장음표시 사용
701쪽
niuersalem , ea tandem secum ipsa posset conue. ire 3 Verum, si solum tactu essiceretur, ut etiam hanc sententiam pro lapide Lydio accipiendi nobis ossicium iniungeretur, hoc tamen tunc non per rationem praeceptum, sed modo per adpetitum, proinde temem pin eo acceptum foret. Sed nullum principium morale reapse, uti putaveris, in ullo quopiam latru nititur, verum re ipsa nihil aliud est, nisi metaphylia obscure cogi sata, quas euique homini in initiis rationis inest; uti praeceptorsicile animaduertit, qui periculum facit discipulum de
imperativo ossicii, eiusque usu in actionibus suis mora- Iifer diiudicandis Socratice examinandi. - Tractatio
illius technica) non semper metaphysica, neque oratio Rholastica esse debet, nisi sorte ille discipulum in ea
rmare velit philosophum. Sed cogitationi usque ad ementa metaphysces regrediendum est, sine ovibu inulla firmitas et puritas, quin ne vis quidem mouena
potest in doctrina ossiciorum virtutis sperari. Quod principium si reliqueris atque a pathologico, vel Lesthetico puro, aut etiam a tactu morali subiective practico pro obiectivo , id est, ab materia voIuntati su i non vero ab eius forma, hoc est, ab lege institueris, ut inde ossicia definias: tum sane quidem initiis
' Hsos dominae virtutis nullus locus est. Siqui- sem tactus, qua re cumque excitetur, semper moeus videsuri Sed doctrina ossiciqrugi victutis tum quoque in sonte suo, siue in soliol is fiat, siue in audit iis,
702쪽
nihil impedit, corrumpitur. Neque enim nihil intem est, quibus elateribus ut adiumentis ad finem bonum omne ossicium laciendum perducaris. - - Vt igitur maxime doctores sapientiae putatilios instar ora- euli, vel etiam ingeniorum modo de doctrina ossiciorum decernentes metaphystes taedium capiate tamen iis, qui sese tales profitentur, necessario in ossicio est, ut
ipsa doctrina ossiciorum virtutis ad principia illius regrediantur , atque in subselliis suis primo ipsi tirones 'agant.
In quo quidem merito mirandum est: qui tandens fieri potuerit, ut, principio ossicit hue usque tantopere illustrato, quatenus ex ratione pura derivatur, ru sus illud ad doctrinam felicitatis reuocaretur: ita tamen, vi certa quaedam felicitas moralis, quae haud niteretur eaussis empiricis, eo consilio excogitaretur, quae in fidimento secum ipso pugnante versatur. - Scilicet homoeogitans eum incitamentis vitii superatis suum se, saepenumero molestum, ossicium fecisse sibi conscius est, in statu versatur tranquillitatis animi et iucunditatis, quem commodo possis selicitatem adpellare, in quo virtus sibimet ipsa praemio est. - Iam patronus ευδαιμονίας, hanc voluptatem, ait, hanc felicitatem verum momentum eta caussamque, cur honeste agas. Non conceptu ossicii proxima voluntatem suam determinari.
sed ope felicitatis spe pratuliae sese, ut suum ossicium
703쪽
faciat, commoueri. - Iam vero perspieuum est, quoniam hoc praemium virtutis non, potest nisi ex con scientia facti ossicii sperari, tamen oportere ossicium anotecedere ; hoc est, oportet illum sese ad iaciendum ossi. cium sentire obligatum, antequam cogitet, neque me minerit. selicitatem ex ossicio facto promanaturam Arct. Cum aetiologia sua in orbem agitur. Siquidem tantummodo sperare potest sese fellem siue interne hexistum fore, si ossicium sese secisse sibi conscius siti vo.
rum ad ossicium faciendum tantummodo moueri podi est, si praeuiderit, eo se redditum selicem iri. At vero in hac argutatione inest quoque repugnantia. Partim enim illi ossicium seruandum est, antequam inis terroget , quae inde ad selicitatem suam redundatura sint, proinde ex ratione morali: partim vero tamen inon potest quidpiam pro ossicio agnoscere, nisi sp rare solicitatem queat, inde ad se redundaturam, pro-inta ex principio patholvico, quod ipsum contrarium est superioris. Equidem alio loco diserimen voluptatis pathologi-- a morali ad verba, opinor, simplicissima reuocaui. Nimirum voluptas, quae antegredi debet legem servandam, ut huie conuenienter agatur, patholo ea est, actioque sequitur ordinem naturae; ea vero, quam lex antecedere debet, ut ea sentiatur, in ordine est morali - - Quo quidem diserimine neglecto: αδαιμονία
prineipio felicitatis pro ελε ερονομία principio libertatis legislationis internao pro principio constiri
704쪽
7o PRAEFATIO. tuto, consequitur Vniuersae philosophiae moralis aυθανασία mors placida . Caussa horum errorum nulla alia, quam ham esti eos, qui solum se ad explicationes physiologicas adsueverunt, imperativus categoricus, unde hae leges disti. eoriae proficiscuntur, male habet; quamquam tam e meo se necessario coactos sentiunt. Quod'Vero noΨpossumus nobis enodare, quo prorsus ultra, oryem illum stum est, libertatem arbitrii , ut maxime haec eadentilaus hominis tollat animam atque eleuet, quod taliaΤ
idea in eum cadat, superbis rationis contemplativae, postulationibus, alioquin vim suam in campis aliis tam vehementer sentientis, quasi uno agmine em eati ad tuendamque omnipotentiam rationis theoreti- eae incitati, fit, ut illi ideae resistamus atque ita conceptam libertatis moralem nunc et tortasse dio assi hue . quamquam in fina nihilominus frustra impugna. i
mus, et, si fieri possit, in suspicionem vocemus.
705쪽
Priscis temporibus ethica philosophiam moralem in g qere, q ae doctrina de inciis dicta est, denotauit. Sequςnte tempore satius esse duxerunt, hoc nomen picti cuidani philosophiae moralis, nimirum doctrinas de ossiciis, quae non subsunt legibus externis, solivitat; ita, ut nunc systema doctrinae ossiciorum universalis in ius, in quod leges externae cadunt, et a uitam diuidatur, in quam nullae cadunt leges exter me; in quo quidem etiam possumus adquiescero.
Cone tur osseti iam per se conceptus eoactioni, ast ii Sero arbitrio per legem inserendae; siue externa se Meo eoactio, siue a nobis i s proficiscatur. IN rativus moralis decreto suo categorico τω simpliciter debere, hane coactionem indicat, quae proinde nota Id naturas ratione praeditas quarum sorte quoquo esse sanctae pollent generatim pertinet, verum ad homines ut naturar phytas ratione. indutas, qui Pra terea satis impii sunt, ut lubido eas facile incesser queat legem moralem. quamuis eius auctoritatem ipsi agnoscant, tamen migrandi, et vel tum, cum eam seruant, lainem inuiti set propensione repugnante faciunt, quippe in quo proprie coactio cernitur. η
υ Sed homo tamen ut ωὐανα moralis simul ceum obiectiva se, quo Per rationem practicam puram suam determinatus est. secundum humam ινα in se ipso spectat satis is sanctum sentit, ad legem internam μωito migrandam ἰ ne- suo enim ullus homo est tam perditus ac proflinatus, quin in hae transgressioue in se renisum persentisceret tuiquo ipso by Cooste
706쪽
Cum vero nihilominus homo natura libera moralid siti conceptus ossicii nullam coactionem aliam quam quas a nobis i is prosciscitur per cogitationem legis solum contineret, cum determinatio voluntatis interna Hateri spectatur, quippe quo solo fieri potest, ut ilI1 eoatilo setiamsi externa foret) cum libertate arbitrii
coniungatur, in quo vero tum conceptus officii foret ethicus.
Ergo incitamenta naturae impedimenta in se cohibent in animo hominis officii exsequendi, et partim vehementerin reagentes vires, ad quas proinde vincendas per rationemque, non aliquando demum, verum extemplo simul cum cogitatione) superandos se id neum iudicare debet: se scilicet id valere, quod lex simpliciter iubet, ut sacere debeat. Iam potentia propositumque deliberatum aduerasario graui sed iniusto resistendi cernitur in fortitudine, et respectu aduersarii mentis moralis in nobis, in virtute seu sortitudine imo rati . Ergo doctrina osset rum uniuersaIis in ea parte, quae, non libertatem externam, sed internam legibus subiicit, in doctrina officiorum virtutis ethica) versatur.
Doctrinam iuris vidimus solum ita conditione formali libertatis externae per conuenientiam cum se ipsa, si norma illius: lex uniuersalis euaderet hoc est..in iure occupari Ethica e contrario etiam materiam crem libero arbitrio propositam), 'em rationis purae,i
ipsius auersionem. in qua sibi ipsi adferre coactionem teneatur. Visum igitur i hominem in hoe trinio inuo bella fa-'bula Herculem. virtutem inter et voluptatem collocat) m iorem propensionem ostendere inclinationi magis quam Iegi obsequendi; nullo modo fieri potest ut Oxplanetur: siquidem tantummodo ea possum . quae fiunt. explicare, ipropterea quod ea ab eaustii secundum naturae leges deri. vamus i in quo vero arbitrium non Vt liberum Oogitur imus. - Sed haec coactio a nobis prosecta mutuo opposit ileiusqua necasIitatis tRmen qualitatem D eει M incompra-haniam ipsa Melarat. o p . a
707쪽
eumdemquo ut finem obiectiuε necesiarium, hoe est, homini ut ossicium, repraesentatum suppeditat. Etenim, cum inclinationes animales ad fines ut materiam arbitrio obnoxiam adliciant, qui ossicio queant contrarii videri, ratio legislatioria contagionem illarum non potest aliter impedire, quam rursum per finem moralem oppositum, qui proinde ab inclinatione vacuus, necesse est, ex anticipatione datus videatur. Finis cernitur in re arbitrio subiecta naturae rationisque , cuius cogitatione hoc ad actionem huius rei producendae determinatur. - Iairi quidem adactiones, ut adiumenta finem spectantes, non Verout Νem mihi propositum habeam ab aliis cogi possiim, sed ipse tantum mihἱ aliquid pro fine postum proponere. - . Quod vero etiam Obligatus sint, quidpiam. quod in conceptibus rationis rationis practicae inest, pro fine mihi proponere, proinde praeter rationem arbitrii determinandi formalem cuiusmodi ius conturiet , etiam materialem, finem habere, qui fini queat ex incitamentis animalibus opponi: id quidem con
ceptus laret de sne, qui per se ipse in scio st; doctria
na eius vero non ad doctrinam iuris, verum ad ethi-Cam pertineret, quippe quae sola coactionem a nobis
ἐσμ proseotum secundum leges morales) in conceptus inuoluit. Ob hanc caussam ethica quoque ut systema Inium rationis practicae purae definiri potest. - Εt fine et
clo duae partes ethices generalis flistinguuntur. Ethicam ossicia continere, ad quae facienda non queas
cphysice ab aliis cogi, inde solum promanat, quod ea in doctrina Inium versatur, siquidem eos quo habeas
ut cogare secum ipsum pugnat. Ethicam autem in doctrina stiorum virtutis cor mi, ex superiori virtutis definitione sequitur, com-
Parata cum obligatione, cuius naturam modo mon.
m auirmis. - Nulla quippe si a arbitrii determinandi ratio est, quae per conceptum suum iam sic italat.
708쪽
rnata esset, ut ab arbitrio aliorum ne ρευμε quidem posset eogi, quam ratio ad finem determinandi. Alius quidem memet ad aliquid faciendam cogere pote quod haud mihi pro fine propositum sed tantum id adiumentis ad finem alius cuiuspiamin sit, n6ἀ veto ut mihi istud pro me proponam, neque Itamen ulluni queo finem habere, ni K mihi illum ipse proponam.'Quod posterius quidem secum ipsum pugnat; in xilii' versatur libertatis, qui simul tamen haud liber vide tur. - Sed sibi ipsi finem proponere qui simul in officio fit, non pugnat; qnoniam tum memet is sum cogo, quod facile potest cum libertate eonsistere.'jQui fit autem, ut eiusmodi finis esse possit 7 Id quod nunc quidem quaeritur. Namque possibilitas conceptus de re aliqua cum secum haud pugnat nondum suffieit ad possibilitatem ipsius rei realitatem concepistus obiectivam sumendam. Exposito conceptus de sne, qui idem m. officio fit. Adsectio finis ad os scium duplici ratione cogi
tari potest: vel a fine proficiscens, norma actionum iossicio conuenientium, vel, vice versa, ab hac petet oficiscens, ad suem inueniendum, qui smul in ossicio, sh - Docyrina ostiorum iuris in via superiori, inc α', dit. Cuiusque libero arbitrio conceditur, quem finemqsbi actionis suae proponere velit. Sed norma illius sex anticipatione determinata est: vi sedi et libertas Iagentis cum libertate cuiusque alius secundum legem rvniuersalem simul possit consistere.
Quo minus homo physi eo potest, quo mRos . contra. rio morali ter per solam ollicii coSitationem cogi. eo liberior est. - Is, ut hoc utar, qui consillo satis stabiu uimoque obfirmato est, id obiectationem sibi propositam'
haud omittendam, etiamsi illi innumera detrimenta, quae inda capturus sit, ostenderis, verum ad cogitationem. Pa re illum muneri suo deesse, vel partem aegrotantem negligere, ae propolito fine haelitatio e . quainquam m xima inuitu
desistit, eo ipio liberastem suam summo gradu dem Onstrat. εquod non potest ossicii monito reustere.
709쪽
Verum thim viam oppositam ingreditum Quippe quae non . potest a finibus proficisci, quos homo issii propbonem ut postea de normis sequendis, hoc est, do bificio suo statuere possit; quippe quae rationes Horinarunt empirjcae sorent, quae non pollunt con-vptui siruiro ossicii; quippe cuius του debere o teporici) radices stilum in ratione pura sunt; uti quoque, si normae ex illis finibus qui omnes ab nimio sui studio pro seci ii capi deb rent, de conceptu ossicii proprie uullo modo sergio esse posset. - Ergo in ethica eqn eptus osscii ad fines perducet. normasque re. spectu sinium, quos nobis proponere debemus, Ox prine piis moridibus. constituet. ut in medio relinquam, ecquinam ille sinis sit. qui per se ipsum in ossicio st, et qui sat, ut talis esse
queat, hoc loco, oportebit, ut doceam, quod et qua de caulla o Ilicium huiusce generis nomen habet soli virtutis.' Cuius ossicio respondet ius quoddam, ut sadultas moralis generatim spectatum, non vero cuiuis ossicio iura respondent alius cuiuspiam facultas iuridica) xl, quem cogendi; verum haec singillatim in in iuris dicuntur. Pariter cuique obligation, ethicae respondet cone optus virtutis, sed non omnia ossicia ethica propterea officia virtutis sunt. Illa scilicet non sunt, quae non tam certum quemdam finem materiam arbitrio subiectam , quam solum formale di terminationis, Voluntatis moralis svelut actionem ossicio consentaneam etiam propter vitium fieri oportere attingunt.
Non nisi sis qui simul in ossciost, potest o tum vim
tutis adpellari. Idcirco plura sunt posterioris etiam votae
irtutes ; contra superioras non est nili vpum, omnes actiones valens mens honestae , -
Oificium virtutis ab officio ruris natura differt ut .o, quod ad hoe eoactio externa fieri moralitet potesti
710쪽
illudi vero solum pendet ex coactione libere ab nobis ipsis prosecta. - Naturis fansis finitis quae ad violandum officium ne tentari quidem possunt nulla doctrina ossiciorum virtutis est, sed solum dochrim
morum, quippe quae in aυτονο rus comitur rationis practicae, cum illa superior e contrWio simul auro. κρατιαν illius contineat, hoc est. ccin sentiam momtiae ex linperativo categorico morali recte,conclusam, posse nos inclinationes legi repugnarites superaret ita, ut moralitas humana in summo gradu suo remeri nihil possit amplius quam virtus videri ; etiatus omnino, pura a contagione omnium elateruim heterogeneorum praeter ossicii elateres prorsus vacaret, ubi tum plorumque ut Ideale cui adpropinquandum so nomina Sapientis poetice persona induitur. e. : . Hi Nec vero virtus solum tamquam habitur, atque uti libellus, quo Cochius de praemio certauit, vRIt consuetudo actionum moraliter bonarum diuturna, vis parta, definienda aestimandaque. Etenim haec nisi
in effectis sit principiorum stabilium atque in dies probatorum, velut quisque mechani litius alius ex ra ione technice practica, neque ad omnia aempora armat est, neque Contra mutationem, quam nqua irritamenta
adferte possunt, satis munita. i i. . .
Virtuti a inhonesum negatiuum in lirmἰta moralis o ut contraictorie πρυι tum, sed vitium
m - a vi Contrarie seu realiter oppositum, e regionestat, et quaestio est, non solum inutilis. verum etiam prana: an non sortasse ad magna trimina maiori animi sortitudine quam ad ipsos magnas virtutes opus videa.
tur Namque in sortitudine animi intelligimus firmitatem propositi in homine. ve in natura libertate Praedita, proindo quatenus sui ipsius potens est menta vetitur , ergo in statu hominissino. At magna erimi naversantur in parorasinis, a quorum adspectu intras