장음표시 사용
261쪽
9M T. LIVIIbunis plebis, iam diu nullam novandi res causam invo-nientibus, Romam est allatum, in concionem prosiliunt,
sollicitant plebis animos, me illud esse dictitantes, quod
aera militibus sint constituta: nec se fefellisse, id donum inimicorum veneno illitum fore. Venisse libertatem plebis ri emotam in perpetuum et allegatam ab urbe et is republica iuuentutem, iam ne hiemi quidem aut tempori annieedere, ac domos et res inuisere suas. Quam putarenι eone
sinuatae militiae causam esse' nullam profecto aliam incen-ιuros, quam ne quid per frequentiam iuvenum eorum, in quibus vires omnes plebis essent, agi de eommodis eorum posset. Veaeari praeterea et fuligi mulis aerius, quam Veientes: quippe illos hiemem sub tectis suis agere, egregiis muris Sisuque naturali urbem tutantes; militem romanum in opere ac labore, nivibua pruistisque obrutum, sub pellibus durare, ne hiemis quidem vasis, quae omnium bellorum terra marique auqui , arma deponentem. Hoc neque reges, neque ante tritu-nteiam potestatem creasam superbos illos consules, neque triste
dictatoris imperium, neque importunos deeemuiros iniunetisse servitutis, ut peremnem militiam facerent, quod ιsibuni militum in plebe romana regnum eaeercerent. Quidnam illi consules dictatoresψe facturi essent, qui 'roconsularem imasinem tam saevam ac trurem fecerint ' Sed id aecidere haud immerito. Non fluisse ne in octo quidem tribunis militum locum ulli
plebeio. Antea trina loea eum contentione summa patriciose lere solitos : nune iam octoiuges ad imperia sinenda ire: et ne in turba quidem haerere plebeium quemquHm :qui, si niuit aliud, admoneat collegas: liberos et cives eorum, non Servos, militare, quos hieme saltem in domos aetreta reduci oportera: et aliquo tempore anni parentes liberosque ac coniuges inrisere, eι usurpare libertatem, et ereare magistratus. Haec taliaque vociferantes adversarium haud
imparem nacti sunt Ap. Claudium, relictum a collegis ad tribunicias seditiones comprimendas ; virum imbutumium ab iuventa certaminibus plebeiis: quem auctorem aliquot annis ante fuisse memoratum est, per collegarum intercessionem, tribuniciao potestatis dissolvendae. III. Is tum iam, non promptus ingenio tantum, sed usu etiam exercitatus, talem orationem habuit: Si unquam dubito tum est, Ouirisω, utrum tribuni plebis vesιra,
262쪽
an sua causa geditionum semper auctores fuerint, id ego hoc anno desisse dubitari certum habeo. Et quitan laetor, iurulem longi erroris vobis finem factum ene, tum, pι0d secundis potissimum vestris rebus hic error est sublatus, et vobis, et propter vos reipublicae gratulor. In est quisquam, qui dubitet, nullis iniuriis vestris, si quain forte aliquando fuerunt, unquam aeque, quam munere patrum in plebem, quum aera militantibus constituta sunt, tribunos plebis offensos ae eoncitatos esse ' Quid illos aliud aut tum timuisse creditis, aut hodie turbare velle,'nisi concordium ordinum, quum dissoloendae marime tribuniciae potestatis rentur esse'Sic, hercule, tanquam artisices improbi, opuε quaerunt: qui et semper aegri aliquid esse in republica rotunt, ut sit, ad cuius curationem a vobis adhibeantur. Utrum enim defenditis, an in ignatis plebem ' utrum militantium adoersarii estis, an causam agitis ' Nisi forte hoc dicitis, O sicquid patres faciunt, displicet; stoe illud pro plebe, sive contra
plebem est. Et, quemcldmodum servis suis retant domini quicquam rei cum alienis hominibus esse, pariterque in iis benesicis ac maleficio 'ubstineri aequum censent: Sic ros in terdicitis patribus commercio plebis ; ne nos comitate ac munificentia nostra prococemus plebem, nec plebs nobis dicto audiens atque obediens sit. Quanto tundem, si quicquam in robis, non dico eicilis, sed humani esset, favere vos nutyis, et, quantum in vobis esset, indulgere potius comituti patrum utque obsequio plebis oportuit ' quae si perpetua concordia sit, quis non vinulere ausit , nitiaeianum hoc imperium inter sinitimos brevi futurum esse ZIV. Atque ego, quam hoc consilium collegarum meoirum, quo abducere infecta re a Veiis eaeercitum noluerunt, non utile solum, sed ellam necessarium fuerit, postea disseram; nunc de ipsa e litisne dicere militantium libet. Quam orationem, non apud et os solum, sed etiam tu ea tris si habeatur, ipso eaeercitu disceptante, aequam arbitror videri possedin qua si mihi ipsi nihil, quod dicerem, in mentem Tenire
posset, aduersariorum eerte orationibus contentus essem. Negabant nuper, danda esse aera militibus, quia nunquam data essent. Ouonam modo igitur nune iii lignari possunt, quibus aliquiu noot adiectum commodi sit, iis laborem etiam novum pro portione iniungi ' Nusquam nec opera sine emo-
263쪽
lumento, nec emolumentum ferme sine impensa opera es Lahor voluptasque, dissimillima natura, societ te quadam inter se naturali sunt iuncta. Moleste antea ferebat mises, se suo sumptu operam reipublieae praebere: gaudebat idem, partem anni se agrum suum colere; quaerere, unde domi militiaeque se ae suos tueri posset. Gaudet nune, fruetui stibi rempublisam esse, et laestra stipendium Meipit. Aequo igitur animo patiatur, se ab domo, is re familiari, cui grauis impe a non est, paullo diutius abesse. An, si ad calculos eum respubliea voret, non merito dieat: Annua aera habes, annuam operam ede J An tu aequum eenses, militia semestri solidum te stipendium areipere ' Inuitus in his parte orationis, Quirites, moror: sic enim agere debent, qui mercenario milite utuntur. At nos tamquam cum eivibus agere volumus, agique tanquam cum patria nobiscum aequum cen-xemus. aut non suscipi bellum oportuit; aut geri pro dignitate populi romani, et permi quam primum oportet. Pe
cietur autem, si urgemus obsessos: si non ante ahscessimus,
quam spei nostrae finem eaptis Veiis imposuerimus. Si, mreules, nulla alia eausa, ipsa isdignitus perfeceraritiam imponere debuit. Decem quondam annos uaru Oppugnata est ob unam mulierem ab universa Graeeia : quam pro ι ab domo I νοι terras, quot maria distans s Nos intra vicesimum lapidem, in eonvectu prope urbis nostrae, annuam oppugnationem perferre piget: scilicet, quia leuis causa belli est, nee 3atis quicquam iusti doloris est, quod nos ad perseverandum alimulet. Septies rebellarunt: in pace nunquam flua fuerunt: taros nostros millies depopulati sunt: Fidenates deferre a nobis coegerunt et colo nos nostros ibi inter- fleeerunt : auctores furee eontra ius gentium caedis impiae
legatorum nostrorum : Etruriam omnem adversus nos eo
euare voluerunt, hodieque id moliuntur: res repetentes legatos nostros, haud procul abfuit, quin violarent. V. Cum his molliter et per dilati es bellum geri Deo tot ' Si nos tam iustum odium nihil mooet, ne iis quium, oro ros, movent 7 operibus ingentibus septa urbs est, quiabus intra muros eometur hostis. Agrum non eotuit, et culta uastatu sunt bello. Si reducimus eaerritum, quis est, qui dubitet, illos, non a cupiditate solum ulciseendi, sed etiam neeessitate imposita eae alieno praedandi, quum sua amise-
264쪽
rint,' agrum nostrum invasuros ' Non di*erimus Uitur bel. lum isto e silio, sed intra sines nostros accipimus. Quid 'illud, quod proprie ad milites pertinet, quibus boni tribuni
plebis quum stipendium eatorquere voluerint, nunc conSultum repente volunt, plate est ' Vallum fossamque, ingentis utramque rem η eris, per tantum spatii durerunt: eastella primo pauca, p03tea, Mercitu aucto, creberrima fecerunt. munitiones non in urbem modo, sed in Etruriam etiam spectantes, si qua inde aurilia veniant, opposuere. Quid turres, quid vineas testudinesque, et alium oppi nandarum urbium apparatum loquar' Quum tantum laboris eaehaustum sit, et ad finem iam operis tundem peruentum; relinquendane haec certa tis, ut ad aestatem rursus novus de integro his instituendis enudetur labor ' Quanto est minus opera tueri factu, et instare, et perseverare, defungipse eura I Brecis enim profecto res est, si uno tenore peragitur; nec ipsi per interminiones has intei aliaque lentiorem spem nostram βα-
cimus. Loquor de opere, et de temporis iaetura. Quid ' p riculi, quod disperemido bello adimus, num obliuisci nos haec tam erebra Etruriae concilia de mittendis Veios auxiliis patiuntur' ra nune res se habet, irati sunt, oderunt, negant missuros : quantum in illis est, capere Veios licet. Quis est, qui spondeat, eundem, si dilpertur bellum, animum postea fore ' quum, si l amentum dederis, maior frequentiorque legatio itura sit: quum id, quod nune olpendit Etruacos
reae creatus Veiis, spatio interposito mutari possit, vel eon sensu ciuitatis, ut eo reconcili ni Etruriae animos, vel ipsiust oluntate regis, qui obstare regnum suum saluti civium no- Iis. Videte, quot res , quam inutiles sequantur illam viam consilii: iaetura operum tanto labore factorum, et astatio imminens finium nostrorum, etruscum bellum pro Teiente concitatum. Haec sunt, tribuni, consilia vestra, non, hercule, dissimilia, ac si quis aegro, qui, eurari se fortiter passus, ea templo convalescere possit, cibi gratia praesentis aut potionis longinquum et ρrsitan insonubilem morbum elliciat. I l. Si, me dius Hilius, ad hoe bellum nihil pertineret,
ad d/sciplinam eerte militiae plurimum intererat, insuescere militem nostrum, non solum Drata victoria frui; sed, si res etiam lentior sit, pati taedium et quamois εerae spei stritum strvectare, et, si non sit aestate perfectum bellum,
265쪽
hiemem opperiri, nee, si ι aestivus aves , statim autum iotecta ac recessum circumspicere. Obsecro vos, remandi studium ae roluptas homines per niues ae pruinas in momtes siluasque rapit; belli necessitatibus eam patientiam non aihibeiamus, quam vel lusus ae voluptas elicere solet ' Ade ou minata eorpora militum nostrorum esse putamus, adeo molles animos, uι hiemem unam durare in eastris, Menstub domo non possint ' in, tanquam napale bellum . tem statibus eaptandis et Obseruando tempore anni, gerant, nouaestus, non frigora pati possint ' Erubescant profecto, si
quis iis Mee obsietat; contendantque, et animis et emporiabus suis virilem patientiam inesse, eι se iuxta hieme atque aestate bella gerere posse : nee se patrocinium mollitiae inertiaeque m dasse tribunis, et meminisse , hane ipsam Not
statem n in umbra nec in tectis maiores suos creasse. Haec virtute militum vestrorum, hinee romano nomine sunt digno,
non Veios tantum, nee hoe bellum intueri, quod instat; sed famam et ad alia bella et ad eeteros populos is posterum quaerere. An medioere diserimen opinionis secuturum eae haere putatis ' rarum tandem finitimi poPulum romanum eum esse putent, cuius si qua urbs primum illum brevissimi temporis sustinuerit impetum, nihil deinde timeat' an his sit terror
nominis nostri, ut Mercitum romanum non taedium l-9inquae inpugnati is, non vis hiemis ab urbe cireumsessa semel amouere possiι, nee finem ullum alium belli, quam vietoriam, noueriι; nec impetu potius bella, quam perseverantia, serat' quae in omni quidem genere militiae, maxime tamen in obsidendis urbi , neeenaria est; quarum plerasque, munitionibus ae naturali situ me Nouriles, fame sit e tempus ipsum vincit atque eaepugnat; sicut Veios expugnabit; nisi aurilio hostibus tribuni pl. s fuerint,
et Romae inuenerint praesidia Veientes, quae neguisquam in Etruria quaerunt. An est quicquam, quod Veiensibus πω- tum aeque emuiuere possit, quam ut seditionibus primum
urbs romana, deinde velut eae eontagione eastra implea tur ' At, heremis, apud hostes tanta modestia est, ut non obtidiremta taedio, non denique regni, quicquam apud emnooatum sit; non negata uuailia at Etruseis irritaoerint animos. Morietur ensem eaetemplo, quicunque erit seditionis auetor: nec cuiquam dicere ea licinit, quae apud τω --
266쪽
pune dicuntur. Fustuarium meretur, qui signa relinquit, aut Praesidio decedit. Auctores signa relinquendi, et deserendi castra, non uni aut alteri militi, sed universis Mercitibus, palam in concione audiuntur. Adeo quicquid tribunus plebi loquitur, etsi prodendae patriae dissolceiulaeque reiimblicaerat, a33uratis aequi audire; et, dulcedine potestatis eiu3 capti, quaelibet sub ea seelera latere sinitis. Reliquum est, ut, quachic Mociferantur, eadem in eastris et apud milites astant,
et Mercitus eorrumpant ducibusque parere non patiantur equoniam ea demum Romae libertas est, non Senatum, non vitaistratus, non tesses, non mores maiorum, non institula
palmum, non disciplinam rereri militiae. II. Par iam etiam in concionibus erat Appius tribunis plebis; quum subito, unde minimo quis crederet, accepta calamitas apud I ei os ot superiorem Appium in
causa, et concordiam ordinum maiorem ardoremque ad
obsidendos pertinacius eios fecit. Nam quum agger Promotus ad urbem, vineaequo tantum non iam iniunctae moenibus essent, dum opera interdiu fiunt intentius, quam nocte custodiuntur, palefacta repente porta, ingens mullitudo, facibus maximo armala, ignes coniecit; horaeque momento simul aggerem ac vineas, tam longi temporis opus, incendium hausit: multiquo ibi mortales, nequicquam opem serentes, serro ignique absumpti sunt. Quod ubi Romam est nuntiatum, moestitiam omnibus, senatui curam metumque iniecit, ne tum vero sustineri nec in urbe seditio, nec in castris posset, et tribuni ple- his velut ab se victae reipublicae insultarent; quum re- Pente, quibus census equester erat, equi publici non erant assignati, consilio prius inter sese habito, sonatum adeunt; factaque dicendi potestate, equis se suis stipendia facturos promittunt. Quibus quum amplissimis
verbis gratiae ab senatu actao essent, sumaque ea serum aliive urbem pervasisset, subito ad curiam concursus sit plebis. Pedestris ordinis se, aiunt, nunc eme, op ramque reipublieae eaetra ordinem pollice i seu Veios, seu quo alis ducere relint. Si Veios ducti sint, negant, se inde priuS, quam eapta urbe hostium, redituros esse. Tum vero iam superfundenti se laetitiae vix temperatum est. Non enim,
Sicut equites, dato magistralibus negotio, laudari iussi;
267쪽
264. T. LIFII neque aut iii curiam vocali, quibus reSponsum daretur, aut limine curiae continebatur senatus: sed Pro se quisque ex superiuro loco ad multitudinem, in comitio flantum, voce manibusque significare publicam laetitiam. Beatam urbem romanam, et invictam, et aeternam illa
concordia dicere : laudare equites, laudare plebem, diem ipsum laudibus ferro: victam esse saleri comitatem benignitatemque senatus. Certatim patribus plebi luo manare gaudio lacrimae; donec, revocatis in curiam patribus, senatusconsultum lactum est, Ut tribuati militares, concione adcocata, peditibus eqilitibusque gratio agerent: memorem pietatis eorum erga patrium dicerent genatum fore. Placere autem, omnibus his voluntariam ea tra or in m pQ fessis militiam aera procedere. Et equiti certus numerus aeris est assignatus. Τum primum equis suis merere equites coeperunt. Voluntarius ductus exercitus Veios non amissa modo restituit opera, sed nova etiam instituit. Ab urbe commeatus intentiore, quam antea, sub chi cura ;no quid tam bene merito exercitui ad usum deesset.
Vi II. Insequens annus tribunos militum consulari po-iestate habuit C. Semilium Ahalam tertium, Q. Servilium, L. Virginium, U. Sulpicium, A. Manlium iterum, M'. Sergium iterum. His tribunis, dum cura omnium in vetens bellum intenta est, neglectum Λnxuri praesidium
vacationibus militum, et Volscos mercatores vulgo receptando , proditis repente hortarum custodibus, OppreSSum est. Minus militum periit, quia praetor aegros lixarum
in modum omnes per agros vicinasque urbes negotia-hantur. Nec Veiis melius gesta res, quod tum caput Dmnium curarum publicarum erat. Nam et duces romani plus inter se irarum, fluam adversus hostes animi, ha- Duerunt: et auctum est bellum adventu repentino Capenatium atque Faliscorum. Hi duo Etruriae populi, quia proximi regione erant, devictis Veiis, bello quoque romano se proximos fore credentes ; Falisci propria etiam causa infesti, quod Fidenati hollo so iam antea immi-
Scuerant, per legatos ultro citroque missos iureiurando inter se ODligati, cum exercitibus necopinato ad , eius aceeSSere. Forte ea r gione, qua M'. Sergius tribunus militum praeerat, castra adorti sunt, ingentemque ter-
268쪽
rorem intulere ; quia Etruriam omnem excitam sedibus magna molo adesse Romani crediderant. Eadem opinio olentes in urbo concitavit. Ita ancipiti proelio castra
romann oppugnabantur ; concurSanteSque, quum huc atque illuc signa transferrent, nec Veientem satis cohibere antra munitionos, nec suis munimentis arcere vim ac lustri se ab exteriore poterant hoste. Una spes erat, si ex maioribus castris subveniretur, ut diversae legiones aliae adversus Capenatem ac Faliscum, aliae contra eruD-tionem oppidanorum pugnarent. Sed castris praeerat irginius, privatim Sergio invisus insestusque. Is, quum pleraque castella Oppugnata, superatas munitiones, utrimque invehi hostem nuntiaretur, in armis milites tonuit: si opus foret auxilio, collegam dictitans ad so missurum Huius arrogantiam pertinacia alterius aequabat; qui, nequam opem ab inimido videretur pelisse, vinci ab hoste quam Vincere per civem, mahlit. Diu in medio eaest: milites: postremo, desertis munitionibus, perpauci in maiora castra, pars maxima atque ipse Sergius Romam pertenderunt. Ubi quum omnem culpam in collegam inclinisset, acciri Virginium ex castris, interea praeesse legatos p acuit. Acta deinde in senatu res est, certatumque inter collegas maledictis. Pauci rei publicae, huic atque illi, ut quosque studium privatim aut gratia occuDaverunt, adsunt. VIX. Primores patrum, sive culpa si vo infelicitate imperatorum tam ignominiosa clades accepta esset, cen-Suere, Aon spectandum iustum tempus comitiorum, sed tenstato nocos tribunos militum creandos esse, qui Kaleno a Uetobribus magistratum occiperent. In quam sententiam quum pedibus iretur, ceteri tribuni militum nihil c0ntradicere. At enimvero Sergius Virginiusque, propter
quos poenitere magistratuum eius anni senatum apparebat, primo deprecari ignominiam, deindo intercoclere senatusconsulto: negare, se ante Idus Decembres, Solemnem ineundis magistratibus diem, honore abituros esse. Inter haec tribuni plebis, quum in concordia hominum securidisque rebus civitatis inviti silentium tenuissent, 1eroces repente minari tribunis militum, nisi in auctoritate senatus essent, se in vincula eos duet iussu
269쪽
ios sesse. Tum C. Servilius Ahala tribunus militum: Quod ad vos attinet, tribuni plebis, min que vestras, nue ego libenter raperirer, quam non plus in his iuris, quam in
robis animi, esset. Sed nefas est tendere adversus auctoria tutem senatus. Proinde et vos desinite inter nostra ereω- mina locum intuitae quaerere e et e allegae aut facient, quod censet senatus, aut, ει pertinaeius tendent, dictatorem extemplo dicam, qui eos abὶre magistratu cogat. Quum omnium assensu comprobata oratio esset, Fauderentque patreS, sine tribuniciae potestatis terriculis inventam esse aliam vim maiorem ad coercendos magistratus ; victi consensu omnium comitia tribunorum militum habuere, qui Kalendis Octobribus magistratum occiperent: ABque Ruteoam diem magistratu abdica Vore.
X. L. Valerio Potito quartum, M. Furio Camillo itorum, II '. Aemilio Mamercino tertium, Cn. Cornelio Cosso iterum, C. Fabio Ambusto, L. Iulio Iulo, tribunis militum eonsulari potestate, multa domi militiaeque gesta. Nam et bollum multivi ex suit eodem tempore, ad , et , et ad Capenam, et ad Falerios, et in Volscis, ut Anxur
ab hostibus recuperaretur: et Romae simul delectu, simul tributo conserendo, laboratum est: et de tribunis plebei cooptandis contentio fuit: et haud parvum motum duo iudicia eorum, qui paullo ante consulari potestato suo-rant, excivere. Omnium primum tribunis militum fuit, delectum habori; nec iuniores modo conscripti, Sed Seniores etiam coacti nomina dare, ut urbis custodiam agerent. Quantum autem augebatur militum numerus, tanto maiore pecunia in stipendium opus erat: eaque tributo conserebatur, invitis eonserentibus, qui domi remane-hant, quia tuentibus urbem opera quoque militari laborandum, serviendumque reipublicae erat. Haec per Sogravia, indigniora ut viderentur, tribuni plebis seditiosis concionibus laciebant; ideo aera militibus constitutaene arguendo, ut plebis partem militia, partem tributo con- feereia. Unum bellum annum iam tertium trahi, et consulto male geri, ut diutius gerant. In quatuor deinde belis
uno deleetu eaeercitus scriptos, et pueros quoque ne Seno tractos. Iam non aestatis nee hiemis discrimen esse, ne ulla quies unquam miserae plebi sit: quae nunc etiam vec-
270쪽
ι0alis ad ultimum facta sit; ut, quum confecta labore, Mulveribus, postremo aetate corpora retul rint, incultuque omnia diutino dominorum desiderio domi incenerint, triou- tum eae assecta re familiari pendant; aeraque militaria, Telut fenore accepta, multiplicia reipublicae reddant. Inter clelectum tributumque, et occupatos animos maiorum rerum curis, comitiis tribunorum plebis numerus cxpleri nequiit. Pugnatum inde, in loca vacua ut patricii cooptarentur. Postquam obtineri non poterat, tamen labes zictandae legis Treboniae causa essectum est , ut cooptarentur tribuni plebis C. Lacerius et M. Λcutius, haud dubio patriciorum Opibus. XI. Fors ita tulit, ut eo anno tribunus plebis Cn. Tro-honius esset, i ii nomini ac familiae debitum praestarcvideretur Troboniae legis patrocinium. Is, quod petissent patres quidam, primo incepto repulsi, tamen tribunos militum eaepugnasse, Vociferans, i yem Treb0niam Aublatam, et cooptatos tribunos plebis non suifragiis populi, sed imperio patriciorum ; et eo revolci rem, ut aut patricii, aut patriciorum an elue habendi tribuni plebis sint: eripi sacratas leges, ea torqueri tribuniciam potestatem; id fraude patriciorum, scelere ac proditione coli Sarum stactum arguere. Quum arderent invidia non patres modo, sed etiam tribuni plebis, cooptati pariter, et qui cooptaverant; tum ex collegio tres, P. Curialius, M. Metiliu S, et M. Minucius, trepidi rerum suarum, in Sergium Virgini unailue, prioris anni tribunos militares, incurrunt: in eos ab sotram plebis invidiam quo, diu dicta, avertunt. Quibus delectus, quibus tributum, quibus diutina militia tonqui quilasque ιelli sit gracis, qui elade accepta ad Veios soleant, qui amissis liberis, fratribus, propinquis, assinibu3, lugubres domos habeant; iis publici priuatique doloris straequendi ius
potestatemque eae duobus noriis capitibus datam ab se, mo- morant. Omnium namque mal0rum in Sersio Virginioque causas esse: nec id accusatorem magis atauere, quum fu- teri reos : qui, noaeli ambo, alter tu alterum causam conferunt. Iustum S rgii Virginius, Serssius proditionem ii repans Viryinhi. Quorum adeo incredibilem amentiam fuisse,