장음표시 사용
201쪽
quissimarum versionum fide evincitur, & in hisce vindiciis propalam docetur. pag. I 24. Iso. Reete habent: consequitur numerum sacr sum librorum & capitum in codice Haebraeo non
esse completum, quia integri libri, & capita periverunt. Sed ali casus iste satalis, & longe funestissimus non 1incit ad prudenter dubitandum, num codex hic in minutioribus partibus, versiculis, ac vocibus non sit alicubi diminutus an, postquam integros libros, & capita sublata fuisse non dubitatur, tuto asseritur, in caeteris, qua parte adhuc supersunt, nullam omnino labem contraxisse γ Etiam nummorum, qui praesto sunt, sinceritas in dubium jure vocabitur, ubi
fides eorum, quibus nummariae arcae custodia est demandata, eX amissione nonnullorum numismatum vacillaverit, & si quosdam nummos parte notabili truncasse convicti sunt, etiam in reliquis fraudis. 1 uspicionem incurrent; ex eo, quia nu- mi Α, Β, C, periVerunt, non per se consequitur, alios D, E, F, G, esse vitiatos, nascitur tamen gravissima corruptionem suspicandi ratio; si, dum omnes fideliter custodiendi traditi sunt, duo, tresve perditi, nonnulli vero notabili sua partes sutit corrupti, praesertim si numi ad similitudinem priorum cust, qui apud alios diligenter asservantur, formam si numis illis differentem Ostentant. Atque ita se res habet in praesenti, dum Hebrei Codices lectiones offerunt si versionibus antiquis discrepantes; unde potius exemplo isto mea firmatur assertio. Ad exemplum orationis in Pisonem sufficit dicere, etiam reliquas ejus partes vitiari perinde potuisse, & si eaedem rationes pro illarum interpolatione. aut subtractione pugnarent, sere & hanc admittendam.
202쪽
Quod de Uulgata additur, nego consequi, neque enim par est ratio, quia Vulgata a primigenia sua tutegritate numquam adeo deflexit,
ut integrorum capitum, & complurium sententiarum , quae ad factorum veritatem valde faciant, ablatione minueretur; persuadeo mihi, nullum librum, nullamve alicujus momenti 1ententiam,
quae ei primitus illata fuit, in ea desiderari. An vero plus aliquid Divinitus scripto datum sit, quam Uulgato Ecclesiae Codice inde a primis
saeculis comprehendatur, ab illius quaestionis deci- fione pendet, qua examinatur, num libri, quorum in scripturis mentio occurrit, & si V. Titsint. jam ante tempora Christi pridem, si vero Ν. I xi, jam ante I 6. adminus iacula amissi iunt, Divinam habuerint Originem, & authoritatem y eccur non sed non est hujus loci; affirmo, Ecclesiae Christi Divinitus nihil plus esse relictum, ct tamquam posteritati transmittendum communicatum , quam quod vetere Itala, & exinde Vulgata editione nostra continetur. Si fuerunt libri alii Divini, non tamen velut depositum posteris tradendum Ecclesiae sunt commassi; & quia Vulgatae originarie non inserebantur, haec illis carens illatae corruptionis nequit insimulari. Est praeterea quaedam inter Versionem, &apographa distinctio: ut versio sit proprie authentica, non est necessarium, ut cum autographo in mere accidentalibus, & minimis conveniat, cum hoc lape moraliter sit impossibile, nec enim semper verbum verbo aptum reddi potest, maxime . quando translatio fit e lingua mortua, cujus vitas non amplius viget: ut vero apographum in eadem lingua ex autographo desumptum proprie sit authenticum, verba verbis, sententiae. - Μ 3 sen-
203쪽
1ententiis exaete debent respondere; quomodo ergo apographa Hebraeorum dieemus proprie authentica, si insuper pluribus capitibus, & m joribus etiam partibus librorum sunt truncata Porro ex quo Vulgata habet errata quae lim leviuscula, non sequitur nec in gravioribus ei certam fidem elle habendam, quia non in leviusculis, non in singulis vocibus, 1ed in gravioribus rebus naeta est Ecclesiae approbationem, &ne una alterave syllaba, aut Vocula corrumpatur in exemplaribus etiam copiosissimis, praecaverinulla humana industria potuit, ned ad Dei providentiam istud pertinebat ; a1t vero ne in gravioribus, in quibus usu, & decreto Ecclesiae constat este probatam, corrumpatur, ab Ecclesia quidem omni tempore est vigilatum, a Deo vero lassicienter proVisum. - Stat itaque inconcussum, hymnum trium puerorum non minus elle verbum Dei, quam sit Psalmus quiscunque, stat inconcullum, partium istarum veritatem totidem niti argumentis , ac deutero - Canonicorum librorum, nempe jam ante Sr Hieronymum in catalogo Divinorum librorum reliquo corpori adhaesisto, a tempore,
cujus . initium ignoratur, legi in ollicio Divino, a Ρatribus prope omnibus ut Divina haec omnia laudari, proponi a Conciliis, fuisse a Graeca quο-que Ecclesia nunquam non probata, quod apud Theologos. & scripturae interpretes uberius de- duetum invenies. Juverit Concilii IV. Toletani in Hispaniis an. 633. a 72. Eppis. 6. Metropolitis, priesidente S. Isidoro Hispalensi, celebrati ex actis Conciliorum edit. Paris. III 4. Tom. ΙΙΙ.pag. 584. Canonem XIVum adducere, latum ad-
ersus Sacerdotes in Oilicio Divino negligen
204쪽
tiores. H mnum trium Puerorum, quem Ecclesa Catholica per totum Orbem difffusa celebrat, quidam Sacerdotes canere negligunt, proinde hoc S. Concilium insiluit, ut per Omnes Ecclesias Hispaniae, vel Galliae idem decantetur, Communionem amis uri, qui N antiquam huyus h mni consuetudinem, nostramque definitionem excesserint. Ad hymni istius publicum in omnibus Ecclesiiss usum Rustinus quoque mox laudandus patentibus Verbis proUocat. . Agitata est 1ee. Illi initio hec quaestio testudisputationum sat magno: extat Julii Africani ad Origenem, cui velut antiquo orbis Christiani magistro in sit vestionibus circa authentiam scripturarum exercitatissimo. deferendum est, & vi, cillim Origenis ad Julium Africanum epist0laΟΟ Origenis Tona. Ι. edit. Venet. I743. pag. II. data anno aere Vulg. 228. aut ex aliorum supputatione I a. annis tardius; duabus his epistolis nihil est apud Veteres hoc in genere cele-
ulius Africanus dicebat, se antehac historiae Susanive gnesoleta germanitatem ) credidisse, sed re maturius perpensa, miror, inquit , qui te latuerit, hanc libri partem esse spuriam,
ae mox ea profert contra hane historiam argumenta , quibus validiora nee recentior aetas protulit; videlicet, cum non sit in Hebraeo, serius tantum adjectam else; occurrit Origenes: Non rePugnat, quominus haec hytoria contigerit, bquae libidinose simul, re crudeliter adversus Susannam seniores perpetrarunt, ea quidem providente Spiritu scripta funi, sed Postmodum a principibus Sodomorum clam sublata; cum multa alia celarint, nihil ergo mirum,
205쪽
s Susanna etiam, cui libidinose seniores ins-diati sunt, hytoriam licet verant, ii, qui a
Proposto illorum non multum aberant, sustu, rati Ihnt, o subtraxerunt e scriPturis. Obvertit Africanus stylum a Danielis stylo differre; regerit origenes, hoc sibi prorsus non videri. Instat Africanus: Danielem non prophetasse ex inspiratione: replicat origenes, secundum Ρaulum ad Hebr. I. multifariam, multisque modis Olim Deum in Prophetis locutum. Rursus opponit Africanus, circumstantias 1cripti, & historiae hujus non satis iapere gravitatem scrip curae. Responsum accipit, vanam ella hanc objectionem, sic namque & alios 1cripturae lippos ludibrio exponi, uti duarum mulierum hi-horiam 3. Reg. 3, I 6. Lemum ad etymologiam, originem Vocis,
ex qua ipsa componituo seu potius illam Schini, & prini, lentisci, & ilicis arborum) paronomasiam agnominationem, scitam allusionem, ut vox paene 1imilis sit, res significata tamen diversa recurrit Africanus, quae ostendat primitas non Hehraice, sed Graece tantum hanc ex- ititisse narrationem o . Sed levi negotio ab
potuerit., non est arduum assequi; In Chaldaico voces schin, & prin ponamus Praeextiti fle, quas Gra pus interpres videns allusioni etiam in Graeco congruere , hujus linguae terminatione donatas prout etiam alias fieri consuevita retinuit. Nimirum quando Daniel unum accusantium interrogavit, C. I3. V. 54. sub qua arbore vidisset Susannam cum ladolescen
te concubuisse, reposuit sub IDhin, seu quia schva olim mutum fuit, ct in ore Iudaeorum nec hodie '
206쪽
Origene resutatur, ea, quam postmodum ipse quoque Hieronymus 1uam fecit, responsiIone: cum Originale perierit, proferri non polis, indubie tamen talem extiti1se in Hebraeo 'allusionem, Graecum autem ver1Orem arbores sibi notas ponendo, Graecam excogitasse, & apposuisse
sonat, schin. , veI schinhu, aut si inhia, dumetum fuit: vel signini sepes, vel Dehim: Iub ramis, S Irouaibus; apte retaliat Daniel: Angelus Dei Iachen, vel
1achinata, h. e. scindet te mCaium, nempe 1epar do animam a corpore; sachan enim valet scindere cultro, vel gladio, & sachiis, vel Iachen apud Hebraeos,& Chaldaeos Prov. 23. 2. est culter, vel gladius; tam bene hic allusio fieri potuit, sicut ηpud Rabbinos, quia sachana etiam periculum significat, ex pari concinnitate proverbio dicitur: sachen he ad sch M D-chanah , h. e. gladius, vel culter in manu stulti estres periculosa. Alter seorsim interrogatus respondit generice, se eos vidiste 1ub arbore peri, seu p'Ut h. e. Ductifera, addito nun haemantico, vel Chaldaico pris; Daniel denunciat illi: parar, comminiait, fregit minutim, seu potius param: fait, rupit, discidit, Αngelus Dei te baprim, discindet, vox prima Chaldaeis , & Rabbinis scissionem, seisturam denotati adeo que valde prona est allusio. Hieronymus ita dilucidat: se Cujus rei ut etiam in Latino fit allusio nos intelligentiam no1tris hanc possumus dare : ut verbi gratia dicamus de arbore ilice dixisse eum: illico pereas: & a lentisco ,: in lentem te comminuat Angelus; vel; non lente pereas, aut lentus, id est: nexibilis ducaris ad mortem; sive aliud quid ad arboris nomen conveniens. ,, Praefat. in Daniel. Recte: neque enim res significata variatur, ut si Lηtinum: multum fellis parum mellis: Hungarice reddas: sok urom, keves orom. In simili casu Jonae C. 4. v. 6. k ajon Hieronymus hederam, Io. Nolo yyntan, h. e. cucurbitam reddunt; Lutherus jub sibi
207쪽
paronomasiam. Sive arbores pro arboribus posuis-1e, ut lusum Verborum, quem ferebat textus archetypus, servaret: prinos prisei b. e. ferrate discindet: Schinos fohfei h. e. scindet te
medium Angelus Dei. Invenerunt, quod re- sponderet Hebraicis a e nominativis, ut PQ us nos quoq*e Graeci eos imitari. ΡOrro 11e ar-gUmelltatur Origenes: vide, ne partem libri Isther quoe in Hebraeo non extat, legitur itamen in TO. N Theodotionis versone, ref- CienteS , exemplaria damnemus, quibus Eccle- sor omneS utuntur, notrisque fratribus in usam legem ponamus, cogentes eOS, ut sacrOS,
qui illis proe manibus sunt, lidros abiciant,
Iese Jua oris' conformaturi, purumque Dei νerbum
no: tinter Linden transposuit, h. e. filia, idens in margine : meil der Baum Schinus uias Deut-
schen nichi bellaniit, hat man einen anderia daturnelimen inusten. Nobis prinus, seu ilex suibus gratissima glande quercus est, Schinus autem, RU .len ii seus juxta Calmetum arbor altitudine quercuS, Or- nata soliis sorbo similibus, & Odore terebinthi, Perpetuo viret, in insula Chio restare quoddam genuS,qnod mastiche vocatur, odoriferum eXsudans; nota est in Ρerside, ubi haec Daniel scribebat, arbor schina Procera, & rectissimo surgens trunco, lentiscus Uero anibi crescit ad staturam mespili mediocris; prout Graeci authores describunt lentiscum, magis est thainnodes phyton fruteX, ex quo dentiscalpia fiunt,
seu cuspides dentibus repurgandis propter vim adstringendi valde accomodae, qua de causa effeminati Schinotroges dicti sunt, quod lentiscum roderent adnitelam, alboremque dentium. Erasmus in Prov. Haee, vel illa arbor fuerit, ad veritatem faeti interest . nihil, quae salva manet, seu haec, seu illa arbor PO natur, neque enim ab arboris pendet denominatione.
208쪽
bum ab his in delibus accepturi; esset hoc magnum ignorantior , atque imprudentior argumentum. An etiam providentiae, quin in sacris scripturis dediti omnibus Chryti Ecclesiis
oedificationem, curae non Derunt empti pretis, pro quibus Christia mortuus est δ cui licet Ilio non pepercit Deus i a charitas, sed pro nobis omnibus tradidit illum, . ut cum ipsis Omnia nobis donaret 8 argumenti vis in eo est: Ecclesiam in recipienda hac scripturae parte decipi non posse , hoc enim Christi meritis, S charitati Ρatris deberi, ut Ecclesiae non falsitatem, sed omnia ea donet, quae sunt Veritatis. Vide, ne
imprudentes, inscientes abrogemuS exem
plaria , qua habentur PQ in Ecclesiis f pro- . Vocat ad Usum Ecclesiarum, & traditionem. Ad
haec considera, an non bonum se meminisse . illius dicit: . non tranFOnes terminOS antlyuOS, al. aeternos quos posuerunt antecesssores tui.
j judicum continebant vituPerationem, quin Cunque Potuerunt, sustulerunt a cognitione Po- Puti , quin quidem fervantur in arcaniS, RpOcryphis, quasi dicat abditis, usui publico non expositis. Revera auctor Sepher Iuchbasin seu libri prosapiarum, qui continet historiam Ecclesiae Judaicae ab initio, mundi usque ad tua tem
aΠ. Chr. I 58o. liistoriam Susannae exhibet apud Josephum Volsin observ. in prooemium Pugionis fidei trioll. Tom. I. pag. I 25. quo asser tum Origenis firmatur. Etiam auctor Judaeus Orationis panegyricae in Machabaeos fratres, qu ed osepho historico tribui solet, clare testatur, hi-
209쪽
storiam eum Danielis in specu leonum, tum puerorum in fornace, esse partem Scripturae S. apud Natal. Alex. Suppl. Tom. I. pag. 54. Additorigenes, etiam I obire, Iudith libros He-maice aservari in arcanis, a. quibusdam ψ-rum Iudaeorum mihi renunciatum est. Exemplis e variis Scripturae locis adductis declarat, talem a Judaeis factam esse depravationem, jam mentio pressa ab illis nonnulla, jam inserta quae-Piam , quod quidem fortasse conjulto per dolum foetum 6t a Iudaeis, quibusdam non decentibus Scriptura injectis dictionibus, ut toti fides
ab garetur. - - In multis quoque aliis sanctis
libris inuenimus alicubi quidem plura esse apud
NOS , quam apud Hebraeos, alicubi νero Pauciora , exempli causa, quoniam non omnia s. mul possunt comprehendi, aliqua tantum ProFO
Epistolam hanc Origenis Hieronymus doctam appellat, universus Christianus orbis laudibus effert, quam Eusebius L. 6. Hist. C. 23. his verbis commendat se Epistola fertur Africani, quod historia Susannae ficta videatur, & aliena a scriptura Ρrophetica, dui Origenes magnificentissime rescribens asserit, nequaquam Judaeorum commentis, & fraudibus auscultandum, sed solum hoc pro vero habendum in scripturis Divinis, quod o. Interpretes transtulissentinam id esse solum, quod autboritate Apostolica confirmatum est. ,, adduco hoc testimonium post alios, nec tamen invenio apud Eusebium cit. l. sed compendiosius C. g I. ubi Eusebius loquitur de Africano. De cetero ex verbis Origenis in hac epistola possitis aperte conficitur, historiam Susannae, si aliq3 in Hebraeo non amplius extantes
210쪽
tes partes scripturae olim controversas ipsum acceptalle, & habuisse non solum tamquam veras,& utiles, sed omnino velut Divinas , & quidem
F) Obetas inter alia significat veru . olim adhibebatur in operibus Authorum in signum reprobationis, ut praepositum versui, aut sententiae indicaret, talein fententiam, aut versum este subdititium, aliena manu posterius immissum, nec spectare ad originalem authoris textum, vel saltem esse superfluum, &non necestarimn ;i hinc Obelisein jam Ciceroni L. q. Epl. usurpatum, vertibus configere, Hieronymo jugularer est eXpungere, vel eXpungendum declarare: Hesyclitus vocat virgulam Homeri vertibus appositam rabdon tois Homeru stichois peritethemenon S. Isidorus Hispalensis in Hispania Eppus. non tantum Graecis, & Hebraicis literis egregie institutus, sed etiam etymologiarum, & signorum istiusmodieX professo gnarus ita definit: Est virgula jacens, apponitur in verbis, aut sententiis superflue iteratis, sive ubi lectio aliqua falsitate notata est, ut quasi sagitta jugulet supervacua, & falsa confodiat: sagitta enim Graece obelos dicitur. Quoad formam, & situm apud Hieronymum in emendatione Psalmorum est virgula horizonti parallela, seu recth jacens - cum duobus punms uno superne, altero inferne . positis, praefiXa Voci - - , quae non est in Hebraeo textu, sed tantum in TO. virali versione reperitur, post vocem illam duobus punctis tali situ appositis, ut unum alteri superponatur, seu immineat, nempe more nostro; asteriscus vero h. e. stellula est quasi crux decussata X, uti in Mathesi signum multiplicationis. vel M: cui, ut stellae radiantis speciem exhibeat, nonnulli putasta immittunt, indicio est, vocem, cui antepouitur, vel etiam plures voces usque ad duo pundia, quae, ut mox dictum, hic