장음표시 사용
81쪽
Ethicam Lib. I. Cap. XV. 6 7 res, justiores , immo inter unum idemque suppositum hominis. diverso tempore spectati, qui beatior esse potest tempore ultimo, quam primo, & quoad beatitudinem intensivam , sive formalem, & quoad eκ- tensivam, sive materialem, quam Ohectivam vocant aliter.
mus disciplinarum auditorium , per condescensium ad Proteum , tanquam, innituto proxιmιorem. VErum enimvero, quia consideratio Beatitudinis Theoreticae ad Ethicum eκ prosesse, quoad totum, inquam, esse, & ω-cundum totum usum, haud pertinet, tum quia sic Ethici foret eκ professo agere de habitibus contemplativis,sicut ex professo agit de habitibus Practicis, quoniam ad felicitatem Contemplativam tam necessaria persecta illorum cognitio & doctrina,quam horum ad felicitatem Practicam , Cum tamen Aristoteles,de utraque verba faciens, levius, atque eX eventu quodammodo,& per viam commentarii, egerit de illis, eliactius vero de his, tum quia hactenus tantum de habitibus contemplativis an quirit Ethica, quatenus illi habitus sunt virtuteS mentis, perque se eκpetendi ideo, quia
82쪽
quia virtutes, conque venienter de beati. tudine contemplativa haud aliter, nisi quia est pars communis, & finis communis vitae humanae , non in actione solam , verum etiam contemplatione . consistentis , atque ut sic eκ collatione utriusque beatitudinis hoc melius intelligatur, & ab altera distin. guatur in communi subjecto beatitudo . . quam vocant, activa , idcirco illam ad superiorem artificem eκ praescripto artis remittimus , unice occupabundi in hac, nisi
quod de praedictis habitibus intellectualibus quaedam stante pede suo loco. Scilicet,
ut hoc obiter addam , immo non obiter. tractatio beatitudinis distincta ratione ad distinctas disciplinas pertinet. Quatenus enim est in contemplatione posita primae causae , ut si et ad Metaphysicam declinat,
quatenus vero consideratur. ut assectio iquaedam hominis, qui est species corporis Physici, ut sic ad Physicum acclinat, cujus
aminare principia interna operationis, quale principium anima, combinata cum cor pore, quatenus denique Consideratur, ut linis hominis, in ejus actionibus colloca. us , ad quem universa vitae humanae insti- stutio dirigenda, ut sic ad Ethicum inest. nat, qui solus novit methodum vivendi, non hominiter, sed humaniter.
83쪽
collective flve aggregative , sicut γ'
posita 'Mαμμονἰοι Practica contrariorum malorum corresteasve, utraque ut bο- num ata malum μη συναε Θ μου νεν, inconnumeratum σ inconnumerabi
ris, cum justo comitatu Bonorum Fortunae. 'bonum, inquam, cumulatum animi, CONporis . ac fortunae, materialiter constans ex diversae naturae partibus, formaliter vero eN partibus certo ordine Coadunatis. Priori modo non unum, sed multipleκesse vi. detur, posteriori non multipleX, sed unum, utroq; totum,non similare, sed dissimilate
Ut ita recte posito calculo Philosophico homo Practice beatus sit subsectum sono
rum internorum, puta animi & corporis, recipiens continens, ipsa vero bona aluncta recepta contenta, contra bonorum eπ-
ternorum,persuade fortunae,ille subjectum sustinens, haec adjuncta sustentata. Bona Animi diruntur auibus animus perficitur per
84쪽
per se, cum habeant ordinem praecise adessentiam subjecti sui, Cui insunt, eorum, que finis sit simpliciter complementum illius essentiae, ceu sunt, animo Convenienistes habitus, tam speculativi, quam Practici, & actiones, quae eκ iis proficiscuntur, cum harum comite voluptate, quorum boonorum alia ad intelligendum ratiocinan- dum ac deliberandum sunt Comparata, alia ad apperendum, alia ad utrumque Corolla- .rie. Bona corporis dicuntur, qMibus corpus perficitur per se, ceu sunt, sanitas, quae analogice inter virrutes cardinales respondet
jultitiae, ad proportionem in humoribus principalibus, spiritibusque , tum ratione
quantitatis , quae proportio Arithmetica . tum ratione qualitatis, quae Geometrica . fine quibus non datur sanitas: Robur,quod analogice inter virtutes cardinaleS respondet fortitudini , cujus adjutorium eXternum robur: Pulchritudo, quae analogice inter virtutes cardinales respondet temperantiae, ut sanitatis, ita pulchritudinis conservatrici: Denique sensuum incolumitas,
eorumque tam internornm quam eXterno rum, Comuncta cum Corporis ευκρασια ,quae
analogice respondet inter virtutes cardinales prudentiae mediomatrici. Eri praeno minatis Corporis bonis in comparatione a lia universalia sunt. perque totum corpus
sparsa ac dispers ut signata proNime bona.
85쪽
Εshicar: Lib. L. Cap. XVII. 71 particularia , alia certorum membrorum prosia, quale bonum acies in Oculis , acumen in auribus, vis in manibus,celeritas in pedibus, articulatio & distincta vocum formatio in lingua. Bona Fortunae dicuntur, quibus tam anImus quam corpus perficitur per accidens, sive perfectione accidental sextrinsecd. ceu sunt, nobilitas civilis, honor, laus, gloria, bona fama, libertas, πολυτεκνίοι-ευτεκνία sive bonus proventus liberorum, tam naturalis, quam moralis, amici, qui bonum quidem internum respectu
nostrae erga alios benevolentiae, revera autem eXternum respectu aliorum benevolentiae erga nos, denique divitiae . eaeque tam naturales, quibus primo succurritur indigentiae humanae, ad defectus naturales tollendos, sic dictae e N eo , quia ipsa natu ra nos illas parare docet, ut sunt plantae,pecora . praedia, cibus, potus , habitaculum . vehiculum , & si quia his est simile, quod per se ad corpus, vel alendum , vel tegendum facit,quam legales, ut sunt nummi &servi, artificialesque, ut aedificia arte facta , supellex, & universe instrumenta domesti. Ca, tam activa, quam factiva, quibus secundo succurritur indigentiae humanae, Videlicet hactenus , quatenus illarum beneficio
naturales divitiae vel comparan rur, vel Conservantur, arte aluvante naturam. Dic
secundo, quia primo vita his non sustentatura
86쪽
tatur, cum ali his corpus nequeat, licet hactenus nobis inserviant, ut permutare &curare iis liceat , quae corpori primo sunt necessaria. Bona fortunae appello cum n mensatore Philosophico , eo quod magis fortunae, id est,causae alicujus eκternae &incertae beneficio, quam vel natura, vel industria humana, acquiri queant,aut acquiri quidem , sed non ita custodiri, unde & ein
terna nuncupantur συνωνυμως, quia extra
corpus sunt, & nonnisi mediate corpori affhibentur,aut extrinsecus potius totum hominem attingunt. Ex his bona anImj, ex.
cepto summo , quod tantum propter se expetitur , non etiam propter abud, parti m. Fer se expetuntur, partim proρter Atud, bona corporis partim propter aliuae partim propter se,bona fortunin santum propter ah-ud, non etiam propter se. Bona animi par- ltim propter se , partim propter aliud , ut virtus , quae e Xpetitur propter se , quia hominem perficit, propter aliud quia refertur ad actiones:Bona corporis partim propter a. liud ,partim propter te.ut 1ensuu integritas, quae eXpetitur. Propter aliud, mille videlicet emolumenta. propter se, quia animal perficit: Bona fortunae tantum propter a- , liud, ut divitiae, quae eNpetuntur Propter usum. Quamvis enim & ipsa sint Iimplici- . tet ac de se suique conditione bona per naturam intrinsece, non secus ac alm corpo-
87쪽
rishona, tamen non sunt semper bona alicui per usum eXtrinsece, sive ratione utentis, hcut aegris nequaQuam sana , quae ta- Ren sui natura sana, dulcia,quae tamen sui natura dulcia. Etenim viro probo sunt bona tam illa quam ista, tanquam instrumenta ad eκercitationes virtutum , improbo vero mala propter incongruentem eorum usum, qui abusus Contingens est, non ne
Cessarius, nec per se, sed per accidens at ita diversificentur secundum usum , sintque tam bona quam mala instrumentaliter. ideoque indisserentia ratione usus , licet in, tetim in & per se sint bona, si non moraliter, & quatenus cum aliis bonis conferuntur. quae per se eXpetuntur, S propter quae ipsa eκpetenda sunt , saltem naturaliter, quatenus considerantur in & per se, non
autem per accidens, ac denominatione eκ. trinseca cum Stoicis,contra quos gratis militant hae rationes. r. Quia bona corporis& fortunae sunt conneria Cum summo bono, sive κτη ν, possessionem ejus spectes. sive χ--, operationem atque usum,ideo. oue si minus uniformia, cum bonum non
sit univo Cum, nec natura vere una , minimum boniformia , quia ab uno, quae ejus conditionis, ut cum primum fit absolute&sui conditione tale,quale intelleκ erunt Stoici Aaetera quoque sint talia per relationem ad illud, quale intellexerunt Peripatetici in la- D titu-
88쪽
ν Insilui: S Exeris: titudine, quomodo urinam v. g. dicimussanam, pulsum sanum , alimenta & medi. camenta sana, in ordine ad sanitatem cujus sunt vel signa, vel causae, vel instrumenta denique. II. Quia bonum augent accessione sua , sicut contraria mala idem mei mi- nount accessione sua. Sicut ergo inter mala recte numerantur,quae bonum minuunt, tanquam heterogenea , cum non valeat minuere bonum, nisi id , quod malum est. ita contra recte inter bona numerantur, quae bonum augent tanquam homogenea, Cum non valeat augere bonum . nisi id, quod bonum est. Irr. Quia alia bona nec
acquiri sine his possunt, neque acquisitis uti sustinemus absque his: Eccur id Quia' enim sunt instrumenta ad acquirendas &eMercendas OperationeS virtutum , quae in- . eterdum circa quaedam versantur. quae absque bonis corporis & externis fieri neque uni, quorum ideo absentia varie impedit actiones. Sicut enim illi, manci qui sunt, ad operationes animae perficiundas inepti redduntur, non quod facultate destituantur, sed quod nulla habeant organa operari di, aut non satis proportionata: sic quidam reperiuntur, qui virtutem studio & consuetudine possent assequi, nisi his bonis desti. tuerentur. s v. Quia vel ipsorum Stoicorum judicio, aut praejudicio verius , eligibilia, tanquam ut Praeposita ita praeponenda in
89쪽
electione,& contraria mala negligibilia,tan quam ut re)ecta ita rejicienda in eadem: Atqui electio non nisi boni, sicut opposita neglectio non nisi mali: Ergo i v. Quia haec
bona a Deo muneratore , a quo condita
sunt atque ad usus ipsi placentes destinata, in praemium obedientiae comeduntur prolis,& his opposita mala a Deo vindice im mittuntur improbis in poenam inobedientiae, quod argumento utique, illa esse bona, haec mala, illa bona, ut quae reddant in te. gitimo usu virum probum , si non intrinsecus pro actu primo, sive habitu, saltem eκ- trinsecus pro actu secundo, eκ habitu tendente. Triga haec bonoaeum ad heat sudinis consitutionem concurrit coissemve, suo tamen loco atque ordine. Primo ac prInc, se foco Bona, quae vocant, Animi, quae si in
una librae lance ponantur, & in altera naturae aC fortunae munera , tantum ponderis cum Critolao sunt habitura ut non tantum
haec, sed terram.& maria sint depressura suo praepondio. Quorium Stoici haec hujus commatis bona sic obscurari atque ob rui asunt alterius commatis bonis,quemad. modum obscuratur lumen lucernae luce M. iis, stilla muriae magnitudine maris assigaei,
accessio unius teruncii divitiis Croes , aut Crassii, denique gradus unus via , quae est hinc in Indiam. Sed cur primo loco abscis- se I. Quia enim, sicut anima hominis for-
90쪽
mae, corpuS vero materiae rationem haber,
ita & haec animi ac corporis bona, quorum illa multo praestantiora his, sicut forma teria, quae Propter illam , similiterque haec
propter ista, non contra. II .Quia bona Cor
poris homini sunt cum bestiis communia ct familiaria, quae saepe valeritiores,torosiores, vegetioreS, Velociores, pulchriores homine, abusui insuper obnoXia, communia tam bonis quam malis, neque utilia, nisi per bona animi, munere congruentiS usus. Sicut enim simpliciter nota etiam viro sapienti sunt primo nota, simpliciter salubria etiam viro sano salubria, sic & simpliciter bona bona quoque etiam Viro pro ho. m. Quia bona animi etiam in Deo&separatis mentibus habent aliquem locum,
munera naturae & fortunae non item. Iv.
Quia hona naturae & vitae, sive fortunae, nobisvnstrumenti loco deserviunt,sicque animo ancillantur, ut bona fortunae Corpori, quod propter animum, ideoque sicut haec corporis honis sunt sequiora, ita illa animi bonis, ad quae utraque ordinantur , ut ad finem. Quo definiuntur. v. Denique, quia beatitudinis essentia consistit κm cis intrabitu bonorum animi, si κρῆον vero operatione secundum illum habitum, in illo causaliter, in hac formaliter, quorum ne insum tenet vel in illis,vel in istis.GGn. iao Ioco Bona, qua vocant, Corporu ; Quia i