장음표시 사용
631쪽
DE IURE REALITER PERSONALI. 627
tatione late sic dicta, vi tabula illa superior diuisonis
dogmaticae ex anticipatione proinde metaphysicaa iuris ut systematis, conuenienter Proponat. II.
Liber scripto calamo an typis consectus sit, paucis multisque foliis consignatus, hoc loco nihil interestὶ orationem repraesentante, quam quis signis linguae , quae sub ud spectum cadunt, ad populum rota. tat, continetur. - Is, qui ad hunc suo ipsus nomine Ioquitur, voeatur auctor. Is, qui per scriptum nomine alterius cauctori H palam dicit, redemi r :.dpellatur. Hic, si illud facit cum eius permissione, legitimus est; quodsi sine illius venia essicit, redemtor est illegitimus, hoc est, adulterinus. Summa omnium exemplorum archetypi est redemtio. Impredio librorum adulterina iure pro-- h ibit a es. ' cyriptura haud proxime in notatione tone fus uti forte figura aenea, quae ut imago, aut effigies e gypso, ut prototoma certam personam repraesentans sed toratione ad populum cernitur, hoc est, auctor per redemtorem palam verba facit. - Hiς vero, quippe redemtor, per operarium suum, typographum non suo ipsius nomine salias enim se auito.
rem profiteretur , sed nomine auctoris loquitur, cuius quidem rei non nisi ex huius mandato potestatem habet. - Atqui imprestar adulterinus redemtione sua arbitria quidem etiam auctoris nomine loquitur, sed non ex aucὸoritate mandati ab illo accepti gerit
se imandatarium absque mandato); ergo contra redem
torem ab auctore..constitutum proinde unice legitimum crimen commodi ablati, quod hic ex usu iuris sui et voluit capere et debuit surtum usus committit; ergo impressio librorum adulterina iure prohibita es.
632쪽
6a8 DOCTR. IUR. P. I. CAP. II. SECT. III. Cur iniustitiae primo statim adspectu adeo offendentis, qualis furtiua librorum impressio est, species iusta videatur, in caussa est, quod liber partim is opere mechanico corporeo versatur, quod potest effingi ab eo, qui eius exemplar. aliquod legitime possidet
proinde in itis reala locum habet: partim vero liber etiam mera oratio est redemtoris ad populum, quam huic, nullo ab auctore accepto mandato, palam haud licet repetere praestatio operae) iur peryonale . et nunc utroque inuicem permutando peccatur.
Permutatio iuris personalis cum rexit etiam in alia caul Ia, sub pacto de locatione comprehenso B. II a , in iure incolatus, materiam praebet concertationum. - Scilicet quaeritur: utrum dominus. Cum domum suam aut fundum cuipiam locatum tempore conductionis nondum elapso alii cuidam vendit, tenetur obstrictus conditionem conductionis perdurantis pacto venditionis adiungendam, an dici potest: en tio rumpit conductionem sed intra tempus renuntiationis usu constitutum 3 - Casu priori illo domus reapse onere premeretur, iure in re, a conductore
in ea domo) acquisito; quod etiam utique fieri potest spacto conditionis ad domum ipsam dilatato , tum vero haud merum pactum conductionis foret, sed tale ad quod aliud pactum ad quod haud ita multi
locatores sese adcommodauerint addere oporteret. Ergo locum habet pronuntiatum hoc: si emtio dot ductionem rumpit, hoc est, ius plenum in re dominium) uniuersum ius pensonale , quod cum eo non potest consistere, praeponderat; in quo tamen Conductori actionem ex iure personali licet instituere, ut damni ex rupto pacto orti expers prRestetur.
633쪽
DE IURE REALITER PERSONALI. 629 SECTIO INTER CALARIS
De a d quisitione i de o Ii rei externae arbitria subiectae. f. 32. Adquisitionem idealem dico eam, quae nullam in tempore caussalitatem continet, . et cui proinde mera idea rationis purae sui damento substrata videtur. Quae nihilominus vera, nec putatilia, adquisitio est, atque idcirco solum haud realis vocatur, quia actus adquirendi haud empiricus est, propterea quod subiectum ab alio quodam, quod vel nondum exstat quod esse duntaxat posse sumitur), aut, dum hoc ipsum esse desilit, aut, cuin haud amplius es, adquirit, proinde possessionis accessus in mera id ea ra. tionis practica versatur. - - Sunt tria illa adquisitionis genera: I) σι capiori, a) hereditate, a) merito ivimortali, hoc est, iure bonae post mortem famae. cuncta quidem tria non nisi in statu iuridico publico vim suam queunt exscrero, verum non modo in constitutione illius statutisque arbitrariis nituntur, sed quoque ex anticipatione in statu naturali, et quidem necessario ante k cogitari post uni. ad leges deinde constitutione ciuili ad ea cons mandas sunt iuris
Modus adquirendi usucapione. 3. 33. . Dominium alterius solum ustieapione adquiro: non per consensum illius praesumtum, nec quia, eum haud repugnet, sumere possum, eum rem tuam
dereliquisse, sed quoniam, etiamsi quis vere hanc rem ut dominus postularet, eum tamen solum possessione mea diuturna segregari, et huc usque exstitisse
634쪽
norari, atque etiam, quui tempore possessionis meae duntaxat ut ens rationis fuerit, agi licet: quamvis de actualitate eius perinde ae iure posthac certior factus fuerim. - Atque hic adquirendi modus minus recte adquisitio per praescriptionem vocatur : riam que reiectio tantummodo ut consequens illius specta lex est; adquisitio antegressa st, oporeehit. - Iam possibilitas hoc unodo adquirendi, probanda videtur.
Is, qui haud perpetuum actim possisorium rei
externae, ut suae exercet, iure, ut qui neutiquam
ex stoe, consderatur; neque enim de laesione queri potest, quamdiu titulo possessoris potitur, et etiamsi posthac cum iam alius eam adprehendit, pro eo sese declararet, tamen olim iam sese dominum suisse, non Vero etiamnum esse declarat, possessionemque sine actu legitimo continuo interruptam mansisse. Igitur non nisi actu iuridico et quidem continuo seruato do examentis adprobato, suum s bi, diu haud usurpatum cauere potest. . Fac enim: ex huiusce actus possessorii neglectione haud consequi, ut alsus quis in possessione sua bonae fidei possessionem irrefragabilem constituat, et rem, quam possidet, ut ab se adquisitam consideret, nulla omnino adquisitio peremtoria, sed uniuersa
duntaxat prouisoria cad interim foret; quoniam historia inuos igationem suam non potest a possessore
primo eiusque adquirendi actu repetere. - Prae
sumtio, qua usucapio nititur, proinde non solum ivsa licita) est ut eoniectura ac suspicio, verum etiam, ut suppositio legalis, praesumtio iuris et de iure videtur: qui actum possessorium suum documentis instruere negligit, is ius suum in possessore praesenta perdidit, in quo diuturnitas temporis neglectionis quae nullo modo nec potest definire nec debet) duntaxat pro certitudine huius omissionis adducitur. At possessorem huc usque ignotum, actu illo possessorio quamuis haud per eulpam suam interrupto, rem
635쪽
semper vindicare posse dominia rerum incerta facere , postulato rationis iuridico practicae superiori repugnati Iam vero illi, si membrum rei publicae sit, hoc est, in statu ciuili, utique potest ei uitas possessionem modo vicario) tueri, quamquam haec ut possessio privata interrupta fuit, nec possessori praesenti titulum adquisitionis usque ad primam probare licet, nequo titulo usucapionis inniti. Verum in statu naturali hic postelior iustus est, non quidem ad rem eo reapse adquirendam, sed ad sese sne actu iuridico in eius possessione conseruandum: quae liberatio a petitionibus tum quoque solet adquisitio vocari. - Ergo praescriptio possessionis vetustioris est iuris naturae.
. 34. Adquisitio hereditatis cernitur in translatione . facultatum bonorumque cuiusdam moribundi ad superstitem per conueniuntiam voluntatis Vtriusque.
Adquisitio heredis infit uti, et hereditas relicta telatoris, hoc est, haec mutatio mei tuique articulo mortis essicitur, quippe quo hicco esse des nit, ideoque proprie nulla translatio est sensu empirico, quae actus duos supponit continuos, scilicet quibus primo v pus possessionem derelinquat, et alter deinde in eam sequatur; vertim adquisitio ideatis. - Cum adqui-stio hereditatis sine dispos ione ultimae voluntatis in statu naturali nequeat cogitari, et, utrum pactum sucressorium si, an tes amentum, in quaestione, an et quomodo eo ipso temporis articulo, quo subiectum esse desinit, mei tuique transitio esse possit, agatur, quaestio: qui adquirendi modus per adquisitionem hereditatis fieri potest 3 a variis, quae esse possunt, formis tractationis illius quae non nisi in republica locum habent libere anquirenda videtur.
636쪽
L .Fieri potesti' ut ex testamento adquiratur 3 Namque testator Caius promittit vltimamque voluntatem suam Trio, illius promissi ignaro doctarat. facultates suas, s moriatur, ad hunc transire debere, ideoque, dum vivit, earum unicus dominus manet.
Iam sola quidem voluntate uni laterali nihil potest ridquam ad alterum transferri; sed praeter promi
lonem etiam acceptatione partis alterius opus est et voluntate simultanea, quae tamen hic deest; quamdiu enim Caius vivit, Titius non potest diserte acceptare, ut eo adquirat; siquidem ille non nisi, si moreretur promisit calioquin enim dominium temporis articulo commune soret, quae non est testatoris voluntas . Hic vero tamen tacite ius proprium in hereditate ut ius reale adquirit, quippe ius in re iacente, proinde haec illo temporis articulo hereditatis iacens adpellatur. Cum igitur quisque homo necessario squia ea quidem sane adquirere potest, non vero perdere eiusmodi iure utatur, proinde quoque tacite acceptet, Titiusque post mortem Cati in hac causa versetur, hereditas acceptata promissione adquiri potest, neque ea sorte interea res nullius, sed modo res vacua fuit; propterea quod unice iure gaudebat optionis, an sa- cultates derclictas reddere suas vellet, nec ne.
Ergo testamenta etiam sunt inris naturae; quae sententia vol se intelligenda est, ea fieri posse atque etiam digna esto, quae in statu ei uili eum hie aliquando inebpit introducantur. Nam sie solum voluntatis in eo vnia versalis) possessionem hereditaris eustodit, dum haee inter
acceptationem et reiectionem versatur, et proprie ad nubiam pertinet.
s. 3s Mortuum post mortem scum proinde non amplius exstat) aliquid posse possidere, absurda cogitatiolaret, s rotissim in rebus esset. Iam vero bona fama
637쪽
in meo tuoque versatur externo connato, quamquam
solum ideati, quod subiecto, ut personae, in baeret,
a cuius natura, utrum cum morte prorsus esse desinat, an etiam nunc ut talis reliqua sit, memet et possum continere et debeo, quoniam respectu aliorumi aridico, unam quamque personam solum secundum naturam illius humanam, proinde ut hominem nouinein non vere contemplor, atque ita quiuis conatus, salsam illi post mortem infamiam adspergendi, semper anceps videtur; eis adcusatio illius vera utique locu in habet proinde principium istud: de mortuis nil nisi bene, salsum est , quoniam contra absentem, qui Ahaud defendere potest, opprobria diuulgare, nisi certissime de iis persuasum tibi habeas, certe illiberale
Uita innocente et morte illam finiente hominem simam negative bonam ut suuin, sibi relictum, adquirere, cum ut homo phaenomenon haud amplius exstat, et superstites cognatos aut alienos potestatem habere etiam coram iure eius defendendi quoniam ad-cusatio haud demonstrata eos cunctos de simili tracta. tione in morte periculo exponit) eum, igitur, taleius posse adquirere, mirum est, et nihilominus manifestum phaenomenon rationis est anticipatione legisl toriae praeceptum suum et vetitum etiam ultra vitaeterminos dilatantis. - Quod si quis de mortuo quodam crimen diuulgat, quo hic, dum in vivis esset, infamis factus, aut salte in in contemtum adductussoret; cuiuis, qui potest euincere, criminationem istam de industria salsam esse fictamque, eum, qui illi malam famam creat, palam licet pro calumniatore declarare, proinde illum ipsum infamem reddere; quod illi haud liceret, nisi iure supponeret, demortuum eo ossensum esse, quamuis mortuus sit, et huic illa desensione satis fieri, etsi haud amplius exstet.
In quo quidem nos ad praesensionem vitae futurae rationesque ad animas corporibus solutas adspectui inaccessas fanatice concludere ἰ neque enim nisi de relatione pure morati et iuridico, quae in hominibus etiam in vita locum
638쪽
6a DOCTR. IUR. P. I. C. II. SEeT. INTERCAL. Nec ius partis de sensoris pro desuncto agendi huie
probandum videtur; nana quisque sibi homo necessario eas vindicat, vi non solum ad ossicium virtutis ethice spectatas verum etiam adeo ad ius humanae naturae in genere pertinentes: quo quidem nullis singularibus detrimentis perlanalibus opus videtur. quae forte ad amicos cognatosque ex hac macula defuncti .redundauerint, quae illi eiusmodi dicae potestatena facerent. - Talem igitur adquistionem idealem et ius hominis post mortem erga superstites veram esse, positum extra controuersiam vi dytur, quam
quam possibilitas illius non potest plenius exponi.
DE ADQUIsITIONE SUBIECTIVE HYPOTHETICA PER SENTENΤIAM IURISDICTIONIS PUBLICAE 3. 36.
Si modo iure naturali non statutarium . proinde tantummodo ius ex anticipatione per cuiusuis hominis rationem cognoscibile, non solum infitia commutativa, verum etiam distributiva, uti ea ex lege sua
habet, hie sermo est; in qua vi naturae intelligibiles versantur: propterea quod uniuersam rationem physicam calexsistentiam illorum in spatio et temporo pertinentem ιορ ab ea separa i s. id est bstrahimωs. non vero homines hane naturam suam pxsuere lacimus atque in spiritus conuerti, in quo statu ossetissionem per calumniatoros tuos persentiscant. Is qui eensum annis post fesso de me male dies contumelioseque dicit, iam nunc mentot offendit; namque in relatione iuridica pura, quae tota intellectuaIis est, an uni- versis eonditionibus. phylicis temporis) nosmet contin mus , et calumniator pariter vituperabilis est, ae si me uiuo eisset, non quidem iudicio caei tali, verum eo duntaxat, quod illi, ex iure talionis, epinione publica eadem hono-kis iactura infligitur, quem alii cuidam detraxit. - Ipse μι agiaras. quem Euctor in demortuos committit . qu mquam honorem de iisti minus commaculat. vorum huic modo eius partem detrahit, tamen lare ut laesio illius punitur.
639쪽
potest ex ant, ipatione cognosci, sententiam serrusta in debeat, pariter ad ius naturae pertinebit. Persona moralis. quae ius istae praeest, forum est, et, in statu muneris administrandi, iudicium rcunctis duntaxat secundum conditiones iuris anticipatione cogitatis, nec modo, quo eiusmodi constitutio
reapse instituenda sit et instrumentis ornanda quo statutis, ideoque principiis empiricis, opus est spectato. Quamobrem hoc loco non solum quaeritur: quid . per se rectum, quomodo scilicet hac de re quisquo homo per se iudicare debeat, sed: quid coram sororectum, hoc est, iuris est y Ubi tum quatuor caussas
sunt, in quibus utraque iudicia varie atque contrarie eueniunt, et tamen iuxta se inuicem possunt constare, quia ex duplici respectu vario, utroque vero, seruntur: altero secundum ius priuatum, altero ad ii deam iuris publici, - qua sunt I pactum donati nis. a commodatum. 3 vindieatio. 4 iuramentum.
Consuetum iuris doctorum vitium estsubreptionis, ut illud prineipium iuridicum, quod forum quoddam, in suam rem proinde respectu subiecti uo) aeeipiendi potestatem habet, atque adeo obligationem, ut de quouis iure uni quidam competenti sententia pronuntietur, etiam obiective, quo eo, quod per se ipsum rectum est, accipiant; cum tamen illud ab hoc maximo abhorreat. Igitur haud parum utile erit, hane varietatem specialenr
De pacto donationis. Hoc pacto donationis , quo meum, rem meam vel ius meum gratis alieno, adfectio continetur mei,
donantis, ad alium, donatarium, ex iure priuato, quo meum ad hunc per acceptationem doni transfor- tur. - Nec vero animo praesumendum videtur, m
640쪽
636 DOCTRINA IURIs. P. I. CAP. III.
met in eo velle, ut ad promissum seruundum eoor, ideoque etiam libertatem meam temere tradam, qu sque memet ipsum abiiciam inemo suum iactare praesumitur) qciod tamen ex iure in statu ciuili futurum foret; ibi enim donatarius potest memet ad faetendum promissum cogere. Igitur, si caussa ad iudicium de- serratur, hoc est, ad ius publicum, aut praesumenduin foret, donantem ad hunc coactum Consentire, quod absurdum est, aut forum in sententia sua minime respiceret, an ille libertatem, promissi mittendi, reseruare sibi voluerit, nec ne, verum id, quod certum est, promissum acceptationemque promissarii. Quamquam igitur promittens, uti sane potest coniici, cogitauit, se, si iam, ante solutionem, pronaici poenituerit, eo non posse adstringi; tamen iudicium ponit, eum sibi istud diserte oportuisse reservari, et, si haud fecerit, ad promissum seruandum vi possu adigi, idque principium idcirco sorum accipit, quia alioquin dicendae sententiae difficultra a serretur, aut plane impossibilis redderetur.
In pasto de commodato, quo cuipiam usum mei gratuitum concedo: ubi, si hoc in rebus est, paci- stentes in eo conueniunt, ut hic mihi eamdem rem xursum in potestatem meam reducat, commodatarius haud statim praesumere potest, commodantem etiana omne periculum iacturae rei possibilis aut qualitatis sibi utilis in se recipere, quae inde, quod in manum commodatarii tradiderit, oriri queat. Neque essim per se intelligitur, commodantem praeter usum rei, quem commodatario concedit detrimentum eum eo arctissime coniunctum) etiam cautionem contra uniuerissum damnum, quod inde ad se redundare possit, quod eam e custodia sua miserit, remista; sed ea de re