장음표시 사용
91쪽
Pars V. D p. III. De Iustitia .
tiam ι ficut etiam de congruo Deus exaudit orationes justorum: justus vero per inperationes supernati irales meretur de condigno augmentum gratiae , & gloriae, n pote debitum ex justitia . Hinc in Script xis hvsusmodi praeiruum vocatur Merces, Bravium, Corona jtistitiae, Denarius diu
nus, Depositum a Deo justo Indice nobis
reddendum . 8c ratio est quia quoties inconditione a Deo requisita reperitur condignitas ad praemium, hoc habet rationem mercedis ι secus habet rationem doni .
IV. DRob. a. a pari: potest Deus o l ligare se creaturae ex fidelitate, de sie esse fidelis ; ergo potest o igare se ex justitia, & esse justus. prota cons Non
minus a lidelitate obligatur Deus promi Disi io obligatione unice ab illo relaxa i percessionem sui juris minus stricti , quam a justitia obligaretur donatario obligatione u- ce ab eodem relaxabili per cessionem sui iuris stricte dictit et go si potest Deus pi mittere, & conferre jus minus strictum , poterit pariter donare , & conferre jus
strictum confirm. Sicut in Deo est potestas anteem dens promissionem gloriae negandi creatim xx gloriam . sine inlidelitate , Ze impersectione moralli ita est potestas antecedes Pr missionem stib conditione onerosa negandi gloriam creaturae sine injustitia , aut inju-ma creaturae , atqui potest Deus per promissionem Gloriae liberalem reddere se ima potentem ad illam negandam citra infid litatem ; eigo per promissionem onerosa pota est reddere se impotentem ad illam negauis dam citra injustitiam. Et ratio a priori est, quia in utroque casu impotentia ad gloriam negandam est grammaticalis, non philos Phaca, aut theologica, quippe quae non arguit deRctum, sed persectionem potentiae, ut impotentia ad peccandum, ad ponendam chimae iam &c. Deus enim , uis haberet impotentiam adgloi iam negandam post pr missionem liberalem , non esset summe fidelis; nec esset lumine iustus, nisi esset im- Potens ad illam negandam, post promissi nem onerosam; sicuti non esset summe sanctus , aut verax, nisi haberet impotentiam ad peccandum.. V. Resp. I. Di aritatem inter fidelitatem , de justitiam esse, quia Deus promit
tendo fit tantum sibi obligatus , non ci zaturae: sicut enim ex suam et rectissima Natura oesigatur v. g. ad non mentiendum . ita ad standum promissis: contra vel o si donaret, seu conferret jus strictum , tunc obIigaretur a jure creaturae , quod videtur Deum
dedecere, quippe qui ex Aug. reddit debita
nulli debens. Sed contra est , quia Deus etiam ex s. delitate debet i em promissam creaturae, diacente Aug. in psal. ros. Fidelis Detis, qui fala Uyνiam debitaram Deia. Si enim creatura prinmissat ia habet jus exigendi rem promissam . eo ipso in Deo datur debitum correspos dens. Eatenus dici solet , quod Deus debeat tantum sibi id , quod debet ex Fide. litate , quia illud non debet neque ex prima , neque ex secunda radice obligationis
Explicata ai t. antec. neque enim debet, quin tenetur promittere quicquam creaturae; neque debet propter ullum opus positum acacatura, posito quod non Dromi iniit aliquid sub conditione oneros a , sed meregiatuito, aut sub conditione non dicente proportionem saltem Geometricam cum d no promissos Negati tamen non potest quod illud debeat etiam et eaturae promissariae ex jute ipsius minus stricto , de ratione enim Promissionis, ut condistinctae a proposito, est, quod conserat aliquod jus promissaeio: piopositum enim variari potest, variatis circumstantiis citra imperfectionem; quod si varietur ciIcumstantiis invariatis, tunc habetur defectus constantiae, non lidelitatis. Contra vero promissio ita oblitat, ut citra cessionein Iulis promissarii variari non pos sit, nisi sorte ira deprehendatur nimis a
dua , vel lyersona improba , quod si vari tur sine rationabili causa , algirit desectum fidelitatis , non constantiae: eigo promissi Consert aliquod jus promissario, licet minus strictum. Ilinc, ut notat Less c. is. n. ss. Homines conqueri solent de iniuria sibi iI- lata, si violetur promissio ; dicunt enim
rem sibi deberi post promissionem ; in juria autem non fit sine juri et ergo promissio constit aliquod sus pio starios quod ex eo etiam patet, quia promissarius potest
condonare, ac relaxare debitum piomittentis. Otiare Deus reddit debita nulli debens ex secuda radice obligationis; esto quae sunt debita ex sustitia, ea debeat ex secuda radice, videlicet pi opter opus a creatura positum , post promissionem onerosam; & q. iae debet ex fidelitate, ea debeat uni sibi, cum non
deceat Deum esse infidelem; quamvis e Mali.
92쪽
cu sis VIII. De Pastitia Dei erga, cte. 8s
ali matenus. debeat ex jure minus stricto promissi rii, quatenus promi ssio divina desinit obligare, si promissarius cedat jure suo, re
dono promisso renunciet. VI. Resp. v. cum Espar 2. Deum neque
obligari posse a fidelitate, neque a bustitia,
neque ab alia obligatione morali, sed unice a proposito, seu Decreto externe mani-linato amerente metaphysicam certitudinem effectus secumi i : quod probant, tum quia Deus videtur incapax obligationis moralis arum etiam quia itio in creatis per proinissionem consertur jus promissario , quia poli promissionem poteth promittens creatus mutare voluntatem ; unde in supplementum necessitatis physicae succedit obIigatio moralis : At Deus non solum physice , sed et-tiam metaphysice necessitatur ad dandum quod promist; ergo non debet transferre ius in promissarium, εc contrahere obligationem moralem; esset enim huiusmodi ius essentialiter superfluit m . Non secus ac si Deus vellet obligare se ad cognoscenda oblecta creata , cum ad id necem tetur metaphysice. Sed contra est, quia negari non potest, Deum non solum aliqua praedicere, aut decernere , sed etiam aliqua promittere , itant ad implenda ea , quae praedixit, aut decrevit , teneatur ex veracitate . Ec constamtia i ad implenda vero ea quae promisit teneatur ex fideIitate: Fulgentius ad Monim.
I. .c. I . haec habete Deus non omnia pro misit , quae ρΥa dixit quamvis stravixeris mn a,
quae promisit; ius eatis , ct summariis tr dicta in , πινοmista : ergo disseri Dei decretum a promissione , a qua solum obligatur ex fidelitate i salsum quippe est, Deum
non esse capacem obligationis molatis,quamvis enim non obligetur moraliter a lege
superios is, sed a sua rectissima voluntate at ita obligari v. g. ad non mentiendum, ad non pejerandum . ad standum promissis vc. hoc intelligimus obligari moraliter, seu adactus moraliter non malos, nisi fiat lis de
ocabulo 1 ut notat Suar. l. ra. de Gratia c. 3Ο. n. 4 . Non negamus , Deum a nudo
proposito aliquid faciendi necessitari ad illud faciendum i dicimus tamen posse etiam a promissione oblisari; unde securitas enectus Provenit velim ex duplici titulo ι sicuti non obliga ti v g. ex obedientia ad jejunium , possumus etiam ad idem jejunium obligat i ex voto; & sicut Christus Dominus exigens Gloriam per unionem hypostaticam potest illam exigere per merita. Ratio a priori est, quia
Promissio . seu juramentum superadditum Para H
proposito addit speciale exercitium virtutis etiam in Deo. & novae honestatis amorem; in homine etiam addit specialem complacentiam per hoc , quod futuritio effectus sibi promissi , aut ex justitia debiti non pendeat solum a voluntate divina , sed etiam a propria, quod est homini gloriosum; sicut magis glotiosum est habere praemium ex
propriis meritis , quam ex sola voluntate donantis. Hoc tamen non militat in actibus
necessariis Dei; quia non relucet iis in honestas virtutis , sicut relucet in actibus liberis a &ideo non potest Deus obligare se ex fidelitate v. g. ad cognoscenda objecta creata, sicut potest obligare se ad dandam
VII. Resp. 3. Dominium Dei persecti simum exigere , quod possit citra injuriam
creaturae negare quodcumque; atqui si non
esset fidelis , adlinc posset citra injuriam
creariti ae negare rem promissam , secus veros esset injustias ; ergo poteIh Deus citra praejudicium supremi dominii promittere
gloriam creaturae, non tamen donare, comserendo jus strictum ad illam . Maj. explic
tur: quamvis Deus v. g. nequeat comedere
panem , ad Dei tamen dominium spectat , quod si per impossibile comederet , nulla irrogaret injuriam; ergo quamvis Deus non pol si esse infidelis, 3e negate floriam proinmissain; ad Dei tamen dominium spectat, quod si negaret, nulli irrogaret iniuriam , uod tamen non haberetur, si negaret remebitam ex jure stricto Sed contra est , quia sicut ad Dei dominium non spectat, quod possit negare rem promissam sine inqdelitate; ita nec spectat, quod possit negare rem donatam sine imjultitia; ergo sicut ex fidelitate non laditur Dei dominium I ita neque ex iustitia.
Uerum quidem est, quod si per impossibile
comederet cibum, sine injuria creaturae illum comederet et quia non pinsupponitur
translatum creaturae ullum ius in cibum rat per promissionem, & donationem transia fert creaturae ius in rem promissam, aut d
natami de ideo si per impossibile rem illam
negaret, non esset negaturus sine infidelita. te, aut inuistitia . Ratio autem a priori , cur non deroget perfectissimo Dei dom nlo jus strictum P. g. ad gloriam in creat ra, mox explicabitur.
93쪽
Osex tων quomodo Ius strictum in ereaturaeohaereas eiam supremo Dei dominio.
VIII. Oe est, quod maxime negωL I tium facessi in hac mat
ria a videtur enim Dei dominium diminui , ter hoc, quod non possit negare V. g.gi riam, ad quam strictum Ius habet creatura; sicut enim caret dominio v. g. lyellus Equi,s conserat Paulo jus 1 trietum in illum, ita videtur carere dominio gloriae Deus , si Conserat cieaturae jus strictum in gloriam . Conciliatur itaque i Dominium Dei plenissimum cum jure stricto creaturae a Suar. loco cit. quia Deus non obligatur ex jure creaturae ab extrinseco , sed immediate a se ipso , quia vult teneri ad solvemdum , quod creatulae debet posita conditione onerosa: ubi e contra Dominus creatus ita debet ex justitia solvere debitum , ut ad id obligetur ab alio, nempe a creditore, di a Domino. Seὸ impugnatur haec evasio , quia adhuc explicati debet, quomodo Deus volens obli.
gari ex jurestitistocreaturae, remaneat Pe
mcte dominus: Nam si non potest gloriam negare , non intelligἰtur perfecte dominus gloriae , quamvis verum sit , quod libere voluerit se obligare; ideo Deus intelligitur vere dominus rei gratuito promisiae,quamvis non possit illam negate post promissionem, quia s per impossibile negaret , jure suo negaret , nec laederet jus strictum creat Tae I contra vero si per impossibile negaret gloriam promissam sub conditione onerosa, Iaederet jus crea: urae ergo si ex justitia Deus btigatur,videtur spoliare se dominio suo. Conciliatur x. ab aliis ap. Lugo de In-Car. d. s. n. L . supponendo quod in instanti donationis dominium simul fit in Do. nante , & donatario , & quod tota Dei aeternitas si quoddam instans indivisibile iunde fit , quod Deus transferendo dominium creaturae in instanti aeternitatis , illud simul retineat , sicut donans ita transfert dominium in instanti donationis , ut simul
Sed contra est , quia iam ostendimus , Dominium plenum in solicium penes plui es repugnare ei iam pro unico instanti donationis . Adde, quod quamvis aeternitas Dei sit indivisitatis , respondet tamen tempora
divisibilia quare sicut i.on potest Deus pcst
promissionem negare rem promissam eutra infidelitatem; ita post donationem non potest negare rcm donatam citra injustitiam; atqui careru potestate morali ad disponendum de re citra injura am alterius , est calete dominios ergo Deus post donutionem rei care. et dominio.
Concilia. ur s. ab aliis apud eundem Lugon. Io. dicendo, quod licet Deus per dona. tionem spoliet se dominio accidentali; sicut per promissionem spoliat se facultate mora. li , veluti accidentali , ad negandam tam promissam semper tamen retinet domini iam essentiale , quatenus potest inducere creaturam donatariam ad lenivitiandum libere juri tuo , di sic potest citra injuriam negare rem donatam. Sed contra est, quia quamvis possit Deus, habens omnipotentissimam potestatem inclinandorum quo libet cordium , ut loquitur August. inducere creaturam ad libere cedem
dum iuri suo . & sic possit post huiusmodi
renunciationem negate rem donatam citra in ultitiam , nihilominus quousque creat
ra non renunciat , non poest Deus illi negare i em citra injuriam; et go quousque creatura habet jus contra Deum , Deus c rei suo dominio, quod repugnat. Neque dicas, tunc carere Deum dominici accidentali, & amissibili, non vero essentiali . Nam hoc est in intelligib1le, quod in Deo detur dominium accidentale, dcamssibile, aliter postemus etiam in Deo avi mittere potentiam accidentalem , & ami Lsbilem a quatenus pro quando caret dominio illo accidentes . seu jure ad negandam gloriam promissam , antequam cieat a Pr missaria reminciet juri per promissionem a quisito, tuc etiam careat Deus physica potentia ad gloriam non ponendam; Quare sicut nemo admittit in Deo omnipotentiam accidentalem, ita nec debet admitti domini u accidentale; cum uti aque perfectio sit smpIiciter simplex , atque adeo essentialis De IX. Conciliatur denique a nobis dominium Dei perfectissimum cum jure creat rae stricto ad Gloriam , dicendo, non Iaedi , aut impet fici , sed commendari divunum dominium ex hoc, quod non possit -- gare gloriam donatam citra injuriam creat 1 ae. atque adeo hujusmodi impotentiam non arguere defectum, sed peIfectionem potentiae: Sie ut impotentia etiam physca ad n gandam rem promistam , aut ad non poneta dam I em, quam revelavit ponendam,non a guit defectum in omnipotentia ,sed persecti
nem. Ratio a priori est,quia quo ues impote
94쪽
ncestis VIII. De Iustitia Dei erga, Se.
ia in Deo sundatur in periectione alicujus Attributi divini . toties hujusmodi imp tentia ,sive moralis ea sit, sive physi ea , est
solum grammaticaliter impotentia , non theologice, ut impotentia ad peccandum, ad mentiendum , ad non ponendam gloriam , quam promisit , aut revelavit ponendam; atqui sicut impotentia ad negandam eloriam post promissionem . aut revelationem sundatur an Attributo fidelitatis , aut veracitatis; ita impotentia ad negandam gloriam citra iniuriam creaturae in casian stro fundatur in Attributo itistitiae . quod hoc ipsis in exigit ; ergo impotentia ista moralis est grammaticaliter impotentia , & revera commendat dominium divinum . Ex
quo fit, quod posita donatione gloriae facta
Petro , tam Petrus sit plene dominus Gloriae , quam Deus: cum ad persectionem divini dominii spectet hoc ipsium , quod non possit citra iniuriam Petri negate rem do
Neque dicas , Hominem donantem Equum alteri posse post donationem dici
plene dominum Equi , quamvis non possit disponere de illo citra iniuriam donatam: cum neque spectet ad dominium cieaturae , posse dii ponere de te citra iniuriam alterius Post donationem; sequela est falsas ergo Nad, unde seq.. Nam contra est , quia in hoc discrimina. turdo natio facta a creatura a donatione facta a Deo , quod creatura poli donationem Equi v. g. potest physice uti Equo , invito donatario, Et solum non poteth moraliter; ergo huiuimodi donatio destruit potet atem moralem seu dominium in donante . Contra vero Deus post donationem sicut post promissionem, non potest physice negarerem donarum , aut promissam , idque ex perfectione omnipotentiae; ergo non deficit
alli potestas moralis, seu dominium a Universim enim toties dicitur dominium deficere , quoties ad aliquam actionem physice liberam non datur potestas moralis, seu logitima ; cum dominium nihil aliud sit,
quam ipsa libertas munita lege favente uni,
Ec gravante reliquos) ergo si ad aliquam actionem non datur physica b bertas , non dicitur deficere dominium , seu potestas moralis, per hoc quod non possit poni h jiismodi maior v. g. non dicitur deesse P tro dominium plenum Equi, per hoc quod non possit illum destruere, & reproducere, ut potest Deus, quia scilicet hujusmodi aetio mon est physice possibilis Petro: pari formiter Non dicitur Deus carere dominio pleno C ga Angelum, per hoc quod non possit ab dicare dominium erga illi m , sicut potes
dominus creatus abdicare dominitam rerum
suarum, quia scilicet hujusmodi actio abdia
candi dominium est physice impossibilis Deoieigo eum ostenderimus ex persectione potentiae oriri, quod non possit Deus negare gloriam post contractum onerosum, sequitur
quod non desit, sed commendetur Dei dominium , per hoc quod posito eo coni: actu non possit gloriam negare citra injuriam
creaturae; unde apparet quomodo actus justulae in creatui a praesupponat defectum, κimperfectionem; secus in Deo. X. Confir. paritate fidelitatis , quae sem. per recurrit: per hoc enim quod Deus non possit amplius negare gloriam post promisesonem , sicut poterat ante promissionem , Potentia moralis Dei non dicitur per pro missionem limitari, sicut limitatur in crea- rura a ergo per hoc quod non possit Deus citra injuthulam negate gloriam post contractum onerosum , sicut poterat ante , non dicitur potentia moralis dominativa Dei Iimitari , sicut limitatur in creatura Diximus autem articulo superiore cum Suar. ,
uod nisi fiat lis de voce , negari non Posit in Deo obligatio moralis , seu obligati ad actus morales , hoc inconsormes Regulae morum quae est divina voluntas: ideo moraliter Deus obligatur ex cdelitate ad dandum . quae promisit, sive liberaliter, sive stib conditione improportionata v. g. ad remittendum peccatum sub conditione con tritionis; obligatur vero moraliter ex iusti
tia ad dandum quod promisit sub conditio
ne Proportionata , ut est praemium debitum meritis condignis.
Neque dicas x. Si posset Deus post cor tractu m onerosum citra dam uultionem sui dominii reddi impotens ad gloriam negandam , sequeretur quod posset etiam abdia care simpliciter a be dominium erga gloriam; sicut enim posito contractu non potest physice negare gloriam , ita posita abdi. Catione dominii, nec potest physice de gloria disponeret ergo si contractus onerosus, di collatio juris stricti non cibi at Dei dominio, nec ol stabit abdicatio dominii. Resp. nego sequelam. Disparitas est, quia Abdicatio dominii fert earentiam dominii, atque adeo imperiectionem; secus vero collatio juris facta Creaturae. Sicut enim carentia omnipotentiae est carentia perfectionis simpliciter simplicis, ita carentia dominis 3 ergo nequit Deus dominium abdicare. Adde, quod facta collatione juris stiteri in creao
95쪽
88 Pars V. Di p. III. De Iustitia.
in rami adhuc potest Deus inducere naturam ad cedendum suo jure erga gloriam debitam; Zc sic potest gloriam illi negare: contra vero si Deus abdicaret dominium gloriae , nullatenus posset de illa disponere , ne mediate quidemi ergo dispar ratio. XI. Ex dictis colliges i. Ad dominium pIenum spectare potentiam moralem disponendi de re ad omnes usus , qui sint physice possibiles . non rei tantum secundum se
spectatae , sed rei relate ad persollam , seu rei simul, & domino. Unde si usus aliquis
rei non hi physice possibilis relate ad personam aliquam, haec non dicitur carere d minio plenissimo, per hoc quod non possit Ponete usum talis rea; proinde non desinit Petrus esse plene dominus equi , quamvis non possit illum anni hilare , nec possit eonti ad volandum. Colliges x. post donationem glotiae lasectam creaturae dari dominium gloriar positive plenum in Deo simul , & cieatura , quatenus uterque habet potestatem moralem disponendi de gloria ad omnes usus phydice possibiles: hujusmodi autem dominium postive plenum non esset per accidens , ut in duobus probabiliter opinantibus rem csie
propriam, sed per se. : ita ut Deo compeiatat essentialiter, creaturae vero ex concessione divina. Quod autem non sit plenum exclusive, sita 1 cilicet ut possit Creatura pi hibere Deo aliquem uium talis glopiae , aut Deus prohibere illum Creat uix id ori tur ex persectione dominii divini ιν sicut enim ex persectione Deus non potest dominium abdicare, ita nee potest aut obliga. re creaturam post donationem gloriae, quod non utatur gloria tamquam sua , aut a Cr tura obligati, ne utatur gloria , tamquam sita ad omnes usus sibi physice possibiles . Non est autem mirum, quod i elate ad idem in Deo simul , & creatura dominium sit plenum positive. Nam relate adactus liberos proprios creatura habet dominium plenum , ut patet ex ipso conceptu libertatiss& relate ad eosdem habet etiam Deus do. minium plenissimum, dicente Aug. lib. de
corrept. Ec gr. c. I . Dens nisis habet in Mesare fisa ποιωntaraa hominum , quam ipsi
XII. Ubi adverte, quod sicut gloria donata creaturae est sub iure pleno Dei, &creatui ae : ita ipsum jus in gloriam eii sub iure utriusque : universim enim qui habet ius in rem , habet jus in ipsum jus : sicut enim tanto physica, qua unitur v. g. materia se mae, ei, unio suimet cum extrenus; ita jus , quod est unio moralis personae eum redo nata , est etiam unio moralis suimet cum eadem persona; atque adeo qui habet ius in rem . habet jus in ipsum jus; unde d minus libri v. g. sicut potest physice libium
destruere citra injuriam alterius , Ita P test moraliter destruere jus in libium, d nando tuum : quare Deus dominus gloriae donatae cieaturae est etiam dominus ruris , quod Creatura habet in gloriam i propterea potest de tali jure disponere ad Omnes usus, v . g. Illud Protogando, vel inducendo Cre turam ad illud libere cedendum . .Quae D.
mnia dici debent ab Adversariis de jure minus stricto , quod habet creatura post Pr mulionem sibi factam a Deo.
IN. strictum iii creatura cum suis premo Dei dominio , distinguit in Deo d plicem potentiam dominativam; Alteram Urdinariam qua prospicit bono creatur u Alteram absolutam , &supremam, qua Pro spicit bono Excellentiae divinae r Sicut iaphysica duplex in Deo distinguitur potentia Physica ; Altera ordinaria, qua agit juxta exigentiam causarum secundarum i Alterae tram danana , qua agit contra vel supra g Ig nilam natum . i ocet proinde quod quando Deus obligat se ex iustitia ad dan- dam gloriam Petro, obliget tantum poten tiam ordinat iam , constituendo se debito rem, quatenus prospicit bono cinaturarum, non vero extraordinariam, quod non se obligat ad dandam gloriam etiam pro hypothesi, quod negatio gloriae conducat ad exstati nem divinae Excelleritiae. Explicat hoc I. ExempIo Re P. aut Re- is , qui potest obligare ex iustitia dominium assium , seu privatum , quod habet in bona suas non vero dominium altum , quo prospicit bono publico Civium; potest enim Rex in bonum commune negare id, quod debet ex iustitia alicui privato . Secundo exemplo Christi Domini, qui titulo uuionis hypostaticae , necnon titulo redemptionis , & meritotum erat Rex Regum , dc domunus dominantium , habebatque ius propri tatu
96쪽
tatis in omnes homines , & in omnia e rum bona, & insuper poterat acquirere jus v. g. ad librum per emptionem; quo posito , poterat se obligare alteri ad dandum hunc librum , quatenus erat illius dominus, titulo emptionis; non quatenus erat dominus altiori titulo ex unione hypostatica . Tertio sicut potest v. g. Deus obligare crea. turas ex jure jurisdustionis , uon proprietatis, ita videtur posse se obligare solum se
cundum potentiam ordinariam , non extraordinariam. XIV. Censeo equidem i. cum ovied. in I. 1. tract. s. c. g. p. 8. poste Deum obligando ex justitia se Creaturae , utramque Iolentiam obligare, ordinat iam , dc abs
Prob. In tantum non posset utramque hligare , in quantum ejus dominium diminueretur, si nullatenus posset negare rem donatam, citra iniuriam donataria; led per hujusmodi impotentiam non diminuitur, sed commendatur divinum dominium, ut ostendi articulo superiore ς ergo potest utramque potentiam Obligare. Confir. De facto Deus promittendo Creaturae Gloriam , utramque potentiam obligat ex fidelitate, aliter non essemus securi de ejus promissiones ergo utramque pariter Potentiam potest obligare ex sustitia. Censeo x. cum eodem ovied. Deum obligantem se ex iustitia Creaturae non posse obligare potentiam ordinariam, non obligata pariter extraordinaria , qua consulit
Antequam probem , suppono duplicem illam potentiam non esse iii Deo realiterdi etiam, sed solum connotative,non secusae intellectus, & voIuntas , potentia ama di , de potentia odio habendi ; propterea quando Deus cognoscit, dicitur uti pote tia interlectuvas quando vult, dicitur uti volitiva , quando amat, amativa, quando dit , odinva ; ita prorsus , quando utitur Creaturis in bonum ipsarum, dicitur uti potentia dominativa ordinaria, quando vero iis nutur ad ostendendam suam Excellentiam i& doimnium supra res creatas, dicitur uti potentia extraordinaria. Prob. nunc conci Dum Deus obligat se V. g. ad amandam creaturam, non potest obdagare tantum potentiam amativam , non obligata etiam odiuvar ergo dum obligat se ex justitia ad dandam gloriam creaturae, ne rue poterit obligare tantum potentiam oris inariam , non obligata extraordinaria. yrob. --δ. Mia Ia utaoque casu eadem realia
ter est utraque potentia a ergo sicuti dum obligat se ad amandum creaturam, non m test obligare solum potentiam amativam, adeo ut possit creaturam odisse potentia oditiva; ita dum se obligat ad dandam gloriam , non potest obligare tantum potentiam ordinariam, adeo ut possit gloriam negare per potentiam extraordinariam; quod pariter dicendum ab Adversariis , dum Deus se obligat ex fidelitate. Confir. ex ovied. Si quis se obliget ex justitia ad non surripiendum a Paulo rem aliquam manu dextera, quin se obliset ad non surripiendum manu sinistra, husu simois di obligatio esset contemptibilis, nec esset in rigore obligatio ex justitia , dans Paulo
securitatem suae rei; ergo pariter si Deus obliget se ad non negandam gloriam per potentiam ordinariam , quin se obliget ad non negandam per extraordinariam qua pro spicit gloriae suae. Velum quidem est, quod sicut potest Rex ligare se ad dandum Icio. Petro, pro iis tantum circumstantiis, quibus ea solutio non cedat in damnum Rei'. sita possit Deus obligare se ad dandam gloriam Petro, pro iis circumstantin, quibus ea non obstet divinae glorificationi: hoc t men non esset obligare unam potentiam, non alteram a sed esset obligare utramque potentiam pro his, & non pro aliis circum stantiis. Sicuti si Deus obliget se ex justitia ad dandam gloriam bene operanti hodie , noά vero bene operanti cras, non dicitur obligare unam potentiam, non alteram , sed omnem potentiam oblirat pro circumstantia hujus temporis, non illius. XU Ad ea, quae objicit Rip., negandum a posse Deum ex iustitia obligare solum p tentiam ordinariam I Ratio est, quia si posiset negare gloriam, quando id conduci t suae excellentiae, re vera non obligatetur ex justitia I scut nee obligare tui ex fidelitate , si
posset aliquo modo negare rem piominamsunde non daretur securitas metaphysica expromissis divinis. Ad r. Exemplum de Rep. & Praetore, re torquetur paritas : Nam non possit ni isti
obligare se ex justitia, nisi obligent omnem illam potentiam , qua si uterentur , instiὸrent iniuriam , di essent injusti s cum autem non sint injusti , si utantur bonis c, vium in bonum publicum, ideo non OblI-gant dominaum altum, sed bassum ; ergo
pariter Deus debet omnem illam potentiam obligare, qua si uteretur, esset in ullus ; at qui u uteretur potentia extraordinaria ad
negandam gloriam inelynjustus; ergo etiam
97쪽
Pan V. Disp. III. De Iustitia.
potentiam extraordinariam debet obligare. Prob. min. tum paritate fidelitatis , esset enim infidelis Deus , si uteretur potentia extraordinaria ad negadam rem promis Iam itum quia Creatura non haberet jus strictum in gloriam donatam , si non posset simpli. citer Deum obIigare ad solutionem; & expectandum esset, Quod negatio gloriae non conducat ad Excellentiam divinam : sicut nec in humanis haberetur obligatio ex lustr-tia, si posset de lutor negare lolimonem , quando id expedit bono propito. Adde.quod
Deus ad arbitrium poliet e potest eas circun-santias, in quibus videt negationem glotiae donatae conducere ad propriam excellentia,
di sic posset ad at bitrium gloriam negares c quod non potest facere Resp., aut Praetor unde iecurrit, quod nullam prorsus secu-ntatem haberet Creditor Gloriae. Ad secundum nego, quod Christus Dominus obligaret se ex jultitia ad dandum libru ,
emit, si solum obligaret se ad illum
am, quatenus in dominus libri, titu Io emptionis, non vero titulo unionis hy-
staticae; eo enim ipso posset citra iniuriam donatam librum negare; non enim obligaret omnem illam potentiam, qua si uteretur, iniuriam arrogaret, negando li-hium donatario, Ad tertium, etiam dato, quod possct Deus obligate Creaturas solum ex jure iurisdictionis, non proprietatis, non pioinde sequitur quod possit Deus se obligare extultitia, prout est dominus uno titulo , dc non alio . quia simp iciter non se obligaret, nec redderet Creditorem securum.
de r. 1 disp. xas. Non potest Justitia Commutativa exerceri inter illos , uiter quos dari non potes aequalitas dati, Ec accepti, lucri , & commod i , passi, Se contrapassa haec autem haberi non potest inter
Deum, & creaturam i ergo inter hos ius iistia execeri non potest . Maior constat e Philosopho s. Et h. 4 , ac D. Tho. , necnon ex notione virtutis Iustitiae, quae est adaequativa juris alieni . Min. prob. Deus solvendo, quod debet, nihil patitur damni ,
sicut patitur Creatura , ponendo, quod de bet ex cotractu oneroso ergo no habetur fias sum . Ze contrapassum, nec ullum damnum, aut utile Deo; unde dicitur Luc. i4 Ciam
Confir. r. Quia impossibile est, ut quis habeat jus in se ipsum , 3c quod idem sib, mei sit obligatus ex justitia ; ergo impossibile etiam est, quod Deus exerceat justitiam
erga Creaturam. Prob. conseq. Deus non
potest iustitiam exertere, nisi sit jus in Cre tura adversus Deum; atqui quodvis lus Creatu rae eth etiam ius Dei , ic sub dominio Dei; non secus ac ius Petri est sub dominio Petrii ergo sicut Petrus habere non potest ius in se ipsum , ita nec cieatura P test habere ius in Deum e quia ipse Deu
haberet ius in se ipsum; unde nequit iusti.
Confir. a. Creatura magis est sub iure
Dei, quam servus sub iure domini de filius sub tute Patris; sed erga servum , de filium,
qua tales, non potest exei ceri iustitia a d miuo , de Patre a ergo nec a Deo erga cro
Resp. Obiectum iustitiae non esse aequa, Iitatem rei cum re et Nam qui restituit Equum furto sublatum , non ponit hanc a qualitatem a Sc e contra qui debens equum in individuo vult restituere pretium aequi Valens, ponit aequalitatem ter cum re, noutamen ponit actum iustitiae . quare obiectum materiale iustiuae est solum aequalitas ubris palli victim activo, seu aequalitas oper
tionis debitae eum iure activo ad illam: hanc
aequalitatem potest Deus ponere ; de ideo Potest rusticiam exercere: quando enim obligat se ex iustitia ad dandam gloriam, Posiato telunio , ita tenetur dare gloriam , ut dando, ponat aequalitatem explicatam , mtiamsi nihil damni patiatur. Quando Philosophus docet iustitiam ponere aequalitatem dati, de accepti, facit sensum , quod qui
renituit v. g. equum , dat equum , dc recis Pit carentiam oneris ad equum dandum squae Carentia aequivalet imi equo , dc se habetur aequesitas inter datum, & acceptum dide in hoc sensu Deus exercendo iustitia ponit aequalitatem dati , Ec accepti l dat enim gloriam , dc accipit carentiam obligationis ad illam iterum dandam . Praeterea per Mctum tultitiae habetur aequalitas lucri , de commodi , passi , de contrapassi I quatenus qui recuperat Equum v. g. habet lucrum ex equo acceptum , 3c patitur damnum ex eo, quod amittat ius ad Equum recuperan
dum ; qui vero restituit Equum , Patit damnum amittendo equum , 3c recipit Mocrum s
98쪽
erim . quod careat ulterius onere resti truendi Equum; de iuxta hunc sensum admitti por est , quod per exercitium justitiae inter Deum . Ac creaturam detur utrinque aliquod hujusmodi lucrum , 8e damnum o At revera nec lucrum, nec damnum stricte competit Deo , quia istae eonditi nes spectant ad exercitium committativae ex impersectione subjecti, 'non ex ratione vi tutas , ad quam solum spectat, quod ponatur aequalitas inter Ius activum , 8e passivum , ut constat ex definitione justitiae ;Idem diximus de misericordia, uuae ex imperfectione subjecti habet, quod sit DolarroneVrtis ex alien s malo ut loquitur Phi-Iosophus h. Rhet. s. De ratione autem
virtutis misericordiae solum est, quod sul, leventur alienae miseriae ex animo benevolo , Ee ideo potest Deus esse struae misericors.
Ad r. Confir. Jus Creaturae non est ius Dei ut quin, sed iit quod i ad eum modum, quo cognitio mea non est cognitio Dei, ut quo, qua scilicet Deus denominatur cognoscens, sed est Dei ut quod, quatenus est id, de quo Deus potest disponereste etiam libe tas Creaturae est libertas Dei solum ut quod, non ut quo. Hinc fit, posie ius creaturae esse eontra Deum . quamvis sit sub Dominio Dei, possitque Deus de illo dispone ins sic etiam libertas creaturae potest contra Deum exerceri, quamvis pariter se sub Dei dominio. Ad i. concessa maiori, distin. min. tu ea dicta qu. s. Non poten dominus Ci eatus qua talis exercere iustitiam erga Se viam, si laciat sensum , quod ratio dominii impossibilitet exercitium iustitiae erga Se Uum , nego e si faciat sensum, quod ratio dominii non sufficiat, ut possit dominus iu- sitiam exercere ι sed requiratur in servo ius aIiquod striduam adversus dominum , Conc. min. 3c nego conleq. Idem dicas de Patre eis a filium. 'Creatura idcirco dicitur magis esse sub dominio Dei, quam servus sub potestate domini; tum quia servus potest aIiquid proprii habere independenter a donatione sibi facta a domino a secus vero Creatura: tum etiam, quia servus habere Potest ius tum positive , tum exclusive plenum adversus dominum Creatum, secus V .ro Creatura adversus Deum. XVH. Obiic. secundo ex LuEo disp. I. de Incar. n. a . Si posset Deus ouigati ex iustitia Creaturae, posset pariter constitui sesevus Creaturae a nequit autem constitui sesevus, ut nec subditus; ergo dic prob.sequela:
Quia servus est, qui ex justitia obligat se
alteri ad exequendam ejus volsentatem ι sed posset Deus ad id se Iigare ex sulli. tia Creaturae; ergo posset constitLi servus
Conis. I. Deus non potest esse obliguus Creaturae ex jure jurisdictionis: ergo a soristiori neque ex jure proprietatisi etenim jus proprietatis respicit bonum proprium a magis autemdedecet, Posse. eaturam obis stringere Deum in bonum proprium Crea. turae , quam in bonum ipsius Dei. Confir. a. Obligatio ex iustitia fert praelationem voluntatis habentis jus supra voluntatem debitoris; repugnat autem, ut relate ad usum gloriae v. g. debeat praesciri voluntas creaturae habentis jus strictum ad illam voIuntati Dei debitoris ergo repugna Deum obligari ex justitia Creaturae. Resp. etiamsi possit Deus tum ex fide. litate . tum ex justitia obligare se ad exeaquendam in omnibus voluntatem Creaturae, non per hoe posset ipse dici servus Creatu.rae . Ratio est, quia servus proprie di ausita obligatur ex bustitia alteri, ut non ponsit dominium esse simul cum ejus servitute, nec dominus creatus potest obligari, & si mul retinere dominium : cum repugnet dominium in solidum penes plures in creans. contra vero Deus s obligatur ex justitia
Creaturae, adhuc retinet dominium perseactissimum erga Creaturam; ergo non potest constitui Seivus Creaturae, propterea iminproprie dicitur in Scripturis: Servire me eis et D in aniquitaribus tuis et sicut improprie dicitur: Obediente Deo voci hominis, Iosue
Ad r. Confis. Deus nequit esse obligatus creaturae ex jurejurisdictionis; quia de eo,ceptu hujus iuris est facultas praecipiendi iabonum subditi, dirigendo illum aci ultimum finem; nequit autem creatura aliquid Deo praecipere in bonum ipsius Dei, dii istendo illum ad suum ultimum finem, seu ac suamst licitatem. Cum Deus non possit sua selia citate carere. Hinc sicut Deus in physicia est primus motor immotus, Ita Sc in mor tibiis, unde alios dirigere potest ad finem ultimum , ab aliis vero dirigi non potestiscut potest alios causare, non tamen ab aliis causari: Hoc absurdum non sequitur, si creatura habeat jus proprietatis adversus Deum; ergo potest Deus justitiam exercere erga Creaturam, non vero obedientiam stricte di stam . Ad a. In creatis non potest dominium
esse plenum in duobus, relate ad eamdem
99쪽
Pars V. Disp. III. De Pustitia.
dem rem; quia deberet praeserri voluntas utimsque domini in ordine ad usum rer , quod repugnat: At cum Deus donando gloriam Creaturae ita transferat dominium gloriae , ut simul retineat , nee possit velle negare gloriam debitam; hinc non sequitur quod deberet p ferri voluntas Creaturae voluntati Dei relate ad usum gloriae; cum ta- Iis Dei voluntas contraria voluntati Cieaturae sit impossibilis. quare distin .maj. fert praelationem voluntatis domini supra voluntatem
debitoris physice possibilem,eone impossibi-
Iem,nego malorem, Se suppositum minoris , supponatur enim possi bilem esse voluntatem Dei contrariam voluntati creaturae habentis jus ad gloriam.
XVIII objic. 3.ex Espara. Deus eodem actu dat Creaturae jus , & terminum juris iergo non potest se ex iustitia obligare. Antec. Prob. quia Deus eodem actu, quo dat jus Creaturae ad gloriam, vult se obligare ad tu Iam dandam i di quia hute obligationi deesse non potest, iὸeo eodem adtia vult dare
etiam gloriam. Prob. etiam conseq. qui a s
Iulio, ut sit ex justitia , debet praesuppon re jus; sideo enim qui dat liorum simul, di jus ad librum, non exercet actum justitiae, sed liberalitatis, quia non dat remex jure praesupposito sed dat simul tem , di jus atqui si eodem actu Deus dat nisad gloriam, & simul ipsam gloriam, eo ipso talis solutio non presipponit ius; ergo non est ex iustitia. Conis. Ius in Creatura adversus Deum est
essentialiter superfluum : ergo non datur. Antec. Prob. Idcirco in humanis promissio , de donatio constiunt ius, quia cum possit Pr mittens mutare voluntatem ἡandi rem pro misiam , debet antecedenter se obligare m Taliter, conserendo ius, antequam conferatrem: sed Deus, quando promittit, non P test amplius voluntatem mutare; ergo fiu-stra confert ius creaturae . Resp. argum . impugnare etiam fidelitatem in Deo , quae non potest exerceri, nisi praesupposito rure promissa ru. Quare etiam transmisso , quod Deus unico actii , seu decreto conferat ius ad gloriam , N ipsam gloriam, pro quando est debitat non per hoc solutio gloriae non est ex iustitia, seu ex iure Praesupposto scuti licet Deus eodem actu decernat diem hodiernum, & crastinum , sin Iem, & lucem; non per hoc dies crastinus Non Praesupponit hodiernum, & lux solem: quare ad exercendum actum iustitiae non requiritur,quod decretum conserens ius ei aecedat decretum conferens gloriam ex iure debitam; sed λIum requiritur quod quam do datur gloria, praecesserit jus ad illam: hoc non habetur, quando quis dat simul I brum , & ius ad librum : & ideo in hoc casu exercetur liberalitas, non iustitia. Ad confir. nego, quod in humanis ideo praecise detur illa obligatio moralis , seu
ius, quia potest promittens mutare volumtδtem; quod ex eo patet, quia potest quas in eodem instanti obligare se ex voto ad actum aliquem , & eodem instanti nolle transgredi votum, atque adeo actum exercere sin quo casu non potest vovens voluntatem mutare: quare potest Deus non solum reis
velare, quod sit daturus gloriam, sed etiam obligare se ex fidelitate , vel militia ad illam dandam, conferendo rus ad illam, ad hoc ut collatio gloriae ponatur ex motivo huelistatis aut iustitiae, qui actus lumme decent
Deum, ut diximus arta a. contra eundem
'vix. obile. 4. Si posset Deus obligari
creaturae ex iustitia stricte ducta , ponet Deus dici debitor creaturae ; atqui Deus nequIt dici stricte debitor ; sicut nequit dici Pr
drie servus creaturae: ergo &c. pron. min. rum quia ex Aug. Deus reddιι debitis naelia
debem : tum quia Deum esse debitor em cre turae seri inserioritatem Dei erga creat rami Nam qui debet aliquid alteri, eo ipso ab eius voluntate obligatur; atque adeo ibium agnoscit tamquam superiorem; cum
mnis obligatio sit a lege, seu a voluntate Confim . Prificipes ex vi pacti onerosi,
e contractus civilis non obligant per Ionam propriam , sed solum obligant propria bona ob nobilitatis eminentiam : c ineo,
clione , ct actisne, erga Principes datur actio realis . non personalis, quatenus e rum res tantum sunt obligatae , non I'er sona a ergo a sortiori idem dicendum ae Deo, ut docet Ruia de Vol. Dei disp. s . negans Deo debitum iustitiae. Resp. Eundem August. passim docere , Deum esse nostrum debitorem: Ser. 1 P. ue V. Ap. habet : μ sis , qtiae 1 mn habemus,
tem debitor etiam ex justitia , cum dicat Apost. - est iniustus Dena , tit obti scatur operis vestri , ct dilectionis. Huic debito non obstat, quod Deus reddat debita, nulli de
Mas , quia per hoc quod satisfaciat deo.
100쪽
smestio Um. De Iustitia Dei erga, cte.
in iustitiae ex rectitudine suae voluntatis . quin ab alio superiore oblagetur, adhuc v xificatur de jure creaturae adversus Deum
definitio Iuris stricte dicti ; erro est deb,
tot micte dictus a non tamen iervus cre turae , quia ita obligatur creaturae , ut retineat perfectum dominium in illam ἐν quidquid enim sub dominio creatu ae eth, Pariter est cumulative lub dominio Dei. Ad id , quod additur , dico , obligati nem erga alterum de se non serre instri ritatem; potest enim Rax debere io . Pleobmo , quin pei hoc habeat in serioritatem erga illum i quia scilicet non obligatur a voluntate PIebrii, tamquam a voluntate s perioris, sed tamquam a requisito , ut lex divina obliget Regem ad solvendum quod debet Plebejo a sic quando Deus debet gloriam creaturae , non obligatur a voluntate creat arae, tamquam a voluntate superioris,
sed tamquam a conditione, qua posita, ipsemet a sua rectissiana voluntate obligatur ad Qxercendum actum justitiae . Quod ab Ad veriaius dicendum de obligatione Melitatis a
im a Deo non possit ex justitia compen sari, qua parte est debitum, &praeceptum spotest tamen compensati, qua parte non est praeceptum, hoc est quoa in tanta, vel tanta intensione ponatura sicut martyres in rentur propter Cireumstantiam, seu propter aut cipationem mortis, non propter inamtiam, quae est uaturalis.& necessaria . --nique esto creatura nihil possit exigere pro opere ex justitia debito, atque adeo quo- iescunque ponit opus, quod Deus illi praecipit tanquam dominus pioprietaris; nihilo. minus quando Deus ex sua benigi. itate vult contractum inire cum creatura, obligando se ad dandam v g. gloriam, si creatura jejunet , tunc ieiunium non est debitum ex rustitia , eo quod non praecipiatur a De as tamen sponte a creatura illud ponatur, tunc Deus ex iustitia tenetur constrre crcain rae gloriam . posito quod ad illam damdam se obligaverit sub condicione Onerola, quod pouatur ieiunium.
Ad Confirm. dico , Principes etiam ponse personam propi iam obIigare. & de facio
jure naturae illam obligari. quoties ex ju-,titia obligantur; quamvis lex civilis decemnat, quod eorum Persona non molestetu . M non satisfaciant obligationibus propius; std solum actio habeatur erga eorum bona. Deus autem nec in bonis , nec in persona molestari potest a creatura ι cum non POLnt suis oblisationibus deesse. XX. oblic. est. Injuste accipitur pretium Pro opere debito ex iustitia, ut dicetur disp. sequenti , cum in tali conti actii. non detur utrinque par onus s ergo Deus non potest sex sustitia teneri ad remuneranda opera creaturae debita ex justitia i lad per nos quodcunque a Deo praecipitur . ex jure propite laus praecipituri atque adeo est debitum ex iustiti I ergo nullum opus creaturae a De Pr cepιum remuneratur Deus ex iustitia sunde simpliciter Deas ex justitia non PO
Resp. I. Etiamsi non posset Deus ex iustiua praemiare opus praeceptum, utpote deinditum ex iustitia. posset tamen sic remune rari opera consilii , utpote non yraecepta, nec debita ex justitia ante contractum on Tolum. Secundo . Si in alio ordine Deus
tantum ex iure juiisdictiorus aliquid praeci-Perct, hinusinodi opus non esset debitum Ca justitia, unde esset capax compensationis ς rustiua . Tertio . Quamvis Opm Praec
De Injustitia . . INiustitia iustitiae opposita est alieni iuris
violatio ; tendit proinde ad inadaequationem iuris passivi eum activo; c non secus ac iustitia tendit ad qa iura a qua da sive talis inada quatio sit positiva ,
v. g. iurando; sive negativa, V. g non restituendo . Iniustitiae actus dicitur iniuria Ahaec autem in rigoie ethico , ac philosophico tunc solam habetur, quando intenditur alieni iuris laesior Philosophus enim P. Eth. g. dicit , quod si quis ex advertentia quiadem alterum laestrit , non tamen ex I intentione laedendi , χd aut ex Ira , aut ex alio affectu, tunc iniuste ageret, χd non esset formaliter iniustus ι sicut enim virtus pio cedere debet ex motivo virtutis, ita viis Ilum ex motivo vitii; unde non habetur iniustitia reddens hominem in rigore philos phico iniustum, nisi per actum procedentem ex motivo laedendi ius alienum .' At imustitia Theologice sumpta habetur, quoties ad vertenter laeditur ius alienum , etiamsi t lis Iaesio non intendatur . nisi tantum interpietative; sicut est inobediens theolos, ce , qui advertens ad praeceptum superi ris, illud transgreditur , etiamsi non ex
intentione transuediendi, ut notant Amtc.,& Platellus n. 7a I. contra Caiet. Hinc linsio iuris alieni, & nonex intentione laede