장음표시 사용
91쪽
in his quae sunt per se θc immediat, siue inde mosita
hilia, non est procedere in infinitum. Cum ergo reducatur ad immediata siue ad inde monstrabilia, ut vult
quarta suppositio, re procedat ex his,qus sunt per se:
facile concluditur Q in d/monstrabilibus no est pro cedere in infinitum. REx quo patet et ea, quae ponit hic Plis cum sitit utilia conuenienter Be non insuisscienter sunt tradita. C Ad primum igitur dicendumor multipliciter aliqua requiruntur ad syllogismum, quae hic non ponuntur: quia non ex propinquo va Ient ad propositum inferius probandum unde ratio non sequitur. C Ad F in dieendum m licet illa propositio, omnis triangulus habet tres,ti c. sit simpliciter demonstrabilis, in illo tamen genere demonstratios nis, in quo simpliciter est prs missa,sne principio noest demonstrabilis. CA d. i. dicendum ιν ille modus m quem accidens plicatur de accidente, continetur sub primo pdictorum modorum per accidens, cum viri usi eadem sit expositio:licet ergo in speciali sint plures modi praedicandi per accidens: tamen ut in is posto, tantum sunt duo modi in generali, unde ratio
CSequi in Phylosopho cte in . D. s. Si igit, oc I
AD SECUNDUM se proceditur. videtur
Phylosophus non conuenienter moueat tres quaessiones de statu aut pcessu in de moestabilibus. CN a necessaria est ultima alia quis io de statu demonstra tionum: videlicet utrum si sit status in assirmativis ne cesse sit fore statu in negati uis, ut insta patebit: ergo insufficienter mouentur a Phylosotho tantum tres quotiones . et Secundo pisterea ad Phγlosophum pertinet considerare natum siue processum in quolisbet genere rem, ut patet. Σ.5c. r. Metaphy. ergo Pssmouendo aliquas quaestiones hic, non debuisset de statu ibi demonstrare. CSed cotta est Phylosophus auctoritate sua cui in hoc capitulo mouet tantii tres questiones: bi,c si igitur&c. I Responso dicendia Φ conuenienter Phylosophus mouet hic latum tres Russtiones in generali de statu aut processit demonssitationis. Nam si esset processus in infinitum Sc.
esset ratione alicuius terminorum, qui requiruntur
ad syllogismum demonstrativum: sed tantum requiarunt ut tres termini ad quemlibet syllogismum,ut supra suppostum est ergo conuenienter tantum mouetur a Phylosopho ad propositum tres quςssiones rastione trium terminorum. Considerandum est aut
ς Phylosophus primo mouet primam qu sionem
ex parte maioris extremitati utrum videlicet inde
mosrationibus aut praedicationibus sit abire in infi nitum ascendendo. In qua quςstione supponitur ubrimum subiectum et non prsdieatur de alio, quo supposito qussio est vitum Di peruenire ad aliquod primum p dicatum de quo nihil plicatur vel non, s contingit ascendete in infinitum in pdicatis. Et quia prs dicatum conclusonis in syllogismis est maior extromitas: ideo p dicta quaestio dicitur mota ex parte masioris extremitatis: de quia, ut patet i naturalibus, motus fit a contento ad continens,ut ab aqua ad aerem dicitur ascensus, maior autem extremitas cotinet sub se minore extremitatem: igitur ex parte maioris exseremitatis, qrit an si procedere in infinitum in ascendendo re ex parte minoris extremitati an si proce dete in infinitu in descendedo. Sed hic instabat di scipulus.Nam minor extremitas est illa a qua ascens
ditur, re maior extremitas est illa a qua fit descensust ergo quo de ascensu magis es propria minori eat res
mitati, G quaestio de descentu duς ela magis propria K
maiori extremitati,a qua fit descensus f pDieendum Resposo. propter hoc motitium vult Egidius in prima quio Phylosophi, Si de miori extremitate,&.2. De maiorti extremita tep sere proprie loquendo Cuius oppo Sum stum affirmat. D. S. in praesenti passu. Sed si qui, eci, Egidium. sideret diligenter manifestum videbit et plicta ratio
non militat. Nam cum ars imitetur naturam inium potest,scut motus naturalis,ita & mcit' rationis: postius denominabuntur a termino ad quem,m termisno, a quo. Ascensus autem 5c descesus in plicationi bus motum queda rationis important,cum primo ut innuit idem. D. S. Isaior extremitas est illa a qua inserpit ascensus, minor autem extremitas est terminus
ad quem eiusdem: unde quaesito de astensu magis debet dici proprie quaestio maioris extremitatis, se munoris: quia econuerso est de descensu unde ratio praedi ta non sequitur sed est soluenda negando conses . quentiam. Considerandum est ulterius m Phylosophus ex parte minoris extremitatis moti et secundam iccudum. uxstionem de descensu eius vitu posito primo praeicato sit ire in infinitu descededo. In hac qu sione supponit esse aliquod primum praedicatum uniuerssale quod de alijspdicetur εἴ nihil urius eo quod de ipso p dicatur: verbi gratia si substantia primum ure, predicatum in genere substantis,utrum descendedo ad inferiora sit procedere in infinitum, ita τ non stperuenire ad aliquod particulare individuum quod de nullo alio pdicetur TDicitur autem ista qussio de descensu quia in naturalibus dum fit motus a continente ad conterum,& ab aere ad terram, dicitur de
scessis, maior at extremitas cotinet minore:ergo xc
patet satis clarius differetia pdictarum qu sionum: quia hi supponit infimia subie Ru 5c non primum urissimum palcatum. 2. ratio psupponiture primum pdicatum & non infimum subiectum ut dic tam est. Cons derandum est ulterius in I hνlosophus mos uel tertiamquςstionem ex parte medii in qua suppo
nuntur duo extrema determinata,videlicet urivimupdicatum 5 infimum subiectum, qui quidem qstio
talis es. Vtrum determinatis extremis,st procedere Min ifinitum ex parte mediorum thoc est, si in pr dicartionabu, sit procedere in infinitum ex parte mediorrum hoc elisian prsdicationibus si procedere in ilfinitum in sursum ascendendo vel deorsum descede do, utrum contingat infinita media inter primu uris
sinum pdicatum 4e infimum singularissimum suum Misagum vel virum hoc si impossibilet Considerandum est divitium. vlterius fm Phylosophum et plieis quaestiones persti nent ad materiam de qua nunc agitur . videlicet ad
demonstrationes. Nam in pisdictis quςstionibns ideest, ac si qu statur utrum demons rationes procedant in infinitum vel ascendendo vel descendendo, as 'dendo quidem ita s ilibet propositio ex qua dem si ratio procedit si demo stabit is per aliam priorem demonstrationem, ita cuculus ibet propostionis sit
demonsi ratio ascendendo: aut si ex qualibet demonsseratione vel propositione demo si rata contingat iterrum ad aliam posse more in demonstrationem proces dere vel nomnoe est utrum una demonstratio eo fi rametur per aliam ascendendo, vel ex una demon si rastione procedat alia descedendo,&hoc usque ad alique terminum t Considerandum est ulterius fm Psyilosophum in litera et pictae quaestiones etiam hiat quin locum in demonstrationabus negati uis. Quia de mos si ratio negativa oportet q1 utatur propositione ais D mauua: cum ex puris negati uis nanal sequitur,in qua
92쪽
subiectum eonclusonis cotineatur sub medio:At aliquod subiectum conclusonis remoueatur, fis ergo in ascensus Bedescensus in affirmativis, oportet llita licias ge desce sus in negati uis sy llogismis se proipositionibus. Cosderandum est ulteriti, fm Phys
Disei p. Diselpa Iosophum in litera ς pridicis quistiones non habet
locum in conuertibili diis. Quia ut dicit. D. S.i . Quia ut dicit. D. S. in his, quae de se pdicantur aequaliter in inuicem, Ac eouεrstuntur ad inuicem, non est accipere aliquid prius reposterius: ua siue sint infinita pdicata x infinita sub tecta omnia huiusmodi similiter se habebunt ad omnia. ia quodlibet eorum poterit prςdicari de quoslibet, subiici euilibet conuertibilium,S se demos si ratio circularis esset possibilis, ua superius improibatu est posset esse tamen talis disseretia. Quia aliud
praedic aditur ut praedicatum accidentale sue ut accis
densis aliud praedicabitur ut praedicatum subsan tiale, quae differetia est inter diffinitione, Oe proprii quorum vitii 3 est conuertibile. 5e tamen diffinitio est praedicatum essentiale: Spropter hoc est prius naturaliter proprio quod in prςdicatum accidentale, et sc idem est Q in demonstrationibus utimur diffinistione pro medio ad demonstandam propriam passonem de subiecto. Sed instabat discipulus. Nam Res sio.
duplex. primo contra hoc qnod dicitur hic, demolitatio pro Ait ex his,q sunt de omni,per se,& de sis et ipsum,
ut supra declaratum esurgo procedit ex eonvertibialibus. Si eroo predicta quaestiones non habent locii in conuertis ilibus non habebunt locum in demons stationibus, quod est contra praedicta. Dicendum, v licet termini ex quibus demostratio procedit sint
e nuertibiles, s comuneti sumantur, non tamen si
seorsum sumantur verbi gratia, s genus, re differens tia ex quibus constituitur diffinitio, qu es medium in demonstratione propter quid, smul sumantur, se conuertuntur cum subiecto re propria passione , stamen sumantur seorsum manifestum est et non omstino eonuertitur subiectum cum genere re differens tia. Praeterea instabat discipulus idem. Nam suum quod conuertitur cum proprio, est prius proprio, cust causa rius,ut patet. r. Aletaphy. ergo male dictumen ς in his quae conuertuntur non est accipere prius reposterius. Dieendum et in his quae conuertibialiter praedicantur, non est accipere prius reposteriusfin iliti modum.quo prius re posterius est a quo non conuertitur subsistendi consequentia, prout uniuerssalia suntltiora sinsularibus, de quo modo id quod dictum es intellige aturaicet in eis sit accipere prius re possetius sedis illum modum, quo aliquid prius ealtero natura. i. naturali perfecti ner unde ratiota
horat in aequi uoco. Tertio instabat idem. Na pro prium plicatur de subiecto per se: ergo non fidicatur accidentaliter.patet consequentia: quia illud dicitur solum praedicari accidentaliter, quod pridicatur per accidens aliquo praediictorum modorum. Dicens dii et pdicatio accidentalis accipi dupliciter. nomodo stricte, ut quando praedicatur ariet
catur accidens cotomune de subiecto, vel e conuerso:aut accidens de acicidente,& isto modo proprium non praedicatur accidentaliter. lio modo, accipitur communiter, vis
delicet pro eo quo pdicatur aliquid de aliquo quod non est de essentia eius, licet per se consequatur essentiam: cte icto modo illa praedicatio est accidentalis,n5 tame per accidens, sed per se, ut dictum est. Ad prismum igitur principale dicendum * tantum in materria sunt tres questiones principales, que mois sunt,
licet suit Oe possint esse plures incidentales. Ad fradicendum mad Phylosophum primum pertinet cos D
siderare processum realem, qui est in gradibus entis: oc tamen ad logicum pertinet cos derare processum qui repetitur in terminis aut in propostionibus instentionalibus, vel de his,quae subiiciuntur huiusmos di terminis secundae impositionis.cQuaesito. r. De statu in demonstrationibus, deest Ge., . lectio. Σ. Sancti Doctoris.
PRAETEREA eons derandum est de solutione
tertiae quaestionis principalis superi ut motae re de solutione cuiusda in quςstionis in eidetaliter admixter videlicet utrum si si status in affirmativis, necesse fit esse statum in negati uis. Citea qlquaeruntur duo. TPtimo virum si sit natus in extremis, necesse si esse natum in mediis. TSeeundo virum si sit status in alfirmativis necesse si esse statum in negati uis.cSequitur in Phylosopho re in . S. D. Quod quid
igitur. c. I WArticulus primus.
terminatis extremis non si neeesse satum in mediis, nsed conuenit semper in infinitum procedere ex parte Ptimum mediorum. Nam qus rationis lunt re voluntatis, conuenit in infinitum procedere ut concludit S D. in prima secundς. q. i. ar. 4. ad . unde innum es Secudum.
risintellectus in infinitum ratiocinari potest. Sescundopterea, extrema lineae sunt finita, re determis nata, cum snt tantum duo puncti: videlicet punctus initians re punctus terminans, sed eonfiat * infinita sunt Iuncta intermedia: ergo Re. Sed contra est
Phylosophus in pissenti passu dicens, cQuod quid Responsiri
igitur non &e. I Respondeo dicendum, m istud elecundum capitulum huius octaui tractatus, in quo Phylosophus soluendo tertiam quissionem superi' motam,adducens solutionem alterius quaesionis psdictis quaestionibus admixis ponit duas conclusos nes: de quarum secunda videbitur in secundo atticusto. Prima vero concluso est talis, et determiniti, Cui cluso extremis in sursum ascendendo ec descendendo in deorsum, impossibile est media esse infinita. Pro Nota dum cuius probatione considerandum est sm Phyloso, Primum. phum inlitera,ς sursum procedere dicitur ovando itur ad magis vre,de cuius ratione est * praedicaturi deorsum proceditur, quando itur ad magis parti lare,de euius ratione est m subiiciatur. di tur ergo res τtrema determinata in sursum, re deorsum, qu1do suspremum pudicatum potest actu pridieari de infimo labiecto,quo supposito praedicta coclusio probatur tali ratione Phylosophi, Nam sit sumum praedicatum. a. i. Ba,oc infimum subiectum st. e. r. homo,
vel Sorte re inter substantiam re hominem sint in si is inita media, ut puta eorpus animatum, ua igitur subssiantia erat, primum prsdicatum, primo praedicabie de aliquo medio sibi propinquissimo, ut puta de corpore:& it f illud mediu de aliquo medio iseriori,&cum media sint infinita, sequitur in infinitum Iridiscatio descendendo, sic supremum praedicatu nus poterit de infimo subiecto pridicari, quod est contra luppostum: ponatur.n. et non descendat praedicatio in infinitum. REt similiter si accipiatur infimum sub , lectum, procede ascendendo in infinitum antesi vesniatur ad supremum pdicatum,quod es etiam cotralavos tum datum. Determinatis ergo extremis in surtum ascendendo, impossibile est media esse infinista. Sed dicet aliquis ea uillare in adducit hic Phylo Ieduo
93쪽
dicuntur.ut patet. s. Physi quae consequenter se hasbent cum se tangant. sed ille qui ponit esse an finita, dicit . hoc non contingit, dicet. n. ip inter quo sesim terminos acceptos, esse aliquod medium. Ad hac cauillationem respondet Plis dicens Q nihil differt
sue hic accipiatur infinita media, ita Φ snt unita ad inuicem, sicut contingit in distinctis,uel no,scut co=tingit in continuis: quia semper medio accepto Oportet semper accipere infinita media ad alterum extres morum. Vnde nihil refert virum statim tale mediii
coniungatur alteri extremorum. i. sine medio,vel no
statim, sed per aliqua media: quia etiam s coniungie
alteri extremorum sine medio, necesse e postea insueniantur infinita media respectu alterius S ita semper oportebit,s est infinitas in medii m procedatur in intini tum in pdicationibus, vel ascendedo, vel deiscendendo: sicut pdicta probati Orcedebat. Hscola. D. S. iniec . Considerandum est autem hic fm Egidium quaestiones superius motasPhsabbreuiatdus pliciter. rimo quaestiones de medio reducendo ad quaestiones de extremis: quia si non est procedere
in infinitum ex parte extremorum in sursum ascens
dendo vel deorlam descendendo , noerit procedere in infinitum in mediis. TSecundo, reducendo quaersiones de negati uis ad quςsiones de affirmativis, unde ostendit τ si sit status in affirmativis, necesse est msit satus in negati uis, quae duo probat in presenti caspitulo. Ad primum igitur dicedum Φ ratio in suisti tibiis potest procedere in infinitum in accidentali .el ne i re non per se sub ordinatis:de monti ratio vero procedit ex his quae sunt per se ut patuit per quintam sup postionem superius a Pso adductam: unde. D. S. in
prima. 2. q. i. ar. 4. ad. 3. sc dicit,* in his quae sunt per se, ratio incipit a principiis naturaliter notis re ad aliquem terminum progreditur: unde Pssibat in prismo Posseriorum.*iii demostrationibus no est proses cessus in infinitum:quia in demonstrationibus attes datur ordo aliquorum per se ad inuicem admixtoru. ct non per accidem. In his etiam quae per accides cos: sequuntur. no prohibet rationem in infinitum mul
tiplicari. I sc ille. Ad sin dicendum m iter duo ex
item a linee non sunt infinita pumsta actu: nec etiam I essentialiter, vel per se subordinata. Sicut etia de gras.. dibus formarum,quae intenduntur aut remittuntur,
unde ratio nihil ad propostum. equitur in Pso,& in . S. D. Deinde cum dicit, es Manifestum est aut e I c Articulus secundus.
AD SECUNDUM sic proceditur. Videtur πsist status in affirmativis plicationibus aut sultis de Pismum . monstrativis non si necesse esse statum in negati uis. Na proposito negatiua pluribus modis concludiatur et affirmativa cum ipsa concludatur in tribus iguris: affirmativa vero in prima 4e tertia figura tatu, ut patet primo Prio tu, videtur ergo Q si satus in abfirma in m m non debeat esse status in negati uis. Secundo pterea, plures sunt propostiones negati iis media is maffirmativae vi ex supradictis patet:igitum de
Quod prius. Sed cotta est D fis in pnti capitulo: ibi, Manifestum est autem Ace. I Respondeo dicendum et secunda conclusio huius capituli, quae est ressisi sua adqus situm talis est,uidelicet: Quod si stsiatus in aftirmatum demonstrationibus, necesse est esse statum in negati uis demostrationibus. ει hoc in sursum 5e deorsum. π x concluso probatur elicitius tali ratione Phi,Nam nulla proposito negativa mediata potest demonstrari nis per unam affirmati uam de aliam negativam: cum ex puris negati uis nissecudum a Coeluso. Pictatio.
hil sequitur. Si et o in negati ut, si procedere in infii Knatum quum ad demonstrationem vel reductionem
ad Imediata, necesse est Q si procedere in infinitum in affirmati uis: quia ut die tum est ipsa propositio neu gatiua sne affirmativa demostrati sue syllogizari n5
potest ut hic deducit Phue per exempla I prima re tetitia figura: sed supponitur quod est impossibile, videllieet m in affirmativis sit procedere in i finitum aut in sursum aut in deorsum: ut infra probabitur. Si ergo es status in affirmativis demostrationibus, necesse est esse statum in negati uis: quod est per exempla manis festum, ut patet diligenter consideranti. Conside, mi adum fandum es hic secundum doctores, et concluso nes patitia conclusa in quacunque figura hoc modo res ducitur ad immediata, V s concludatur negativa, oportet i concludatur per aliam negativam, re una affirmativa: ua ex ambabus affirmativis no c5cludi cnegativa. tunc quςretur de illa negativa virum sit ini, mediata vel non: si sic ergo ibi est natus in negati uis: si non, oportebit m concludatur per aliam negatiuare assirmatiuξ donec perueniatur ad 1 mediata r undes procedatur in infinitum in similibus propositionis Dbus negati uis, procedetur in infinitia in affirmati uis:
quod est contra suppostum. Sed dicet cavillator Cauit. ut adducit hic Phylosophus,* si concludatur aliqua
proposito negativa in aliqua figura, non erit proces de re in infinitum secundum illam figuram. sed s concludatur illa propositio in omnibus modis quibus fieri notest in qualibet figura tales syllogizantes cum
pro syllogizationibus essent infiniti. Sed ut hie innuit Phylosophus dicere hocur affirmare ridiculum est,cu figurae sint finitae 5c ipsae pro syllogizationes: dato ergo Q in qualibet figura fiant pros logizatiosnes variae,no poterunt tamen esse infiniimquia fini
tum finities sumptum facit finitum: O finitas finities sumpta constituant finitum, unde patet τ cauillatio est nulla. Ad primum ergo re secundum dicendunegando consequentiam: quia licet propositio negativa concludatur in pluribus figuris, * affirmativa, re snt pauciorest pones negati ux imediatae: in nuis propositio negativa potest demonstrari nis perviis affirmativam ec unam negativam: unde, ut diistum est si esset procedere in infinitum in negati uis de mos IIurationibus, necesse esset procedere in affirmativis. Lec. H. m. 38Me statu in praedicatis:& est lec. 33. D. S.
INSUPER c5siderandum est de his,quae Phulos sophus pinittit quae necessaria sunt ad probandum
per rationes comunes in omni syllogismo et i demos rationibus affirmati uis, B tum ad praedicatum, non proceditur in infinitum. Primo cons derando in caspite huius capituli,* non est procederem infinitum . . capraedicati quae praedicantur in eo quod quid. Circa quod quaeruntur duo. Primo, utrum in prxicaatis, quae praedicantur in eo quod quid, si procedere in infinitum. Secundo, utrum ea, quae hic Philosophus praemittit, sint sufficienter posita.
CSequis in Philosopho A . S. D. Quod autem in illis logicae quidem. I WArticulus primus. AD DRIA VII se proceditur. V idetur et in
pridicatis udditatiuis si procedere in infinitu alcen Primum dendo sursum vel descendendo deorsum. Nam, ut dicit Albertus 3 diffinitio debet indicare totam naturam diffiniti a prima potentia usim ad ultimum actum. Sed inter primam potentiam qus est materia prima re ultimum actum,ordine persectionis, qui est deus,infinita est distati adu finitu Ad infinitu disse auerso in tali infinita dicta via,poterunt sumi infinit pia dicata
94쪽
λ praedi eati substantialia seeundum diuersos pradus
perfectionis: igitur i presicatis subnatialibus ruptos cedere in infinitum quae quid sitatem rei habent insdecudum. dicare. Secundopterea, non es deuenire ad suprerma reprima plicata trascendentia. qus ad omnium rerum quid data tem pertinet: ergo est procedere oec. VProbatio antecedentis. Nam fm Comentatorem . . Metaphy.a duobus etiam numero distinctis conuenit abstrahere conceptum comuni rena. Sit unus conceptus. c. Sunus cosmilis. d.&arguatur ut pus:
non eu deuenire ad prima fidicata transcendentia A
scin sursum ascendendo est procedere in infinitum τὰ isti in proicatis quiddatari uis:cu transcendentia potissi
ens ad quid ditate rerum pertinent. Tertio prpterea, quando unus est certus de viro dubius de duo bus necesse est ponere. 3. conceptum pcisum, quo est certus de viro re dubius de duobus: sed intellectus e
certus et ratio entis in tota sua committate coris derata fm τ couertitur cum vno silens. Dubius tamen ean ratio talis est vilius vel non. Quia si sin detur. sean quitur et talis ratio non erat una in tali prioritate, requod est ens non erit unum quia denominatur unis, nisi per rationem unius. si detur primum, sequitur fm rationem ens non pcedet rationem umias: Ac per consequensens non posset intelligi nis intelligeret unum quod est comta. D. S re Avicenna in plerisin Ioci scintei lectus ergo est dubius de duobus de certus
de uno: unde ponere necesse est unum tertium coccipium a ratione entis 2 a ratione unius. Sit talis consceptus. h. qui poterat significari per alique terminii, qui sit. d. qui tignificabit aliquam rationem sue conceptionem,& arguatur ut prius: non est ergo deuenis re ad primum transcendem quod primam rationem
rei significet,et sic idem quod prius. sed contra est Ph, tibi. sed quoniam autem in his quidem oce.
Respodeo .m is ud est tertium opitulum huius octasui tractatus, in quo P 5 s. ostendendo τ non est procedere in infinitum an placatis quidditatiuis sue essenstialibus ait v sunt pix mittenda aliqua que sunt ne cessaria ad hoe prodadum: ita et in nullis p dicatis asse firmativis est procedere in infinitum in sursum aut Cotiditisci detox sum: ponat ergo duas conclusiones remouendo quadam cauillationem. Quarum prima est respossiua ad quaestumvidelicet * in pdicatis quid di tam
uis. i. pdicatis quidditatem rei indicantibus non est procedere in infimium quam conclusionem probat
Pi illa. -- unam rationem logica ducentem ad imposibile. Nam si in his quae pdicantu neci uti od ade . in pdicatis, ex quibus quod quid est. i. dimnitio cosiluitur, procedatur in infinitia, senuitur et nihil conuenit dii finiri re*nihil sciet uncti medium demoris rationis si diffinitio rei, ut nune supponituri sed cocedere consequens en magis in conueniens id dicere in pdicatis sit procedere in infinitum: ergo in praesdicatis quid ditatiuis es satus. p Probatio sequelae, Quia oportet distiniente' disium bile, de ea, quae ad diffinitionem pertinent,itelligerer infinita autem ut infinita sunt, ut superius adductum est, non es piransire: si ergo in pdicatis ipsis quidditatiuis sue diffiniatiuis non esset status sed proeessiis in infinitum,nulli Noi dum iis rei esset diffinitio. Considerandum est autem secundum. D. S. quia hic dicuntur logicae rationes, qprocedunt ex collaunibus quibusdam, quae pertinet ad considerationeni logice: fm Albet tum magnum in presenti tractatu. 1 i. capitulo, TRatio logica in qdiuiditur ediuerso contra Analeticam .Ethse est qus per modum ad inuenta onas procedat. Et scellinuem
re statu ex ratione medii re ex ratione extremi. Anas Dati ticam autem vocat rationem, quae procedit per iii dicium resoluendo principiatum in principiar ει ex
illo iudicare statu inesse finitum tam in inediis se in Dublues.
extrenus. Hec ille sol maliter. Sed argueret aliquis contra determinationem Psi, ut adducit hie Paulus venetus Navi colligitur ex doctrina eiusdem, Omanis demonstratio procedit ex eo uertibilibus: frusta ergo determinauit dubitationem de processu in infis nitu in demo si rationibus quo ad ascensum re descessum in quo non es terminorum conuertibilitas, sed modus prioris: fm quem aliquid dicitur prius a quo R sponso non conuertitur subs stendi consequen ita. Dicendum m licet ea ex quibus demonstratio procedit sol maliter sint conuertibilia, tame, in ea quς resoluitur, non sunt conuertibilia. Μanifestum est. n. g a quoslibet termino pristia tali ad quemlibet terminu transscendentem est processus finitus,aliter non posset aliuatalis resolutio fieri ut ergo possimus ad scientiae uenare, re per demonstrationem cognoscere, cui'
medium es ipsa diffinitio indicans ipsum quod quid est, fuit necessarium concludere processum fore finis Etum in praedicatis quid ditati uis, ua infinitum e ignotum ni nil faciens scire:lacet etiam quaelibet demonssi ratio propter quid Spotissima procedat ex couerstibilibus non tamen demonstratio quia eae quae proeedit per causam remotam aut per effectum non cos uertibile in . ut superius declaratum eu:ergo determis
natio quaesionum de ascensu &descensu i i finitum non est frustra. Ad primum ergo dicendum Plu
cet inter primam potentiam-vltimum astum, videlicet deum, si infinita distantia virtutis sue perfectionis: non tamen est ibi infinita distantia dimensionis.
sue *titatas,quam non conuenit piransue ab intelateistis. Secus autem de distantia virtutis. TNeganda est etiam consequentia: quia dato q1 inter pn minas ,,
ta es et dictantia *titatis dimens re, no oporteret de necessitate esia i finita plicata quidditatiuar ponatue enim per impossibilem estum si infiniis quatit aminon tamen sequitur propter hoc qi habeat infinita pdicata quidditatiua,cum quantitas rei, 2 gradus eo non pertineant ad quidditatem reu sed attendendii ev quando Albertus dicit,u diffinitio debet indicas re totam naturam diffiniti a prima potetia usi ad vistimum aistum: non accipit ibi potentiam prima pro smateria prima, quae est prope nihil nem accipit vitismum actum prout argumetum supponit: sed accipit Vltimum actu in pro differentia, quae coplet rei ditiis nitionem, de sgnificat vltimam diffiniti psectionet per primam vero potentiam intelligit primum praes dicatum essentiale comunissimu quod in diffinitiosne pdicaturi quod adem coparatum ad inferiora hasbet rationem potentialis,3 contrahibitis sue deteraminabilis, ut latas deductum est super pdicabilia Poephyris: Ad fm dicendum m ut dicit Paulus venes latus Comentator intelligit de solo numero differemtibus, non se habentibus per modum signorum: sed significatorum tantum: constat. n. Φ transcendentia sunt signa, re non sgnata tantum, undero nulla estilicet etiam duo transcendentia differant se dum rosnem, ir5 tame differunt numero: aliter differtent reas Ister. Quaecunq3. n. differunt numero, fin Q P fis loqtur. s. Metaphν. concluso differens,itet sereati dii runt ut ibidem declaratum est ad longum:licet ergo a Sorte se Platone solo numero differentibus abstrasitatur coceptus speciei,videlicet ho is, cte a duobus ut
ruta ab homine de sino sola specie specialis aditi
95쪽
ferentibus abstrahatur e5eeptui teneris subalterni rec a duobus specie sub alterna differentibus, ut puta alatia corporea re incorporea abstrahatur conceptus generis generalissimi,& a duobus generibus, sue ab .mnibus genere generalissimo disserentibus, abstarhatur eonceptus smaliquos videlicet entis tamen in transcendentibus es natus .a quibus non potest fieri altior conceptus pciso: quae s numero differant traiscederer loquedo,no tame differsit numero numerossitate supposti aut essentia: ut in. 4. Aletaphy. decla ratur. Ad. dicendum m quando intellectus ecereus de uno. dubius de duobus, no est necesse ponere alium conceptum, a st alius alietate pei sonis: sed beme alietate continentiae Aa plura in se eomprehederi Het. a. Μetaphy. ad longum declaratum est: ubi deum uocatione entis agitur. TSod utrum ro entis fim ens, differt ab uno,& est prius eo. st una, e magna difficultas: ut si est una ergo aliquid erit unum, sedisv distinguitur ab uno .cte unitas, qua denominabitur una in illo priori pcedet unum,& ronem eius, quod est absurdum. Si vero nec est una ergo aliud erit ens, quod non erit unum: q, etiam unum de mirabilibus
putandum est. Sed hse difficultas ad Metaphyscum pertinet:ipitur pro praesenti admittatur. PS eatur in Phylotipho, re in . D. S. s Vbi ei. scutdicimus M. p et Articulus secundus.
AD sECUNDUM se proeeditur. Videtur τea, qus hic Phylosophus supponit ad probandum Φin pdicatis assimatiuis tam essentialibus m accidem talibus, uti non si procedere in infinitu non sint sus scienter posta, vel adducta. Na in principio Physiosophus adducit fim. D. s. et in plicatis per accides triplex modus pridicandi per accidense videlicet quando accidenspdicatur de subiecto, ve. ista vero m eundem. quando accidens p dicatur de subiecto, ut homo est albus,non est per accidens: sed per se: erix videtur ibidem contraductio. Secundo pterea,
ut supra habitum est a Phylosopho, qua docunque alia ud p dicatur per se, aut subiectu est de diffinitione prs dicati, aut eco uerso: sed an hac prosostione Homo est albus, nem subie tum est de diffinitione pdicati, neq; econuerso:cum album non si de essentia homini nem necesse eius essentiam consequitur: ergo lastis propositio non est per se: quod est contra adducti; Phylosophi. Tertio pisterea fim modum diuersorum prς dicatorum decem, possunt praedicationes in infinitum multiplicari fm infinitos modos obseruas diplicata ad inuicem: ergo cum hic qu statur satus ihi si pdicantur. frusta Phylosophus p supponit i sescunda suppositione, modos praedi eandi per se,fm decem praedica in enta. Quarto preterea, omnis praesdicatio est praedicatio simplr, seu directa: aut fm ad. oe indire ia,vt Inuit hie Phylosophus: ergo insuffiicienter adducit hie Ph losophus anque modos prae mum. dicandi accident arripsertim cum superius adduxerittantum duos. Quinto praeterea issa est prsdication sere sinprt, videlicet omnis imagulus nabet tres, . tac. sa aliter non esset a Geometria aemrabilis re inibi pdicatur accides de accidente,& accidens subiici tur accidenti: ergo non conuenienter hie Phylososphus adducit, v illa pCedicatio est accidetalis, re nosmpli: quando accidens subiicitur aut de eo praediscatur. Sexto praeterea quado dicitur Homo est ab hu ibi album non conuenit subiecto. s. homini, nas ne Sortis,aut alterius indiuiduit praedicata autem accidentalia non conueniunt superioribus, nisi tone
vel nisi mediantibus inferioribus, ut supra de in praea.
senti declaratum est ergo ista praedicatio non est per se Homo est albus: sed per alterum cuius oppostum Phylosophus hic adducit. Sed contra est Phylosophus ubi supra presertim ibi, Eubi autem secuti di cimus θce. I, R espondeo, et secunda concluso huius capituli responsua es ad qussitum: videlicet illa,qus hic Phylosoph us supponendo adducit adibanddum uri esse statum in affirmativis sunt conue meter adducta. Nam omnia,quae hie supponendo adduicit valent de propinquo ad propontum suum insta ostendendum: ut manifeste patebit:ergo conueniens ter hie adducuntur potissime ne aliqua mulioties res peterentur. Pro cuius declaratione conliderandues m Phylosophus in nere supponit duo: quorum
Primum pertinet ad plicata accidentalia r Sediti vesro pertinet ad praedicata essentialia seu per se. Zsup ponit ergo primo, et, triplex est praedicatio accidentalis: quarum Vna es, qua do accides prcdicatur de ac cidente: ut album ambulat. Alia est, quando latim praedicatur de accidenter vi album est lignum. Ter tia est,quando accidens prsdicatur de sudiecto: ut h5 est albus, vel homo ambulat: quod est intelligedum de accidente comum renon accidente proprior nisaccipiendo praedicationem accidentalem largo mos do, ut supra declaratum est: quod nihil e adipositurua hic est mentio de demonstrationibus. Ex quo pastet solutio ad. s. argumentum. Considerandum est ulterius circa eandem suppositionem,q1 prsdicti tres
modi prsdieandi fm Phylosophum inter sedisset ut Nam subiectum stoe dicatur de accidente dicendo αν bum est lignum: lensus est et illud uti praedicatu qa est lignum, praedicetur de subiectorcui accidit esse ais hum. s. de hoc particulari ligno,in quo e albedor itaui sitsensus album est lignu . . lignum,eui accidit esse
album est lignum. Non enim est sensus * album se subiectum ligni,cuius ratio Phylosophi est: ua illud quod est subiectum fis praedictos modos prsdicadi, fit hoc quod praedicatur de ipso scut de sudie torva
fis totum, vel fis 'artem: sicut homo fit albus, licet nem albu,nem aliq ps albi, si lignu: Aa accns non est subiectum transmutationis: sa de no ligno fit lignu. Omne autem quod Icipit esse hoc fit hocis igitur aliquando non fit hoc, non est hoc, nisi detur et semper fuerit hoc: non autem semper fuit verum album esse lignum: Aa aliquando no limul fuerunt albedo oc lis pnum. Cum ergo non si verum dicere m album fiat Coelusio. Probatio. Notadum
Aeciden/ralis. Nola dum secutam. sextum.
lignum: manifestum est ci, album no est lignum prospris,&per se loquendo: la d si hoc concedatur album est lignum,inteliti per accidens: quia. s. aliquod particulare subiectum cui accidit album, est lignum. Haec omnia hic. D. S. facit. Et s arguatur Socrates ados Iescens es animal, sed non fit animal, ergo aliquod tale, quod non fit tale. Dicendum Q licet sortes, no semper fiat animai,vel albus, tamen verum est dicere aliquando fit animai,vel albus:vnde ro no sequi cx quo patet sensus prsdicationis illius, in qua sub tectum praedicatur de accidente. Considerandum ess ulterius circa eandem suppositionem, v quando accidens praedicatur de subiecto, ut Homo est albus. est sensus ς subiectum,videlicet homo, realiter Dist' est albus,re non aliud a subiecto.Et si homo subiiciatur albedini rone Sorti vel alterius indiuidui, tame Sortes essentialiter non est aliud ab hominerunde aut ter hoc non subiicitur per aliud que per se, ut dicuntie doctores. Ex quo patet solutio ad ultimum argus mentum . mensus vero alterius modi praedicandi, videlicet,ς accidens pescatur de accidete, similis est primo.
96쪽
praedictos modos peieandi acci dentaliter.
bmo Cum . n. dicitur muscii esse albλno aliud significat, nisi φ ille homo particularis, puta Sortes cui ac cadit esse musicum,est album. Ex quo colligitur interplicios modos talis differentia. milia cum praedicatur accidens de subrecto no prς dicatur per ali ad aliud subie stum: unde talis praedicatio est prs dicatio
sim pir,2 non sin accidens: licet sit accidet alis. TCsi vero praedicatur accidens de accidete. fit praedicatio ratione alterius: vel rone eius, quod subiicitur termitno in subiecto posito: de quo quidem, ut dicit. D. S. praedicatur aliquod accidens accidentalli: ipsa vero pecies subiectii essentialiter, ut homo praedicatur essentialiter de Sorte: cui accidit esse musicum: de quo album a parte praedicati positum prςdicatur accidentaliter. TRestringendo igitur modos praedicandi aciei dentaliter, tantum erit duplex modus praedicandi in genere: unus smpliciter, alius non simpliciter, sed per accides: licet sint tres modi in speciali,ut declarastum est .Ex quo patet solutio ad quartum argumetu. In proposito fit debita restrictio praedicationum ad pH dicationem simpliciter, Oc per accidens. Consi derandum est ulterius circa secundam suppositione, quam hic P fis praemittit de praedicatis per te, T illud quod praedicatur proprie. i. quod praedicatur no fm aliquod subiecti una modo exposito, diuersificatur sescundum decem praedicamenta. Nam etcud persere primo praedicatur, aut pdicatur per modum suhalis
praedi cati aut per modum qualis, aut quanti, aut per modum alicuius alterius praedicamentorum,ci hoc,
cum unum de uno praedicatur: ua si prς dicatum non sit unum,sed multa non poterit pWdicatum smpliciter praedicari fm aliquem modum alicuius praedicas mentorum: possent enirn praedicationes in i finitum multiplicari. Cum ergo quaeratur hic status in his, qpraedicantur, conuenienter Ufis dixit unum de uno praedicari. TEx quo patet solutio ad Q. argumetum.
Considerandum est ulterius sim eandem supposstionem, q) inter praedicta praedicata est talis differens tia. Nam illud quod prςdicatur per modum substantialis praedicati: oportet ut dicit hic Phylosophus, . significet essentiam eius de quo praedicatur . vere iis lud e Ii. p Exemplum primi. Nam cum dicitur homo est animal, hoc est puere est animal. Animal enim significat essentiam hominis: iratur ad ipsum m est holmo est essentialiter an iri al. TExemptu secundi. Na, cum dicitur homo est albus cum album sit pr dicatu accidentale, non est de essentia hominis: unde no es sensus m homo si vere hoc ipsum, quod est album. i. significatu in albi non includitur insignificato homitus,ec luis illa, ut dicit. D. S. quae non significat substantiam, sint accidentia: tamen non pr dicantur per
accidens, sed per se: curn non praedicetur de subiectoratione alterius subiecti,quod est intelligendum acicipiendo prsdicatum persec5muniter, videlicet pro omni eo, quod non praedicatur de subiectio ratione alterius, non autem accipiendo per serpite, ut in modis perseitatis accipitur, videlicet pro eo quod est deessentia eius,de quo prsdicatur, vel quod fecitur nescessario essentia eius. TEx quo patet solutio ad pmure. 2. argumentum In contrarium adducta. Sed inssiare posset platonicus cauillando,Na praedicata unaquae significant subam, significat quasdam essentias separatas per se subsistimes: igitur non sunt vete& essentialiter illud de quo prsdicantur, vel illud aliud.i. aliud eius.Nem accidentia, quae simi in indiuiduis sicut in subiectis,conueniunt huiusmodi pdicatis cos
milibus essentialibus. Sedadboe respondet Phy
losophus,si supponantur genera,ct species. i. ides es o
se,ut dictum est, debent gaudere, tamd monstra vel premostrationes, habent. n. aliud nobilius c5mune, i, res naturales nobis notae, huiusmodi enim res sui particulares re materiales,ills autem ideae sut v res,rei materia les. Sunt et i in qdam premonstrationes Ierunaturalium. l. quaedam exemplaria horum enti unasturalium gaudent ergo genera & species. i. ides re ,
quoniam mostra sunt. Sed si huiusmodi species sunt separa is, ut dicit platonicus, nihil pertinet ad rone ua fit mentio de huiusmodi rebus, deabus in nobis
scientia per demonitiationem ac uritur, quae sunt res in natura existentes nobis notae de ubus fiunt dem,
si rationes. Et ideo si detur m animal sit quoddam serparatum, quasi monstrum.1.praemonstratio existens animalium naturalium, tame, cum dicitur homo est
animal, fm S hac propositione utimur in demonstrationiblis. li animal significat essentiam rei naturalis, de quae si demonstratio, unde cauillatio nulla. Co tam siderandum est ulterius hic sim. D. S. τ quando Phy
losophus hic dicit * illa praedicata, quae suBam signi
ficant,oportet * significent esse eius, de quo praediscantur, quod vere illud est, aut m vere illud aliud est, potest i litelligi dupliciter. TVno modo, ut ostendae distinctio ex parte praedicati, quod vel significat totii essentiam subiecti sicut diffinitio: oc significatur cum dicitur e ς' vere illud est, I vel Φ significet partem essentiae,sicut genus re differentia : ec hoe significatur
cum dicitur aut i vere est illud aliud. I Alio moado, ut osteda distinctio ex parte subiecti, quod qsim
est conuertibile cum praedicato essentialiter,sicut diffinitum cum diffinitione: Schoc significat Pns, cum
dicit Φ vere illud est qtim vero illud est pars subsiectiva psidicatu sicut nomo ipsius animali, r & hoc significat cum dicit aut . vere illud aliud est. hosmo. n. aliud animalis est, hoc idem Egidius dicit hic Dublaesi formaliter. Sed hic oritur difficultas, ut hic ad duacit Exadius. Nam pars non potest prς dicari de suo toto, siue sit forma, siue sit materi MCu ergo tam genus, m differentia praedicemur de specie, oportet δ quaeslibet dicat totam essentiam speciei ,α no partem: Ops Resta 'positum videtur hic inuere. D. S. Ad Doc respons indet Epidius dicens * genus re differentia dicunt rostam essentiam species: sed non significant. Genu . n. dicit S significat. Differentia vero dicit sed no signis ficat. Animatam. n. non significat nisi animam,quae Re i pars rei re non tota res, sicut album non significat nisi albedinem. Et inde esim differentia non praediscatur essentialiter sed denominative. Ammal. n. n5 est anima: sed animatum. Genus autem dicit totum: quia significat totum: re inde est contra rationem generis est prςdicari denominatiue, sed pr dicatur essentialiter, unde dicit vli 7 genus dicit totum, disses retia dicit totu, species totu, ac difforaliter isi oc aliter,sa unum per modum materiae, aliud per modum formoaliud vero per modum utriusq;. Species. n. dicit totum indistinctum. Diffinitio vero distinc, Oe des nominative. I sc omnia ille formaliter. TAddit aut Paulus venetus, T differentia non significat tot sed tota partem. Sed hic oritur difficultas, re argum estum dubii videtur stare, Nani omnis praedicatio est essentialis, vel accideralis aut suppositatis , de qua nishil ad propositum. Sed differentia non pr dicatur accidentaliter de specie eum sit pars dis finitionis eius: ergo prςdicatur essentialiter, de non denominatiue, nisi loquendo de denominatione fm modum tantilia
Illud etiam quod dicit totum per modum partis, nia
97쪽
sum l iuni inludi essentialibus dilectu ut atto
potest demonstrari de aliouo inferiori, contingit dii,
finire: genera vero generali ilima de ubus alia Mnauersaliora no p dic tur,oc singularia, qus nO pdicamur de aliabus inferioribus no cotingit diffinire: sola erago Oc qualibet suham media cotingit diffinire, ubus resumptis p modu suprapositu. sic forma labarim rismi, Na si esseircedere in infinitu in pdicatis estenstialibus, vel hoc esset in directiu, vel p modii tirculastionis. no prirnsi:ua sic noxotingeret aliud diffinire: si oporteret diffiniete intelligedo pira sire illa. usub stati a Dp dicatur de dii finito. cuoia ea dat in dii ne, vel sicut genus vel ut dria. Sed infinita no coringit prirasre: ergo no cotingit diffinire taliam de qua infinita pdicanti Impole est ergo tale sutiam, q no est genus submum n et infimu subm, si debeat diffiniri, et, hasbeat infinita pdicata,q de ipsa iuvari plicatur: no est
ergo in eisxcedere in infinitii nel in sursum neminde orsum: a tr. ut dictum est, sutiano esset diffini bilis, qle Ii summu, ut de se patet, inco ueniens. TNe' ducendu est sm, videlicet T in eis sit procedere in infinitu p modia circulationis siue reciprocationis: ila in cithuscunq; est circulatio, ibi potesse Oc est aequa pdica tio: sed in pdicatis lavalibus siue essentialibus no est squa pdicatio, ut patuit per tertiam supp5nem: igitur ecc. TEx quo patet eadem rone τ in palcatis accidotalibus cu in eis p eandem suppone in no sit aequa prs dicatio, non est procedere in infinitu p modum circulationis. TScidii principale, videlicet ιν vla loquedo non est procedere in infinitum in aliquibus pdicatis, probat Phs duabus ronibus. T agr prima sic resus miru rp modu aliquo*r supposito M. TQuotv primu est. τ oia pdicata essentialia praedicant de ius, quς ptinet ad lavam rei. s Scaen est, . suhalia pdicata sunt firita. ertium est, genera et praedicatoν sunt finista. p Quartum est cy in pdicatione simpli dicta viiii de uno p dicas. T intu est cy de accidetibus nihil piprie pdicacua nullu accias est ali ad subsistξs,q rest in
selige dude acclitibus in cocuto designatis. Secus ede abstractis: de sibus sustiora essentiat, pdicans, ub'
suppositis,sic formas pri in aro., Nasi in ali sibus p dicatis esseti cedere in infinitii,aut hoc esset ex partesuvi,ssi in deorsum descededo: aut ex pte pdicati, etsi in sursum ascῆdedo. TNo primu ,ila oia a centia ec p dieata essentialia vel sutialia plican de his, si ptinent ad lavam rei,ut patetppma suppone, sed illa pdica ta susalia,q ptinet ad lasam rei sunt finita, ut patet pscdam supponῆ: ergo ex pte subiti no esta cedere in insfinitu in limoi pdicationibus,qsi in deorsum .p Nemfm,aa ta Dicata subalis,m genera acciatium, sunt funita,Ut patet P. 2. G. 3. suppone: emo ex ptepdicat ovqsi in sursum no esti)cedere in infinitu inpdieationis x. Haec at est probatio logica: q sumis fim di uersos modos plicationu. Pro. a rone Phylosophus tria supponit. TPramo,τ ois propo mediata est dem rabitis no possumus meli' cognoscere G ipsam, sciedos demiation cuius finis est facere scire,=ncipia. n. id in6strabilia melius cognoscimus in taedo, ua ea cor gnoscimus,m p se nota. ertio si aliqxpo est certap alia si illa P qua vera est non scimus nem cognoscismus ea meliori mo ij sci edi: pias est q1 nem icimus propositione, q Pea cognoscis Sem p. n. ad lci ξdu postoriora necesse est scire hora, vel necesse est nos hie ad
ipsa meliust scire. Na si illa hora sunt inde intabilia,
ad ea nos melius hemus,m scire: ut cognoscant habiseu intellectus, qui certior est scientia & nobilior, ut fiapra declaratum est. Si vero illa priora sunt de momsitabilia, illa priora pote u per demonstrationena
sirit nis sit procedere in infinitum e quibus supi Dpostis. Secunda ratio talis est, s contingat ali' seiticiis. quid scire sinpliciter per demonstrationem,re non
ex aliquibus neque ex suppositione, non erit proscedere in infinitum ratione alicuius praedicatorum, quia non contingit intelligentem, aut demonstram rem infinita pertranste : sed constat ca, contingit aliquid scire simpliciter per demons rationem: agitur in praedicatis quibuscunq1 demonstrationem respurientibus nullo modo est procedere in infinitum. xi est similis consequentia, Si homo currit, homo mos uetur , sed homo currite ergo homo mouetur.
Cons derandum est hic secundum. D. S.ς Phylo Naiadum sophus dicit hic et, eontingit aliquid scire per se si
pliciterire non ex aliquibus ad excludendum de mos stationem ad impostabile ducentem, in qua proceditur contra propositiones aliquas ex aliquibus propositionibus datis, ut infra patebit: dicit etiam ne ex suppositione, ad remouendum demonstrationes, satales sunt in scietitiis subalternatis quae supponunt conclusones superiorum scientiarum, ut supra habis tum est, eum de sub alternatione scaentiarum agere . Cosideradu citerius est ui eti a Phylosopho hic dis Notalum citur, gi ad principia , non habemus intellectum, Secundum cum tamen sint scut locus ianus in domo. quem nul3 Elus ignorat,vi patet iam Aletaphys. potest intelligi tripliciter.=Vno modo,secundum viam supposticinis, supposito enim eum aduersatio et omnium sit demonstratio, vel in demonestationes procedant in insfinitum, consequens est-nulla si propositio immodiata,ec etiam gi nulla si propositio prima smplicister. Secundo nullius rei erat intellectus, re per conses ruens ad nihil nos melius habemus, se scire . P secuso modo per viam assimilationis.Nam sciat deficies , tes in sensu non possunt scire posteriora per priora: ideo oportet q1 deficiat illis scientia secundum illum sensum,se ponentes demonstationem ire in infinis tum, quia hoc posito oportet ignorare priora, cum non contingat infinita pertransire, consequens est secundum hoc τ nihil contingit scire neque intelligere: Oc per consequens ad nihil melius se habete, G scire. otio modo, per viam distin stionis. Nam princi' ipia fossunt considerari dupliciter. TVno modo,
quantum ad ascensum quo ascendimus eis oblatis. lio modo, quantum ad resolutionem qua relabuimus posteriora in talia priora principia. Quantum P ad primum, quilibet rusticus idiota, si offerantur et i principia,dum tamen intelligat quid est, quod dicis turper vocem, nisi deficiat in sensu, statim assentit eis: sed quantum ad secundum videlicet resoluere posteriora in priora principia scientium est re non laicitarum. Non ergo possumus scire posteriora nisi res soluendo in prima principia. quod est impossbile si in demonstrabilibus non sit natus: quia sic nihil eontingit scire nem intelligere, oc per eonsequens nos non possumus ad talia principia melius nos haberessi scire, quia ut dictum est,hoc modo nullius est scie tia neque intellectus: oc quando dicitur in tali aptanscipia sunt locus ianuae, verum est,si secundum se consaerentur: non autem si considerentur ut in ea relabuuntur posteriora: Misso modo est nobilissimum scire principia, videlicet intelligere scilicet prout in ea resoluuntur principia. Ad primum, dicendum νsolutio patet ex dictis, quia demonstrationes proces dunt ex his, quae sunt per se, re non ex his, quae sunt per accidens. Ad secundum, admittatur solutio in obiectione facta. Ad. 3. dic edu gi genus M species
98쪽
ignificativa nature siue essetis rei. TAlio mo, visui instruineta intellectus ad intelligendis. TPrim Om O, genus est sorinalius spe. Na natura humana significasta p aiat est multo abstractior,oc formatior, cd signi fisphus analetice siue ex propriis probat esse statum in Pr dicationibus abus dein astrative scietiae utuntur. Circa quod quo ritur unu ini: videlicet, Vtru proahatio qua probat Phylosophus esse statum in pr discata Phomine: sed. m 6, accidit ecouerso: quia hoeodos modo forma gnis est multo poteti alior, que forma speciei. Na intelligere homine in animali e ipsu in inteis ligere in potetia: sed intelligere homine in seipso est intelligere ipsum p fectu,& in actu. Aial. n. t O pdicas turde nomine ut est instrumetu intellectus ad intellistendit: sed ut est significatiuu rei. Nagenus eri sorinasus spe re magis est propria pdicatio qii penus pdica
turde spe,m eco uerso: & ua dria coplet diffone spῆι, formatior est ipsa spe. Ω sic magis r pria est pdicatio, qua dii a pdic me spe, j econuerso,d, re licet gen ussus matur a materia, re teneat locu materiae, no tri est verbatio qua probat Phylosophus esse statum in prsdi ιcationibus in hoc capitulo, quae analetica dicuntur sit sufficiens.
autem manifestum est. I CArticulus unicus.
AD QUOD scpcedi Iur. Videtur m probatio Phylosophi in hoc capitulo ad probadum esse statu,
an praedicationibus non iit analetica nee sufficiens Nam superius fuit probatum esse statum in praediacatis rone pdicato x per se, ut ex dictis patet, re tamen talis probatio erat dialectica siue logica: ergo est ista probatio procedat etiam rotae pdicatorii vides ς sit probatio dialectica & non analetlia. Secundo prς terea,ipsius subae non est demonstratio, ut in. a. hui'Pii munu
ra materia: sed vera forma p modii totius designata, paten ergo probatio ista insufficiezer procedit ex ptefm T praedicatur de specie. Species autem ut subici praedicatost in primo modo dicendi per se, cum hic
ctum est in praedicatione Oc tenet locum materiae.
CSequitur ubi supra in Phylosopho, S. I S. Impitinenter. CArticulus secundus. ADSECUNDVII sic proceditur. Vr nor contingat intelligenteoem sutia in diis ni re, ut inuat hic Plis. Na lalia diuidici n materia Ac forma oc toru copositii: ut patet. r. Aleta. sed materiae noesidiiso, ut patet et. . Meta. loque do de dissone ςdditast tua. ut in proposito loatur Pns: erpo no qlibet sulia pol diffiniri. Scdd pterea, indiuiduli de genere subitatis est suba,s: in no pol diffiniri, ut patet .7. meta. ergo ide qa prius: sed solius sp i est disto, ut vult noe Conclusio
Notadum primum. Noladu. I Lee. ys.
principaliterqratur status uest in scient i, demostra Tessu rius . Tertio pterea lisexbatio procedit ex insuffiithus: sed multae sent sutiae q no sunt spes, videlicet genera vide se patet: ergo Sc. Sed in ptis arguis per Plim inpiata capitulo, inuente P oe in f stiliani limoico tingeret dis finiente diffinire. y Ri ideo, dicendii ς coiingit oem stibam diffiniente dilfinire quς est inter genus generali stimu Ac indiuidua de genere sutiae ut vult Phylosophus: qaois talis het dii in re senus quae sunt ptes dissonis additatiuae. TVni uertaliter loque do no cotingit intelligente ocin iubam diffiniis
re, ut voluerunt argumenta ante in trariu adducta.
Cosiderandum est hic fini Egidium qa sicut est trirplex lava realis, ita qd realiter aiuersa sunt, videlicet materia,& forma,α compositii: ita possumus dicere qa triplex in suba fm ronem differes, videlicet gendi quod se habet ut materia, differentia: quae se habet ut forma,& spes: qus se habet ran ai compositu. qn ergo dicitur qd cottingit oem subam,&c. non est intelligo dum de sutia, quae se habet ut materia, videlicet de genere in sensu coposito loquedo, inquatum videlicet genus emel de suba quae se habet ut forma. s. de disterentia: sed de suba, quae se habet tanqj copo sit , v de specie. Nam omnis talis suda est diffini bilis. Talis enim talia quae est si es dicitur esse inter genus re disserentia non fili recta linea pdicamentale: sed ua est interea ut costitutum inter coniiuuentia. Considerandu est fin eundem ibide, qd fm Comentatore difffinitio est quasi organum intellectus ad intelligendu, cum sit quasi quoddam speculum in quo respicit imtellectus occernit natura rei, unde hic Phylosophus specialem facit mentionem de intellectu oc intelligo
te,accipiens intelligentem per diffinientem illa, quae potest transire. Haec ille. Ad argumenta omnia patet solutio ex dictis.
CQuaestio. o. De probationibus Phylosophi, Oc E
POSTEA considerandu rectat qualiter Phyloso
cienti diuisione: ergo est in suificus, probatio anteces detis, ua solii procedit ex pdicatis per se i primo re se, Lcundo modo pellauatis. Sed clarum est Φ sunt plus res modi perseitatis, ut deductum est et ergo probatio est insufficies. cruarto pterea processus analeticus in rium. dicitur esse processus resolutorius, ut oes doctore, cocedunt: sed ista probatio Phylosophi non est resoluarciria, cum no resoluat aliquodpdicatum, in sua prim .cipia: ergo non est probatio analetica. Quinto pis QS imum. terea, ista probatio non est Probatio logica ut dedit,cunt hic doctores: ergono est analetica,probatio cos sequentis tenet a toto in modo in suam parte, vel a superiori ad inferi' negat aue. Analetica. n. pars logicae dicis. Sed p est Phylosophus in psiti capitulo et ibi, Analetice autem manifestum est Sc. ο, Respondeo,di cedit . illud est. s. capitulum huius tractatus iquo Phylosophus ponit unam conclusionem principalem in hoc tractatu intentam inferendo quaedam correlata a. Qus coclusio talis est: videlicet win sursu in accipiendo supra pr dicatum: nec in deorsum aecipiendo sub talio praedicata media: q. s. de inferiori pr dicantur, contingit esse infinita in scientiis. s. des monstrativis Sc demonstrationibus.7 Quam conclusionem probat analetice Phylosophus una ratione aviam diuisionis duo supponedo ex supradictis. TPrimo, supponit T analetica. i. demostrativa scientia in suis dei nonstrationibus utitur tantum p rs dicatione per se,ct non praedicatione per accidens. I Secundo, resumendo supponit qa tantum sunt duo modi praesdicandi per se: quorum Primus est quando pr dicata ponuntur in dii finitione subiecti, ut multitudo pro dicac de numero per se re ponitur in diffinitione ei'. Est enim numerus multitudo ex uni talibus. Secumdus modus est, quando ipsa subiecta ponuntur in dis finitione praedicatorum. Sicut impar pr dicatur hoc modo per se denumero,& numerus ponitur in dii fianitione eius. Est . n. impar numerus medio carens, vel ut dicit Pythagoras numerus impar in cuius diuisione intercidit unitas Et licet sint quatuor modi misitatis superius enumerati: in ut dicit hic. D. S. duo ultimi reaucuntur ad hos duos numeratos. TSecuris dii vero Albertum loco hoc, Quartus est magis mo dus in genere caliditatis. E quia tertius modus est
magis modu, per se essendi que prsdicandi, duo primi modi quos hic phylosophus resumit,sunt modi pro
dicandi. Quia primus in praedicati comparati ad subiectum
99쪽
A subiectum. secundit, vero subiecti comparati ad prς
dieatii. Cum igitur de praedicationibus demonstrati uis fiat mentior ideo Phylosophus tui duos modos perseitatis resumpsit. TEx ouo colligitur fidi ipsum Q titi sunt duo modi dicedi siue praedicandi per sciliacet sint quatuor modi persei latis, ut patet. s. Meta. Phus suppositis probatur tali rone. Nams praedicationes in demonstrativis scientiis in sursum vel deorsum in infinitum procederet, vel tales proicationes essent in Primo modo dicendi per se, vel in se illo, ut suppositum est: demonstratius scietiae utuntur prς Piobai in dicationibus per se fili duos modos adductos. p Nos .modo. . r. modo,q) patet dupli. Nam cum impar pisdieatur per se hoe modo de numero ut exemplificatum est, oportet m si procedatur vlterius, 1, aliud aliud prςdi, cetur de impar, hoc. Σ. modo dicendi per se, impar sit in dissone ipsus, numerus autem ponitur in dissone imparis, unde sestur q1 numerus ponitur in dissone
illius termini et per se inest impari: sed no contingit
abire in infinitum v t. s. infinita in sint in dissone ali
cuius ut probatum est. Relinatur ergo Φ in hm54 p dieationibus non est procedere in infinitu in sursum .i. ex pte placati. Iracdb idem patet. Nam dato Φ eetn in praedicatis per se fle. 1. modo perseitatis procedere in infinitum non esset ad propositum qonis proe senstis qua quaeritur de procellu in sursum re deorsum rua talia praedicata inter secte cum primo lavo mutuo
sibi inuicem inessent,&per consequens inter se eent conuertibilia vel non seipsa excedetia in sursum vel deorsum . St. n. impar per se praedicatur de numero,
oportet et scud per se pradicatur de impare praedicetur per se de numero, re iterum oportet ς numerusoibus illis diffinitiue inst. Quia si numerus ponatur in diffinitione imparis oportet g ponatur in diis oneolum eorum qus diffiniuntur per impar:& sc ora essent conuertibilia. oc per cosequens nullus esset ibis
p .s, ; ti dem processus in larium vel deorsum de quo est ad
4---s pro postum .pNe' dicendum est primum, videlicet v sit processus i infinitum in sursum vel deorsum in proicationibus sin primum modum perseitatis:Nailla,quae per se illo modo prsdicatur ponuntur in diffinitione suborum: ergo non possunt esse infinita, allter non contingeret diffinire, ut probatum est. Cum
impossibile sit diffinientem. i. intelligentem infinita Pilinum . pertrans re, impossibilem ergo in demostrativis scieCoi tela, tu medicariones pertransire in infinitum .pEx quo
Q fm Plim seu tur primo oe s omnia quς pdicantur in
demonstrationibus per se prsdicantur oc in praedica Secunda. tis per se non est procedere in infinitum necessarium in q, pr dicata fient in sursum. TSeatur scdo, ulteri v et fient in deorsum eta ex quacunqtyarte P natur τettium . infinitum tollitur scietia re disso ut ex supraflictis pastet. RSestur terti . si s est satus in sursum vel deor, sum necessarium in q, sit natus in mediis sa cut prosQuarium. batum es determinatis exissentibus terminis media
non possunt esse infinita. TQuarto sestur m aliqua sunt principia prima demonstrationum in demostrabilia,st sic non couenit ut udam dixerunt Oia de mos stare. Nam s omnia principia essent demo serabilia, sequaeretur m primorum principiorum essent princi
Quintum pia quod est contra rone primi principii, ut patet prirmo &.8. Phy.7 Ex quo ulterius seatur. s. qa demonssextum. frationes non procedunt in infinitum, cum reducartur ad aliqua principia in demonstrabilia. TSequitur Vlterius . t . pe aliquod principium immediatum ocinde in os rabile. i. aliqua proposito immediata quae cum si immediata erit an demonstrabilis:aa cu alio
demonstretur oportet sumere tertiti terminu, videlis Dcet mediu&immittedo. i. etsi infra pdicatu 2 subsiectu de quo. sp prius predicatur pdicatum. i. maior extremitas ch de stitio . de minori extremitate, vel si
sit proposito negativa a quo prius remoueatur, non autem in demonstrationibus accipitur medium assum edo extrinsecus. Huius. n. esset assumere extraneum ediu, re non propriu,re se eontingeret demonstatem descendere in aliud genus quod supra improbastum est a playlosopho. Assumere aut me disi extrinses cum conuenit litigiosisset ris redialecticis syliis qui septimum non procedunt ex propriis. Tseatura. Ῥ aliquς sui
propositiones demonstabiles Raliquς immediatta aliter demonstrationes in infinitum procederent, sequeretur m media essent infinita inter duos termitinos, quod esset impossibile. Quia plicationes stat in Nolassi, sursum Ac deorsum, vi supra probatum est. Consis derandum est ergo fim. D. S. qa Analetica. i. demos strativa scientia, qtiae resoluendo genus ad principia per se nota iudicativa dicitur, es pars logicae,q diales Cur aeraecticam sub se continet. Ad logicam aut e comuniter analeiic pertinet cons derare praedicationem uniuersaliter sescundum m continet sub se predicationem, qus non
est per se re illam quae est per te: sed ipsius de mons ra Et ius scient e propriae est praedicatio per se,& ideo sua pra probauit Ps, logicae propostum. Quia ostendit
uniuersaliter in omni genere praedicationis non esse Irocedere in infinitum. Hie autem idem stedit anas
elice quia hoc probat solum in his quae praedicatur per se. Hsc ille. Scim vero Alber. dicitiis c probatio analetica quia procedit per resolutionem demonstra . tius conclusonis in sua principia. Eandem rationeas lignat hic Egidius ex quo patet solutio ad qussitu. Ad primum ergo dicendum ut dicit hic Egidius, ς licet fuerit probatum esse natum in praedicatis rastione pr dicatorum perse& per quaedam comunia
non descendendo ad speciales terminos non tamen
solum rone prsdicatorum per se fuit probatum: sed . detiam descendendo ad speciales terminos, ut satis ex dictis patet. Ad secundum dic cdum m licet ipsus substanti se non si demonsratio scut eius quod des monstratur: tamen eius bene est demonstratio scuteius de quo fit demonstratio. Eius autem diffinitio est utilis ad demonstrationem cum si medium in demonstatione propter quid potissima,ut in secundo is huius patebit, unde ratio nulla. Ad tertium dicen .
dum negando minorem, resoluit enim conclusione
probandam in sua principia: eis non formaliter lasmen virtualiter. Ad ultimum dicendum et logica aliquando, utan proposto, accipitur pro parte logics qui dialectica dicitur. Et hoc modo pro alio an alestica no dicit ut logica: sed a se inuicem distinguutur.
C moestio. i. De reductione mediatorum ad amme r diata od est lec. 36. S. D.
EST insuper considerandum de correlariis Pholosophi ex praedictis illatis Ac de reductione propositionum mediatarum ad immediata principia. Circa quae queruntur quatuor RPrimo, utrum si aliudines duobus hoc eis insit semper per aliud commus me,licet non semper illud commune si nobis nomia natum. TSecundo, utrum in pt dicationibus dem 5 stativis in quibus unum de uno praedicatur, necessest deuenire ad aliquod primum unum prsci puer hoc est utrum propositiones mediatae habeant reduci ad immediata quae sunt elementa aut principia de monas rationum . T Tettio, utrum in reductione pro positionum mediatarum ad prancipia immediata
100쪽
st necesse sumere medii, quod est eiusde generis AEathomis. i. duabus extremitatibus. TQuarto ut rum
propositiones immediate se habeant ad coclusones demons rati uas, scut metrum 5c mensura earum. CSequitur in Phylosopho oc in . S. D. Monstrastis autem his.&c., EArticulus primus.
duob' necessatio inest eis p aliqa coe. Na qli belpropria passo ad eqte sue pmo de a se,inest suo p roiprio subo. Si ergo inest duobu, cotentis sub illo sub
tecto, quosv ne ut 31 pdicat de teliquo ierit eis rone illius cois:ua illud q3 couenit aliciti v alte he necesse estv coueniat ei p illud cui copetu pino de s se. Prsterea,risibile couenit Sotti 5c Platona p aliqd coe,videlicet p homine,ut de se notu est: erso Sc. 3 cosequesti Mila qd de uno sngulatiuibatu e, de uibus aliis eas dero nexbatu est. Sed est Phylosophus inliteraribi, IIIostrati; at his Riideo, din Φ istud evit lanii capitulti huius octaui tractatus:in quo Phylosophus determinado de reductione mediata ad ima mediata in demtationibus ponit quatuor correlaria. PQuoae pinu e insula ad qui ii,vι ς suppositis pdeterminatis videlicet et no e procedere in infinitia in pdi. cationibus redem rationibus. Alanifestu est y aliqain sit aut plice de duobus: ita et viiii illos e no pdicet de altero nullo mo, sicut aiat plica de hore et asino. Aut unu no pdica uri de alter', sicut aiat plicat dehoie k ma sculo, no op, s illud pdicatu qd de utrolpdica insit utrim fm aliqd coe,re hoc in infinit uice dedo. TQa correlari uibat Ph losophus duabus ro nibus ducetibus ad impole. Prima ro talis est,ua si sc: sequcress i pdicationibus redem rationibus retprocederem infinitu qde hypostasim ec pdetermis nata. sequela de se manifesta est. Na s illud coe pdi catu insit duobus tone alicui' coi inest illi coi rone colori, tali colori tone alteri': se deinceps manifestuest * esset procedere in infinit insti ec in praedicatio, nibus. Nein to talis e. ia si sic: sequaere et procedere in infinitu in mediatis,ec inter duo extrema ea, deret infiniti termini medii,hoc at e impoti virbatuestiua determinatis extremis necesse est occidio ergo necesse s ide insit pluribus f sp i infinitia insit eis dimaliqd coe, ut declaratu est, necesse estisrgo Φ deuenia ad aliqua spatia Imediata. i. ad alique tinediatas Idicastiones. Sed diceret cavillator τ illud p dicatu se instaccipi sin aliqd coe plicatu no eiusde gnis sed alte, rius gnis, puta oe seipsum mouens inest tioi re asilo.
Sed hoc coe qa est animal est fui aliud coe qa est hiis qui tale vel hiis calore,uel aliud aliud limoi, ous pnt accipi in infinitu. Hac cauillatione Phylosophus
excludes dicit et necesie e terminos metios u accipis uncee ex eode gne fc ex eisde athomis. i. extremitatibus: Ati cottinget et descendere de me in aliud genus sinpliciter qd suprarbatue. xepto ide correlarinibat Phylosophus. Na sunt dus spes triaguli. Quaruvna voca Scaleno. i.tria gulus gradatus curus lut tria latera in sqlia. Alia est Isocheles cui' sunt duo latera cessii unu aut illosi non praedicas de reliquo. Vtti vinese haec passio here tres angulos sqles duob'rectis, quae inest eis fis aliqd coe. s. a vierin istos es figura quaeda. triligulus: hoc at no la tic se het ita q3 1 inmisi coueniat sin aliud aliud,puta here tres conueniateriagulo item fm aliud aliud,& sc in i finitu. c oia M. S. ad iram. Adium ergo diceduqd licetiptia passio Gueniat pristit, tetis sub labo quov.vnu nopraedicatur de reliquo tali one cois,v3 rone Iubaeeti, tamen hoc non procedit ist o modo in infinitu, unde
ratio nulla. Ex quo patet solutio ad secundum. est ut in Phνlosopho,&in. D. s. ibi, Deinde cudacit, Alani sessu eat ecc.I CArticulus secundus.
tiuis p dicationibus in Abus unia de uno pdicatur,no sit necessexpone, mediatas quae sunt demiabiles re duci ad imediata,q sunt elem dia aut pncipia demia tionii. Na si sc seqretur q1 nobis ect inuestigadum iam a principia demiationis, S p piis qlibet scia heret via aa pncipia sua resolutorie, v3 xcededo a mediatis adimediata, iis est Phylosophu in hoc libro & in primo Phy. ct . . Aleta. io non est necesse &e. Se cundo pterea diale ticus urceditibado h et viam ad yncipia,& no demiator. Cu procedat fm rei veritate ex propriis cuiustibet scieti gr nulla est via ad principia dem rationis, rescide qdpri' Tertio pterea elementu ut p3. s. Aleta. est illud ex quo fit aliud cum instri sed expinis principiis demiationii no fiunt deamo strationes in no ingrediatur demos rationes, sed supponit turiergo talia principia cum dicatu pones smpti Imediate non debet dici elemeta demo statim
nifestu e at oce. I Rndeo,dicedu τ. Σ. correlari u D si ex pdictis declaratu ess Q in demoti rationib' sue inde motitatiuis sciet ij, 5c pdicationibus in abus unuplicatur de reliquo propones mediatae reducunc nescessario ad Imediata,qliant pncipia sue elemeta conrclusionu mediata sv q lunt demostrabiles. Hoc correlarium pbatur a Pho duplD. Primo mo in coi rone sumpta ex pleterminatis. Nam si propones mediataeno redis tur ad Imediatas: seqretur et erat cedere in infinitia in demostrationibus ut de se pue, coseques est
supradicta re hypostasin:ergo Oct. Sed instabat discipulus. Na supra probatii est q1 no est procedere
in infinitu in demons rationibus: ila mediata ad imodiata reducuntur Hic vero inferre videtur I fis et mediata reducuntur ad Imediatarua in eis non est pcedes re in infinitia, S p coseques videtur ee circulatio Phiin demostrationibus. Dicedu s Pss stipius no sol tu probauit esse statu in demostrativis pdicationibus sp hoc si mediata ad Mediata reductitur sed agiis ros nibus,unde cauillatio nulla. Tvel dMi τ pnsa baitio est a priori quo ad nox& coditionalis , v, si si fastus o c. necesse est mediata ad imediata reducere, alia vero probatio est a priori simpli: uti nulla e in dietis Phylosophi circulatio. Se iido probatur idem cors retarium a Phylosopho in speciali dupli. Primo in
affirmatum scidata qcunt propone affirmativa in demonstrativis scientiis vel est mediata velim mediata. Si sit mediata: poterat per medium demonstrari donec perueniat ut ad aliquod immediatum. Aliter esset procedere in infinitum in demonstrationibus, quod est contra suppostum. Si vero sit immediata: non erit demonstra Ditis per aliquod medium. Quia nulla propositio immediata est demonstrabilis loι quendo de immediati ne causae 5c subiecti, ut dicit hic Egidius.secus vero loquendo de immediatione subie ii tantum,& non causae. Ista enim propositio,Homo est ris bilis est immediata immediatione subale tamen est demonstabilis,eo non est immodiata immediatione causae: patet ergo omnes prospostiones affirmativae in demonstrativis scientiis lunt immedia is vel ad immediata reducuntur, qux aut omnes aut uniuersales sunt principiis conclusionum mediatarum, quae per ea concluduntur, nihil enim aliud sunt elemeta aut principia demositationaae propositiones inunediars, quare autem PhIlosos