장음표시 사용
531쪽
DE OMNIS FICIENTIA DIVINA. 525
eam in consecutionibus inde necessariis esse oportuisse, momentumque proinde, naturae legibus uniuersalibus permissae, ex ipso ras chaos conuenientiam pectare.
Summa harum meditationum omnes nosmet alnotionem entis sutiami ducimur, complectentem uni versa, quae cogitari possunt, si homines ex puluero conditi audent oculos scrutantes post velum conue tere, quo mysteria imperscrutabilia coram oculis creatis occultantur. Deus est omnibus lassiciens.
Quidquid adest, siue possibile sit, siue actuale, illua
non est quidpiam nisi quatenus per illud datum est. Oratio humana ens infinitum sic ad se ipsum potest loquens inducere: Equidem ab aeternis in aeternum, praeter memet nihil est, nis quatenui per me quidpiam fit. Haec cogitatio, omnium maxime sublimis, etiamnum admodum neglecta est, vel maximam partem intractata. Id, quod in possibilitatibus rerum ad perfectionem pulcritudinemque sese in sormis praebet egregiis, ut res sapientiae diuinae subiecta
per se necessaria, non vero ipsum ut consequens ex hoc ento incomprehensibili spectatum fuit. Dependentia rerum aliarum solum ad illarum exsistentiam reuocata est, qua quidem magna pars rationis tam multae persectionis naturae illi supremae erepta,
nescio Cui, non enti aeterna attribuitur. Fecunditas unius rationis conseeutionibus multis, conuenientia naturarum concentusque ex legibus
uniuersalibus sine frequentiori pugna in forma ordine digesta aptandi, primum in possibilitatibus rerum inueniri debet, et tum tantum in sapientia in eligendo poterit occupari. Quibus tandem carceribus ens
532쪽
independens ex ratione aliena circumscriberetur, nisi hae ipsae possibilitates in eo landatae sorent 7 Ecquis easus brutus, in hoc possibilitatis campo, nullo uspiam quopiam posito, quod exstaret, unitatem et Conuenienistiam secundam inueniri poterit, quo ens summa et potientiae et sepientiae magnitudine, relationibus eius externis cum facultatibus eius internis comparatis, possit magnam perfectionem escere 3 Profecto eius. modi cogitatio numquam boni originem sine omni detrimento in manum tradit entis unius. Hugenius, horologio inuento pendulari, hanc acquabilitat , si mentem eius subiret, qua eius persectio absoluitur,sbi numquam poterat penitus attribuere; natura cycloidis, qua efficitur, Ut parui magnique arcus per casum in ea liberum tempore aequali describantur, hane effectionem solummodo poterat in potestate eius reponere. Quod ex ratione smplici grauitatis tantus consecutionum pulcrarum ambitus modo fieri
possit, eo quidem, nisi ab eo ipso, qui actione actualivniuersum hunc contextum produxit, penderet, pars eius in unitate suaui ambituque magno tanti ordinis in una ratione positi manifesto derogaretur ac minue
Admiratio effecti ex caussa consequentis cessat,smulatque caussas ad illud susscientiam dilucide saei. teque perspexero. Hoc modo nulla admiratio potest amplius locum habere, cum structuram corporis humani mechanicam, vel cuiuscumque constitutionis artificiosae, ut opus considero omnipotentis, solamque actualitatem spector namque facile intellectu est ac perspicuum, eum, qui omnia potest, etiam ta- Iem machinam, si seri queat, producere posse. Sed nihilominus admiratio relinquitur, ut maxime istud ad faciliorem intellectum adtuleris. Namque stupendum est, etiam tale quidpiam, quale corpus animale est, fieri potuisse. Etiamsi omnes elateres et canales, omnia vasa neruea, vecteSque Ct Constitutionem eius mechanicam penitus possem perspicere, tamen etiamnunc admiratio relinqueretur, qui fieri possit, ut tum
533쪽
DE OMNIIUFFICIENTIA DIVINA. ra
functiones in structura snt coniunctae, quomodo munera ad finem possint cum iis, quibus alias finis
impetratur, tam apte Componi, quomodo eadem compositione praeterea quoque essiciatur, ut machina seruetur, et consecutiones ex laesionibus sortuitis rursum emendentur, et quomodo fieri potuerit, ut homo posset tela adeo subtilia absolui, et quamuis permultae rationes perniciei adessent, i tamen tam diu durare. Tandem vero etiam memet edocto, unitatem tam multam concentumque idcirco fieri posse, quill ens adest, quod praeter rationes actualitatis etiam eaussas uniuersae possibilitatis continet, eo nonis dum admirationis tollitur. Siquidem per analogiam eorum, quae homines essiciunt, nonnullam tibi eogiatationem informare poteris modi, quo natura quaedam esse caussa queat cuiuspiam, quod vere exstet atquctadpareat, numquam vero, quomodo illa rationem
in se cohibeat possibilitatis aliarum rerum internae, atque ea cogitatio nimium sublime ferri videtur, quam et natura creata possit ad eum adspirare. Atque haec sublimis notio naturae diuinae, se- eundum illius omni lassicientiam cogitatae, ipsa in i dicio de natura rerum possibilium, ubi proxime rationes decidendi desunt, nobis esse adiumento potest, ex ea ut ratione ad possibilitatem alienam tamquam consecutionem concludendi. Quaeritur: anne ita omnibus mundis, qui fieri possint, grauitatio si nos ne in gradibus perfectionis queat inueniri, eum nullus omnino ordo naturalis eue possit, quo nociqueat alius praestantior cogitari 3 Porro, etiamsi in eo quoque gradus summus inueniatur, anne certe ipsi mundi diuersi, qui ab nullo superentur, sibi inuicem persectione prorsus aequales forent 3 In eiusmodi quaestionibus dissicile est et fortasse fieri nullo modo potest, ut ex isola contemplatione rerum possibilium quodpiam decidatur. Uerum ambabus quaestionibus cum natura diuina coniunctim perpensis, cognitoque ac pereepto hoc, principatu electionis, uni mundo prae altero turbato, sine principatu in
534쪽
sag SECTIO II. MEDITATIO OCTAVA.
iudicio eiusdem naturae, quae eligit, aut adeo Contra hoc iudicium desectum in concentu virium illius acti. varum variarum, diuersamque essicacitatis eius relationem, sine diuersitate in rationibus aequabili, proinde deformitatem quamdam in ente persectissimo intelligi posse, summa cum firmitate animi concludo: necesse esse, ut casus propositi ficti sint, et fieri nequeant. Namque piaeparationibus uniuersis visis comprehendo: multo minori iure posse, ex possibilitatibus suppostis, qui nihilominus satis nequeant probari ad actionem necessariam entis persectissimi concludi, quod sic comparatum est, ut notioni con-eentus in eo maximi derogare videatur, in quam exeoncentu agnito, quem possibilitates rerum cum natura humana habeant, necesse est, ex iis. quae isti enti maxime consentanea cognoscuntur ad possibilitatem conis
eludi. Igitur suspicabor, in possibilitatibus mundorum , omnium nullas eiusmodi relationes esse posse, quibus oporteret rationem ambiguitatis in elestionerationi congrua entis summi contineri: idem enimens summum in sese rationem huius possibilitatis omnis eohibet ultimam, in qua proinde numquam aliud quid nisi quod cum eius origine conuenit, inueniri potest. Iam vero haec notio omnis ieientiae diuinae per omnia quae fieri possunt et sere sunt atque adparent dilatata vox multo Verior. ad maximam huiusce entis perfectionem designa Ham, quam vocabulum infiniti, quo plerumque utuntur. Nam etst hoc posterius, uti placet, interpretari queas, tamen secundum significationem propriam manifesto mathematicum est; quod rationem quantitatis ad quantitatem aliam tamquam mensuram denotat, quae ratio omni numero maior videtur. Quocirca sensu verbi proprio cognitio diuina infinita diceretur, quatenus cum Cognitio noulla alia sic dista comparata, rationem habet, quae omnem numerum postibilem superat. Cum igitur tali comparatione determinationes diuinae determinationibus rerum creatarum similes efficiantur, quod
535쪽
aegre vῖx potest adseri, et praeterea id, quod eo spectatur, quippe possessio manis persectionis illibata, haud recta indicetur; contra omniat quae in eo cogitari pollunt, in verbo omni sufficientiae insunt simul. Nihilominus denominatio infinitatis pulcra est proprieque aesthetica. Amplificatio supra omnes
numerorum notiones mouet, animumque ex certa quadam ambiguitate transfert in stuporem. E comtratio vocabulum, quod nosmet commendamus, veritati logicae magis consentaneum videtur.
536쪽
SECTIO TERTIA IN QUA PROBATUR, 'PRAETER ARGUME
TUM PERTRACTATUM NULLUM ALIUD FIERI POSSE AD EXSISTENTIAM DEI DEMONSTRANDAM.
Descriptio omnium, quae feri possunt, argumentorum de ex entia dei. Persuasionis de magna illa veritate, deures, si summum gradum debeat euidentiae mathematicae habere, haoc proprium est, ut non possit, nisi per unam viam adquiri, eaque huic meditationi hanc laudem impertit, ut labores philosophici uno sese argumento Conium gere cogantur, quo vitia in eo tractando fortasse commissa potius corrigentur, quam ut illud reprobetur,smulatque certus sis, nullam in plurilius eiusmodi fieri electionem posse. Ad hoc probandum moneo, petitionem, cui pro prie satis faciendum est, non oportere ex oculo amitti: nimirum ut haud exsistentia caussae cuiusdam primae maximae et persectissimae, sed entis omnium primi, nec exsistentia unius aut plurium , verum unius, isque non rationibus probabilitatis, sed cum euidentia
Omnia argumenta pro exsistentia dei tantummodo vel ex notionibus intellesctualibus solius pos illa, vel ex notionibus empiricis exsantis atque in verita te rerum adparentis possunt depromi. In superiori casu aut a possibili ut ratione ad exsistentiam dei tamquam consecutionem aut ex possibili ut tonsecutione ad exsistentiam diuinam velut rationem concluditur. In casu posteriori rursus vel ex eo, cuius Wxsistentiam Per experientiam nouimus, solum ad exsistentiam caussae primae ae liberae, per analysin istius notionis vero ad proprietates illius diuinas concluditur, vel ex eo,
537쪽
quod experientia docet, cum exsistentia tum quoque proprietates eius proxime concluditur.
Examen argumentorum generis superioris. Quod si ex notione mere possibilium vel ratione quadam exsistentia ut consecutio debeat concludi, per analysin notionis huius illa exsistentia, necesse est, in ea inueniri queat; neque enim alia consecutionis ex notione possibilium derivatio est, quam persolutionem logicam. Tum vero exsistentia .elut
praedicatum deberet in possibili contineri. Quod
ero cum secundum meditationem primam sectionis primae numquam locum habere possit, patet . argumentum veritatis, de qua nobis sermo est, fieri dicto modo non posse. Interim argumentum e lebratum habemus in hac ratione constitutum, scilicet sic dictum Cartesianum. Primo excogitatur notio de re possibili, in
qua omnes persectiones verae coniunctae cogitantur.
Atqui exsistentiam etiam rerum perfectionem es sumunt: ergo ex possibilitate entis persectissimi ad
eius exsistentiam concludunt. Pariter ex notiono
cuiusuis rei, quae vel modo ut persectissima sui generis cogitatur, veluti iam indo, quod mundus possit perfectissimus cogitari, posset ad eius exsistentiam concludi. Sed, ne ad confutationem longam huiusce argumenti descendam, quae iam apud alios legitur, ad ea tantum prouoco quae in initio huius operis explicata sunt, scilicet exsistentiam in nullis omnino Praedicatis, nee proinde in praedicatis persectionis versari, ideoque ex definitione, quae coniunctionem
variorum praedicatorum arbitrariam continet, ad
notionem ullius cuiuspiam rei possibilis essiciendam, numquam posse ad exsistentiam huius rei, nec pro inde quoque ad dei exsistentiam concludi. Contra argumentatio a possibilitatibus rerum ut consecutionibus ad exsistentiam dei ut rationis longo alius generis est. Hic inuestigatur, anne, quo ali
538쪽
quid fieri queat, ullum quidpiam exstans atque ad p xens esse suppositum oporteat. atque anne ea exsisteri tia, sine qua ipsa vlix possibilitas interna nullum habere locum potest, tales proprietates Contineat, qua les nosmet simul in notione dei coniungimus. In hoc casu in primis planum est, me non posse ex possibilitate hypothetica ad exsilientiam concludere, nisi exsistentia illius, quod non nisi cum certis quibusdam adiunctionibus fieri potest, supponam; nam ex Possi' bilitate hypothetica tantummodo intelligitur, quid piam non posse nisi in certis quibusdam coniunctionibus exstare, et exsistentia caussae tantum probatur,
quatenus consecutio exstat, hic vero ea non ex. ex si
stentia illius concludi debet, unde eiusmodi argumen tum solum ex possibilitate interna essici potest, si omnino locum habeat. Porro animaduertimus, illud ex possibilitate absoluta rerum omnino omnium oriri oportere. Namque solum possibilitas interna est, qua ullam quampiam exsistentiam supponi cognosci debeat, non vero praedicata singularia, quibus res quaedam possit ilis ab alia distinguatur: siquidem discrimen praedicatorum etiam in mere possibili locum habet, neque VmQuam quidquam denotat, quod exstet atque in veritate rerum adpareat. Quapropter dicto modo ex possibilitate omnium cogitabilium interna exsistentia diuina elicienda foret. Id quod fieri posse, in uniuersa sectione prima huius operis demonstratum est.
Examen argumentorum generis polserioris. Argumentum, cum ex notionibus empiricis ex eo, quod adest, ad exsistentiam caussae primae aeliberae secundum tegulas locorum rerum escientium, quae caussae adpellantur, ex hac vero per analysin
notionis logicam ad proprietates illius, quibus deus designatur, progredimur, nobilitatum est et potissimum per scholam philosophi ac Wolsianae vehementer celebratum ; at hoc nihilominus nullo modo si uri
539쪽
potest. Largior, usque M pronunciatum: si quidpiam ades, exstat etiam quodpiam, quod ab nulla realia pendeat, omnia rite consecutione effici; proinde concedo, exs stentiam ullius cuiuspiam rei pluriumve,
quae haud amplius in effectis sint alius cuiuspiam,
sane probatam conspici. Iam alter gradus ad enunciatum : hane rem a*olatam et liberam simpliciter ni t ββariam esse, multo minus certus est, cum per es satum rationis lassicientis, quod etiam nunc impugnatur, essiciendus sit; verum non dubito etiam usque eo omnibus subscribere. Ergo quidpiam simpliciter necessarioque exstat. Ex hac notione entis absolute necessarii iam eius proprietates summae et persectionis et unitatis derivari debent. Sed notio necessitatis absolutae, quae hoc loco rundamento est, dupliciter accipi potest uti in sectione prima docuimus. In priori
modo, ubi ea ab nobis necessitas logica adpellata est, ostendi oporteret: contrarium eius rei secum ipsum Poetna te in uua omnis perfectio siue realitas inueniatur, ideoque illud ens unum solumque simpliciter
neculiaritim in exstando esse, cuius praedicata omnia vere adfirmantia sunt. Et cum ex eadem Coniun-mone perpetua omnis realitatis in ente concludi dein beat, illud unum esse, planum est, analvsin notionum necessarii in eiusmodi rationibus positum iri, ex quibus etiam vice versa memet concludere posse oportere: id, in quo omnis realitas est, necessario exstat. Atqui non solum haec concludendi ratio secundum numerum antegressum fieri non potest. verum inprimis notatu dignum videtur, quod hoc modo argumentum haudquaquam in notione Ompirica, tota, quamuis nullum usum adserat, supposita, exstruitur, sed perinde atque Cartesianum solummodo ex notionibus, in quibus in identitate vel repugnantia praedicatorum exsistentiam entis inueniri autumant.
Hoe potissimum est, quod hoe loco specto. Quodsi neeesis
sitatem cuiuspiam notionis in eo ponam, quod contrarium, repugnet et tum adfirmana. infinitum sic comparatum esse ἰprortus inutile erat, exsistentiam entia necessarii supponi.
540쪽
Mihi non propositum est, argumenta ipsa dissoluere, quae huic inethodo conuenienter apud varios inueniuntur. Facile est, sophismata illorum aperire, idque iam partim ab aliis iactum est. Interim cum nihilominus etiamnum sperari posset, peccato illorum nonnullis emendationibus adferri medelam posse, ex nostra meditatione intelligitur, quodcumque ex illis essciatur, tamen ea numquam quidquam aliud quam conclusiones ex notionibus rerum possibilium, non vero ex experientia fieri posse, ideoque ad summum argumentis superioris generis adnu
Alterius quidem argumenti, cum ex notionibus empiricis de rebus in veritate adparentibus, ad exsistentiam dei et simul ad eius persectiones concluditur, longe alia ratio est. Hoc. argumentum non modo fieri potest, verum etiam omni modo dignum est, quod laboribus coniunctis ad iustam persectionem perdincatur. Res mundi, quae nostris sese sensibus pat faeiunt, cum notas perspicuas rationis suae sortuitae monstrant, tum quoque per magnitudinem, ordi nemque et instituta conuenientia, argumenta praebent auctoris ratione utentis summa et sapientia et potentia et benignitate. Ex magna unitate in toto tam amplo intelligi potest, omnium istarum rerum non nisi unum auctorem esse, et quamquam in omnibus his argumentationibus nullus rigor ge metricus elucet, tamen tantam sine controuersia vim habent ac pondus, ut quemus ratione Vientem ex regulis, quas intelligentia sana naturalis sequitur, ne punctum quidem temporis ea de re dubitare Patiantur. propterea quod ea iam ex notione infiniti sequitur. Quid
quod exsilientia illa praemissa in argumento ipso prorsus otiosa est. Namque cum eo profrediente necestitatis notio atque infinitatis .i notiones reciprocae spectentur, reapse idcirco μκ exsill ntia necessarii ad infinitatem concluditur, quia infinitum et quidem solum necessario exstat. Di illa d by Cooste