장음표시 사용
121쪽
minis acutorum sta est digestio perfecta, quia languis est sumtim digestus,& tamen ibi nputredo: ergo cum digestione summa adhuc star aliquis gradus puti edinis: et co ei, s
& putredo non sunt oppositae, neque qualitates contrariae, ut tu dixisti. Resipondet ibi; fiaalgumenta,& primo,cum dicis de statu febriS hum rati S ,ubi tunc est perfecta dioiati titamen adhuc putrescit, quia, adhuc causatur febri S, dicunt ipsi,quod illa est improptio ei gestio de qua non loquitur Aristo. & quae digestio est illa e Oli dicunt, quod est obedieritu humoris,ut expellatur a calore naturali: & de isto non loquitur Aristo. quia haec est impio ptia digestio, sed ista,de qua loquitur Aristo.est propria digestio, det non ista. Et eodem picto dicunt de secundo, si exsanguine putrescen re uel alio humore generetur lanies laudi bilis sta est digestio,& tamen est putredo aliquas respondent negando, quod hic sit putre i . do: oh quomodo ergo dicit Galenus in primo de differenti s febrium , quod hic est pulte do e dicunt, quod Galenus intelligit, quod est putredo improprie,quia illa putredo fuit facta ex aliquo humore,scilicet ex sanguine putrefacto, non autem quod hic sit aliqua putre do reuer sed fuit facta putredo ex sanguine&sic intelligunt dictum Aristo. cum tamen dieit, quod digestio non est putredo,intelligit in gradibus intensis ; cum autem aliquando dicit oppositum, intelligit in gradibus remi as,ita, quod opinio istorum stat in hoc quod di
oestio non est putredo,cum econtra . . distinguantUr Ut qUalitateS non remissat:&,cum
Aristo. dicit, quod putredo est digestio,intelligit, quod cum digestione se compatitur pu tredo: & potest esste conssiderando eas in gradu remisso; consitarando autem in gradu in tenta non potest. Sed haec opinio istorum habet unam lolam dissicultatem, quieti, ex quo j. dixit quod digestio nihil aliud est, nisi coctio humidi,& evanescentia partium humidi su
oerstu um,partibus tamen constantibus remanentibus; hoc stante arguitur lic, eadem euanescentia partium tenuiorum sicut respectu humidi evanescentis est corruptio & pulcedo di imperfilii ita etiam respectu formae generandae potest dici perfectio, sicut una & eadediet mutatio potest dici corruptio&generatio incorrUptione materiae cum generantur amnialia ex putredine ; resipectu enim illius materiae putrescentis est imperfectio & putredo:rctoectu uero formae generandae est coctio & perfectio,quia haec digestio humidi, auqd hic constat,ut materia mixti corrumpend dicitur putredo&imperfectio:resipectu uero forme generandae dicitur digestio & perfectio; sicut in proposito, cum aqua calefit, corrumpitur, respectu uero aeris,qui generatur,dicitur haec digestio generatio ; silc putredo respectu mi- Soaeti tendi dicitur putredo,respectu uero generandi dicitur digestio & generatio: ita in casu eadem permutatio humidi potest dici putredo,& coctio ; putredo quidem & imperiectio respectu humidi, quod corrumpitur: potest etiam dici coctio& perlaetio rei pectu numidi, quod iemanet,quod coquitur & crassiescit: & ideo recte dixit Aristo. supra putredinem esse coctionem, scilicet resipectu diuersorum: Quod uero Arist. dixit in Ptibus animalium, quod ex putrescente nihil generatur, uerum est,tecundum rationmalem sui, quia putrescens,qua putrescens, corrumpitur qua corruinpitur,nili gratur,sed pe: accidens aliquid generatur ex eo, quod putrescit,non tamen est putrescens:&sic intelligit Aristo quod ex putrescente, qua putrescenSest,m gi Te secundo, quod dicis de lacte contra Empedoclem, quod generatio lactis qgeneratio putredinis, quia putredo non est digestio, sed gener d ioc age uerum est, quod putredo non est generatiores*cctu eirai qmi Ud rum P his est Aenetia putredo esse generatio&digestio, quoniam respectu eius, quod pu res ratio, sed resipectu eius,quod generatur Et sta etiam ad id, quod' quod digestio excludit putredinem uerum est resiPectu eius cm,q* β , S spes est,respectu eiusdem non compatitur secum putredinem, Cum dcta de alio cie digestionis comprehendatur putredo si est digcsti Pi qualitatibus qualitatibus harum, ues sub maturatione,uelsiab et Dotione,u tabent in secundum diuersa potest comprehendi luel sit si , diacidio fit saarte; quod addit, quia sic calor naturali S non est ideindidi oessedo non eli dieaec ore secundum naturamin putredo a calore procr- plaetet Ilio ; dico, ut iam dixi supra,quod idem calor potest rei c
122쪽
secundum naturam: & dico,idem calor & in eadem mensura potest resipectu didici praeter naturam, & secundum naturam; potest enim dici praeter naturam re et Cetas,duod corrumpitur;&potest dici naturalis respectu eius, quod generatur. ut cacorrumpenSli num,e cuiuS putredine generantur uermes: Iste enim caloi potest dici hae naturam,& se innaturam, in eodem gradu. est quidem praeter naturam resipe ictui ouod corrumpitur: est uero idem calor secundum naturam,resipectu uerimu , qui Anerantur ex lipn mediante calore illo,tat etia supra uobis dixi: sic ergo,cum dicis,quod utredo fit a calore praeternaturali, & digestio a calore naturali; ergo putredo non potest ici diuestio ; hoc nihil est, quia ille idem calor diuersimode sumptus, dicitur secundu na-A turam praeternaturam. De secundo principali, cum dicebas quod digestio non erat' una transinutatio , sed plures transmutationes, quomodo ergo dicit Arssto. quod coctio est una perfectio e Sum contentus, post festiuitates paschales prosequar intextu postea
Erat dubitatio circa digestionis descriptionem per omnes eius particulas & primo in illa parte,quae erat genus eius, quia dicebatur, quod digestio erat perfectio a proprio & naturali calore ex oppositis passi uis: & dubitabamus, quomodo digestio fit perrectio, perfectio enim est transcendens,&definitio non datur per transcendentia : & dixi, quod hic ca-titur Perfectio non transcendenter, sed limitate,scilicet quod sit qualitas perfecta: led,quenam sit haec qualitas,dixi plures opiniones,ut Ugonis,& aliorum: & tenui opinionem in ri lvmni odori,quod esset constantia quaedam,& condensatio quaedam ; acquisita Iphi numido ex resolutione partis tenuioris ipsius humidi superflui,&haec condensati' erat illa perfecta malitas: & haec erat recta expositio uerborum Aristotelis:&sic c8ctio est comi tio humidi in sicco,sed est condensatio humid resolutio partis tenuioris . Erant & aliae dubitationes contra expositionem istam,quas etiam solui. Erat etiam secunda dubitatio, ouia omnis perfectio est quid unum: sed coctio est quid aggregatum ev pluribus transmutationibus, primo enim dicit transimulationem humidi,quia humidum prius caleficit,& postea subtiliatur,' postea resoluitur& evanesicit dc ultima est commixtio humidi cum sicco: eruo coctio non est perfectio,quia non est quid unum, & perfectio est quid unum. Iam disui.ouod di estio ex sua ratione formali est quid unum per se,quia est una transmutatio,lcito licet resolutio superflui humidi,& constantia humidi remanentis,illa parte luperstua evanescente; & sic etiam per se una persectio; per accidens autem annectuntur plures itans mutationes,scilicet calefactio humidi,& resolutio,& commixtio humidi cum sicco: & ratio est, ciuia ista constantia humoris est quaedam condensatio, quae est qualitas secunda sed ex le-cundo,& septimo Physicorum, ad qualitates secundas non est motus,nisi prius sit in primis
Qualitatibus,quia sapor non uariatur nec odor,ni praesupponatur uario modo in qualitati bus primis: necessarium est, quod prius fuerit transmutatio & alteratio,& pricedat ipla calefactio & deinde resolutio superflui humidi cum si tiliatione praecedente, & postea natista condensatio,quae est coctio &siccoctio per se est quid unum, peram
res transimulationes, quia includit plures transmutationes; &sic est persectio . Tertio argueb pq adicebat quod coctio est motus;&omnis motus est actuSImoerfectus;ergo' rectio non est perfectio: quod autem motus sit actus imperfectuS,patet ex definitione motus in tertio Physticorum: Dico, ut dicebam alia die, quod coctio semitur bifaria; uno modo pro actu primo,scilicet prout est quaedam qualitaS,quae ac Uiritur per transmutatione;&sic sumitur pro actu primo: alio modo sumitur pro actu secundo, ilicet pro ut est quaedam mi hi qualitatem, & in acquisitione ad illam qualitatem,scilicet pro trans nuta-mla ad qua atem illam acquirendam :&tunc dico: quod,cum Aristo. dicit quod co est persectio capitur coctio Ib Aristotele non prout esse motus&uia ad qualitatem illam sed orout efit qualitas acquisita per illam transmutationem,& sic coctio esse perfectio: alio modo sumitur per Fhctio ab Arisitotele, quando dicit, quod ueriuS esit terminus coctio eri nis &finis quia ibi accipitur pro actu primo, scilicet Pro transmutatione ad illa qualitate,et ' otout est motus ad illam:&sic non esit perfectio&fimS,sieri terminUS eius esit uarius, sed tune est perfectio, prout describitur ab Arisitotele, quia tunc ese qualitas acquisita per mota
123쪽
tum: dc sic nego,quod coctio sit motus, aut transmutario persecte acquisita, licet etiam possit cas, i pro motu . Quiri diis, ahure,quaa omnis perrectio s. Metaph. cadit Ire det A enni stum, dicit, quod perfectum in unoqtroque penere est
ua sic dicitur esse perfectum:&sic tu et uiui u
ctio est perrectio; ergo ita se habet, quod nihil ei deest illinii est ergo cictum; ergo nihil deest,quo possit dici muri 'ti mihi am , ' 'sitionis,quia,sic aliquid ei deesset, tuc no esset persecti , qu . 1im ara, ' perfectio capitur dupliciter sieu perfectum,&dicit Aristo ibi in Metabito et icto, ubi dicit, quod in unoquoque genere datur perfectum uriri is e
spositionis,qua sic est pellectum & sic non datur macii, aut hi:rior 'rum filii us ditur esila perfectum secundum quid,& non simpliciter de isto modo rapi e bo stet definitimae ista ab Aristotele, quia fiumitur indifferenter ad utrunq. pelictum
sit perfectum simpliciter,uel secundum quid, in unoquoq; genere: &sic latius' ri quam 3 Metaphy. quando deserabitur erfectum, da ibi Iristo. accipit pepliciter tantum, hic uero inditarenter de simpliciter persecto 3c secuti quia uti tur magis & minus digestum; ut plantae a principio sunt minus digestae, in fine uero maota.&sic accipitur Ursectum simpliciter,sed secundum Id etiam simpliciter,quod unum dirieta potest alio es e digestius ; potest tame aliquid esse ita digestum, ut non possit plus diem De quinto,quia non potest aliquid dici stuperflue perfectum; sed aliquid dicitur pera
coctum Sc superfltae ergo coctio non est perfectio: quod autem aliquid dicatur superflueoctum, patet ex Avicenna prima pri Lubi dicit, quod generatur bilis ex superflua coctione sanguinis Ergo datur superflue coctum,& non datur stuperflue perfectum: ergo coctio non est perfectio: Daco, cum dicis, non datur stiperflue perfectum, uerum est,quia non potest dari stuperflue perfectum: & cum ducis, quod datur superflue coctum ex Avicenna orima primi, ego dico, quod neque datur superflue coctum,quia neque etiam datur sit perflua coctio res, quia,si comparatur coctio rei,cuius est coctio, non est superflua coctio ; si autem
comparatur coctio bilis ipsi sanguini, sic non es coctio respectus anguinis sed est superflua celo, si autem comparatur coctiores pectu bilis, sic est coctio, di non superflua et io, quia bilis sic decoquitui ex superflua decoctione sanguinis,quia sanguis respectu bilis est incoctus ; de ideo oportet, ut magis decoquatur, quia conuenit bili ex natura propria. non autem ex natura sanguinis, quia perullam ulteriorem coctionem Lanuuis corrupitur , quia tantum dicitur sanguis, 'im remanet ei natura de forma sanguinis: fied non remanet ei natura languinis,quia sic esset superflue coctus, sed dicitur coctio remeetu bilis, ille generatur ex illa Iuperflua coctione sanguinis,de sic non resipectu sanguinis: & sic rei pectu bilis en emuperflua coctio,sed est propria coctio bilis superflua tamen ipsi sanguini :& sic, si iij, bili, cuiu, est coetio,non est superflua coctio: di, si Auicentia dicat m Que inperfluam coctionem sanguinis, improprie loquitur, quia reuera illa non est co, et uinas,sed est coctio respectu bilis :&haec est prima dubitatio. Erat secum cuditatio in secunda particula definitionis,quia dicit Aristo. quod digestio est persccti LX proprio di naturali collido: ideo contra istam particulam,scilicet ex proprio naturali cavi ico, lunt treS dimcultates Primo, quia Aristo. dixit, quod coctio est communis em eiusqralitatum primarum activarum scilicet calidi & fiigidi,& hoc dixit sepra,ubi dixit se Usie declarare actiones qualitatum activarum,& passiones passiuarum ; & anter actiones acti Uarum Aristota numerauit coctionem: hic uero dicit, quod coctio est persectio a Proprio nexurali calido,&no dixit etiam frigido: quare ergo dicit,quod est perfectio a proprioa
124쪽
etia tertio hoc probatur apud philosophos naturales de fructibus: & dicit Theophrastus, quod multi fructus fiunt,qui non digeruntur, nisi superuenerit frigus : Tum etiam patet depinguedine ut declarat Aristo. secundo de partibus anim & etiam Galenus secundo de te peraturis, ubi dicunt, quod generatur pinguedo ex puriori parte languinis a frigiditate me branae: sed ista generatio pinguedinis est quaedam coctio : ergo coctio sit etiam a frigido :Tum etiam degeneratione sipiritus animalis ex uitali,quia iam seribis,quod triplex est spiritus in animali,scilicet uitalis, qui generatur in corde,sine quo non uiuit animal, & est fumus sanguinis: alius est spiritus naturalis, & iste generatur in hepate, & seruit nutritioni: alius est animalis,qui generatur in cerebro & seruit uirtutibus ipsis animalibus, stilicet senio sibus&motui: generatur ergo spiritus animalis exuit ali in cerebro: ergo generatur a frigore cerebri,quia natura posuit cerebrum, ut contemperet spiritum uitalem & cor, secus
dum Aristotelem: & ideo natura posivit sensius in capite, quia ibi contemperantur sipiritus animales & generantur,qui spiritus deseruiunt sensibus : uergo ista generatio spiritus ani malis ex uitali, est quaedam coctio,de tamen sit a frigido: ergo aliqua coctio sit a frigido:ergo non solum fit a proprio & innato calore, ut uoluit Aristo. in definitione coctionis:Tum etiam probatur ex Aristotele in fine huius tertij libri,ubi docet generationem metallorum, uidelicet quod metalla generantur a forti & uehementi frigore, congelante illum humiduuaporem cum terreo; & ista generatio metallorum est coctio quaedam,& sit a frigore; ergo coctio est etiam a frigore, non tantum a calore: quare ergo Aristo. magis tribuitsoctione xo calori, quam frigorie Tertio dubitatur, quid per proprium & naturale calidum intelle mus: aut enim intelligimus per proprium & naturale calidum,proprium,& naturale calidum rei, quae digeritur,aut rei,quae digerit,idest digerentis: non potest dici,quod intellige mus proprium & naturale calidum rei, quae digeritur,quia coctio nutrimenti, quae est assa tio uel elixatio in uentriculo, non potest dici fieri a calido res,quae digeritur, sed fit a calido extrinseco proprio ipsius digerentis, stilicet stomachi, quia nutritio fit a calore stomachi,& non nutrimenti; ergo non fit a proprio calore rei, quae digeritur: ergo sic etiam assatio, quae fit ab igne fieret a proprio calore, quia fit a proprio calore ipsius ignis digerentis; & tamen Aristo. dixit, quod assatio fit a calore extrinseco, non autem a proprio calore: nec potest dici, quod fiat coctio a proprio,& naturali calido rei, quae digerit,id est digeretis, quia io sic, ut dixi, astatio,quae fit ab igne,fiet a proprio calore, quia fit a proprio calore ignis dige- rentis; & tamen secundum Aristotelem fit a calido extraneo, & non a proprio calore: &pet hoc etiam seiunxit a maturatione: ergo neutro istorum modorum dici potest: cuius et
go erit proprius iste calor efficiens coctionem p quia uidetur,quod nullius proprius erit .E aduerso est Aristo. qui dicit,quod coctio est per tectio a proprio & naturali calido: & idec ad argumenta respondetur, quia primo, cum dicis,quod Aristo. repugnat sibi ipsi, quia dixit, quod coctio est communis effectus calidi & frigidi; hic uero dicit,quod tantum a calido proprio; dic quod incoctione,per se operatur calor,per accidens autem operatur frigus: &, quia calor operatur per se,ideo dixit, quod coctio est perfectio a proprio calore,&non a frigore: oh quomodo per accidens concurrit frigus ad coctionem e oli quia multo. o ties per antiparistasim reflectendo calorem innatum,quia uerbi gratia calor genitus in fru' ctibus a sole,superueniente aliquando frigore contrahitur,&fit uigorosior: & sic fit matu ratio fructuum tunc propter antiparistasim, quando,stilicet frigus repellit calorem illum acquisitum a fructibus a sole, qui calore est substatia in fructibus ipsis,& sic per antipatis :sim,reflectendo calorem innatur & sic multoties multi fruetus in hyeme maturescunt,quia calor ille oenitus in fructibus a calore solis,qui calor in fructibus illis est substantia,& cor pusculum . . fit fortius a frigore circunstante,& sic fit illa maturatio a frigore: per antiparistasim uero concurrit frigus ad maturationem seu ad concoctionem, contemperando calorem pro maturatione; & sic etiam concurrit: aliquando etiam concurrit ob aliam cau
sam, quia,scilicet frigus circunstans prohibet resolutionem calidi innati,a quo fit coctio &so inest sipiritus uaporosius;&sic operatur frigus ;&sic per acc ens concurrit fiigus ad eo citonem: & ideo quia frigus per accidenS concurrit ad coctionem, non meminit de frigo re in deseriptione coctionis,quia deseriptiones debent dari per ea,quae per se concurrunt,
125쪽
non autem per ea,quae per accidens &ideo meminit de Calor qui per se operatur ad eo. etionem, non autem frigoris, quod per accidenS; & ideo dico, quod est comunis ectetu, eas idi&fiigidi, per se tamen calidi, per accidens frigidi: De secundo ex experientia me dicorum, quia humor tenuis bili suS concoquitur a syrupis Sigidis; dico, domini, qui quid dicunt mcdici,quod Aristo. non accipit hoc modo digestionem,quia non est loqcu
tus Atisto de ista coctione medicorum, quae impropria est &tranStatilia,reuera tame noptoprie dicitur coctio, licet dicant medici bilem aut pituita digeri; quia ista coistio, de qua medici loquutitur,nihil aliud est,nisi praeparatio humoris ad expulsionem; vel, cum ille humor, qui erat noxius,redit ad benignum&ad propriam naturam pro selute, ista dicitur et
coctio apud medicoS,utroq; modo tantum utuntur: & sic impropria coctio est,& iste mota rodus non comprehenditur ab Aristo. dico ergo,quod iste modus coctionis , quem ponunt, alienus est ab Aristo .sed ista est impropria locutio,cum dicunt ipsam ess e coctionem di experientia ergo medicorum non est ad propositum nostrum . Sed, domini, hic non parua est lis& dissicultas apud medicos de ista coctione humoru, quia de humoribus crassis medici omnes conueniunt, quod istorum coctio est, si debent digeri, quia debent subtiliari & incidi, ut praeparentur expulsioni;& sic locutus est Galean s. Aphor. secundae particulae & a . Aphor. primae particulae,& s. de simplici medicina capite secundo, ubi dicitur, quod digestio est subtiliatio quaedam humoris,& eius incisio: si uero loquamur de subtilibus humo ribus, ut de bili,& iste humor debeat digeri, an debeat incrassari, an no, idest an sui incrassatione dicat ur concoqui,an non, communiter omnes medici dicunt, quod iste humor, si de roheat digeri, debet incrassari; sicut enim humores crassi, si debent coqui, debent subtiliari ita tenues,si debent coqui,debent incrassari, quia digestio est in crassatio horum. Ex opposito sunt multi alij, & iudicio meo recte &rationabiliteriquia si isti humores sunt tenues,ergo, ex quo tenues,magis sunt parati ad expulsionem,quam quando sunt crassiores,quia, ex quo sunt crassiores, fiunt uitiosi,& magis haerent,& ex consequenti magis obstant expulsioni: cur ergo debent incrassari humores tenues,si magis sunt apti expulvoni,cu fiunt tenues, quam quando sunt crasti & confirmant hoc ex alio, quia, cum humor incrassatur, tunc pori magis clauduntur& obstruuntur ipsius corporis; &,cum pori clauduntur, prohibetur expiratio & expulsio humoris ac fumositatis,& sic est causa putredinis in corpore: ergo numquam debemus uti incrassantibus ad digerendum humores peccantes: ergo humoreS ita Sonues non debent incrassari. Ex alia parte arguunt ex Hip. in prima Aphona a. ubi dicit, cococta medicari,&mouere non cruda; ergo concoquendum est: & est subtilis materia in principio, ergo debet incrassari, quia, si concoquenda est, quomodo cocoquitur e quia aut sui crassatione, aut sui subtiliatione: nu subtiliatione, quia ex se subtilis est; ergo sui incrassatione: & ista quaestio est dissicilis apud medicos ex utraque sui parte,& hinc inde fiant rationes,& dictum hoc Hippocratis multum stringit partem oppositam, quia, si cholera debet digeri,non potest subtiliati, quia fit malis rebellis suae naturae,& ideo oportet ing sesari. Et ideo aliqui dicunt propter hoc, quod non possunt subterfugere argumentum Hippocratis, scilicet digesta medicari,ergo a principio morbi omnis humor debet digeri: quomodo ergo bilis debet digeri e dicunt, quod humores subtiles non digeruntur neque sub- 'tiliatione,neque incrassatione sui ; non stibi iliatione,quia tunc erit magis inobedienS ac rebellis suae naturae, & ex consequenti magis inhabilis euacuationi; nec in crassatione, quia tunc pori obstruuntur, & ex obsitructione potorum prohibetur respiratio, & sic putrida cXhalatio non potesit euentari, & sic fit maior putredo, & ex consequenti morbus magis getur: sed dicunt isti, quod coctio huius humoris subtilis nihil aliud est, quam in P Qcuiusdam qualitatis huic humori secta a naturali temperamento, quia, scilicet iste humor citius et de hoc pacto dicunt digeri humores subtiles; & unt CX Pium gnete, sic enim magnes attrahit ferrum a quadam qualitate et ii Pre', 'mi uehit humores a quadam qualitate ei impresta: ita etiam fit in ista coction2 quia i quaedam qualitas ipsi humori, qua expellitur talis humor . Sed, missi re ret dissicultatibus, quia haec praeparatio huius humoris huic expulit Ona , quae liud est, niti impressio cuiusdam qualitatis et naturali temperamento,quan odi ta
126쪽
h hce uos inuenietis, quod aliquod corpus imprimat aliquid alteri corpori ad T
uid inperimprimit ad attrahendum:&dicit G deIIS, labene inuenitu linitur qualitas ad attrahendam, non autem ad expellendum, sicut dicit ipse de turbit sibectu intuitae propter similitudinem, quam habet Tarbith cum pituita, imprimitur quae quin qualitas,que attrahit ipsa& lic nulla fit impressio qualitatis ad expellendum, talum 2 attrahendum, quia qualitas imprimitur propter aliquam similitudinem, qUam ' bent inuicem, quae similitudo est causa attractionis,& non expulsionis : quia,si per limilitudinem debet esse illa impressio, non potest esse ad expellendum, quia quae similitudo esset ud exoellendum e esset enim ad attrahendum,non autem ad expellendum: ta lic nim ma-onete, & pharmaco: ergo & sic etiam in coctione humoris uel sui temperamento, potest imprimi in humorem qualitas,qua attrahitur, non autem qua expellitur: quicunque tamesint loci seci uos attentos: fiatis est, quod istius coctionis de qua mediccloquuntur, risto. non meminit: & ita coctio transium pilue& improprie dicitur coctio. De sierando, de maturatione fit ictuu superueniente frigore, iam dixi, quod per accidens maturescunt a trigido quia per se maturescunt a calido & a calore sibi acquisito a sole, qui per antiparistasin cotrahit & aeit in illam coctionem,& maturationem. Quod dicebas tertio degeneratione adipis seu pinguedinis, quae fit ex Sigiditate membranae, quia hic non potes fugere, quoa fiat per accidens a seigore,sed fit per se a stigiditate membranae,uerum est; & eodem pacto de oeneratione spirituum & metallorum, quorum generatio per se fit a frigido, quia ipm-tuanimalis steneratur ex uitali a frigiditate cerebri per se: & sic metalla, ut in fine huius tertii divit Aristo. uerum est: oh cur ergo Aristo. dicit, quod solum fit a calido per te e d co, quod reuera omnes istae coctiones fiunt per se a frigore, tamen prius ac principaliter fiunt a calido,quia generatio ipsius adipis fit primo & principaliter a calore;quia calor concoauit & oenerat sanguinein prius,& deinde perficitur coctio a frigiditate membranae per se: oh quomodo ergo Aristo. magis tribuit istam coctionem calori, quam frigorie dico, io quod ratio est,quia incipit a calore: Et eodem modo eat et de generatione sipiritus anima- lis ex uitali, quae generatio incipit a calido,in corde,scilicet cum ex sanguine a calore generatur spiritus uitalis,in cerebro uero terminatur,tc perficitur per se etiam a stigore egeneratio itaque spiritus animalis principalius fit a calore, quia ab eo tanQuam ab inchoant: Et eodem pacto dicitur generatio metallorum, quae incipit a calor et uaporem cum sicco,& postea perficitur a Sigore uehementi: non ergo dHemus negam, quod coctio aliquo modo de per se fiat afrigore,licet principalius fiat Malare. De temo, ouod addis . oui nam sit iste calor proprius 8c naturalis, an rei digerentiS, an ret,quae cliEeritari non rei. Quae dicteritur, quia nutrimentum coquitur in stomacho a cesore stomachi,non
autem calore nussim tu neque res digerentis,quia sic affatio erit ac iteopo itum dixit Aristo. quia di ii, quod est a calore extrarieo,scilicet a ratiore ipsius i nis; ' Ec omini,quod hic est multiplex modus dicendi: aliqui dicunt, quod Aristo. intelligit,
quod ita coctio fit a proprio de naturali calore rei,quae digeritur,non aute res, digerit: cum hoc tamen dicunt, quod est duplex coctio, una ab arie,alia a natura: decoctio, qu fit a natura,est ut decoctio nutrimenti: quae uero ab a C,est ut coctio carnis in coquo hac distinctione stante dicunt ipsi, quod Aristo non loquitur de alia cyctione, quae fit ab arte, sed
tantum de ea, quae fit 1 natura Sed dices, contra,quia in hoc etiam est instatia, quia coctio nutrimenti in uentriculo sit a proprio calore nutrimenti, non autem nutriti et respodent isti, quod etiam hic concurrit calor proprius ipsius nutrimeri,scilicet ad istam coctionem , cum calore extrinseco ipsius stomachi: Ac sic ueresit tantum a calore nutrimenti: bene tame ue so rum est, quod concurrit calor ipsius nutrimenti sed Principaliter concurrit calor nutriti: &ita exponunt, quod Aristo. loquitur de calore rei, quae digeritur. Sed dicetis, contra, quia
haec expositio falsia est, primo quia Aristo. indifferenter loquitur de rei coctione, scilicet ci
127쪽
decoctii oneret,que fit a natura, quam decoctione, quae fit ab ,ridi mi eiusdem naturae, quia assatio,quae fit a natura,& quae fit ab arte si V tbent eandem causam; & ita dico de assatis,& de olixatis, si ei et eo 5 - h
Aristan hac descriptione loquitur de utra ij eo oriri e d o A. ' i tergo
ea, quae fit ab arte; ergo non Intelligit Arist. de naturali tantum , et a te sidis siqquod coetio nutrImenti In uenti iculo fit a calore inteiris seri b dicitur, falsum est,quia calor naturalis nutrimenti debet dis olui & eo Opi be debet resistere huic actioni caloris stom
go debet resistere go non cooperatur ad ipsam operationem & coctionem ori intur ad sui corruptionem,aliter ipsie mei operaretur ad sui corruptionem,S, tinc ri
ratur ad sui corruptionem: non ergo fit ista coctio a calore intrins co nut menti
potest Calor nummentI,CUm coquatur m Uentriculo, concurrere ad filii corruphione F ip
est secudus modus dicendi, tui est Poponach, qui dicebat, quod ille calor est u. :
turalis res,quae digeratur, non tamen ita,quod iste calor sit intrinsecus illi rei cuia si esset instantia, sed intelligitur calor ille proprius & naturalis nutrimento,quia sicilicet es o dsnatus an ipsum nutrimentum & in istam coctionem: &, cum dicitur,quod Aristot locii, tur tantum de coctione; quae fit a natura, non de ea, qua fit ab arte, contra hanc opinione est argumentum factum, quia iam dixi vobis,quod Aristo. tam decoctione,quae fit a natu ra, quam de ea, quae fit ab at te, loquitur,quia dicit, quod coctio, quae fit a natura, deo uae fit ab ari sunt eiusdem nornmis; ergo habent eandem definitione, stria habent eas lem causas. I um secundo,quia dicit,quod iste calor dicitur naturalis & proprius, quia ordinatura natura an istam coctionem; quod tamen fial sum est, quia ille calor non magis ordinatura natura ad istam nutritionem, quam ad omnem aliam nutritionem, & ad omnem ali si motum, ut ad motum localem,&ad motum auctionis: si autem determinatur ad istam nutria tionem, trieriminatur ab ipsa anima; sicut in ijs, quae fiunt ab arte,determinamur ab arte in Isiam Uctionem: si sic intelligeretiar tantum,etiam assatio esset a proprio & naturali halore,quia ab arte iste calor ordinatur ad istam asiatiostem.
Erat dubitatio in illa particula,scilicet quod digestio est perfectio a proprio & naturali
calido, quia aut per proprium & naturalem calidum intelligit proprium & naturale caliduanteriuS res, quae digeritur; aut proprium & naturale calidum rei digeretis . sed neutro mo- do p est dici,quia, si sit calidum proprium re quae digeritur, contra,qtita nutrinientiana inuetiriculo digeritur,& non a calido proprio nutrimenti, sed uentriculi: neque etiam potest dici, quod sit calidum rei digerentis, quia sic astatio ab igne esset a proprio, & naturali calido; cuius tamen oppositum dixit Arist. quia dixit, quod assatio est a calido extrinsecoci alieno: & dixi, quod erant tres expositiones,& adduxi vobis duas,quas etiam reieci: Et adeo est tertia opinio, quae est Alexandri, qui dicit,quod digestio est a proprio & naturali calore: cuius scilicet ipsius uiuetis,in quo fit digestio: & sic non est a proprio calore rei, quae uigeritur,neque rei digerentis, sed est a proprio & naturali calore uiuontis; & iste est calor eius naturalis&proprius, a quo fit cocitio a natura uiuentis; quia cum duplex sit cCetio, una naturalis,& haec seli uiuenti conuenit ; alia artificialis, & de ista non loquitur Aristo o sic prima,idest naturalis,fit a calido proprio uiuentis,in quo fit c stio ; ut in t ucstibus, qui maturescunt a proprio calore Plantae ei tributo a sole:&sic fit a calore proprio ui acn ii, quia agens & passum debent esse in eodem uiuente: & ideo ista coctio debet esse in Eodem
uiuente, quia naturaliter non inest nisi uiuentis: & fit ista actio a calore proprio uitlcntidi,tISm a natura ista cocti quia a natura non fit nisi . . uiuenti. Sed, domini, aec Opim etiam habet di cultatem,quia dicit quod Aristot. tantum loquitur de cocti nibus, fiunt a natura, non autem de hs, quae fiunt ab alte sed hoc uidetur talium, quia Ari tor- dici , quod c mones fiant ab arte, scilicet & a natura; de, quomodocunc luet smi, dici , irm p r Propter easdem causas:&ideo dicit, quod, siue fiant anat Ura, siue ab arce, istae com SO*jON set per fiunt eiusdem naturae: & ideo Vm dixit,quod ista descriptio est comm mi di illii coctionibus,quae fiunt ab arte, de etiam illis,quae fiunt a natauri ucria cam di
128쪽
Leeh. in quartum Meteor. I Oct
prius couenit illis,quae a natura fiunt,quam illis,quae ab arte fiunt:
uitur de ijs coctionibus, quae fiunt a natura,sed etiam dcisS,qVT -b - 3 et ib. si iret de hs,quae a natura . Tum etiam & dissicilius dubitatur c Bird dues
de Generatione metallorum, quia generatio metallorum fit intra terram,&dam ; &ista coctio non est a proprio & naturali calore,quia fit intra terram Ilia ervo calor,extrinsecus & aduentilius est, non autem a proprio calore terrae, quo tem generatio metallorum sit quaedam coctio,patet per Averroem in tertio Colliget: oc tamen calor ille non est naturalis & proprius terrae, quia nullus est calor proprius terne, lea omnis est ei aduentilius. Tum etiam arguitur de generatione animali una intra matrIcemii ' quae generatio est coctio quaeda & maturatio,& tamen fit a calore seminis, quo calor noctest naturalis ipsi mulieri, sed est extraneus: ergo coctio multoties fit a calore, qui non est proprius ei, in quo fit coctio . Tum etiam arguitur de seminibus pr-ctis in terram,quae cocoquuntur sub terra illa; & tamen illa coctio non est a calore proprio & naturali ipsi terrae. Et ideo mihi uidetur dicendum,quia uerba Aristotelis sunt clara,& sensus eius est pletus, quia dicit, quod digestio est perfectio a proprio & naturali calido, non a calore intrinseco, sed a proprio di naturali calido, id est a commensurato& contemperato calido, quod ita resoluit illud humidum superstuum,quod non re luat & sabstantificum humidum: que si resoluat illud calidum,substantificum & proprium humidum,illa non est coctio,neq; aliatio,neque elixatio,sed est superflua assatio,& exiccatio qu*dam,non autem coctio,quia istago est coctio,scilicetterminatio humidi fluidi: illud igitur calidum intelligit proprium & nata rate Aristo. quod ita est commensiuratum & contemperatum, quod retaluit superfluum humidum remanente substantifico humido; & illo calido fit ipsa coctio: quod si resoluat si ibstantificum humidum, non dicitur proprium & naturale, quia, cum fit coctio, si non resbluitur humidum se inuum etiam, non fit coctio: & sic Aristo.intelligit per proprium & naturalem calore condemperatum,& non calorem intrinsecum uiuentis,non commensuratum, quia retatust humidum innatum,& non est contemperatum; & illa non est coctio,sed est potius exiccatio: & sic intelligit calorem commensiuratum rei, quae digeritur, quia semper, quando humidum acquirit consistentiam, dicitur digestu:& ita celiant dissicultates. vltimo dubitatur in ultima particula,quia est alia particula,scilicet ex oppositis passivis, o id est ex humido, quia,ut exponit Alexander, Aristo.intelligit, cum dicit ex oppositis passi uis,idest ex humido, quod opposito modo se habet in termino a quo,& in termino ad quersed dices,cur Aristo. loquitur in numero plurali,dicens,ex oppositis passivis,si intelligit ta- tum de humido dico, quod hoc fecit propter duo; aut ut notaret, quod unicuique digestioni est diuersa materia,id est diuersium humidum,quia unicuique digestioni conuenit unum humidum; uel ideo sic dixit,quia idem bis licet sumi; uno modo, ut in termino a quo, alio modo,ut intermino ad quem,& ideo loquitur in numero plurali. Sed capiatur humidum a principio frigidi temperamenti sed& postea calescat,haec est mutatio ex oppositis passivis. nunquid ista mutatio sit actio, cum humidum permutatur,ex quo opposito modo se habet in termino ad quem e dico,quod iam soluta est dubitatio,quia intellig:t,quod hu o mi dum opposito modo se habeat in termino ad quem , non quomodocunque, sed tantum quoad crassiam & tenues non enim quomodocunque se habuerat opposito modo humidum termino a quo,&termino ad quem,erit cocti sed tant tua quoad crassum&tenue, im
telligitur, quod se habeat opposito modo intermino a quo,&intermino ad quem,&fico uad tenue uel crassiam uel fluxibile& constabile,ita, quod oportet,quod sit prius tenue,& oostea constans Cum expediuerimus dissicultateS circa delinitionem ipsius coctionis, remanent nunc dissicultates circa species eius, quia dixit,quod tres erant species digestio nis di tres aliae oppositae indigestionis: sipecies coctionis,ut maturatio, elixatio, & atatio: incoctionis etiam oppositae his sunt treS,scilicet immeturitas,inquinatio, tostio seu inassia tio seu frixio: Est modo dubitatio, quia Aristo non assignauit nobiS causam huius,cur, sci eo Iicet tantum sint tres species coctionis,& tre, iIcoctioniS; immo uidetur,quod non tantu' tres,cted plures & pauciores; quod ostenditur ex Aristotele I a, Metaph. ubi dicit, cum .n.
agens & materia fiunt idem si cie, ec iam id, quod fit,est eiusdem speciei: sed in omnibus L eoctionibus
129쪽
coctionibus est idem agens,& eadem materia: ergo omnis coctio est eiusdstmodo ergo fiant tres spicies tantum,ut dicit Aristo. ex alio etiam uidetu- e A riri sint tres q:ecies IncoctioniS, quaa Una & eadem incoctio oppon dur et attoni & e eadem enim cruditas opponitur assationi & elixationi, quia eadem caro cruda do cruditatis, potest elixari&assari;&confirmaturiquia Arist.dicit, quod molunsiisse Ariposita elixationi, cum statheusA Opponatur affationi: sed contra, quia u detur quod molosis ita opponatur assationi,ut opponatur elixationi, quia molyniis est imper g coctio tasius carnis: Ied caro imperfecte cocta ita potest elixari, sicut assari sic assari, ut elixati ergo molynsis ita perfecte contrariatur asiationi, sicut elixationi, quia omnis motus est a contrario in contrarium: si ergo caro ex molynsi potest assati ; ergo molyniis ita opponitur as siationi ut eligationi, quia mouetur a contrario in contrarium: ergo non sunt tres species
incoctionis,sed pauciores. Ex alia parte arguitur, quod fiunt plures species coctionis quia Aristo. omisit unum genus coctionis, quod est, cum uulgariter dicimus poma mitia 'haec uero non est putredo, quia putredo est ingrata gustui,& inepta esiui, quia mali saporis , sed poma mitia sunt bona esui,& grata gustui, quia sunt optimi saporis: ergo non est putredo : nec potest dici, quod sit incoctio,ita,quod sint cruda,quia iam fuerunt cocta, de cocta
non possunt includari,ut etiam dicunt medici, & tamen istud genus coctionis omittit Arbsto. ergo non tantum tres fiunt species coctionis,sed plures, quia haec minime fiunt affata, nec elixata. Tum etiam uidetur ex alio, quod unicoctioni plures species incoctionis opponantur; cuius tamen oppositum dicit Aristo.quia dicit,quod uni coctioni una incoctio op- dio ponitur: quod autem uni coctioni plures opponantur incoctiones,ostendo, quia elixationi uidetur,quod primum opponatur ex Aristotele diminuta coctio, scilicet molynsis, quae opponitur perfectae eligationi, e& eligationi etiam opponitur superflua elixatior ergo duo opposita habet,& sic duo uni opponuntur: tum etiam caro cruda opponitur elixationi, antequam aliquo moilo fuerit passa a calore; & tunc appellatur incocta & cruda,& tame opponitur perfectae elixationi,& potest elixari: ergo tres incoctiones opponuntur perfectae
eligationi: ergo plures sunt species incoctionis; cuius oppositum dicit Aristo. quia numerat incoctiones ex coctionibus:& sic uidetis,domini, qualiter hae res,licet sint naturales, habent tamen difficultatem,quia in rebus particularibus est magis difficultas,quam in uniuersalibus. Dico cum Aristotele, quod tantum tres sunt species coctionis,& incoctionis tres posititiliter: ob quomodo,& qua causa oh hoc probat Aristo. quia assumpsit tantum,& non probauit: dico, quod bifariam hoc potest declarari,uno modo declarat Alexader, alio modo Olympiodorus: & Alexander declarat hoc ex natura agentis: & quomodo e oli dicit, quod sunt tres species coctionis,& tres species incoctionis,ex natura agentis,quia istae coctiones fiunt a calore: & ideo dicit Alexander,quod aut iste calor, qui facit actionem, est intrinsecus,& sic est maturatio,qtit fit in f uehibuS, quia decoquuntnr fiuctus a calore Proprio sibi intrinseco,acquisito a sole,quia calor est substantia & non qualitas, & istae calor resoluit superfluum humidi, & remanet crastius: aut calor est extrinsecus:&, si est extrins cus calor,tunc est duplex, quia aut tunc est coniunctus cum humido,& sic dicitur elixatio, aut est coniunctus cum sicco,& sic dicitur asiatio, quia coniungitur cum sicco: & hunc modum secuti sunt Albertus & Timo. Aliter exponit Olympiodorus,& dicit, quod isse numerus coctionis & incoctionis terminatur ex parte materiae & passi, non autem agentis, quia omnis coctio aut solum inest uiuentibus, aut est communis indifferenter uiuentibus & non uiuentibus: si inest tantum uiuentibus, sic est maturatio: si uero inest indiffer ter umentirebus & non uiuentibus,tunc est bifariam, quia aut est cum calore humido,&sic est elixariolaut est cum calore sicco, & sic est assatio. Et ideo dico, quod tantum tres fiunt specimctionis,& tres incoistionis:& Aristo. non probauit, sed assumpsit istas tres specic S i Ptolita positas. Et, cum dicis, quod omnec sunt eiusdem speciei ex Ia Metaph. quia, ubita materia sunt eiusdem staciei, quod fit etiam est eius lem speciei : ergo uerum eii, qu acum agens & materia fiunt eadem, id,quod fit in eiusdem speciei; & sic cocedd S politio ista est uera, ubi agens & materia erunt eiusdem speciei, quia id, quod p et , eiustam species: mcum dicis, sed in omni coctione est idem ages ta eadem mmcrida
130쪽
Lect . in quartum Mer Cor. III
hanc minorem: tu probas,quia agens est eiusdem speciei,quia ipse calor est agens in omnibus,& eadcm etiam est materia lpecie,qilia semper humiduin est patiens: dico,quod noest idem calor agens semper, quia semper iste calor diuersificatur, quia aut intrinsectis, aut extrinsecus: si intrinsecus, silc est maturatio: si extrinsecus,aut est cum humido,&sic est elitiatio; aut est cum sicco,&fices astatio:&ideo diuersificatur agens, quia non est omnino idem: neque etiam materia est omnino eiusdem sipeciei semper, quia aut illud humidum, quod est materia, inest solis uiuentibus,& sic est una sipecies, maturatio,scilicet aut inest comuniter uiuentibus&non uiuentibus,&sic sunt aliae duae species, scilicet assatio & elixa tio: & ideo etiam materia non semper est eiusdem speciei: & ideo etiam fisiecies coctionis distinguuntur. De secundo, quod addis, quia dicit ris M.quod, tu fiunt tres species cocti nis,ita etiam sunt tres species incoctionis seu cruditatis ; sed hoc falsum est, quia una & eadem incoctio seu cruditas opponitur assationi & elixationi, quia ex eadem carne cruda potest fieri affitio & elivatio: ergo non sipecificatur sipecierum digestionis & indigestionis:quod
autem eadem caro cruda postitassari & Vlixari, patet s & cruditas est una,& eis opponitur, quia omnis motus est ex contrario in contrarium: dico,quod illa cruditas licet sit eadem secundum rem& realiter, tamen est eadem siecundum rationem, quia alia ratione ista cruditas opponitur astationi,& alia ratione elixationi,quia aliam ratione habet, qua elixatur,& qua assatur, quia alia est,non quatenus transimulatur ad unam,& alia quatenus transmutatur ad aliam :& sic tot fiunt incoctiones,quot fiunt coctioneS: non aute sunt pauciorem quia
o ratione plurificantur incoctiones, licet siccundum rem una incoctio opponatur assationi &eligationi. De tertio,quia addis, quod inquinatio opponitur duabus scilicet astationi & elixation quia caro inquinata, idesit imperfecte eIivata potest periem assari & elixari; &omnis motus est e contratio in contrarium: ergo ita potest perfecte assari, sicut p iecte elixari: cuius oppositum dicit Aristo. quia dicit, quod inquinatio opponitur elixationi predectae: ergo coetiones non numerantur ex incoctionibus: Dic ut dixi, quod uenim quod secundum rem est una & eadem inquinati sectindum rationem non est eadem, Quia alia ratione opponitur alsari, & alia rhione opponitur elixari; & sic syecificantur ex inichne icet secundum rem sint eadem. Quod addis, quia unicoctioni iii detur opponi tres c ii ditates,quia primo ex Aristotele cliNationi oppon tur inquinatio,id est perfecte elixationin opponitur inquinatio; secundo inquinatio opponitur superfluae elixationi; tertio crudita Ipsinas carnis nullo modo past, a calore natinali opponitur ipsi perfectae elixationi, quia noetest una caro sic cruda perficie elixari,quia omnis botus fit a contrario in contrarium: tago uni speciei incoctionis tres cruditates opponuntur,quia inquinatio opponitur perfecte elixationi,& sit perfluae elixationi,quia opponitur eis,sicut diminuta coctio;& ctiasti caro omnino cruda opponitur perfectae elixationi, quia omnis motus fit a contrario in contrarium : Dico, quod reuera non sunt niti tres incoctiones, sicut sunt tres coctiones: &, cum diciS, contra,quia,sicut diminuta elixatio opponitur perfectae eligationi,ita etiam opponitur stupea fluae elaxationi; dico negando,quia hoc non est uerum, qui assiperfliua elixatio noest digestio, sed est exiccatio quaedam;&ita inquinationcm Opponitur ei: nec etiam illa I cruditas carnis,quando nullo modo est passa a calor opst nitur u e perlectae elixationi, sed Opponitur priuatiue, sicut priuatio,quia illa cruditas est priviatio latum illius coctionis: non aurem opponitur positive, opponitur enim,sicut uide S & non uidens,& sicut albu &non album ita sic dico, quod positione est tantum una cruditaS- ae opponitur perfecte elixationi, ilicet diminuta elixatio; alia autem tantum priuatit id opportitur; & alia nec priuatiue,nec positive, dilicet illa,quae opponitur superfluae elixationi, quia illa est exiccatio: ideo dico,quod Aristo. posuit tantum unam incoctionem oppositam unicoctioni positiue & uere, licet aliae sint,quae priuatiue opponantur; & alio modo non est uera oppositio. ii dices,ex quo hoc genus erat analogum, sicut diXir Aristo. quod coctio erat genus analogum,& habet species,scilicet maturationem,& elirationem,& astationem: sed in omniso genere analogo, emper species habent Ordinet inter sie,sicut & in numeris,& in Duris oves habent ordinem: ex quodnquam,hoc genu st analogum, ut dixit Aristo. quia ovibus glaudicet conueniens proprio uocabulo,quibusdam autem metaphorice ergo i species Κ a dicuntur