장음표시 사용
61쪽
dilag,& hic facit ad congelationem, & non ad corruptionem,quia resistit calori ambireissi quomodo autem causeturas a frigiditaS praeternaturam, dicemus in dubitationibus in secundo, quia videmus eXperientia, quod siuperueniente uehementi frigore aeris facile pulseseunt plantae, di flores, dico, quod in lim deceptus est Averr.& etiam mediet; quia ista tibis debet dici putredo, sed debet dici exustio, & exiccatio: ideo errant isti cum Avete. seii ieet Ugo & alii, quia uolunt, quod sub nomine putredini S comprehendatur ista exiee io, oh incorruptio, uerum est,at non putrefactio,ut dicit Aristo. de causa long & breu. uitae tibi deducit, quod illa corruptio, quae fit a frigore, seu illa expressio humidi, quae fit a filo,re, non dicitur putrefactiosed exiccatio. De tertio, quia congelatio est causa quietis, &quies est causa putredinis, ergo dico negando,quod congelatio sit causia putredinig, quia,
quae concretantur ita possunt moueri, ut non congelata: si uero congelatio est causa quie
iis, hoc per accidens ualde & non per se. Auer. in com. isto famosa duo dicit , & uane& incassum laborat, quia habet textum corruptum, & quia habet falsum textum, & ideo multas nugas dicit: dicit ergo cum textu falso,omnino alieno a proposito Aristo aliena abs Arist.& dicit secundo, quod in elementis est duplex qualitas ; una, quae prima inest eleme iis,&haec est qualitas in graduintenso in eis, alia in gradu rmisti, & haec secundatio inest elementis, ut igni inest primo caliditas, & in gradu summo, secundario siccitas, Mnon est in gradu summo; & sic cuilibet alteri elemento insunt duae qualitates, una prim rio,& alia secundario:primario inest una & in gradu summo, & alia secundario: primatio
summa,ut summa caliditas, seu summus calor, qui in natura reperitur,' alia remissa, puta iasiccitas: & sic de aere & aliis elementis: & hoc est dictum supra,& secundo de gene.& corrup. dicit ergo Auer . quod qualitas , quar primo conueniselemento, est flamma ; ut calor, qui conuenit igni, est summus in natura: quia uero igni conuenit siccitas non primo, sed secundatio,ideo illa siccitas non est summa, sed remita, & sic de aliis elementis est dicendi ut dictum est de igne, quia in terra primario est siccitas, &secrandaxio frigiditas ,& ideo in terra est summa siccitas, quae inuenitur in natura, non siumma Sigiditas: aer autem priumario humidus, & secundario calidus,& aqua primo frigida, & secundatici humida:&husus causam reddit Aue r. quia natura prouida&prudentissima hoc fecit,ut elementa in mixtione facilius misceantur,quia, sicut ignis.Wg. laserat aquam in una qualitate, ita et coimtra superatur in alia,& sic facilius miscentur in generatione mixti: quia, si omnia elementa soconcurrunt in mixto, & igni conuenit caliditas summa, siccitas uero remissa; aquae uero cci
Denit Eigiditas lamma, & humiditas remissa, & sic de aliis ;&sic dicit, elementa facilius possunt miseeri in generatione mixti, quia, sicut ignis superat aquam in caliditate,ita,quod superat suam frigiditatem,ita aquaeliumiditate sua superat humiditatem ignis, & sic in uno superatur,& in alio superat:&ideo facilius haec elementa commiscentur:& ideo natura fecit unam tantum qualitatem in summo in elemento,ut scilicet principalius fiat mixtio . Secundo dicit Auer . Illud, quod facit mixtionem, est continens &c . Dupliciter CXponi'tur primo, quod id, quod facit.mixtionem, est continens, id est calonuel calor disseini natus in aere,ut per generationen mixtorum inanimatorum; uel in materia putri; qui dicitur calor putredinalis respectu animalium, quae fiunt ex putri materia uel in semine, ut in am 'Inalibus, di iste calor est ille, qui miscet elementa. Alio modo potest exponi. Et illud,quod facit mixtio em, est continens, id est coelum, quod omnia continet: & iam uidetis, quan tum sit aliena Auer . ab Aristo. haee expositio, quia nihil facit ad textum, quia non loqui tur Aristo. hic de qualitatibus primis in summo, nec de mixtione, ut uidistis. d cxi dicit Auer T. quod qualitates, quae conueniunt elementis, una est summa, & alia re Disid, hic habet dissicultatem,& est problema neutrum: & Alexander etiam in primo hui V edde m sententiam habet, quod, stilicet in igne caliditas sit summa, & siccita s remissa it S i' sum sequitur hic Averroes: sed hoc habe dissicultatem, quia Averr. Coeli, bi mi tradicit, ubi dicit, quod in quolibet elemento ambae qualitates sun2 sium x x metiam dicit Avicennae & sie uidesis qualiter est problema n rutrum: oh quae Ueritat stit urit atem, Immo Christus interrogatus deueritate noluit respondere Utra irae
opinio Probabilis est, quia de omnibus non possumus assignare demonstra uouci
62쪽
quod Auerita hic securias est Alexandrum: ratio etiam, quam adauxit Averr. hiuola est, quia dixit, quod Ideo altera qualitas in elementis est summa,& altera remisi , ut faciliuS elenaeniam ceatur in mixtione, quia Averr. in hoc inani seste errat, quia manifeste inouit,
'm-m, agunt & reagunt inuicem per quas states 'alterius contrarietati S,Ita,quod ignas secundum calorem ignis agit in aquam, & per humidum
repatitur ab aqua da, quod non agit an frigiditatem aquae,&a frigi late repatiatur, sed s
& reactio debet este in elementis In generatione mixti secundu ambas cotrarietates Qua-i , nisi est secundum candem contrarietatem actio cum reactione, non fit illa remissito, qu a,sicut ignis agit per calorem in frigiditatem aqita, ita etiam aqua per frigiditatem a Cit a ca-
sset humiditate de sic aetio cum reactione est inter qualitates ei dein cotrarietatis & diue se,ut uult Averr. & longo sermone diximus in secundo de generatione: & hoc declarat et Aristo. Insuinto de generatione animalium, capite tertio,ubi clare dicit, quod stipe fit,ut, quia agit, magis patiatur, quam agat,&trigefiat Ocalefiat,&econtra:&ita dicit, quod eandem contrarietatem quomodo etiam hoc fiat declaraui uobis in lib. degeneratione & corruptione, inquaestistoede reactione, ouia circa hoc sunt multae dissicultates. Et Ita uerba Averrois Iasii fiunt ad intentionem Aristotelis, neo: suntio in textu, Iasa habet malum textum. Neque feruans, Hoc est quartum signum, quod producit misto. ad probandam suam descriptionem, scilicet quod putrefactio sit co ruptio in nati calidia calore ambientis :&dat signum, quia ea uiixta, quae ferunt,dissicile pultes cute di quid e t dic tu,mixta, quae feruent didest mixta,quae fiunt ferirentissimi caloris, difficulter
putreicunt, quia ista mixta habent maiorem calorem innatum,& plus, quam sit calor ambientis, quia est maior eius calor, quam calor ambientis: & ideo caliditas eorum non potest ruperari ab illa ambientiri, quia maiora minseri caliditate superari non potest, nec egeonlequenti pati ;& ideo ista mixta dissiciliter putrescunt: & Olyin odorus dat exemplude carrubus coctis, quia carnes coctae didicit ills puta escunt, quam crudae, quia habent calorem maiorem, quam sit calor ambientis, quia eτ coctione trage uni maiorem calorem,
go quam sit calor ambientis ; & ideo a vallare ambientis pati non post int: &, si patiuntur, di ficilius patiuntur: addit Alben ad exemplum de speciebus & aromatibus, ut de pipere& cinnamomo, quae propter eorum innatum calore di incillime putrescunt a caliditate ambientis, quia maior est eorum caliditas, quam sit calor ambientis ; &ideo non possunt patia calore aeris, quia ab eo non stuperantur. Sed dices, contra, quia uehemens frigiditas rei prohibit putredinem, ergo uehemens caliditas iuuat putredinem, quia contrarior Umcontrari j fiunt effectus. Tum di fortius, quia uehemens caliditas a rit meatuS & PorOS, quia uehementer calida habent poros apertos, quibus evaporatur calor, & fatali US expirat humidum cum eo interius: ergo caliditas ista iuuat putredini, non autem prohibet Deprimo dico, siegando argumentum: oh contrariaruin causarum contrari j sunt effectus petu se per se, scilicet est uerum, sed per accidens non est uerum it & ita est in casu, quia ueli mens frigiditas prohibet putredinem perie, uehemens ergo caliditaS non per fio, sed per accidens, prohibet putredinem: & quomodo e propter similitudinem, quam habet cum ca-l re extraneo, quia calonqua calor, non potest pati a calore, si patitur, tantum patitur , quantum remissior; modo iste calor aromatum est intcntior, meu quo minus calidum no git in magis calidum,propter similitudinem, quam habet cum illo, & non potest illud absumere, quia extraneu& est minoris potentiae, ideo per accidens non putrescit, di per accidens fiunt iide effectus: frigiditas uero per se prohibet putredine, quia de facto cotrariatur Eliditati extrinsecae,&ideo per se racit illu effectum. De alio, quia caliditas intrinleca ha Lit Poros corporis patentiores;ei go facilius calor innatus cum humido radicali in illis in vimis cuaporatur, dico, quod, si illa uehemens caliditas esset Praeternaturalis, argumentu Pncluderet, quia sic disponeret ad putredinem; sed, quia suppono, quod sit naturalis illi mixto illa caliditas, contemperata, ideo non causat Pucredinem, quia haec caliditas,quae est
63쪽
est ita naturalis & commensurata, facit poros etiam con mensuratos, & ideo ncm eum,. rat calor innatus & humidum innatum i & sic non iuuat putredint , immo potius proliges, si autem esset praeternaturalis, bene disponeret adpuls factionem. Similiter autem,ὴ Hoc est secundum signum ex m tu, quia, quae mouentUr, dissicilius putrediunt . , quiescunt, facilius putrescunt s Unde ergo Ob hoc est, quia in ijs, quae moueti
. iri et te Puni rartar &augetur Der motum: Qui calor ita excitatus & auctust ne motum quae iter O
tur calor innatus excitatur & augetur per motum; qui calor ita excitatus & auctus noti trepet, nec ita faciliter potest pati a calore eXtrane , quia motuS uiuificat calorem intriri se cum, quies uero mortificat ipsum calorem innatum; & ideo eX motu augetur calor inni tus & cum audietur, non potest pati a calore eXtrinseco ambienter ex quiete uero tomet
calor innatus, & ideo, quae quiescunt, facilius patiuntur; & dat eXemplum huius Alexati i , det dicens, quod propter hoc aquae stagnantes faciliuS corrumpuntur, quam stuuentes, cuia quae mouentur, dissicilius putrescunt, quam quae stant: & Aueta dicit, quod quid bifariam est causia putredinis, primo quia extinguit calorem innatum, Sula suffocatur iouiete, Quia, cum quiescimus, non potesst difflari calor innatus, sed quasi suffocatur,& ae cidit putredo: secundo dicit Auen quies est causa putredinis, quia quies figit rem stiba te caliditate, scilicet sub aere calido ambiente ; &, quia figit reS, cum malori tempore per manent sub agente; & ideo, quae quiescunt, facilius putrefiunt: & ideo dicit Auri quod generatio te uirit quietem, ut puta, si generatur ignis ex ligno, requiritur , quod ignis
uiescat,&quod longo tempore remaneat subagent aliter non miroducItur forma ignis, di ideo oportet habere quietem:&idem etiam videmus in concoctione, quae fitan stoma raelio, ubi melior fit coctio in quiete, quain m motu;&hoc idem dicit Galenus, quouit, quiete melior fit coctio, & ideo uult, quod prat dium sit leuiuS ccena, quia melior fit coacto inquiete somni in nocte,quam cum motu,&in die. Sed diceS,quid dicemus de exens
o Ale andri, quia Arist. dici; in sexto, quod, quae molientur dissicilius putres inligam
quae quiescunt, quia calor innatus motu excitatur: & Alexianir dat exemplum, quod nol ad propositum, quia dat exemplum de aqua stagnante&de aqua fluente; sed aqua suci motu fluxus non acquirit calorem, quia motus localis non inducit calorem, nisi an rebus Quibus calor perfectio: sed calor non est perfectio aquae; ergo fluxus non augebIt calorem eius, neq; calefit aqua motu: tum etiam dubitatur de sole . . . quod autem aquamn calatat motu patet per Aver in secundo coeli, quia aqua in sivi natur a disipositione non re gescit. Quomodo autem uerificatur dictum signum Alexandri, quia in aqua non augetur chlor innatus Domini potest dici ex textu Arist. quod exemplum Aristoli est pro Emp O ,
quia aqua summe frigida non calescit suo motu: uel potest dici, ut AlbertusAr- per aquam non intelligit proprie aquam, sed intelligit mixtum aqueum,qutur, prohibetur aput regiae, quia augetur eius calor innatus; cuius sit umsi di . . bertus, qUia, cum uinum putres cita principio, si baculo agitetur uel alio modo, prorum xur eiuS putrefactio, & reducitur ad bonum sper motum illum: sed quid dicem q& patiuntur a radijs solis, & ideo facilius alterant ut, quia sic facilius milia turporibus alienis, quae faciunt aquam citius putrescere, quia, cummiId e ribus, faciliuS putrescit; quae uero fluit, non ita facile perculatur a radbs mi ,
ea ita facile permiscentur aliena eorpora, & ideo didicilius puti eicit: & per doc Patio ad illud de sele, quia est propter has caulas.
dem autem causa, ct quare multum minus, quam paucum putrefiat . in muriis ussu pro prius, cur igidum, quam ut de mentur, eo in circunctam uir 1urei rem amplior
64쪽
DECIMUS TERI IUS O propter Mare, stoendum partem quidem diuisum citoputrescit: totam autem non. Et alia
aquae eoAtti Ido Elammesia minus, qua putrescunt, propterea qu)d, quae segregatur, calia s,narat alumi tens consisseres it segregata.
EAdem aut cais Sextirna signum est, dicit Aristo. quia videmus, quod corpus mapnaequanistatis dimcillus putrescit, quam corpiiS paruae quantitatis: &ratio est, dicit Arist. quia in Corruptione maioris quantitatis, maior est uirtus, siue calor, siue frioiditas, i, quam in Corpore minoriS quantitatis , Ut dicit Aris in octauo physicorum, quia in maiore corpore mai'r est uirtus, ideo magis resistit calori extraneo agenti ipsius ambientis, quam uictus minoris quantitatis,Ac ideo dissicilius putreficit: quod autem in maiori corpore, in ior uirtus existat ut probatum est S. physicorum, ubi dicit Arist. quod in maiori quanto maiorest uirtus e genuue, quam intensisse, & ideo in eo est plus caloris aut frigiditatis: & dat exemplum Arist. dicens, quod eius signum est, quia Mare simul totum iunctum dissicilius putrescit, quam n seiungatur , &diuidatur in plures partes, signum est, dicit Arist. quod
maius dissicilius putrescit, quam minus. Et tunc Aristot. ponit septimum signum, dicens, quod, cum putrescunt mixta: generantur uaria animalia: septimum & ultimum signum est hoc:: & haec pars uario modo introducitur . Latini introducunt,quod Arist quasi remouet dubitationem, quia dixit Arist. quod putrefactio maxime opponitur generationi simplici, quod falsium est: quia videmus, quod exputrefactione etiam gegaerantur animalia , ut mu- uermes ; & huic dubitationi occurrit Arist.& sic I atini introducunt hunc textum sed hoc non est umim, ut ostendam. Et ideo aliter introduxit Olympiodotus hunc, & dicit,
quod hic Arit ponit septimum signum ad probandam suam descriptionem, quod putredo sit corruptio innati caloris in proprio humido: & sic ponit aliud signum ad probandam aliam pateticulam definitionis, & signum est, dicit A rist. quia, cum putrescunt mixta, g
nerantur uaria animalia, ut musicae & uermes & huiusmodi: & hoc, quia calor, qui evanescebat, reuocatur ad exteriora, quia calor innatus evanescebat cum humido, ex quo mi xtum miscebatur, &, cum evanescit, permiscetur iterum cum illo humido & cum illa ma
se teria humida, & ideo agitat illam &permiscet illam sic agitando, ita, quod recludit ipsum ad temperamentum di ad generationem ipsorum animalium, & sic fiunt animalia illa. r Ex TVs DECIM Usu ARIUS.
id igitur est generatio , ct quid corruptio dictum est. Relietium estautem dicere contiguas species ,
quascunque diectae uiritues operantur ex subiectis natura constantibus iam. Est itaq; ealidi quidem con' coctio.concoctionis autem maturatiore lixatio, agatio. Frigiditatis autem inconcoctio. huius autem crudita ae, inquinatio, tostio. Oportet autem existimare non proprie haec dici nomina . rebus enim non positas ni uniuersalibus. quare non Mostd tales oportet putare esse dictas species. Dicamus autem ipsarum una--aque quidest . heoctio igitur est perfictio a naturali, o proprio calido , ex oppositis passi uis . haec autem sunt propria unicuiq; mat ria is
TVnc Arist. epilogat dicens, quod iam diximus, quid sit generatio simplex mixtorum
similarium, quia est, quando activae qualitates dominantur passivis: & diximus,quid j putredo, quia est corruptio innati calidi in unoquoq;- humido ab aliena caliditate; &hoc fit, cum qualitates activae obtinentur a passivis. Lego uerba: & notate, quod Aristot. per caliditatem innatam non intelligit qualitatem, sed substantiam illam spirit uolam, & rem naturalem, qui stubstantia est, quia est subtilior pars fianguinis: facit humidum ccist re scilicet quia permiscet ipsum cum calore extrinseco, qui exhalabatur. Et hic sunt muldissicultates, quas dijs annuentibus cras pertractabimUS. Super his lectis sunt quaedam difficultates, quarum quaedam sunt faciles,&quaedam
qissiciles; in quibus omnes Latini, di praecipue medici laborant, & in pluribus locis etia
65쪽
hane deseriptionem putredinis , assignatam ab Aristotele . Et prima est dubitatio Al=kiri dii.quia Arist. describens generationem si plic em, dicit, quod generatio simplexesti ctio & uictoria o ualitatum primarum acti uiurum super passuas: contra, inquit Alexandre ciuia unius definiti est tantum una definiti : sed in primo de generatione, textu decimo, dicit Arist quod generatio est permutatio totius in totum nullo sensibili remanente, ut su biecto & in secundo de gen. & cor. etiam dicit, quod generatio est transmutatio entis innotent a & hic dicit, quod Qeneratio simplex est Uictoria qualitatum aestiuarum super pie lusi; - ergo sunt duae definitiones ipsius generationis simplicas: erm unius definiti sunt duae definitiones. Tum secundo, quia ita definitio convenat etiam alio definito, quia conue nil mutationi & auctioni, quia istae sunt actioneS qualitatum activarum super passiuas,quia, i, im Oualitates activae dominantur super passiuas, fit auctio & mutatio; ergo definitio datad Feretatione conuenit etiam mutationi & auctioni; ergo conuenit alteri etiam definitoictoo ista definitio non est recta. De primo, cum dicit Alexander, quod unius rei est tan tum una definitio, scilicet recta ; sed huius definiti dantur duae definitiones ; ergo earu una tantum erit recta, &alia non; ergo aut erit recta ista, quae traditur ab Aristotele hic, aut ita. tradituran libro de gen. & cor. dico, quod uerum est, quod unius definiti est tan uiuim Initio: sed hic non est unum definitum, sed sunt duo definita, quia primo de Pener de ut Oeneratio simplex, qualiscunq; fuerit, seu simplicis elementi , seu omnium Uri h item definitur veneratio mixtorum tantum, non autem generatio, quae
. I iis definitio. De secunio, quia haec definitio conuenit alteri etiam defini- auctioni Tutritioni; ergo dico, quod nutritio est quaedam generatio, quian
tio eminutatio nutrimenti in substantiam nutritis de auctione uero dico, quod non trandita onutrimenti in substantiam nutriti:&sic distat anu mutatio ad ovantitatem, & nutritio est mutatio ad substantiam, & sic differunt in genere oraedicamentali. Secundo dubitatur, & est dubitatio facta a Latinis, quia uidetur, quod Asinitio sit falsia sicilicet quod generatio substantialis mixti sit ex qualitatibus activas dominantibus passivis, quia omne agens est perfectius passio& effectu suo: sed qualitates activae non sunt pr stantiores, immo ignobiliores effictu suo scilicet ipso mixto . ergo generatio mixti no potest esse ex qualitatibus,activis, cum sint diem sium perfectius non attingit perfectius : ergo generatio non est, cum qualitates minantur passivis. Tum ex septimo metaph. &Ia. eiusdem, quia omite, quod fit a sibi simili in specie, ut homines fiunt ab homine, & equus ab equo sed qualitamae non fiunt eiusdem speciei cum mixto generato, quia illa accidentia, et substantia: er o generatio mixti non potest esse ex illis qualitatibus activis, munis accie,&tuc stubstantia fieret ex non substantia. De primo, quod di
agens habet esse praestantius effectu suo; sed mixtum genitum est substantia, qualitates; quomodo ergo mixtum, quod est substanxia a P A theiba nantibus, passivis, quia rant perfectiores mixto dico, quod dupl*xe 3 ip --es . .
te,&instrumentale agens principale de necessitate semper debet esse pereet
fectu, aut ad minus aeque perfectum cum suo passo, uel cum suo clu'M 2 --obo mentale, non oportet, quod sit persectius aut aeque perfectum cramimo q' hu rates esse imperfectius suo passo: & huiusmodi sunt illae primae qualitates,
agens principale in generatione mixti, sed ut agens instrumentale, 'b sesae motu suo est principale agens omnem generationem: cum ergo dicix, eo, sunt imperfectiores mixto& substantia, quomodo ergo Producunx i* . . ite, euquod qualitates primae non fiunt principale agens, sed instrumentale, quia V est ipsum coelum, ut dixi in alia lectione: & ideo non inconuenit, qu giale sit imper istius fiuo effectu, quia operatur uirtutet agenrii Vim ' c Hunium coDe secundo, quia ex septimo metaphysices, & 12.& is omnel quQ se quo eo: sed mixtum, quod generatur, est si ibstantia, & qualitates Primm i in moessuri modo ergo generatio mixti potest fieri a qualitatibus aetiuis do amou aeri,
66쪽
g eo , quod ista propositio eXponitur multipliciter, omnes tamen conueniunt, quod pro- titio illa non uerificatur de agente instrumentali, sed tantum de agente principali: nun-duid autem uerificetur de omni agente principali, nunc omitto, quod alias dicam Deo diute, ut in isto lib. quem incipiam: pro nunc tamen dico, quod ista propositio uelificaturge agete principali,non aut instrumetali, cuiusimodi fiunt qualitates primae in isto casu, quia est,tu&substatia fit a qualitatibus prires ut ab agente instrumentali, non aute principali, modo non requiritur, quod agens instrumentale sit univocum, sed potest esse aequivocum. rettio dubitatur, quia declarans nobis Aristo. quomodo fiat generatio animalium ex pulti materia, in putredine mixti, dicit, quod multoties generantur in putredine mixti: sed contra, quia mutatio debet esse a simili ad proximum, quia non facit saltum, quia non transit ab extremo ad extremum, nisi per medium,ut tamen transit ab animalibus ad inanimatas nam animus transit de animatis ad inanimata,& tunc transit per animalia imperfecta,ut
primo ad spongiam & ostrea,&postea ad animalia perfectiora ipsis conchilijs & spongijs.
Est ergo prima dubitatio Alberti, licet sit . . . quomodo, quae generantur ex putri materia,ut puta, cum generantur uermeS ex putri materia,generatur uermes, & generantur alia animalia, quae sunt animata,& non generatur prius mixtum, cum proximius mixtum animatum mixto inanimato, quam mixtum inanimatum ipsis mixto animato. Secundo dubitatur, cur ex putredine unius & eiusdem corporis non generatur unum animal tantum magnum,sed generantur plura animalia parua,&distinguibilia in quanto quantitate & figu-i: ta. Tertio dubitatur,cur illa animalia, quae ibi generantur,ut plurimum sunt uolatilia, non autem sine alis S gressibilia, ut in pluribus. De primo residiondet Albencum dicis, cur eginanimato generatur animatum in putredine, imagis, quam inanimatum, cum propinquiussit inanimatum ipsi inanimato, quanianimatum dico, dicit Albertus,quod uerum est,quod inanimatum propinquius est ipsi inanimato quo ad formam, non autem quo ad materiam, quia,cum putrescit corpus mixtum,resoluitur pars humidi: sed tenuior est materia uiuen tium, quia,cum putrefit corpus mixtum,ex illa parte humida tenui generantur animalia: quia illa est materia generationis eorum,pars illa tenuior illius corporis putrid puta alicuius pomi putridi: est ergo hic similitudo& propinquitas, quoad materiam, quia illa materia est uete materia generationis animalium, & non inanimatorum id De secundo, cum qineris degeneratione animalium diuer uni figurariana, & diuerta quantitatis, & diuersorum colorum; dico, quod cause est, quia humidum, quod evanescit cum calore,diuisum est in plures partes,& plurium Dagnitudinum & quantitatum.&, quid illud humidum est diuissem in plures partes tenuiores & crassiores, calidioreS & minus calidas,ideo uenerantur animalia diuersarum figurarum,&diuersorum color urn.& quantitatum diuersiarum. De alio, cur ut plurimum generantur uolatitia,respodet AlbertuS,qUOa non est,quia illud humidum, quod resoluitur, eX quo generantur AnImas Ia , tenuis,& ideo leuis;&illa leuis,e ubstantia, seu illud humidum tenue & leue,est umeria generationis uolatilium; & ideo plurimum generanturmalia gressibilia&terrestria, quia haec animalia requirunt humidum crassius In sua generatione,&ideo non penerantur, terrestria. Issaei quoad istas leues difficultates.
. dii d mltates d tales, quasi laetant mi' ophi pauca dicunt de ista putredine & de generatione: sed medici hiriunt plureronditiones addunt descriptioni Aristotelis,& ideo ad .uOS , prima dubitatio, quia dicit Arist quod putredo est corruptio secundum maxime contraria generationi simplici di Prim d*b x3yrum lio uiolenta,
passi, sic omnis comisitio mixti est secundum naturam, quia materia ,quae c si lud mix
67쪽
turam, quia materia illa ligni inclinatur ad omnes formas tam ligni, quam ignis i Si si,
dicas, quod putredo est corruptio secundum naturam eX parte agentiS, tunc cotta lisei, dubitatio Alberti a tum etiam non uidetur uerum, quia ita extraneum & extra natus aes agens in putredine, sicut etiam in combustione: ergo sicut combustio est uiolenta, ut d e T isto. sic etiam est uiolenta putre citio. &, si una est secundum naturam, ita etia & ista quia utrobique eodem modo est agens extraneum, quia, sicut in cobustione est 1it agens extraneum, ita hic in putredine pUta carnis , est calor eXtrandus ambientisi et,ci sequitur, quod, si putredo est corruptio secundum naturam,ita etiam & combustio:&,sea uiolenta combustio, est etiam uiolenta putrefactio. Secundo, quia senium est corrupti, quaedam secundum naturam, & mors naturalis hominis, est corruptio quTdam secundum i naturam, quia per mortem terminatur eius uita; & neque siunium neque mors est putres Letio; quomodo ergo putrefactio est corruptio secundum naturam, cum corruptio secunest naturam non sit putredo, quia corruptio hominis secundUm naturam est mors, quae motu
non est putredo Zoh quomodo mors sectandum naturam, seu naturaliS hominis, est secun dum naturam non est putrefactio e respondent Aristo. & Aueri quod ideo mors no est pii tredo, quia accidit propter impedimentum & impotentiam resipiratiquis, quia mors est impotentia respirationis: & quomodo dicis, est impotentia respirationis oh declarat Arist.quia in morte, cum consumitur humidum naturale,evanescit etiam calor innatus cum illo humido,&,cum deficit calor innatus cum illo humido, exaecantur membra ipsia operantia ad resipitationem,& diaphragma&musculi thoracis&puli Io,&sic non potest fieri respira , , tio secundum exigentiam caloris innati pro refrigerio caloris pnnati, ita, quod non potest sufficienter restigerari ex respiratione; & calor naturalis non conseruatur an uiuente nisi ex refrigeratione, quae habetur per respirationem,ut dicit Aristo. in lius.de causa long & bre. uitae,& in lib. de respiratione: quia in longitudine senij deficit humidum radicale, & cueo calor innatus ; & instrumenta ad respirationem,redduntur sicca in tantram,quod no possunt euentare calorem innatum sufficienter; de, cum calor innatus non potest refrigerat, tunc sequitur mors: sed ista non est putredo, ut dicit Aristo. & Avicenna tertia primi , sed est impotentia transpirationis,&ideo est corruptio secundum naturam; quid Igo dicit Aristo.hic, quod putrefactio est corruptio secundum naturam h De primo cum dicis, a Putredo est corruptio secundum naturam ex parte materiae, aut eae parte agentis: sed i cumarum horum dici potest ; dico, quod putresectio est corruptio secundum naturam ex patre
agentis : & quare ex parte agentis ( & ista est resposio Alberti magni in cap. 6.& Donii
quia in putrefacitione agens faciens putredinem, quoquo odo intrinsecum ob diues, pq arefactio fit a calore extraneo ambientis: uerum est, sed cum illo calore ambientis concur xit S calor innatus, qui augetur a calore ambientis, quia calor ambientis sterat S natum augendo ipsum, qui calor innatus auctus agit in proprium humidu, & facit is o uaporare,& sic fit putrefactio; & sic etiam concurrit calor innatus,& ratione cociarius in caloris innati dicitur esse naturalis ista putredo: in exustione uero non concurrat in
accus calor, sed solus extrinsecus ambietis,& ideo dicitur esse simplex praeter naturai Ruptio,ipsa combustio,& non secundum naturam aliquo pacto:& hoc est respontum'g 'Dii,in Adberti: & hic bene aduertatis, quia materia li,c est ualde dissicilis,& multumsβrant medici circa hanc descriptionem Aristo. & Ugo ponit ultra illas tres coditione , βConditiones. Sed,domini haec responsio falsa est, quia dicit, quod in putrefactiossc cum
Iore ambientiS concurrit etiam calor innatus auctus ex calore extraneo ambientis quid
lor innatus auctus resoluit proprium humidum innatu, & sic fit putrefaetio:& pro CConcursum caloris innati putrefactio dicitur corruptio secundum Da rami Wm fit tantum a calore extrinseco ambientis,& ideo dicitur praeter naturam . sed,co 'hoc uidetur falsum, quia in combustione uidetur etiam calor innat US,N NON neus ipsius ignis, concurrere, sicut concurrit in putredine, quia calor im det , idtur in sui naturesi mensura,&resistit j &, cum augetur a calore eXtraneo immissa ' micui humadi, ei sic est praeternaturalis, quia ignitur:& sic ultra calorem mirim cum
concia rit crior innatus : ergo combuio est etiam ab innato calore,& per icta cuui
68쪽
ergo & putredo est uiolenta & naturalis,& combustio est naturalis: ergo sicut putredo propter hoc dicitur corruptio secundum naturam, tua etiam combustio dicetur correptio secu dum naturam: quia,sicut calor innatus,cum conseruatur in sui natura,&est proportionatus in suo humido innato, tunc resistit calori ambientis;&, cum auctus cst in fiui mensus a, detus est improportionabilis;& praeter naturam suo humido, c tunc agit in ipsum, & sic fit corruptio; ergo ita etiam in combustione agit calor innatus in sui corruptione,sicut in putredi ne,quia sic fit improportionatus suo humido calor innatus a calore ignis in combustione, sicut in putredine a calore ambientis sic auctus,est etiam factus improportionatus smo humido; imtur agit in ipsum: aut assignes tu rationem, quare calor innatus in combustione auia. o eius a calore ignis non agat in proprium humidum; auctus uero in putredine a calore ae tis agat in probrium humidum& certe reddes nullam rationem,quia, si calor naturalis est per casiam ut quinque, a calore ignis fit ut sex,tunc aget in proprium humidu, quia tactus est ei diseroportionatus; & sic etiam erit in putrefaetione: ergo, si calor innatus in putrefactione agit in proprium humidum,& proder hoc putredo dicitur conuptio siecundum n turam; ergo etiam combustio erit naturalis; aut, si combustio erit praeternaturam ita etiam erit putredo. Et aduertatis, quia hoc argumentum est ualde dissicile,& ab omnibus tangitur;&propter hoc nesciunt distinguere putredinem a combustione,nisi hoc pacto concurrit si putreflictione calor innatus, & in exustione, quod falsum est,quemadmodum dixi,&infra etiam magis tangam hoc argumetum: & propter hoc non placet mihi opinio Alber, ti.& Vcionis ut uidetis. quid ergo dicendum e ego aliter dico,& uos eritis iudices in hoc, ouia in hoc facio uos iudices. Dico ergo, quod uidetur, quod possit dici, quod putredo
dicatur corruptio secundum natUram, quia fit ex ordine naturali causarum, ex naturali costitutione,& ex cursu propriae natum: si enim dimittuntur mixta propriae naturae putresciit,&non comburuntur: quia omne mixtum,quod sic corrumpitur, corrumpitur secundu cursum naturalem: combustio non sequitur naturam rei, & ideo propter hoc dicit Aristot. ipsam Putredinem etiam corrumpi secundum naturam, quae sequitur naturalem constitutionem oh quia mixtum consistit ex quatuor elemetis contrariis,& eg qUatuor qualitatibu &icum attinetur calor innatus, si disiproportionatus suo humido, & sic agit in ipsium , re sic fit outredo, sed impotentia respirandi, dicit Aristo. quia illa quatuor elementa quae-& sic bl puxceo' ' PF s. si ex fetum actione quaerunt elementa dis solui,&ncsxpssyr*q ubauditiciosi, est, ut dicit Aristo. ibi, quod est impoten iaremirandi, diVix ri. . ' i suo es Auleeri. quod putredo est corruptio secundum Dd
res irandi:&hoc declaravit A ra
est putredo quid ergo id Aristo uod Miste defectub Sipi Iubibu J -; & dicimus, quod iste d
est via ad putredinem, i di x γ qese , quod refectus est quaedam ' V hre in animalibus,sed est defectus resipira- o ueta corruptio secundum ' stast putredo, quia ordinatur & ducit in Putionis; sed dico, quod ist*-hubet plute: putredines sibi coluncta ,
tredinem : tum etiam, q*i 'ii' et et sectu, qu soridem debilitatus est & re-&deficiente calore innato in sene ii imi solutus, ideo tum a lauical ox Thiqm e
ternaturam suo humido, ' CVM uesum est tamen, quod senium reuera non est trefit; & sic senium ia& e tenemus ut tunque dictum, quia ista impoteriputredo, sed hoc modo est riuia est uia ad putredinem, quia senex, cum noutia transpirandi est obtionem seu putredinem. Potest etiam tueri illud di-
potest trans rare, est in V fiunt plures putredineS, quia CUM Im-so ctum, quia, scilicet cum impi , ,hirtiueug. gestanabiete alteratur faciliter, cum est
ac misam illumidum proprium,&recedit amensura,&lacit
69쪽
, sic &nec pira ,sed est uia ad pu Secundo princZaliter dubitatur, quia dicit Aristo. quod putrefactio est , m putrefactioniseu generationi simplici : sed hoc uidetur falsium, quia ho fini si
de omni mixto, quod putrescat, quia miXta homogenea,ut aurum, plumbum.&possunt putrescere,qimputredo est ex contrarietate partium inuicem,
ne eorum Inuicem; sed in homogeneis non est dissimilitudo partium i es merum est communis putredo mixtorum. Tum etiam de multis lapidibus, quia non ri s trescere, quia eorum humidum non potest stuperari, nec dissolui a calido irante ciuis, Atest exiccari ab igne,ergo nec ab eXtrins eco calore ambientis; quo ercio poter maerIS ambientis adamas eXIccari,aut aurum, cum ex igne non minuatur, quantucunci 'it et In igne,quia nunqua igne consumiture ita et de adamante, in quod i is non abit po
co, cu dicis, quod homogeneu mixtu non putrescit,ergo putredo non maxime ossonitue
generationi simplici. dico Inquam, quod, si reuera daret mixtum uere & proprie honingeneum, non putreficeret, sed, ut alias dixi in lib. de generatione, nullum potest dati mi xtum uere homogeneum, quia licet uisse uideantur esse homogenea, tamen in re non fiunt uere homogenea , quia semper habent aliquam differentiam in partibus eorum, ut patet de ligno, quod reuera uidetur homogeneum, & tamen non est, quia habet partes, quae resoluuntur in fumum & terram. Et ideo ad argumenta, cum dicis, quod multa mixta non possunt putrescere, ut aurum & plumbum & lapides, quae sunt homogenea; eroo non con uenit homogeneis ; dico, si dareturuere homogeneum mixtum, quod non putresceret, quia non haberet quantitatem & dissimilitudinem partium ; sed non datur, quia omnia mixta habent partes dissimiles ideo putrescunt, sed non in paruo & modico tempore, sed in longo temporis spatio. Et, si dicas, quod humidum aereum non potest separari a calore ignis, quomodo ergo a calore aeris ambientis dico, quod, licet non possit separari humidum eorum a caliditate ignis, potest tamen seperari a calore aeris ambientis in longo tempore, quia maior est actio caloris ambientis in longo temporis spatio, quam caliditast ionis in paruo tempore, quia magis operatur longitudo temporiS, quam magnitudo agentis,ut patet in exemplo de guttis aquae, quia parua gutta longo tempore catans super aliquem lapidem, plus potest ad excavandum lapidem, quam magna copia aquae paruo tempore quia illae guttae cauant lapidem, S magnus fluuius no: & hoc etia patet de sole,quia magis calefacit propter magnam moram, quam cum est perpendiculariter supra caput nostrum:& sic dico, quod putrefactio est passio communis omnibus mixtis,& quod maxime Opp nitur generationi simplici, quia ista definitio putredinis conuenit omni mixto, si non in Faruo tempore, saltem in longo temporis spatio omnia putrescunt, & hoc dicit Arist.&bene est ultima dubitatio, quia dicit Arisae in uerbis sitis, quod omnis corruptio. ultima dubitatio super definitionem istam putredinis, in qua omnes medici laborat, an ista definitio sit recta: & primo dubitatur circa unamquanq; particulam; & Prius dubi xatur circa totam definitionem simul: & primo est dubitatio, quia dicit Arist. quod putrindo
est corruptio quaedam, quia omnis corruptio est una mutatio; putrefactio non est uua mu'xatio i ergo putretrictio non est corruptio: maior patet ex quinto Physicorum, & min pater CX Aristotcle hic, quia, qtae putrescunt, primo alterantur, quia calor naturalis fit prat: Da uralis,cum humidum reuocatur exterius,& etiam intectus mixtum frigescit, deinde siccescit humidum plus extrinsecum,& deinde incineratur,& putrefit: & sic non est una mu axio, sed plures iunt putredines simul ipsa putredo, ergo putredo non est Corruptio Sccundo dubitatur in alia particula, quia dicit innati caloris,prinam ex Galeno techni hoc etiam detcunt Drusianus, Gentilis, & Ugo, quia oes instant super ista dissices ate, cu au toritate ubi dicit Galenus, quod corpora nostra putrent, cum Permutantur og*rc ad c orem & ad humiditatem: non ergo putrefactio est permutati soliuS calo it
sc rigiditatis & humiditatis ,& siccitatis :& patet etiam hoc, quia sanitas nostra comi Pstit in ' Orci ne quatuor qualitatum in certa mensura: potest ergo mitatum d cQTui mutari cX humiditate naturali ad praeternaturalem; & ita de Osiditate, quia PQ Ux
70쪽
es a te naturali ad praeter naturalem permutari: & sic de humiditate, & siccitate: sicut ergobet mutatio calori S naturalis ad praeternaturalem dissoluit mixtum, & est putredo, quia est 3 , in quo consistit sanitas: ita erit de frigiditate, & humiditate. Tum tertio dubitatur inutia particula, quia dicit, In unoquoq, humido. & addit istam particulam, quia corrumpitur calor innatus corruptu S a suo humido, quo substentabatur , ut dicunt Aleae. & Olym-hiodorus: est modo dubitatio, quia calor compatitur secum summam siccitatem; ergo nodissoluitur calor naturalis corruptione & dissolutione humidi: tum etiam patet, quia in iuuene est maior caliditas naturalis, quam in puero, & etiam est maior siccitas, quia contiunue exsiccantur corpora nostra , & tamen augetur calor naturalis, quia puer est humidiori, iuuene,& tamen habet maiorem calorem naturalem iuuenis: non ergo consumptione ca- lidi innati consumitur & evanescit etiam calor naturalis. Quarto dubitatur in alia particula, quia dicit, quod putrefactio est corruptio calidi innati Ab aliena caliditate: quod uidetur falsium,quia omnis corruptio est a contrario i ergo calor a calore non potest corrumpi, quia calor non contrariatur calori: patet, quia aut corruptio calidi innati est a maiori cali ditate extrinseca, aut a minori, aut ab aequalit non a maiori calore, quia a maiori calore
non corrumpitur calor, sed augetur & perncitur: neq; potest esse ab aequali uel minori calore, quia a minori non prouenit actio, neq; ab aequali, quia non prouenit actio: ergo nullo modo potest prouenire corruptio calidi innati a caliditate extrinseca. Sed cur in uehementi frigore aeris in hyeme saepe putrent humores in corpore nostro, ex puties actione quinio rum humorum oriuntur febres, ut sunt quottidianae e Tum etiam, quia sub nive frigidissima a materia putri generantur uermes ,& ista putredo ibi non potest esse a calido, sed a frigore, quia corpus circunstans est frigidum: non ergo omnis putredo est a calore alieno,sed aliquando est a frigore etiam . Tum etiam arguitur, quia dicit, quod est ab aliena caliditate ambientis, idest continentis,& loci: sed hoc non uidetur uerum,quia, ut dixi, tempore existente frigido in apostematibus putrescit sanguis & viij humores,& generatur sanies,& ista est putredo , quia est a uiritate digestiua membri, ut dicunt medici ; ergo non est a caliditate ambientis. Tum etiam, quia saepe pars putrescit a suprema putrida parte; ergo non ab extrinseco ambiente. Tum etiam,quia saepe putrescit pars interior extrinseca parte existente iliataut patet in fructibus & alijs, & tamen pars interior est proximior calori extrinsecopo ambientis ii ergo illa deberet tres cere citius,quam interior,quia est maxime proxima ambienti: cuius tamen oppositum videmus. Secundo principaliter dubitatur contra totam definitionem de elixatione & assatione carnium,de quibus iam istae actiones fiunt termin tiones & coctiones,& tamen his competit definitio putredinis,quia est corruptio calidi in nati,& proprii humidi ab aliena caliditate, quia evaporat calor innatus ipsius carnis, cum assatur uel elixatur,exactione caloris extranei in ipsum: ergo debet dici putredo, quod tamen falsium est. Tum etiam secundo est dubitatio Alberti & omnium, quia uidetur, quod combustio sit putredo (cuius tame oppossitu dictu est stupra quod patet,quia in c busti ne est corruptio innati calidi in proprio humido: ergo est putredo, quia calor agnas ambies corrumpit proprium calidum in proprio humido Tum tertio addit V primo quarti de febribus,quia ex hoc sequeretur,quod febriens esset putrescens,& febris esset putredo,quia Liconuenit definitio putredinita tamen falsum est, quod febris sit putredo . quod aut e mi csequatur, patet, quia febris est triplicis genetisrunaquae dicitur febris humorais, quae Vst,cum putreseunt humores,& huic conuenit definitio putredinis, quia ibi prius mxumpit humidum: secundo est febris epheniera,& id,cum hetlteratio in Eritibus,&hic 'iam corrumpitur calor innatus, quia spiritus illi alterantur di calor innatus, & sic hiae
UT Ginet calor innatus: tum tertia fiebris est illa, quost In membris, quae di
xur ethica , & in ista est etiam corruptio proprij caloris, & humidi radicalis, qU Em: r eo:& sic omnibus istis argumentis stantibus contra istam definitionem datam ab Ati stotele de utredine: pr ter quae argumenta multi carpunt ipsium Aristotelem,&Ugo inter alios,qui addidit huic definitioni Aristotelis septena uel sex conditiones,dicens Arist.
iisse diminutum in hae desieriptione putredinis,&quod indSer stupplemento. Et sic regessicilis est in sie, & perturbat omnes medicos ista benedacta descriptio putredinis: sed,dor E et mini,