장음표시 사용
111쪽
A re certior altera. TSecunda ratio est talis, Illa scientia quae est de non subiecto. i. de materia no sensibili, est prior et certior illa quς est de subiecto,sed aliqua sila est de non subiecto. se ut Metaphysca, aliqua vero de subiecto,scut Ilusca,quae est de numero sonos' et ergo aliqua scia est prior 5c certior altera, sicut Arithmetica est prior Be certior Iluscar prior quide, quia
musica utitur pHeipiis arithmeticis ad aliud: certior autem, quia incertitudo causatur propter transmutabilitatem materie sensibilis: unde quanto magis accedatur ad eam tanto scientia es minus certa. Oχrtia
ratio talis es, Nam illa scientia, quae est de pauciorisbus, ut patet primo Metaphys cx, est prior re certior
ea que se habet ex appositione siue additione. Simplicia. a. priora sunt re certiora fm via compositionis
sed aliquae scientiae sunt huiusmodi. Ceometria. n. se habet ex additione ad Arithmeticam Nam punctus de quo es geometria addit lapsa unitatem .de qua est Arithmetica,positionem in continuo ut in praesentipatet. Nam punctus est quoddam in diuisbile in continuo abs rahens secundum rationem a materia sensra sibili. Vnum autem abstrahit a materia sensibill, Ocintelligibili: unde Arithmetica certior est ipsa Ceos 1 -- metria. Relinquatur ergo Q propter tres gradus certi Cois, , A rudinis una scientia sit dignior altera. VConsideramia Ei , m dum inhic secundum .D. S. v comparatio scientias tituli est l. Π im accipitur tripliciter. Nam primus modus aerii' pitur secundum ui causa est prior de certior silo effoAlii autem duo modi accipiuntur secundum
forma est certior materia ut puta quia forma es prinscipium cognoscendi materiam,cum materia non cos gnoscatur nisi secundu analogiam ad formam, ut pas tet. i. Physicorum,sed ut dicitur. r. Metaphν si caedus
Plateria plex est materia. Vna quidem sensibilis: secundum pica. quam aecipitur secundus modus secundae, videlicet rationis iam adductae. Alia vero est materia intelli gibilis .ipsa continuitas: ct secundum hanc accipi tertius m Od', sue tertia ratio. A propter hoc paret dustinctio harum trium conelusionum vel rationu, qualiter dignitas scientiae dependet a dignitate obieeti,
sue rei consideratae zaut a certituta ne modi consides Tandi. Iut viro modo .ut dedissium est et deduci dehet in pro hemio de Anima p/d priniti ergo dicens dum,m scientia suscipit magis: dc minus extensuere intensiue ut in prima parte summae Diuine Phylosophiae declaratur in libro de Quoties, videlicet labb.
Unde in habentibus contrarium intensio S te missiosormae attendit secundum deputationem contrarii a contrarior vel secudum permixtionem unius cum altero.Albius. n. dicitur quod est magis 5 impermixttius,ut patet in Topicis: unde in non habent abus costrarium formae, o sorti ut ut speciem ab aliquo exs
rinsecood quod ordinantur,suscipiunt magis de minus, siue intenduntur re remittu tur secund um accesssum ad aliquem terminu vel recessum ab eo, aut etiaea disposita ne subieista. concessa tamen maiore non
valet consequentia: quia licet homo, no suscipiat magis S minus: tamen est dignior asino, ut patet de se. - p Ad se eundum dicedum,s cxteris paribus illa,qus
docet propter quid et quia dignior es illa,qus docet quia tantum: nec est insantia de Theologia, ct aliis scientias. Quia Theologia est dignior, propter da litatem obiecti, repropter certitudine modi addiscens di. Traditur. n. per Diuinam Reuelationem,qtis falsii no p5t scut pol ro humana: ergo Theologia Sacra cibus aliis scientiis humanius inuetis di tot est intia aba di etiam una sci dignior altera, secundu Alberium,
aut propter demonstrationem, quae certior est:aut ex gni equa subiecto,ex eo mirabili' est: aut ex eo et simplici'. drupliciterVEx eo quidem, τ mirabilius dupliciter, quia est sub Dalternans.& non sub alternata: vel quia non ex appos i lsitione est se habens ad alteram, quae ex appostione se habet ad ipsam. Haec ille.
autem scientia Artaculus secundus.
AD SECUNDUM sic procedit. Vide .
Una scientia non accipiat unitatem a suo subiecto. p Nam ea, quae in diuersis pix di amentis ponuntur Primum. nere diuersa sunt, ut patet. s. Metaph. sed tame con
pertinent ad considerationem unius scientiae: ergo unitas scientiae non est ex unitate rei consideras - -
Metaphysica es scientia una, ut patet. 4. Metaph. liscet subiectum eius,videlicet ens non sit unum, O discat Porphyrius, Si quis omnia entia vocet aequi uoce anquit nuncupabit, re non uni uoceretpocte. WTeti Iertium. tio praeterea, Logica,& Metaphysica sunt distinctae, re plures scientiae ct tamen idem genus scibile consis derant, videlicet ens in communi, ut patet etiam . . MN etaphy. igitur xc. TSed contra est Phylosophus, in eraesenti capitulo: ibi L Vna autem scientia VHespondeo dicendum, et secunda conclusio huius Coesu capituli, quae est resposiua ad quaesitum, est ista, V nistas scientiae denominatur ab unitate generis scibilis, siue generis subiectit,quod dicitur subiectum attributioni siue subiectum scientiae. Quae conclusio pro Pro M.
batur tali ratione secundum. D. S. Nam unitas cuiuslibet motus maxime ex fine consideratur, ut patet.
Physicorum, sed processus cuiuslibet scientie es quis
dam motus rationis: ergo unitas scientiae consideranda est,& attendenda ex nne siue ex termino scienti Cuius ibet autem scientis, siue terminus, siue finis est
genus scibile,circa quod est scientia. In sciet iis enim speculati uis, nihil aliud qustitur,* cognitio generis
subiecti. In practi eis autem scientus, in tedatur interistio ipsius generis subiecti, ut patet. a. Metaphysicae. Sicut in Geometria intenditur, quasi finis cognitici magnitudini quς est subiectum geometris. In scientia AEdi ficatoria intenditur ta ni n nis constructio,sisue constitutio ipsius domus, quae est huius artis subs lectu in . Relinquitur ergo et cuius ibet scientiae uni3tas secundum unitatem lubiecti est attendeda, quod suit probandum,Sicut unius seneris unitas es comunior, B alterius, utputa entis live substatis, G corpo Fris, sue entis mobilis: ita etiam una scientia est comunior,si alia: sicut Metaphysca,quae est de ente, sue de subsantia communior est,*ν hysica, quae est de corpore mobili. Haec omnia. D. S. in lec. qui hic tosquitur de subiecto p llicosecundum opinionem illos rum, qui posuerunt corpus mobile esse subiectu Phνlosophiae naturali ut patet primo Physicorum, qua nondum reprobauiuvet loquitur de subiecto specia liseientia non desubiecto eommuni,sue attribu M ,
tionis. TConsiderandum est hie secundum Phylos, Oi- iumphum,m duae conditiones requiruntur ad hoc qi alis
qua pollini esse genera subiecta,de quibu, est scietiar ' quarum Prima est,m componantur ex aliquabus pri s. sis ,rimi, principiis. Illa enim, de quib'habes scientia per se: hia ea quae sunt priora smpliciter sunt composta secun dum se ex aliquibus priori bralla vero, de quibus hasbet ut scientia per posteriora simpliciter prima: tamesue priora quo ad nos, oc si in seipsis sint simplicio
ra, sicut Deus S suhsantiae separatae: secundu tamen ginnosita cognitione accipiuntur, coponuntur ex
112쪽
- q. liquibus primis, quoad nos. x quo colligi potest
in ' ς in duplinia sunt prinei pia alicuius generis subiecti, Videlicet principia essendi. qus sunt priora simpliciterii inς re principia cognoscendi .quae non sunt semper priora simpliciter, sed quo ad nos: Phylosophus tamenvidetur hie magis loqui de his, quae possunt esse genera subiecta in scientiis specialibus, siue inferioribus, GCis suum ας. Ratio autem.quare genus subiectum desia1 hib ii hex i, bere principia. est ista, Quia processiis scientiae hesbia lux dictum est consistit in quolibet motu rationis di,
WVP scurretis ab uno in aliud omnis autem motus a primcipio quodam procedit re ad aliquid terminatur: uni de oportet ιν in ἔ cessu scientiae ratio procedat ex aliisbus primis principiis.Si ergo sit aliqua res,quς non habeat principia priora. ex quibus ratiorcedere possit. Mus non potest esse scientia, secundum m hic accis pitur scientia videlicet prout est effrictius demonstrastionis. Qua inobrem de substantiis separatis no sunt Sis, eon. si quN scientiae speculativae, quantum ad quod quid diuo. est. Haec omnia. D. S Secunda coditio est,m talia habeant partes subiectivas integrales ec proprias passio is nes de eis,3 suis partibus demonstrabiles per serperpartes autem integrales alicuius generis scibilis secus cum . D. S. in quaestionibus super Boethum de Trinitate intelliguntur omnia illa per quae deuenimus in
Noiadum cognitionem ipsius generis subiecti. I Cosiderandus adum. est ulterius secundum Egidium. . scientia esse unius eneris subiecti, nihil aliud est que eam esse unius scibis generis, per quod solum excluditur aequi uocatio. Nam genus scibile est plus, d genus praedicabile. Naanalogia entis impedit genus praedicabile. Ensen quod est analogum ad decem praedicamenta,non est Peniis ad illa,talis tamen analogia no impedit genus scibile. aliter Μ et a physica . quae est de ente in communi secundum q1 est ens ut patet. a. Metaphy. non
esset scia unar dici ergo pii r genus scibile genus subiectum oc non genus praedicatum pst rationem addumota dum ctam. Imons derandum est ulterius secundit me un= riuum dem .m quattuor mitu es eliciuntur hic a PhylQv x MQr Iosopho, quae requirutur ad hocim aliqua scientia di tu ita ut eatur una. Quartim Prima est unitas generis subiici bilis. Secunda est identitas primorum p incipio G.
. Tertia * habeat per se partes. Quarta * habeat per
se passiones, Per primam excluditur aequi uocatio. Nam squi uocorum secundum q) aequivoca sunt, noest scientia una. Per secundam excluditur diuersias considerationis. Ad unitatem enim scientiae requiria tur unius rationis consideratio.Nam de eodem subsiecto puta de corpore possunt diuersae scientiae considerare, ut Naturalis, Oc Metaphysica sere dum diuerisas rationes sormales considerandi. Sed per tertiam considerationem remouetur unitas scientis sub alternantis cum sub alternata, quae non habent easde parstes per se. Ex quarta vero consideratione excluditur
consideratio eorum . quae per accidens generi subiici. Bili conueniunt. Ad unam enim re eandem scietiam non Bectat considerare nisi ea,qus sunt per se. Ea. n. quae sunt Per accidens, inquantum huiusmodi non eadunt sub consideratione scientiae, ut patet. 6. Me taphysic et tamen ea quae sunt per accides Mnius sciens rix possunt esse alterius scientiae per se. quod patet et in sensibilibus. Sapor enim per accidens comparatur ad visum,per se comparatur ad gustum: ideo illa, quς respiciunt per accidens subiectum unius scientis possunt esse de consideratione per se alterius scientiae,ut multa sunt per accidens corpori mathematico, de Asbus per se Geometria non considerat, quae tame sunt
per se corpori naturali, de quibus pol per se conside, κrare Pliic a. Haec Epidius. Inter praedictas autem conditiones, ut idem infert, secunda est formatior, videlicet in debent esse eadem principia. i. eadem formalis consideratio. Tota enim ratio, quare scientia est una est quia considerat omnia secundum unam consido rationem formalem considerandi, quod est considctrare omnia secundum eadem principia prima, nolindem prima extra genus,quia talia sunt omnibus communia: sed secundum principia,quae sunt prima sessidum propriam considerationem scientiae alicuius.
TEx praeduis elici potest,* unitas scientiae non sit, Cori latium itur ab unitate materiali obiecti sed formali: non quidem naturae, sed ab unitate rationis formalis considerationis. Iulia. n. quae genere naturς formaliter
α specifice differunt: pertinent ad considerationem unius scientiae secundum * conueniunt in una rone formalis cosideratio ius, ut infra clari 'patebit. Ad primum ergo patet solutio ex praedustis. VAd secun dum dicendum,m licet ens non sit unum unitate uni
uocationis:est tamen unum unitate analogis sicut attributionis quod lassicit ad unitatem specifica sciem irarum, ut in primo Metaphysicae ad longum dispia latum est:ubi habetur quah ter de diuersis,&dispera Diis coclusionibus habetur unus habitus specificus degenere qualitatis, re non unus habitus unitatis aggregationis, sicut est unitas acerui lapidum. Ad auctoritatem vero Porphyrii dicendum * accipit ibi aequis uocum largo modo,videlicet pro omni eo, quod nomere uni vocum est. Sic analogum vel ens dici aequi
iocum siue aut E ibi loquatur de quivocatione Physica aut Logica, nihil ad propositum. TAd rerem pistet solutio de diistis, quia licet Logica,& Μetaphystica ens in communi considerent, non tamen illud cossiderant secundum eandem rationem: Logica enim secundum ratione rationabilitatis: Aleta physica vom fm ronem entitatis. Ad eadem etiam se extendu diuersis tamen ronibus: via impeditur scis unitas.
e equitur in P fio,ct in. D. S. ibi, Deinde, cu dicit, De scientia &c., Articulus tertius. AD TERTIVM sic proceditur.Videtur.
diuersitas scientiarum non sit sumenda a diuersitate principiorum. am ab eodem aliquid accipit uni, Primum, talem oc pluralitatem,siue identitatem et diuersitate. sed unitas scientiae attenditur ab unitate generis subsiecti,ut deductum est: ergo diuersitas attendenda est ab obiecto,siue a genere scibili,5 non a principiis. TSecundo praeterea, scientia accipit unitatem a suo b c um. su5o,videlicet ab anima, a qua re in qua habet suum existererergo ab ea accipit unitatem Oc pluralitatem, quia ut patet. 2. Metaph. ab eo habet alia * sit ens, α ς sit unum ens. paertio pr terea, in Una Neadescientia ut patet in Geometria,& Metaphysica eoni siderantur plura re diuersa principia: ergo diuersitas scientiarum non sumitur ex diuersitate principior Aliter una scientia esset plura. Oc per conseques non
una quod implicat:ergo quaesitum falsum. 7 Sed costra est Phylosophus inpr senti capitulo: ibi Altera is autem scientia Se. 7 Respondeo dicendum,m ter imo. tia coclusio huius capituli, quae est responsua ad quς
stum, talis est,Diuersitas scietiarum sumitur a diuerssitate principiorum: ita videlicet ν principia diuer,sarum scientiarum sic se habeant, * principia unius
scientiae non procedant ex principiis alterius scieti nec ambarum scientiarum principia,procedit ex aliquibus principiis prioribus, quia siue procederent ex eisdem principiis, siue alia ex alijs non essent diuersae scientiae.
113쪽
A seientiae. 7Pr dicta autem conclusio probatur sinofm P 5m. Nam * scietis snt alterae inter se sm prima
principia, s gnum hoc es, p cum perueniatur resoluedo ad prima principia,quae sunt in demo si rabilia de bent esse eiusdem generis,cum his quae demonstranstur. Non. n. vi Ostesum est,ex alio genere in aliud ponus habet demonstantem demonstrare. Ex quo partet, p quia in demons rabilia principia re ea, quae de monstrantur, debent esse ei uidem generis: unitas illa
debet esse unitas generis scibilis, inquantum scibile. Ex quo accipitur unitas scientis D principiorum, resecundum et principia sunt diuersa accipit ut scientis
diuersitas: sibi. n. mutuo correspondent. Dicere ergo scietias diuersitatem accipere a diuersitate principios rum,S dicere eas accipere diu et statem a diuersitate
. . . formali generis scibilis: ide forma litet loquendo est. ο; M p Considerandum est hic finPηm,m una ct eade colpomum elusio formaliter potes demostrari a diuersis vel per
diuersa media quae sumuntur ex ea de coordinatione generis scabitis. i. fm eande tonem cognoscibilitatis: B una vero cocro eadem maliter diuersa isi formaliter pol demonstrari per plura inedia, sumpta ex diuersa coordinatione,&nOest intelligenduin ea de scietiae sed in diuersis. Diuersa. n. media, a diuersa eoordinas . - . tione generis scibilis sumpta.ad diuersis scias stinet:
Adsiduis vi patet pconcrone monsiderandum est sm.D.s.
in malis diuersitas obiecti non facit vel causat diuerastatem habituum: sed solum diuersitas formalis sumpta Fin diuersam rone formale cognoscibilitatis. Csi vero scibile stiptium os in Monon diuersificabun ses; sin diuersitatem malem scibilium: sed sin diuersitatem eo su sormale. Sicut aute ro formalis visibilis sumitur a lumine,per quod cesor vξ: ita sormalis to susini fra principia,ex quibus aliquid scit Et ideo qua tu cunm sint aliqua diuersa scibilia fm suam nam dus
modo per eadem principia sumant, pertinent ad una sciam, quarum non erunt iam diuersa, in uua niti sunt
scibilia. Sunt. n. scibilia s sua principia. se ut patet de
Vocibus: quia voces humans multu disset ut Fin sua nam a sonis in animato R corpori . Sed in quia secians dum eadem principia attenditur consonantia in vos C cibus humanis resonis inanimat N corpor t: eadem
est scientia Musica qui de viri Ri considerat. si vero sint aliqua genera scibilia eadem fm nam, re in p dis uersa media consideratur: manifestum est Q ad diuerssas scientias pertinent, sicut corpus mathematicu noest sm suam naturam separatum subiecto a corpore naturali, qa tri Corpus mathematicum cognosci per quantitatis principia,Corpus autem naturale p pri
cipia motus: non es eadem sesa naturalis, re geomestria: patet ergo τ ad diuersificandum scietia, susscit diuersitas principioru qua comita necessario di uersitas generas scibilis. Ad unitatem vero simpli utrunm requiritur, videlicet unitas subiecti et unitas primose Nesissum principiorum, non quide Primost smpla sed primo, ... itiis rum in ali luovenere stabiti. Haec ille. 7Conside an, dum est ulterius f m. D. s. et genera scibilium distini guuntur fin modii cognoscendi diuersum. Sicut alio
modo copnoscuntur ea, quae diffini utur materia,
re ea qus diffiniunt ut sine materia: unde aliud genus scibilium est corpus naturale, x corpus mathematiscum: unde sunt diuersa prima principia utrius 3 generis,oc per consequens da verss scientis, oc utrunm hos rum generum distinguuntur in diuersas species scibilium secundum diuersos modos, Oc rationes cogno scibilitatis. Ad primu ergo patet solutio ex dictis.
d secundum dici dum,s accipit unitatem di plua
Talitatem. sicut A entitatem a subiecto in hisonisqd Dest anima: sed unitatem re diuerstatem specificam accipit ab obiecto, sue genere scibili, ut declaratu est. d tertium dicendum,s in eadem scientia no possunt coiisderari plura prima principia diuersa formaliter, videlicet secundum diuersas rationes formales cognoseibilitatis. Diuersias autem scientiarii sumenda est a diuersitate formali cons delatorum, ut declas ratum est. Vna etiam concluso formaliter ea de non potest demonstram p plura media. i. principia formas litet diuersa, licet una concluso materialiter eadem per diuersa media possi demonstrari, ut patet de ista conclusione. Omne quod deleelatur iras mutatur,se demonstrando,omne quod quiescit transmutatur,
quia eiusdem est quies 3c motus, sed om ne quod delectatur quiescit, quia quies in bono desiderato causat
delectationem:ergo omne quod delectatur transmutatur. Secundo se, omne quod mouetur transmutastur, omne quod delectatur mouetur, quia delectatio est quidam motus appetitiuae potentiae: ergo omne
uod delectatur transmutat. Quod aute omne quos electatur moueatur est sectidum opinionem Platos Enis,& habet locum in delectationibus sensbilibus. quae sunt eum motu: sed Φ omne quod delectat ouiescit,hoc etiam verum est secundum opinionem 4risso telis, ut patet septimore nono Ethicorum, oc hoe . loquendo de delectationibus intelligibilibus. Haee omnia Doct. Sanct. secundum Physosophum circa finem lectionis praesentis.cQuaestio. r. De cognitione eorum, qus sunt a cassu,5 est lectio. Σ. Sancti Doctoris . Ge. LOGIC AE cons derandum testat de his, quoruest, ct quorum non est scientia obiective. TCirca qd
uaeruntur duo. Primo, utrum eorum, quae a casuunt re fortuna, possit esse scientia aliqua demonstrativa. Secundo, utrum eorum, quae cognoscunt per
sensu ni possit es e aliqua scientia demons rativa. CSequitur in Phνlosopho, et in .D. S., Eius autem quod est a fortuna. I Articulus primus.
AD DRIM VII sic proceditur. Videtur πeoru quae a casu fiunt re a fortuna sit scientia de mons . strativa. F Nam de casu Bc fortuna habetur seselia dis Primum. non stativa cum distiniantur, ut patet secundo Phν kscorum, diffinitio autem est medium demonstratios nis: ergo eorum quae sunt a casu oc a fortuna est scientia demonstrativa,quia de effectibus habetur scietia, de quorum causis potes haberi scientia demonstrativa. TSecudo praeterea, eorum qus fiunt, ut frequAer oecunda. habetur scienti ut dicit hic Phylosophus. Similiter eorum,quae fiunt raro habes scientia,ut patet de eclyps solis,&lunariergo eorum quae fiunt a casu habee . ieientia dato et raro fiant. RTertio pr erea, quorum εest demonstratio est scientia demostrati uar sed ipsus fortunae est demons ratio,vt patet, se demo strando, Omne a pens effectum non intentum est causa per aecidens, sed fortuna est huiusmodi rergo fortuna ea causa per accidens. Sequitur ergo τ de fortuna re his quae a fortuna fiunt potest esse scientia demonstratisua. Sed contra est Phylosophus in praesenti capituito Eius autem quod est a sortuna Bec p Respons deo, dicendum Φ istud est secundum capitulum huitus decimi tractatus, in quo Phylosophus determis nando de his, quorum est vel quorum non est sciensti a ponit duas conclusiones, inferendo tria correlas
Narde quorum secunda, re correlamis videbitur in secundo articulo. RPrima vero conclusio,q est respou Codusio. Ma ad quaesitum est talis, videlicet et eo quae a cas
114쪽
la vel a fortuna fiunt, nis est scientia demonstratiun
quae conclusio probatur tali rone fidi Phm S. D. S. Nam talium non potest esse demonstratio: ergo eoru non potest esse scientia demonstrativa. consequentia patet, quia scientia demonstrativa non potest causari In nobis, nis per demonstratione in , ut patet per 8ri Inam eius di nem. Probatio antecedetis. Na syllo, gismus demonstrationis aut procedit ex proponibus necessariis, aut ex proponibus quae sunt verae, ut fresqueter: sed ex olbus proponibus necessariis, sequitur coclusio necessaria, ut probatum est. Ex proponibus autem quae sunt vers ut frequenter, sequitur cones urso,quae est vera, ut frequenter vel forte necessama,sescundum in ex contingenti potest sequi necessarium, sicut ex falso verti. Nunque autem ex proponibus,qus sunt vero ut frequenter,sequitur propositio vel coni lusio, quae est vera,vt in paucioribus. Aliter prς misi si aliquando essent vers coclusione extite falla quod est impossibile, ut et supra ostensum est, necesse est erio et coclusio demonstrationis,vel sit necessaria, veli vera,vt frequenter. Sed ea, quae fiut a casu vel a fortuna, nem sunt necessaria, ne B sunt vera, ut frequens ter, sed ut in paucioribus ut patet. 2. Physicorum: Do eorum,quae sunt a casu,vel a sortuna non pol esseemositatio,quod fuit antecedens probandia. N per consequens necη scientia demo stativa. TEt si arsui
ιer distonem scire, ς illud, quod scitur est impostibi
1 aliter se habete Oc per consequens est neceuariti ergo de his quae sunt ut freque ter non potest esse scientia demonstrativa. Vnde ait Boethus, Scietia est eos rum, quae immutabilem taliam, siue entitatem subse
uuntur. scendia, ut dicit hic. D. S. v de his, quarunt,ut frequenter,conuenit esse demonstrationem,
InquΞtum in eis est aliquid necessitatis: necessati uinautem ut habetur. Physicorum. Aliter est in natu ratibus, quae sunt vera, ut frequenter, re defieiunt in minora parte. Et aliter in Mathematicis scietiis, siue Iiscipliniue,in quibus est necessitas a priori, in naturas libus autem a posteriori que in sumitur ab eo, quod est fin naturam. a fine, 'e forma: unde scdocet Ati,so. ostendere pa quid ut si hoc debeat esse puta s oliva generetur, necesse est hoc prs existere. s. semen oliauae. no autem ex semine olivae generatur oliua ex nescessitate, quia potest impediri generatio per aliquam corruptionem: unde sinat demonstratio ex eo quod est prius in generatione non concludet ex necessitaten in forte hoc ipsum esset necessarium eme olivae, ut frequenter ella generativum olivae, quia hoc facit sescundum proprietatem sus naturo nibi impedia .Hςe ille.Eorum ergo quae sunt,ut frequentet potest esse demonstratio oc scientia,inquantum in eis aliud ne cessitatis reperitur. a quibus etiam valet demouratio
arguedo ab esse cauli ad posse effectus, ut deducit hic aegidius .Ex quo patet solutio ad argumentum factu. TAd primum ergo dicendit, . de tortuna, ut es per
accidens absolute loquendo, non est scientia, net de fortuitis,ut sortuita sunt: de eis tamen potest esse dis finitio ali demonstratici,siue scietia demonstrativa, inquamu m in eis aliquid per se. aut de necessitate iniuem tur. Et hoc est in uniuersali considerando. Secus autem si in esse particulari considerentur, ut clarius
disputatum est in secundo Physicorum. TAd secun
duin dicendum, τ licet e lypsis solis, aut lunae raro fiant quantum ad tempus: semper autem fiunt quanatum ad causam posita enim eorum causa semper poι
nuntur. 7Ad tertium patet solutio ex responsione ad primum data,
C sequitur in Phylosopho.&in. D. S. ibi, Deinde, cum dicita Ne in per se, sum . di Articulus. II.
AD SECUNDUM se procedi . Vide et
in stularium sensbilium si scientia demonstrativa. VN5 linea visualis est sens bilis per visum, ut ad senasum pater,ec tamen de ea est scientia, ut patet de pro spectaua: ergo eorum,quae sensu percipi utia sue sit pularium est scientia etiam demonstrativa: ergo Sc. ii dicatur * linea vi suasis in communi sensu no percipiatur: sed haec vel illa. 7Contra nil videtur a sensu visus nissub ratione coloris in coi taliter color non esset obiectu visus, sed hic vel ille colori quod est contra Phylosophum in.:. de Anima, & Doctores omanes: ergo linea visuali, sub ratione coi coloris: 5e per consequens in cor a sensu percipitur. Tsecundo prς terea, uniuersalia a sensu percipiuntur, ut patet de obiecto sensus communis, quod est sens bile in coi, sed uniuersalium est scietia, ut hic concedituri ergo eo tu, quae sensu percipiuntur est scientia. TSed contra est
Phylosophus in praesenti capitulor ibi cNein p senisum est scientia δ e. ZRespondeo dicendum, et sese unda concluso huius capituli, quae est tesposita ad quaesitum talis es, scientia no est eosv quae sensu coignoscunturiquς conclusio tali rones in P fim probatur hic deducit. D.S. TNam sesa est urium quia obtes
in intellectus euiu, habitus est scientia est stitia si ue ipsum quod ut est quod est ulla quod non est hic, re nunc a quibus ut dictum est, iuersale abstrahis. Obiectum enim sensus est qualitas sens bilis, quς ais fictisngulares substantias in determinato loco Sc tespore determinator ergo eorum quae sensu percipitans tiar. i. cognitione senstiua cognosciatur,non est scietitia demonii ratiua,nis accipiendo sesam vi itera, quacunm e gnitione,ut aliqui antiqum oluerunt, ut pastet primo Aletaph. TConsiderandii est hic fm. D. s.' hoc qadr uniuersale esse ubiq; Bd sp, non est seculis dum viam amrmationis intelligendum, v, et hoc sit
de rone uniuersalis,puta hois aut a talis, quia oportes
rei in quodlibet singulare hois, re aialis esset semper&vbit: quia ratio hois kaialis in quolibet singulasmum reperi in quolibet dico colento sub susto. Si enim elle ubiq; sp esset de tone uniuersalis,scut de ne ipsius generis est * contineat sub se spes: seques retur Φ nihil esset uniuersale, quod non ubique de semper inuenire ,3 fm hoc oliua non esset uniuersale, quia in Fladria non inuenitur. Est ergo intelligenduper modum negationi siue abstractionis, quia . s. rouniuersalis abstrahit abolum determinato tempore et determinato loco: unde quantu est de se.sicut inuem tur in quolibet uno loco,vel tempore, sc natu estinueniri in Oibus: patet ergo ex praedictis ae uniuersale non cadit sub sensu,ua igitur demonstrationes piscipue sunt uniuersales. ut supra demonstratum est.
Relinqui c* scia demonstrativa non es eoiv, quς sensu percipi uncu, singularium. ed instabat discipii
Ius. Nam ubicunm est singulare: ibi est uniuersale, ut patet in praesenti.quia non est dabile aliquod singilare,in quo non si uniuersale sed in omni loco,& in omni tre est sngulare,cum non detur locus vacuus,
neq; tempus sne te temporali:erso in omni loco , α in omni tempore est vωθc per piis ponendo pissata dictum Phylosophi fm viam affrmationis, uniuersale est ubi in re se. icendu est,' uniuersale fm vnis uersalem eius ronem consdera ii,est ubi mei sp,quia in omni loco oc tempore est aliquod uniuersale, non tu Fin spalem ei monem,u, hoc uniuersale vel illud
non ea ubique,de sp ius forsitan per accias loquendo. 7Considerandum
115쪽
'Considerandum est ulterius Fin Ps m, ς repraediscita conclusione Phylosophus infert tria correlam a. catioR primum est, . scientia non consistit in percerptione jensit , ut antiqui voluerunt non pone essenssus ab intelle tu differre, cum scientia sit utium, perceptio vero sensus singularium,&non unum ut probatum est. Tsecundum correlarium est, τ scietia est cor gnitio potior cum habeatur percam, ij sensus. i. coignitio sensimia, quae non habetur percam preterritrivlem. quae facit scire, ut ex supraditam patet. 7 Tertiueo uelarium est, si dato q1 sensus non sit scientia. i. cognitio sensitiva non sit intellectiva, multum tamen confert ad cognitionem scietificam, quia ut supra ductu eli. deficiete in nobis aliquo sensu necesse est oce.
Lx rebus. n. sensiti uis multoties accipitur ure, ut pastet in pro hemio metaph. TConsiderandum in vites rius secudum. D. S. . cum dicitur hic a Phylosophocp cognitio per causam est nobilior illa, quae non hasbetur per cam, intelligendum est in his, quae habent ca tu, scire autem aliquid per cam urem, est nobili' Gintelligere qualitercuram id,quod habet cam sine cos gnatione suae cas, sed de principiis quae non lint cain est alia latio: illa autem per se intelliguntur,et talis cognitio eoru est certior omni sesar ga ex tali intellectu scientia certitudinem habet, ut declaratu est, cta dices
batur et, ps quod via siquodi &c. 7 Considerandu est ulteri', P singulare, quod sensu percipitur, potest durpliciter considerari. Vno modo, secundia ronem sinsgularitatis:& sic ipsius non est scientia nisi istu termis num singulare accipi edo scd intentionala. Alio modo pro eo, τ est singula,S hoc duplr. Vno modo, per respectu in ad acciis cori & sic eius non est scietia. Alio modo, per respectu ad acciis propriss :α sic eius esse scientiam demonstrativa in ,de qua est hic ad prospositum, pol intelligi dupla. Vno inodo,directe re pse: sic eius non est scia. Alio modo, reflexe p se no prismo, sed. 2. fm aliud: re illo modo eius pol esse scia,cuvi sic eius sit demonstratio non quidem usis, sed particularis, ut declaratum est. Siti ulla pol considerari dupla. Vno modo, fim ronem uritatis: oc sic eius noest cognitio sensitiva, siue sensus, quod ina posito ideest. Alio modo, potest accipi pro eo, q reii vle: & sie eius esse sensum pol intelligi dupla. Vno modo, per se: Oc sic non cadit sub sensu. Alio modo, per alterum ct ex consequenti sic bene cadit sub cognitione sensitiva, ut clarius in . a. de Anima disputatum est.
α uaestio. 48. De principi is omnium syllogismon deest lectio. 43. Sancti Doctoris.
INSUPER consideradum restat de principiis
scientiarum demonstrata uarum incommuni. V Cirica quod quaeruntur duo. Primo,utrum omnm syllo is morum sint ea da principia. Sco, utrum subiectu scientiae possit dici principium scientiae.
CSequis in P , re in . D. S. Eade. n. principia.
AD PRIMUM sic proceditur. Videtur motum dein rationum sint ea di principia. CN a principia demonstrata onu sunt dignitates, ut ex supradictis patet, sed olum Wirosv demonstrati uosv sunt eadem principia, quae sunt dignitates, ut patet. 4. Aletaphy. ergo citum demonstrationum sunt eadem principia. TSco praeterea,principia syllogisnoν sunt tres teram inire duae praemissς ut patet. LPrio', sed oes syllogismi conueniunt in hoc si tin ex tribui terminis, reduabus praemissis constent: ergo omnisi syllogismos rum,de per piis omnium demosi rationum sutit eadeprincipia. 7 Tertio praetere ditio est principium disr
finiti, sed omnium demonstrationii, est eadem dissor Dergo idem quod prius. TSed est Plis in praesenti caspitulo Eadem aut e principia xe. TR iideo dicem dum,m istud es tertium ea pini huiusvltima tractatus in quo Pss ondendo per quae principia non habetur
scientia videlicet quia non per eadem. ponat tres conclusiones. Quarum Prima ess, Non omni ii syllogis, Conclusio morum eadem sunt principia. Quae concluso proba Pxi tur tali rone, a syllogismoru verost. & falso tu non Hio uolant principia,Na vetohi sunt vera principia et falso rum stini falsa. Non. n. sequis salsum ni sex falsis sors maliter loquendo:&licet ex sals, ahqn sequar verum isa oris: ce. no in poseriori uice loquedo. Fit. n. ue mentio de syllogismis sis in im tra. oc no fm for mam. Iracm concluso talis est, Non omnium sello, Secunda Pasinorum saltant sunt ea de principia. Quae coelo si mouito batur tali tone. Nam aliquae conclusiones sunt sals . V 0b-Wψquae sunt disperat aere impossibiles,scutisse Iustitia
est iniustitia 5 iustitiae timor. sicut. n. differt timor
ne a iustitia: ita re ab iniustitia. Sili ins sunt impores I5 ess aequus, fit ho est bos. sed similes conclusiones non pnt inferri ex eisdem pmissis, siue ex eisde principiis: ergo&αTertia cocluso est ista. Non olum Wi, Tetria. logismora verost eade sunt principia. Qua con sutio Encibat Pss dupliciter. Primo dialectice. Sem anale, Probaturt e. Dialectice siue logic bat qttuor tonibus. Qua dialecticeam prima talis est,&sumiceae dria primo j principio, i rima io. ru, Nadiuersorum praedis incto at sunt diuersa primcipia,sicut magnitudinum principia sunt puncta, nusmero3r vero unitates. Sed multae conclutiones sunt,
in quibus vere concluduntur aliqua de pluribus subiectis genere distinctis:ergo non olum syllogismo Nveroν eadem sunt principia. TScinto quae rumi rex Secunda. principiis coibus talis es, Principia coia non psit insgredi lyuis, nisi fm ιν applicantur p terminos spales . ., ad principia particularia, cum genera entium sint di, ueris,ct remota. sed manifesti in est non olum syllos rasinorum esse eadem principia particularia: ergo n5oium sylων sunt ea de principia cola fi m m demostrationem, siue syl ingrediun TTertiato, que sumis Tertia. tur ex comparatione praemissa* ad conclusione talis
est Concitis ones sunt qsi infinitae:ergo principia syllogismorti sunt quasi infinita,oc p iis non Oium syla logismorum sunt eadem principia. RQuartaro, quς Quarta. sumitur ex dria necessat a re contingetis talis est,s-rincipiorum quibus utimur syllogismis quaeda sunt ne cessaria re quaedam contingentia, ut patet ex primo FPrio tu,sed necessaria re contingentia non sunt ea detergo non olum sella ν sunt ea de principia. cdori Analectieebatur ide analetice, v3 p rones a prias principiis ubus scis demonsΤrantur. 5c hoc tribus ronibus: quarum Pri in a talis est,Nam si otum syllaru et demostrativo rum, de quib' est adrpositu, essent eadem principia, omnia q sunt in scietiis rent ea de patet ua o ei de sunt ea de inter se sunt eade, sed principia cuius iset sciet igiant quodammodo ea de conclutionibus,sa ut supra
osa sum est,sunt eiusde generis: ergo si omniti syllogismoru principia sunt eade, sequerer m omnia, q sunt in scientiis sint eadem qofuit probandu . priecti ro,si sic: sequereret quodlibet cotingeret demsistrare per
quodlibet, hoc e manifes e falsum. Ex quo multa insconuenietia sequeren vide se patete ergo ece. 7 Teratia ro, talis est, Diuerso φ genese sunt diuer se pricipia
ut de se patet,sed diuerst scientis sunt diue Hora generum sci ilium: ergo diuersarum scientiarii m sunt diauersa principia, re per piis diuersa se demon frationuprincipia non sunt eade, cu scia si proprius effectus
116쪽
Nora dum demonstrationis. VConsiderandum ea autem et de G monstrationum principia sunt in duplici dria. Nam
quaedam sunt colat quaedam vero propria. Seia domodo loquendo de principiis non olum demonstrationum sunt eadem principia. Aliter,ut dictu est oesdem ostrationes essent eadem. Primo modo, loqui, do de principiis coibus. hoc duplr. Vno modo, ccusiderando principia coia, ut sunt applicata ad princi pia specialia,& sic non olum demonstrationum sunt eadem principia. Alio modo,considerando in ea in eoae coitate,& sic olum eadem sunt principia: si quiidem no formaliter, sed virtualiter solum ingrediun
demonstrationem ut supra habitum est. Et is PMIo,
sophus aliqua do dicat m principia demonstrationunon sunt eade,accipit ibi principium,ut primum: reidem est ιν adequatum siue proprium quod . n. alicuisb' primo conuenit adaequat e re proprie sibi conues nit,ut in capitulo de uniuersali habitum est. Si vero accipiatur ξrimum, pro eo, quod est primum via diuisionis: sic idem est et communius dicitur primum,Seciis autem loquendo secundum viam resolutionis.
M VA d argumenta patet solutio ex praedictis. CSequitur in P fio, et in . D. S. ibi csed ua quodammodo eadem θce. Atticulus secundus. AD sECVNDv Μ se proceditur. Videt
pilaeum. et in no sit esse principium sess. 7Nam de
principiis supponi f. siue praecognoscitur quia latum: de subiecto vero praecognoscitur quia, re quid, ut suspra circa principium huius libri concedit Phyloso, phus: ergo susin non potest dici principium alicuius S eundii. scis. Πsc prperea, per principia scis demonstratur propria passio de proprio subie io: sed stis in tax ti 5. demonstratur passio de sulitoraliter idem esset dem stans ct idem de quo fieret demonstratio, quod est Tettium. Di sumtergo idem est quod prius. TTertio praeterea, s setinuere in t in duo essent prςcognita, va subm et
est Diim in principio hui' libri: ergo nullatenus coscedendum est,ip sit 5m si principi u scia r. med ο estu LM. Hi in fine huius capti'Φ adducit hic. D. S. p Re,' spondeo die eliduni et principia sesa' sunt in duplici
cria. Nam quaeda sunt principia ex quibus de mons statur sicut sunt primae dignitates, ut Q non conues nil si in ut esse, re non esse. Alia sunt principia circa qua sunt scis.i. circa quae versatur consideratio inse . Obiective.& talia dicun esse subta inarti . quia disso, nibus sub torum utimur, ut principiis indem cisirationibus. Principia autem primo modo sumpta, sunt codi munia cibus scientiis. Sed principia circa qus versantur scio sunt.ppria cuius ibet scie, sicut numerus arithmeticae S magnitudo geometriar. Principia vero comuni oportet ad propria applicari ad hoc et fiat de mons ratio: quia n. ex eis solis principiis coibus non potest fieri demonstratior igitur diei non potest eadeesse principia otiam sylroru demo serat tu R . Haec. D.
subi Au in pnti capitulo circa finem. PTx quo colligi potduplicite . sp sus in por dupli considerari. Vno modo inquantum est sus natiuo modo no est principium scis. Alio modo potes consideraria ut i ii se includit diffone sua propria . qdr mediu demiationis ad demonstradum passione de eo, ut su5m est,& illo mo sus m di princia pium sese. TAd argumeta oIa patet soro ex dictis.
CQuaesito. s. De comparati ne scis ad alia quae ad Lee. . . comitionem pertinent.&est lectio. 44. S. D.
FI NA LITER eons derandum restat de comparatione scis ad alia, quae ad cognitionem pertinet. 1 osi,2 declaratum est de comparatione scientiae, ad
scientiam, quantum ad certitudinem, unitatem, R di K Nersitatem. TCirca quod quaeruntur duo. Primo, utrum scientia differat ab opinione. Sc , vitii scia differat ab aliis habitibus intellectualibus. C Sequitur in Pso,& in. D. S. c Scabile autem.
AD PRIA MI se proceditur. Videtur .
scientia.& opinio non snt duo habitus distincta reas liter. I Nain habitus distinguuntur per eorum obie, Primum. cta in virtute principiorum, ut supra declaratum est, sed.scibile, & opinabile, quae dicuntur esse subiecta scientiae re opinionis, non distinguuntur realiter, ualdem potest esse opinabile rescibile, ut concedit Phylosopnus: ergo opinio et scientia non distinguuntur.
CSecundo proerea,s opinio re scientia dinoe .nc: Secundu hoc esset ut dicit Phylosoplin quia scientia est necessariorum: opi nio vero contingentium, sed hoc non,
op sc patet, Quia derpone necia pol haberi opi nio, ut hic et cocedit Plis: ergo oce. I Tertio pterea, vitium Tertium es scientia, se opinio, et se scientia non differt ab opimone ratione obiecti. TSed est Diis, in ultimo cap. huius decimi tractatus: ibi cscibile autem Ac scietia differunt . TRndeo dicendum. et istud est vltimum capim, huius decimi tra c. primi libri, in quo Phs de terminando de scientia per respectum ad illa quae ad
rationem pertinent,vel ad alia. Ponit duas cocrones: duas dubitationes inserendo, Sunum correlamum. De quaR eo cronum scitu. 5 correlario in sequeti articulo videbis VPrima cocro,quae est tristia ad quaesi, Concluso tum,talis est, Scietia est habitus distinctus ab opinio ne. Ir iae cocro probatur tali tone Psi. Nam olJm Probatio scientis differt ab olito opinionis, videlicet ab opinabitu ergo sesa est habitus ab opinione distinctus. Probatio pias, quia habitus distinguunt per obiecta sors maliter sumpta. Antecedens probatur, quia ina ob lective est de uribus. Non. n. scientia est deuribus sub sensu cadentibus,ut supra probatum es:sed etiam est necessariorum. i. imporium aliter se habere,cu sit effectus demonstrationis: sed opinio est contingentium
aliter se habete: quod probat D fis tripla re primo tali
ratione,Nam contingentia cognoscuntur cognitios Opinionetne intellectiva,oc eorum non est scientia, quia scietia esti colam est impossibilium aliter se habere, nem eorum est instelleistus,quia etiam intellectus qui dicitur scietia ina Prima petra demonstrabilis i. principium scientie, ut supra declas ratum est, dr esse non contingentiti, sed necessari 3 sue impossibilium aliter se hie: ergo eo es opinio. patet pna p locum a sum cienti diuisone. Et hoc comprshendendo sub scientia et intellectu cem certitudinalem cognatione. x hoc inferi descriptio opinio Cpinio Oms,videlicet * opinio est essimatio quaedam immodiatae proponis,& non necessariae, quod pol intelliasti dupliciter. Vno modo ita τ propo immediata in se quidem sit necessaria: sed ab opinante accipi e pro non necessaria. Alio modo ut in se cotingens st, vi rautem propo immediata,est propo quaecunt, q per aliquod medium probari non p5t siue si necessaria, siue non necessaria. Secundo probas a Pho ide per secunda. id, quod comuniter apparet ex virtute vocabuli. Naopinio vi sonare aliud debile et incertum: visi opiniori esse contingentium. Tettio idem probat Phs p exi Teril perimentum,NI nullus qn opinat aliud quod impossibile est aliter se habere reputat se opinari, sed scire: quando vero opinatur m se est, Φ nihil prohibet alia ter se habere: tu e reputat se opinati, ac si opinio si lastis .i.cotin pentis: scientia vero necessarii. TConsides Notandarandum est autem fm Phylosophu in latera, i pros primum. pler
117쪽
A pter ea,quae dima sunt, Phylosophus mouet diras dii
Prima qo. ficultates. Quarum Prima est, utrum idem possit esssecunda. se opinabile re scibile. Secundo, utrum de eode alis Responsio quis possit habere scientiam, et opinionem. TAd priad Pri . . mana, ad quam secundario respondet Phylosophus, dicedum et, unum Oc idem materialiter potest esse scis tum re opinabile: non tamen idem formaliter.i. secudum eandem rationem formalem, quia necessariu Π, in qua tu in huiust ncidi. est scibile: psum vero acceptu
ab opinante,ut possibile ala se habere, sicut est in ista proposita one, Incorporalia no sunt in loco. Illud ve, in poteti esse scitu ab uno, re opinabile ab alio simul, oc semel. Ah eodem vero potest idem fieri r sed no si, et nito mul sed successive . p Ex quo patet resposio ad ali m-ψ- dubitationem, videlicet et, eiusdem materialiter sumpti, diuersi tame formaliter potest esse scientia et optinio: a diuersis quidem in eodem tepore. Ab uno vota adum ro non simul. sed successive. TConsiderandum est visetcu dum terius, sm. D. S. g, si aliquis per mediarcedat ad in mediata. ita T illa media non arbitretur,ut cotin demtia aliter se habere: sed arbitretur ea sic se habere sicut diffinitiones, quae sunt media, per quae demostratiorn nes procedunt: non erit opinio, sed scientia. Si vero aliquis procedat ad immediata per aliqua vera media quae tamen non insunt illis, de quibus dicuntur per se, sicut diffinitiones, quae dicuntur substantialiter,&significant speciem rei: vel non accipit ea, quae sic inisun t, habebit opinionem re non sciet vete quia xysptet quod simia. Si tamen procedit usq; ad immedias La,tunc. n. per mmediata opinabitur, et1 non sciet, si vero no procedit per immediat sed per mediata:tuerio opinabitur pst quid, sed solum quia . Nam et sciaquae non est per immediata, α propter quid, non est mi ascitis propy x quid,sed quia . Haec ille formaliter. TConsiderandum est ulterius, secundum eunde ibis dem. τ cum in demonstrationibus non sit procedere in infinitum,ut supra ostensum est,si sit aliqua propositio contingens mediata, oportet et reducatur ad alis quam immediatam, non autem reducitur ad aliquas, propositiones necessarias immediatas, si a necessaria non sunt propria principia contingetium, neque ex necessarijs potest sequi contingens: unde relinquitur Psit aliquarpositi o contingens mediata,re aliqua conta tingens immediata, sicut ista,Homo no currit,est mediata:potes i. n. probari per hoc medium, quia homo non mouetur, quae etiam est continses, sed immedias 1 existimatio igitur talium propolitionum contina gentium immediatarum est opinior sed per hoc non excluditur quin etiam acceptio propositionis colimgetis mediate sit opinio. Sic enim se trabet opinio circa contingentia, sicut intellectus, & scientia circa nescessaria. TAd primum igitur Sc secundum patet solutio ex diistis. TAd tertium dicendum,* scientia dicis tur uniuersalium posterioristice loquendo, videlicet respectu propositionum, in quibus predicatum conscluditur inesse subiecto uniuersaliter, hoc est primo, et conuertibiliter siue adaequate,aut secundum ipm, ut supra declaratum est. Singularium aute eodem doloquendo est quidem scientia, sed non per se prismo:sed per alterum, re secundum aliud, vel ut quida dicunt, reflexe. Via dato si continetia possint uti cos eludi etiam ut contingentia sunt priori state loque dout argumitum Voluit, non autem posterioris ieri una de ratio laborat in aequivoco, re falsum supponit. CSequitur in Plio, α in. D. S. Deinde, esi dicit Relinquitur autem rem, Articulus secundus.
AD ULTIMUM sic proceditur. Videtur
scientia non differat ab aliis habitibus intellectua, DIibus. TNam intellectus est habitus intellechualis, Ac Primum. tamen scientia ab eo non differt, vi supra concessum est intellectus. n.dicitur scia, quia necessarium est has here sciam aliquorum, va principiorum absidem ossi ration gitur Occ. TScala praeterea, ponere distin, M dum cstione inter praenominatos habitus pertinet ad Physiosophiam moralem,ut patet. 6. Et hic rurergo Physiosophus inconuenienter assignat hic differentia eos rum, quod est contra suppositum. TSed est P fis in fi .
dicendum breuiter, et, scia intellectus. 5c alii habitus intellectuales ad inuicem differunt vel distinguutur. - . . Nam illi habitus sunt distincti inter se, qui versantur circa diuersa obiecta. Sed quinque habitus intellectuales,V3 intellectius, scientia. prudentia ars,& sapientia, quae significans p hane dictionem, Sipas, sunt hmole ergo Sc Probatio minoris,Nam o is habitus intelles tualis semper est verost: vel ergo est habitus speculastiuus vel practicus. Si pri mu hoc est du pla, vel in cirsea cocrones, di sic est scia: vel est circa pricipia, re hoe duplr, vel circa principia demostrationis . Ssie est ins tellectus vel circa causas altissima quae sunt Diuinet μα sic est sapientia. Si sit habitus practicus,hoc est dupliciteri vel est circa agibilia, Oc sic est prudentia: vel - - - , circa factibilia, Oc sic est pars. Factibile autem dicit illud, quod fit peractionem transeuntem. Agibile vero dr, quod fit per actiones i m manentes, sicut sunt moralia. De his autem habitibus maxime pertinet siderare ad Phylosophum moralem poti is me de prudentia. De sapietia vero, re intellectu pertinet ad primam Phylosophiam. De intellectu vero re ratiosne, inquantum sunt potentiae animς. pertinet consis derare ad Phylosophum naturalem. Et licet hie Phν ,
losophus enumeret ratione inter habitus praeductos,
cuius p prie est discurrere de notitia praemissarum ad notitiam coctonum: in non dissinguitura scia, nisi secundum rone unde non sunt ponendi,nisi quinq; habitus intellectuales. Si vero accipiat ratio pro poste tia: sie ab omnibus habitibus realiter distinguis, ut
in libris de Anima ad longum disputat olidetan Notilam dum est hic fm P m, g, ex praediistis eorrelatis patet. C. turia
et solertia dis ingui a scia. Nam scia est habitus consclusionis per demonstratione acquisitus. Solertia ve, Sol si dro est quaedam perspicacitas intellectus appraehendi
medium. i. cam rei in non perspecto tempore. . vel citer absq; magna mora,quod maxime couenit ex naturali aptitudine et et ex consuetudine. Solertia est ergo subtilis, oc facilis coniecturatio medii Pp ad mesntat,ut siquis viderit aliquem altercante cu aliquo diuite, cognoscit m ille diues sibi aliud accomodauit et vel siquis viderit ex inimicis factos amicos, cognouitr hoc est, quia facti sunt inimici unius tertii, re se de iis eripiis,q adducit P fis ad olidendum, q1 in Oibus habitibus p dii iis potissime in prudelia re arte potes esse solertia. TAd pri mu et go drn, gi si scia accipia
coitero omni eertitudinali cognitione proponu nescessariarum,sie intellectus est lina Si vero acci uinprie,v g, habitu cocsonas,sic distinguit ab intellectu.WAd scdiu patet soro ex praediistis. Et haec de primo Posterioru dicta susticiant. Ad laudem ospotentri,ae immortalis Det,eiust gloriosissimς Matris virginis maris, re omnium Sanctorum, α. D. S. qui cu Deo vivit, per infinita saecula saeculorum. Amen. xplaciunt quaestiones Fratris Domini ei de Flam dira n primum librum Posteriorum.
118쪽
CCL ARISSIMI ARTIUM, B TSaas Theologis Doctoris fratris Dominici
de Flandria. ordinis Praedicatorum, quae stiones perutiles in secundum librum Posteriorum Analeticorum Aristotelis, secundum ordinem lectionum Diui Thoms Aquinatis, eiusde otidinis: forti citer incipiunt.
libro consideratum est de syllogistino demonstrativo: cosiderandum restat in hoc. 1. Libro de principiisdem5sirati uis: sed quia, ut dicit ni e D. S. Duplex est principium ipsius demonstrationis:Vnum quod formaliter ingreditur demo si ratione, videlicet medium: Aliud quod solum virtual iter ins reditur demostrationem,uidelicet pruns propones in demonstrabiles. Ideo circa determinationem principiorum demonstrationis, duplex occurrit consides ratio in genere. Nam primo considerandu est, quid sit medium in demonstrationibus vel de cognitione medii in demonstrationibus. Secundo, considerans dum erat deprima se proponti cognitione: Ochoc in ultimo tractatu huius secundi Libri,qui incipit: ibi,c De principiis autem qualiter fiunt cognitae oce. BTQuantum ad primum duo sunt consideranda. Naptumo,considerandum est quid sit medium in demostrationibus. Sco, considerandum est, qualiter idemedium nobis innotescat:& hoc in .r.trae. et aliquishus sequentibus: ibi : Quo autem qiquid est 5 c.
TCirca primum qu fruntur quin P. Primo, utrumqones sint aequales numero his, quae vere scimus. Sescudo virum sint latum quattuor qones vere sob: les,
videlicet, si est,quid est quia est, & pp quid est. Tersti O,Utrurn Des qones reducantur ad qonem quid est. Quarto, utru omnis quaestio,sit questio medii. Quinto, utrum diffinitio passionis sit medium demonii trationis potissimae, ut videtur hic velle Pns. . eLQuaestio pruna secundi libri Posteriorum Anale, licorum Aristotelis. GDe cognitione medii in demonstrationibus: ibi in Pso,dcin. D. S.qQuaestiones sunt aequales. Articulus primus.
AD PRIAI VII sic proceditur. Videtur Pquaestiones, non sint aequales his, quae vere scimus.7Nam tantum sunt quattuor quaestiones vere scibules,ut patet hic in liter sed vere scibile est unum tam tum, v3 cocta demo si rationis: quia quicquid vere scitur per de inon si rationem cognoscitur, solvis autem cocionis est demostratio: ergo qones non sunt aequasi es numero his, quae vere scimus. Secsido praeterea,
omnis quaestio est quaestio medii, ut hic probat Physiolahpus: sed medium non est tantum vere scibile, tipatet aese: ergo idem ut supra. TTertio praetere si sic sequeretur gi omnes essent vere scibiles: coseques est manifeste γ Ufim in istore prccedenti libro. Quia contingentia scimpossibilia non sunt vere scibilia. sequela patet, quia ae qualibet repotest esse quaestio. Tum primo, quia quaelibet res potest esse dubia recognita: ergo de qualibet re potest formari quaestio, 'avii dubitabilis propositio.Tum secundo, quia omnis interrogatio est quaestio de qualibet re potest fieri interrogatio: ergo&quxilio. Si ergo qones sunt aequales numero his, quae vere scimus, sequitur Φ quslibet res erit vere scibilis. TQuarto praeterea,demonstrabilia sunt vere scibilia: sed de eis non est quaestio. Tum primo, quia Demons lator non interroga ut in prismo huius cocessum est. Tum secundo,quia secundunoethum i n Topic Omnis quaestio, vel est qussito thesis, vel hypothesis, quae locum non habent in des monstrati uis ZQuinto praeterea prima principia demonstrationis est faciat scire, sunt vere scibilia: ua paquod uni,quodq; & illud magis: sed de ipsis non sor,
in abitur quaestio,cum sint per se nota: ergo quaestio nes non sunt aequales numero his, quae vere scimus.
TSed contra est Phylosophus in principio huius lis brudices ῆQuaestiones sunt aequales numero Ac. Respondeo dicendum . hic incipit secudus liber vosteriorum: in quo potissime determinatur de modio demonstrationis, quod est ipsum, quod quid est, qui liber diuiditur in septem tractatus. In primo, determinat Phylosophus de qonibus medii. In secii do vero tractatu, ostendit Phylosophus qualiteram sum,quod quid est, se habet ad demonstrationes, ochoc disputatu es: ibi ζQuo aute quod quid es etc.
In tertio ostendit hoc idem sm rei veritate: ibi Ites
tum autem speculandum In quarto, Ostendit qualiter ipsum quod quid est se habet ad demonstra tionemrabi cmo autem scire opinamur. I In quintionem:i sic o autem scire opinamur. I In quinto,ostendit qualiter ipsum quod quid est,potesi venari tibi Quomodo autem potest venari Oct. In sex
diea in septimo Oc vltimo,ostendit Phylosophus, determinat de cognitione primorum principiorum: praemissis aute fiant CPrimus aut e trasistatus continet unum cap , siue unam lectione in D. S. in quo ponuntur quattuor principales conchusones. Quarum Prima est insiua ad qussium,videliscet et qones sunt aequales numero his, quae vere scismus. Secunda est,* sunt tin quattuor qOnes vere sci biles. Tertia est,* ois qusmovere scibilis,est reduci hilis ad non em quid Q. Quarta est,t ois qo, est qo medii. De duabus autem ultimis qonibus insequestibus articulis videbis RPrima vero concla, sc pro batur tali tone fin.D.s. Nam de omni eo, quod est vere scibile, possumus qonem facete vere scibilem,et econuerso:ergo aequalis numerus est qonum vere scibilium,& eorum quae vere sciuntur. Antecedens pastet. Nam ea sciuntur quorum scientia est cognitio a demonstrationem acquisita, sed eo te oportet per de monstratione scia in acquirere,qus ante fuerint ignota: ergo de omni eo quod est occ. Patet Ina,ila de Oinnib' his possumus qonem facere q ignoramus. Alia ratio formaliter Ois numer' est aequalis alteri numero qti non excedit nec excedic sed numerus qonum, non excedit numerum vere scibilium: ergo oce. Masior patet. Alinor probatur, quia illa conuertunt: saqus cuneti sunt vere scibilia, sunt et vere scita, .econuerso: ergo A c. 7 Consderandu est aute sm Alberium agnum in hoc. libro,tra c. i. cap. i. qones de qugbus est hie ad propositum, non multiplicant quantuad vere scita sm mam scibilium:haec. n. qcines multo plures sunt isi vere scita, sed multiplicantur quantum ad formam scitorti,sue scibilium. QuscunQ. n. veresci mus, non sunt sophistica vel ex his per accidens scita,vel etia opinabiliter scita scut topica, sed sicut discit Averrois,vel per demostratione, ut coplex sicut Conclusioptima. Seeunda. Tettia.
ptimaecia. Secunda probatio. Notanda primum. Alberi. maga Metto s.
119쪽
vellarius. Quattuoriri demon. seimus.
sunt consones, vel per ea, quae sunt in demostratio
ne, sicut per medium quo desedimnitio. Sicut. n. vascitur ex conclusione demonstrationis: ita pp ad scirper medium demonstrationis potissime fm qi actu mediat inter extrema. Scientia autem quid est, habe per dissim tionem:& scientia si est, relinquitur ex illa ut vult Alphara hius, hoe ergo modo qones eorum, quae demonstrantur,hoc est per demostrationem, Ocprincipia demonstrationum accipiuntur.sunt aequas Ies numero, specie A sorma his, qus vere scimus,hoc est his quae per demonstrationem accipimus vel quae sunt in demonstratione. Μultae. n. aliae qones sunt
sm mam, quae excedunt incomparabiliter numerum
vere scitorum. Haec ille. Vnde Linconiens s vult τqones sint aequales numero his, quae vere scimus nusmerositate speciei. i. fm forma & non fim indiuidua. i. sis materiam scitorum. TConsiderandum est viteamus, ut ex diictis colligi potest, τ cum dicitur τ quaeisiones sunt aequales numero his, qus vere scimus:in telligendum est de q5mbus determinabilibus perdem nurationem seu per artem demonstra tua: q sunt
quatria r utilia patebit,quattuor. n. tm vere scimus
er demos rationem, ut innuit hic versorius. Vnucimus formaliteri videlicet quia est ipsius conclusio ni . . inhaerentiam passionis in susto. Aliud quod scimus comitati uri videlicet ps quid cocmnis. Dum enim scimus ιν homo est dissilis, piis est scire sp ad,
est risbilis. Tettitimaelici tinet videlicet quid est subieeti,quia idem est,quid es subiecti, Ω pp quid coclusionis siue inhaerenti x passionis. Quattum scimus suppositive. sue antecedente rivi desicet sus m. cui potest inhaerere talis passio. Non. n. possumus scire paquid, homo es Diibilis nisi praesciamus et, homo est
tale ens, i risibilitas tan an passo inhaeret: quattuor ergo tantu in per demostrationem vere scimus, Ac imsunt quattuor qones his corrndentes terminabiles partem demostrativam, ut insta patebit. Relinquitur
ergo * qones sunt aequales fim numeν videlicet quatit atruum his, quae vere scimus. Josderandia es ubterius rin Rodolphum nritonia.* qones sunt aeqles numero his, quae scimus simpliciterino solum fidi numerostatem speciei sed etiam fm indiuidua. de hoe accipiendo vere scire coiter pro omni eo,quod scitur non solum in c5crone sed etiam quantii ad cognitionem premissarum de mons rationis. qa si accipietur solum pro eo, quod est scitum in cocroner non habe retur nisi una qO.cqo ua est,qus est de inhsrentia passionis ad sus m. sed accipiendo vere scire x omni eo, quod cognoscitur in tota demostratione: sic lint oesrones ec sunt aequales scibilibus hoc modo, quia metum demonstrationis est ps quid, ct ipsius susti est quaesto si est, re quid est ipsius vero conclusionis est
qo quia est,se accipiendo vere scitum p omni eo, qles vere scitum in aemonstratione,' Ones sunt aequasles numero his, quae vere scimus. TConsiderandum est ulterius f m eundem in prima qone huius secundiq3 vere scire pol accipi dupliciter. Vno modo pprii re se cro demonstrationis solum vere scatur: vii neqones no sunt aequales numero his,qus vere scimus. Alio modo accipitur coiterire hoc dupli. Vno modo pro eo, qst scimus ex seipso,scut sunt prima prinicipia demonstrationis, re isto etiam modo non sunt aequales numero Sc. quia de principiis cum no snt dubia non formantur qones. Atio modo p eo,quod scatur ex alio, oc sic qones sunt aequales numero his, quae vere scrinus. quia qncunque aliquid est vere ordirnarum ad aliud aliud eius numeratio oc dicto accipit
εο secundum dis 5nem et numerationem ei ut ad quod Dordinatur: sed oec qones sunt ordinate ad scire, quia aliquis non t re nisi ut seiat eam: ergo distin iore numeratio qonum debet sumi fm dissonem scibi lium. Haec ille. Quae vera sunt si fiat numeratio quς sionum fm numerum scibilium, quatum ad forma, non autem quantum ad materiam, ut in principio ses Q .cundum Albertum expositum est. I Consid. Idum oi uua est ulterius, se dum Egidium n, de huiui ctieronis, quum in videlicet Q qones sunt M. potest esse triplex expos tio. 7Γmma es ut si sensus. non es sunt aeuuales nusmero his, que vere scimus: Θe his . nus non sunt per se nota sed percle monstrationem scibilia. Tsecuda exspostio est, ut sit sensus quaesiones in rebus. nus sunt per se de quibus spectat ad demonstantem determis nare sunt aequales numero his dubitabilibus. qcum vere scimus in talibus quot sunt scibilia, tot sunt duabitabilia:& eco uerso. quaestiones vero, quae sunt per accidens. re quς contingunt aliter se habere, re quae solum per signa habent concludi non sunt per se: vns
de in his pro postio Phylosophi non habet locum secundum nanc expositionem. ertia vero expostio Etalis est, ut sit sensus quaestiones sunt A e. i. vere scibis
libus, vel vere ducibilibus ad vere scibile. Semper. n. limperfectum habet reduci ad perfectum. Ideo quod est per accidens habet reduci ad per se re id qd est persgnum ad id quod est per cam et m pol aliter se habere, ad id, quod no potest aliter se habere: via in silibus
prςdicta pro postici veritatem habet. Super hac expositionem Paulus Venetus vides superaddere quarta expositionem ut videlicet si sensus, quaestiones sunt
aequales Se . i. his quibus intellectus potest assentire perdiscursum: unde prima principia dem 5strationis illo modo non vere scimus. TAd primum igit dicendum et vere scibile accipit dupli. Vno modo,prospra immer videlicet pro eo ol per demonstratione ea cognoscibilesicut id quo a cognoscitu er formam demonstrationis. Isto modo R,la coclutio demostrastionis dicitur vere scibilis. Alio modo accipitur, ut in proposito vere scibile proprie pro eo, quod in des mons ratione cognoscitur non solum,scut id, qlcognoscitur per formam demonstrationis r sed pro eo,
quod cognoscitur , scut ratio cognoscendi, aut anstecedentiter eliciciue. aut commitati ux, ut exposis otum est. Sic quattuor sunt vere scibilia, ut est exposis Vtum. Sicut patet unde ratio fundatur in salso. p Adsecudum dicendum,m licet ois qo si reductive quaersio medii no infin formam qonis, ut infra patebit. p Ad tertium dicendum,ut dicit hic Britonus, m qO potest accipi dupliciter, videlicet c5iter, re proprie. Coiter sumitur, pro eo, quod habet modum dubitastionis vel interrogationis:& isto mo de omni re fors
mari potest ous stio. Sed proprie sumi qu videlicet qquctitur dele est dubitabili, vel qucs bilis D stibili,
per artem demonstrativa. Et iso modo non potiari mari qo de omni re,ua ut dicit Linconiensis qo est ps, prae motus ais supra rem quaesta : qti. n. ala mouetur oc tendit ad inquisitionem rei,quae de se est dubitabilis vel quaesibilis tune format qonem: re isto mo omne quxsitum est partim notum, re partim ignotum, quod no couenit omni rei. TAd quartum dicendu, m demonstrator non interrogat eo modo,scut diale Aicus,v3 non interrogat, ut petat concessum dubitastium sed absolute interrogativi videat si discipulus steiusdem opinionis cum ipso: unde supra ostesum est
in primo huius,* in Oualibet sesa spati sunt propriae
interrogationes. .d quin tu patet sola ex cactis.
120쪽
ci et equitur in phylosopho,& in .D. s.Deinde, in dicit Est quidem recia, Atticulus. II. AD SECUNDUM sc proceditur. Vide
non sint latum quattuor quaestiones vere scibiles. VNam sunt plures quaestiones per demostratia nemvere scibiles,* qilattuor ut de se pateri ergo non tantum sunt quattuor quaestiones. patet consequentia Ppraecedentem conclusonem, quia quxstiones sunt squales numero his &e. ecundo praeterea, ut dicit Boethus Omnis quςstio est quasi thesis denudata, videlicet circunstantiis, vel hypothesis quae est circumstantiis inuoluta: ergo tantum sunt duae quaestiones, re non quattuor. 'ertio praeterea, de omni praeducamento potest formari quaestio videlicet quid qua tum quale M. ergo sunt plures, quattuor. 7Quarto praerere a. secundum Boethum in Topicis quςstio
est dubitabilis propositio, sed plures sunt dubitabiles propositiones G quattuor:ergo &c. TSed contra est Phylosophus in prssenti ea plorabi Est quide etc., Conduso me spondeo dieendum. I secunda conclusio huius
capituli, quae est responsiua ad quςsitum. talis est,a astum sunt quattuor quaestiones terminabiles p demo H statione in . Quae probatur tali ratione secundu PhyProbatio. Iosophum elicitive,Nam omnis quaestio, vel est simiplacater non ponens in numerum. vel est composita ponens in numerum . si primum: hoc est dupliciter,
vel quia qux rit de esse rei simpliciter, sc est quaestio, si est, vel quaerit de esse rei quid ditatiue, sic est qus sto, quid est. Si secundum: hoc etiam dupliciter vel quia quaerit de inhaeretia unius ad alterum, sic est qoquia est, vel de causa illius inhaerentiae se est quaestio propter quid: sunt ergo quattuor qu stiones tantum vere scibiles. . determinabiles per demostratione,v3s est, quia est quid est,re propter quid est. Dicunt autem vere scibilia, quae per demonstrationem sciutur.
ut dictum est,aut dire te, sciat quis est,aut conseques Q ter, scut propter quid est aut elicitive, vel antecederi
φ-- tet se ut si est re ad est. 7 Considerandum est hic finpii num ' m eum seientia non sit nisi verorum, ut patuit pdim tutionem demonstrationis, cuius effectias est scirre, verum autem solum significetur per oratione siue enunci arionem: portet solam enunciatione esse scii
hilem re per consequens ouae sibilem: primo re primcipaliter, licet seculo modo scientia si terminorum ipsi' propositionis. Sicut autem in. Σ. Perihermenia, I dicitur, Enuciatio dupliciter formatur. Vno modo
ex nomine Ac verbo est absque aliquo apposito, vicii di citur, H oinci est sic est proposito de secundo adias m sm p. cente. Alio modo, qua do aliquid tertium adaacet, ut α copos. cum dicitur, Homo est albus:potest ergo quaestio formata reserti ad primum modum enuciationis, sc est quaestio simpliciteri vel ad secundum modum, sc est Nota dum quaestio quasi coposta vel ponens in numera. TCosse dum. siderandum es ulterius,q, quiuio composita dicitur
ne po/ ponere in numerum, secundum. D. S. quia videlicet te in quaerit de compositione duorum. Sed fin Albertia inmeio. magnum,talisqodi ponere in numerum, in qua prς
Alb. g. dicatum ponit aliquod praedicatum distinctu ab hoc
verbo, est,uel eius participi ,ut O dLHomo est arat.
illud praedicam animal ponit seipsum quod est aliud
ab hoc verbo est quasi ponens in numerum binariucontra latim, Omnis ergo quaestio ronit in numerii. in qua ponitur aliud praedicam ab illo verbo,est, vel eius participio. existens: quod notanter dicitur, ualdem est quaerere, an homo si re an homo si existes, quia utrobi in quaeratur deesse existentis rei simpli.
PD. Ven. Sed fm Paulum Venetum qussio de est. 3. adiacete,
& non de. 1. adiacente dicitur ponere in numerii. Ta 1:
primo, quia quaestio de. r. adiacente non ponit pridicatum aliud male a stilito, sicut qussito de. 3. adiacetersus in . n. non ponit in numerum γ subiectum, sed bone praedicatum.Tum sed M. quia quaestio,an est, nulla
supponit qonem. Et questio, Ad est, unam supponit solam, videlicet si est: sed quaestio quia est, supponii duas, videlicet s est,re quid est. Et qo pa quid est, Pro
supponit prςdietas tres qones, unum autem no facit numerum sed bene duo vel tria. Tu tertio: Aa qones s est,re quid est. quae sunt de est. Σ. adiacente quς runt de essentia et esse rei quae sunt idem realiter cum ipsa re. Alis vero diis s , - sunt de es. a. adiacente,
quaerunt de subiecto, at de propria passione, quae Ostinguuntur realiteri ideo sunt ponentes in numeris.
Haec ille. Sed hoc quod hic dicitur repugnat doctri tis. D. S. reveritati. Asanifestum est. n. messe et entis pia Vr et de quo est hie metio realiter, sue essentialiter dis, 'fert ab ipsa te: aliter res no posset intelligi, sine suo esse existente,quod est falsum,ut deducit. D. s. in tra c. de Essentia. pcosiderandum est ulterius,fm Rodol Notadumphum Britonum Q solum illa qo ponit in numeru, tetitum. qii praedicatum eius es numeratum, re distinctu for, Lmaliter re essentialiter contra subiti. Sicut cu quaeri virum Homo est visibilis, ua essentia risibilis est alia ab essentia hominis,& una ponat in numerum alia: undefm ipsum dum qu rituri virum Homo est aiat. illa qO non es ponens innumerum. TSed hoe no v ρ Cotta Κωverum esse ua sic no quslibet quastio composta pol colphum.
neret in numerum, quod videtur esse cotra deduetiosnem Phylosophi inexeptis suis, sm exp5nem. D. S. Alberti re aliorum Doctorum. TConsderandii est ulterius fm eundem et, suis cientia praedictam quae, Marium. stionum sic potest formari:quia Ois qo, est qo medii, aut ergo est ipsius medu, ut accipiatur in rone medii, aut est medii absolute. Si primum: hoc est dupli ua 'vel qiiaerit de inhaerentis passionis ad susin, vel de M .
ipsa inhaerentia. Si primum: sic est qo ps quid. Si sescundum, se est 'o quia est: quia quaerit medium adproba dum hoc de hoc. Si vero est qo medii noro ne media, sed fm m tale medium, quod est distinitio su
tecti vel passioni, stimis absolute: hoc est dupliciter. Quia vel quaerit de entitate rei se est qo,si ei sue an tubiadi, in .el quaerit de quidditate, sic est qo quid est TCω duitii. m.
siderandum est ulterius,m de praedictisqonibus exo Mplificat, re primo de qonis' compositis in numerum ponentibus, ut cum qustimus, utrum Sol est deficies, quia est eclypsis vel non, vel utrum Homo sit aiat vetrion.Tum dicimur quaerere, quia no ita * hoc quod dico, quia,st nota vel signum interrogationis: sed uaad hoe quaerimus ut sciamus,quia ita est, cuius signuest, quis cuin hoc inuenerimus per demostrationem quiescimus a quaeredo: unde si in primo sciremus vel sciuissemus, no qu reremus utrum ita sitiinquisitio enim non cessat nisi habito eo quod quaerebacti iocum qo quia cesse cum quaerimus virum Homo sit,
hoc habito cr ita est, manifesta est,* hae qo ua quae ric& cu scimus Aa ita est, quaerimus pp cd si hoc, ut puta cum scimus. ιν Sol est deficies ps eclypsim, re in
terra mota est terre motu, quaerimus p p quid Sol deficiat, aut ps quid terra moueatur,& hoc quςrimus ponendo in numerum. Quaedam vero quaeramus alio m 5,v3 non ponendo in numerum: vi cu quaerimus, an centaurus si an non: et scietes de aliquo .ua est. i.
s est simpli,qrimus quid si illud. ut ud est homo vel
aial Haee. n. re tot sunt illa si quaerimus quae cu inuenerimus dicimur scire.Haec oia. D. S. secundu Psm