장음표시 사용
231쪽
Ethicam. Lib. I. Cap. XXXIV. Σr7
comparativo accipienda fuerint scilicet, hoc est, ita, ut in comparatione magis de mediis , quam de finibus , deliberationes instituantur, instituantur tamen , nempe tunc, si minus sint certi, plureste. Objectum Speciale Positivum sunt: I. Teochκόριενα, Contingentia, hoc est, res, quae plerunque accidunt, saltem accidere possunt, id quod eo ipso invitat ad deliberandum . Cui vi s siquidem accidere po test,quo dcuiquam potest. II. Tα-, Incerta, quia enim deliberatur de rebus incertis,
non certis, eventualibus, non evenientibus. III. Τα Δυναμ. Possibilia, qualia quae nostri sunt arbitrii, quaeque per nos aut amicos peragi possiant: Nam & tunc principium in nobis est positum . clim amici agant nostri respectu, hoc est , nostra voluntate & iussu: Jam vero quod quis per alium facit,per seipsum secisse videtur,praesertim cum amicus sit alter idem, vel alter ego, adeoque instrumentum. Quemadmodum ergo instrumentorum usis principi-υm est in notas, ita & amicorum. IV. 'sa ισμέν- Finita acta, tam eX parte principii, quam eX parte termini: EX parte prin-
Civit, ejusque tam proprii,quod linis, quamasiamti, quod sensus: Εκ parte termini. qui n agibile. Sicut enim finis habet rationem principii, ita id, quod agitur propter finem , rationem conclusionis, quodque
232쪽
Mωτως primo agitur, conclusionis ultimae.
Dico finita actu. Nihil quippe prohibet,ut consilium, ita consultationem , infinitam esse potentia, secundum quod in infinitum, possunt aliqua occurrere Consultabilia, alia uidelicet eκ aliis ,& super alia, &post alia. ita ut, quemadmodum lana lanam trahit. sic unum consilium aliud, unum consultabile aliud atque alterum. U. , Artes , quae universe magis in deliberationem Cadunt, quam scientiae, quia plures dubitationes in illis, quam in his, oriuntur, Pr sertim M χοαωκαι ConjecturaleS,quas constat esse incertas, deliberatur vero de rebus incertis, hoc magis, quo fiant incertiores. VI.Tα Μέμ, Media, sive Ordinata ad finem, in quo assequendo omnis consultandi labos est positus assequimur autem eum per media, alias plura,alias pauciora, alias unicum tantum. Sed heic scilicet interdum media, siquidein absint, quaerenda , sin adsint, ratio ineunda, quomodo iis commode uti va. leamus. Nonnunquam enim quaeritur, quibus mediis, quandoque πώs, quomodo his utamur, semper autem quaeritur, uri de
deliberatio ipsa quaestio, & qui deliberant,
233쪽
Ethicam. Lib. I. Cap. XXXV. 239
-rbitrii Topice , quid illast, oe an
pingui Minerea vel Negativum , velPos Itivum tems militerque hujus. Objectum B ου- ληίεως Negativum est, in genere Malum , insecte Medium. In genere Malum, quod percipit voluntas sub ratione malitatis, sive mali, non equidem volendo illud , sed nolendo, quia nolibile de se , sicut intellectus concipit falsum sub ratione falsitatis . .sive falsi, non equidem assirmando illud , sed negando , quia negabile de se. Quicquid sit, saltem voluntas non vult malum , ' qua malum , sive sub ratione & notione mali, tum quia impossibile , ut quis velit
malum, qua malum , quoniam malum, Ut malum, est non ens, a quo omnis naturalis
appetitus abhorret, ideoque in se inappetibile, quod propterea non magis appetere possumus, quam sentire,quod non est sensile , aut scire , quod non est scibile, tum quia appetitus eri inclinatio appetentis in aliquid, nihil autem inclinatur in id, quod est inconveniens, vel saltem , quod appre
henditur ut tale, quale malum utroviS mo'
do, tum quia, quod appetitur, id obtinetrationem finia,cum in eo consistat finis cauK a salitas-
234쪽
salitas, ut metaphorice moveat apPetitum, malum vero non habet rationem unis, quo niam nemo intendens ad malum operatur. licet inrerim hoc stante , neque tamen Oh
stante , malum voluntas possit velle sub t tione & notione boni, puta ,si id, quod malum pst , bonum esse appareat, quomodo sub ratione boni siepe volumus illud, quod pessimum, & contra sub ratione mali nolumus illud, quod optimum. Ut ita his positis & suppositis actus nolendi pro objecto
habeat malum tantum , sive οντ s, vera retale, sive φαινομενως, apparenter tale, illud
per se, hoc per accidens, idque vel perpendiculariter & directe, quia apparet simpli- Citer malum , vel appendiculariter & oblique, quia non quidem simpliciter apparet,
tale , verum cum eo conjungibile, conjun- 'ctumve Unde tripleκ resultat ratio nolendi. Aut enim non vult voluntas aliquid.
vel quia revera malum est simpliciter . vel quia apparet simpliciter malum . vel quia non quidem simpliciter apparet malum, verum secundum quid , hoc est, quatenus
cum malo aliquo est copulatum. Contra Occamum Scholasticum,& Occam istas,qui autumant voluntatem posse velle malum , quod nec bonum sit realiter, nec apparen' ter, eo quod etiam circa malum cognitum
quis postit se gerere bene & male, bene, siquidem persequatur illud, male, siquidem pro
235쪽
Εthicam Lib. I. Cap. XXXV. x et aprosequatur illud. Manifestissimo soloeco.
dicam, an soloecismo. Ut enim malum Cognitum quis prosequatur, tamen non pro sequitur illud , ut tale, aut ut apparet tale , verum ut videtur Cum eo boni quid com
binatum, quod quis assequi discapit. die
que vel hilum valet, nedum evalet & prae valet in oppositum . quod eadem potentia sit oppositorum, visus v. g. nigri & albi, si militerque voluntas , non solum mali, sed etiam boni. Ut enim voluntas se habeat, & ad malum, & ad bonum, tamen non eo dem ad utrumque se habet modo, verum ad illud fugiendo, ad hoc appetendo, quo rum prius noluntatis, posteriu, voluntatis. Non magis , quod voluntas hominis perversi peroderit Deum , id quod simpliciter
malum esse non non novit, & in quo nihil boni esse no non scit: Qua de re8Quia enim voluntas hominis perversi odit Deum non qua bonum, sed qui malum impio , adeoque qua Zelotem . hoc est , judicem & vin dicem severum Quare dicendum si in odio Dei nullum , ne quidem apparens bonum, homo apprehenderet, tunc fore, ut, qui ita Deum Oderit, in malum seratur sub ratione mali, id quod πρώτον-η νεολις falsi
monium primae notae.Nunquam nunquam enim aversatur Deum Creatorem creatura,
quin aliquid in fuga illa bonum esse sibi falso persuasum habeat, cum ideo eum fugiat
236쪽
& fugiter, ne praecepta Uus observare cogatur, atque ut poenam , transgressioni po sitam, evitet. Nec magis, quod si nulla vo luntas seratur ad malum, qua malum , sive sub ratione & notione mali, sic nulla detur transgressio ex malitia, sed vel eκ ignorari. tia, vel ex assectu , vel quavis alia infirmitate : Quia peccatum malitiae, non tam eκ obsecto, quam ex subjecto, aestimandum. Quod si enim v. g. homo, malo consilio , nullo praeventus assectu , nullo errore OC Caecatus . eligat malum obsolam jucunditatem , utilitatemve, quam de re illa conci, Pit, quam eligit, nae malitiose agit, licet malum non eligat, qua malum: Eccur id Quia enim non necessum est ad pecca. tum, quod eX malitia committitur, in malum uti voluntas sub ratione mali feratur, Cum,qui e X malitia peccat, is malum agat
prudens & sciens,quo fit,ut sufficiat ad hoc, ut quis malitiose agat. si feratur in volt, tum, adeoque id, quod simpliciter malum ,
partim libera voluntate Citra errorem, partim citra affectus violentiam , licet ad illud eum pelliceat utile quippiam ac delectabi bile , quod malo isti adhaerere quis arbitratur. Sed nec , quod quis possit in e X perimentum virium sui arbitrii. per in & abs se
eligere malum, respuere bonum, quia enim
id facit, qui facit, sub ratione boni in illo ipso sermali eNperimento. Non deniq;quod
237쪽
Εthicam Lib. I Cap.XXXIV. a 2 voluntas libere seratur in ipsas boni priva-
tiones, quoniam privationes illae non appetuntur , nisi 'quatenus cum privatione
unius boni conlunctum est bonum aliud , vel saltem simul malum aliquod tollitur,
seu verum, seu apparens,sive adumbratum.
In oecie Medium, quia voluntas proprie est ipsius finis, tanquam per se boni & voliti, non mediorum , sive eorum , quae sunt ad finem , quae quia non bona propter se ipsa, ideo nec volita, ni ἰi in ordine ad finem. Unde voluntacin ea non fertur, nisi quatenus sertur m finem , quo fit, ut hoc ipsum, quod in eis vult, sit finis, plane sicut'. intelligere est eorum proprie, quae secundum se cognoscuntur, scilicet principioru . non eorum . quae Cognoscuntur per princi
pia, nisi in quantum in eis ipsa principia considerantur. Sic siquidem se habet finis, in appetibilibus, sicut se habet principium in intelligibilibus.&contra Olectisontis Positivum es, in genere Bonum . inspecte Finis. In genere Bonum , quod perci. pit voluntas sub ratione bonitatis, sive boni, non equidem nolendo illud , sed volen do.quia voli bile de se,sicut intellectus concipit verum sub ratione veritatis, sive veri, non equidem negando illud , sed affirmando, quia affirmabile de se. Atque adeo voluntatis objectum positivum esse bonum , qua tale , alias germanum . alias germani
238쪽
,14 Insum: S Exercit'. . cum . sive germanissans , id dant rationes. i. Quia duplex duplex actus voluntatis, unus improbativus, sive nolendi, qui pro objecto habet malum tantum, sive verum, sue apparens, illud per se,hoc per accidens. alter approbativus, sive volendi, qui pro objecto habet bonum tantum , sive verum, sive apparens , illud per se . hoc per accidens. Dico, sive verum, sive apparenῖ,quia velle potesse voluntatem etiam, quod malum est. & nolle . quod bonum , scrupulo Caret, puta, si id, quod malum est, bonum esse nobis appareat, vel quod bonum, malum. II. Quia bonum est convenientia rei cum appetitu, qui nihil aliud, quam in clinatio appetentis in aliquid , non inclina. tur autem quicquam , nisi in id , quod est Conveniens sibi, vel saltem apprehenditur
ut tale, quare nullus appetitus ferri in alia potest, nisi in ea, quae vel bona sunt revera, vel apparent esse, si nullus, ergo nec V
luctas. Ut ita his positis & suppositis actus
volendi pro objecto habeat bonum Iantum,
sive ve um, atque Oinias tale, siue apparens,
atque Φωνομενωs tale, illud per se, hoc per accidens, idque vel perpendicular iter & di
recte, quia apparet simpliciter bonum,.vel appenaiculariter & oblique , quia non quidem simpliciter apparet tale , verum cum eo conjugibile, conjunctumve. Unde tri-Plen consurgit ratio volendi. Aut enim Vult
239쪽
vult voluntas aliquid , vel quia revera bonum est simpliciter , vel quia apparet fimpliciter bonum, vel quia non quidem apparet simpliciter tale, verum secundum quid tantum,id est,hactenus, quatenuS cum bono aliquo est conjungibile, comunctumve. Neque derogat dictis assertis, quod rationales potentiae se habeam ad 'pposita prosequenda , conque veniente ' quoque etiam voluntas, quali fidata ut sic . non tan tum ad volendum bonum, sed etiam ad volendum malum. Non enim potentiae rationales se habent indisserenter ad quaelibet opposita prosequenda, sed ad ea , quae . sub suo convenienti obsecto continemur, quale voluntatis το bonum. unde ad illa opposita prosequenda se habet voluntas. quae sub bono comprehenduntur, v. g. ad το moveri & quiescere , loqui & tacere , sub boni ratione. Non magis , quod bonum &ens convertantur in suo Orbe, voluntas vero non solum sit entium,vertim etiam non entium, cum velimuS quandoque v. g.non ambulare , non loqui, quare thon tantum
bonit Ad quod repono, illud , quod non
est ens in rerum natura,aecipi ut ens in ra tione , idque sub ratione & consideratione inhoni. Scilicet voluntatis laNe acceptae, pro ut tam velle quam nolle eomplectitur, o, jectum materiale est, tam ens, quam nonens, formale, tam honum , quam malum ,
240쪽
illud ut persequatur, hoc ut aversetur : Ε- usdem voluntatis presse sumta . prout τοvelle Τῆ nolle opponitur, ohectum materiale itidem . tam en S, quam non ens, quo modo propricidaeque Optant non esse, for
male vero tantum bonum,quia illi ipsi pro. pricidae ipsum illud non esse volunt &o.ptant sub specie boni, ut pueri medicamentum inspidum, sed quatenus saccharo illitum. Nec magis, quod si voluntas non
libere inclinet , tam ad bonum , quam ad malum , tunc nulla amplius futura sit libertas ad bonum & malum , verum omnis ad bonum, exemplo libertatis angelicae honigeniae. Quasi vero libertas ad bonum S malum ideo dicatur, quod tam bonumquam malum velit voluntas,& non potius, quod bonum velit, malum nolit, imitamine bonorum geniorum. Sed nec, quod quis circa bonum cognitum bene se gerere
possit, & male, bene siquidem id prosequa tur, male, si quidem persequatur. Quasi ve
ro illud pet sequeretur, ut est tale, aut ut ap' Paret tale, ac non potius, quatenus cum eo
videtur mali quid conjunctum , quod qui effugere percupit. Non denique, quod vo' luntas saltem in bonum feratur libere. Quamvis enim libere seratur in illud . tamen ita sertur , ut possit velle illud, & non
velle, non autem, ut velle, eademque odi DK perie Finis, sumto vocabulo volun-z 2 tatis,