장음표시 사용
581쪽
quibus per se suum illius haud deminuitur, si modo illud haud curabunt; cuiusmodi facultas est cogitata solum Cum iis communicandi, quodpiam narrandi vel pollicendi, seu verunt seu salsu iri veriloquium aut falsiloquium; sit, quoniam solum ex illis pendet; an
ei Credere velint, nec ne ); -- hae iacultates universae iam in principio insunt libertatis connatae, vexeque ab ea haud ut membra diuisionis superiori iuris conceptui subiecta) diuersae videntur. Caussa, ob quam eiusmodi diuisio in systemata
iuris naturae quatenus connatum attingit) introducta est, eo redit, ut, si de rure quodam acquisito lis oriatur. quaeraturque, cui onus probandi conueniat, aut de facto addubitato, aut, si hoc consectum fuerit, de iure in dubium vocato, is, qui hanc obligationem recusat, ad ius suum libertatis connatum quod nunc secundum varias relationes classibus enumeratur ad viam quamdam, quasque ad diuersos iuris titulos prouocare queat. iCum igitur mei et tui connati, proinde interni, nulla iura sint, sed v1ium modo ius videatur, haec diuisio suprema vi ex duobus membris maxime dispa-xibus constans ad prologomena seruari poterit, diuisone doctrinae iuris duntaxat ad meum tuumque externum referri. D De industria, quamquam solum per leuitatem animi, salo
sum dicere, poni in nre,i, aeto solet. quoniam illinc cert eatentis etiam nocere poteli, quod is, qui ingenue auditum Tesari. ut homo credulus aliis ludibrio cedit. Sed sensu iuridico, illud tantummodo falsiloquium poni in mendaciis volumus, quo alius cuiuspiam ius proxime deminuitur. veluti si salio portii hons te cuin quodam pactum iniisse, ut illum bonis suis priues falsiloquium dolossi in . atque hocidiscrimeri conceptum maxime cognatorum haud vanum videtur; siquidem in scliola explicatione cogitatorum alteri semper liberum mari t. ut ea accipiat, uti velit, quamquam fama vera, hunc Elia hominem, cuius verbis haud credi possit. opprobrio mendacis tam propinqua est, ut termisnus, qui id hoe loco quod ad ius pertineti attingit. ab eo. quod ethicae obtingit, non pollit nisi eo ipso distingui.
582쪽
me t ap hysic e r morum in genere.
Omnia ossicia vel iuris ollita sunt, hoc est, ex cuius fieri legislationo externa possit, vel Picia virtu- iis, sue ethica, cuius talis fieri legislatio nequeat; - sed haec posteriora idcirco tantum non possunt legislationi externae subiici, quia Mem spectane. qui ut proponatur simul in ethicis est; sed vi finem' nobis proponamus, nulla legislatione externa essici potest, quoniam actus est animi internus); quamquam actionis externae praecipi possunt, quae eo ducant , etsi subiectum eas sibi pro fine proponat.
Cur vero doctrina morum, nominatim a Cicerone, diei solet doctrina de ossiciis, non vero idem de iuribus: eum tamen una ad alteram reserantur. - Caul Ta haee est: Propriam libertatem nostram ex qua omnes leges morales, proinde quoque eum iura omnia, tum officia profieiseuntur9 non nisi ex imperaritia morali, quise in enuntiatione versatur ossicium praecipiente, ex qua postea facultas alios obligandi, hoc est, conceptus iuris, potest euolui.
. II. Cum in doctrina de ossiciis homo quoad faculta. tem libertatis, quae prorsus sensibus inaccessa est, ergo quoque soluin quoad naturam humanam, ut personalitatem a determinationibus physicis liberam ut homo no umenon) et possit cogitari et debeat, ut distinguatur ab eodem subiecto, sed determinationibus Adfecta homine phaenomeno , ius et finis rursus hae proprietate duplici ad ossicium relati, quae nunc sequitur, descriptionem suppeditabunt.
584쪽
III. Cum subiectorum, quorum respectu iuris ad onseium ad iactio siue iustx sit siue iniusta cogitatur, relationes variae videantur; etiam hoc respectu descriptio fieri poterit.
RE RATIONE SUBIECTIVA DR LIGANTIUM ET OBLIGA
ad naturas, nec iure utentes nec officio. Vacata Quippe quae naturae brutae sunt, quae neque nollobligant, neque a quibus nosmet obligari possumus.
Relatio hominIs iuridiea ad naturas, quae mera officia habent, sed nulla iura.
Vacar Idae enim naturae homines larent personalitate destituti glebae addicti, et serui .
Relatio hominis iuridiea ad naturas, et iuro et offieio
Namque relatio hominum ad hominus est. Relatio hominIs iuridiea ad naturam, qua mera iura sed nulla officia hahet de. um .
Phia, quia nulla res est ex. perientiae, quae esse possit, obnoxia.
Ergo non nisi nr. a. relatio vera ac realis est ius inter atque ossicium. Cur haud etiam in no. q. deprehendatur, in caussa est, quod officium foret transscendens, hoc est, tale, cui nullum subiectum obligans externum conuenienter potest proponi, proinde relatio respectu theoretico hoc loco duntaxat ideasis est. id est . ad ens rationis, quod nobis ipsi, sed tamen non per eius conceptum prorsus inanem. Verum re spectu interno practico, fecundum, fingimus, in quo etiam uniuersum ossicium immanens nostrum in hac relatione tantum cogitata solum confisiit.
585쪽
INSTITUTIO. S81 DE DIVISIONE PHILOSOPHIAE MORALIS, UT SΥS MATIS OFF1CIORUM IN GENERE.
Dotarinti Mementaris. Methodologia. Ossieix iuris . ossicia virtutis. Didactica. Αχetica. Ius priuatum. lus publicum, et sic porro, Omnia, quibus non solum materia, verum etiam forma architectonica philosophiae moralis scientificae continetur;
Principiis uniuersalibus per initia metaphysica pleno inuestigabis.
Diuisio iuris naturae suprema non cuti subinde fit in ius naturale et sociale fieri potest, verum in ius naturale et eiulis instituenda est: quorum prius ius priuatum, alterum ius publicum adpellatur. Neque enim statui naturali haud socialis, sed ciuilis opposi tus est; quoniam in illo quidem utique potest eietas esse, sed minime ciuilis meo et tuo legibus publicis prospiciens , inde ius in illo superiori ius priuatum dieitur.
586쪽
PARS PRIOR.IUS PRIVATUM DE MEO ET TUO EXTERNO IN GENERE.
CAPUT PRIMUM. DE MODO QUID PIAM EXTERNI UT SUUM HABENDI.
f. I. IV es in iuris illud est, quocum ita coniunctus teneo . ut usus eius ab alio memet haud consentiente factus,
me laesurus estet. Conditio subiectiva possibilitatis usus in genere est possesso.
Aliquid externum autem tum tantummodo meum soret, cum mihi licet sumere, fieri posse, ut usu rei cuiusdam ab alio facto, quam tamen haud possideo. nihilominus laedi queam. - Ergo secum ipsum pugnat, quiddam externum ut suurn habere, nili possessionis conceptus varia significatione, scilicet posisessionis sensibilis et intelligibilis accipi posset, illaquephlystea, hac vera solam iuridica possessio unius eiusdemque rei intelligi. Formula: res est extra me, vel idem denotare potest, ac: res est duntaxat a me subiecto diuersa,vel etiam res in alio quodam posita, in spatio aut tempore, constituta. Tantummodo significatione superiori accepta. possessio ut possessio rationalis cogitari potest: sed in posteriori dicenda foret empirica. - Possessio
587쪽
ALIQUID EXTERN. UT SUUM HABENDI. 583 inrelligibilis si talis esse potest , possessio est με
. Posulatum iuriditum rationis prasitae. Fieri potest, ut quamque rem externam arbitrii' mei ut meam habeam; hoc est: norma, ex qua, si pro lege acciperetur, res arbitrio subiecta perse obiective) res nullius fieri necesso foret, iniusta est. Namque res arbitrio meo obnoxia est aliquid, quo, nisi phoce in potestate mea teneam, uti nequeo. Quod si igitur iuridice nullo modo posset in potestate mea ess e, hoc est, cum libertate cuiusque ex lege uniuersali haud consistere posset iniustum esset), ut ea uterer; libertas se ipsam usu arbitrii sui respectu rei illi propositae priuatura foret, eo, quod res utiles efficeret ut nullo modo uti possent; hoc est, ut eas respectu practico tolleret atque in res nullius conuerteret, quamuis arbitrium, expresse, in rebus utendis cum cuiusque libertate externa ex legibus uniuersalibus conueniret. - Cum ergo ratio practica pura nullas
leges arbitrii utendi alias quam sormales fundamento ponat, ideoque a materia arbitrii, id est reliqua natura rei, A modo arbitrio subiecta si, sibi temperet,
respeetu eiusmodi rei nullum ea interdictum absolutum
usus illius potest continere, quippe quod in pugna
foret libertatis externae cum se ipsa. - Sed res artu-trio meo subiecta est id, quo, uti libet, utendi facultate physica polleo, cuius usus in mea potentia versatur: a quo praeterca distinguendum est, eam rem in potestatem meam redactam habere, quod non solum facultatem, verum actum arbitrii supponit. Vt vero aliquid solum ut rem arbitrio meo obnoxiam cogitem, satis est, s mihi conscius sum, eam me mei in potentia mea tenere. Ergo suppositio ex anticipatione est rationis practicae, ut quamque rWm arbitrio meo obnoxiam ut meum et tuum obiectius
pollibile considerem ac tractem.
588쪽
58 DOCTR. IUR. P. I. CAP. I. DE MODO Quod postulatum dici potest lex permissiua rationis practicae, nobis potestatem faciens, quam ex solis de iure in genere conceptibus non possemus elicere', nimirum cunctis aliis obligationem iniungendi, quam alias haud habituti essent, ut ab usu Certarum rerum arbitrio nostro subiectarum abstineremus, quoniam primum eas occupauimus. Ratio vult, is in
instar principii valeat, et quidem ut ratio practica, hoc postulato suo ex anticipatione sese dilatans. g. 3. In possessione cuiusdam rei Is sit, necesse est, qui rem ut suam obtinere vult; namque nisi in Ea foret; non posset usu illius ab alio quodam sine consensu eius facto laedi; quoniam, si hanc rem aliquid
extra eam, quod cum ea minime iuridice coniunctum est, adficit, illud ipsuin subiectum non adficere possit nuc laedere. . q. Evnystio eone tus de meo et tuo exteras. Rerum externarum arbitrio meo propositarum non nisi tres esse possunt: I res corporea) extra me; αὶ arbitrium alius ad iactum determinatum praestationem ; a satus alius cuiuspiam respectu mei; secundum categorias sulsantiae, cavillasitatis et commercii inter me et res externas ex legibus libertatis. a) Equidem rem in s alio crem corpoream dicere non meam postum, nisi si, quamquam eam haud phy-sce posideo, tamen mihi liceat possessionem veram aliam nec proinde physicam) obtinere. - Sic malum non idcirco meum dicam, quia illum manu teneo sphysice possideo verum modo, si dicere queam: ergo illum possideo, quamquam illum manu mea quocumque reposui: item solum, in quo consedi, non potero meum dicere propterea; sed modo si adserere mihi liceat illud etiamnum in possensione mea teneri, quamuis locum istum reliquerim.
Is enim, qui mihi in illo casu possessionis empiru
589쪽
cas) malum e manu extorquere, aut ex cubili meo abripere vellet, respectu quidem mei inferni libertatis non Vero externi me laesurus laret, nisi haud, etiam sne detentione, in possessione mali memet possem obtinere; nec proinde has res malum et cubile) itidem haud possem meas vocare. M Prasationem cuiuspiam rei per arbitrium alterius non possum meam dicere, si eam solum dicere possum cum pacto re inito in possessionem meam venisse, sed tantum, si mihi perhibere liceat, me arbitrium alterius hunc ad praestationem ut determinem , possidere, quamquam praestationis tempus adhuc futurum videtur; promissum huius Posterioris proinde ad facultates obligatio activae easque ad mea referre possum, verum haud solum
cum promissum uti in superiori causa) iam possideo
sed etiam, cum illud nondum possideo. Ergo cogitur, ut memet tamen in possessione a possessione ad conditionem temporis adstricta, proinde ab empirbea, libere, huiusce rei esse me possim cogitare. ι Uxorem, situm, famulos omninoque personam aliam haud idcireo possum meos vocare, quia nunc, ut ad rem familiarem pertinentes iubeo aut in potestate mea ac possessione teneo, sed, si, quamquam a coactu sese liberarunt, ideoque eos haud sempirice) possideo, tamen dicere possim, ego eos per meram voluntatem meam possideo, quamdiu alicubi aut aliquando exstent, proinde solam iuridice; igitur ad facultates meas tum tantum pertinent, si et quatenus hoc posterius possim tueri.
Definitio eonreptus de meo et tuo externo. Definitio verbi, hoc est, ea, quae solum ad rem ab omnibus aliis disinguendam idonea est, atque ex exposione conceptus plena ad determinata proficiscitur, haec foret: meum externum est illud extra me.
in quo Pro lubitu utendo si impedirer. laederer sini
590쪽
586 D TR. IUR. P. I. CAP. I. DE MODO
stum esset . - Definitio rei huius conceptus autem, hoc est, ea, uuae etiam ad deductionem cius Cognitionis possibilit tis rei) lassicit sic se habete meum externum est id, in quo utendo si turbarer, laesio retieis non eam mustdeam. In vlla quadam rei externae possessione esse me oportet, si res dici mea debeat; alias enim is, qui hanc rem me inuito adficeret. haud simul memet adficeret, nec proinde laederet. Ergo cogitur, ex g. q. , Ut possesso noumenon ut posibilis supponatur, si meum tuumve externum esse debeat ; possessio empirica detentio tum non nisi possesso phaenomenon est, quamquam res, quam possideo, hic. non, uti in analytica transscendentali fit, ipsa vi Phaenomenon verum ut res per se ipsa spectatur; ibi
enim ratio cognitionem theoreticam naturae rerum, et quam late pateat curabat, hoc autem loco determinationem practicam arbitrii ex legibus libertatis spectat, siue res per sensus cognosci possit, siue etiam solum per intelligentiam puram et ius eiusmodi con-eeptus rationalis practicus purus arbitrii est legibus libertatis subiecta. Ob hanc ipsam caussam merito non deberet dici ius in hac vel illa re, sed Dium eam potius iuridice postidere: ius enim iam in possessione cuiusdam rei intellectuali cernitur; sed possessionem possidere inani voce sonaret.
s. 6. Deduetio conceptur possessionis Liam iuridicae rei
cuiuspiam externae possessionis no ument. Nunc quaestio illa: quomodo meum tuumque ex
frenum fieri potest Z resoluitur in hanc: quomodo esse possessio m ere iuridiea intelligibilis) potest y haee rursus in hanc tertiam: quomodo enuntiatio iuris synthetica ex anticipatione fieri potest 3
Omnia iuris pronuntiata enuntiationes ex anticipations sunt: sunt ea enim dictamina rationis.