장음표시 사용
171쪽
-Iss Tractatus III. ficile salvare posse, pioductionem creaturarum esse actum scientiae practicae Dei, illam. que obtinere in Deo rationem potentiae executivae
Contra istud corollarium objici potest,
quod D. Thomas infra quaest. 2 s. art. I. ad q. expresse docet , potentiam executivam in
Deo distingui virtualiter ab ejus antellectu ,& voluntates ait enim; Potentia non ponitur in Deob, Mi aliquid distinctum a sientia , e voluntate secundum rem sed sicundum rationem , inquantum scilicet potentia impor- , iat rationem principii exequentis id , quod
voluntas importat , ct ad quod fieretia diri. Respondeo , praeter hanc responsionem, aliam subjunxisse S. Doctorem: subdit enim: Dei dicendum , quod ipsa sientia , vel voluntas . divina , seeundum quod est principium eiectivum , habet rationem potentia . Quae secunda solutio exprimit ultimum illius iudicium , unde magis illi standum est, quam
praecedentia Praesertim cum opusc. II. cap. N quod lib. I. art. I. expresse doceat, Angelos movere coelos conceptione intellectus escaei .
seu per actum imperii , subindeque in illis non agnoscat potentiam loco motivam, distinctam ab intellectu practim. Quod a seseriori de Deo, utpote simpliciori , dc perfectiori, sentiendum est. Colligitur tertio, in hoc differre scientiam visionis a scientia simpdicis intelligentiae,
quod ista concurrit ad pioductionem rerum directive solum, dii ectione remota : illa v xo directive, directione proxima, ac imm diata, & essicienter. Ista enim ad productionem rerum concurrit per modum consilii, illa
Pcx modum imperii. Sed consilium Iemote
172쪽
ne fient a De1. I sy , tantum, de mediate dirigit artificem ad opus faciendum, imperium vero proxime, & immediate, & insuper effective concurrit ad itialius productionem, ut ex supra dictis constat: Ergo scientia simpIicis intelligentiae uno tantatum modo concurrit ad productionem rerum, directive scilicet directione remota, & meis diata , scientia autem visionis duobus modis , nempe directive , directione proxima , Mimmediata, ac efficienter.
De scientia futurorum contingentium.
CErtum est, Deum ab aeterno habere certam, & infallibilem futurorum continis gentium notitiam; cum enim sit causa illorum, ea cognoscit, quando illa producit in tempore, alias ageret modo caeco, & ignaro, ae sine providentia, &sapientia; quare cum divina scientia sit invariabilis, nec possit aliis
quid cognoscere in tempore, quod non cognoverit ab aeterno, manifestum est, Deum habuisse ab aeterno omnium futurorum praescientiam . Unde Aug. s. de civit. cap. s. Confieri esse Deum , di negare praescium futuro rum , apertissima insania est. Solum er go dis-ficultas et , & controversia inter Theologos de modo, seu de medio, in quo Deus illa ab aeterno cognoscit. Molina enim , & Beccanus existimant, Deum illa cognoscere antecedenter ad suum decretum, in causis liberis, &contingentibus, seu in penetratione, & perfectissima cognitione voluntatis humanae, quam supercomprehensionem appellant , ad distin
ctionem cognitiosis divinae ab Angelica, quae
173쪽
licet comprehendat voluntatem hominis, in illa tamen non cognoscit actus ejus liberos futuros, sicut Deus . Huic sententiae accedit opinio Theophili Raynaudi, asserentis Deum per scientiam mediam cognoscere,quid facti 1a esset voluntas creata in his,vel illis circumstantiis, si sibi relinqueretur, & si sola sine
concursu illius operari posset. Sualea vero, &Fonseca , quibus adhaesit Fatalis , docent , Deum cognoscere futura contingentia, & nostros actus liberos in suo decreto(non quidem actuali, & exercito, ut volunt Thom istae sed futuro, & ponendo in sequenti signo. Alii censent Deum cognoscere futura contingentia in propositionibus contradictorie oppo tis , seu in vi, & lege contradictionis, quae petit, ut una propositio sit determinate vera,& altera falsa. Alii demum scientiae mediae defensores , ut ab hac difficultate facilius se expediant, asserunt, Deum non cognoscere sutura contingentia in aliquo medio objectivo , sed immediate in seipsis , &in veritate objectiva , quam dicunt ili, habere independenter a decreto Dei , ex suppositione eventus futuri. Antequam nota stram declaremus, & stabiliamus sententiam, varia illa Recentiorum placita breviter confutanda sunt.
Uelluntur omnes iIlae sententiae.
DIco primo , sutura contingentia , sive
absoluta, sive conditionata, non posse certo, & infallibi liter a divino intellectu coognosci in causis liberis, vel contingentibus,utria veniunt decretum, seu praedeterminari nem
174쪽
ne funtia Dri. I rnem divinam. Ita D. Th. hic art. Ig. ubi sic ait: Causa eontingens se habet ad opposita, di
se contingens ut futurum non subdatur per eeraeitudinem alieni cognitioni . Unde quicumque cognoscit ejectum contingentem in sua causa tantum, non habet de eo nisi conjecturalem e
gnitionem . Quibus verbis S. Doctor conci sionem nostram de docuit, & probavit: Sicut enim in principio solum probabili, de opinativo non possunt conclusiones certo , dc scier tifice cognosci, sed opinative tantum: ira nec in causa indifferenti, de indeterminata possunt effectus contingentes futuri certo, & determinate cognosci, sed conjecturaliter tam tum: Atqui cauta liberae, Ac contingentes , ex se, de antecedenter ad decretum , seu determinationem divinam, sunt indifferentes, de indeterminatae ad producendum, vel non producendum futura contingentia, & libera, de possunt vel ab extrinseco impediri, ne in actum exeant, vel se determinare ad sectum oppositum : Ergo in illis sic consideristis non possunt certo, Ac infallibiliter, sed solum conjecturaliter futura contingentia cognosci. Unde S. Thomas in I. dist. 38. qu. art. I. suaedam ea a sunt , quae se habent ad vitrumlibet , ct in istis eausis effectus de fui-vo nullam habent certitudinem , veἰ determ
Respondet Molina, quod licet per simplicem comprehensionem non possint in causa indifferenti, dc indeterminata certo cognomsci effectus contingentes, aut liberi, bene tamen per supercomprehensionem . Vnde lucet futura contingentia non possint cognosci ab Angelo in causis secundis, certo, dcium
fallibiliter, sed tantum conjecturaliter, beue
175쪽
. Sed contra : cum de ratione comprehensionis sit, ut nihil rei comprehensie lateat cognoscentem, licet supercomprehensio exiscedat comprehensionem , ille tamen excessus non se tenet ex parte objecti, ita ut supercomprehensio attingat in objecto aliquid, quod non cognoscit comprehensio , sed ex parte modi cognoscendi, quatenus clarius
per eam videtur, quod per comprehensionem obscurius cognoscitur . Vnde ex eo, quod Deus voluntatem humanam supercomprehendat , solum potest inferri , quod in
ea , antecedenter ad suum decretum, habeat perfectiorem , , clariorem cognitionem
conjecturalem de actibus elus liberis, quam Angelus , qui eam tantum comprehendit inon tamen quod illos in ipsa certo, &infalis tibiliter cognoscat. Sicut ex eo, quod Deus principium probabile , & opinativum non
solum comprehendat, sed etiam super comprehendat, non sequitur, quod in eo certo,& scientifice cognoscat conclusiones, quas virtualiter continet , sed tantum quod de illis perfectiorem habeat cognitionem opi, Nativam, quam Angelus.
Dices cum Molina et Deus , in sententia Thomistarum, cognoscit certo, & infallibiliter in causis liberis praedeterminatis effectus, sive actus liberos futuros: Sed hujusmodi causae, etiam ut subsunt divinae praedeterminationi, sunt indifferentes: alioquin praedetermionatio Dei tolleret illarum indifferentiam , &per consequens illarum libertatem: Ergo in caufis indifferentibus sutura libera. & contingentia certo,& infallibiliter cognosci possunt.
unde S. Thomas I. contra Gent. Cap. 5T. domcet, quod sicut ex causa necessaria certo cognoscitur effectus necessarius ita ex causa
176쪽
De fientia Dei. I fgeontingenti, non impedita, certo cognoscitur effectus contingenS.
Respondeo, concessa majori, distinguendo minorem: causae liberae , ut subsunt divinae praedeterminationi, sitnt indifferentes, indisi ferentia pontentiali, & privativa, nego mino, rem et Indifferentia actuali, & positiva, concedo minorem . Similiter distinguo consequens: Ergo in causis indifferentibus, yndi ferentia potentiali, & privativa i possunt cer- , to cognosci effectus liberi, nego: In differemtibus indifferentia actuali, & positiva, conis
Explicatur soIutio et Duplex est indifferentia arbitrii creati, una potentialis , & privativa , quae consistit in carentia, & suspensione actus, unde a quibusdam vocatur indifferentia Iu
fensioni, , eamque habet voluntas creata , antequam operetur, non ex libertate, quae est
perfectio, sed ex imperfectione, nempe ex eo, quod non sit actus purus. Alia vero posutiva , & actualis, quae in eo consistir, quod voluntas, dum in actu operatur, retineat potentiam ad oppositum. Licet autem divina prindeterminatio non tollat istam indifferentiam, quae est de ratione libertatis, bene tamen M vliam, quae est ejus imperfectio. Unde non mirum, quod Deus in causis liberis praedeterminatis actus liberi arbitrii certo ,& infallibi Iiter cognoscere valeat, utpote cum divina
praedeterminatio habeat certum, & infallibi. lem nexum cum actibus, ad quos datur; non tamen in causis liberis nude suinptis, & a Deo non praedeterminatis, eo quod illae sic consideratae sint indeterminatae ad operandum, de indifferentes indissereotia suspensionis,seu potentiali, & privativa.
Ad locum D. Thomae respondeo ex Terram
177쪽
3s Tractatus IILriensi ibidem, loqui S. Doctorem de ea usis naturalibus , quae si ab extrinseco non impedianis . tur, ita determinate sunt ad proprios enectus, ac causae necessaris unde in illis,si negatio impedimentorum certo innotescat,qualiter contingit in Deo, certo cognosci possunt illarum effectus futuri: secus autem in libero arbitrio creato, quod, etiam omni extrinseco impedimento excluso, potest ab intrinseco indisii renter agere, vel non agere; ac proinde, etsi omnium impedimentorum negatio evidenter cognoscatur a Deo,nequit in illo infallibiliter cognoscere actus liberos , ut determinate
Ex dictis confutata manet singularis senistentia Theophili Raynaudi, asserentis Deum scientia media explorare, quid factura esset nostra voluntas in his, vel illis circumstantiis, si se sola, de absque divino concursu agere posset. Si enim voluntas creata, ut habet adjunctum concursum Dei simultaneum,&ut subest motioni, & gratiae moraliter tantum excitanti, non potest esse medium, in quo Deus certo, de infallibiliter cognoscat dijus actus liberos futuros, ut contra Molinam ostendimus; a fortiori eadem voluntaS, nude, &solitarie sumpta, & sine concursu Dei considerata , non poterit habere rationem medii ducentis in certam , & infallibilem suorum actuum futurorum notitiam. Addo, quod inquirere quid homo faceret , si se solo ageret, idem est, ac investigare, quid sa-cturus esset homo , si esset Deus, cum soli Deo conveniat agere independenter a quocumque alio, & sine auxilio, de concursu a terius: At ridiculum est fingere, quod Deus exploret per scientiam mediam, quid homo
ficturus esset, si esset yeus : Ergo oc db
178쪽
Do flantia Dei. Isurda plane videtur Theophili sententia'. unde non immerito cum Augustino epist. s 6. exclamat quidam Recentior et Frides me ista
Te fuere , eum eoc non pudeat ista fintire . Cum vero a sint etiam defendere , non jam eornm, sed ipsus generis humani me pudet , cumr auis
Dico secundo, Deum non cognoscere suis tura contingentia, & libera, pro priori ad suum decretum exercite existens , in ipso metdecreto cognito ut suturo, & ponendo in sequenti signo . . 'Ratio fundamentalis est, quia divinum
decretum,utpote aeternitate mensuratum, non potes: esse,nec concipi cum laudamento in re ut futurum; futuritio enim repugnat aeternita.
ti, quae cum sit indivisibilis, & tota simuI, non novit praeteritum, neque futurum, sed quidquid mea est, non nisi est, ut ait Auginninus super Psal. Io I. , Neque valet, si dicas cum Suare, hoc argumentum prebare quidem, Deum non posse cognoscere suum decretum ut realiter futurum, sed non demonstrare, illud non post se cognosci ab eo, ut futurum virtualiter ;sicut enim in Deo datur prioritas virtualis inter essentiam , & attributa, ita in divinis decretis potest admitti futuritio vi tualis . Non valet, inquam; nam prioritas tantum a quo non lassicit ad futuritionem etiam virtualem a sed necessario requiritur prioritas existentiae, & ilitantis in quo sAt haec nota potest reperiri in Deo: Ergo nec futuritio vi tualis . Minor constar, tum quia omnia, quae sunt in Deo, existunt per unicam indivisibilem existentiam Ss tum etiam quia se mutuo transcendunt, & unum intrins ce imbibitur in alios ea vero, quae per unicam
179쪽
166 . Tractatus Imexilientiam existunt, & quae se mutuo transcendunt, non possunt esse, vel concipi priora , dc posteriora prioritate existentiae , &inflantis in quo. Major vero probatur, tum ex eo quod, si prioritas tantum a quo lassiceret ad suturitionem virtualere, Verbum Divinum pro priori a quo originis , quo Pater intelligitur ut principium illius, obtineret rationem suturi respectu Patris, quod nullus
Theologorum admittit. Tum etiam, quia illud idem virtualiter exigitur ad futuritionem virtualem, quod realiter requiritur ad futuritionem realem et Atqui ad istam non sufficit quaecumque prioritas, vel pol terioritaS rea. Iis, sed requiritur, quod unum sit prius realiter existens, quam aliud, ut constat exemplo essentiae, & proprietatum, quae licet realiter
inter se distinguantur, dc essentia sit realiter Prior proprietatibus, utpote illarum principi
Um,tamen Inter essentiam,& proprietates non datur vera successio, nec proprivates vcre, ec realiter sunt suturae respectu essentiae, quia
simul cum illa existunt, & essentia non est ibi is prior , prioritate existentiae, & instantis in quo, sed prioritate tantum naturae, & in antis a quo: Ergo similiter adfuturitionem virtualem non sussicit quaec umque prioritas,&pol erioritas , sed requiritur , quod unum
sit prius alio, prioritate existentiae, & instantis
in quo oPotest insuper probari conclusio, & impu.
gnari sententia Suaris, ex absurdo, & inconvenienti, quod ex illa sequitur,nenipeicientiam absolutorum in Deo non minus esse diam inter liberam , & alaturalem , quam scientiam conditio natorum, in sententia Mosinae, & aliorum defensorum scientiae mediae :
senim liac non sit libera perfecte, sed tan-
180쪽
De I eientia Dei. tum imperfecte, vel media inter liberam, &naturalem (ut isti dicunt quia licet objective
involvat liberum Dei decretum, non tamen subjective, & ut exercite existens in Deo , cum idem dicat Sua reg de scientia absolutorum, necessario concludendum erit, sciemtiam istam aeque mediare inter naturalem, &liberam,ac eam,quae est de futuris contingentibus conditionatis. Dabitur ergo in Deo duplex scientia media, una conditionatorum,autera absolutorum; una a Molina, altera a Suhreg excogitata, quod absurdum est . Objicies cum Suare: Deus pro illo signorationis, in quo nondum intelligitur hab ereliberum decretum, comprehendit suam es- sentiam, & voluntatem: Sed non potest ili amcomprehendere, nisi in ea cognoscat sua d creta futura in sequenti signo S, cum enim coagnitio comprehensiva sit omnibus modis perfectissima, debet se extendere ad id omne, quod in objecto comprehenso continetur rErgo Deus cognoscit sua decreta ut futura, subindeque in illis sic cognitis futura contingentia contemplatur. Confirmatur; Deus per scientiam simplicis intelligentiae cognoscit sua decreta ut possibilia: Ergo & ut fu
Ad obiectionem respondeo, quod licet Deus in illo priori, in quo concipiuntur tantatum eius a stus naturales, & necessarii, comis prehendat per scientiam simplicis intelligentiae suam essentiam, & voluntatem, in ea thmen non cognoscit sua decreta ut futura,quia cum in tali signo divina voluntas sit omnino indifferens, & in determinata ad rerum proinductionem, non est medium, in quo divina decreta possint cognosci ut determinate futurasut enim supra dicebamus contra Molinam, ita