장음표시 사용
291쪽
pe nouimus, sanguinem humanum, solum eo, quoaphlogisto obruitur, nigrescere quemadmodum in inis seriori parte placentae sanguineae videre licet). Iam grauis, nullaque munditia euitandus odor Aethiopumeopiam facit suspicandi, cute eorum multum Hlogiston ex sanguine tolli, cutemque illoruia ita ab natura estaeontextam oportere, ut sanguis in iis longe maiori copia possit per eam phlogisto liberari, quam in nobis fit ; ubi istud potissimum est munus pulmonum. Sed veri Aethiopes habitant etiam in regionibus, in quibus aer sylvis dentis locisque palustribus atque obductis adeo phlogisto obruitur, ut ex Lindii nRrratiotio periculum mortis ad remiges Anglicanos redundet, si vel diem modo flumine aduerso Gambiam vehantur, alearnes ibi emendas. Ergo institutum suit sapienti ili-
me ab natura iactum, ut cutem earum ita contexeret,
ut sanguis, qui per pulmones parum satis phlogisti
emittit, per illam multo copiosius possit, quam in nobis, phlogisto liberari. Igitur ad extremas arteriarum, partes permultum phlogisti deserret, proinde in eo loco, id est, sub ipia cute, obrutus esse deberet, atque ita atre perlucere, Etsi in intestino corpore satis ruber sit. Praeterea varietas organisationis cutis Aethiopum a nostra, quoad ipsum tactum, iamiam insidinis est. - Ac forma finalis quidem organi sationis aliarum progenierum classificarum, uti ea colligi ex colore potest, sane quidem pari poterat probabilitato euinci: nee vero plane desunt rationes coloris expli- eandi cutis, quibus illa suspicio sormae finalis queat adiuuari. Si verum est, quod Fontana abbas aduersus Landrianum equitem contendit, scilicet, aerem fixum, qui in quaque exspiratione ex pulmonibus expellitur, non ex atmosphaera praecipitatum esse, sed ex ipso sanguine venisse; posset quidem quaedam hominum progenies classifica sanguinem habere hoc acore aereo obrutum, quod solis nequeat pulmonibus eiici, et quo vasa cutis adhuc conserre debeant sane quidem haud in sorma aeris, sed cum alia quadam materia exhalata comunctum . Ita acora illo uor a particulis serreis
292쪽
in sanguine color rubidus serruginosus impertiretur, quo cutis Americanorum distinguitur; propagatioque huiusce qualitatis in cute neces tatem inde suam nancisci potest, quod praesentes huiusce mundi partis h bitatores ex regione Asiae aquilonali, proinde non nisi in oris, et fortasse adeo tantummodo trans glaciem maris glacialis potuerint in sedes suas praesentes pervenire. Sed aqua istorum marium, necesse est, perpetuo gelascendo perpetuo quoque vim raris fixi .immensam emittat, quo proinde atmosphaera ibi, ut credo, plus obruta erit, quam uspiam alibi; cuius proinde remotioni cum ea hausta, aerem fixum haud satis tollat natura ante in contexenda cute prospexerit. Reapso quoque fuere, qui longe minorem sensibilitatem in Mute Americanorum originariorum animaduerterent, quae quidem posset consequens esse iblius organi sationis, quae postea, ad discrimen progeniet classiseae semel euoluta, etiam in calidioribus climatibus sese tuetur. Nec vero ad defungendum munere suo in his potest ei materia deesIe; universa enim alimenta vim in se cohibent aeris fixi, qui per sanguinem exceptus potest per viam illam emitti.
Astali volariis etiam materia est, ab natura ex sanguine tollenda; ad quam secretionem ea itidem certa quaedam germina peculiaris organisationis cutis constituit iis primae stirpis posteris, qui primo tempore euolutionis humani generis domicilium habituri so-rent in tona arida et calida, qua sanguis eorum prae ei pue ad materiam illam supra modum generandam redderetur idoneus. Frigidis Indorum manibus, quamquam sudore coopertis, diuersa organi satio ab nostra videtur confirmari. - Sed hypothesibus artificio sabricandis parum philosophiae consulitur. Interim utiles sunt, ut, si usus sit, aduersario, si, quod summae causiae opponat, non habeat quidquam apti atque idonei, de eo gaudio exsultet, quod sumto prin-icipio ne possibilitas quidem phaenomenorum demon strari queat - ludus hypothesium, pari quodam,
certe aeque specioso, retribuatur. o
293쪽
Verum qualecumque systema acceperi'; tamen certum est, progenies classificas praesentes, si uniuer. sa eorum inter se inuicem permixtio euitaretur, haud amplius posse exspirare. Cingari inter nos versantes, quos certum est origine Indos esse, argumento sunt sui dentissimo. Praesentia illorum in Europa longo
ultra annos trecentos potest inuestigari, nec etialia vel minima ex parte a forma maiorum degenerarunt. Lu-
stant ad Gambiam, qui in Aethiopes dicuntur degene
raste, sunt posteri Alborum, qui corpora miscuerunt eum Nigris; ubinam enim scriptum legimus, et qui vel modo probabile est, primos, qui huc venerint, Lusitanos totidem mulieres albas secum addux ille, easque quoque omnes satis diu in vivis suisse, aut aliis albis suppletas fuisse, ad nouam originem ex albis ita mundi parte aliena constituendam 3 Contra meliora indicia sunt, Ioannem II., regem, qui inde ab I 8 Lusque ad rq 95 regnauit, cum omnes coloni in ins
iam ditii Thomae missi essent exstincti, eam insulam non nisi liberis Iudaeis bapti 1atis religione Lusitanici-ehristiano frequentasse, a quibus, quantum nouimus, Albi in ea praesentes descendunt. Creoli nigri in America septemtrionali, Hollandi in Jaua progeniem
suam classificam seruant. Modo ne sucus, quem sol in cute eorum addit, sed aer frigidior rursum tollit, eum colore progeniet clasi1ficae proprio confundatur; ille enim numquam haereditate propagatur. Ergo germina, quae Originarie in stirpe generis humani ad generandas progenies classificas indita suere, iam antiquissimis temporibus pro ratione clim iis, si dia commorarentur, necesse est, sese euoluisse; et postquam unum horum initiorum in quodam populo fuit euolutum, cuncta istud alia exstinxit. Idcirco non potest sumi commixtionem diuersarum progenierum classificarum certa quadam proportione iactam etiam
num posse Armam stirpis hominum denuo instaurare. Alioquin enim nothi, qui ex hocce concubitu dissimili procreantur, etiamnum uti quondam stirps prima sponte in generationibus suis in diuersa climata trans-
294쪽
lati rursum in colores suos originarios diuiderentur, quod ut suspicemur, nulla nobis, quae huc usque o, via suit, experientia copiam facit; propterea quod generationes spuriae in propria propagatione sua pariter sese constanter conseruant, ac progenies classificae, ex quarum Commixtione ortae sunt. Qualis forma sue. rit primae stirpis hominum quoad cutis qualitatem proinde nunc fieri non potest, ut diuinetur; ipse character Alborum duntaxat euolutio est unius initiorum originariorum, quod cum reliquis in illo deprehem
295쪽
DE VANITATE OMNIUM TENTAMINUM PHILOSOPHICORUM IN THEODICEA.
Theodiceam dicimus defensionem summas si pientiae auctoris mundi contra calumniam quam ratio ex discrepantia a forma formali in mundo erga illam instituit. - Id quod dicitur caussam dei propugnare; quamquam non nisi caussa fuerit rationis nostrae arrogantis, et carceres suos ignorantis, quae quidem caussa haud ita optima est, sed tamen probari potest quatenus sarrogantia illa seposita homo ut natura ratioque potestate gaudet, omnes sententias, doctrinam omnem, quae sibi obseruantiam iniungit, examinandi, priusquam ei sese subiiciat, ut ea obseruantia sincera sit, nec simulata. Ad hane defensionem autem postulatur, ut pa tronus causiae diuinae putatilius aut vincat, ea, quas nos a sorma finali discrepantia iudicamus, reuera non discrepare, aut, si discrepent, tamen non ut res insano posita, sed ut consequens ineuitabile ex natur rerum diiudicari oportere, aut denique, saltem non ut Libim sumini omnium rerum auctoris, sed solum naturarum mundanarum, quibus aliquid adscribi potest; hoc est, hominum sorte quoque naturarum spiritu lium celsiorum , bonorum malorumue spectari debere. Itaque auctor theodiceae concedit, hanc caussameoram iudicio rationis deferri; spondetque, se, ut caussidicum, omnibus aduersarii querelis refellendis partem accusatam defensurum: proinde aduersarium
haud licet pendente lite auctoritate iudicii rationis humanae illiciti exceptione fori) reiicere, id est, querelas haud confessione summae auctoris mundi sapientias aduersario imperata, quae continuo omnia dubia, quae contra moueantur, etiam nulla inuestigatione praeuian Ici menstr. Beroliv. voL XVIII. parte 3,
296쪽
pro vanis declarat, confutare; sed debet ad obiectio. nes descendere, easque conceptui summae sapientiae' ne uti litam ossicere, examinandis iis tollendisque demonstrare. - Ad unum tamen nihil attinet sese de.
mittere; nimirum ut summam dei sapientiain ex iis adeo probet, quae expertentia in hoc mundo docet; nam id illi quoque nullo modo procederet, quoniam ad eam rem opus est omni scientia, ut in mundo dato quomodo sese demonstrat per experientiam ea per fectio cognoscatur, qua certo dici possit fieri omnino nullam posse maiorem in creando illo gubernandoque.
Sed pugna cum forma finali in mundo, quae sapientiae auctoris illius posset opponi, triplicis gene
T. Ρugna absoluta cum sorma finali, quae neque vi finis potest, neque ut instrumentum a sapientia Probari atque adpeti;
Quamquam proprius sapientisυ eoneeptus tantummodo proprietatem voluntatis repraesentat, cum Ridmo bono, Vt omnium rerum so o conspirandi; contra a. a duntaxat facultatem instrumentis maxime idoneis ad placitos fines utendi: tamen ars, si talem sese praestat quam ideis respondet, qua rum possibilitas uniuersam humanae rationis perspicientiam superat. veluti cum instrumenta et fines, quemadmodum incoeporibus organicis inuicem sese mutuo producunt , viam iuina, haud iniuria itidem poterit nominε sapientiae δει signari; ted tamen, ne conceptus permutentur, nomine
distinguatur. Teleologia per eam quoque physico-theolo gia larga argumenta praebet sapientiae technicae per ex , Perientiam. Usrum ab ea nulla valet ad sapioni iam auctoris mundi moralem conclusio, quoniam lex naturalis et mo ratis principia postulant prorsus heterogenea, probatioque sapientiae moralis tota fit ex anticipatione, proinfle nullo modo dabet in experientia eorum constitui, quae in mundo eueniunt. Cum igitur conceptus de deo. Qui aptus esse sareligionem dobet neque illo enim opus haemus in subsidium explicationis natur te, proinde resippctu conteniplativo conceptus esse debeat de eo. vi natura morali: cum nic con ceptus, quam parum fundatus est in expμrientia. tam parum potest elici e conceptibus solum transscendentalibus entis absolutei necessarii, nobis tran eondentibus t fatis maniis
mam est, argumentum pro exsistentia enus eiusmodi nullum esse aliud posse, quam morale.
297쪽
et. Pugna hypothetica, quae numquam quidem ut finis, sed tamen ut instrumentum, cum sapientia voluntatis simul consistit. Prior est pugna cum forma finali morali, ut malum proprium speccatum); altera pugna cum formas nati physica dolor . - Iam vero adhuc forma finalis est in relatione malorum ad malum morale si hoc semel adest, nec impediri poterat vel debebat sei licet in coniungendis malis ac doloribus, ut poenis cum malo, ut delicto; et de hac forma finali in mundo quaeritur, num cuique in muri do ea in re, quod iustum est, tribuatur. Ergo necesse est praeterea 3. Tertium pugnae genus cum sorina finali inmundo cogitari polle, nimirum defetium proportionis
inter crimina et Poedas in mundo.
Ergo proprietates summae sapientiae auctoris mundi, contra quas pugnae illae cum forma finali veobiectiones prodeunt, itidem tres sunt: Primosanctitas illius, ut legislatoris creatoris ,
contraria malo morali in mundo. Deinde benignitas eius, ut moderatoris sconseruatoris , cui contraria sunt mala innumera et dolores
naturarum mundanarum ratione praeditarum.
Tertio denique iustitia istius, ut iudicis, comparata cum deformitate, quam desectus proportionis ex impunitate flagitiosorum eorumque delictis in mundo videtur Ostendere. D.
Hae tres proprietates uniuersae, quarum una nullo modo ad alteram. vii fore militia ad benis ni ratem. a tuus
ita totum poteth ad num Prum minorem reuocari. Conceolum da deo moralem constituunt. Nec vesso Parum ordo muta
ri potest velut fere benignitas fieri conditio suprema ereati di mundi . cui iamctitas legi Hationis subieeta est .. nisi reli gioni adferatur, cui hic idem conceptus moralis iundamen to subest. Propria nostra ratio pura et quidem practi ea nane legem loci constituit, propterea quod, si adeo legisla
298쪽
α9a DE VANITATE TENTAMINUM PHILOS.
Igitur contra tres illas querelas defensio triplici illo, quem supra diximus, modo repraetentanda erit νbonitasque examinanda.
I. Contra querelam de sanctitate voluntatis diui. nae ex malo morali, quo mundus, opus illius, dehonestatur, prima desensio his continetur:
ad Eiusmodi pugnum cum forma finali simpli.
cem, pro qua transgressionein legum purarum ratio.'Dis nostrae accipimus, nullo modo esse, sed solum opsensiones esse lapsusque contra sapientiam humanam; sapientiam diuinam eas ex regulis longe aliis nobis incomprehensis diiudicare, ubi, quae nos quidem relatiust ad nostram rationem practicam eiusque destinationem iure mala iudicamus, tamen ratione habita finium diuinorum summaeque sapientiae fortasse instrumentum Optimum fuerit, cum ad salutem nostram
tio sese componit ad benignitatem, nulla amplius illius di Mitas et t. nullusque conceptus fixus officiorum. Homo primo quidem cupit selicem esse . sed tamen intelligit. eon. ceditque quamquam inuitus . dignit. tem felicitate perfruendi, id est, conuenientiam usus libertat in suae cum lege sancta ex consilio auetoris conditionem esse benignitatis illius ideoque necessario antecedere oportere. Namque optatione, cui finis subioetiuus philautiae fundamento subest. non potest finis obiectivus sapientiae . quam lex praescribit, definire, quae voluntati absoluto regulam praecipit. - Nequaquam etiam poena in exercenda ivllitia ut meram instruis mentum, verum ut finis in sapientia legislatoris fundata eli: transgresso cum malis coniungitur, non ut aliud quid boni inde nascatur, sed quo nium haec coniunetio per se ipsa. id est, moraliter set necesserio horia est. Iullitia benignitatem legislatoris quidem supponit in is enim eius voluntas salutem spectaret subditorum. liaec eos quoquis non posset obligare, ut sibi obedirent et ea vero haud benignitas est. verui ut iustitia ab hac natura diuersa est . quamquam in conceptu sapientiae genorali continetur. Ideirco querela de desecta iustitiae, in sorte, quae homini hoc in mundo obuenit. Dis manifestantis . hauci eo pertinet, quod bonis hic haud masit. sed quod malis haud maι. quamquam, si illud ad hoe a cesserit, varietata haec offensio augo tur . Etenim in gubernatione diuina etiam optimus homo desiderium si Iutis nota
potest in iustitia diuina, sed cogitur semper illud in benignitate eius fundare: quia is, qui solum seruat ossicium, uoupotest bus habere petendae benignitatis diuinae.
299쪽
peculiarem, tum mundi omnino; vias entis summi haud nostras vias esse sunt superis sua iura , in eoquo nos errare, cum, quod non nisi relative hominibus legi est hac invita, id simpliciter ut talem diiudicamus, atque ita id, quod nobis ex tam humili loco res contemplantibus ut pugnans cum forma finali videtur, otiam, ex summo loco spectatum, tale habemus. Haec defensio, in qua excusatio prior est accusitione, nullius omnino indiget resutationis, certoque auersationi Euiusque hominis, vel ulla ex parte sensu moralitatis
utentis, libere potest relinqui. b) Alfera se dicta purgatio exsistentiam mali mo-
Talis in mundo quidem concederet, sed auctorem mundi eo excusaret, quod fieri non potuerit, ut illud impediretur; quoniam carceribus naturae humanae,
ut naturarum finitarum nitatur. - Verum eo ma
lum istud ipsum culpa liberaretur, et cum non nisi culpa hominibus tribui queat, istud haud amplius malum morale dicendum laret. c) Tertia tum responso: qhod, etiamsi in eo, quod malum morale dicimus, reuera culpam haerere in homine, tamen nulla in deum possit conserri, s- quidem istud ut actionem hominum sapientissimis de caussis duntaxat concesserit, nullo modo vero per se probarit ac voluerit aut instituerit; tamen setiamsi conceptu solius permissonis in natura, quae tota est solaque mundi auctor, haud ostendaris) cum priori de- sensione eodem redit, scilicet, ut, per deum ipsum fieri non posset, ut istud malum impediretur. aliis finibus altioribus ipsisque moralibus illaesis, estutia huius mali sic enim illud nunc dicendum foret necessario in rerum essentia, nimirum humanae naturae ut
finitae cancellis, quaerenda sit, nec illi proinde haud tribui possit. Ir. Contra queρelam, adversus benignitatem dbvinam ex malis, nimirum doloribus, in hoc inando Miamiam, ea sic defenditur:
300쪽
a94 . DE VANITATE TENTAMINUM PHILOs.
ab in satis hominum cumulum malorum praeter iucundam vitae fruitionem salso sumi, quoniam tamen quisque, ut maxima illi male cadat, vivere malit quam mortuum ellis, iique pauci qui mortem de se decedinunt, quamdiu ipsi different eo ipso etiamnunc illum cumulum confiteantur, et cum ad mortem sibi inserendam sutis stulti sint, tum quoque duntaxat in sta tum vacuitatis ab sensu transeant, in quo itidem nullus dolor post i sentiri. - Ati responsionem huius sophismatis corto poteris sententiae cuiusquam hominis. qui sanae mentis est, satisque diu vixit,.et depretio vitae cogitauit, relinquo ro, si illum interroges: an illi lubeat, ne dichm cadem lege, sed qua uis alia, quae placuerit conditione, cmodo ne iri mundo quodam imaginario, sed hoc nostro terrarum orbe l dum vitae denuo instituere.
b) Ad defensionem secundam , scilicet quod cumulus dolorum praeter voluptates ab natura rei creatauanimalis, qualis homo e is, non possit seiungi cui serσVerius, Comes, in libro de natura voluptatis, perhibet - sic responderi poterit: quod si ita sit, quaestionem oriri aliam, quippe unde auctor exsistentine nostrae nos omnino in vitam vocaverit, si, subducto calculo, eam haud optabilem cognoscamus. Hic indignatio, velut illa semina Indica regi, qui ei de ae-eepta vi nullam satisfactionem poterat, nec de futura securitatem cauere, responderet: MSi non vis nos tueri, cur tandem nos occupas 3
c Tertia nodi solutio haec adsertur: Deum ndspropter felicitatem suturam , proinde tamen per be' nignitatem in mundum mitisse, ante illam sperandam
licitatem iminensam necessario oportere itatum anet tecedere huius vitae praesentis molestum et aerumno
sum, ubi ipso certamine cum aducti sitatibus digni euvderct debeamus illa beatitate Tutura. - At, hocce spect tionis tempus cui plerique succumbunt, et quo