, s.

is auctoritatis, sed rationis. momenta quaerimus, is neque illud protenus ratum habemus, quod . ,, ab aliis sive Veteres hi sint, sive recentiores.. si judicatum Videmus. Rogatum itaque te ve. . M lim, quo tandem jure eos, qui cum secundas tertiaeque Philosophis Academiae omnino ne- gaΠt, Verum cognosci poste, Dogmaticorum se numero eximendos censeas 7 Hi enim non mia

se nus atque illi, qui, cum Peripateticis, Stoicis,, atque Epicureis, & este & percipi posse ve- rum pronunciant, ilecretum aliquod statuunt . , , ab illis eo tantum differentes, quod horum se decretum si negans, illorum riens. Unde se essicio & Mentes & negantes, diversam quam . - vis constituant classem & quasi sormam, ad ,, idem tamen Dogmaticorum genus referri pos- ,, se, & vero etiam debere. Nec movere me aut Sexti Empirici, aut aliorum quorum libet, si auctoritas potest: ipsa enim res per se satis ,, est evidens V. Ipsum locum, cujus verba par tim mihi sublegit, relegere malui; ne quid fortasse me ei assingere putetis. Ergo illi Academi-

et iidem sunt Dogmatici, quia aliquid flatuunt. negantes quidquam percipi posse ρ hoccine uinquam δογμα & δογματι ιν dictum est praeseditim cum non modo statuerint nihil percipi posse,

49쪽

sed ne ἰpsum quidem illud percipi posse, nihil

percipi posse. Nam quum Dogmatici illis objicerent: Si vere dicitis nihil percipi posse, necesse est, ut hoc unum saltem excipiatis nihil percipi possis, & concedatis hoc vestrum decretum percipi posse, quo decreto statultis nihil percipi posse; Academici, ut sibi constarent, pronunclarunt ne ipsum quidem hoc decretum percipi posse, quo stafuerent nihil percipi posse. Audiatis Ciceronem Acad. II, 9: Ex hoe illud natum es, quod postulabat Hortensius , ut id ipsum saltem perceptum is Sapiente dicere:is, nihil ρο se percipi. Sed Antipatro hoc idem postulanti , cum diceret, ei qui assismaret nihil posse

percipi, consentaneum esse unum tamen illud diarare percipi posse, ut alia non possent; Carneades acutius resistebat; nam tantum abesse dicebat, ut id consentaneum esset, ut maxime etiam reo pugnaret . qui enim negaret quidquam esse quod perciperetur, nihil eum excipere; itu necesse esse ne H ipsum quidem, quod exceptum non esset, compre4endi F percipi usio modo posse. Et jam antea Metrodorus Chius, Democriti discipulus, hi est apud eumdem Acad. II, as: qui Iocus se legendus est: Chius Metrodorus, Attio libri, qui es de natura, se Nego' inquit is scire nos aliquid, ne id ipsum quidem scire aut nescire sciamusne aliquid an nihil sciamur; nec omnino,

50쪽

sit ne aliquid an nihil sit. His igitur quamvis

omne dogma ejurantibus, tamen dogma obtrudere velle, quod eorum adversarii iaciebant. non rationem habet. Sed Horrearius nonne &Scepticos aliquid statuere concedere debet 8 Quid vero Critici, id, est Kantiani, nonne & hi aliquid statuunt 8 Et multa quidem. Sic unum genus erit Dogmaticorum, tres eius formae: Dogmatici proprie sic di isti, Sceptici, Critici Bella divisiol Quin potius qui Dogmaticus esse non vult, ne loquatur Omnino, neque os aperiat: itaque duas habebimus formas Philosophiae, φασιν & αφατιαν, statuendi & nil statuendi, de quibus agit Sextus Empiricus Pyrrhonic. I, 9ar II, et II: & duas universe, si placet, faciemus Philosophorum sectas, loquentes & tacentes. Utinam i inquit Philalethes, ex tacentium genere esset Horrearius cum suis Criticis; qui Dialecticae expertes in disputando omnia miscent.

Tertia est criminatio p. sto - a , eorum, quae scripsi p. X v, designationem finium, intra quas ingenii humani lacultas conclusa sit, ut ultra eos progredi non possit, neminem non Metaphysicum cogitasse, multos tentasse , effecisse neminem; ne Κantium quidem, quamvis se