장음표시 사용
51쪽
Monas principium. Deum se in telliuere. ride deus in, tellisi cur. Textus expo
Quomodo deus est ho bi; intelli gibilis. Quomodo deus se in telligit.
erium dei lucidum finissedi ;d uersimoue tamen: nam mundus, σbomo, crem, jone peniti dicuntur ;filius Pero natura. Porro, quὸ Hariussi' dei generati memo Heu Geret, non modogenitum,sed primogenitum appent , ido dialo ια in quo ex. pi esse dolii Gigeneratisne tonuitur: Ego fili, hi iit, bonum semper daemonem audiui dictantem, qui si literis quoque monumenta mandasset mira quaedam in dies humano generi emolumenta contulisset. Solus ille mi fili, tamquam ipse primogenitus deus, uniuersa conspiciens, diuina in nos effudit oracula. Et in . dialogo dicit, quEd Mon si principium, omnemst
numerum cout ucat, atque gignat, a nullo contenta, Cr nullo modo genita. Fit tu ergo in diuitas proprie 'enitus appestatur: ingenitus retia pater, ni di Hum eH in primo. undus quoque a Mercurio . citurgenitiu, id eH, produStus, dialogo 8. Ingenitus de iis, omnium author. secundus deinde ad illius imaginem, mundus ab eo genitus: boceiit, per creationem produStus: qui profeEt. ideὸ genitus dicitur,
quia ex mente procesit artificis: unde nonnulla cum naturaligenitura eog timem habere ridetur. De homine in primo dialogo dixi. Caeterum, deum se stim intelligere, disputatum est iu primo rimandri. Mercurius autem dicit Deum se non intestigere, nempe es modo, quo nosmetipsos intelligimus, quippe cum intellectus, er refelligibile
idem penitus sint in deo, nec opus babeat aliquo ten ustu 'antasmate,nt sibi intestigib si fat. Deum autem se intelligere, th perfecti sit me, multis in locis Mercurius an iis me docet, iustue isnusicundi dialogi: Mens inquit, sese compleistens, id ery, Deus Iest intelligit comprebensue: nam essentia diuina, Ubiis inteluctu diuino comprebenditur. Et dialigo s. vocat deum mentem tu est, gentem: Laetas,inquit, est mens intelligens: aburdum autem es relis fateri deum, alia quidem intelligere, se aurem minime Revera,Pt ipsi dicit in e novi dialogi, Deus, non ut quibuina videtur, sensi mente , captus est: siquide intellectio illius cuncta semper mouet; cuncta enim ample stitur: ideo . extra ipsum nihil, extra nihil ipse. Docet postmodsi,quo nam modo esum luteil gere dialeamus o Aesculapi,isPit,intelligere deum , credere: at non credere, proculdubio ignorare est. Quas diceret istud propbeticum, S. N credideritis, non intengetis. Quae igitur de diuinis dicuntur intellecta creduntur quidem, non intellecta,negantur; mens eo him credentis in ipsa fide decora requiescit. In causa autem elΠ,γt ipseset rur dialog: io. quod cognitio dei ad nos se habet, non quemadmodu sol ad oculorum intuitum, cuius radius fulgore nimio coriumpit oculos, caligantesque reddit: sed modo contrario potius . Auidem illius conspectio illiu itrat,atque oculi lucem eo magis exauget, quis quis capere magis potest intelligibilis splendoris influxu; velocior enim est diuina lux, 5c ac tior ad penetrand um. Icas his ita excusiis, bbratus . iam ad textus expostionem accedamus. Deus, atque ipsa diuinitas: haec in deo idem sunt omninor Dico nunc non Dod genitum. boe est, loquor non de filio, seu de mundo, aut homine, sed quod ingenitum, id eis, de patre ingenito. Si ergo diuinum fit, quaterius
creaturis tribuitur, ei sentia est, quippe cum lumen creaturis communicatum, dat quodammodo essentiam, ri creaturae nonsta n&, reriimetiam, vi veresint. Si deus etiam super essentiam: non quidem Jam,stocul iam di tum eri. Deus au tem 5 in enitus N primus intelligibilis est non sit,i,adde scia eis noli, sed nobis existit iuptle integi stibilis. Declarat autem quonam modo non sit intelligibi lis 1: Intelligibile quipph intelligenti, per sensiam, nemte, per Hantasmata. 'ensibita mendicara, atque acquista. Deus itaque minime tibi intelligibili bremoriscilicet, probat, non enim aliud quiddam existens praeter id, quod intelligit, intelligitur a seipsis: quas diceret, inre&Flus diuus inuest gens, Cr divi
52쪽
Lib. III. Comment. I. Dialogi a. 43 Fide deus
non autem a seipse, idcirco a nobis intelligitur, ast ipse autem minime ; ideo Hiparere, e m intelligibilem esie dixerim. Quod si intelligibilis est, Io- Logos.
non deus, c sit, inter deum ingenitrum, σgenitum vi reatu perfnarum di- vitio, cuiu)-ἰa, logos, id vi, nerbum, inte bile vi: non tamen deus, boein, pratenus m bdet naturam: nam infer essentiam Cr persinum non eR HOntiata discretis. unde suidit: sin ut deus, haud sanE ut logos: quasi diceret, in quomodo intelligibiliasibi esse dixerim, in quibus reatu mu turdi sintior at inter essentiam filius sit in diuinum, er personam reata, siue essentiam non babetur discretio flius, quatenus do telligibili tis, id vi, naturam habet diuinam,non esset hoc modo intelligibilubed potius tanquam astrus dycretium, id eR, quatenus in logos, rerbum, filius, personaliter a patre aisium Hus. Haec vi Mercurii antiqvissima meologia: quae se recte seuestigariuri a xera, pias Laus Mer Aeologia minime iscisare ridebitur. Et mirum cert. ingentiti, er antiquissimo phn curi j. l. lo baee tam clara inueniri theologiae monimenta, quaepasiim hodie circa theologο-rtim ora versantur. Hane elarissimam Mercurii Aeoletam imitatur Plotinus eis: c. Plotini opinio M: 8. Op. 17. G inquit, deus e Lindis sine se id quod vi exsit, adstinum, de intelle, ium penitus instinum 'ri neque etiam hae conditione extra, res ad aliud νsque,sed i tus potius ad seipsum. Nihil ergo extra deum quaerito: sed intra deum omnia, quaesolepori deum enim extra vi, ipse deus exsit, se dicebat Mercurius, extra deum nihil, & extra nihil, deus. Intellectus mser, eatenus eR intellectus, ars re dit, quatenus deum attingit, nerui linea circis ipsum centrum, ὰ quo dependet. Ipse a rem deus insuper mentem, exsuas potentia generat infestectum : ipse vi cause e se, us robintas vi ratio, non frie, aut easi operans. Hinc Pluto inum appellavit δε- Plato. cens, atque opportunum , vi enim decens, non relatsublinum,sed tanquam a tio primammm in lucem edens, quod er decuit. Cap. 19. dalucidat Mercurissententiam, quo Quomodo modo deussis super essentiam: Operuretium, im fuerit priscorum i d serium deus sit super rerbis si curioribus in lutum, deum scilicet esse super sentiam, inserpretanir Deus, ςβ n
imis, eii super essentiam, gida eius principium non vi essentiasua: septine eR Hus tibera seipso, alioqui primus ex ei se prorsus non exseret. Deus igitur a se ipse: aha quidem omnia a deo penitus Ius nentur; nam quadam participatione deis f. ip ΦQg in ad 1 oma omnia reducuntur. Ita quid deus, quid aiuinitas apud Mercurium Amf-cet, guta genitum, Cr ingessitum, quonam pacto . nobis huestigi posit, er ὀ sei se, donis quomodo logos illius sit intelligibilis, ne logos, non autem, νt deus, dixisse meam
omne, quod mouetur, non in moto, sed in quodam stabili mouetur. Ipsiim quoque quod mouet, etiam permanet : impos ile est enim cum eo simul agitari.
53쪽
Mer varios, multos fi modos, pribus deus nobis innotescit,nnus es, er quas praecipum pum modis nobis proposivi apientisiimus Me curim, nempe detim esse, actio omnia moueantur, ipsi reia anulti moueri; βdfirmus, sabilis manens, Le cundia moueri. Omnioquidem entia aut notariasunt, aut improdata, cur re Dama ceno, lib. r. cap. 3. Prima quidem motui biblω sine: quia rerὸ increatum, er improduStum, a motu eri qua,n remoti simum. Nam quae a non esse, adesse prodierunt, mutario unisublesta: aut quidemsecundam jussantiam, autfecundum qualitares. Quod aetur vi immutabile, er ab omni motu Memmum, deus est. Recte ergo dictum a Mercurio: omne quod mouetur,non in moto, sed in quodam stabili mouetur; in moti bis siquidem non eri prae dere tui nitum: νnde si impit, ipsum quoque quod mouet, etiam Perm ne quasi diceret,necesse es se aliquod mouens immobile: addit rationem: impossi bile est enim cum eo simul agitari: alioqui non daretur primum, atque princia pium in mouentibin, quod profecto omnimoda, di μή dissositioni aduersaturi Ita 'M 'Gis tuteligibilis eli, i per riam motus, veluti perfortisiimam, atque Inuincio, is tibi uti machinam. de in fine istius dissutationi subiungit: Quidquid igitur mouetur in aliquo, di ab aliquo stante mouetur. In dialogo s. Ex motus ordine, conmsertiationes deum praeclare osenlt: S ot,inquit, tantus, tena simul amplior at mari, minores tamen supra se stellas innumeras conuerti patitur. Diue forum quom syderum, diuersi sunt motus Quis mensiiram singulis motio nis assigna circa idem se perpetuo vertens, totam* trahens mundi m chinam Quis hoc utitur instrumento si diceret, ex perpetuosellaruo omdine, motus consantissimo, inte igi potvi messas opiscis. Denim locum, hel morum, vel mensura eruare, a s virtute vi impunitis. Et circonem dialogi s. ait,siad dein comparationem, murationem nultam admitrit: ex quo patet istud, quod glomnino immutabile, deum esse appellandum. Et dialogos. Coelestium, inquit, co Pora, unum, atque eundem seruant ordinem, quem scilicet primum a Patre suo sortita sunt. Porrό, oia rei a deformitate nequit, ni V et dicit di tuo Igitur principium, complexioq; omnium, occonstiti itio deus. Et imdialogo. Inspice,inquit, septem mundos cursu disserenter coplentes aeuum
lunam vero caeteris praecurrentem, naturae organum, inseriorem matellam transmutantem. Et paulo pm ex mundi mutatione, creatorti immutabit ratem
studiose perquirit . Mundum quidem mutari, hac te doceo ratione, quod quaedam illius particulae in occultum iugiter abeunt, hae profecto sunt mundi passiones, reuolutio scilicet, atque occultatio. Et in clepio omnia dicit esse mutabilia, solum rem deum sabilis: Nihil, inquit, in mundo stabile,
fixum, immobile, nec nascentium, nec coelestium, nec terrenorum. So
Ius enim deus, Sc merito solus, ipse in se, & a se, A circum se, torus est Plenus, atque persectus, isq; sua firma stabilitas est, nec alicuius impulsit
nec loco moueri: cum in eo sint omnia, re in omnibus ipse solus. Immo bilis siquidem est ipsa aeternitas, in quam omium temporum agitatio remeat,wex qua omnium temporum agitatio sumit exordium. Ex his it tur, atque itibus Mercuri' tesimonysiisve igimus, unum esse deum motorem omnium, immobilem,sabilem manentem. 'uera, ri dicit Plotinus eo: hbes cap. 3. Primum Omnium principium potestas ela motionis orsatus , ideo super bie misit. Etenim circa aliud ipsum non rei fatur, sed caetera circa inum conquiescentia perm nent, CT mouetitur ' mutus enim appetitio es: primum aurem principium nihil appetit qu/d enim appetat, quod erysummum ' G cm: s. bb: s. cap . io. a deo, inquit, omnia pro uno
solus deus stabilis. Plotinus. Motua quid
54쪽
Lib. III. Comm. II. Dialogi r. 43 Motu De-
pro uutu, motus primu exoritur, nes tamen sit in eo: ab eo opstitus, quoniam ipse nihilo hidiget erimi m etur, nes piiscit, cum nihil habeat in quo requiescat, aut in simu 'in quo reuoluatur: nam circa quid, aut ad quid potisiimum, aut in quo praecipue rei ης ' μ' mouebitur, γelrequi Vcet ' eR ipse primus.sed neque poteli definitus ese, alioqui a quonam poterit definiri ' nes rursuse est infinitus, vi immense mulio let excogitari. nes Asciet unquam, quandoquidem quaecunque non desciunt, hoc ipsum proprie deo receperunt. Nonne videtur Plotinus quas illud Dauidi eum legi sie: Omηia scutres retum vetere cent: tu autem idem ipse es,Cr anni tui non descient 'Ps. ioi. Speremus, inquit auras. immutationem noHram ab illo, qui erat, σante nos, Et manet Augustinus. post nos: a quo sumus, quo umus, Cr ad quem reniemus, cum fuerimus mutati, mutantem , non mutatum, facientem,non fa Ium, mouentem sed manentem. Et libr. 7. de civit. Dei cap. 3o. Deus, inquit, es ubique totus, nullis inclisis Acis, milis rinculis alli- Deus ubiquegatus ri mustas partesseCtilis,ex non parte mutabilis: implens coelum Cr rerram praesente potentia, non assi te natura. Sic itaque a mi yrat omnia, quae creavit, ut etiam
ipsa Dpriss exercere, er agere motus M. quamuis enim nihil esse positisue ipse,nimiam Uint ulla, quod irae. νnde Hilbopbus in pro mio mei. Dcum νος t c sem, ais Philosophus.
principium omnium. Et Ia. mer. com. 39. Animal optimum sempitemum, cuius vita, er εduratis existi Deo tantinua,Cr aeterna; hoc enim Deus. Plato in Timaeo: Deus es ani- Plato. mal empiremum, ait, er nisi ersim hoc pro nimbus tale facere studuit: istius animalis aeterna natura, quod genito operi congruere omnino non potest. erat, erit,quae nati temporis deciessent, non riati aerei sub antiae asignamus. isti reuerastum esse compe- Deo eompetitiit: fvisse, et fore deinceps ad generationem tempore procedentem, referre. debemus; esse. motus en iis duo ista sint. aeterea subsantia, cum eadem semper ,σ immobilis perseueret, nesse Uei aft νnquum,nes iunior,nes filii ba tenus,nes erit m poserum,
mea recipit eorum quicquam, quibus res corporeae, mobiles cst, ex inagenerationis conditione subuc irur. Ex quo patet,secundum clarisimam Platonis dPrinam, Deum torummodo Gabilem, immSuem ese, ars verum esse posi dere. riae in Exodo 3. Ego sem, qui legimus tuosum, quis2m: qui sit, misit me ad vos. Dicunt siqvidem Platonici, Dei nomen se, qui est, eo quod is se omnis sentiae, omnis p ritae plenitudo, CT ab eo omnia riuant, xter g d estinet poIt ortum, Cr quod orirentur, illi uerit cause. De quo apud AE Uti hi templis erat scriptum: Egosium, quod fuit, quia es, quias futurum vi: Mos AEgyptia totum pridem in se, ipsim se complectitur, quod nes eaepit rnquam, neca desinet, orum.
siasiquoddam esentiae pelagus infrutum, Cr immensium, omnem, Er natur σ rem is ratione transiendens. Thales ait: Diuinitatem esse, quod nes principalim habet, ne- Thalem quem . Proesus: Omnibus, inquit,quae quoquo modo bonum participant, excellit, ac Proclus.
praestat, quod premo bonum es, Cr quod non en aliud, quam inῖm bonum. Hoc idem dicit Iamblichus :EH igitur, inquit, Mutim, id quoduena sentiam eH, er quod se- Iamblichus.cundum semiam, itam dico essentiam, quae primaeva eR, Cr praeclarisima, Cr perferacitat. Phila Iudaeus: Ego sum illi qvi ela. ut intelligant quavitim inter eum, qui emer Philo. non est, in est: duceantur insuper ntillum mihi proprie nomen conuenι re, qui flus ιdeo ipsum se. Probe ergo dirium a Mercvrio,omne,quod movetur a quodam,vel in quoda flabiti moueri. Hanc autem Mercuri ementiam imitari ridetur philosophus . Philosophus. Plo. ment. 3. Cum aurem, inquit, omne quod movetur,ab alio moueatur , necesses, xt id omne, quia in loco mouetur, ab alio moveatur; Cr id igitur,quod movet ab altero; nam iis etiam iam mouetur, cTruso hoc ab adio, at non ad infinitum prosciscitur, sed ita a r il culi, ars erit aliquid, quod primo causa erit, ut omnia moveantur. Dcus
igitur hoc mu hominia es infesti obicis. quod quidem νι latius pareat, audi,qua a Me curiose niantur.
55쪽
Quonam igitur pacto o Trismegiste inquit Aescul,
pius) ea quae in mundo sunt, mutantur una cum his quae mouentur Nam sphaeras erraticas ab Aplane sphaera moueri dicebas. Ad quem Tritaegistus respondit.
UONIAMquidem Ne locus, de motu materiam loquendi nobis praestat, de eo loqui decreui ; partim studem,nt lucidior,etiriores Mercuri, din asin; partim Hrὸ,, his resfitu νtit ae omni furiose, er cupidiniendi admodum necesiamia, sub uno eontextu,
ordines istosta, piareu ad si indagationem, lectionemέ a i-at. R era, cum omnia, primo duntaxat rerum principe excepto , in motu eo IZant,er rivans Porum actiones motu regantur omnes ', dubium non vi, eum, qui motus naturam, diuerstarem, modum, ordinems en Philosophus. rauerit, ista quos igno re oportere. Ita , quoniam sepientissimus Mercuriin de motu eaelifestarums, ac animalium, elementorum mixtorum, caeterartim disi uictrem,
quae me motus di mitione, Disone, natura, proprietates haberi Gupofiunt, quem Cicero. admodum legitur 3. NU commens. r. Si ignoretur, inquit, motus; naturam quos ira rare oportet. Ideo de motu deinceps rerba faciamus, idque eum fauore nosni P mum dri fluoniam autem, tese Cicerone primo o peiorum, omnis, quae Evtione suscipitur de aliqua re in tutio, ribet a di mitisne proficisci, ut in estigatur quid sit id, de quo iussuretur: a motus igitur dimatione mihi exordiendum esse putauiamtus a Mercurio
multat mo- 12. dialogo, pollo Pocatur: omne, inquit, mouciis hic Orporeum; omne au-e M tem motum corporeum, incorporea quoque mouentur a mente, motus
Motus inpas autem passio est; utraque enim tum, quod mouetur, tum etiam quod mouet, patiuntur; hoc quidem dominans, illud vero subiecthim. Poria haec motus dimitio a Mercurio tradu elarius, cumulatiusque a philosopbo in NU. dati cidatur, enucleatur , cui pomac inhaerendum esse arbitror, chmmus omnium, Prim dissime dieredi materiam ordinate perIBrinxerit. Caeterum tres motus Q itiones,tem' Commentatore, 3. NUtex. m. 23. a philoseo traditus esselamus: prima quidem Quare est acty baletur in eodem libro, rex. eom. 6. Motus ni αἱ tus entis in potentia, secundam quod in P0t-i 'potentia, id vi, vi actus imperfectus, ad perfectioru posse donem habendam semper intentus. Duera, id, quo aliquida lusit, ab que dubio, es actus: quemadmoLmo aliquidst actu album, vi eius riis actus. sed id, quod erat inpotentia, mi is rictu,nt eal ambili,' actu calidum: motus ergo es actus. Profectὸ non es pura ρ tentia, nihil enim tale mouetur, nes purus actus, cum nullo indigeat, H ad extra m ueatur, scuti es Deus boledictus; sed est actus exi sentis in potetui nempe ad perfoHiorem actum acquirendum, quo quidem acqvilio, cessat motus. perseimsima re te calom forma acquista, cesar ca actio, quae profecto inuenitur in calorem impe subs sum frium, tu completumque habente. in autem motus actus exfentis in nuntia secum tribus modis dum quod bulusemodi, id eR, quatenus in potenti , π non quatenus in aem; subiectum se habet ad Auidem mouetur, ni acquirat id, quod non babet. In potentia es ergo ad illud, π noni mam. d habemus, non quaerimus,sed istius posse Πο-gaudemus. Mo tus ergo exsul natura, eH Mus eximno in potentia. 'ueras tectum ab iis se mae receptiuum milias modisse ad sitim recipiendam habere potes: aut certe in me
56쪽
Lib. III. Comment. III. Dialogia. 7 Motus
flesia si balet ad inm, Hluti aprasimpliciterfrigida, ad alienem catirogradum habendum: aut certe es in actii persesto, ni apta perseete caligar rei denis in a tu
imperferto, paentiae mixto, ais boe modo se habet AbieCttim motus, fluod ρλ. sub Alu imperfecito quiescere nequit Id ad perseEliorem tendit per ,si b quo quietem fur balere desiderat. Suessaturnobu Nemitam, alii philosophi deles interpro Tlionisi p.
res: Omne, inquit, ens, aut eis actus, e potentia,aut medium,quod est aPlus permixtus ictentia. IIulus autem eR aEt permixtus potentiae. Etenim res aedificabitu, tum quidem movetur, quom a Sta suidem aedificatur aliquid autem adhuc potet lati, babet; abs tuta tuis, completaque aedificatione,cessat omnis potestis. dit Themissus π a- Disfinitioliam di nitionem: Amtus, inquisit It primus actus retaquae pote lare ahquid es: tri- Thenusiiii. u, inquam, resfectu nitimi piae quidem es forma: Uuoniam, iuuit,formam risim maxime , omphciter astum vocamus. sit mobrem profectio da formam, a ius rei est hapers Cius syxidem cumst a tus rei potentia, non aZtu es talis. ubtus ergo RaZIus rei in potentia. uerroes com. 9. 3. N V sic argumentatur: Si motus set doctus entis,quatenus eri in asta; tunc plane rerum quid litates essent motus: intelligit ati emaFium ultimum,ad quem rtur ter morum; motus autem non eri aStus vltimus; xttimus Assidem a tus informa, quidditas, er definitio rei secuniam ipsius doEbinam. Di cuiam iis addistim se, secundum quod in potentia per se a Platone dissentire fatero Plato. tur, qui aiebat, motum esse aStum entis, quatenus erim a L. Secunda dis itio motus g tamini tiraphilosep 3. com. 16. Mutiu, inquit, est Eius mobilis,in quantum mo- nitio modi is. Ah. Porro aec definitio es materialis,nobus magis nota quam prima,quae ad substan- Μ ius est a riam motussi ediat; moIlle enim eR nobis notius motu. q. N Ueom. io . quia es bbe R V iii H quid, cr demons tum in aZiu, π es permanens. Et Comm utator 2. Ur . com. 32. ait: a fotum se notius motu, quoad nos. quoniam ergo rario potentis, ad motus quid- ditare coalitu udam 'illat;hac de causasic a ρbilosopho signata es motus quid in talem quaerente. Proinde motum consiluit iu aE tu medio, quem antiquos iacuisse, ammentator, com. ix Cr i q. s. VI confanter sis di. Deinde ria quas naturali motus di mitionem descripsit, utpote per materiam nobis magis ni tam,atque communem. rerum bula modi ridetur aliquo modo Lmi ta desisti ο;non enim motis es .Clus a mο- Motiis spentore Omnino abscisius, ex distratus; imo, xt dicit Commentator ra. mei. com. qt. In molpi
ra sua subIloria ab ipso morere dependet: tametsi formaliter fit in moto. proinde ibidem ait: Di s Rantiu aliquid posibile, ab alio perpetuari non pse; ri accidentibus cutem sicuti es motus, rem secus see habere, quippe cum motus sit res exse posibilis,
ne sitate Pero ex motore accipiat essendi. Coelu me in quantum corpus potes quiescere, ri irae fatetur. 7. Phy fcom. a. Ex quo clare patet, mobile ad motus qui dicatem non attinere, sed cadere in dis niti,ηem motus,scurisbbHoriam in dis nitionem acci dentis. 7. mei. com. 37. Itas, quoniam motus non mactus separato a motore, Nilus Tertia desini completa esse positu definitio, motoro quos istam ingredi necese es, ae ita motus defui- timem describere, quem ipsemct com. 293. PD. inenae: Motu G pcrsiatist m. oris, sesso ita,er mobiis, Cr haec notior utras; quemadmodum etiam secunda notior es nobis natura & motori vcro ignotior quam prima.Nam notius es morum se aCium mobilis,in quantum mο- Lle,s iam a uum entis tu potentia ; ita plane, tius es reputandum,motum se aHummotoris, tr mobilis, quam ipsius mobilis tantum. Commentator com. '. aliam asignat rus de poten ν tus dis nitionem, nempe motum eo exitum de potentia ad aStum. adde, tr aliam, tia ad actum. x in eundem recidit: motus vi a Stus imperfestus. Verum hae duae vitimae, sub prima arta deta comprehinduntur, atqὶ continentur ,s res bene inrestigatur. Plotinus em. 6 lib. s. cap. Π:60- . motu distranti: Motus eR exitus ex potentia in ind, quod posie dicitur. Cum P RV enim aliquidsit in potentia per quam inspeciem aliquam prodeat, νelut in potentias
rua, nursita alis id in potentia , quae duim a tum , scut progressuum, quando il
57쪽
grediendi aZtum exequitur, progresito ipsa est moliti: at clim perducit ad salua n, Μον i siri decies illicitur alia, cessat ipse motus. Quamobrem, mutus e isseclas rit, caeteris 'ira fove, imbus θetiebus opposita: es etiam rita corporum, animarum . Motud tu si per suendis iugiter, tempus procreat ; idcii το tempus semper eII alterum, quia via
cum motu currit, quasi ab ipse currente rebatur. Ita motibus omnisus commune eri,
se processum Pendam ex potentia, ex eo quod posibile es ad aZtum. Quidquid Onrm mouetur,quocunque motu feratur; propterea prodit in motum, quod potentia quaedam in eo praecedit ad faciendum aliquid, rei patiendum. unde cap. 2ῖ. vocat motum Monis est simulum, ais impetum retentem: ER, inquit, motus,qui circa sensibilia versatur J-mulu= mulus quidam, vel impetus ab abo, in aliud vergens, Cr excitans, Cr impellens partici rem motiomu ne torpeat, ne maneat in eodem; ut tali quadam inquietudine, de relat dis Ata circa multa sobrirudine, quandam vitae imaginem cinsequat . Porr), motum a mouente di sungi non Vortet, nee instimo υῖα, sid ex ipso quidem,σ in aliud emanare: nes in alio quoi u ese a motore dis Atum , imo rem ab hoe in illud relatis ritum afflatumέ in aliud in ensem. Quamobremsequi ridetur, motum Hosolum se perpendendum penes ista, in quibus st; rerumetiam penes ea, ex quibus oritur. Eandem pro-fZto cum Cummentatore doctrinam profiteri ridetur.Revera,mobile antequam mo- aturi sub duplici potentia esse ridetur, nempe ad aHum, qui eri motus, Cr ad formam per motum rutroducendam. Illa autem astus,siue motus, ub materialisundamenta-Forma siuens tis ratione iurestigaturi, pro crudusio es formovens, de imperfeCD ad perfflum esse progredienς, quouque gradum perfilium acquirat. idem suἡ eII aClus ineu motus, Crforma introducenda, quae eri illius motussis. Motus tamen dicitur, dum it; te ram-nus Vero motus, dum in eo, ad quod mouebatur,tota in a lusus it .sub sentibus fi- quidem in materia babilibus, re t motus. Ahssub formali accipiatur ratione, pastioris, io sieces, ei Zμccesilua degenere trat mutationia. ab Me autem forma restestas,inobile move sua. risormahter dicitur: aqua numin az tu frigida, eatesCtione, id es, motu, a quo eat feris abier denominatur, adgradum caloris attingit, ad que cum peruenerat,desinit calefadtio, nec aqua iam calefieri ,sed cales ta rocatur, aforma riis aeqvsta. Eit igitur caleffli orma uens, quae poRquam perse Iisimum calors gradum ait gerit , t terminus motus. Motus era eIZ adius mouentὐ, ni principis activi a quo eraQuomodo motus, cr es astus mobilis, risubiecti receptiui,scuti calefaSilo es astio stus, ni amoma sit in quo, Cr aruae, hi in quo. Motus ergo non es perbe in mouente, vi iustate A ,sed re iumQVς' principio a quo. Haee autem latius dissutata Aut in secundo hb. 'mandri: hac de catim Pythago. δε ad alia pertranseo. Motus praeterea a II AGoricis per non ens demitus inue deser plus est; accidit enim motui non esse eus, quippe, cum potius accidens quonam quam natura, motus gniscare videtur. Vitae s. Nos comm. q. motus nihil aliud esse datitur. Motiis est geo quam generatio partis post partem, ad quam intendit motus, donec persciaturio sit in
neratio partis completo. Hoc autem modo intestexu Comentator s. Dis coma Vbi, ait, motum
Post pμις - modo accipi pro forma diminuta tendente ad terminii, ad quem,ais ita nihil aliud esse, quam generatiouem parti, post partem; alio otem modo pro via, quasorma ipsa recipitur in hubi esto, atque ita motum in pudous praedicamento consitui. quippe omos, . ,,quam quxdim insubiecto formae receptio.Sed dubitabit aliquis,quonam: modo in generatione, motus sitforma fuerasse ratio forma, in infanti acρῶ- ratur ' Dici potes, Auermem profuis, subierii naturam intellexisse sucestu omniam recipientem, eam riam appellasse: pro forma ver uente, formam, quaesuccessolutio. μί recipitur. Ita uxus eri pono, vicem subitsubieει, eus rero es inafrmis, quae erit terminus ad quem. Ex quo paret, remamsub antiale ubito acquiri, idque per xum, qui locum materiae posii det, cuius diffstmnibus iam parata, illico forma i
58쪽
Lib. III. Comment. IIII. Dialo. r. 49 Coeli resi-
Iste non motus, o Asculapi, sed resistentia est; non
enim eodem, sed modo contrario gradiuntur: oppositio vero reuerberationem motionis stabilem continet; repercussio enim stationis, agitatio est. Ideoque erraticae sphaerae E contrario ac plane subalternae inuicem discurrendo, obuiatione contraria circa oppositionem huius modi ab ea, qua perstat, agitantur. Quod quidem aliter Ursa. habere se nequit: nam arctos ipsas, quas nosti, nec exoriri unquam, nec mergi, circa idem perpetuo recurrentes, num moueri censes,an consistere potius p Ad quem
AEsiculapius PMouerio Trismegiste. Tritaeg. Quonam motu Ο Esculapi P Ad quem Asculapius: Motione circa idem sempiternh currente.
interrogantis. Quonam pacto, eaquq in mundo simhm tantur una cum lius, quae mouentur Nam siphaeras erra ticas ab Aplane,boeis asphaera non vaga,seu erraticar Viae ApIano. Macrobi bb.1.duom. Hic eium coetu, Pod plorasthaera rocis tur, partem ma septem Per 'brias, Pagae nomi Mur, mous Fr u .ri disebat. - quem Mercurius: Non inurare te velim uti, huiusmodi vagantiu 'boarum reuolutionem non propriε motum, sed resi, Resistentia. stentiam potius appellari. Addit rationem. Non enim,mqtuc eodem, sed modo contrario gradiuntur. diceret: Eum proprie motum appe&, quem rid mussuum circulum, eodem modosempit e peragere, nempe motum primi mobita, fusthaerae aptaneae ineu non vagantu. Nec tamen negat Mercuriusθbcras erraticas non moveri, aut istarum circulationes, motum dici non posse Ged non ita congrue, re- Motus verus
Res motum appetari: etenim is proprio, ac peculiari nomine motus disitur,qui adm LM naturaese habet, quaesuasponte ad ordinem fertur eundem, perpetuum ex se semvas currendi, agendis tenorem: quemadmodum elementorum motus, palam omni lussiodammodo loquuntur. Atqui, motus Aptiners'berae est latis,utpote, qua motu diu πο aim peragit cursum : motus igitur verus es appellandus. Erraticarum vero her rum morum, quoniam incertis, diuerssque curriculis Pagantur, indignum reputat, qui motus sit dicendus: Resistentia inquit,potius, am motu vocitato; opponit - Resistentia. Inde si se motui ordinatisimo. oppositio vero reuerberatione motionis stabilem continet, e eII, na antium rementiastbcrarum, non es itaθberae .se planesi edimento, quominussio currendi munere fungi non posit: ν pote, quae reue berationem motionis habeat immobilem, id res im subissi motione: rever- Reuerberatio
eratio nam es faedam refexio, e repercussio, quae contingit, quando ti, cui ba-
59쪽
Coeli res- ueo Pymander Mercuri j
stςMim pio iam simili petitur, reuerberat, rerberare cupientem. Iras cilms berae e
raticae primo motuisse opponant, prasi illum verberare ridentur. At 'bara aptines, sua quidem motionestabili reverberat pιodammodo, dum nullum inde currendi, suique cur, ut persciens patitur impedimentsi. Optime ergo HStum est a Triovisto, Oppositionem scilicet erraticarum. reuerberationem motionis flabilem haerebiqvidem, i Agit uo. repercussio, agitatio est stationis. reuerberatio prius, nunc autem repercusso vocatur, esuriorirrisi nocabulo: Illa, inquit, reperciissio, est agitatio si tionis id eII, actio a resalui procedens: nam visabitior esset, repercutere ,siue re- flere nequaquam posset. Metaphora rtitur Mercurius, ideo fuerie est legendus, atque ubat pstudenteν aussiendus. Hi desubiungri: Ideo erraticae sphaerae,inPit,c contrario, ac planh sub alternae inuicem discuirendo, obuiatione contraria circa oppositionem liuiusimodi, ab ea, sicilicet baera lane quae essus sis, π nvicto modo vagatur, agitantur. Quod quidem aliter habere se nequit. Me es,rer ricas omnes motu diurno reuolui,necesse eli omniuὸ,nec aliter contingere poteri ; qui-
de fit. I. comment. 7i. aut contingere potest ratione medii ,ris per aquam, aut ter ram, aut aerem fiat motus: aut ratione mobilis, quod fertur, ob ponderis, aut levitatu excesium. sed neutrum is lorum illius re entiae causa se potexi: non quidem meqimpedimentum; nam aer,impediens aut aqua Aut aliquid huiusmodi inibi esse nequeunt. nes mobilis, quippe clim corpora coelesia,gravitatis, levitatisque expertissint omώ-no. ude ergo erraticarum restilentia e amotore ' a qui caetera motores, amore i Non est vera defesso, primum imitaristemi Q. si 'omodo ergo issi sese opponunt, ait resistunt ' D- resistentia. si sentia igitur in metaphorica potius, quam vera dicenda, quippe cum ex voluntate primi moueautur motoris, cuius imperio mouendo obediunt, ais parent. babet autem vagantium sphaerarum motus quitiam re en laesimile, quia modo contrariograd Diiplex moly tur,tametsi propie resisteria dici Cr appestari non posit. Itos ex Mercurii philosophia ex Mercurio intestigimus,duplicem motum corporibus inesse coelestibus: alterum quidem verum,ac colligi W- proprium, nempe motum primi mobilis: alterum rero, id est, erraticarum, quae resi- sentia a Mercurio appetatur Caeterum, quia posticitus sitim de motu copiose me di*urare isti, conuenit post trad tam motus dis nitionem, ac textus Mercuri' expositis nem, Interpretationemque, ad motus Hur nem accedere, quae quoniam varia eII, σmultiplex, ri psea patebit, a motu circulari, retuli a primo, σ nobilisima motu,mihi auspicandum eqse putaui: praesertim cum apientisimus Afercurius, ad 1d agendum, fra Gutextu, di uuationeque nos maxime adhortari rideatur. De motu ergo circulari deinceps loquamur.
E S Omnes nount.' aliunt , quae sunt, quae futuina, quae factasint, inquis Plato deeimo de legibus, vel fortuna, vel arte feri. Pulcherri a, aiunet, natura, fortuna fieri ; arte vero minora: eam dicum accepta a natu- ra magnorum, primorum operum generatione, gere, fauericare
mnia: quae arti ciosa ab omn/bus appestantur. Ignem,aquam,aerem,terram, omnia haec non artesed natura, Cr fortuna esie dicunt: corpora etiam, quae pshae sint, rerum terrenarum , MN, Lunc, festarum omnium, ex teis anima prorsus ca
60쪽
Libi III. Com. IIII Dial. a. Quaest. i. cap. I. si Motus cir
ce fortuna comense, ae neces riὸ contemperata fuisse. Me paEL coelum totum,
prae in eo sunt omma, animalia quos, Cr plantas, Ganni temporaJuisse produEta; non per in eclarium, nes per Deum aliquem,sed natura, ais fortuna. Deos vero non natu- Impietas. ra, sed arte, er te ibus pabusdam consare volunt. Haec punt,quae non nulli antiquorum, iuniorastis tradi erunt, rude impietas innata vi; νt credant non esse deos,quales credere lex iubet: qui haec dicit, inquit Plato,deorumsubstantiam Dioraverant. Denique qualis animas, ignorasse ridentur,tum quoad alia,tum quoad eiusgenerationem,quiod corpora naturae nobilitate praecedat, Cr transi tario , decortis corporis ipsa sit ma- Plato. xime omnium trinceps. In Timaeo, Timcum 'thagoricumsecvtus,ait,mundum a Deo genitum, eiusfgenerationis causam triplicem esse asseruit,videlicet,es cientem finem, ais exemplar; γult enim mundum a potentia Dei, bonitar isgratia, ad ditiinae sapi- mundi.
entiae exemplar esstu uisse. Et quemadmodum in architeSto,nniuersi ae cy,ei que partium exemplaria; sic in divina intestigentia supra mundum sent ruiues mundi
1 Miu, eisque partium exemplaria. siliare, exemplar primum, mundum yntelligibilem Mundii,sinst vocat, ex aetererim; hunc vero temporalem, σὴψbilem. at exemplaria vocat ideas bilis. min. Cum Citur mundus omnium genitorum pulcherrimussi, CT eius author cavsartim omnium optimus dubium non es, quin sempiterniimstsequutus exemplum. Ti- Timaeus Lomaeus Locrensis, Platonis magiiter Mundus, inquit, eR eorum, quae genita sint,optimus, quoniam ab optima Othone eH ιΩgenitur. Assiurda ergo es Gortim sententia, qui fortuna, Cr arte deos, atque mundumseri, siue condito uisse dixerunt. Proinde plato, pοReaquam clarissime omnderat mundum esse unum ex omnatus totὴ, o per- , sectis, perfeCium, morbi, σβηeHuis expertem, rara etiam congrua, π decora omnatum , motum quoque i I tribuit circularem Motum, inquit, Deus mundo tribuit, is Motus circu mentem maxime, et intesistentiam pertinentem ; ideo cum istum per eadem,er meodem, cr hi seitso circumduxisset, essest, ni circulari co uersone moueretur: sex a rem reliquos motus separauit ab eo, π ab eorum errore, Cr pervagatrone tenitus hi rori. Adhanc igitur conuersonem, quae pedibus non egebat, crara pedes non dedit: utum, inquit, ad animam pertinentem. nam motus, quo Pid Crse,Cr alia moWre ρο- Motus animae rin, potentisiimus, antiqvsiimus is es: secundus raro me, quo quid αδ alio movetur. Praeterea mere it .m ducendum, quod a sei se motietur: Anima aurem, avrbore pla- Plato.
eone io. de leg sus, es ii timerus potens sinum movere e mobilitas nams per se ineΠ a- Anima stipsanimae, er non per ahud, mi pravs in=; rnde primo per se es mobilis, motuumquefons m* x omnium, arm origo. Et a cut m motientibus datur primum, quod ex se movet; ita plane in mobilibus, quoad exstes mobile. Rμsuscvt in ordine rerum vi res Omnino immobilis, CT es mobilis; ita etiam es ru mobilis quidem perse, cuius impulsiu inte
no corpora mouen ruri e praeclare ZZium es a Xenocrate, inimam esse mmerum Xenocrates.sii sum moventem, bis es, naturam multiphcem ,suapte naturam mutab lem. Ex quo patet secundum Platonicorum sententiam, aliorum formas animalium, animas dbcr non
posse ; tum quia propriae essentiae nissent, cum a corporibus in esse dependeant; tum Formae brutomaa vivificationes storius quaedam, quam herae vitae Hrendae stat: reris enim γita litem rum non suntrare gaudet, libertatus ratione non priuatur. quare, Pr aiunt, illam ammae de initi
nem, brutis etiam conuenire, Platonis sintrauiam perperam interpretari ridentur. - naitas totius agitationi fons, Cr rera vita es, mobilS intimo, Cr communi motu. Porro, sicut in igne, prius vi intus calere, lucere, Cr sentire, quam exteriores an oves, murus ; ita vires in anima prius uos edunt,quam fris appareant aZtus : proi
de exfipsa moueri dicittir, quippe, quae ritalem a potentia in astum progressonem hi prima explicat. Non es ergo huiusinodi motus apud Platonemri quibusdam risim es, Desenditur corporata , se immatis, quo anima prius in se νiuit,quam corpori tribuit vitam. Modo scut nutagere es intelli Hus actus prae diluere es actus ritae, qua animas ri-