장음표시 사용
51쪽
3 a Iesu dou ici Bocca ferre i
ratur ex f igiditate uehementi aquae, & in illa generatione no concurrirnon est calor, sed solum fragiditas aquae :ergo istud mixtum generatur a siti se' 'a calore et ergo non omni S genetratio mixti fit a calore dominante , Dico b 'quod aut loquitur Arist. de generatione mixtisfecti, ut quando mixtum , 'φ'
generatur,tuc ista generatio est a calido primario a seipido sise i Anteiri. - ieci et IV animal coma pitur, 'enerari,
des cadauer&Pusa sequel cadauer est aliud spe ab atali,ueria est,quod e sed istud cadauer est ficti fit a trigida aqua: uerum est sed secundario & per uiam se Secundo dico, quod ista generatio non tantum est a frigido, sed etiam a calido. oti
ditas aquae quae summa est, cum animal suffocatur, intendit calorem naturalem anim quia aqua sui fingi datate pmhabet transpirationem, & intenditur calor naturalis turi 'rius, & cum intenditur calor naturali S, tunc animal suffocatur& corrumpitur, & oreri, tur cadaver: & sic ad generationem cadaueris concurrit etiam calor cum seipiditat inriti, & ita etiam perficitur per calorem, & sic bifariam potest resiponderi 'Arguebatur ultimo, quia generatio uiuentium non est a calido elementali, quemadi ridum habetur abAuerroe Ia Metaph.& Is.& I .& a Metaph. II.&ab Aristotele sectido de generatione animalium hoc idem dicitur, quod generatio uiuentium non est a calore elementali, Ied a calore coelestir si a calore coelesti, & non elementali; ergo ad Nnera tionem cuiuslbet uiuentis non concurrunt duae qualitates activae dominantes, quia sic cieneratio uiuentis esset a calore elementali: quod negaret Arist. & Auer. quia calor coelestis ianon est elementalis; ergo generatio mixti non est a calido& frigido qualitatibus primis ut lunt elementorum: & confirmatur, quia calor elementalis, & illae qualitates aliae scilicet frigiditas & humiditas & siccitas,se habent in generatione mixti materialiter& ut materia , ergo non effective, quia ex secundo Physicorum, materia & agens non concurrunt
. . . Valet, quia, sicut elementa, quae commiscentur, materialiter concurrunt invenera-Vone mixti, Ita etiam & eorum qualitates materialiter concurrunt; ergo non active & effective. Secundo confirmatur, quia, si calor& frigiditas concurrunt effective ad generationem umentium & mixti perfecti, puta uiuentis, tunc etiam concureunt effective ad Renerati'nem animae ipsius uiuentis, quod est impossibile, quia anima est perfectior ipsis qualitatibus ,& tunc impertiectius produi rei perfectius, quia qualitates non attingunt ad ut 3 iam perfectionem animae, ut possint efficere animam; ergo non possunt ille qualitates concurrere ad generationem active ipsius animae et si non possimi concurrere ad generationem Plaus animet; ergo neq; ad generationem mixti perfecti active possiunt concurrere: quodenoitur Icincetqu8d si qualitates illae concurrunt active& effective ad generationcm miXti perfecit animati, concurrent etiam ad generationem animae uidelicet quia anima est Crminu, Illius generationis: ergo, si effective concurrent ad generatiotarum mixti anima etiam concurrent ad generationem anime illius mixti; quod est impossibilc io ui sit', quod eX Arist. Auen generatio uiuentis non est a calore elenae soliri i Uod calor dupliciter sumitur: etiam est dictum Galeni primarat' aliquando pro quali- o qualitas simplexe aliquarido uero non pro quo itate simitur, sca Proqssando dicimus, calor naturalis, iste calor, non est qualitas, sed sub Pi, Mneratur ex puriori parte languinis sauia proportionato ei, si- , A PIu '--rentibus sanguine: Siloquitur de calore primo scilicet' ' lo' iid' NC dico, quod reueracasor, qui est prima qualitas ipsa, concurrit ma AE c uiuentis, non autem effective: si uero loquitur de calore, quiti currit effective calor ad generationem mixti perfecti quia, et ita , id gener tione animalium, ex stu solis ad nos, mediante eius calore talicii . 'rum micali id I&humidi, qui uapores sunt . . . & causa omnis gessc eatis ek, ur de gerieratione uiuentium, aut loquimur de uiuentibus genet 3 dut de animatis genitis ex propagatione , qtae fiunt animia 'it Sm si, uuiri materia sic, quod in illa pulti materia inest uapor quidam , vix
52쪽
dus, eleuatus a uapore seu a calore Elis, qui habet in se virtutem generandi litauismodi animal ex illa putri materia; & ille uapor ibi concurret effective, quia operatur ad illius venerationem effective, uirtute tamen & uigore ipsius solis, a quo ille uapor eleuatur: & sic generatur a calore solis, qui est agens in materia illa,qui fuit causatus a uirtute Elis. Si auteloquamur de generatione animalium perfectorum, quae fiunt ex semine, sic dico, quod et generantur ex calido, quod est ex semine, quia in semine est calor & iubstantia uaporosa& seiritus , qui est a principio generationis, qui est causa generationis, & sic substantia: &, ut sic, etiam concurrit effective ad ipsam generationem, & non fiumitur pro qualitate, sed pro substantia, quia qualitas concurrit tantum materialiter. ut autem ille calor est substani. tia, concurrit effective, quia ut sic est spiritus quidam, qui spiritus fuit relictus a patre in fiemine ipso , quia decidit huiusmodi semen a patre: & ideo iste sipiritus est uaporosus, qui habet uirtutem generandi animal ex propagatione. Et, quia tu dicis, quod ista generatio debet esse a calore coelesti ; quomodo ergo uapor iste inclusus in materia putri, aut in semine , est calor coelestis e quia iste calor, qui est inclusius in istis, est calor elementalis .c. aut ignis, aut aeris: uerum est, quia non datur alia caliditas, atq; alius calor, nisi aut aeris, aut ignis, quia omnis calor, seu omnis caliditas est eiusdem speciei: S in hoc errat Gentilis, qui tenet, quod calor ignis ,&calor aeris distinguitur specie, quod falsium est, quia sunt eiusdem speciei, sicut omnis albedo cuiuslibet albedinis, est eiusdem speciei: si enim calor ignis & aeris sipecie distinguerentur, tunc essent octo primae qualitates, non tamenuo quatuor, quemadmodum dicit Aristoteles,&omnis . . . siue etiam calor extraneus tacalor naturalis sunt eiusdem speciei, & est idem calor in specie. Dico ergo, quod ista caliditas, quae inest illi materiae putridae,& semini,est qualitas elementalis: quomodo ergo appellatur calor coelestis e quia operatur uirtute coeli, & est instrumentum coeli, quia rana generatur ex illa putri materia ab illo uapore, eleuato a calore solis ab illa materia, quia ut est genitum animatum: ille autem uapor mouetur, & operatur uirtute Solis : & sic rana generatur principaliter a motu coeli, & secredario a caliditate illa inclusa in illa materia: &sic materialiter concurrit,& est sicut instrumentum calor ille inclusus :&in hoc sunt diue sae opiniones. Ioan. Scotus 18. dist. a. &Auic. & Alphari & Thomas dicunt, quod gen ratio omnis anim non est immediate a calore , sed est immediate a Deo, quia generatioso substantiae persectae est ab agente persecto ergo ae Deo, quia impersectum non potest producere perfectius: sed anima est perfectior ipso calore, & ideo non potest produci ab isto
calore: producitur ergo ab aliquo persectiori ; ergo a Deo immediate. Sed contra, quia ista opinio deficit a fundamento . quia omnis motus inferior pendeta motu coelesti,& omnis generatio istorum corruptibilium pendet a motu coeli, ut patet ex Arist. octauo Physicorum, ubi dicit, quod latio inferior pendet a superiori, & quod sol & homo geri rant hominese ergo ista generatio fi noni iiii a motu coeli, & motus non fit nisi a mobili: ergo Omnis generatio pendeta coelo :&ideo dicit Arist. quod sol & homo generant hominem, mi ut est causa uniuersalis,homo uero,ut est causa particularis et ergo ad istam gener tionem concurrit coelum,non autem Deus, ut dicunt illi, quia Deus est causa remota,q uia se non operantur intelligentiae in generatione uiuentium nisi mediante coelo: & dico, quod operatur coelum, ut agens principale di uniuersale; homo uero, ut agens particulare. &ideo dico, quod sipiritus ille gignitivus hominis concurrit ad generationem h'minis uirtute solis. At, si generetur filius ex seminodeciso a patre, mortuo ip patre quid concussit*d generationem fili j e dico, quod concumt sipiritus relictus in illo semine a patre quia spiritus est inclusius in illo semine. Oh dices, hoc non uidetur uerum, quia temera non eli animatum, filius autem est animatus: dico, quod semen illud, seu spiritus ille gignitiuus existen S in semine, concurrit ad istam generationem, ut est instrumentum coeli: non enim ut est calor elementalis, sed ut instrumentum coeli, & ideo non virtute prima, sed uirtute coeli, quia pater tantum dat instrumentum, in quo est inclusium illud calidum, quo agit coe io lumin materia in generatione mixti:&sic ille calor, ille si iratus concurrit ad ista gener conem ut instrumentum coeli, non autem ut calor elementalis: & ita dico, quod formae
mixtorum perfectorum Sanimatorum, di anima ipsa non immediate est a Deo, sed producitur
53쪽
ducitur anima illa a spiritu illo ei nitivo exi 'ne' in C, ii
soliS , quia sol & homo generant hominem: & sic dieo. riuo ip .les mc & in secundo de generatione animalium, cum hic di et duabus qualitatibus prunis activis dominantibus super balli . mi Lucii a Neratione animalium dicit, quod est a calore coelii&idem res Ah, - - a 2 contradictioMuia idem est ealci M, m pliati sed diuersificatur, pro ut est instrumentum diuersorum aeentium coeli, dicitur calor coelestis; ut autem est qualitas simple subiecti di Plis: tamen idem est calor in se:&ideo Ar non con sibi, b baigni, calor, non operatur, sted operatur, inquantum est instrumentum licitur calor elementalis, fied coelestis, quia calores non differunt realiter si ieri mterias ItEr,& . cinorum, & sic mixtum non est a calido me: est, sed ut est instrumentum coeli . Et ita de alio, eum dicebarum istiAA ' e gi '' i it1ngit persectum, sed calor est perfectus respectu animae:erso dierit a
Calor Iste est ilia perfectus, de ut , uirtute, uia non pol ei mdli', sed bene potest uirtute coeli, quod est avens oeuleibale ti ibi cs ' 'p' -
tu e genia Urincipalis persectioris scilicet uirtute ipsius coeli: haec de T difficultis, Ustam est, quomodo frigiditas&caliditas sint per se cauta activae inveneratione mixti vis T quas etia resoluimus: ideo nunc supersiunt duae dissicul si sis ' στpq iam, & deinde ad textum me conuertam. Et primo dubita
i ouo A, ni AH d et i si , quod generiationi simplici maxime contrariatur pudui g ih AAS ,:' o mnine edesse,&putredo est motus, ut dicam,
Quia in xim contrariatin, ut dicit Aristo. extremo: sed bute sis A se . ' si xq3tre ram ad Otremum, & non sicut medium i. Putrefactio eriri in iis, Sqn o ioni,ut medium extremo; ergo quod autem C tremum Pur, ri . me V gQ V 'prio maXime opponitur generationi, & utero, oti - , s A 'hP rumo isea ut mediuinaextremos contrariatur ipsi generationi: iionem . Ah --o et' - ' Q se senis geserationi simplicii quod autem inter genera ptionem . Vis is , -- qq pq mi actio, iam patet quia putrefactio est uia ad corru Ptionem . Ah oh - remum , sed medium intergenerationem & cortu- credo est , -- di xxx xio est ex cinuans ergo. Tum etiam, quia dicit, quod pucula heri, 'M QVOmmuniter generationi simplici: sed hoc non itidetur ueriun, mixti ereo pultesis ia mplicibuS. Puti Moaui ena est passio conueniens solis
c urae; a iii . 'o ut, quia illi motus sunt oppositi, ergo motus fiunt oppositi,
Verum est mi Auit PV m non opponitur generationi simplici: dic quod ni simultes . Arist. v putrefactio maxime opponitur generati reuerti riri si contra jatur generatio simplex, de putrefactio formaliter, sic
nuntur Oseri, si uero contrariantur quoad rui cauta, sic maxime op-
- quia eoru cauta maxime contrariamin. Et G NMO ad sua causas maxime contrariantur quia seneratio fit a qualit/bhrum
54쪽
, ei tuis dominantibus passuis, putrefactio autem fit dominantibus qualitatibus passuis
iugera stivas,& ideo fiunt maXime contrariae: & ita etiam cessat secunda dubitatio, quia puitedo non opponitur maxime g aerationi, quia non ut extremum extremo, sed ut mediue,tremo: dico, quod contradictio illa formaliter his non maxime opponitur, & in se,quia ut in se contrariant, Opponuntur, ut medium extremo, sed si non contrariantur in se,&sotroaliter , quo ad caut siuaS, sic maxime opppnuntur, quia fiunt a contrarijs causis, ut supra dixit. Et , cum addis tertio, quod putredo non est contraria maxime communi generationi, quia putredo conuenit solis mixtis it generatio autem & mixtis, &simplicibus: dico, quod Aristo. hic non accipit generationem simpliciter& absolute pro omni , generatione simplici , quae communis est corporibus simplicibus & mixtis : sed accipit
generationem simplicem, prout conuenit mixtis similaribus, secludendo eam, prout conuenit simplici elemento, ad quam concurrunt omnes quatuor qualitates primae: &, ut sic, putrefactio est contraria maxime communi generationi simplici, quia, ut sic, omne mixtum est generabile,& omne mixtum est putrescibile, & e contra quia, hoc loco accipit cenetationem simplicem, ut comenit tantum mixtiS, non autem prout conuenit mixtis &simplicibus elementati S.
Tertia dubitatio principalis est, quia dicit Aristo. quod putrefactio est corruptio secundum naturam, quia contingit & carnem & oua corrumpi secundum naturam, & etiam uiolenter: &, si uicnenter, non est putrefactio, uel si igne haec urantur, non dicuntur putrefi i. rii & ideo Aristo. dicit secundum naturam. Sed contra,quia uidetur, quod putrefactio nosit corruptio secundum naturam,quia putrefactio cum sit ab extrinseco calore, puta ambiete,ita fit ab extrinseco, sicut quando fit ab igne comburente: sicut enim combustio est ab extrinseco igne im passo inferente sita etiam putrefactio est ab extrinseco calore, uim passo inferente: ergo ita uiolenta est putrefactio, sicut combustio: ergo putrefactio non est secundum naturam, sed uiolenta, quia quaelibet fit ab extrinseco: ergo multae uioletae, aut multae naturales: dico, quod putrefactio est corruptio secundum naturam .... tamen est naturalis; eombustio, non est corruptio simpliciter uiolenta, & multo modo secundum naturam & a calore exteriori aeris ambientiS, quia cum calore exteriore concurrit etiam in terior, quia calor interior augetur ab extrinseco calore aeris agentis in ipsium, qui calor in io terior,intensior factus consteruat humidum radicate reuocando ipsum ad circunfierentiam,& cum illo humido evanescae calor, & hoc pacto fit corruptio:& sic,ut haec putredo habet causam intrinseca, appellaser naturalis: combustio enim non appellatur putrefactio secudum naturam, quia habet tantum unum principium, quia est tantum a principio egreane scilicet a calore extraneo,puta ignis: ergo simpliciteres uiolenta, quia est tantum a principio uiolento ; putresectio autem est a duplici principio,uno extrinseco,de: alio. Intrinseco,ta sic est uiolenta,partim secundum naturam: & ideo Aristo. u'cat ipsam putretactionem secundum naturam. Quarto principaliter dubitatur, quia dicit Aristot.'u'd ideo mixtuta corpus naturale putrescit, quia deficit a proprio & innato calore,& ideo ignis,dicit Aristoti inter elementa solus non putrescit, quia non potest recedere a proprio calore, ta lico in his uerbis: secundo dixit, primo, quod putrefactio est defectus a proprio calore ; lecuneo, quod ignis non potest deficere a proprio calore, & ideo non putrefit: caetera uero elem nta,quia possunt deficere a proprio calore, possunt putrescere; & ideo est dissicultas, quia, ut in sequentibus dicemus, putredo est passio mixti seu qualitatum in m MD, quia in eo sunt omnes qualitates primat: quatCnus enim
ua est putrefactio: in putrefactione ergo
itates primae non fiunt, nisi in mixto: ergo non possunt 'Aristo. quod reliqua elem'inrti ricissimi Dutrefieri excepto igne, cum sint corpora lampi , simaὴ Secundo dubitat Ur
o. od reliqua elementa possunt p*xxet
quT H potesta proprio Calore recede o neri e Tertio dubitatur de ignet, quia dici qrum iri C. iii, rapi, 'Ppotest putrescere: Sed contra, quia sibi contradicit, quia in secundo de ge
rmetie dicit ouod omne elementum inquμdlibet
neratione& cor uptione dicit, quod
55쪽
transibile & corruptibile ; ergo ignis in terram potest transire. Supponitur ergora igne sit potentior, & agat In ignem trans utando ipsum in sui naturam.& cemi quod non potest agere in ipsium nisi ratione contrarij . si sic; ergo non potestaciete iis N ratione suae siccitatis, quia ambo sicci ,&in hoc non sunt contrarij; ergo ratione fritis, in qua terra igni contrariatur s ergo agit terra in ignem, ratione filo iditatis in e tem ipsius ergo frigaditaS remittit caliditatem ipsius ignis, quia, ex quo siccitas est diristas communis, non contrariantur inuicem: uerum est, si ergo sic est, ergo, cum terea
lentior igne, & agat in ipsum conuertendo in sui naturam; ergo remittit & separat eat naturalem ignis: sed ista remisso fit in tempore, quia non datur ultimum rei permanenti
ergo praecedit alterum, ex quo alterum est, motus ergo recedit in tempore a proprio calo
re, cuius oppositum dicit Arist. qui dicit, quod caliditas ignis est inseparabilis ab idie.
Quod autem sequatur, patet, quia, si terra agit in ignem conuertendo ad siui naturam,si atin eius caliditatem; ergo remittitur: sed, cum non detur ultimum instans rei permanentiu& ut ultimum esse ignis, sed primum non esse eius, est primum esse terrae; ergo in eodem instanti in terra ex igne generatur: oportet ignem esse sine calore, & ante calor ille remit tebatur ; ergo quarto, quia in libro de respiratione dicit Arist. quod ignis corrumpit ut d pliciter , uno modo a contrario corrumpente, ut a stigido, & haec corruptio appellatur ex tinctio. alio modo potest corrumpi ex se ipse&ab intrinseco, &haec corruptio. appellatur marcedo; ergo ignis potest marcescere; ergo potest putres rere, quia marcedo est putrefactio. Tertio, quia in de causis long. & breuita uitae dicit, quod pinguia non putrescunt, loquia a praedominio sint aerea, & aer non putrescit; ergo aer non putrescit, sicut nec ignis: quid ergo dicit Arist. hic, quod aer putrescit & omnia elementa excepto igne De primo, cum dicis, quod putredo est passio mixti & non corporis simplicis, quia pultefactio pto prie accepta non conuenit elemento simplici, & sic describitur putrefactio hic ab Ai istat se, quod est passio mixti tantum; & , si contingit elementis, contingit ualde improprie: &quod dicis de alio, quod putrefactio est recesvis proprij caloris a re, sed terra & aqua non habent proprium calorem;ergo: dico, quod reuera terra & aqua proprie & per se non putrescunt , sed ualde per accidens, quia putrescunt ex admixtione alicuius corporis calidi &humidi,&sic improprie putrescunt,& per accidens scilicet ex admixtione alterius corporis calidi &humidi:&, sicut, si ista corpora deberent putrescere deberent alteri corpori souel alteri elemento misceri, & sic oportet misceri, ut putrefiant, quia se solis non possunt. De alio, quod dicis de igne, quod non potest recedere a proprio calore; sed contra, quia potest trans nutari in terram ab ipsa terra agente in ipsum; ergo, si permutabitur, & alterabitur ; ergo recedet a proprio calore: dico: quod uerum est, quia iste sermo uerus est: oliquid ergo dicit mist e dico, quod Arist. non intelligit, quod fit impossibile, quod remittatur calor ignis remanente igne, quia hoc potest esse, ut in casu posito in argumento, quia non potest terra generari sub quocunq; gradu caloris, &ita necesse est, quod remittator ignis in calore: & sic Arist. non intelligit, quod nullo modo possit ignis separari a calore, sed intellieit, quod omnino ignis non potest separari a suo calore remanente igne adhuc, ita, quod sit ignis fiigidus: & sic non dicit, quod fit impossibile, quod remittatur ignis ca- alor contrarius, sed in multo tempore terra alterabit ignem, & tunc remittetur calor igni, non tamen in tantum remittetur, quod superet Sigiditas,& ignis remaneat ignis, & stigriditas, ita, quod detur ignis, qui sit stigidus, sicut terra, & aqua: & hoc etiam dicit Ara Sin praesentia, quod non potest ignis omnino separari a suo calore: quod autem possit rem xii intensius calor ignis, bene hoc concedit Arist. sed tamen non putrescit, licet eius calor
aliquantulum remittatur, quia putrefacitio est maximus recessus a proprio calore, non au
xem Paruus ; & ille magnus recessas non potest esse in igne, temanente igne . sed dicis ran xum hoc . . . ex periectione ignis, quia ignis est ita perfectus, quia uindicats, lorem, a quo non separatur, non dico in iummo, quia a summo calore potest separari,quia ' est remitti. De alio in libro de respiratione, ubi dicit, quod bifariam potest corrumpit S 'dico, quod Ariae ibi per ignem non intelligit subiectum ignis, sed per ignem intellis xl O cm junatum, de spiritum ipsam irinu im, generatum in animalibus expuuini Prum f
56쪽
miliis; in reliquas Uero partibus stria uiuentibus ex puriori parte nutrimenti: & s cintellibit calorem In atUm animalium&uiuentium, qui calores quoddam mixtum:&quia mi potest putres dere , adeo ita Enguis, seu iste spiratus, uel calor naturalis potest putrescere , di putrescit a proni bara transipiratione, & cum est prohibita transis iratio Oste calor scit& marcescit,& sic intra ipsium deficit, & sic non extinguitur a contrario; & ista Jcitu C marcedo ipsius ignis, id est spiritus & caloris naturalis . Ico, quia ex Aristo e in lib deslong.& breuit . ultae incitur, quod pinguIa non putres cunt,quia in eis dominanir aer. & ae prout uidetur exponere Arist. quod pinguia nAn putrescunt, id est non facile, sed dissiculter putreseunt, quia, quaesiunt pinguia, praedorninio quam ignis :&quare difficilius putreficit aer, quam alia duo elementa 8 ideo est, dicit Arist. quod aer conueniat cum igne in calore, quia est dicit Arish ibi, quod nullo modo possit putrefieri, sed dissiculter putrescit: & ita exponuntur illa uera, sicut se habet ignis ad caetera elementa, ita aer ad aquam & terram: & sic no negat Arist. quin aer putrescat omnino, sed dissicilius putrescat, quam aqua & terra.
PVtrefactio autem est cor ptio eius, quae in unoquoquehumido proprie,es secundum naturam calidita tis, aballania caliditate. haec autem est,qua ambientis. Quare, quoniam secundum indigentiam pati tur calidi, qua autem indigens tali uirtut rigidum omne,ambae utique cause erunt, putrefactio communi Diso, frigiditatis propria,st caliditatis aliena. Fropter hoc enim di sicciora fiunt, quae putrescunt om-xut, o tandem terra, ct fimus. Exeunte enim proprio calido, eo, orat quod secrandum naturam humidum. inducens humilitatem non est ampliua. inducit enim trahens propria caliditas.
HIe Aristoteles aggreditur secundo loco id, quod propositit, quia intentio eius erat dea
clarare opera qualitatum activarum, &opera passiuarum;&declarauit tria opera
activarum seu passiuarum . primo quae esset generatio simplex: & istam iam divit: secundo, a quod est corruptio secundum naturam, quae est putredo quaedam: tertio loco erat natura lis mutatio, & mutritio, auctio, & coctio; de qua infra: & ideo Arist. hic aggreditur secundum genus qualitatum passiuarum operis,& sic hic aggreditur secundam operationem qualitatum passiuarum scilicet putresectionem, quae fit qualitatibus passivis praedominantibus activas,&tria facit. primo definit seu describit putrefactionem ipsam: secundo remouet dissicultatem:tertio a signo probat illam descriptionem. De primo dicit, quod putrefactio est quaedam corruptio secundum naturam calidi innati: & textus antiquus, etiam, habet, P habet, quaedam , textus graecus non habet. Sed Arist. in hac deseriptione ponit tres par. hei, primo quod putrefactio est corruptio: &, si textus dicat, uel si exponit Aristo. quod
putrefactio est corruptio quaedam, re dicit Arist. & uere expetatur, quia non est uera cor ruptio putrefactio, quia non statim omnino corrumpitur, quod putrestit, nec statim tela dit ad non esse, sed in tempore: quia, quod putre it, non statim transimulatur, nec in to tum corrumpitur,& ideo putrefactio non est simpliciter contaptio, sed corruptio quaedam, quia non statim corrumpitur, sed etiam in tempore: tum etiam dicitur, quod est corruptio quaedam, quia calor innatus in putresectione non simpliciter corrumpitur, sed solum tramis ab esse naturali ad esse materiale. Secundo ponit asiam particulam, quia, ex quo in definitione debent poni omnes cauta, ideo ponit hanc aliam particulam , Propriae calidita-cus, ita quod putrefactio est corruptio propriae et innatae caliditatis: et haec particula poni hir ut genus, et ut causia finalis, quia in delinitione genus et differentia ponuntur ut catis. tarmalas, quia habent ut formae, et descripti debet est per Omnes causas: et ideo di iam cit, aucul putrefactio est corruptio quaedam innatae caliditatis. Et aduertatis, quod calor, dupli tersiana itur, ut dicit Galenus in prima particula aphori et alibi tape: quandoque vultu sumitur pro qualitate prima et accidente, et sic non sum ur hic jn proposito: alio.
57쪽
modo sum itur ealor pro substantia calida, et ita hic si unitur calor innatus, quia non elieidens, sed est stubstantia quaedam, et uapor seu sipiritus quidam, genitus ex putiori , ' sanguinis in animalibus, quo sunt Omnes operationes in uiuente: et iste spiritus eonu 'nil omnibus uiuentibus scilicet tam ipsis animalibus, quam plantis: id in animali fit e puriori patie Languinis, in plantis uero eX puriori parte nutrimenti: et hoc modo se mittit hie calor, idest ut est sipiritus & calor innatus. Est ergo putrefactio cottuditio quaedam calidi in nati, idest illius purae substantii e , quae est instrumentum omnis ope tig animae: & ista est causa formalis, putrefactio est corruptio quedam proprij & innati ea loris i & tunc addit tertiam particulam definitioniS, quae est ut causa materialis et quare di eit, cum quo erit iste calor prius. dicit, quod est in primo humido, & sic exponit causam tamaterialem. Et notate, quod haec tertia particula non exprimit proprie materiam, quia non est uere causa materialis, sed eXprimit aliquid loco materiae, quia calor innatus non habet proprie subiectum , quia est illa pars purior sanguinis, sed conseruatur in hu mido in quo pabulatur, quia ista substantia , & iste calor non conseruatur nisi in illo humido, uel contracto a principijs generationis, uel refecto per nutritionem, sicut Rama ma pabulatur in oleo, aliter deficeret. Et sequitur in textu . In unoquoque humi. do. Nullus expositor exponit haec uerba, neque Alexander , neque Olympiodorus, est secilicet Aristot. dicat , in unoquoque humido : mihi tamen uidetur, quod Aristo. stonat differentiam in humido , quia in uiuente est triplex humidum , licet non in a ijs mixtis: unum est humidum aereum, & humidum aqueum, &haec duo humida inuta roniuntur in omni mixto, quia humidum hoc quasi coniungit & continuat partes mixti inuicem . & de hoc humido, quod continuat partes mixti inuicem, dicit Aristoteles, quod resoluitur in putrefactione a calore ambientis, quo resoluto mixta incinerantur, & ideo omnia putrescentia incinerantur, quia desiccantur ab hoc humido, & partes terrestres rem nent et aliud est humidum nutrimentale, quod habetur ex nutritione, ut, cum animal nutritur reponitur humidum istud ; & istud dicitur humidum nutrimentale, quod, ut dixi, solum est in uiuentibus:&hoc est etiam causa putredinis, ut dicit Avicenna prima quarii, quia istud humidum putrefit per assumptionem mali cibi, ut etiam omnes alij medici dicunt, quia cibi mali simi causa putredinis :&ideo dicit Aristoteles, quod putrefactio est corruptio calidi innati, qui debet conseruari in humido isto,in quo pabulabatur. Et in quo humido debet conseruari & pabulari in unoquoq; humido, dicit Arist. istorum trium scilicet tam in aereo, quam in aqueo, quam in nutrimentali: uerum est tamen, quod humi, dum nutrimentale non reperitur nisi in uiuentibus tantum, in alijs autem mixtis non r
ritur, & ideo dicit in unoquoq; humsdo: & haec est causa materialis. Et quae causa effetiens putredinis dicit Arist. caliditas ambientis aut aeris, aut aquae, quia animalia & mima putreficunt in aere uel in aqua ab eorum caliditate, extrinseca ipsis mixtis, quia etiam Pisces a caliditate extrinseca putrescunt & corrumpuntur, & sic ab aliena caliditate, idest extrin-uca et mentali: & haec est causa efficiens putredinis . Sed dices, ubi est causa finalis equia
Arist. hanc causam non posuit in definitione, & alias sic: dico, quod non posuit, quia fissali, causa erat manifesta, quia est forma illa induceda, quia finis cuiuslibet alteratiois est illa daqualitas ct illa forma, quae inducitur ab alteratione illa, &sic finis putrefactionis est ille calor mirancus,quia in putrefactione fit alteratio quaedain, quia augetur & intenditur ips*M mixtum, quod corrumpitur, hoc modo intelligendo finem. Si uero sumatur finis P oprie, Cuis erit finis corruptionis 3 nullus erit finis putrefactionis, quia malum caret fine: uc qui finis mortis nullus, sed est effectus ex natura rei nee mors nec corruptio habent fine m*habent rationem finis. Sed dices, dicit Arist. & tu di vim, quod putredo est corruptio P se P ij calidi innati a caliditate extraneata ambientis in unoquoq; humido: si sic; ergo eo est xantum 2 ratio caliditatis, & non stistiditatis . & iupra dixisti, quod putrefactim mmuni, passio omnium qualitatum passiuarum: quia sicut generatio est comm 3 Cncidi *mnium qualitatum passiuatum, ita etiam putredo, dicit Arist. ( & aduerta j quod sqan hoc omnes medici, & Auen errant, ut dicemus: dico, dicit Arist. quod, cum coim
Pi prius, di innatus calor a calore extriniso deficit ; ergo deficium si I
58쪽
id innato augetur innata frigiditas: si augetur innata frigiditas; ereo etiam innata frigidii, , est causa putredinii , quia defectus proprii caloris est causa putrefactionis: sed deficiente proprio calore augetur frigiditas propria & innata; ergo etiam frigiditas est causa pu-i edinis: & sic improprie dixit Arist quod etiam frigiditas innata erat causia putredinis c &hotate sic bene, quia de omnibus his erit dubitatio: et sic dicit, quod iam . . . expressi iam causam putrefa ionis, quia ex definitione habetur, quod putredo est defectus inhali caloris, & quo deficiente augetur fiigiditas,& hoc ab aliena caliditate: & sic latu tres
attes potuit Aristot. In definitione putredinis . Ugo uero tertio Tegni posivit . . . quia multas nugas addidit, & non intelligit Aristo. nec etiam Averr. intellexit hic Aristotele, nee etiam medici, quia in hoc, Ut postmodum uidebitis, omnes errant, & praecipue Auer.&Vgo ipsum instequens, quia Aristo. dicit, quod frigiditas sit causa putredinis, non propria fingidstas ed frigiditas aeris continentis etiam sit causia putredinis: fied maxime errat, quia Aristo. dicit Oppositum, quia dicit, quod frigiditas continentis aeris non est causa putredinis, ted est caula confieruationis mixtorum, quia resistit putredini, ut infira uidebitis, quia putredo nihil aliud est nisi corruptio innati caloris ab extrinseco calore: sed extrins ea frigiditas ambientis resistit calori extraneo, sic frigiditas ambientis non est causa putredinis, quia, si putredo esset corruptio causata a caliditate extrinseca,&a frigiditate extrinseca, tunc non esset a frigiditate intrinseca, ut dicit Aristo. in textu, qui dicit, quod putrefactio est corruptio & cois effectus alienae caliditatis, & propriae Sigiditatis, in caliditat, teinnata: & in hoc facio uos aduertentes, quia de hoc dicemus magis infra. Vna est,quod in hoc isti errant, & maxime delirant, quia Aristo.dicit Uare in textu, quod putredo est cci
munis effectus alienae caliditatis,& propriae frigiditatis: & no dicit, alienae frigiditatis, sed propriae frigiditatis : & secundum istos dixissiet, & alienae frigiditatis, quod tamen non dicit, sed dicit propriae frigiditatis: & quomodo oh quia putredo di corruptio, proprii caloris defectu, auget propriam & innatam frigiditatem, quae concurrit ad putredinem:& sic propria frigiditas concurrit ut causa ad putredinem. Lego uerba,& notate,quia etiam legitur per inter. Quare, quoniam. Hic Aristo. ponit inlutionem dubitationum: & bene advertatis, quia dicit , ad frigiditatis propriae. Sunt uerba Aueri in com. quod putresectio fit etiam a seigiditate continentis, & declarat quomodo, quia frigiditas extrinseca conserta uat calorem continentis, &, sicut conseruat, ita facit mixta citius putrescere, quia tacit, ut calor extrinsecus facilius agat in calorem innatum mixti, & facilius putrescit mixtum: &hoc idem repetit in com . octauo & nono, ubi dicit, quod duplex est putrefactio;una,quae est a calore aeris qui est in aestu: alia uero, quae fit a frigiditate aeris continentis in hyeme:&hae duae putrefactiones dicuntur, dicit Auern quia putrefactio, quae fit a calore aeris in aestu, fit per resolutionem humidi; illa uero, quae fit a frigiditate in hyeme,non fit per resorionem humidi: sed fit per extensionem humidi, seu per compressionem humidi a mixto, quia frigidum constringit mixtum,&condensat ipsum, & ideo comprimit ipsum humidua mixto,&evanescit,&sic putrescit;&ista proprie non dicitur putresectio, sed dicitur quaedam exiccatio:& ideo aliter & aliter fiunt istae putrefactiones,dicit Averr. Sed longe errat ' Averr. quia non uidit Aristo. in lib. de long.&breuit uitae, ubi non appellat istam corruptionem & putre dilonem, exiccationem, quoniam frigiditas sui uehenientia exprimithinatum humidum rei, ut est in aduentu ueris Bononiae, cum aliquando Plantae exiccatur ista exustione:&ista exiccatio non est putrefacitio, sed debet dici exustio & exiccatio, quia frigiditas continentis non est causa putrefiataonis, sed exiccationis, seu exustionis, quia est causia corruptionis eius, quae est exustio quaedam, & non putresectio: & sic tantum est causia putrefactionis, scilicet calor extraneus, non autem frigiditas extranea. Et
Vnc Aristo. postquam posuit istam de riptionem, probat eam a sign8, & primo, quod pu resectio: sit corruptio innati caloris secundo probat, quod fiat omnis putresectio a calliata eXtrinseco continentis,& non probat, quod fiat a frigiditate extrinseca, sed a frigidita Q innata. De primo probat, quod putrefactio sit corruptio innati calidi,& a signo, quia uidemus, quod ea, quae putreseunt, primo exterius humescunt, quia humidii interius prius cnternis, S postea magis aucto calore innato ab CXtraneo calore exiccantur humidita D et teS
59쪽
tes illae, deinde incinerantur,& sic putrescunt: & quae causia huius eoli cause, An
extraneus agens in calorem intrinsecum innatum au t ipsium: quo aucto sis
humidum,& conuertit ipsium in uaporem crassim reuocat ipsium ad e, 'tes: &, quia est crassius ille uapor,adhaeret illis partibus, & reddit illas Parte, , -- prum xti humidIor ES : & ita, cum magIS aueetur ille calor a calore extraneo egiee, lud,& evanescit,& simul cum proprio humido evanescit calor innatus prodites e,na continentiS, & tandem corrumpitur, quia, cum caliditas innata evaneficit trahi ' INinidum:&ideo dicit Aristo. quod, sicut aliena caliditaS corrumpit innatum calor enim 'corrumpitur etiam innatum humidum: & ideo inquit Aristo. quod deficient m humidis ficit etiam calor innatus, & e contra: & ita putrescunt, quia non potest reponi illud hum
dum, quia iam calor euanuit simul cum humido, quia, si remansisses ille calor, potuisset poni illud humidum, quia mediante calore potuisset addi aliud humidum,& attrahi alius& sic reponi ab ipso calore: & hoc uerum est in ipsis uiuentibus,in quibuS potest reponi ab ipso calore: & hoc uerum est in ipsis uiuentibus,in quibus potest reponi, cum calor euinuit per . . . quia,licet militum caloriSeiuSevanescat simul cum humido, cum in salute
tamen, quia multum humidi remansit, ideo potest humidum a calore reponis licet non aeque purum, ut prius, & ita perfectum: & hoc in mixtis animatis,quia de istorum calore naturali & humido loquitur Aristo. hic: in hoc est primum signum, per quod probat Aristo. descriptionem putredinis. Lego uerba, & aduertatis, quia per proprium calorem intelli git innatum calorem. Et non est amplius, scilicet ille caloriquia iam evanuit cum humido, dici& ideo non est amplius calor inducens & reponens humidum, quia iam evanuit propria caliditas cum humido: & ideo, quae putrescunt fiunt prius humida,& deinde aucto maois calore primo a calore extraneo exiccantur, & demum incinerantur & putrescunt: & tuc modo Aristot. ponit secundum signum. Probabat Aristot. descriptionem putredinis, quod erat corruptio innati & proprii caloris in unoquoque humido ab ambiente caliditate, ambientis, scilicet aeris: & pluribus mediis Aristo. intendit probare ueritatem descriptioniS, in qua ponebantur tres particulae:& prima particula erat, quod putredo est corruptio proprii & innati caloris in unoquoque humido:& hanc particulani probauit hoc primo signo, quia videmus quod omne,quod putrescit, prius humescit exterius in superficie, & deinde exiccatur illa humiditas,quia a calo Sore extraneo magis uigoratur & augetur calor proprius,& ideo illud humidum liquescit &emporatur in si erficie & in parte extrema putrescentis,& cum eo calor prius &c.
SEPTIMUS. Et in frigoribus autem minus putre sunt , quam mastu.TEATUS OCTAVUS.rabem e rapa messia ambiente aere,Waqua calidum. quare nil testi TEXTUS NON US.
NVnc Aristo. reliquis signis probat, quod putrefactio fit a calore extraneo contincris' seu ambientis aeris, ut a causa effectiva,& probat si undo signo dicens, quod Constat in costitutioniblis anni frigidioribuq & in locis frigidis minus putrescunt m Q γqud in costitutionibus anni calidioribus, ut in aestate & in locis calidioribus,& sic minui qu in aestate: ergo putrefactio fit a calore aeris ambientis, quia, si non fita spacris ambientis, tunc magis corpora putrescerent hyeme, quam in Tuam quod alium in expetientia, quia minus putrescunt in hyeme, quia tunc calor em '
60쪽
ob dico, quod uerum est, quod in locis iam a
tis aeri , sed corporis continentis, scilicet aratore iii Ah Amssy'-V qm ambietione corporiS a frigiditate externa, calor inthe; , A A .' trans ira
transmutationem ul--. et literauim S dmouetur, e Flau,mmo putrescit quam quod non mouetur. debilior mim taro morem, ab ea, mam a calidiis Pimrim repraexistit eum nihils inFranum
CO latio bifariam fit, amore,&calore, ut dicemus, quia, quae a calido coagula
tur, a frigore dissoluuntur,& econtra, quae coagulantur a frigore, a calore dissoluum Vire & ideo melius diceret textus, quia loquitur de congelatione, quae fit a frigore tantu, Quia con latio fit a fiagore tantum. Et dicit, quod tertium signum est, quod con elati nata caliditate aeris continenti ciuia mixta, quae a frigore congelantur,& congelata di Ioluuntur,putrescunt, & non possunt putrescere, quia, ex quo congelata stuperant calidit m ambientis,sic resistunt calori ipsius aeris propter uehementem Sigiditatem, quae est in eis,ut metalla :& ideo dissiculter putrescunt, quia non possunt pati a caliditate ambiente,
so licet in longo tempore possint etiam putrescere, sed dissicilius, quia resistunt illi extrinsecae caliditati Seduos dicetis, hoc obstat dictis Aristotelis, quia dixit, quod duae sunt cavisi putredinis, una aliena caliditas, & alia frigiditas propria, idest innata Sigiditas &intrins ea: si ergo putredo est communis effectus propriae fit iditatis,& extrinsecae caliditatis; ergo, quae habent maiorem frigiditatem intrinsecam, facilius putrescunt, quia habent maiorem causam putredinis; ergo secilius putrescunt: ergo metalla faciliuSputrescunt squod est falsum. Tum secim , quia videmus experientia, quod ex uehementi Sigore aeri S Q ueniente plantae, quae iam cretat & flores emittit, ut illi pariant tiructus, facilius putre seunt ex frigore illo superueniente. Tum tertio, quia congelatio est causa quietis: quies st causa putredinis, ergo congelatio est causa putredinis: quod autem quiescit causa pu- o tredinis, dicemus. De primo, cum dicis, quod etiam propria higiditas est causa putredibit,dico, quod uerum est, quod etiam putrescunt actigiditate propria: ergo, quae habentinatorem seigiditatem,citius putrescunt: dico, quod duplex est stigiditas propria, quaedam dicitur esse nigiditas naturalis seu secundum naturam,& qUaedam dicitur praeter naturam estigiditas propria secundum naturam est illa,quae commensuratura calore naturali; &haec non est causa putrefactionis, quia non facit putrescere,ut Sigiditas huiusinodi, quae convenit congelatis,id est metallis,& de ista non loquitur Arist. sic, quia haec non est causam redinis et alia est frigiditas propria,id est intrinseca seu praeter naturam, quae est calor dimia nutus, et ista est causa putredinis:&quomodo est causa putredinis quia ista non conuenit mixtis nisi deficiente naturali calore, & tunc crescit ista frigiditas: &,quia diminutio caro loris naturalis est praeter naturam, ideo haec fiigiditas dicitur intrinseca & praeter naturam:& de ista frigiditate propria praetor naturali loquitur Arist.quam habent mixta praeternaturam, non secundum naturam: & ideo dico, quod in metallis est propria & naturalis stigi-