장음표시 사용
281쪽
xissent, maxime ubi ab Hebraeo tam manifeste abit, reclamaturi erant. 50 Primis quoque seculis usque S. Hiero-omum Authenticam mansisse, adstruendum videtur, licet in particularia quaedam exemplaria menda varia irrepserint: secus Universa Ecclesia caruisset Scriptura S. Authentica, nec ullum scripturae exemplar in usu publico habuisset certae authori tatis , quod est absurdum, & providentiae Dei e diametro oppositum. Usque S. Hieron=mum dico, in quantum fieri non potuisse creditur, ut verbi Divini 1inceritas nec in Graecis probatioribus codicibus . nec in antiqua Latina editione, quae authoritatem suam habuit a consormitate cum 7O., deprehenderetur ante tempora S. Hieronymi; cum quo tamen cohaeret , vulgarium 7O. viralis versionis exemplarium multiplicem, nec parvam extitisse seculis III. IV. & V. deformationem, ut eX parte acquiescendum sit accusationibus, e quibus novae suae ex sonte versionis aequitatem. & necessitatem vir S. tuetur, & quae saeta claritatis gratia distinctione isthue tamquam ad fontem suum com
Multiplicatis apud Christianos in inmaensum
apographis & tape noti sine aliquo errore transumptis, dum choine pag. ao I. 2O2. h. e. com munis editio variis vitiata mendis circumferretur, Origenes puram, quae in eruditorum libris aetate Hieronymi adhuc conservabatur. ΗeXa-plis inseruit. IInde sedulo U. duplex fuit
ae Hexaptorum tres columnas fame ex Hebraea lingua in Oroecam sed II. a tribus viris Aquila, Symmacho, Theodotione apud Veteres multum cele
282쪽
exemplar hujus versionis: Hexularis, & communis , illa veris Hebraeorum apographis consentiens, & sincera, ista vero multis contaminatanaevis, & scatens erroribus. Utriusque hoc di-
bratis tres diversae versiones constitu unt. Aquila pa- ,
Imp., cui valde acceptus fuit, ut etiam fabricis ad restituendam serusalem praeficeretur, e gentiliSmO ad Christianismuin transivit, sed cum Astrologiae superstitiosae, quae ex hora nativitatis, & astrorum consti- tutione futuram hominum bonam, vel malam sortem Vaticinatur, magno studio esset intentus, ejectus ab
Ecclesia ad Iudaeos defeeit, unde ab ipsis Rabbinis Trach. Megilla. C, T. Ger. h. e. PergrinuS, ad vena, ct proselytus dicitur) a quibus Hebraicis literis eruditus, Rabbini Ahi hae teterrimi Christianorum hostis, ' teste Hier. in C. VIII. Isai. discipulus, magistro suo in Christiani nominis detestatione nihilo
inserior, novam ex fonte Hebraeo T. Versioneman. Chr. I 20. vel I58. Imperii Hadriani XII, immo. juXta plerosqile duplicem, unam altera celebriorem as' acriheian h. e. secundum accuratissimam proprietatem presse verbum e verbo reddens, & ipsas etiam etJηlnologiaS transferens, ut Lebanah, quod est luna, albam, & chhamah, quod est sol, calorem reddiderit, quia radices harum vocum simile quidpiain si- gnificant: veluti si Hungaricum Dilag, quod mundum significat, lumen, & meri, e , quod solis splendor est, verberantem splendorem, Latine, aut Busν th. e. Pasha, carnis sumptionem vertereS. Hieronymus scribens ad Ρammachium de optimo genere interpretandi Aquilam de nimia ista verbalis translationis assectatione accusat. Aquila contentiosus interpres, qui non solum verba, sed etymologias quoque transferre conatus est, jure projicitur a nobi S., Laudat quidem scribens ad Damasum studium ejus quoad exprestionis germanitatem ,, Aoui la, non contentiosus, ut quidam volunt, sed studiosus verbum interpretatus est ad verbum. Damnat tamen constanter ejus cacozeliam. is Quis enim Dro
283쪽
serimen assignat Hieronymus scribens ad simiam,& Fretellam milites natione Germanos aut, si placet, Hunnos postea Episcopos, Vir horum 1eientissimus. Illud breviter admoneo , Ut
nos possumus dicare lassionem, pomationeinque, &splendentiam p atqui non solum Hebraei habent ar- inra, sed i ille cacozelos, qui syllabas interpretatur,& literas, ut dicat Gen. I. I.) on ton Uranon, ἐα6u ten on, quod Latina lingua omnino non recipit., , Et Praef. in Job. de famosa hac tria de ita pronun-eiat. o Apud Graecos Aquila, Symmachus, & Theodotio vel verbum e verbo, vel sensum e sensu eX utroque commixtum, & medie temperatnm genus traii lationis eXprcsserunt. Iudaeus Aquila, Sym machus, & Theodotio judaizantes haeretici multa mysteia Salvatoris subdola interpretatione celarunt; &tamen in Hexaptis habentur apud Ecclesias, & eX- planantur ab Ecclesiasticis viris. Porro licet a Iudaeis teste Aug. L. I 5. de civ. c. 2ῖ. Aquila prae omnibus aliis laudetur, a Ρatribus tamen omnibus illi vitio tribuitur textuum ad Messiam pertinentium. aut quaqua ratione Christianis faven iumstudiosa in alienum sensum detorsio, cujus luculen tum proferunt exemplum Isai. 7. I 4. Ecce Virgo con cipiet: ubi vocem Falmah, quam non secus, ac Gen. 3o. 10. 1i etymologiam sequi voluisset, aut absconditam, aut cum 7o. senioribus parthenon h. e. Uirginem transferre debuisset, ficto corrupte vocabulo Manis h. e. adolescentula transposuit: Ecce communis quaedam) adolescentula concipiet. Quod Hieronymus erroris arguit, quia se alma non solum puel la , vel virgo, sed cum epitast intensione) virgo abscondita dicitur, & secreta, quae nunquam virorum patuerit aspectibus, sed magna parentum diligentiaeustodita sit. Sunt hodie, qui defendant Aquilam, eum namque recta intentione etymologiae studio Manis posuisse asserunt, cum enim Falam I. Sam. IT. & Gu Iam
284쪽
seiatis, aliam esse editionem, quam Origenes,
& Caelareensiis Eusebius, Omnesque Graeciae Tractatores koinen h. e. communem appellant, atque Uulgatam, & a plerisque nune. Lucianos
lam apud Arabes Mani an h. e. alolescentem signi ficet, sicut ex rosis caput, hereschith: Eu kephalaeo, quasi: in principiolo vertit, ita etiam vocem Falmis uippe ab FσIa m in Gr eco Manis vertendum cun-uit. Sed enim praeterquam quod FcII1u apud Hebraeos adolescentem aut non, aut nota virginitatis perinde insignem significet, ubi constat Aquilam Christianis suiste infensum, Patribus deferendum est, qui intentionem ejus magis perspectam liabuerunt. Cur enim etiam vocem Mysiathh non Chrsos, sed substituto aeque unctum quidem significante, sed non ita Vulgari, & consecrata voce eleimmenos reddidit, nisi quia loca Messiam sonantia occulere voluit y Ssem a-cbus g2nte Samaritanus, iterato circumcisus, dein Christianus, demum Ebionita, seu Nazaraei g, h. e. e X iis Iudaeis, qui legem veterem cuim Evangelio sonui observandam statuebant, tempore Severi imp. circa an . Chr. I 02. versionem suam puriore, ac nitidiore Graeci sermonis stylo elucubravit, & ut Hieronymus, qui ista versione praeprimis delectabatur, in C. 22. Jerem. scribit, non Perbum ex verbo, sicut ante
ipsum Aquila, sed sententias juxta intelligentiae ordinem expre1yit. Theodotio juxta Epiphanium Ponticus e secratorIi bus Marcionis Haeresiarchae ad Iudaismum declinans, circumcisus, & Hebraeorum linguam edo RaS, vel juxta frenarum Ephesin Eb on ira, circa an . ChriI84. ita ex Hebraeo in Graecum V. T. convertit, ut O. virali versioni quam maxinar accederet, atque haec est vera ratio, cur nonnulla, quae in TD. Virali editione jam primis seculi; desideraban rur, Iudaeorum, ut Putatur, fraude celata, ex Theodotione Ecclesia
suppleverit, actuque suppleat. uinta versio sic appellata, quod post o. habita
ratione temporis quintum locum teneret, anno Vll. Caracallae Imp. Chr. 2I . in urbe Iericho inventa est, V . - hane
285쪽
dicitur: aliam π. Interpretum, quae & in Hexa-plis codieibus reperitur, & a nobis in Latinum sermonem fideliter versa est. & derosolyma', atque in Orientis Ecclesiis decantatur. Κoine
hanc ad priores 1U. Origenes adjecit, ct inscriptionEfacta per quintam Alphabeti literam quinarii numeri
significatricem designavit. Seaeta verso teste Epiph. L. de Mens medio tem pore Alexandri Mammaeae filii in urbe Nicopoli ad Actium Epiri promontorium in . dolio occultata in Origenis tunc in Graeciam profecti manus pervenit, quam perinde nota numeri senarii signavit; sciens autem prosequitur Epiph. . viralem eXactam esse, atque sinceram, ipsam inter quinque hasce versiones in medio locavit, quo hinc, atque illinc positas interpretationes redargueret. Atque ex his versionibus juxta se locatis HeXapta confecta sunt. Nempe decumano labore in sex columnis vastioris voluminis juxta se collocatis ita V. T. edidit Origenes, ut in singulis paginis sex versiones antea recensitae exhiberentur: ct quidem columna Ι. Ηebraeus telitus nativis suis Hebraicis. Columna I s. idem textus, sed Graecis literis in gratiam eorum, qui Ηebraicae lectionis ignari erant, ad eum modum, quo nos quoque Hebraicas voces, prout efferri debent, discentium commodo Latinis characteribus describere solemus E. G. Gent. I. I. Hereschith bara auohim. Columna VI. Aquilae versio, anxia nimirum sedulitate, & studiosa affectatione ad verbum pressissime confecta; unde hanc legere, fuit quasi totidem verba Hebraica legere Graece reddita, eX quo censent aliqui versionem hanc nomine Hebraei textus, quod
eum eXamussim referret, saepe a veteribus laudari.
Columna 1U. Symmachi. Columna V. septuaginta duorum Interpretum. Columna VI. Theodotionis.
Quibus postquam quintam, & sextam addidit, jam
non Hexapta . sed octapla fuerunt, & dicebantur; quasi DXtupla, dc ab octo columnis octupla. SeFtima vero addita versione, quae Miquorum tantum librorum erat, ennesia Quia ennea, novem significat)
286쪽
autem ista h. e. Communis editio ipsa est, quae& o. sed hoc interest inter utrumque, quod koine pro locis, & temporibus, & pro Voluntate Scriptorum vetus corrupta editio est; ea R s au-
vocabantur. Sed quia vastum hoc opus transcribere taediosissimum, & immodici laboris erat, plerique contenti, Omill a prima, secunda columna, nec non posterioribus, solis quatuor versionibus Aquilae, Symmachi , To. virorum, & Theodotionis, eas in IV. columnis sibi descripserunt, quae Tetrapta dicebantur, o. virali in medio collocata, ut errata ceterarum hac facilius corrigerentur, & disserentiae illico utrin- apparerent. En Tabellam l
versio de Symmachi Hebraicus idem sed
Columna Columna Columna Columna Columna Io. Vira-Τheodo- quinta
sexta ver-1epti inalis, quoadtionis versiosio, uti Versio sensum
incerti prior, non tantum optima, cum TO. auctoriS. nisi ali-Ρsalmo
Hexapta ista, quibus S. Hieronymus adhuc usus fuit, post illius aetatem magno Ecclesiae damno,. intOleranda Graecorum negligentia periverunt, incertum quo tempore, dum plerique immensum laborem vitandi causa solas ad o. viralem editionem ceterarum disserentias quasdam adnotare satis esse duxerunt. Colligere reliquias eruditi conati sunt partim eX TO. ΜSS. marginalibus notis, 2 1choliis, partim ex ope ribus
287쪽
autem , quae habetur in Hexaptis, & quam nos Vertimus, ipsa est, quae in eruditorum libris incorrupta, & immaculata 7O. Interpretum translatio reservatur. Quidquid ergo ab hac discrepat, nul l dubium est, quin ita ab Hebraeorum auctoritate discordet. ,, Hexa larem vocat incorruptam, & immaculatam IO. Interpretum translationem, prout sua aetate in Hexaptis, &libris eruditorum conservabatur: il bu postremuim
dicit: quidquid ab Hexaptari ista editione discordat, etiam ab Hebraeorum authoritate discordare :manet dubium, quid per e r Hebraeorum intel ligat, an voluminum si istud: an horum sui temporis non: ob clarissimam, quam diligentisIime, & saepius ipse producit, utriusque disere- . pantiam. An horum quidem, sed illius temporis, quo IO. viri suam adornarunt translutionem qneque istud: quia hac ratione Hebraeus textus mi-Tum quantum ab antiqua sua veritate deflexilΙet ipso Hieronymo judicante. Quid igitur per Hebraeos vir S. ipsos 7O. viros videtur designare, ut detur intelligi, quidquid a sincera Hexa- plari editione discrepat, etiam ab autographo IO.. seniorum, seu a nativa ipsorum versione discrepare; quamvis nec istud consentaneum sit verbis eius alibi prolatis, quibus Origenem nimia acerbitate reprehendit, ubi laudare debuisset, quod . versioni illam Theodotionis sed utique aste
riscis, & obelis prudenti, & requissimo consilio
ribus Patrum, in quibus citantur. BernarduS Mont- Lauconius quidem feliciter Tomis ΙΙ. in solio Parisiis 1 15. UeX'pla, quanta potuit diligentia restauravit,& edidit. Specimen superest etiam in Ρolyglottis An
288쪽
alhibitis) miscuerit. Non semper eodem modo loquitur Hieronymus, & quandoque in hac quVestione a se ipsi, discedit. pag. I96.
Hexaptarem hanc, quae ipsa prae manibus fuit, editionem puram h. e. Omnium, quae Circumferebantur . exemplarium emendatissimam nominat, ut veritas 7 . interpretum non eX alio, quam ex hoc fonte hauriretur; juxta eundemii hilominus epi. ad Aug. & Ρcies in L L. Paral. Hexaptaris editio Mura. & germana non fuit, propterea. quod multa ex Theodoti ne, aliisque interpretibus habebat immixta, que o. idenes asteriscis praenotaverat; quam ob causam Hieronymus dicit libros Io. Interpretum ab Origeneelse corruptos, in quo certe iniquior videtur Hieronymus adversus Origenem, in i iit Ρagius in notis ad Baron. ann. Chr. 23 I. pag. 4890 qui quod bono, ac pio consilio secerat Orig en es , tam acerbe reprehendit, non enim solum ab omni culpa vacuum, sed immortali laude dignum septaestitit Adamantius, dum Herculeo labore ED fecit, ut . Interpretum, prout ab ipsis editisuerant, etiam Hieronymo teste puram lectores haberent editionem , & lacunas , quae in eorum editione extabant, ex Theodotionis, aliorumque interpretum editionibus, adpositis COH- spicuis signis cernerent expletas: non debebat
Hieronymus in origene damnare, quod ipse postmodum laudabili studio duxit esse imitandum,
pag 189M & gloriam operis, de quo ille immortale nomen est consecutus, nullis rationibus suffultae sinistrae accusationis maculis aspergere.
Hoc enim, ut S. dicit Epiphanius, licet alias Origeni insensissimus, utiliter fecit. Et eodem
289쪽
Origenes recte fecit.' - - Sex columnas interpretum alternatim collocans ., magnam utilitatem Cognitionis exhibuit. Utinam autem in operum suorum scriptis non excidisseti se &c. Hieronymus ipse Ρraef. in Ρent. epi. IOq. ,, Origenis me studium provocavit, qui editioni antiquae trans- . lationem Theodotionis miscuit, asteriim, & obelo. pag. I 89. Opus omne distinguens, dum aut illucescere stem facit, quae minus ante fuerant, aut
superflua quaeque jugulat, ct consedit. ,, In epi. ad Tit. C. III. mo Hexapla) immortale illud
ingenium suo nobis labore donavit, ut ncu magnopere pertimescamus supercilium Iudaeorum,
Iolutis labiis, re obtorto lingua, b Jtridente saliua, rasa fauce qua ad gutturales literas
profundiori sono esserendas opus gaudentium. Quae Vera, & emendata . Viralis versionis sint exemplari', ab aliis caute rursus secernit L. comment. 16. in Isai. C. 58. sed ne in TO. quidem . emendatis, veriδ exen laribus. &c. um emendatiora exemplaria ab inemendatis,& Hexaptarem editionem a vulgari circumspecte sic distinguit Hieronymus, magnam π.virali versioni tribuit authoritatem, veluti quae fonti vero ubique conformis sit, diserteque alserit, superfluam fuisse suam ex Hebraeo versionem, si TO. pura, ct ut ab eis in Graecum versa est, editio permaneret, si quid enim Io. Vi
Quos aetate S. Hieronymi vulgari usu terebatur TO. viralis editio, qualis fuerit, Β' quid de ea ipse Hieron mus senserit, porro declaratur , tr expenditur.
290쪽
ri praeter Hebraeum addiderunt, ob Spiritus Sauctoritatem contigisse pag. I95. & 2OI. nunc
vero in tanta varietate, & corruptione vel ex fonte opus esse novam Versionem adornare, Vel tot inter editiones minime corruptam seligere,
illudentibusque Judaeis, & ob hanc variationem nihil restum esse, nisi quod Hebraicum, asseremtibus , cornicum, ut dicitur, oculos configere, maxime, postquam se Alexandria, & AEgyptus in o. suis Hesychium qui exemplar 7O. viralis versonis a se emendatum Ecclesiis AEgypti tradidit laudat auctorem; Constantinopolis Usque Antiochiam Luciani Martyris cujus editio
Nicomediae reperta est sub Constantino M.) exemplaria probat; mediae inter has provinciae Pale stinos codices legunt, quos ab Origene elaboratos Eusebius, & Pamphilus Vulgmerunt, totusque orbis hac inter se trifaria varietate compugnat. - Ρraef. in LL. Ρarat. Ceterum s ab illapsis naevis abstrahas se iure γ. editio obtinuit in
Ecclesia, vel quia prima est & ante Christi facta adventum, vel quia ab Apostolis, in quibus
tamen ab Hebraeo non discrepat, usurpata. L. de Opi. geΠ. interp. Immo vero usurpata etiam ubi ab Hebraeo quam maxime distat, ut mox declarabo. Alibi, dum . editionem a veritate mul
tum distare, & recto Ecclesiarum Christi judi
cio reprobatam dicit, aut nimius est fervore disputationis: cum potius ex Augustino evidenter sciatur ,, hanc tamquam sola esset, se receptam fuisse ab Ecclesia, omnesque Graecos Christianos ea uti, & plerasque Ecclesias, an sit alia praeter hane, ignorare, , aut, quod omnino dicendum videtur , valde eorrupta respicit exemplaria.