장음표시 사용
221쪽
serere. Alioquin ex es, quod asserui, Por-ρbrium contra hunc PrOPhetam multa dixi se, vocavique --ε rei teseS Methodium, Euqe-hium, b Apollinarium, multis versuum mi
libus ejus vesanioe r Ponderunt, me accussare poterit, quare non in Proematiuncula contra
libro μγ rii scri erim. Quasi dicat: Cum
Judaeis non sentio, eos tamen fusius refellendi locus tum, quando ex eorum sententia in prologo locutus sum, non erat. Identidem ingeminat, non eile suae intentionis, per Versionemali tuid innovare, sed unice Christianos ad versus Judaeos ex ipsis fontibus praemunire. Mihi non licebit ad confutandos Iudoros etiam ipsa exemplaria vertere δ ut, si quando aduersum eos Chrisianis disputatio est, non habeant subter
iugiendi diverticula, sed suomet fotissmum
mucrone feriantur. Reytituat mihi Deus in tuturo mercedem, qui Ob hoc in peregrinoe linguae eruditisne fudavi, ne Iudaei de falsitate scri turarum Ecclesiis ejus diutius insultarent. 7O. Viralem suscipit, & veneratur, modo a mendis tardius illapsis repurgetur si Si 7O. interpretum pura, ct ut ab eis in Graecum versa est, editio permaneret, superflue me Chromati
Episcoporum sane tissime, atque doctissime impel
leres, ut Hebraea tibi volumina Latino sermone transferrem; quod enim semel aures hominum occupaverat, & nascentis Ecclesiae roboraverat fidem, justum erat, etiam nostro silentio comprobari, nunc Vero cum pro Varietate regionum diversa serantur exemplaria, & germana illa, antiquaque translatio corrupta sit, atque violata ,, &c. Praef. in L. Ρarat. obserUat mendas transscriptosibus, non o. viris attribuendas
222쪽
ETe se Nee hoc o. interpretibus, qui Spiritu S.
pleni ea, quae Vera fuerunt, transtulerunt, sed scriptorum culpae adscribendum, dum de emendatis inemendata scriptitant. se Ad Domion. &Rogat. Item Comment. in C. 3O. Ιsa. in C. s. EZech. se contra Io. versionem profitetur nihil locutum, utpote quam & verterit, & in conventu fratrum edisserere 1oleat, quasi vero ideo Hebraica transferret, ut, quae ibi non leguntur, rejiciat. id vero a se etiam laboriosius amolitur L. 2. Apol. adv. Rufi praef. in libr. Psal. In
iis, quae addita iunt, I . non verba consideranda, sed sensus, ad quem Io. de suo nihil addiderunt, licet verba quaedam, quae in Hebraeo
non sunt, adjunxerint. si L. de Opi. genere Int. Cum autem vulgata IO. viralis versionis exemplaria aevo ejus varie fuerint corrupta, addit seqΠentia: ,-Ea autem versio 7O. quae habetur in hexaptis, & quam nos vertimus, . ipsa est, quae eruditorum in libris incorrupta, & imma- . culata Io. Interpretum translatio reservatur. Ab hac quidquid discordat, certum est etiam. ab Hebraeis codicibus discordare.,, Unde, quando viralem repudiare vir sanctus videtur, errata teskoines h. e. Vulgaris editionis tantummodo censendus est rejicere, minime autem illa capitula, quae haec' verssio praeter Hebraeum illius aetatis
Ρostremo: singularis illa veneratio, qua in Ecclesiam ferebatur, pro Hieronymo facit, ut credamus, huic in hoc negotio maximo, plus,
quam Synagogae detulisse: exemplum in libro Judith praebuit, dum hujus ex Chaldaeo sermone in
Latinum translationem postulantibus, etsi apud Judaeos in canone non contineretur, illico ae-
223쪽
quievit, eo, quod librum hunc a Niemis ΡP. receptum fuisse intellexit; -Sed quia hunc librum
Synodus Nicaena in numero sanctarum script rarum legitur computasse, acquievi postulationive1trae. Accedit ab Hieronymo quaepiam nihilominus aspera de VII. deutero-Canonicis V. imo,& Ν. Tti libris enunciari, pag. ITO. quos tamen pro Divinis habuille adversarii pro certo habent. Ex quibus Omnibiis c fici videtur, Hieronymum quoad controversa haec fragmenta non cum Judaeis , sed cum Ecclesia Catholicq sensilla, neque voluisse traditioni contravenire. ponis: Saltem fragmenta Estheris Hieronymum pro verbo Dei nunquam agnovisse, sic enim loquitur: Librum E heris variis translatoribus conflat esse vitiatum, quem ego de
Archivis Hebraeorum revelans, verbum e verbo
pressius transtuli; quem librum editio Culeata lacinioss hinc inde sinibus quaedam MSS. funibus, alia finibus ferunt trahit, addens ea,ffuse ex tempore dici poterant, ta audiri. Si- ut soli tum es scholaribus disciplinis sumpto themate excogitare, quibus verbis uti potuit, qui
injuriam pessus es, vel ille- qui injuriam iecit.
Verum hinc illud unum recte deducitur, ejus, quae ex editione γ. Communi expressa,& nondum ad puram Hexaptarem exaeta erat, Veteris Baloe varias lacinias, & mendosas, ac superfluas translatorum additiones ipsum rejecisse, editionemque suam novam ab iis liberasse, quod optime factum; namque inanibus hujusmodi adjestiunculis exemplaria complura sae- data fuisse, patet ex MS. codice Sangermanensi, qui Vulgarem, seu Italam ante S. Hieronymum usu receptam compleeti videtur, ubi tum
224쪽
alia, tum C. Ig. versum sum narratiunculis infercit prolixioribus. Aliud vir Sanetus judicavit de iis additionibus, quae hie in quaestionem vO-
cantur, quas religiosius servandas ratus, in calce versionis suae apposuit, simul notans, quem locum in Graeco textu tenerent, inquit Calmetus. Et Fero fuerint ante emendationem Hieroumi quadam Vulgatae exemplaria sic depra-Vata , postquam tamen vetustas, & labor Hieronymi vera a falsis discrevit, hodie aliquid demere , vel immutare haud est integrum. Si tamen haec, aut similia Hieronymi ver ba contra id, quod proponit Ecclesia, sonare contendis, dum ille Apostolos Io. versoribus praetulit, ego ipsi Ecclesiam, cujus in interpretandis scripturis maximus Doetor, filius tamen erat, fidenter praesero; quod ut sacerem, ipse me docuit, dum ad Damalum scribens, omnem qui extra hanc domum agnum comederit, prophanum dixit. Si Hieronymus aestu disputationis, dum potentius impugnaretur, susceptumque laborem suum defendendi gelo, aliquid decreto Concilii, quod jam habemus, minua cohaeren4 locutus est, semper mihi aliorum Patrum potior erit authoritas, ex quibus loco omnium, quia eos adferre longum soret, sit Augustinus; quidum ex C. I 60 Estheris textum adduxisset, concludit: Hoc verum esse non conjectura Jubpicamur humana, fed evidentissima Diuinarum scripturarum authoritate dignoscimus. Susannae autem historiam serm. 343. ultimae edit. Ρaris. his verbis proponit: Divinae Doliones, eae sancta oracula Dei, quae insonuerunt in auribus nostris, nidum faciunt in mentibus nostris.
Audivimus de Susanno lettionem, oedificetur
225쪽
pudicitia conjugalis - - conscripta sunt verba ejus, qua habuit in paradiso, hoc es, vir
dario suo. Ρlane Iron poterant esse controversa hujusmodi loca scripturarum in nobilissima Α- fricanorum Ecclesia, si Hipponensium Episeopus
tam aperte loquitur. . Bene iterum in rem meam Calmetus: licet in multis desint exemplaribus multijugaque sit varietas, nec tamen Iure quir in jusspicionem
reuocaνerit tamquam minime Canonica fragmenta illa, quae in nestris uibliis pli capitis
Iolui versiam 4xum ad exitum usque libri leguntur. Ecclesia, EI' PH in tot exemplarium, Nadditionum Darietate satis dytinρνere noverunt,
quid Deitimum, quid verum, Es Dei amatuaictatum esset. Namque in hisce secus interminabilibus ob- .scuritatibus, atque ortis inde distidiis, tutissima, brevistima, nec admodum laboriosa via est assequendae- veritatis, Ecclesiae traditio, quam solam aliquid novare volentibus, velut clypeum antiqui semper opposuerunt. Bene Richardus Simo. Dius: Fieri nullo modo potest, ut libri Divini e limentur, nisi ex notionibue, quaδ de religione invexit traditio. Nihil certi de religione assirmare quempiam polle, nisi traditionem cum scripturis conjungat; ex vetusta hac Christiane religionis epitome dissicilia Bibliorum loca interpretanda esse, propterea Patres Conc. Trid. prudenter jussisse, neminem adversus unanimem Ρatrum sententiam sacras litteras explicare. Hist. Crit. procem. Extitit perpetuo in Ecclesia quadam religionis I no is, a scriptura non Pen
dens , ad quam redigendum est, quidquid inscriptura obscurum es; ordinem hunc secuta sunt
226쪽
sunt Concilia in decisonibus, in quibus Episcopi narrabant idem in suis Ecclesiis receptam. Non est visum imis, confugiendum esse neces
sario ad Grammaticos, re criticiar. PerisOῖ, ut locus aliquis Bibliorum drocilis explicar tur. Hist. Crit. L. 3. C. IO. pag. 4OI. Oecurrunt nihilominus, atque ex ipsis sanio
ris Critices regulis fragmenta haec repudia- , ri
q) Critica non utique ad corrigendum Dei Verbum, sed ad illud, quantum quidem possibile est, ab omni humana admixtione liberandum adhibetur, ut sacrae litterae, prout a Spiritu S. sunt dictatae, nativae suae reddantur integritati; quod ubi fit, non in dictata Spi- ritius S. absit) sed in salsariam manum haec dictata
temerantium, aut horitas eXercetur, & fortuitae corruptelae praecaventur. Ego vero de Criticis nostri temporis, ut candide eloquar, quod sentio: Hodiernae Critices principia magna sunt reEhe interpretationis adjutoria, nec exiguae in secretione veri a falso titili tatis, non tamen absolute necessaria, e quibus, nisi moderata sit eorum applicatio, haec incommoda nascuntur haud toleranda.
I. Quia Critiees hujus adminiculo plus se e flecturos , quam Ecclesiae magisterio, sibi vane persuadent homines praefidentissimi, dum Ecclesiam supremum judicem
statuere renuunt, in hujus locum, ac dignitatem criti- con sufficiunt. 2. Invehunt novas, sicut placuerit, eXplicationes, vocum ambiguarum significationes, quas libuerit. 3. Instaurant, reconcinnantque fontes, & versiones
illa stilicet Dea dirigente . quam nullibi existere, nisi in cerebro humano, certi sitimin est. 4. Si e religionem in scripto Dei verbo fundatam non a scriptura, sed humanis in scripturain commentis, id est: sallacibus opinionibus pendere. 5. Supremam, ac inviolabilem scripturarum dignitatem, verum que sensum Criticae, & Grammaticis regulis submitti.6. . Quia
227쪽
ri debere e recentioribus Lud. Capellus, subacti alias judicii eriticus, resormatus, ct alii: ex antiquis apud Hieronymum praef. in Daniel. Judaei
6. Quia haec Critica olim eXculta non fuit, veterum' authoritatem, quippe tam salutari medio destitutam sulaeque haberi. . 'T. Nec in unanimi Patrum expositione, nec in Ecclesiae definitione, nec in se ipso quempiam circa scripturarum. sensum acquiescere poste. 8. GeneraIem quamdam in scripturas incertitudinent& scepticismum invehi. 9. Loco Divini sensus humani ingenii partum on
IO. Demum quod Ecclesiae negatur, jus sensuin scripturarum declarandi, alia via, sed indirecta, sttortuosa privato cuivis homini concedi. Sufficiat; aliis praetermissis in triste exemplum aD ferre, quae Ρater Hermannus Goldhagen Tom. I. Vindiciarum in scripturam Ρraef. pag. 24. sic eloquitur. ,, Cuna dolore, ac luctu videmus, a magnis hodie inter Protestantes litteratis. vocryphi . ejus, quod in authoritatem 1cripturae admitti non debet) notionem ad plures etiam libros prolocanonicos, aut insignes
eorum parteS eXtendi, inrano non plura tantum Vocabula, sed integras quoque sententias , siqua dissicultas, Vel varians lectio eos assiciat, a libris canonicis resecari, & extrudi: fatis est nominare Cel. apud Hallenses Joan. Sal. Semlerum; & Cel. apud Goet- tingenses Joan. Davidem Michaelis, quorum prior
libros non lios etiam prolocanonicos a Canone EX cludit, aut longas in iis pericopas, bene multas seu . tentiaS, multo plura vocabula eXterminat; posterior
in orientali sua Bibliotheca, primi Evangelii, seu secundum Matthaeum prima duo capita partem esie Evangelii negat, apocryphis adnumerans, in quibu Stamen palam est, gravia repgionis Christianae momenta contineri; in rejicienda a Can qne Apocalypsi, quam tamen heterodoxi neutiquam dμbitant esse Theo- pneuston, Semlero, in Estheris libris, licet prolocanOnico, repudiando Oedero consentit, additque, adhue
228쪽
te tribus pueris , ut in Cam/no oeytuantis incendit' nietro luderent, N per ordinem elementa omnia ad Dei laudem Provocarent. Ρraeterea:
non magnum fuisse in Daniele Divinoe inspirationis indicium, draconem Ossa Picis interje-eyum esse , vel Sacerdotum Belis machinas deprehensaδ, quoe magis prudentia solertis viri, quam Prophetali Spiritu essent Perpetrata. Νeecesiliat, qui observent, etiam Chronologicas difficultates nonnisi rejestione harum partium tolli. Sed in vanum abeunt haec omnia: ubi enim Deus vim urendi igni eripuit, seu naturalem ejus proprietatem, ne in Vicina corpora ageret, impedivit, idem erat, atque nullOS ignes per-
. sen- pro Lutherano a suis habendum esse eum, qui Estheris librum Canonicum este negat, aut Omnium apocryphorum pessimum judicaverit. Orient. Biblioth. et par. pag. 9. In scrutinio de Canone scripturarum ad 'audicinna Synagogae, vel Ecclesiae Christianae male provocari assirmat, exquiri debere sensum Judaeorum Christo, .& Apostolis coaevorum, cupere se eruditum aliquem Judaeum de his audire, qualis nunc Berotini esset Moses Mendelsonius. Sciliceti totum Iudaeorum synedrion, Omnes Patres, & concilia omnia, universa Christi Ecclesia, quotquot ante nOS ViXerunt vetereS, aberrarunt, & quidem per duo de viginti secula.
quis igitur in tanta caligine taIΠ- cernit acutum, Omnes ut ei sese in disciplinam tuto possint tradere, ipse quoque Michaelisy heri natus Berotinensis Iudaeus Moses Mendet niust O infelicia secula priora, quae
talem, ac tantum Videre virum non poteranti nempe
subtilia ingenia obstetricante privato spisitu parturiunt, crassus, & perniciosus error nascitur. famigerata seculo nostro nomina, praecipue de linguarum . Orientalium notitia laudum encomtis in caelum esse runtur, a quibus dum Christiana religio tutamen ex- pectat, ruinam reportat.
229쪽
sentiscere: de quo insigni profecto miraculo ju
stum erat, ut & ipsi Deum exuberanti gaudio laudarent, & elementa omnia, in quorum Unum potentiam suam altillimus in commodum ipso- ' rum nunc ostendit, ad ipsum laudandum provocarent, metra aut Divino instinctu, quo hic omnia aguntur , edocti: aut oden Eucharisticam vulgari Judaeorum usu ad glorificandum numen consecratam adhibentes. . Draco interfectus, &detestae sacrificulorum imposturae Danielis pru- dentiam, & sagacitatem ita commendant, Ut Ρrophetiae quidem donum non exigant, neque tamen excludant; Nec enim omnia, quae ΡrO- phetae agunt, Ρrophetica sunt. Capello eruditum 'Ρrotestantem Joan. Drusium oppono, qui sormatis hujusmodi in haec ipsa Estheris capita ob-jeetionibus hau Critices lege satisfacit Ouum
a tempore, quo libri hi scristi funi, distemus
maxime, neque hytoria tam rernotorum seculorum nottitiam habeamus nis obscurismum, non licet nobis absque temeritate ob hisoricas, aut Chronoloeicas conjecisurus illud , rejicere , quod ab aueforibus, qui nobis proximiores De- re temporibus illis, re tum novimus, quiniis, ouoenos morantur, isis ultatibus deterrerentur. Nonne haec prudentiae regula est ani- .madvertunt alii, etiam heterodoxi. dissicultates historicas, & chronologicas ex legibus Critices, libris etiam proto-Canonicis pares objici, neminem tamen ab asserenda eorum authentia propterea desistere. Manet itaque harum partium,
quamvis desint in Hebraeo , certa, irrefragabilis, ct Canonica authoritas.
230쪽
Recepta, & approbata haesemis Vulgatae lectio solum ex eo, quod ipsa hodie in fontibus
vel penitus non . vel aliter habeatur, solicitanda, S loco movenda non est, quia haec a textu Hebraeo, & Graeco, qualis hodie circumfertur, non amplius ita suspenditur, ut ad eum velut sontem suum, sicut nonnulli volunt, necessario, &ubique reformari debeat. Namque 10 Non pendet, nisi a veris suis sontibus, quales hodierni codices non sunt, quos non tantum antiquitate, verum etiam fidelitate exaequat, imo in non paucis superat. pag. II 8. & I 2I. 20 Fontes, e quibus translata est perant autographis conformiores, proin codices probatiores, Verarum lestionum tenaciores.so Si hodiernis fontibus absolute, & in Omnibus esset deserendum, resecari e Vulgata deberent septem capita Estheris posteriora, in Daniele hymnus trium puerorum . historia Beli, &.draconis, ac Susannae, quae castitatis exemplum pCebet Ecclesiae Christi. 40 Falsa, proin rejicienda esset Concilii Tridentini definitio, vi cujus tamquam partes Verbi Divini suscipere cogimur etiam fragmenta illa, quibus sons Hebraeus jam hodie destituitur; Tridentinum enim Conc. ut non vane observat Ρ. Antoine Tom. I. Dogm. pag. 6 I. edit. Venet. I 764. vetando, ne Vulgata quovis praetextu rejiciatur. hanc indiresse, & consecutive fontibus, qui lab aetatem Concilii circumferebantur, anteponit, quatenus sontes istos ex parte depravatos supponit, quia jam ante Concilium constabat esse corruptOS.