장음표시 사용
361쪽
3 8 Institui: is ExercIl: res eorundem itudiorum. Sed ωs μι τι πολυ scilicet. Nonnunqaam enim & in eos quo que sertur invidentia ,qui)udicio invidentium multo inseriores sunt, indignique,qui eo fruantur bono, quo ine is ei Conve-
. nit cum ne mesi. quae & ipsa in indignos, aqua alias differt , quia sertur in pares. Finis dividentiae universe vel Negativus est, vel Positivus : Finis negativus expri- . mitur illis verbis , cum dicitur, non ut a. liquid boni accedat invidenti, quo commate distinguitur ab aemulationea qua quis se macerat, non quod habeant alii,
sed quod non & ipse : Finis positivus istis, sed propter illos, quibus invidetur. Hinc
Bias , videns invigum quendam, vultu in terram depresso, aut huic homini, inquit , magnum aliquod malum accidit, aut magnum bonum alteri, quod ita tristatur : Nec abhorrenter dictis Publius, qui, cum Mutium, hominem invidum, solito tristiorem cerneret, παρα λως ' superioribus , aut Mutio nescio quid incommodi accessit, aut alii quid commo. di. Zelus foe AEmulatio , Subor alanis it in , est affectus appetitus sensitivi concupiscibilis, Conceptus ob bona honorata , quae alius habere videtur, quaeque quis et am adipisci potest , erit Hens inter eos, qui sunt natura similes, non
quod alius illa habeat, sed quod quis non
362쪽
habeat, sic dicta Graece Philosophantibus,
vel inra ς ξηλεειν , quod est φθα-ν, qua- - - lem zelum zelavit Arachne contra Mi.
nervam , Marsyas contra Apollinem . . Lepreas contra Herculem, Dionysius Ma-- jor contra Philoκenum & Platonem, Alexander contra perdiccam, Lysimachum. Seseucum , Attalum , Ptolemaeum, vel του ξηλοειν, quod est imitari, qualem zelum zelaverunt Platonis & Aristotelis
discipuli, Alevandri item amici, illi contrahendo humeros, isti balbutiendo, hi te.
- ferendo projecta cervice regis, oculorum volubilitatem, & vocis asperitatem,oppido quam inepte omneS, qualem item zelu Ze lavit Theleus adversus Herculem . Themistocles adversus Miltiadem,Thucydides adversas Herodotum, A ristoteles adversusXenocratem, Caesar adversus Aleκandrum, hend, immo bis beno , in comparatione ad superiores, Iuvat iterum
Genus Zeli est affectus appetitus sensitivi concupiscibilis, tristitiae subordin f, quae dolor internus sive animi Differentia spe .cifica sumitur partim ab objecto, partim a Fine. Objectum Zeli vel Reale est, vel Per. sonale. Objectum Reale Teli sunt bona
honorata , ut sunt virtutes, & charismata spiritualia , item bona utilia, atque ad be nefaciendum idonea, ut sunt divitiae, utraque sub adeptionis possibilitate, illa πρω- haec
363쪽
haec δευτερως. Objectum Personale Zegi vel Pasivum es,veIActivvnti illud mia,
, aemulandorum, quales ii, qui habent haec hona honorata , & utilia ,& quibus multi cupiunt esse similes, familiareS, ami- , .ci, quos multi suspiciunt & mirantur, quo rumque adeo in honorem encomia, vel aἶoetis, vel ab oratoribus, conscribillantur,
Oc των ζηλωῖκων, aemulatorum sive aemulorum, quales ii, qui se dignos esse censentiis bonis, quas non habent, at confidunt se habere posse,nominatim juvenes & magnanimi, item ii, quos alii dignosjudicant his bonis, quorumque m ores cognati necessarii domestici pro patria res praeclaras gesserunt, quia enim eas quasi domesticas sibi arbitrantur, seque iis dignos censent, ideo aemulantur. Finis Zeb vel Negativus est . velμ tivus: Finis Negativus eκ primitur illis verbis, non quod alius illa habeat, quo commate Zelus distinguitur a zelotypia, quoniam Zelotes sive zelator dolet, quod sibi abis bonum, quod habet alter, zelotypus vero , quod alter eodem secum fruatur bono : Finis Positivus istis, sed quod si
quis ea non habeat, quomodo v. g. aemu
lor virtutis ergo, si quem videam habere sortitudinem, hoc est , cupio idem bonum& ipse consequi, non invidens ei, qui illud bonum possi det, verum ipse quoque
vix sortis esse volens. ZePUpia buboianu to
364쪽
Ethicam Lib. I. cap. XI. 3s id nisititie, est affectus appetitus sensitivi concupiscibilis, ex eo susceptus, quod alteri quoque sit illud, quod quis habet, me
tus, inquam , alienae fruitionis cum Scali. gero , quo metuimus, ne de amatae rei ex.
turbemue possessione: Sic dicta οὐ ζη,
λου η - πο, quarum vocum altera aem
lationem signat. quoniam per hunc affectum non patimur consortium in amato,
quod integre nequit possideria pluribus. sicut videmus a pluribus integre cognosci
vetitatem, altera figuram & formulam ejus aemulationis, qua de Thomas, omnem quidem zelum , . quocunque modo sumatur. ex intensione amoris provenire, eo quod . amor sit quidam motus in amatum, aliter tamen hoc contingere in amore concupi scentiae, ut hic, qui fere intensior, aliter in amore amicitiae . qui remissior in com.
paratione. Quod si haec zelotypia fuerit moderata, honesta, sin nimia, qualis in Iunone. Prognide . & universe in populis Australibus , qui proni ad amores, sed debiliores propter caloris inopiam , ut de oloribus, columbis, gallis, tauris nihil dicam, turpis fuerit scilicet. Pudor Sub. orae natus Brisit ae est assectus appetitus sensitivi concupiscibilis, conceptus a pudibundis . ob malum, vel praesens, veὶ praeteritum , vel suturum, quod infamiam
asserre videtur. Iuvat & hie Defi
365쪽
nitum es Pudor, Subordinatus T sitis,
cqus signum erubescentia . Oculorumque demissio, quae utraque in vultu piri git peccatum , liberastemque prae se fert criminis commissi culpam , sicut illibera. lem pallor, isque nimius. Scilicet pudor metus , verum modicus, in quo non adeo solicita natura de firmando corde per con vocationem sanguinis ad cor, contra malum Corruptivum intemum , quo fit, ut inter initia pudorem excipiar pallor quis dam, per sanguinis contractionem , dum refugit malum externum , nempe infambam , mON vero succedat rubor, per dissu-- sionem sanguinis ad partes eXternas,quem minoris periculi reputatio, atque indignatio dedignata dedecus, ad partem eN-teriorem laborantem , nempe vultum, cmivtit, comitatam spiritibus. qui eX cor. de egrediuntur, caloremque & sanguinem, tanquam copias auκiliare S, secum ducunt, ad rem turpem repellendam, iaciemque purpureo sanguinis velo occultandam. Id nominis accepit, de mente Scaligeri, quod in eo adversetur sensus, sicut in puti,diS , aut avertatur potius, sicut a putidis, COpse disserens a verecudia, eo quod pudor etiam in malefactis quandoq; dicatur,vere cudia veto recti honestique ratione habeat, ut quae secu ferat magna reprehensidniso-
Pinionem, sic dicta a vae, quod est valde, &
366쪽
reor, quod est puto, quoniam ea, quae ti memus, magni & multi facere,diuque cogitare ac recogitare solemus. Sed hoc di scii. men non est perpetuae Observantiae, quia verbum pudet tam ad verecundiam honestarum rerum,quam ad pudorem turpium, adhibetur κλαίπικως, idque tam in genere dicti uam facti. Latinis elementis respon dent graeca. o siquidem est petus obeκpectationem vituperii, & praecedit oelictum, idque ne perpetretur. Cavet, certissimumque est bonae mentis & probitatis, vel praesentis,uel moN secuturae,argumentum. virtutis tinctura Diogeni, color pulcherrimus Pythiae, bonae indolis criterium Catoni,sic dictus ab αειρηπικα, ιδῶν quasi non
sinat, ut aliquem intueamur, i αικυνη vero
est quidem & ipsa metus , vetu ob aliquid turpiter factum utut in bonam subinde accipiatur partem quoque, gradu distincta ut
Cedit, H άικυνη sequitur. Definitur Genere, SDifferentiu Specifica.Genus Pudoris est affe-EMN, non vIrtus , assectus inquam. I. Quia virtus est habitus longo usa acquisitus , firmiterque animo impressus, non item pudor , qui metus infamiae , cito Oriens, cito moriens; si metus, ergo assectus. II. Quia virtus est persectio quaedam,cui quod repugnat, etiamsi bonum sit, nae illud deficit a ratione virtutis : Atqui pudor repu' gnat
367쪽
gnat persectioni , cum sit timor alicujus turpis, quod est eXprobrabile, ille autem, qui perfectus secundum habitum virtutis, non apprehendit quid eX probrabile ac turpe ad faciendum , sed nec actu quid turpe
facit, unde opprobrium timeat: Ergo non est virtus , vel ideo etiam, tum quia virtus
per se bona & laudabilis , pudor nod laudabilis per se , sed eκ hypothes , & per accidens , quatenus videlicet est poenitentia quaedam ob admissum delictum, tum quia virtus cadit in bonos viros, pudor etiam in improbos , hoc est, eos, qui, quae tur pia sunt, faciunt, oc igitur demum pudescunt tum quia virtus omnis aetatis , si puerilem excipias, pudor hujus vel maxime. tum quia virtus ab electione & proposito, non item pudor. Quin tantum abest, ut genus pudoris sit virtus, ut ne semi.
virtus quidem, eo quod sit passio quaedam, atque ex passione levis impressio sive di spositio, quae subinde desinit in hominibus
certis, & facile mutatur in contrarium, nominatim in adolescentibus, qui per na turam ignei & sceminis , quae imbecilles. Quod si ne continentia quidem
Virtus, quae tamen annumeratur semivir,
tutibus, sed quiddam .eκ assectu bruto &ratione recta miAtum, quid fiet pudoret Quid ergo pudor, si nec virtus, nec se mi virtus t Assectus certo modo se habens. vel
368쪽
vel naturaliter, vel moraliter, ob accessum educationis , decessumve. Nec praejudicat audicatis in hoc judicio, quod pudori consistat in medio, secundum determina. tionem rationis , inter impudentiam sive inverecundiam, quae contemtus . nullusve sensus eorum quae ignominiam asserre po' terant. & pudorem rusti Cum . sive vere,cundiam nimiam, quae excessus pudoris, ea metuens, quae metuere haud convenit:
Quod sit quaedam pars honesti , Conver tibilis cum virtute: Quod laudabile quiddam , cum importet actum laudabilem . ideoque & habitum eκ pluribus talibus actibus: Quod , sicut vitiosi qui sunt . in
verecundantur, ita, ctui virtuosi . vere cundentur vel maxime. Non primum . quia esse in medio non sufficit ad ratio.. nem virrutis, quae non affectus medius. sed aflectus mediocritas , hoc est . habitus electivus, cum electione Operans. atqui pudor non nominat habitum, sed passionem, nec est motus eκ electione, verum eX impetu quodam passionis: Non secundum, quia pudor non pertingit ad perfectam rationem honestatis , sed huic subservit tantum, removendo ea. 'quae sunt huic contraria, non intrans essentiam
ejus, sed quasi dispositive se habens ad i
psam, jaciendo fundamenta ejus, dum incutit horrorem turpitudinis: Non tertium, quia
369쪽
quia non omne laudabile ocyus ad virtutem pertinet, tantum abes . ut sit virtus formata eX actuum repetitione: Quamvis enim eκ multoties verecundati Causetur, fas ita loqui, habitus virtutis acquisitae, per quam aliquis turpia vitat, de quibus vere-Cundia , tamen non eX verecundia propridest, quod aliquis ulterius verecundetur,sed ex illo habitu virtutis acquisitae qui facit ita se habere aliquem, ut magis verecundare tur, siquidem materia verecundiae adesset: Non quartum,quia quod alii non verecundentur,alii vero verecundentur. id fit eκ diversis causis,inde ex amore mali,hinc ex a more boni,at non totali,nedia totaliter. Differetia Specifica ridoris sumitur a Subjecto estus, S Objecto. Subjectum Puriris duplex est, ur Vuod, S ut euo. Subjectum Pudoris ut duo ingene e flant Homines Fudibundi,
quales, qui alios habent actionum suarum spectatores arbitros & censores , qui item sequales, quibuscum honesta aemulatione de honore contendant, qui quid fecerunt faciuntve pudendum, quorumque adeo majores, quorum infamiam ad se pertinere autumant, quid pudendum commiserunt, denique, qui ignominiam aliquam sunt
passuri public8 : In specie Pueri S Ju
venes . Viri item Senes , illi hi Limpias: Pueri S Juvenes, ut quos veImaxime convenit verecundari, quia turpias
370쪽
Ethicam. Lib. I.Cap.XLI. pia, saltem turpicula , Committunt vel maxime: Viri S Senes, tum quia etiam hi pudenda patrant, poenit*ndaque committunt , quorsum ipsis peropus pudore , qui
delicta vel antecedat, atque ab iis absterreat, vel consequatur, atque ad poenitentiam .invitet, tum quia tam in illis. quam in his, commendatur pudor , discommendatur impudentia, commendatur pudor, ut in Pompso, quem coram pluribus eru,
buisse ferunt , Fabianoque Phil bpho, qui & ipse suberubuisse perhibetur, quoties in senatum fuit inductus testis, dis.
commendatur contra impudentia, pudori
opposita, idque vel ante factum , vel in facto, vel post factitio remissiuE. Objicis,
tam viros, quam senes, nihil oportere age re eorum, proptet quae surgere solet pu dor , quare nec in illos nec in istos cadere pudorem l Respondeo, nec in pueros ut sic casurum pudorem , adolescentesve . in quos tamen cadit vel maximα Subjectum
Putaoris ut euo vel tale es, vel Partiale: HIud Facies, quam, qui pudore assiciuntur, rubore suffusam habent, vesteque cum So- .crate involvunt: me Frons, sic dicta a se. rendo , quod indicia animi prae se serat unde perfricase frontem , manum per fion tem ducere, pro depudere, adagiorum scriptoribus: Hine oculi, quos pueri tegere assolent, cum pudore corripiuntur: Uemum