장음표시 사용
211쪽
inulata sunt a seiriore,si sol ibilia sunt,a calido dis luuntur,quia, ubi hie exprimitur totum humidum: non dissoluuntur; ut de latere & lapidibus molaribus diximus,quae a calido coaseulanturAE non dissoluuntur a frigido, quia non sunt dissolubilia:&,si sic addamus istam eonditionem,scilicet sis solubilia sunt,erit uera regula,aliter non,quia aliqua fiunt coaetulata calido uel a rigido,quibus non conuenit essemlubilia,quia fere totum eius humida est exotessium.&sic soluitur primum argumentum. Et sic etiam de secundo, de lapide topho, ni coaoulatur a frigido uehementi; tamen non dissoluitur a calido,quia non est diffolubi h - oui si esset dissolubilis, cum a frigido coaguletur, a calido dissolueretur. Quae tamen st eausa ouod aliqua corpora sunt insolubilia, cum tamen sint coagulata oli iam dixit uobis Aristo. propter plicem causam,primo quia quaedam & a calido & a frigido sunt coa I om, simul in haec nV possint dissolui, quia omnia,quae dissoluuntureut a calido aut a trihido dissoluutur;&, quia sunt coagulata a calido solo,ideo oportet,quod a solo frigiduis fluantur,& econtra : sed,cum coagulantur & a calido & a frigido simul,tunc non post intdissolui nec ab uno seorsum, nec ab ambobus,quia contrariorum causae sunt contrar : sed ita corpora sunt ab ambobus coagulata: ergo a nullo dissoluis orsum ouia ab utroque simul fiunt coagulata,& contrariorum cause debent esse contra ii ' Secunda causia assianata ab Aristotele ipsius insolubilitatis,fuit an ustia pororum, quIain aliquibus pori sunt adeo tenues, ut non admittant aquam ad intra se ;dissolui defluere more aquae,quia carent tuc humido interiore,quia iam a frigido fult diit Iturum uel a calido' carent etiam illo humido extrinseco,quod propter angustiam porosii 2 odirim inoreditur intus; ideo sunt insolubilia : & haec est secunda causa insolubilitatis Sed tu de ptima causa,quia prima causa uidetur dubia,qiuod ali sua corpora rauca a duolici aciente coagulantur,quia idem operatur frigus subsequens,quod calida pry Ain te reseontra &.nu d idem operetur,ostendo,quia calidum coagillat contumedo per se humi um , frictidum etiam coa lat consumedo cum expressione ipsum humidum, quia .rieli Prire abs it ereo frigidum & calidum eodem modo coagulant, consumendo, sic prim*n ' A eodem modo opetentur,non uidetur ideo,cur magi , δ,qVT ddupl c aciente coagulantur tum a calido tum a frigido,possint minime dissolus , quam ea, lima solo calido,uel frigido coagulantur,quia,ueluti ea,quae coagulantur a calido & sd eoactulantur quia in eis consumitur humidum sic etiam,quae a simplici calido,uelasim so: is dote eo a tutiquia idem operantur. Secunda dubitatio est,quia inquit mund o dam fuerunt coagulata a calido incipiente,& a fisgido subsequente, perficienteaeente coagulatur e dico,quod, ut ego puto, causia est ista,quia,quae coagulet Iosuel a frigido solo, agulantur,quia xera*x' ideo ista post midum eorum totum & in tanta copia, sicut ' ''qVS i i ta est quasic sunt dissolui a contrario : sed, ae coagulatur a se gore&a calidos si impium totum humidum,quia calor scis ccx p p tesoluitur Se
uendo.&deinde astigore totum Penere si ra*M P m hietatum dissolutum,ista ideo,cum omnino dissolutio fiat humidi di isto si:, d,&a ealido simul, quia sunt insolubilia:&ideo etiam, si sit aliquod coa statum auig non habeat tantam humidi resoluti'nem,ex x dispi*- ita ima resolutio humi solo frigido coagulata,dissoluentura soloces' 'i 'Π ;hubiubiles & ideo, licet idcdius fere totum humidum exierit,istud coagulatum V non tantumoretetur calor seorsum,& frigus seorsium, cum calo operatur
212쪽
simus & ideo ista est ca quod aliquod corpus sit indis olubile,quia fere totum eius M tita e,quae a frigido di calido simul fiunt coagulata, lunt Inlottabilia, quia fere totum eius hiantidum est expiessium: non tamen ne a uS
De secus ido omes isti F a totum humidum exprimitur De secundo,quia dicit Arasto quod aliqua coagulantur a calido incipiente,& a frictido PerficientC ergo pari rat Ione aliqua deberent coagulari a frigido ineis te eriti
selgore tremitrante ut uult Aristo.Albertus ad hoc dicit, quod nonia calore : Sed hoc falsum c. , , n, set ad y Ut d crum amo,& a calido,ut ex felle tauri,exque mi ' u corpore frigido iniecto,
sed a calido sula quente,scilicet a calido Ipsius ignis;&ita a duobus agentibus. Effet tam pulchra dubitatro,quam consideratis, cur est, quod, cum ignis uehementissime coagulet,
H U UUI Iraglia , Um tam nignIS sit uenementis exiccationis,& possit illud suoro plere, quod fit per corpus inlectum: considerate tros etiam in hoc . Tertium argumentum est,' hoc facit mihi maximam dassicultatem : si, quaecunque coagulantur a calido, disi in itur a frigido,' cc tra : et D sequatur, quod non potest aliquod corpus coagulati a calido incipiente,de perfici a frigido,quia illa coa latio citiae inciri in o Pulmi, DP talia 1 it 1, i siai uim iii Leiis elgo nunquam illa coagulatio perficitur : si dicas
tu, quod hoc corpus est inaissolubile a calido praecedente,coagiante ipsium in principio, ergo non potest illa coagulatio incoepta a calido,dissolui a frigido subsequente : thd cotta sa illud corpus tunc est in dissolubile : ergo non es cause,q od corpus illud sit indissol bile, quia cor uatum est a calido&amgido simul, sed tantum, quia coagulatum es a calidos linquod est contra illud,quod dixit Aristo Tum etiam, quia hoc erit contra regula so Aristotelis, quod aliqua,quae fiant coagulata a Sigido uel a calido,non essent solubilia et coorio:&eius humadum non erit In totUm res oluturn,quia remanet humidum , quod postea exprimitur a frigore complente coagulationem: uel des mihi tu aliquod corpus in taepim Alisto quod in principio sit coagulatum a calido, deinde a frigore compleatur, puta de coiticeoui, quia ego ita arguam de ista coagulatione, quae incipita calido; cur ervo frigidatas sequens non dissoluit c si dicas tu, non dissoluit,quia non potest, quia istud prius erat insolubile a calido inclytente: er o tunc cortex oui VIo coagulatur,non quia calicio Vc a ttagido simul: & sic dictum Aristo. non ergula Aristotelis est uera, quia,quae a calido coagulantur a frigido dissoluunttur: & sic semper in sto. Et vos,ooinini,etiam cogitabitis,quia adhuc flat argumentum quia, cum ii. o lud,quod coagulatur a calido, dissoluatur a frigido; quare ergo coagulatio incoepta a frigia do uel a calido,non dissoluitur a contrario superueniente 8 si dicas quod fit indissolubile a calido incipiente: contra , quia tunc coagulatio illa a solo calido esset indisfiolubilis. TEXTI s QRS SECUN TVS
EX his aute ii nurni testum est quod a calido, di frigido coguntur corpora .e haec autem incrassanti si Seogentia factum operationem Dam. Propterea autem quod ab his condita Ant, in omibus inest ea liditas,aliquibus autem os diditas, qua deficit. Quare, quoniam haec quidem in illiproptcrea qu)d faciaunt di tamidum autem, semum propterea quὰd tintimi participalit ipses communia omnibus. Ex aqua igitur, O terra,similarium panium corpora corumstant O in ptasstis, est in animalibus. Et quae metalla tui aurum, er argentinuae' quaeculique alia talia, ct ea ipsis S eahalatioue ea, ae utri ae heluo stetit
213쪽
re insensum, sunt. Saliis migis conuenientibui pastonibus, q-cunquepat endo dicuntur. dico autem hi tiquabile, ct concretile, di flexibile,ct qRaecunque alia talia . omnia enim talia passiua,sicut humidum Osee eum. His itaque dissert os, caro, neruus,di lignum,ct cori , l Is,ct aliorum unumquodque, quod similarium quidem partium, Naturatium a tem corporum. Dicammautem primo Numerum ipsorum, quaesiecundum potentiam,di impotentiam dicuVtur. Sunt autem haec. Concretile,Inconcretibile, Eliquabile,ine
oua, opificabile, mollificabile. Tingibile,Non tingibile. Flixibiti, Inflexibile. Frangibile, uri duribile Friabite, ionfriabila.Impressibile, Non improibile. Formabile, Nonformisbile. Pre bila, preme Trahibile, En trahibile Ductile, Nonductile. Fssibile, nfissibile. Secabile, NAnsecabia I rificosum, Fragile. Commassabile, In commassabile. Combustibile, don combustibile. Exhalabile, et one labile. Plurima igitur corporum fere bis disserunt passonibus quam autem unumquodque horum I o
Ar declarauit nobis, quod quatuor sunt qualitates primae, & declarauit
V actiones qualitatum primaru a Siluarum,nunc consequenter incipit declarare qualitarum Oaffluatuin actiones, scilicet humidi & sicci,& etiam duas qualitates,quae sequutur passinas . Et, antequam explicet siuam intentionem,primo praemittit quatuor suppositiones,
ad declarandum has operationes: & in quarta suppositione explicat intentionem sua dicens, quod intentio sua est declarare operationes qualitatum primarum pistiuarum. Et prima suppositio est, quod omnia ista mixta perfecta constat. & habent in se istas quatuor qualitates passiuas, caliduna,fiigidum humidum' siccum: &primo probat,quod omma minta Dei ta constant ex duabus qualitatibus actiuIS; & secundo probat de passiluis &,qur roci ia mixta constent ex duabus activis, probat dupliciter, primo sic,omnia corpora mi ta sunt constantia & determinata: sed omnis terminatio est coagulatio , & istrio est a calido & a frigido: ergo omnia mixta perfecta constant ex frigiditate &te & habent calidum c frigidum in se: Tum secundo,quia,si omnia mixta habent
habent illum remissam,quia in summo competit tantum elementis; mixtIS autem non conueniunt oualitates primae,nisi in quodam temperamento,quale c uenit, quia aliter
Tite tamen i sed, si qualitates primae fiunt remissae inmixti S; ergo Trinitintrario eroo etiam habent qUalitates contrarias,quia remissio unius congaris est per adm
o i literius contraiij,quia dicit Aristo.secundo Topicorum,quod id est
est i moermixtius nigro,idest quod minus habet de nigro : si ergo mixta habent calidita soremis in habent ergo frigiditatem,quae remittit illam caliditatem,quia remittitur illa calid tas in mi aeto ex admixtione frigiditatis. Et tunc Aristo.ex alia parte probat de passivis, sicilicet , quod corpora mixta constant ex humido &ucco,quid, ic x x - .i,
hetent consistent et a calido & a frigido actitae,ita etiam
humido & sicco, ut a recipientibus illam consistentiam,ex quibus coagulata sunt. exmstat oualiter omnia mixta perfecta constent ex quatuor qualitatibus prim s. PDosimo dicit Aristo.quia ex hoc, quod diximus,ssequitur,quod omnia corpora hom a ex aqua& terra: sed unde sequitur hoc oh sequitur ex hoc,quia omnia co Ora
mixta consta ex quatuor qualitatibus:&,quia humiditas primo inem et mo in est terrarumquia dixit,quod primum humi *m qiimi omnia cor otii mixto sunt hae qualitates: ergo omnia mi3xd conii ny & omne mi pota homiomera costant ex terra & aqua,quia omnia istd Vox PQ A iii. kddie
tum constat ex quatuor: ergo ex aqua & terra constant omnia homiOmera.es ra
tiotam illationis, ut declaret,quod hoc secu* RU Oaer io, to. Et tunc exprimip,quae tinx is T Parie se l. de etiam metalla sunt nerui: & in plantis corteX,lignum,& Omneb P- β' si d eos pota homi omehomio mera. Et tunc Aristo, ampliat sic m*ΠqM quo do constantra constant ex terra& aqua, sed ex simplici bali u sicco h* 'eu titi, iet eam conge eae isti, hilitibus dicit Aristo. constant CX illi' duob*' h- 'te' eoniselantur intra terra, solantur simul ev quibus fiunt ista corpora; quia,cum d*y hq 'm homi ometa contunc fiunt metalla. Sed dices, cur Aristo. magis CXPrini sem*M et Ad tati
stare ex aqua&terea,quam ex alijs elementis. quia nonn re
214쪽
Lect i in quartum M Cteor. Icti
& aere' aqua & terra j si enim sunt mixta persecta, constant ex quatuor elementis, quia omnia inlaeta perfecta habent quatuor qualitates: respondet Alexander,quod ideo Aristoteles expressit tantum ista duo, quia omnia fere mixta perfecta a praedominio sunt aqua &terra,quia in omnibus fere mixtis praedominantur ista duo elementa: & dico, fere, quia in aliquibus praedominatur etiam aer,ut in oleo, & in aliquibus aqua,ut in uino, urina,& ac to,ut diximus supra. Tertia suppositio est ista, quod ista corpora homiomera, de quibusMictum est,quae sitant corpora naturalia,nsi tantum ditarunt qualitatibus activis,sed etia pati Lis;& fere magis differunt qualitatibus pastita is quam activis: & dicit Alexadenquod ideo ista corpora naturalia sunt , quia sunt partes corporum naturalium,ut animalium,& planio tarum: differunt ergo istae partes similares qualitatibus activis & passi uis: & Aristoteles exponit s. quid intelligat per qualitates activas , & quid per passiuas , quia non amplius intelligit hic per qualitates activas , caliditatem & frigiditatem, ut intellige-hat supra; neque per passiluas intelligit hiamidum & siccum; sed per qualitates activas intelligis eas quae propriae fiunt unicuique sen mi , ut qualitates tactus, ut calidum&frigidum; qualitates gustus,ut sapores; & qualitates uisius,ut colores: & omnes istae qualitates quinque sentium, dicuntur qualitates activae : & sic per qualitates activas intelligit propria obiecta priorum sensuum, ut odoratus odor,& uisius color: & ideo dicit, quod omnes istae paries homiomerae differunt ex parte sensibilium priorum,quia aliqua minus odorant, aliqua uero magis ; & aliqua sunt magis sonora,& aliqua minus, & sic de at ijs: & disset ut istadio homi omera qualitatibus acti uis: ditarunt etiam,dicit Aristo. ex parte qualitatum passiuarum, quae sunt ut coagulabilia & incoagulabilia, quia aliqua fiunt coagulabilia,&aliqua incoagulabilia, coagulabile enim dicit passionem quandam,& fluens etiam dicit passiorem sic etiam mobilia & immobilia, quia aliqua, sunt mobilia,&aliqua non t&istae sunt qualitates passim secundae, quia primae qualitates passivae, fiunt humidum& siccum: differunt ergo istae partes &ista corpora iiDmiomera non tantum qualitatibus activis, sed etiam palliuis qualitatibus secundis ;& magis differunt passivis, quia dicit, quod magis differunt qualitatibus secundis passivis, quam activis. Dices tu, quomodo magis disset ut
qualitatibus passivis,quam activis e Plaeterea etiam dubitatur, quia ista corpora differunt istis disserent ijs per accidens; quia istae sunt differentiae accidentales, quia haec sunt acci oo demia corporum naturalivmi quae rei jcienda fiant a scientia & ab arte, quia, quae si in t per accidens, non contrariantur: inscientia ergo haec non debent connumerari ab Aristotele dico primo, quod formae differunt magis qualitatibus activis, quam palliuis, quia istae Uualitare; activae dicuntur ad aliquid, quia dicunt retspectum in istis coi potibus ;&sic diacunt resipostum ad corpus, ut uilibile ad insum; & ideo uidetur, quod non multum diste tant ab illis qualitatibus activis: passiuae uero qualitates non dicunt resipectum ad corpus, sed seni inturex parte materiae,quia dicunt materiam generationis ipsorum & ideo uide tur duod realior, differentia ista partium similarium ex patie qualitatum passiuarum quam parteactivarum:& cum dicis de alio, oh differentia ista est accidentalis: uerum est: o 1
debet connumerari ab Aristotele in scientia; dico, quod, licet ista ditarentia sit
in o accidentalis, tamen est necessaria, & ideo debet connumerari: oh quomodo est disteren
a es uerum generabilium corruptibilium,&tamen una ritS,xa I en, quid . suppositio est, quia divit, quod parte homi et a 'Atratibus Passivis, quΣm activis; ideo nunc enumeratastas passivas qualitates , di c ni equ*d i ditani potentiam patiendi, uel impotentiam; Nessume metates: quae sunt & non frangibile; & enumerat om-
215쪽
nei& incipit sermone Arist.de coagulatione:& ideo hic etia ponit intentione seam, dieeiij quod sigillatim de his i8.different ijs titili agere;& incipit a coagulatione:& quare hoc quia iste sermo erit nobis necessarius ad lib. de anim.& plantis,quia ex istis scimus gen a tione animalium & plantaru:& ideo dixi,quod post istu libru debet sequi immediate Iibo de animalibus & de plantis, quia in isto libro docet nos Arist.generatione partiu similatiuitum animaliti,tu plantaru,quia generatio ista fit per istas passiones,sper coagulationein tiliquatione . Lego uerba.Condita fiunt idest os a mixta effecita sunt coagulatione eae his quatuor primis qualit 'ibus:& dicit,Coia,s mixta,quae participant omnibus istis qualitatibus primis & non tantu constant ex his,sed etia ex utrisq; sex duplici halitu intra terra,haec autota disii ut inuice ad primos sensus;& differunt etia posse aliquid facere in sensum, idest in posse aliquid facere in sensum,' etia in passuis qualitatibus. Plurima fere.dicii plurima fere, quia elementa non differunt hiS qualitatibus,sed tantum mixta &c Posuit Arist. quatuor suppositiones,ex quibus expressit sua intentione, quod agendum erat potissimum de qualitatibus passivis, quibus potissime distinguitiatur mixta perfecta;&de operationibus qualitatu,quae sunt I S.qualitates:prima es coagulabile & incoagulabile;& prima suppositio fuit,quod oe mixtu perfectu constat ex quatuor qualitatibus primis:&probauit Arist.quod ora mixta perfecta sunt coagulata,quia sunt terminata,& proprio termino constanti aetergo ora fiunt coagulata;& coagulatio est a calido & a frigido essectium,si siue uero ab humido&sicco: ergo Oe mixtu perfectu constat ex quatuor qualitatibus primis . Est modo dubitatio,quia Arist.in illa sua ratione in illatione dicit,quod ideo ola moeta perfecta habent quatuor qualitates, primas,quia coagulata sunt & terminata: est, inqua, modo dubitatio,quia non solum mixta perfecta sunt terminata, sed etiam elementa , quia
quaeda elcmenta terminant termino proprio et,sicut mixta,iae elementu terrae,quod est terminatu proprio termino: quaeda uero elementa non sunt terminata termino pooprio, sed alieno,ut aquae& aer:& ita etia mixtorta, quaedarer minantur proprio termino,quaeda termino alieno & non proprio,ut uinu,urina,seru:& oia,quae a praedominio fiunt aquar,siunt cohstulata,& non magis fiunt mixta perfecta, qua elementa: ergo P rationetti Arist sicut mixta perfecta sunt affecta quatuor qualitatibus primis,ita etiam elementa; quod tamen falsum esti quia,sicut mixta perfecta constant proprio termino,ita etia quaeda elemeta constat proprio tetmino; quia,sicutinuenitur illa differentia in mixtis,s constantia & incostantia, ita et in elementis:ergo no magis,coagulata,sunt mixta pfecta,quam elementa; quod tamen talsum est:eroo Arist.rario est falsia Secundo quia mixta imperfectassicut halitus humidus, &halitus sicciis,qui sunt materia olum,quq tractantur in hac scientia,sunt coagulata etiam,ut mixta Ddiecta;& tamen no sunt affecta quatuor qualitatibuS prinDS;quia, ex quo fiunt mixta imperfecta, non continent quatuor elementa,nec quatuor primas qualitateS. Tu terero, p. de hener.& cor. ista conclusio est ostensa, quia ipsa mixta perfecta constet ex quatuor qualitatibus primis:ergo frustra repetit hic eande conclusione, & probatione huius . tu quia assumit aliud falsum,quia dixit,quod mixtassecta costat ex calor sed remisso,&'Olaabent et frigus admixtu, quia i emissio caloris fit per admixtione contraras; quod tre tala sum est,quod innuit Nis .Lquod Ois remissio qualitatis fit p admixtione contrarii: sc o do sit falsium, patet quia sinpra dixit Alax. quod qualitates,quae secutatio inexistiant ut calor in aere,& siccitas in igne, uni remis ;& tam sine admixtione contra Gla no euadmixta frigiditas in aere,nec humiditas in igne ad remis ne sicca latet: ergotes sunt remis contrario non inexistenter Tum etiam ratione,quia an quarto Iny Ic dixit Arist quod in orbus formis naturalibus datur maximum & minimum,quod tetistere,in quo maius aut minus non potest existere ergo dxd et si
ster ex quo minor existere no potest:hoc est veru: sumatur ergo aqua summe uigi:
cipiat remitti ab igne immeditae: post hoc erit remissis gradus frigor
DC ipsius caloris in aquam, quia introductio caloris in aquam fit in Pergo non est uerum, quod omnis remissio fiat ad in Oss* et ita diei . sicut
sa frigiditas in aqua,&tamen nulla est induista calidita Di cibi, di mixta constant proprio termino,ita etiam qUa dam clementa, Ux xc guti de
216쪽
cuntur esse coagulata mixta,quam elementa; quia,sicut inlieniuntur mixta in duplici diis rentia,quaedam constantia proprio termino ut ligna & lapides; & quaedam non constantia proprio termino,led fluentia; ita etiam & in elementis,ut aqua,& in mixtis urina,vinum:dico, inquam licet ita etiam sit in elementis,ut est in mixtis,quod inueniatur corpora bifaria. tum quae terminantur proeso termino,tum quae alieno, quod est uerum:&, cum dicis,e os agulatro,sicut in unxtis,nego argumentum, quia non sequitur, qta agulatio est passio mixti deo couenit stoli mixto: oh quomodo ergo Arist probat, quod mixta sunt coagulata, per h'c,quod habeant consistentiam,quia eodem modo habent con. . elementa,sicut mixta e cur ergo magis mixta dicuntur coagulata dico,quod est o differentia,quia in omni generatione mixtorum fit aliqua coagulatio, quia in generatione
clementa: &,quia in generatione mixtorum no
dum redacta sunt ad temperaturam: ideo ad hoc,ut reducantur ad temperataram, oportet,
ut calor,superfluum humidum res oluat:et ista resolutio humiditatis est queda coagulatio:& de hac coagulatione intelligit Arist. quia,ex quo mixta habent quan in mixtiose,quia
Et menta Iminixta debent nus ceri actione caloris; & non possiant misceri,nisi humidum fiuperfluum resoluatur, remanente sicco terreo constante; & haec reselutio est quaedam coaeulatio,quia generatio mixtorum est coagulatio,quia est reselutio superflui humidis & id-o omnia mixta fiunt coagulata hoc modo:elementa uero non sent hoc modo terminata,quia non per illam relalutionem superflui humidi; ideo ratio Aristpropter hoc,ualet de mixtis, non autem de elementis: quia,ex quo mixta habent quandam mixtionem,quae non potest fieri nisi per resolutioncm stuperflui humidi a calore,quae resolutio dicitur coagulatio, & in elementis non est haec resolutio; ergo nec ista coagulatio. Dc secundo, quia etiam mixta imperfecta,sunt coagulata,sicut persecta,quia etiam habent consistentiain, sicut perfecta:
ergo genita sunt coagulata,sicut illa; cuius oppositum dicit Aristo dico,quod differunt specie mixta perfecta & imperfecta,quia differ ut ab illis materia & forma,ut planta ab elemeto eled mixta imperfecta non differunt specie ab elementis,quia non ditarunt secundu fiubstantiam& naturam ab ipsis elementis,immo fiant eadem fisbstantialiter cum elementis ut sapor est idem,quod aqua;& exhalatio sicca est idem,quod terra substantialiter: sed differunt accidentali teliquia uapor est substantialiter aqua; & exhalatio sicca, est stubstatialiterio terra: ideo tantum substantialiter differt ab ipsia terra,quia habet calorem siecta admixtu:& ita de ua re,qui est ide stubstatialiter,quod aqua,sed differ ut tantu accidet aliter, quia uas calore,& aqua no:& haec est differentia,quia mixta perfecta differ ut natura& substatia ab elemetis;imperfecta uero no differtit secudu Libs alia & natura, sed tin V accides. Pe alio,quia ista coclusio ia fuit ostesa in secundo degene.& conergo no debuit ostedere lucidico,quod veru est, quod ibi fuit os ela:ergo iaci debet hic amplius demostrati haec coclusio: dico,quod Aris .et hic repetit demostratione illius c6clusionis fied alia uia hic de monstrat qua ibi,quia hic demonstrat ex natura constantiae ista coclusione:quia n.mixta costat,& habet propriu terminu,ideo necesse est,cu ista costet, quod fiat ex quatuor elemetis, idest ex quatuor qualitatibus:quod aut mixta perfecta habeat quatuor qualitates,ibi in lib. do de genet&conalia uia demostrauit Arist Lex natura ipsius mixtionis, quia od mixtu costa ex quatuor elemetis & sic alia uia hic,& alia uia ibi demonstrauit eande coclusione: 3e hoe non inconuenit eande conclusione demonstrare, sed alia & alia uia:de ideo no iliconuenit quod eadem conclusio hic & ibi demonstretur ac repetatur. 'De quarto,cu dicebas, quod no est veru, quod ors remissio fiat contrario existet e suo . dico,ut dixi, quod veru est liquod dixit Alemquod qualitates elementorta sunt remis, sine suo contrario,quia uniuersaliter daretur minus minimo realtaut si in actione ionis remittatur minimum frigiditatis in aqua, non per hoc tamen generatur ibi aliquis calor, o uia ille calor esset minor minimos neque generat unus gradus caloris per partem post vati, & rumen Sigiditas illa remittitur,ant uam introducatur unus gradus caliditatis, hoc est so rum:&ideo ista ratio non potest si lusiquia ignis immediate post hoc remittituton tam npost hoc immediate introducitur tam a caloris,quia sic daretur minus minimo sed otius
disponitur materia ; & remittitur stigiditas, & deinde in instanti introducis e reus
217쪽
eadus caliditatis: oli quid ergo dicit Aristo, dico, quod intelligendus est Aristo. quod hopotest esse remissio unius contrarus muIta & uehemenS ista remissio, sine mixtione alteriugeontrarii: potest tamen esse remissio unius contrari j sine admixtione alterius contraiij. sed
quia hie in mixtis qualitates fiunt intenta,& remissio intensa; ideo in mixtis non est tem is io qualitatum nisi ualde intensia:&,quia est ualde intensa,ideo non potest fieri ista remissibin mixtis sine contrarii admiXtione, quia non potest aliqua qualitas intensa remitti sine conitatio inexistente; sed remisso qualitaris intenta non potest fieri sine permiestione sui eon ita ii & sic dico,quod argumentum AristoteliS tenet gratia materiae, non gratia formae. ut in mixtis est calor remisius, ergo etiam frigUS,Valet argumentum gratia materia, quia inmixtis est remissio caloris intensa; quia,si modica sit remisso,ut in elementis, non esset ustum dictum Aristotelis: uerbi gratia in aere est caliditas res nissa, ergo est ex admixtio nefrigoris,&c.
attamen redeamus o nunc. Corporum mmyuacunque concrescunt,o indurantur.hac quidem a ca
lido satirerer hoc,ho aut a frigido. a calido quidem crante humidum, a frigido autem exprimenteealidum. Quare ho quidem humidi absenti incautem calidi hoc pati ut, e quaecunque quidem aqtiae, calidiastaec que autem terra )κmidi .cua igitur humidi obserem, ab humido liquefiunt e fratrem, ut minores relictisint meatus,quam aquae moles,uelut fictile. Quaecunque autem non se,cmnia humido soluunt .ut miram alis, surra M laso . suae autem calicipriuatione, et calido soluuntur,utglacies. plumbum,an ualia ibirar concretilia, eliquabilia dictum es,di qualia ineliquabilia . Dconcretilia autem Tuaecunque non habent humiditatem aquosam,neque aquaestini, dplus calidi,di te rae,ut mel , s mustum . nam uelut feruentiasunt. Et quaecunque aqua quidem Ment autem plus aeris, sicut oscum, S argentum uinum, , si euid uiscosum,uelut uisctim,di pix. lificabilia autem sunt concretorκm quaecunque Non ex aqua, uelii elaeis c omnis eni lacus aqua est sed quaecunque terra magis y neque evaporavit mi hunudu, sevi in nitro,aut salibus, neque habet inaequat sicut fictita edsunt tralabilia non existentia haemectabilia, aut ductitia non existentia uiuae em mellificabilia igne uelut ferram,o cornu,& ligna. Sunt aurem eliquabilium,Sint abilium haec quidem tingibilia )aec autem non tingitata. uelut aes non timidiae, liquesahu-bile exissens. tana ratem di tetria re bitia . madefiunt enim. Et aes iamliquabile,non ab aqua autem votiabile . Sed ab aqua liquabilim, quadam non Ogibilia,uelut nitra ,etsal .mque enim tingibile aίique , uod ton mollius fiat madefactum .stuaedam autem tingibilia ea istentia ron liquabilia sunt,ne i lana risi uctus Sunt autem tingibilia quidem, uaecunque terrae rasen habent meatus uratores aquae molibus, e I sentibus durioribus aqua . Liquabilia aurem aqua, quaecunque per totum . Propter quid igitur midem licuefinoe git ab humido, nitrum autem liquefit quide si tingitur autem non e uma in ab reo quidemper totum meatus: quare diuiduntur mox ab aqua particula: in terra autem permuta tam lunt
meatunquare qualiter suesusceperit,disseri passio.
CVm Arim propolast intentionem suam, qua agendum erat de illis. I S. contrarietatibus; & prima fuit coagulatio & liquatio, quae est prima contrarietas, non oramedoctrinae & niateriae sed ordine quia is a fuit prima contrarietas numerata ;dstat romo raristo.quod dicendium est prius de coagulabili&liquabili; ideo repetamusu aliter de istis: & tria repetit: & pri .dicit,quod istaecoagulationes, si quae fit a calido,diit quae fit astigido, tripliciter Uerum: primo quia coagulatio, qui
quia humidum Insumitur a calido; ut,cum calor Plis consumathunetumetum coagulatur a Sole et coagulatio uero: quae fit a fragore, semido simu dicit Aristo. quia tirigus coagulat corpus hoc modo , dum eius interius & intrinsecum,' cum eo calido exprimit etiam . di coagulans exprimit illud secundo dicit mist , differum, ' adminio sunt a praedominio terne, sicut iurum . quae uero cu*gui Wy- Him ovi coamaquae, ut urina,serum, uinum: exemplIprim, dicit o
218쪽
gulant Lit a calido consumete humidum eorum ; a frigiditate uero coagulantur expressione eulidi cum litimido simul ; ut cum fit glacies . Tertiavisserentia est, dicit Aristo. quia, quae coagulantur a calido coagulantur absentia humidi: quae uero a frigore coagulantur, absentia calidi coagulantur, quia iam diximus, quod calidum coagulat confiumendo humidum in uaporem ergo absentia humiditatis coagulat: quae uero coagulantur a frigido, absentia calidi coagulantur quia frigidum exprimit calidum, & simul cum eo exprimitur ii midum. Secundo dicit, ubi loquitur de dissolutione, quod, quaecunque absentia humidi sunt coagulata id est quaecunque a calido coagulantur , praesentia humidi diffolutatur : exeplum sal & nitrum, quae fuerunt coagulata a calido,puta a Sole absentia humidi ; ista etiamio eadem, praestentia humidi dissoluuntur, quia, cum haec proijciuntur in aquam frigidam, dissetuunt uti uerumtamen est, quod non semper, quia aliquando aliquod obstat, ne di soluantur, ut, quando est tanta angustia pororum , quod non admittunt humidum exterius ad intra penetrans;&tunc ista non pol sunt dissolui:&lic per accidens, dicit Aristo. ista aliquando non possunt coagulari,ut quando aliquid obstat,ut angustia pororum, quia
humidum tunc non potest ingredi;& sic ex presentia humidi non potiunt dissolui :&quae sunt ista oh dicit Aristote sicut est latere, qui fuit coagulatus absentia humidi a calido in fornace,& non potest dissolui ab humido praesentia humidi aquei,quia propter angustiam pororum no potest admittere humidum aqueum ad intra se ipsum,idest intra suos meatus, ergo non potest dii tui:& quare non potest admittere aquam intra se 3 quia habet porosa o nainutos&angustos:&quare habet poros angustos oh dicit Aristo quia calor agens in materiam lateris,conuertit eius humidum in uapores,qui uapores exhalant per poros lateris,qui pori fiunt ualde angusti & tenues; & tenuior est iste uapor, quam sit aqua ; & ideo aqua non potest admitti per illos poros, per quos exit uapor ille subtilis,qui etia fecit poros illos ita an ustos,propter eius subtilitatem,cum evaporauit a latere,&,quia sunt ita angusti,non potest aqua,quae est crassior uapore, ingredi;& ideo non dissoluitur ab aqua: quae uero coagulata fiunt absentia calidi,ides a frigido,ista dissolutitur praesentia calidi: sicut glacies praesentia calidi dissoluit, quia fuit coagulata a frigore absentia calidi,quia sa diximus,
Quod mixta bifaria sunt coagulata, uno modo a calido, alio modo absentia calidi . Et tunc sto piosequitur. a. dicens, quod corpora incoagulabilium quaedam non potiunt coaeto vulari, ut quaecunque non habent humiditatem aquosam ; & ista sunt duplicis natur: &- ne adueestatis, quia hic in exemplis Aristote. sunt infinitae didicultates; dicit ergo Arist. Quod ista, quae fiunt incoagulabilia,sunt duplicis naturae; quaedam enim sunt a praedominio renae ut mustum & mel ; & quaedam aquae& aeris,ut oleum,pix: & subditae et Caim,quq uerba bifariam possunt exponi ; primo,ut Albertus, idest quod ista corporano possunt coa
lanta praedomin 'x et ampullarum paruarum in superficiemusti, re PT ,a cubes fietem ipsorum, ut ipsius musti & melli i& Π
in ipsa, generat uaporeis piste T
unit illam stuperficiem Ad P . sta e genti in musto & melle,& genito a s le in masiue auapore,eleuat aueb C l e teria musti,&in materia melis Num
calor,qui est in musty h,bhhi illum calorem adquisititium a sole;& sic agut mnis, i fiunt exustia calo C, id aeris,&fiunt istae crebrae Partes aquea , di bum se uent enim nobis ostendere, quod Laec mixta sunt a ampullae: & nc potest ist Rσx ae non possunt coagulari,quae sunt a proso praedominio terra: d aer i Iuieti.&araratum uiuum; plus tamen haec sunt
219쪽
rota, quae coagulantur,m se habet, quod in ipsis separatur humidum a parte terrea - retii sed in illis corporibus propter eorum tenacitatem & uisciditatem non potest fibri 'inidum aqueum a parte terrea;ergo ista corpora non possunt coagulari, ut etiam sues . Aristote.& ideo habemus, quod corpora, quae non possunt coagulari, sunt duolici rae. Lego uerba, Quae sit moles, idest crassities & magnitudo ipsius aquat,quia tu mos
Sed tu dices, quia Arist. hic uula, quod, quae coagulantur, bifariam coagulentur : Quaedam enim a cal ido coagulantur ; & ista, absentia humidi coagulantur: quaedam autem a filigido &ista absentia calidi cum humido ergo omnis coagulatio fit absentia humidi, qui, calidum coagulat consumendo humidum; frigidum Uero exprimendo humidum: er omnis coagulatio fit absentia humidi: ergo omnia, quae liquescunt, praesentia humidi lique fiunt, quia contrarioru contrariae fiant causta. Sed hoc uidetur falsium, ut iam de sale & ni tro dixit, ut quae non dissoluuntur ab humido, sed a frigido & humido; quia, si sal in cis tur in aquam calidam, non liquescit, neque fluit more aquae, bene tamen dissoluitur in patuas partes, ut sipra diximus in dubitationibus, quod non dissoluitur, sed rumpitur in par uas partes,& non liquescit a calido, sed a seigido: ergo non a sola praesentia humidi lique seunt: neque glacies etiam dissoluitur ab humido tantum, sed etiam a calido, quia coagulatur aqua a seigore exprimente humidum,& tamen praesentia humidi non dissoluitur et tum secundo ratione: quia, si omnis liquatio est praesentia humidi: ergo omnis liquatio primo est ab humido; cuius oppositum dixit stipra, ubi dixit,quod liquatio primo est a calido aut ditia Sigido : ergo est discrepantia in uerbis Arist. Tum quia dicit, quod calidum coagulat cosumendo ipsum humidum vi frigidum uero coagulat exprimendo calidum, & cum eo humidum: Sed contra, quia tunc istae operationes fierent per accidens, quia istae operationes per accidens conueniunt calido & frigido; quod patet, quia operatio per se calidi est calefacere, quia calidum per se calefacit; ergo per accidens coagulat, &consumit humidum: fi igidum uero per se frigefacit; ergo per accidens exprimit calidum, & cum eo humidum: ergo is e simi cauis accidentales coagulationis: &, si istae sunt causis accidet ales, quae ergo sunt cauta per se coagulationis & essentiales e quia Arist. debuit ponere causas essentiales, ut docuit primo Posteriorum:ergo Aristote.non procedit, ut in libro Poster. ergo tum te tio , quia supra dixit, quod omnia, quae fiunt aqua a praedominio, ut uinum, serum, coagi tantur a frigido ;&tamen ista corpora non coagulantur expressione calidi cum humido, quia hic nullum calidum & nullum humidum exprimitur, quia aqua summe frigida a sei-gore coagulatur, & tamen nullum calidum exprimitur ab ea, quia nullum habet calidum; neque etiam exprimitur humidum. De primo, cum dicis, quod Arist. dicit, quod omnia, quae coagulantur,tam a frigido, quam a calido, coagulantur absentia humidi; dico, quod uerum est: ergo omnia, quae dissoluuntur, dissoluuntur praesentia humidi: uerum est, oh
hoc est falsum de nitro & sale, quia supra dixit Aristo. quod ista dissoluuntur a frigido, &non ab humido solo , quia, si iiiij ciatur sal in aquam calidam, non dissiluitur , sed dis limpitur in paruas partes; ergo non a calido & humido, sed a calido & frigido: dico, quod dictum Aristotelis non debet intelligi, quod omnis disthlutio fiat ab humido, taquam a cau dosa principali diuoluente,ita,quod humidum sit tanqua prima causa dissolutionis,quia cum
humido etiam semper cocurrit calor aut Sigus, tanquam causa principalis; sed humiditas est, tanquam caula secundaria:& ideo cauta principales coagulationis sunt calor & fribus, ct etiam ipsius liquationis cum istis,tamen secundario seniper concurrunt aut humidicas, aut siccitas, ita, quod humiditas est causa secundatia liquationis, principales uero sunt frigus aut caliditas,concurrentes cum humiditate: & ita, cum dicis de sale & nitro, qu non dissoluuntur ab humido , sed a fiigido & humido simis: dico,quod ista corpora Mobuuntur ab humido; non tamen a solo humido, sed etiam a seigore, via ista corporatu runt coagulata a calido & sicco, ideo dissolutio etiam,oportet, quod nata uigido do. De secundo,quod dicis de glacie, quae non dissoluitur ab humido, sed a calido; di tam somen est coagulata a frigido & sicco, dico, quod ista coagulatio aqua quitur hic Aristoteles,quia coagulatio, de qua hic habetur sermo ab Agis .,est paulo mini
220쪽
quae fit per dissolutionem humidi, remanente litimido alio magis constanter sed ista coagulatio aquae est expressio uehemens partis aqueae cum parte terrea e& ideo argumentum Ddest ad propositum de glacie , quia Arist.non loquitur de hac coagulatione, quia potius dicitur congelatio, quam coagulatio. De tertio, quia coagulatio per accidens fit a calido
S a frigido, quia calor putrefacit rum ergo per accidens coagulat; &sic de frigore: si ergo istae sunt causae accidentales, quia per accidens sunt cauta coagulationis,& liquationi S,quq ergo erunt cauta per se e Dico, quod calor & frigus sunt etiam cause per se coagulationis& liquationis: & cum dicis, oli calor & frigus per accidens coagulant & dis luunt, quia per se calefaciunt & frigefaciunt; dico, quod bifariam possunt considerari calor & frigus;
Io uno modo calor, ut calor est ;& frigus,ut frigus est:&s sic consideratur . sic reuera peraccidens sunt causae coagulationis &liquationis,quia calor,ut calor est, habet calefacere; frigus,ut frigus est, habet frigefacere; quia, si calor ut calor,& frigus ut friguS, consumunt humidum, hoc est per accidens, non per se: alio modo calor & frigus possunt considerari, ut sitant instrumenta naturae agentis coagulationem& liquationem in generatione
mixtorum ; &, ut sic, sunt cauta per sie coagulationis & liquationis, quia,ut sunt talia instrumenta,intendunt id quod intendit tale agens naturale, agens istos effectus: & sic sunt causae per se horum effectuum & isti essectus reducuntur ad istas causas, ut causas per se. De quarto & ultime, quod mixta aquea coagulatur a frigore,nulla tame facta expressione humidi & calidi j dico, quod duplex est passio, tuae accidit istis corporibus aqueis, scilicet ui et o no ac urinae una est congelatio, & alia est coagulatio: si loquamur de congelatione, sic diaco,quod uerunt est, quod,cum haec mixta congelantur, nullum humidum nec calidum exprimitur, quia ista non fit expressione calidi neque humidi, quia hic non fit aliqua expressito uehemens partis terreae, sed fit compressio humidi cum sicco ; & ista reuera dicitur congelatio, non autem coagulatio: alia uero est passio istorum cor .rum, quae dicitur magulatio ; & ista fit absentia, & resolutione humidi, quia,cum calor agit in ista corpora, actione hunaidi, quia, cum calor agit in ista corpora actione ignis crassescunt, ut uinum acti ne ignis crassescit,& sic ista corpora aquea a calido constant& coagulantur, quia evanescit corum pars aquea: & ideo ista passio, est resolutio partis aqueae cum terrea, ut est in coagulatione, uia in ista passione fit resolutio humidi, quia uinum resolutione humidi crassescit:& siriloquendo de congelatione,dico, quod uerum est, quod non fit cum expressione humidi ; secunda uero sic scilicet coagulatio. Repetens Arist.quae prius dixerat de coagulatione, ac liquatione, dixit, quod corpora incoagulabilia duplici de causa non coagulantur, & quod talia corpora sunt duplicis naturae: patet, quia aliqua fiunt a predominio terrae & aeris;& aliqua fiunt a predominio aquq S aeris,& ista talaa plus habent aeris, quam aquae: di hec est prima causa, & cur aliqua corpora sunt incoagulabilia quia, scilicet aliqua sunt a praedominio terrae &aeris, ut mel&mustum:aliqua autem ideo si int incoagulabilia,quia sunt a praedominio aqtiae& aeri Siplus ramen habent aeris quam aquae, ut argentum uiuum & oleum &piae: & sic duplex est causa Coagulationi S cum praedominium petis & terrae,ut in musto, & melle; tum praedominium o aeris & aqui Ut in oleo e affeto uiuo. Et ideo est modo dubitatio in dictis Aristotelis, primo de melle & mu quia Aristo ponit ista incoagulabilia,& a praedominio terrae & aeris, Guia mel dissoluitur a calido; ergo coagulatur a frigido, quia contrariorum contrarita sunt Cauta. Tum siccundo,quia mel sui natura, constat proprio termino, non fluit s&ista est Guaedam coagulatio, quia coagulatio nihil aliud est, quam quaedam consistentia proprio x mino: ergo mel est coagulatum: non ergo uerum est, quod dicit Arist quod mel sit in coagulabile: Tum de musto,quia,ut iupra dixit, mustum est eiusdem speciei cum uino: sed
uinum est a praedominio aquae,& non aeris & term: &, si a praedominio aquae, Ergo coagi labile est a frigore:ergo etiam mustum coagulabile est a frigore . Tum tertio dubitatur in Eius ratione,quia uidetur nulla; quia dicit,quod ista non sunt coagulabilia, quia sunt a praeso dominio terrae &aeris,&aqueecta S.
Sed contra quia hic est instantia de sevo,& de adipe,quia secundo de partibus animaliueap.proprio,ubi ponit differentiam inter adipem & scuum,dicit Arist quod adeps est pars,