장음표시 사용
351쪽
inii Calii tribunatum, qui primus eae plebe creatus sit,
quam per eos annos grata 8it, quibus praeter patricios nemoti bunus militum fuerit '' Quin eontra patricios aliquoι dum- natos post tribunutum, neminem plebeium. Quaestores quoque, sicut tribunos militum, paucis ante annis eae plebe eo p-tos creari: nec ulliu3 eorum populum romanum poenitiasse. Consulatum superesse plebeiis et eam rege arcem libertatis,
id eolumen. Si eo perientum sis, tum populum romanum
vere evictos ea urbe reges, et stabilem libertatem suam
existimaturum. Quippe eae illa die in plebem ventura omnia, quibus patricii Meellant, imperium atque honorem, θω-rium belli, g mus, nobilitatem, magna ipsis fruenda, maiora liberis relinquenda. Huius generis orationes ubi accipi, idere ; novam rogationem promulgant, ut pro duumviris sacris faciundis decemviri creentur; ita ut pars ex plebe, pars ex Patribus sitat: omniumque earum rogationum comitia in adventum eius exorcitus disserunt, qui Velitras obsidebat XXXVIII. Prius circumactus est annus, quam B Velitris reducerentur legiones. Ita suspensa de legibus res ad novos tribunos militum dilata : nam plebis tribunos eosdem duos utique, quia legum latores erant, plebes refieiebat. Tribuni militum creati T. Quinctius, Ser. Cornelius, Ser. Sulpicius, Sp. Servilius, L. Papirius, L. Veturius. Principio statim anni ad ultimam dimicationem do legibus ventum: et, quum tribus vocarentur, nec intercessio collegarum latoribus obstaret, trepidi patres ad duo ultima auxilia, summum imperium summumque ad civem, decurrunt. Dictatorem dici placet: dicitur M. Fu- .rius Camillus, qui magistrum equilum L. Aemilium cooptat. Legum quoque latores adversus tantum apparatum advorsariorum et ipsi causam plebis ingentibus animis armant: concilioque plebis indicto, tribus ad sussi nium vocant. Uuum dictator, stipatus agmine patriciorum, plenus irae minarumque consedisset, atque ageretur res
solito primum certamine inter se tribunorum plebi serentium legem intercedentiumque, et, quanto iure potentior intercessio erat, tantum vinceretur favore legum ipsarum latorumque, et Uti rogas, primae tribus dicerent ; tum Camillus, Quandoquidem, inquit, Quirites, iam
352쪽
ros ti ibunicia libido, non poterias, regis; et interce tono , 8 cessimie quoiulavι plebis partam, i obis eadem vi fucius irritum, qua peperistis; non re publicae mag/3 universa , quam vestra causa, dictator intercessioni adero, eversumque restrum aurilium imperio tutabor. Ituque, si C. Licinius et L. Seirtius intercessioni collegarum cedunt; nihil patricium magistratum inseram concilio Nebis. Sι adcersus in-t τcessionem, tanquam captae civitati le9 3 tuumnere tendent, rim tribuniciam a se ipsa dissolci non patiar. Adversus ea quum contemptim tribuni plebis rem nihilo segnius lini agerent, tum percitus ira Camillus lictores, quido medio plebem emoverent, misit: et addidit minas,
si pergerent, sacramento omnes iuniores nilae iurum, exercitumque extemplo ex urbe educturum. I errorem ingentem incusserat plebi; ducibus plebis accendit magis certamine animos, quam minuit. Sed, re neutro inclinata, magistratu se abdicavit; seu quia vitio creatus erat, ut
scripsere quidam : seu quia tribuni plebis tulerunt ad plebem, idque plebs scivit, ut, si M. Furius pro dictit
tore quid egisset, quingenium millium ei multa esset. Sed auspiciis magis, quam novi exempli rogatione, deterritum ut potius credam, quum ipsius viri sacit ingenium, tum quod ei sussectus est extemplo P. Manliu qdictator: quem quid creari altinebat ad id certamen, tuo M. Furius victus esset r) et quod eundem M. Furium dicultorem insequens annus habuit, haud sine pudore certe fractum priore anno in se imperium repetiturum :simul quod eo tempore, quo promulgatum do multa eius traditur, aut et huic rogationi, qua se in ordinem cogi videbat, obsistere potuit; aut ne illas quidem, propter quas et hasto tala erat, impedire : et, 'uoad usque
ad memoriam nostram tribuniciis consulari DuSque cer- latum viribus ost, dictaturae semper allius fastigium fuit.
XXXIX. Inter priorem die laturam abdicatam novamque a Manlio initam, ab tribunis velut per interregnum concilio plebis habito, apparuit, quao ex promulgalis plebi, quae latoribus gratiora essent: nam de senor atque agro r03ationes iubebant, do pleboto consula luantis tui ibant. Et persecta utraque res esset, ni tribuni se by Coosli
353쪽
350 T. LIVII in omnia simul consulere plebem dixissens. Ρ. Manlius deindo dictator rem in causam plebis inclinavit, C. Licinio, qui tribunus militum fuerat, magistro equitum deplebo dicto. Id aegro patres passos accipio ; dictatorem
propinqua cognatione Licinii se apud patres excusare solitum, simul negantem, magistri equitum maius, quam tribuni consularis, imperium esse. Licinius Sextiusque, quum tribunorum plebi creandorum indicta comitia essent, ita se gerere, ut, negando iam sibi velle continuari honorom, acerrimo accenderent ad id, quod dissimulando petebant, plebem. Nonum se annum iam velut in ariem adpersus optimalas metarimo privatim periculo, nullo
publice emolumento stiare. Consenuisse iam secum et rogationes promulgatas, et vim omnem tribuniciae potest ius. Primo intercessione collegarum in testes suas pugnatum erae: deinde ablegatione tuomtuιia ad Veliternum bellum: postremo dictatorium fulmen in se intentatum. Iam nec eo tegas, nee bellum, nec dictatorem obstare; quippe qui etiam omen plebeio eonsuli, magistro equitum eae plebe dicendo, dederis: se ipsam plebem et commoda morari sua. Liberam urbem ae forum a ereditoribus, liberos agros ab iniustis possessoribus eaetempla, si velit, habere posse. Quae munera quando tandem satis gress animo aestimaturos, si, inter a - eipiendas de suis e moris rogationes, spem honoris latoribus earum incidavi ' Non esse modestiae populi romani id postulare, ut ipse fenore leuetur, et in agrum iniuria possessum a potentibus inducatur ; per quos ea consecutua sit, senes tribunicios non sine honore tantum, sed eιiam gine spe honoris, relinquM. Proinde ipsi primum statueroni apud an mos, quid vellent: deinde eomitiis trimuniciis declararent voluntatem. Si eoniunctim ferri ab se promulgalaa rmationes vellent, eme, quod eosdem reficerent i unos plebis: perlaturos enim, quae promiugaverint. Sin, quod euique 'Luatim opus sit, id modo aecipi velint; opus esse ni ι inu dissa eontinuatione hono1 s : nec se tribunatum, nee illos ea, quae promulgata sint, habituros. XL. Adversus tam obstinatam orationem tribunorum
quum, prae indimitate rerum, stupor silentiumque inde ceteros patrum defixisset; Ap. Claudius Crassus, nepos decemviri, dicitur odio magis iraque, quam spe, ad dis-
354쪽
Auadendum processisse, et loculus in hanc sere sententium esse: Aeqsite novum, neque inopinatum mihi sit, Quirites, εi, quod unum familiae nostrae semper obiectum esthb seditiosis tribunis, id nunc euo quoque audiam et Claudiae genti iam inde ab initio nil antiquius in republica patrum maiestute fuisse; semper plebis commodis adversatos esse. Quorum alterum neque neto, neque inficis3 es, no , eae quo adsciti sumus simili in civitatem et patres, entae operam dedisse, ut per nos aucta potius, quam imminuta, ma-i Stad earu- gentium, inter quas nos esse voluistis, dies vero posset. Illini alterum pro me maioribusque meis contendere
ausim, Quirites, nisi, quae pro universa republiea sistit ea plebi, tanquam aliam incolenti urbem, adversa quia putet) nihil nos, neque privatos, ncque in magistratibu3, quod incommΗlum plebi esset, scientes fecisse: nee ullum factum dictumue nostrum contra utilitasin vestram seisi quaedam contra voluntatem fueristy vere referri posse. An hoc, si Claudiae familiae non sim, nec eae patric/o 8anguine Ortin, ηed unus Quiritium quilibet, qui modo me duobus ingenuis ortum, et riveri in libera ciuitate sciam, reticere possim 'L. illum Sertium et C. Licinium, perpetuos sit diis placety tribun0s, tantum licentiae nouem annis, quibus re9nunt, xumpsisse, ut vobis negent potestatem liberam sustprogii, non in comitiis, non in legibus iubendis, se permissuros esse 'Sub conditione, inquit, nos reficietis decimum tribunos. Quid est aliud dicere, quod petunt alii, nos adeo fastidimua, ut
Kine mer ede magna non accipiamus. Sed quae tandem istumere rat, qua vos scimper tribunos plebis habeamus 2 uti Nationes, inquit, nostras, seu placent, seu displicent, Muutiles, 8eu inutiles sunt, omnes coniunctim accipiatis. Obsecro vos, Tarquinii tribuni plebis, putate me str media e
citine unum civem Aucclamare : Bona venia restra liceat eae his rogatumibus terere, quas salubres nobis censemus Me ;untiquare alias. Aon, inquit, licebit. Tu de fenore utque igris, quod ad vos omnes pertinet, iii beas; et hoc portenti non sitit in urbe romana, uti L. Sertium viquo hunc C. Licinium consules, quod indignaris, quod abominaris, videas J Aut omnia accipe: aut nihil fero. Ut si quis ei quem urgeat fames, venenum p0naι cum cibo; et aut abstinere eo, quod. vitale sit, iubeat, aut mortis rum vitali ut
355쪽
misceat. Ergo, si esset libera haee eivitas, non tibi frequentes succlamassent, Abi hinc cum tribunatibus ac rogationiabus tuis ' Quid ' si tu non tuleris, quod comm0dum est Pο-pulo accipere, nemo erit, qui heres illud ' Si quis patricius, xi quis quod illi volunt invidiosius ess6 Claudius diceret :Aut omnia aeripite: aut nihil fero, quis vestrum, Quirites, ferret ' Mnquam me vos res potius, quam auctores, spretabitis ' sed omnia semper, quae magistratus ille dicet,seeundis auribus, quae se nostrum quo dicentur, adversis aecipietis ' At hereul' sermo est minime civilis. Quid ' R0gatio qualis est, quam a vobis antiquatam indignantur 'sermoni, Quirites, simillima. Conrules, inquit, rogo, ne vobis, quos velitis, faeere liceat. An aliter rosat, qui utique alierum eae plebe fieri consulem iubet; nee auos patricios ereandi potestatem vobis permittit ' Si hodie bella sint, quale et, u-xeum fuit, quum Porsena Ianiculum insedit; quale sali, cum modo, quum praeter Capitolium atque arcem omnia haec hostium erant, et consulatum eum hoe M. Furio et quolibet alio eae patribus L. ille Sraetius peteret: possetisnes ferre, Sertium haud pro dubio eonsulem esse, Camillum de repulsa dimicare ' Nomine est in commune honores vocare, ut duos plebeios fleri consulas liceat, duos patricios non lLeeat ' et alterum eae plebe creari necesse sit, utrumque e rpatribus praeterire liceat J Quaenam ista societas, quaenam cinisortio est ' Parum est, si, cuius pars tua nulla adhuc fuit, in 'artem eius venis, nisi partem petendo totum tra- .reris ' Timeo, inquit, ne, si duos licebit creari patricios, nominem creetis plebeium. Quid est dicere aliud, quia indi-9n9s vestra voluntate creaturi non estis, necerastatem vobis
creandi, quos non vultis, imponam ' Quid sequitur, nisi ut ne benefletum quidem debeaι populo, si eum duobus patriciis unus petierit plebeius, et lege se, non 8uJragio, creatum dieri yXLI. Quomodo eitorqueant, non quomodo petant honores, quaerunt: eι ita matrima sunt adepturi, ut nihil ne pro minimis quidem debeant; et occasionibus potius, quam virtute, petere honores malunt. Est aliquis, qui se inspici, aestia mari fastidFat; qui certos sibi uni Mnores inter dimisumtes competitores aequum eenseat esse; qui se arbitrio vestro erimat; qui vestra necessaria sussi regia pro voluntariis, et
356쪽
seroa pro liberis faciat; omitto Licinium Soaetii que, quorum annos in perpetua potestate, tanquam Megum in Capitolio, numeratis: quis est hodie in civitate tam humilis, cui non via ad consulatum facilior per istius legis occasionem, quam nobis ac liberia nostris, fiat ' si quidem nos, ne quum volueritis, quidem, creare interdum poteritis; istos, etiam si nolueritis, necesse sit. De indignitale satis dictum est: et nim dignitas ad homines pretinet 'quid de reliqknibus atque a uviciis, quae propria deorum immortalium contemptio atque iniuria est, loquar ' Auspiciis hune urbem conditum esse, au/piciis bello ac pace, domi militiaeque, omnis geri, quia est, qui ignoret 7 Penes quos igitur sunt auspicia more maiorum ' nempe, penes patres: nam plebeius quidem magistratus nullus auspicato creatur. Nobis adeo propria sunt auspicia, ut non solum, quos populus ereat patricios mayistratus, non aliter, quam auspicam, creet; εedn0s quoque ipsi sine si frugio populi auspicato interregem prodamus, et privatim ait spicia habeamus, quae isti ne in magistratibus quidem habent. Quid igitur aliud, quam to lit eae cicitate auspicia, qui plebeios consulis creando, a patribus, qui soli ea halere possunt, aufert ' Eludant nunc licet religiones. Quid enim est, si pulli non paseentur' sie.r cauea tardius e.rierint ' si oestinuerit avis ' Parca sunt haec : Sed parca Ala non contemnenda maiores noStri ma-aeimam.hanc rem fecerunt. Nunc nos, tanquam iam nihil pace deorum opus sit, omnes ceremonius polluimus. Vulgo et g 'Imnetifices, augures, saeris uli reges creentur: cuilibet upicem dialem, dummodo homo sit, imponamus: tradamus ancilia, penetralia, deos, deorumque curam, quibus nefas est. Non leges auspicato forantur, nim magistratus creentur: nec conturiatis nec curiatis comitiis patres auctores fiant. yrtius et Licinius, tanquam Romulus ac Tatius, in urbe romana re9nent, quia 1 ecunias alienus, quia aqvos dono
dant. Tanta dulcedo est eae alienis fortunis praedandi: tiectu mentem v nit, altera lege solitudines mustus in agris si ripellendo finibus dominos: allera sidem abi tauri, cum quHomnis humana societas tollitur. Omnium rerum causa vobis
antiquandas censeo istas rogationes. Uuod fuaeitis, deos velim fortunare. XLII. Oratio Appii ait id modo valitii, iit tempti S rO-
357쪽
gationum iubendaru in proferretur. Resecti decimum iidet tribuni, Sextius et Licinius, de decemviris sacrorum ex parte de plebe creandis legem pertulere. Creati quinquo patrum, quinque plebis: graduque eo iam via facta adeonsulatum videbatur. Hac victoria contenta plebes ce sit patribus, ut, in praesentia consulum mentione omissa, tribuni militum crearentur. Creati A. et M. Corne- . lii itorum, M. Geganius, P. Manlius, L. Veturius, P. Valerius sextum. Uuum praeter Velitrarum obsidionem, tardi magis rem exitus, quam dubii, quietae externae res Romanis essent; fama repens belli gallici allata, perpulit civitatem, ut M. Furius dictator quintum diceretur. Is Τ. Quinctium Pennum magistrum equitum dixit. Bellatum cum Gallis eo anno circa Anienem numen, auctor est Claudius; inclutamque in ponte pugnam, qua T. Manlius Gallum, cum quo provocatus
manus conseruit, in conspectu duorum exercituum caesum torque spoliavit, tum pugnatam. Pluribus auctoribus magis adducor, ut eredam, decem haud minus post annos ea acta : hoc autem anno in albano agro cum Gallis, dictatore M. Furio, signa collata. Nec dubia, nec dissicilis Romanis squanquam ingentem Galli terrorem memoria pristinae cladis attulerant victoria sui L Multa millia hamarorum in acie, multa captis castris caesa epalati alii Apuliam maxime petentes, quum fuga se longinqua, tum quod passim eos simul pavor terrorque dis. tulorant, ab hoste sese tutati sunt. Dictatori , conrensu patrum plebisque, triumphus decretus. Vixdum perfunctum eum bello atrocior domi seditio excepit: et per ingentia cortamina dictator senatusque victus, ut rogatiO- nos tribuniciae acciperentur; et comitia consulum advorsa nobilitate habita, quibus L. Sextius de plebs primus consul lactus. Et ne is quidem sinis certaminum fuit. Quia patricii se auctores suturos negabant, prope secesSionem plebis res terribilesque alias minas civilium certaminum venit: quum tamen per dictatorem conditionibus -- data discordiae sunt, concessumque ab nobilitate plebido consule plebeio; a plebe nobilitati de praetoro uno, qui ius in urbe dicerot, ex patribus creando. Ita ab diutina ira tandem in concordiam redactis ordinibus, quum di-
358쪽
gnam eam rem Senatus censeret esse, meritoque id, si quando unquam alias, deum immortalium causa libentur laeturos soro, ut ludi maximi fierent, et dies unus ad triduum adiiceretur; recusantibus id munus aedilibus plebis, conclamatum a patriciis est iuvenibus, se id honoris deum immortalium causa libenter acturos, ut aediles fierent. Quibus quum ab universis gratiae actae essent, lactum sonatusconsultum, ut duo viros aediles ex patribus dictator populum rogaret: patres auctoreSOmnibus eius anni comitiis fierent
359쪽
Duo novi magistratus adiecti sunt, praetura et curulis aedilitas. Pestilentia ciuitas laboravit, eamque insignem secit mors Furii Camilli: cuius remedium et finis quum per nouas religiones quaereretur, ludi scenici tune primum fucti sunt. Puum dies L. Manlio dicta esset a M. Pomponio tribuno plebis propter detectum acerbe actum, et T. Manlium silium rus relegatum sine ullo erimine; adolescens ipse, cuius relegatio patii obiiciebatur, venit in cubieulum tribuni,
strictoque gladio eoegit eum in rerba sua iurare, non pe S ceraturum se in ac satione. Quum telluris hiatu tota ad ultimum territa patria foret, tunc omnia pretiosa missa sunt in praealtam voragiaem urbis romanae r in eam Curtius armatus, sedens equo, se praecipitavit, eaque e leta est. T. Manlius adolescens, qui patrem a tribunicia reaea tione vindicaperat, contra Gallum, provocantem aliquem eae militibus romanis , in pingulare certamen descendit, eique occiso mrquem aureum detrarit: quem ipse postea tulit, et eae eo Torquatus est nuncupatus. Duae tribus additae,
Pomptina et Publilia. Licinius Stolo lege ab ipso lata damnatus est, quod plus quiventis iusserisus agri possideret. M. Valerius tribunus militum Gallum, a quo provocatus erat, insidente galeae eorvo, et unguibus rostroque hostem infestante, occidit, et eae eo Corvi nomen accepit ; consulque proXimo anno, quum annos viginti tres haberes, ob virtutem creatus est. Amicitia eum Cartha iniensibus iuncta. Campani, quum urgerentur a Samniistus bello, auocilio aduersug eos a senatu petito, quum id non impetrarent, urbem atque astros populo romano dediderunt: ob quam cau-εam ea, quae populi romani faeta essent, defendi bello
adueraus Samnites placuit. Quum ab A. Cornelio consuleeaercitus in iniquum locum deductus in magno diserimine esset, P. Decii Muris tribuni militum opera seruatus est. Qui, occupato eolle super id iugum, in quo Samnites c-Sederant, occasionem conguli in aequiorem locum euadendi dedit: ipse ab hostibus eircumsessus erupit. Quum milites romani, qui Capuae in praesidio erant relicti, de ea Oecupanda urbe conspirament, et, detecto consilio, metu Supplicii a populo romano defecissent; per M. Valerium Cor- cum dictatorem, qui consilio suo eos a furore TeuocaPerat, yatriae restituti sunt. Res praeterea contra Hernicos, et Gallos, et I burtes, et Privernates, et Tarquinienses, et Samnites, et Volscos prospere gestas continet.
360쪽
Innus hie erit insignis novi hominis consulatu, insignis novis duobus magistratibus, pinotura et curuli aedilitato. Hos sibi patricii quaesivere honores pro concesso debi altero consulatu. Ρlebes consulatum L. Sextio, cuius ege parius erat, dedit: patres praeturam Sp. Furio M.
filio Camillo; aedilitatem Cn. Quinctio Capitolino et P.
Cornelio Scipioni, suarum gentium viris, gratia eam pestri ceperunt. L. Sextio collega ex patribus datus L. Aemilius Mamercinus. Principio anni et de Gallis, quos primo palatos per Apuliam congregari iam sama erat, et de Hernicorum desectione agitata mentio. Uuum de industria Omnia, ne quid per plebeium consulem ageretur, proferrentur, silentium omnium rerum ac iustitio simile otium fuit: nisi quod non patientibus tacitum tribunis, quod pro consule uno plebeio tres patricios misi-gistratus, curulibus sellis praetextatos tanquam consules sedentes, nobilitas sibi sumpsisset, praetorem quidem etiam iura reddentem, et collegam consulibus, atque ii dem auspiciis creatum, verecundia inde imposita est senatui ox patribus iubendi aediles curules creari. Primo, ut alternis annis ex plebe fierent, convenerat: Postea promiscuum suit. Inde, L. Genucio et Q. Servilio consulibus, et ab seditione et a bello quietis rubus, ne quando a metu ac periculis vacarent, pestilentia inFens oria. Cen- Sorem, aedilem curulem, tres tribunos plebis mortuos so-runt, pro portione et ex multitudine alia multa surierasuisse : maximeque eam pestilentiam insignem mors quam matura, tam acerba, M. Furii secit. Fuit enim vere vir unicus in omni fortuna : princeps paco bello pie prius, quam exsulatum iret; clarior in exsilio vel desiderio ci-.Vitatis, quae capta absculis imploravit opem, vel felici- tale, qua restitulus in patriam secum patriam ipsam restituit. Par deinde per quin me et viginti annos tot enim postea vixit titulo tantae /oriae fuit, dignusque habi-