장음표시 사용
381쪽
nos addunt, quos reli tuo vitae tempori post pae. dogoniam subtrahunt; ita Seth juxta Hebraeum textum anno Vitae tuae Iostse, Enos 9O' genuit , juxta versionem 7O. viralem prior aO5x0, posterior
asseres 7 cum enim tempus fit ordo successivorum in serie continua, & ex relationibus entium perdurantium intelligatur, annon per se satis innotescit ante. Mundum tempus non fuisse λ initium temporis, &rerum creatarum eXOrdium idem esse 3 Mundum caepisse, quando caepity minutiora ista videntur, quam ut Μoyses serio inculcare debuerit. Salvo meliori judicio pleniorem ego sensum Voci hereschith ex mente Moysis Lectori expendendum offero, vertoque: cum initio prodiaxit Deus caelum, O terram. I. Beth hanc significationem non tantum recipit, sed etiam vulgariter habet, ut Iob. I 8. 8. EXO. I 5. I9. in Uulgata Of. a. s. notum est, Iiteram omnibus Latinorum praepositionibus aequivalere. 2.) Iuxta communem Interpretum Moysis scopus est, evertere systema AEgyptiorum, & Phaenicum, qui antiqua illa aetate nationibus aliis sapientiores pro certo tenebant, materiam Mundi est e aeternam, Initio omni carentem, adversus hos revelante Deo docet suos de vera Mundi origine, quae est cum initio. Sane vel nullibi, vel hic contra fatuam illam de aeternitate materiae opinionem in scripturis confirmamur. 3.) Moyses utitur verbo, quod in lingva sua habere poterat, maXime idoneo, quodve significat proprie dietam creationem, si traditio gentis spectetur, quae reipsa spectari debet, nam vis, &1ignificatio vocum petenda ab iis, a quibus talis VOX inventa, & usurpata sutile cognoscitur: admitto eX solo hara eduEtionem eX nihilo haud certo evinci, EX rationibus, quas tam ferventi studio coacervare nuperi Authores adnisi sunt; verumtamen ubi valetinere e formare eX praejacente materia, conteXtus ostendit, & subjeEnim: puta: quia de evolutione rerum serino est, aut generatione, & renovatione hominis Gen. I. UV. seqq. Ρf. II. I 2. ΡL IO2. I9. &ὲ . 31. Illa autem apud Arabes frequentior notio of-
382쪽
rior I9oo; numeris annorum tantopere variantibus duo haec antiquissima, & maxime veneranda exemplaria adeo difformia reperiuntur, ut ab Adamo ad annum Abrahami natalem N. viralis
afabre eae olivit, esto seste obtinet, ubi sermo est de adtionibus hominum, qui non creant; sed tantum ex praeeXistente materia figurare, & in ordinem aptare norunt; quare nihil mirum, si eadem vox ad significandam etiam eam produstionem, quae hominum propria est, ut Germ. Schassen, Hung. ferem- teni adhibeatur; cum autem vox fit latioris significati, atque polysema, Μoyses adjectione alterius fixit, & determinavit, dicens, Deum eum initio seu non absque initio existendi creasse caelum, & terram. Optime congruit sequens Paν, atque ita hac Dei operatione produsta caeli, terraeque materia fuit forma, neXu, atque ordine partium destituta: secundam porro Dei operationem, quae in oculos magis incurrebat, ab ordinatissima caeli, terraeque dispositione fusus sacer scriptor commemorat, ut quem a creatione Omnipotentem, eum ab ornatu, & concinna formatione Universi artificem infinite sapientem doceret, & commendaret. 4.) Nisi ita vertas, proprie dictam creationem, quam tamen Moysen dare voluisse adjuncta svadent, difficulter evinces: unde GrOtius, Valabius, & Cl. Μonsperger Instit. Herm. Vindob. IT84. par. I. g 67. pag. 22 I. urgent verti debere : Principio fecit h. e. affabre efformavit Deus caelum, & terram, ex rudi materia) quod enim terram spectat, fuerat antea omnino vastissima, α nanissima, priusquam hanc formam a Deo fabricatore acciperet: non creationem, a qua praescindit, sed formationem tantum a Μoyse describi, nichi reschai Iung , sonaren timcha ung) ait Auctor Germ. tali commentatione insinuatur ptaeexistentia, ct aeternitas materiae, antequam Deus illam apte, ut nunc est, disponeret, ait Calmetus Dictionar. Bibl. voce mussus, quae ct fidei repugnat, & textui Μoynico Prorsus adversatur, ut assirmat idem in c. I. Genes. 5.
Si Μoyses loqui voluisset in satu pons 'O h. e.
383쪽
supputatio alteram Hebraeorum Is . ferme a nis excedat, ut de consequentium aetatum differentiis nihil attingam. . Nempe juxta Hebraeos usque diluvium anni 1656. hinc usque Abrahami
' cum connexione, & relatione ad aliud, quod subaudiri deberet, Ε. gr tempus, vel operatio Dei, indubie adjecistet, micut alias solet scriptura addere Prov. 8. In initio viarum suarum, reschith darcho Dominus possedit me: cum ergo nihil addat, nec nos oportet addere, vel subintelligere, quasi foret bere- schith moaθών, aut hereschith bero, initio operatio-- num, aut creandi. Μoyses igitur altius au urgens adversus Ρhoenteum, & Agyptiorum opinationem dicit: cum initio produxisse Deum universi materiam, ε eam tamen primum rudem, & indigestam extitisse,
cujus dein partium evolutionem, & formationem narrare aggreditur.
Dices Hoc est novare. Resp. Nequaquam reaiiter, aut cum aliquo fidei praejudicio, sed tantum verrhaliter, suinpto eX teXtu, & adjunctis fundamento, ad tuendam communem Christianorum omnium, &Judaeorum contra hodiernos quosdam novatores versionem: quaero enim: verum ne est, 'Mundum cum initio creatum 7 de fide esse reponunt: estne hoc juxta scopnm Moysis y quidni y inquiunt. Est ne juxta contextum y nihil dubitant. Restat ergo ut Hermeneutice acquiescant. Nec tamen Vulgata corrigi, sed eX- .poni debet, in , quod est etiam in Originali, valere cum &c. Dices iterum: Iuxta Apostolum ad Hebr. II. 3. Fide intelligimus aptata esse, tertisha h. e. refecta, & ad per fitionem dedudia secula, h. e. eXHebraeO - Graeca phrasi γοIam, gonas, seu Mundum,iat eae invi bilibus visibilia ferent. Ress. Invisibilia
illa, quae nee coram Deo sunt phaenomena, seu appa rentia, esse nihilum: vel potius: loqui omnino Paulum de secunda Dei operatione, qua Mundum tam concinne, formavit, & o. Interpretum versionem sequi, qui vertunt coratos &c. sicut de ea loquitur etiam sa-PienS C. II. I 8. creatum orbem fuisse ex invisa, rem0σhu h. e. forma carente materia: sed utrumque
384쪽
vium 2242. hinc usque Abrahami nat. IIII. proin 3 13. disserentia I 465. annorum valde notabili decurrum.
Quo- praesupponere aliam Dei operationem, qua ipsam quoque hanc invisibilem materiem cum initio., seu ex nihilo produXit. Edidit Isaacus Vossius an. 1659. Dissertationem de Vera aetate Μundi, qua ostenditur natale Mundi tempus annis minimum IMO. Vulgarem AEram anticipare. Opposuit Geor. Ηornius eodem anno Dissertationem de vera Mundi aetate, qua sententia illorum refellitur, qui statuunt natale Μundi tempus annis minimum LMO. vulgarem aeram anticipare. LugLBatav. Reposuit Vositus castigationes ad scriptum Geor. Hornii de aetate Μundi: reddidit Hornius defensionem Dissertationis de vera Mundi aetate contra
castigationes Isaaci Uossiit Auctarium castigationum addidit Uossius, sed neque Hornius neglexit Auctarium defensionis pro vera aetate Mundi. Edidit& defensionem o. versionis Uossius, ubi eam inspiratam, Hebraeum autem textum ab Hebraeis malitiose corruptum, alia inter ex authoritate Ρatrum aflerit.' an . LD6I adjecit an. I663. appendicem ad librum de . Interpretibus, seu responsiones ad objecta variorum Theologorum: Responsionem ad objecta nuperae Criticae &c. Christina Regina svectae, cum Vossii cnro- nologica commentatio referretur, declaravit, mirari se vehementer, quo consilio argumentum tam invidiosum suscepisset pertractandum. Esse quippe mortalium plerosque eo ingenio ut juniores videri gestiant, quam revera sint. Illi hoc esse propositum, ut senium orbis, ac Μundi universi aggravet, oneretque bis mille annis. Μultis nihilominus insigniter doetis Chronologia Vossit probata fuit. Si certa es et traditio, quae in Τhalmude Babulo nico Tract. Sanhe in refertur, & Eliae non illi Urophetae, sed alteri cuidam Doctori hujus nominis, qui I 5O. eirciter annis ante templi Hierosolymitani instaurationem vixisse perhibetur, tribui solit in haec verba:
385쪽
Quocirca mirum non est, natas fuisse tam multiplices de annis durantis mundi sententias, quarum nonaginta duas a doctillimis viris propugnatas Du-hamel in Bibliorum suorum Tab. I. Chronologica refert, uti etiam Tom. ΙΙΙ. ΜΕ-noch. pag. 3Ι8. edit. Bassani an. IIII. exhiben-
ba: Mundias duratiartis est annis sex mille, nimirum his mille in eonfusone inanitatis in lege naturae, non
scripta bis mille sub lege, bis mille sub regno
Messia: tum necessario falleret O. Interpretum supputatio, & veritas staret ab Hebraica. Sed traditioniadonea deest authoritas: Contendit Christ. Reineccius in Thesi Lipsae an. I oa. propugnata: Traditio Eli- . una sime de Rae durationis Mundi millenariis: Traditioni huic cum in V. tum in N. Testamento firmum deesse praesidium, Patres eam asserentes dissidere de modo, quo interpretanda est. Sine dubio usque Christum 55 . circiter, non 4 O ΡatreS numerant, , quos TO. editione, aut desumpta inde vetere Italausos constat, quiye, sicut finem Mundi jam instare quod vel ex ipsa aeris constitutione jam colligi quidam autumarunt) solum conjeEturaliter dixerunt: ita
de senario mille annorum nihil definite pronunciarunt; unde, prout Corn. a Lap. in C. 2O. 5. MO-- eal. advertit, magiS conjiciunt, quam censent, videlicet Cypr. Lactant. Iren. Iustin. Vel quiscunque author Quaes. Orth. Hilarius, Gaudentius Brigiensis, S. Isidor. Hisp. interdum Aug. de Civ. Dei L, 2O. C. I. & inulti recentiores. S. Ambrosius alibi L. I. in. Luc. observat, istud verum haud esse, quia etiam ad mea inquit haec tempora a condito Μundo plus quam sex millia annorum sunt elapsa. Iudaei vero ex litera AIeph, quae, ut ipsa voX aeleph, valet mille,
Gen. I. I. seXieS Occurrente numerum hunc per Caballam conigunt, quae collectio eo valet, ut Messiam esse Christum, qui exacto 4 o. venit, ad evidentiam ostendatur. Sed non est nostrum nosse tempora,
Vel momenta, quae Pater posuit iu sua potestate Aet. I. praesertim, quia de die illa vel hora nemo scit. Hue Arieu in calo. Μatth. I4. 32.
386쪽
-tur, quarum prima annum primum ZIrae Christianae jungit anno Μundi 87 o. ultima anno Mundi 6984. annorum 3244. abnormi utique disserentia. Vallemontius asserit I3 a. extare opiniones circa numeros annorum, qui ab Orbe condito usque ad Christum natum effluXere. Qui textum Hebraeum sequuntur. maxime ut ajuiit) sibi constantem, & uniformem, nihilominus a se invicem non parum dissident; sicut ii, quos Io. virali versione usos fuisse novimus, multijuga varietate inter se ipsos dividuntur; ex Hebraico codice duplex annorum summa deligitur: una annorum 37 . qua minor statui nequit; altera annorum 433o. qua major nequit stabiliri. Ex o. virali Antiocheni usque Christum numerant annos 5493. Alexandrini 55OI. Constantinopolitani 55O9. In Summa tamen omnes hae varietates ad duo haec exemplaria, Hebraeum videlicet textum,& 7o. viralem versionem revocantur, quae Chro- nologiam exhibent adeo discordantem. Itaquo utra alteri praeserenda sit, quaeritur. Ρassim viri gavissimi, & acutissimi, Uiserius, Petavius, epplerus, Bella inus, Natalis Alex. Calmetus, Bertius, Hebraei codicis Chronologiam, ouoniam huic Vulgata con utit, amplexantur, X N. virali versioni labem illatam laille cum S. Augustino L. I 5. de Civ. c. I 3. concludunt, ut illa diυerstas numerorum nec malitiae Iudaeorum, nec diligentiae, vel prudentiae 7O. Interpretum , sed scriptoris tribuatur errori, qui de Bibliotheca .Regis Ptolomaei codicem deforibendum Primus acceVit. Communis hodis dici potest ista sententia, nec tamen in re adlaphora rationibus, & autho-
387쪽
ritatibus utrinque pugnantibus, aliqua necessitate constringimur, ut in eam descendamus: etiam contrariam, lectioni codicum Alexandrinorum conformem summa eruditionis commendatione propugnant Morinus, Isaacus Vossus, Ρaulus ΡeZronius, vir in Chronologia exercitatissimus, Doctor Ρarisiensis ex Strich. Oblerv. Ord. Cliter. in libro, cui titulum dedit: Antiquitas temPO-rum re stituta: cujus rationes expendit, ε& sol vere conatur Natalis Alex. Tom. I. V. T. pag.
7. Conciliare autem cum Vulgata, & Hebraica lectione illam Interpretum Alexandrinorum nititur Joam Bapi Ricciolus apud Menoch. pag. 345-Baronius vero in notis ad Martyrologium Rom. ad diem 25. Decembris, & in apparatu ad Annales Ecel. sine tergiversatione sequitur, quiaPrwDteturb Romana Ecclesia in suo Martγrologio se annos supputare fecundum eosdem InterPretes. Antiquorum ibi Ρatrum catalogum contexit, qui O. Veriorum Calculum probaverunt; neque, sufficit dicere cum Calmeto, approbationis hujus causam Dilse Hebraici textus ignorantiam; quid namque Hebrieorum ferant codices sciverunt
illi, & directe tamquam falsum plerique rejeeerunt, uti Eusebius, Georgius Syncellus, Julianus Archi Eppus. Toletanus L. 3. contra Judaeos, & alii, quos commemorat contrarius licet Usserius Chron. Sacrae C. a. Ecclesia antiqua primis sex seculis vix aliam, quam 7O. Viralem nOVit supputationem, quam etiam hodierna sequitur in pervigilio nativitatis Christi: Οecumenica sexta Synodus constantinopolitana a conditu Orbis usque ad sua tempora 6 I99. annos numerat. Fatendum hae supputatione Con
cilii nihil definiri, sed pariter Vulgatae approba
388쪽
- - 367tione non illico annorum certum numerum con stitui reponunt.
Neque pro aliquo praejudicio valere ad hane controversiam creditur auctoritas S. Augustini, lectorem in hac quaestione dimittentis, . Ut quod verisimilius putaverit, illud teneat: rationes autem , quas adfert Bertius in rudimentis Chron logiae, plane levidenses sunt: namque Io Guod e fonte purior aqua hauriatur, quam e rivulis,& ei linguae rectius credatur, ex qua per Interpretes fassa est translatio: petitio est principii, cum id ipsum tanto studio quaeratur, an fontes inibi puri, & illimes sint, nec indefinite, sed tantum ceteris paribus, & conditionale, si ejus lectio ab Archetypi fide 1ioli diseessit, originali linguae primatus debeatur. 2O Urget authentiam Uulgatae per Cone. . Tridentinum declaratam : sed illud e vestigio subjicit, quo dictis suis auetoritatem certam detrahit: Diuinae scripturaeatictoritati solam numerorum varietatem , νel smilia Antanuensem errata Narum inicere. Ρerinde Natalis Tom. III. Cit. Diss. ΙΙ. pag. 53. Iloil tantum fatetur auctoritate litem hanc de tempore dirimi non posse, insuper ab antiquis tuto se discedere asserit se fatebimur nos ab antiquis discedere, non levibus ductos rationibus, nec Vitio nobis verti poterit, quod antiquitati refragemur, in quaestione, quae ad fidem minime pertinet, & in qua non satis ipsa sibi constat, sed in studia plane contraria incerta scinditur ,, dum mox pag. 57. . authoritas Ecclesiae, α usus ei objicitur, respondet: Ecclesiae usum in rebus mere Chronologiuis argumento non esisse hanc, vel illam Chronologiam ab Ecclesia probari, vel improbari, more namque receptis
389쪽
utitur Ecclesia, nec solet ad ejusmodi minutias - - majestatem, ac dignitatem suam demittere. ,, Ergo tanto magis licebit ab hodierna supputatione ex lectione Hebraei, & Vulgati codieis duci solita, recedere, ut antiquitati suffragemur. Vulgatae Onhelos Chaldaeus Paraphrastes pag. I 33. & omnes a temporibus Thalmudicis h. e. see. ΙΙ. & deinceps Hebraeorum codices consentiunt. ex quo sequitur Paraphrasten illum vel ad tempus post Christum natum pertinere, quod multi statuunt, ut loco Cit. vidimus, vel si jam prius lucem aspexit, ad codices Hebraicos quoad Chrohologiam subinde Diise reduetum. Nullo solido argumento conficitur, Authentiam Vulgatae extendi ad quaestionem mere Chronologicam, quae praeterquam quod nihil facit ad res
fidei, & morum, neque refertur ad commendationem virtutis alicujus, aut ad fastorum veritatem , sive enim O . sive 5 I99. prout martyrologium Romanum ponit, aut 55OO. annorum spatio ea, quae scriptura narrat, usque ad Chri
stum evene int, idem prorsus est; sicut per usuin o. viralis editionis per sex prima secula infallibilem authoritatem Graeca supputatio non est consecuta, nec per Adversarios Hebraica numerandi rejecta est ratio: ita per declarationem Ruthentiae Vulgatae . viralis de dignitate sua amisit nihil, nec enim una est de Latinis editionibus, de quibus solis loquuntur Ρatres Concilii, qui ut sonti Hebraeo, ita, & multo amplius Alexandrinae versioni nihil volunt detractum, quam Ρontifex in diplomate editioni praefixo pag. 3O4- vult ab omnibus recipi, & retineri, ut ea PO
esstimum ad Latinae Vulgatoe editionis. re veterum α. Patrum intelligentiam utantur, cu
390쪽
a jus tamquam juxta omnes sere veteres pag. 224. aas. Divinitus inspiratae calculum etiam Orientas lium Ecclesiarum, & veterum Scriptorum consen- 'i 1ione prae illo Hebrati textus, cujus corruptionem non parvam Patres Concilii supponebant, fine pag. t 39. firmari noverunt. Hieronymus autem quando contra Io. calamum stringit, irrefragabilem non 3 habet authoritatem, pag. et . nec aliis doctrina, & authoritate conspicuis Patribus praejudicare ii potest, qui tamen integerrimi Veisoris officio functus fuit, dum Hebraicorum codicum ae vi sui testionem Latinis sincera translatione stitit, &repraesentavit, cujus versio authentica dici debet, . si id exprimit fideliter, quod Hebraeorum ρ puriores codices habuerunt, etsi illi jam tum per, defectum ut in aliis pag. 176.3 exerraverint; quod ubi contigisse constiterit, 'O. virali edii tione ad Vulgatae, consequenter etiam Fontiumr numericos, aliosve desectus emendandos ex plat Ρontificum Rom. declaratione impune quandΟ-que utimur, quemadmodum saeit ipse Bertius mox pag. 35. ad locum Exod. XII. D. Ouodsi Graeci codices in annis Mathusalem
errore feruntur onusti, quod ex eorum calcu-
, lo XIV. annis diluvio supervixisset, pag. 3IO.),
e quando a probatioribus codicibus error ille aevo Augustini abfuisse cognoscitur, non est aequum ex uno errore quorumdam codicum universalem Chronologiae corruptionem suspicari, tanto mi-ο nus statuminare. In tribus Graecis exemplarite bus, uno Soeriaco, b altero Latino aliter an-
nos Mathusalem descriptos fuisse L. de Civ. Deit S 5. C. 13. Et Ouoeytionem illam plurium codiit cum mendostatem peperisse, quia non solumor in Hebraicis aliter invenitur . verum etiam in A a TO.