장음표시 사용
661쪽
praetextu male usurpatae potestatis tyrannidis violentia erga personam, quin vitam illis monarchomachismus sub specie tyrκnnicidii . Leuissimus istius rei conatus in proditione eminenti versatur, et . huiuscemodi proditor ut is, qui patriam occidere conetur parricida , non leuiori supplicio quam morte puniri potest. Ratio ossicii populo conuenientis, ut ipsum potestatis supremae abusum pro intolerabili declaratum, tamen ferat, in eo sita videtur: quodvis contret legislationem supremam ipsam numquam secus, quam legi contraria, i imo ut unuversam constitutionem legalem euertens cogitanda videtur. Namque ut eius copia esset, necesse so-ret, ut lex publica exstaret, quae hanc vim populi concederet, hoc est, legislatio suprema determinationem in se cohiberet, qua haud suprema esset, populusque, ut subditus, in uno eodemque iudicio summus imperans illius, cui subditus est, redderetur; id quod pugnat, cuiusque pugna statim in oculos incurrit hacce quaestione: ecquis tandem in hac populum inter et summum imperantem iudex sedera debeat namque, iuridice si spectaueris, semper sunt duae personae morales diuersae); ubi tum intelligitur, populum in caussa propria velle iudicem sedere. '
Quoniam ramo io principis ab imperio etiam ut abditatio regni potestatisqus --Μωνει. cum redditione illius ad populum eogitari potest . vel etiam derelictis eius. salua perissona summa, instituta. qua in statum priuatum transferatur. crimini populi, eam eXtorquentis, saltem praetextus lauet cassus nectis, aris . numquain Vern ius minimum prinei pem do administratione pri itina puniendi; quia cuncta . quae antea ut princeps fecit, ut extrinsecus iuste saeta, eonsideranda sunt, ipseque, ut sons legum spectatus, iniuste sacere non potest. Omninm facinorum horrendorum, conuertionem ex seditione comitantium, ipsa erincipis iure friuo haud pessimum videtur: namque coxitari potuit, eam a populo per me iam fieri, ne, si in vivis maneat . animum recollige re possit. popuIumque merita poena adiicere . nec proinde eam Ordinationem iustitiast punitiuae, sed solum conseruationis sui ipsius esse debeat. -ri solemnis mentem id eis iuris humani plenam horrore percellit, quem repetitis
662쪽
θ8 DOCTRINA IURIS. P. ΙL IUS PUBLICUM.
Igitur mutatio constitutionis publicae vitiosae
quae utique nonnumquam necessaria fuerit - non
nisi ab ipso summo imperante emendando, non vero
vicibus persentiscimus, simulatque quotiesciue hane scenam cogitatione depingimus, veluti sortem Caroli primi aut Ludovici decimi sexti. Quaenain vero ratio est huiusce sensus, qui hoe loco non ael tholicus est haud commiseratio, assectumque phantasiae. adflicti loco sese cogitantis ν sed moralia, uniuersie omnium iuris conceptuum convortionis Instar criminis immortalis atque inexpiabilis spectatur. illin, quo simile. quod theologi peccatum vocant. nec in hae nee in altera vita condonandum. Cuius quidem phaenomoni explieatio in mente humana ex contemplκtionibus de
se ipsa sequentibus. quibus ipsa iuras publici principia illa.
strantur. proficisci videtur. Quaevis legis transgressio nec potest Miror nee debet quam sie explicari. quasi ex norma delinquontis coiusmodi Dei nus sibi pro regula constituendi oriatur; illud onim,
si ab impulsione quadam sensitiva derivaretur, non ab eo, ut natura libria, commissum esset, nee posset illi imputari; quomodo autem fieri possit, ut subiectum talem normam eontra manifestum rationis legislatoriae in tardictum capiat. nullo modo potest explanari: sola quippe euenta ex mechanismo naturae enodari queunt. Atqui maleficus potest saeinus vel ad norinam redula. cuiusdam obieetiuae adoptatae ut quae uniuerse valeat . vel modo ut exceptionem a regula cad sese occasione data ab ea liberandum committere; postri,ori 1 o fauιummodo quum quis de industria a lego a in mia propriam transmessionem suam simul detestari potest, nequo ut legi vere o Dedientiam deneget, sed eam vitare velit; sum, lini loco vero auctoritatem ipsius legis reiicit, ius tamen valorem nou potost sibi coram ratione sua abnegare, sibi sue regulam statuit, ut contra illam agat:
igitur norma eius non solum ναεgatitio .l veru in adeo ιμιε-
aut, quod dicunt, inamareo mr, ut repugnantia quasi hosti. illat Iegi aduersatur. Quantum intelligimus, eiusmodi facinus malitiae verae Vnde nulla prorsus utilitas reduri. de0 ab hominibus fieri non potest. et tamen quamquam ut mera id ea summae peruersitatis in systemate philosophiae moralis haud praetereundum videtur. Caussa igitur horroris in cogitanda occasione principis
per rius populi m cernitur in eo, quod homictatum non nisi ut
ισrio a regula, quae istud sibi pro norina statuebat, Gri vero ut plena ι--μ principiorum rationis lanimum imperantem inter et populum qua hic, qui exsistentiam suam duntaxat legislationi illius debet, dominus illius consti. eviluo cogitari debet, atque ita violentia fronte perfricta atque ex principiis supra vis sanctissimum evehitur: quod. instar oraginis cuneta sine reditu abso bentis. ut autochi,
663쪽
a populo proinde convertendo essici potest, et quae s accidat, duntadiat potestatem exsecutoriam, non vero legislatoriam, attingere potest. - In constitutione publica, ita comparata, ut populus per vicarios suos in comitiis illi illiusque vicario comiti confistoriano legaliter resisere queat, - quae tum constitutio limitata dicitur - nihilominus tamen nullus renisus activus coniunctionis populi arbitrariae ad regimen ad certam quamdam rationem activam cogendum, proinde sponte actum potestatis exsecutoriae exserendum) sed modo renisus riegativus, hoc est,. Heusatio populi in comitiis) illique in postulationibus, quibus ad adira inistrationem publicam indigeri perhibet, haud semper obsequi concedit; potiusque, si
hoc fieret, signum seret certissimum, populum deprauatum, vicariosque illius venales et principem in gubernatione per comites consistorianos despoticum,
hos vero ipsos populi proditores eideri. Caeterum, si conuersio reipublicae semel laecesserit, nouaque constitutio stabilita, in iustitia ini. iii illius absolutionisque, subditos ab obligatione ad
nouum rerum ordinem sese, ut bonos ciues, adcommodandi, haud potest liberare, iique non possunt se
recusare, quo minus magistratui probe obtemperent, nunc potestatem tenenti. Princeps regno priuatus
conuersioni illi superstes de pristina administratione
sua non potest accusari. multoque minus puniri, cumiti ciuium ordinem rediit, et suam rei lue publicae tranquillitalcm aula praeseri, ex hac discedere, quoria a ciuitate in illo perpetrata, crimen esse nulla expiatione dignum videtur. Eil erso. quod sumas. consensionem in tales caedes reuera ex principio putat ille legali, verum prae metu vindictae ciuitatis aliquando sortalia reuiuiscenistis in populo, manare, illam quo solemnitarem tantummo-cto institutam esse, ut facinori isti poenae, proinde νaιionis DeisIis cuiusmodi homicidium haud sorct, incluceretur, qui color vero perit, quoniam ratis populi adrogatio ipso homicidio peior videtur, cum hetec principium contineat. quo emcdretur, ut ipsa regeneratio ciuitatis conuersalsiori non posset.
664쪽
66o DOCTRINA IURIS. P. II. IUs PUBLICUM.
ut aemulus regni illud aliquando recuperet, siue comversione contraria clam instituta, siue aliorum potentium auxilio adiutus. Quodsi autem hoc pollerius
praeserat, illi, quoniam seditio, qua post essione pellebatur, iniusta fuit, ius integrum manet. An vero alii in principes iure gaudeant, commodo huiusce principis perditi, foedere sese coniungendi, ut so-Ιum crimen istiud a populo commissum haud inultum neque ut offendiculum uniuersis ciuitatibus consistere patiendi, proinde quamque constitutionem in quavis alia eluitateper conuersio m consectam vi ad pristinam reuocare et possint iure et debeant, in iure gentium disputatur.
Potestne imperans ut dominus tundi supremus an debet non nisi summus praefectus respectu populiter leges considerari Z Cum fundus suprema conditioit, qua sola fieri potest, ut res externas 'ueas ut tuas habere, quarum possessione usuque postibili ius primum parabile essicitur, ab .summo imperante, ut te ritorii domino uniuersum tale ius derivandum erit.
Populus, ut multitudo subditorum, eius etiam est populus eius est), non vero illi est, ut domino sex iure reali), sed ut imperanti summo sex iure personali . - Sed istud dominium supremum duntaxat idea est unionis ciuilis, ut coniunctio necessaria dominii priuati omnium in populo sub possessore publico
generali, ad definiendum dominium singulare, non ex principiis e gregationir a partibus ad totum empirice progredientis , verum ex principio sormali necessario diuisonis fundi ex iuris conceptibus de. pingatur. Secundum hos domino supremo nullum potest dominium priuatuin illius cuiusdam fundi esse, alias enim sese person κm saceret priuatam , t Verum, hoc tantummodo populi est set quidem haudeollective, sed distributive, sumti); a quo tainen populus nomadice in potestate habitus excipiendus est, quippe in quo nullum omnino dominium sundi priuatum locum habet. - Ιpitur summus imperans nulla
665쪽
SECT. I. IUS CIUITATIS. 66 Ipraedia, hoc est, agros potest, in usum suum priuatum, ad sustentandam aulam) habere. Quoniam enim tum ex suo ipsius arbitrio penderet, quam late illa Patere debeant, ciuitas ventura in periculum foret, omne fundi dominium in potestate regiminis videndi,
omnesque subditi vi glebe adscripti, possessoresque illius, quod semper tantum dominium est alterius, proinde omni libertate priuati serui iudicarentur. - Princeps dici potest nihil proprium) praeter se ipsum, possidere; nam si iuxta alium quempiam in republica quiddam proprium haberet, cum hoc controversa seri posset, cuius dirimendae nemo iudex sederet. Sed dici quoque potest univcrsa possidere; quoniam ius imperii in populum habet suum cuique
tribuendi), cuius omnes res externae divisim sunt. Ex quo sequitur, ut nulla quoque corporatio in republica, nullusque status nec ordo esse possit, qui ut dominus landum usui unico generationibus sequentibus in infinitum) ex certis quibusdam statutis tradere queat. Respublica quouis eas tempore tollere potest, modo sub conditione, ut superstitibus damnum resarciatur. Ordo equeser ut corporatio, aut etiam solum ordo personarum singularium, praecipue honoratarum); ordo eleri, quem ecclesiam vocant, numquam priuilegiis, quibus ornati sunt, dominium fundi ad succestares transferendum, sed modo usum illius ad interim potest adquirere. Praesecturae ex una parte, ex altera bonae ecclesiastica, si opinio publica de instrumentis, per gloriam bellisam ciuitatem contra languorem in ea defendenda tuendi, hominesve in ea sacris Piacularibus, precibusque et multitudine clericorum, ad eos ab igni aeterno seruandos, impellendi, exspirauit, audacter sed sub superioribus conditionibus)tolli possunt. Illi. qui hic in mutationem incidunt, queri haud postunt, suum sibi dominium eripi; nam
ratio possessionis, quam hucusque obtinuerant, sta modo fuit in opinione populi, et donec haec perduraret, necesse fuit, valeret. Simul atque haec vero ex spirasset, et quidem etiam non nisi ex sententia eo-
666쪽
661 DOCTRINA IURIS. P. II. IUS PUBLICUM.
rum, qui eius ducendae per merita sua maximo iure gaudent, quasi quadam eius prouocatione ad rempublicam 1 rege male informato ad regem melius inso mandum) dominium putatilium cogebatur cessare. In hoc dominio fundi originario adquisito ius posi una est sumini imperantis, ut domini summi primcipis) dominiis fundi priuatis tributum imperandi, hoc est, vectigalia per aestimationem publicam, censum que rerum langibilium et portoria vel operas cuiusmodi exhibitio iuuentutis est ad militiam) exigendi: ita tamen, ut populus sibi ipse tributam imperet. quoniam hoc uno modo ex legibus iuris agitur, si per collegium delegatorum illius fiat, etiam ut pecunia mutua inuito a lege huc usque rata recedens dat ex iure maiestatis, velut in caussa, cum respublica in periculum resolutionis suae venit, licet. Quo etiam nititur ius rei familiaris publicaeque, vectigalis et politiae, quae posterior securitati ρ blicae commoditatique et decentiae prospicit, nam ne sensus dccori, ut gustus negativus, mendicatione, tumultuque in plateis, et Metore ac venere volgivaga, ut laesionibus sensus moralis, hebetetur , regimini admodum negotium leuat, populum legibus gubernandi.
Ad conseruationem reipublicae etiam tertium quiddam opus est: quippe ius inspectionis, ut illi se, licet nulla coniunctio, cuius cum salute publica societatis aliqua esse contagio possit, illuminatorum politieorum et religiosorum occultetur, sed, cum apolitia postulatur, manifestatio constitutionis eius ne accusetur. Sed perues igatio constitutionis Cui cumque non nisi in casu necessitatis politiae licet, quo auctoritate superiore in quavis caussa singulari illi potestas facienda videtur.
Praesecto supremo indirem, hoc est, ut susceptori ossiciorum populi, ius competit, hunc vectigal,
667쪽
hus ad eius populi) ipsius conseruationem onerandi, quo pertinet eura publica pauperum, hosipitia infantum amoliorum, et res missassica, quae alias benignfipiaue legata dicuntur. Scilicet voluntas populi uniuersalis ad Meselmtem sese coniunxit, quae perpetuo se conseruare d bet, et hunc in finem potestati publicae internae is subiecit, ut membra huius societatis, quae ipsa non
valent, sustentarentur. Quamobrem propter rempublicam regimen iure gaudet, opulentiores e gendi, ut alimenta iis, quibus ipsae summae naturae nocessitates desint, suppeditent; quoniam ex
sistentia illorum simul ut actus subiectionis sub tutelam curamque reipublicae ad exsistρntiam ill rum necessariam illud est, ad quod sese obstrinx runt, in qua nunc respublica ius suum constituit, ad alendos ciues suum conserendi. Id quod
autem fieri potest, onerandis ciuium bonis aut eommerciis, aut sortibus conditis earumque usuris: nomad necessitates reipublicae nam haec opulenta est sed populi, verum haud soliam collationibus volant Wiis quoniam hoc loco duntaxat de iure reipublicas erga populum sermo est in quibus sunt quaedam quaestus cupidae velut sortitiones, quibus plures egeni, publicoque dominio perniciosi essiciuntur, quam alias forent, et quae proinde haud licere deberenthsed cogendo, ut oneribus publicis. Verum hiequaeritur: utrum sustentatio pauperum symbolis ambulatoriis, ita ut suos quaeque aetas alat, an per summas paullatim collectas omninoque legata pia cuiusmodi domus publicae viduarum, nos ocomia, et ilgenus alia sunt et illas quidem non per mendicati nem , quae praedationi propinqua est, sed per irrogationem legalem essici δobeat. - Prior ordinatio illa pro unica iuri ciuitatis consentanea, quam nemo defugere possit, qui habet, unde vitam toleret, hahenda est; quoniam haud quod de legatis piis vereno
oum in , si cum numero pauPerum accrescant. homi-
668쪽
66 DOCTRINA IURIS P. II. IUS PUBLICUM.
nibus pigris paupertatem instrumentum quaestus facere, atque 'ita populo per regimen oneri inluso
Ac respenu quidem in tantum necessario aut per pudorem expositorum alendorum, vel adeo iisdem de caussis interiectorum, reipublicae ius est, populum onerandi ossicio. ut ne hanc, ouamuis ingratam, opum publicarum accessionem de industria perire patiatur Quod vero utrum tributo senibus caelibibus utriusquo sexus in quibus caelibes opulenti intelliguntur , ut iis. qui partim taman eius culpam sustinent, per aedificia alendis insantibus expositis condenda, an alio modo iure fieri possit c vix alia via fuerit isti rei prospiciendi) quaestio est, cuius enodatio, vel iure illaeso. vel moralitate salua, lluc usque nondum successit. Cum etiam res ecclesasica, quae ab religione, ut sensu interno, prorsus extra ambitum essicientiae potentiae ciuilis posito diligenter distinguenda est ut institutum cultur diuini in gratiam populi, unde hic quoque ortus est, siue in opinione, sive jn persuasione firma versetur vera necessitas publica euadat, is quoquo ut subditos potentiae summae haud adspectabia sis, cui dici sacramentum oporteat, et quae cum ciuili in contentionem possit maxime imparem Venire, considerandi: respublica iure gaudet, haud sorio legislationi constitutionali internae rem ecclesiasticam ex sensu suo, uti commodum videatur, ordinandi, fidemque et sormas religiosas ritus populo praescribendi. vel imperandi quippe quod penitus doctoribus atque antistitibus, quos sponte sibi delegit, relinqui de everum duntaxat iure negativo contagionem doctorum
publicorum cum republica politica ndoectabili, quae tranquillitati publicae perniciosa fuerit, arcendi, proinde in contentione interna, aut concertatione varia rum ecclesiarum inter se inuicem, eoncordiam ciublem adduci in discrimen, haud patiendi, quod igitur. us est politias. Certam quamdam cuipiam ecclesias
669쪽
fidem esse debere, eamque sine ulla mutatione retinere, nec se ipsam emendare illi licere, id quidem a potestate magistratus te inere se immiscente praecipitur, quod-eius dignitatem videtur; quoniam ea in re, ut concertatione scholastica, ad modum aequa.
litatis sese ad subditos demittit princeps sacerdotem agit qui illi simpliciter aperire possunt, earum rerutri illam ignaram esse; praesertim respectu interdictaoemendationis internae; - quidquid enim populus uniuersus non potest de se ipse decernere, illud quoque legislator de populo decernere non potest. Atqui nullus populus decernere potest, ut in cognitionibus ad fidem suam pertinentibus cetalustrati ne) numquam progrediatur ulterius, proinde quoque ratione rei ecclesiasticae numquam sese emendet; quippe quod naturae humanae in sua ipsius persona. proinde iuri summo suo aduersaretur. Ergo nulla quoque magistratus potestas de populo istud decernero
potest. - Ac sumtus quidem conseruandae rei eccleissastieae, ob eamdem ipsam caussam, non a ciuitato
possunt, sed ab illa parte populi, quae hanc illamve doctrinam profitetur, id est, non nisi ab coetu ferri
Ius summi imperantis in ciuitate spectat etiam
χ) distributionem munerum, ut procurationum Cum
salario coniunctarum; a d nitatum, quae, ut amplificationes ordinis sne salario, hoc est, distributiones Ioel ab superiori ad imperandum) respectu inferiorum quamuis liberorum et non nisi lege publica obligatorum, tamen ad illis obediendum ante destinatorum) actae, solum in honore constitutae sunt - et a) praeter hocce ius benignum etiam sus punitivum.
Ratione muneris ciuilis hoc loco quaeritur: an princeps iure gaudeat, cuipiam munus concessum pro
arbitrio suo nullo ab hoc crimine commisso) rursum adimendit Quod aquidem nego. Quidquid euim
670쪽
666 DOCTRINA IURIS. P. II. IUS PUBLICUM.
voluntas coniunna ponuli δe ministris suis ciuilibus numquam decaernet, illud etiam ciuitatis princeps de illo decernere non potest. Atqui populus qui sumtus ferre debet ex constituendo ministro prosecturos sine dubio vult, ut hic negotio imposito par st; quod vero fieri non potest, nisi praeparatione illius studioque per tempus idoneum continuata, quo illud negligit, quod ad addi scendum negotium aliud sibi alimenta praebens impendere potuisset; proinde ple-Tumque munus instrueretur hominibus, qui nullam facultatem ad illud necessariam, iudiciumque usu maturatum sbi comparassent; id quod fini reipublicae
proposito contrarium est, quippe quo etiam pertinet. ut quisque ab inferiori munere ad superius quae alias meris inertibus obuentura forent in adscendere possit, proinde quoque victum ad dies vitae sperare. Ac dignitas quidem, non solum ea, quae munuΕ attulerit, verum ea quoque, qua quis ad altiorem Ordinem evehitur, cernitur in nobilitate, quae, ab ordia ne ciuili, quem populus obtinet, diuersa ad posteros masculos hereditate transfertur, per hos quoque subinde ad seminas loci ignobilis venit, ita tamen, nobili loco nata marito ignobili haud rursus retro hunc ordinem impertiat, sed ipsa di ordinem ciuilem populi) recidat. - Ιam quaeritur: an princeps ΠΟ-bilitatem, ut ordinem medium hereditarium, inter se et caetexos ciues, iure queat constituere 3 In qua quidem quaestione non id spectatur, an prudentiae principis propter suam populi ue utilitatem, sed modo, an iuri populo consentaneum sit, Vt ordinem personarum videant sese superiorum, quae ipsae quidem in subditis, sed tamen, respectu populi, imperantes nati scorto priuilegiati) videantur. - Cuius quidem
explicatio hoc loco, perinde atque antea, ab hocce
principio proficiscitur: quidquid populus moles su
ditorum uniuersa) non de se ipso potest sociisque suis decernere, illud etiam princeps non potest de populo dueernero 3 Atqui nobilitas hereditate aeω sta in