장음표시 사용
321쪽
3o8 Insisut . N Exercit: affectus: Hi vero singularia Dei dona: Quare boni: Si boni, ergo igitur cadunt in sa' pientem, qui non im netrabilis, ut rupes, nullum sensum admittens, uti poeta ille anonymus, qui sic Stoicabundus de se saxeo ore & pectore: Alasio, quid fit amor, nec amo, nec amor,
Dico Stoicabundus, hoc est, Stoicos se quens, qui sic logicabantur captiose. Qui morbosi sunt, sani non 1unt: Qui sani non sunt. insipientes sunt: Ergo, qui morbosi sunt, sapientes non sunt: At ii, qui assectus sentiunt, morbosi sunt quoniam hi sunt morbi animi: Quare affectus nullatenus cadunt in sapientem, ut qui sanus, non morbosus. Quasi vero hoc verum sit de aD sectibus in genere. & non potius de aequi vocis affectuum appo sitionibus, hoc est, EX.cessu & desectu assectuum . affectibusve rationi adversis, in quibus medium ferire
non licet, ut sunt 'Ea α ρεκακια, πια. φρον γε, qua de re occasionaliter &cursorie quaedam in calce capitis sequentis.
CAPuT XXXIX. Annon Bellum hoe Ethieo-Pathetisum quadamtenus possit componi inter
partes , serram contentionis reeipro-
caute , ter sIncretimum Philosophi-
322쪽
Peripateticortim S StoIcoriam . parsim Nominais es sive Philolog cum , artIm Reale sive PhilosiophIcum, utrumque Logoma chIcum. NomInale sive Philo circum hacte- 'nus: Quia enim non convenit partibus designificatione vocis. Quod enim affectum volunt esse Stoici,quibus affectus est nomen
rei natura sua & per se vitiosae, id Peripateti- fici negant, quibus assectus nomen rei , per se & natura sua non vitiosae, sed quae tamen 'per eκcessum & defectum vitiari possit. Hinc, quod hi affectum, illi aegritudinem& perturbationem vocant, ipso r. mine in . Volventes vitium. Realesve Philosophicum hactenus. Quia Stoici aisectus omneS. Dpi nione definiunt, ut qui primo in genitura
eorum Considerent ψαν σιαν, visionem animi subitam, mens hominis prima sta tim specie rei objectae movetur, secundo cessionem sive admissionem motus, qua eadem mens hominis, sic mota , viuuadam pellitur, ut si sonus aliquis formidabilis e coelo, aut ex ruina. sit datus, repen- 'tinusve periculi nuncius allatus, quo in ca su sapientis quoque animum paulisper mο- Ueri contrahi pallescere aiunt, ita tamen, ut quamvir breviter ae strictim colore & vultu
323쪽
tu mutetur, statum interim vigoremque sententiae suae retineat, quam de hujusmo, di visis terrificis semper habuit, neque tam moveatur praesentia mali,quam motu rapi,do atque inconsulto, ideoque in voluntario,
tertio φγκατα εαν. Consensionem , qua ea. dem mens humana dictam φαντασἱαν, atque
assensione sua approbat s ultorum more. qui, qualia sive esse primo animi sui impulsu visa sunt Leva atque aspera. talia esse Purat, Proptereaque perturbantur quoque. quarto ὀρμίω. appetitus Concitationem, adeoque ipsum assectum : Enimvero Peri. patetici mon opinione hos sed motu definiunt. eoque sensitivo, sive appetitus sensitivi, cujus affectus sunt motus. II Quia Stoici omnes assectus toto genere, sive in tota latitudine sua, malos esse pronunciant, distinguendo etiam atque etiam inter ποι si ,
quod de eorum sententia nihil aliud, quam aversa a recta ratione & vehemens contra naturam animi commotio, quae, si oriatue ex opinatis bonis, libido his & laetitia, sin eκ malis, metus atque aegritudo, & εὐπαθ' ιαν. quae de eorundem sententia nihil aliud, quam Commotio animi placida , constans.& secundum rationem , quae, si oriatur e κopinatis bonis,voluntas his S gaudiu. sin enopinatis malis cautio, quoniam aegritudini,
ctionem laudabilem, opponunt, eo quod
324쪽
nolint sapientem suum praesentis mali opinione astici. Non sine ratione in speciem. Voluntas si quidem bonum appetit, id quod quoque facit sapiens, collaterale huic gaudium est de bono adepto . quod & sapiens adipiscitur , cautio hinc devitat malum , quod & sapiens debet effugere. qui sicut vult & gaudet, ita quoque cavet
cavenda, at quia aegritudo de malo est, quod Jam aecidit, nullum veto malum potest accidere sapienti, ideo nihil in animo sapientis pro illa ponere Stoici. II l. Quia Stoici negant assectus cadere in sapientem,
quem velle quidem Concedunt. at non cupere, gaudere, at non laetari, cavere. at non
metuere , nedum praesentis mali sensu permoveri, cujus contrarium astruunt Peripa.tetici. Scilicet Stoici sibi persuaserunt, Virtutem persectam superare appetitum , persectiorem magis superare , persectissimam omnino, hancque contrariam esse affectibus crediderunt, ideoque in summo gradu asse. Ehus eam haud admittere eVistimarunt,quoniam ea contrariorum natura , Ut cum alis terum summum fuerit, alterUm non comi .
'patiatur secum in eodem subjecto, quare nec in sapiente, cujus animum s fece asse-etuum desecatissimum esse praesumpserunt, , ideoque nihil opus habere purgatione mo rati , cum virtus perfectissima omnem omnino excludat affectum. Utrumque Logo
325쪽
3r α Institui: is Excercit: machisum. S qua λόγον, quatenus signat ora.
. tionem, is qua λογον , qualmus taesignat rationem. Qua λογον, quatenus Anat oratio nem. Quia.utut recte de hoc articulo mora. li senserant Stoici, male tamen locuti sunt. ut qui universum genus perturbationum damnando, damnarint eam partem quae ab
ipsisque damnatur Peripateticis,Stoicisque ei universum genus, quia id, quod modum non servat , cumque ratione pu-
gnat : Atqui non tantum sentiendum cum doctis, sed & loquendum, minimum usu attis, quoniam Philosophum hIoportet argutari. euis λοπν, quin tenus designat rationem. I. Quia affectus opiniones &judicia, si non proprie, saltem
metonymice, si minus in sensu formali. minimum in causali, quomodo eclipsinque Q. lis dicimus esse interpositionem lunae inter solem & oculum nostrum , eo quod interipositio haec defectus solaris sit causa, similiterque eclipsin lunae interpositionem terrae inter solem & lunam, quia interpositio haec deliquii illius causa, quo dicendi charactere metum ipse Aristoteles appellat eπpectationem mali, non quod sit ipsa expectatio mali, terum quod affectus , ortus eκ expectatione ejus. II. Quia, si affectus consideres ut motus cum Peripateticis, ita moraliter in disserentes sunt, hoc est, nec boni. nec mali moraliter, naturaliter interim bo. nis
326쪽
Ethicar: Lib. I. Cap. XXXIX. 333ni, quoniam tunc nihil intelligitur aliud, quam ipsae appetitiones simpliciter , appetitio autem , ut apperitio , natu. ralis est , ideoque hona et Sin eosdem
consideres cum Stoicis , ut eNtra vagantes, & quatenus a Praescripto rationis ex. orbitant, tunc omnes utique mali sunt: Aliud autem est dicere, assectus non esse bonos aut malos moralirer , quatenus
sunt assectus, id quod dicunt Peripatetici, aliud dicere. affectus nullo modo esse . honos aut malos moraliter , quod ne ipsi quidem dicunt Stoici. Sicut enim actiones
multae sunt malae, & nulla tamen earum
est mala, qua est actio: Ita etiam affectus
mali esse possunt, ut sunt omnes, qui Contra rationem pugnant, neque tamen mali sunt, quatenus sunt assectus. Sic ire v. g. Contrectareque rem, malum non est, quatenus est ire & contrectare quippiam , licet ire in ganeum Contrectare rem alte. 'nam invito domino, malum sit: Ad eundem modum nec irasci nec dolere malum est . quatenus utrumque est tale , licet irasci innocenti, aut dolere propter voluptatem amissam, malum sit. Sed & aliud dicere . aliqui affectus sunt mali, aliud affectus sunt mali, qua affectus, sicut aliud dicere, quaedam animalia sunt rationalia. aliud animalia quaedam sunt rationalia.
qua sunt animalia. Quod si enim ullum
327쪽
animal foret rationale, quatenus est animal. tunc omnia forent rationalia, quod absurdum. Quare sicut non sequitur , Omnis dolor, qui eX re capitur, ob quam dolere non oportet, qualis dolor invidia. est malus, igitur dolor simpliciter . sic non se- quitur, Omnes assectus eκorbitantes ab honestate sunt mali, ergo assectus simpliciter. III. Quia affectus considerari possunt vel simpliciter , & sic in sapientem quoque cadunt, quoniam qua naturales cadunt in omnes homines, & secundum conditionem obsecti, circa quod versantur . & secundum conditionem finis, ad quem ordinantur, vel cum adjectione,& sic partim cadunt in sapientem, partim non, cadunt in sapientem. si boni moraliter non cadunt, si mali. Ut ita affectatum sit discrimen Stoicorum inter το-ἡ quorum illud cadere
volunt in animum insipientis tantum. quem cupere, laetari, metuere , aegre ferre
patique faciunt, hanc in animum sapientis
tantum, quem velle, gaudere, cavere, non item perturbari. Neque enim 'patet ratio, cur, dum animus sapientis movetur post rectum Judicium, vult, gauder, cavet, non debeat ea motio appellari υάθος praesertim cum pertineat vel eκ Stoicantia sententia ad eandem facultate , nempe cognoscente.
Deinde . si ea motio est bona a M. isti assectio utique erit et Dicere autem.
328쪽
Ethicam. Lib. I. Cap. XL. 3Is quod non sit affectio, verum constantia affectioni opposita, hoc vero est mutare nomen, non rem, immo uti nomine minus recte. Quod attinet sententiam Galeni degeneratione affectuum eκ temperamento Physico .illam hoc adhibito temperamento Ethico contemperes licet, si dicas, pendere
eos quidem a temperamento , sed in tantum, non in totum, nec ut a causa emciente proxima adaequata sussicienti, verum remotiori inadaequata in lassicienti, eademque opera occideris uno ictu omnia argu. menta contraria, Petita a temperamento locorum,anni temporum, alimentorum, aetatum, vitae generum , populorum, ipsaque adeo Physiognomica , nobilitateque Physicii , quibus firmamentis munire aracem causae magistri sui videas Galenistas hodieque. CAPu T. X L.
Divisio Stolea e Vectuum in quatuor, ct Peripatetica in duas et ses, 'E θωμι- Concupiscentiam, ct Θυμεν,Animositatemflve GVnimi Vigorem , cum libripendio σ computo Philosophico.
329쪽
316 silm. cs Exercit:. Divisiones Heterodoxin fiunt , aliae. tum hin. I. Cum Assectus dividuntur in Affectionales & Affectionatos, ita ut per illos intelligantur inclinationes & propensiones ad assectus, per hos vero ipsi assectus , hoc
est . motiones di Commotiones appetutus sensitivi, adeoque fluctus jam concitati. II. Cum tribuuntur in natura bonoS, Ceu sunt fabris hujus divisionis, benevolentia iamisericordia, malos, ceu sunt, odium, invidia, desperatio, & medios , ceu sunt, ira, spes, audacia, metuS,amor, laetitia, tristitia III. Cum in bonos & malos eκ obrecto ab iisdem, quomodo laetitia, spes, amor, assectus boni, quia nostrajuvant, tuentur, &servant, ira,metus, tristitia, odium invidia, affectus mali, quia nostra offendnnt, lae- 'dunt. destruunt. IV. Cum in commune
desiderium boni, quod sympathias sive consensionis rationem habet facultatis appetentis cum objecto amabili & amicabili,
Communemque timorem mali,qui antipathias sive dissensionis ab objecto inamabili
atque inamicabili, secundum praeviam a P-Probationem vel improbationem facultatis cognoscentis. V. Cum in Uoluptatem,Dolorem . &Iram,jurita triplicem motum spi. xituum . qui in affectibus vel ad externa tendunt,ut in Voluptate,per quam animus fertur ad apprehesione, vel ad interna,ut in
Dolore, Per quem animua fertur ad fugam,
330쪽
vel partim ad eXterna, partim ad interna. ut in ira, per quam animus fertur ad repulsionem,&Cum voluptate, &cum dolore. ad externa per illam , ad interna per hunc. Hetero doκas appello. quia nulla earum isustinet rigorem eκaminis Philosophici: Non prima, ut quae inepta, & qua verba . &qua res, cum aliud sit - , aliud Non secunda , quia assectus nudi nec boni nec mali materialiter, sed tales per superve
nientem moderationem vel immoderatio, nem . additamentumque : Non tertia,quia, affectus possunt esse mali, qui circa bona,& boni, qui circa mala versantur, quomodo bonus v. g. metus turpitudinis, mala contra insolens laetitia, qua bonorum fortuitorum, qua reru corporearum No quarta, quia sic darentur tantum assectus boni & mali ab .
sentis .atqui subordinatum participat dena. tura subordinantis, quare & affectus de natura non tantum honi & mali absentis , sed etiam praesentis: Non quinta, quia affectus non tam per motus spirituum distingui debent, quomodo alii pro re mitiores, uve D. ut in Mitione, aurae miti similes, alii concitatiores, si ve ποι,, ut in Demea, vento violentiori assimiles in hoc mari,quam per Dbjecta. modumve tendendi in illa objecta. Divisiones Orthodoxae sunt, cum aliae, tumissae. I. Cum Assectus dividuntur in Proseis Cutorios & Persecutorios, quorum alteri ue