장음표시 사용
81쪽
Intelligen et Pyrnander Mercurij
sit liens ian- DCtu constitutam: quoties enim sub edtum, a fuma, reluti a causa formali dependem μν' tiam habet forma vero a subieSto, vii a causa materiali non dependet; construens quidem non autem constituta forma appellatur. Ex quo discimus,sub eZtum relatione d pendentiae cause formalis, ad formam referri: formam nero ad se Zium relaticio dependentiae cause materiali , minime. Ita forma, non relations subieStam, te minus eli dependentiae, quae ideo relativa dicitur, quia nimirum ad ipsamsi iesitam Intelligentia istitem modo, constituens, π non con tituta forma appellatu . Ex quo p ' tet. formam caeli uonseparatam sed coniunElam d cendam esse, ob huiusmodi riit dopendentiam. Ita intestigentia forma dicitur coni Ha; quia nimirum operationem Quod non sit largitur, er esse, non autem recipit: appropinata rero, quia aliud ab ipsa, non insa abso a. alio dependet: separata autem, Dra terminus, non subieZtum eΠ rnionis. Sed diceres aliquis, si intestigentia ei orma caeli; tune plata es e aE Ius, ae prima caeli persectis rigitur materialis, n*oia educta de potentia materiae. Non est praeterea a tus primus, alioqui posset essesne fecundo, er ita abis motu, Cr intelle tione. nes secundus; tunc enim esset operatio: dentque Iorma corporis, Cr non materiae diceretur, quod omnibus mota erifalsum. Dico, intelligentiam e se aStum, primams coeli perfestionem, ideos constituemem, non confituta ormam, quippe cum non si edusea de potentia mat riae. EII etiam adius coeli primus, quatenus isti esse largitur, atquesecundus, quia sci Rcet per ipsam coeluis operatur. Primus autem sne secundo in animali coelesti esse nou a . , . poteR. Elia utem astus materiae, nisubie it perfectibis, caeli rero, risubieZli rem. I pleti Caeterum uer: yrimo coeli comess. Hormam caeli asserit esse in elli 'entiam mar ina e i. corpus recipiens iliam, quae pruecta natura,Jecfusa intesii gentia m actu emenon poteR: nee me intelligentia intelli bissi,sed analogiam adibam scuti materia comunis ad formam babet. Me inde sequitur, corpus caeleste esse in potentia tantum, erita posibile non esse: nam etfintras materia est potentia , Lersmode tamen: communi quidem eri potentia ad rerums,nempe ad esse, er non esse: atque ideo materia illa in potentia est ab ultiter exlesis Fero ad esse tantum. Virde resseCtu coria materia. en in astur metaph sica nihilominus, non cutem ph sica ratione ambae et dem sene Deciei. Inest tamen caelo potentia ad xtrums, respectu quidem motus,non avic o Int iligentis infestigentia eR forma coeli. OEDuo pis : com : saia ait motores animalium, adia 'i diu ' inocrum subie Horum mutare situm, quiasilicet er in esse, ex in conservatione ab itfrum dependentsubiectis. motores autem Orbium secus se habent, hi διἱ tum eria est e v mtelligentia firma caeli. Dureas caelum digniretur; latestigentiae essentiam tantummodia explicaret, cum si istiris ratio, Cr quod quid sit: ergo issius forma: huc enim modo arguit A, G: E. de anima rex: com: 8. Hoc autem en quod quid erat esse tali corpori :sicut si aliquod organorum pbscum esset corpus, H Llubra; erit enim riis dolabrae esse sub antia Vfius Cr anima, hoc , diuisa enim hae, non His erit amplius dolabra, nisi aequivoce, nunc autem dolabra. Amplius, omnis ratio, suae propter aliqua
duo, alicui attribuitur enti, alterum allorum formc, alterum vero materiae rationem
habebit. sed coelo attribuitur motus, er intelligere, i ress ectu inrestigentiae potissmum: ergo quod prius. Sic etiam arguit meri x de anima com: a . Quando, inquit, b attribuunctim nobis, oportet, re alterum forma, eπ alterum materia, vel tanquam
materia sit. Itaέ intesii gentia erisma coeti abbaSta in esse, scut dicit Auer: iurimo desubsantia OrΠs: Forma coeli, inquit, non diuiditur per diuisonem uisubisiti, ni stamin. . cos autem est, q*ia non existit insubi esto, fecundum quod est Qui bile, quia ηοη' eonstituituis persubieStum; λό eir ab rasta in esse, quoniam cum iu toto exisat, sub
te tum non diuiditur per eius diuisonem ; in eo enim non exsit, neque in toto teque hi parte
82쪽
Lib: III. Cism. VI. Dial. r. Qii aest. r. cap. 3. 73 Intelligen
tarier σrmuerstiter nee in distisibili, nee in indivisibili. Sed lcet aliq- viuue prima'NψRς forma es in primo mobili, ut dicere ridetur οἱ tauus phyicorum ' r. caeli tam: ia. tam si 'Graeci, quam barbari sum supremum locum deo attribuerunt. Prima latu orma es in coelo. in toto, tr in pote. Denis ait formas euelises esse totas in toto, posea negat esse in toto CT in me. Dico, primam formam,ris caeteras huiusmodi aequivoce indis μὴ orbibus, hoc est, independenter, ais idcirco totas esse hi totis, non partes in partibus sed totas insingulis partibus: hoe autem uer: innuere volebat, formam coeti non esse in toto, nec in parte, dependenterscilicet: Ee eum ita fit, inquit, necesse vi, H forma qua mo- Forma coeli Detur, si in ad quam mouetur, hoe eII, agens σμῶ. Informis autem confitutis per est agens de si V leCta disserum; scilicet quia forma qua moventur, non eR illa, ad quam mouen- fini tur adseipsam perficiendam performam aliam; necesse eR,rtsuum mouerest tum, cum non movet, visi quando movetur ;finis enim, quod eR esse dissere ab illius formae posse: hi formis autem separatis, idem Messe, er posse. Unde eo ipse quo uris,possunt, .cr balentsuem , ita tr ima forma eR agens, ersisa actionis sis. Sed ambiget abluis. eontraria. Si res ita se habet: fu ira ergo movet. aut enim obsui mouet conseruationem: aut alicuius rei acquirendae gratia. non quidem ob gratia ui, squidem eum se perpetua, M opus non balet: nes ob gratiam alterius, alioqui mem nondum esset consequuta.
Amplius, quodlibet genitum, eo ipso suod eR, formam habet. sed forma eranis eo igitur iis, quod eR, habet finem. Item: s quaelibet intelligentia vi agens, Ermis: quaelibet ergo e ua beatitudo, quod eli falsem; hoc enim ad primam tauthm deEtae
intePigentiam. Tenet consequentra: na is, eR creaturae beatitudo. Ad primum re- soluti' Dondet Auer: intelligentiam mouere ob praeservationῖ existitiuam,hoc eR,rteoeUILL Vndea pD: com: 88. ait, insempiternis quidquid est nec arium, se simpliciter necessarium, ex fne quidem, non autem ex materia: atque ita in sempiterati ennecessitas ex e simpliciter. In naturalibus aurem, quia is eR possibilis , π non in actu ; ideo necessitassmpliciter non poteR ex se haberi. In sempiteras autem omnensibile eΠ in actu, Cr necessarium; idcirco necesitas pendet ex me, ri impediri non poteH. Ad abud dico, duplicem esse finem: generations ynum, nempe ima ormam: M rei genitae, ideir, perfectisimam istius formae operationem, qua primo redditur moturasmillima, quoadferi poteR. Itas quando resfunt, eo ipse primum, non autem Duplex finis. Iecundu nem posident: nam istum quidem per operationem 3unc autem per motum, ac murationem acquirunt. at res perpetua ab aeterno, e essendi, ex operandi emhabent. Caetetam, des cathobca hoe primae torem intelligentiae dicit esse attribuendum. Ad ultimum dico secundum rei reritatem, integgentias non mouere propter f-nem, id vi, beatitudinem habendam, cum illa toriantur; sed inaratiam potius primi motoris, euius imperio, Cr iusibus parente id ad hominum salutem trocurandam. Hic quidem theologi: philosophorum Hro nonnulli aliter sentiunt. Caeterum, Avicenna Avicennae arbitratus eH em nobiliorem causam balere, quam agens: ideo cortorum coetesitim φPi io. formas moventes intrinsecas esse dixit, atque materiales: formas ππ., quae mouent, visus, separatas, atque astratas. hoc autem Aberrai non placuit: nams ita es hi quit; tune istae formae exiserent in suis subiectis, ate ad motu ubiectorum moverem rur, et ad diuisionem subiectorum mouerenturr motum enim s mouetur essentiali rer, eris diu sibile .Fntialiter, ors per accidens, per accidens uiuas diceret Auer: Reprehς Gi ita res si haberetsicut dicit . sescennis; tunc plane motores orbium suis in jubiectis essent, Melie ad istorum motum per accidens mouerentur,c e per accidenssaltem ef
83쪽
nis. Etenim forma, seu intelligentia ,pιatenus per motum quid conservabile inresistur, habet ratione nis optimi, Crappetibilis. ae reia quatenus es tintingens,πapyereu, huiusmoda di 'o tionem, relati eius esse ' sc certen agens, mouens, ac morum iciens. Sola ergo rationesve dis Oione disinguuntur. A mplius, intelliStus,m in
Intellectus & te&Stum idem sutit in corporibus coelesibus, ni dicit philosephus: quod quidem verum si in primo motore; in ali s vero per intellectum id inteiligitur, quod per motum eIlco, eruabile, missicilicet: per inteluentem vero, finem istum appetentem. Ex quo pa- Theologi di L tet tu idem recidere, quod proxime AZI- eLL Sequ tur etiam apud Arisotelem, in , abi i ' corporibus coelestibus idem erγη agens: igitur mouent motu aetereo, quod plata
theologis non probatur, qui motus aeternitatem no admittunt. ivam ob cauam ait Aueria.. i ita esset,inquit, ri dixit Avicenna; tuncsiuum movere seonitum: quod enim mo- tietur, impostibile est, risit principium motus aeter finis squidem in moventibus effet quid extrinsectim, atque extraneum, CV ideo non aeternum. Et quod dicunt incipiente, phili ubisti, quod animae isorum corporum coelesin int formae in materys, quae siticet acquirunt aeternitatem ex formis immaterialibus, nibileit; natura enim gens rabilis. cr corruptibilis non recipit aetemitatem ab alio. Naci forma caeli non accipit esse asib illo,seVibieZlum ab ipsa, eli mouens non mota, di melisionibus racausico struens, non constituta, coniunSta, appropriata,separata, non mota ad motum orbis, abs Sta in esse, agens er finis, mouens motu clemo, secundum Acerroem. Haec ex
6formae coelesta moueantur per accidens.
Subi e L Lipvid moveri ter accidens, Iifariam dicitur,tese ueri R. phs: rem: sa. μbiestiue quidem, sitie delatiue, qualia sint omnia, quae cumsus deferentur subieEiis, de loco ad locum, relati assedo in corpore moto, CT animae At dilui l. cunEtorum, quaesub coelo habentur animantium. Alio modo attributive, sue re pretiis. quod plane si non mutandos tum , sed potius ob motum extrinsecus adveniense, Aeolo, quod as ipsis mouetur. hae ratione intelligentias medias per accia Formae erela, dens moveri dicimus,non quod mutent situm, sid quod eorum mobilia, siue Orbes, a tria sies non mo-mo moueantur motore, a quo γ niveruem, motu divmo mouetur, reliqui vero orbes, p r secundo, em tantuum partes. sic enim recitat ra. mei: lib: com. qq. Cr secundus coeli Vς0 prima quidem latio, inquit, a. caeli tam pr. una eR; plura tamen dimina m i. mrafert. exterae autem multae quidem; unum tamen rna fert corpus. Ex quo patre, non modo primum motorem; rerumetiam, nec caeteras infestigentias sitibi illitie mouerit attributive vero medias, primum rero neutro forum cum nullam suprase Orbe seu a. mobile habeat mera, hi dicitur Octauo ph f come 36. Cr ι7. Omne,quod vi per accis
dens tale poteri non esse , omne siquidem accidens, en contingens, quod poteri non esse. λ' omne praeterea per accidens mobile, teste uer: primo desulaantia orbis, sicura ο- rauimus paulo ante, sit etiam per accidens diuisibile: ais ita essent formae materiales.
mphus, non mouentur per accidens, sicut ambulans in navi: cum enim nonsnt co
pora, forsim moueri nequeunt: neque per aliud, alioqui essent formae extensae, er a cidentales. Formae ergo coeleses nou movemur per accidens susteFliue, nis attributi- Argumenta ne tantum, issi mediae prima autem, at omni modo est libera. Sed dicet aliquis, quaeli coluraria. bet intelligentiarum eLI proprν orbis perfectior igitur ad istius motum mobilis, saltem artributi M. I fuera, quemadmodum mediae ob motum primi mobilis per accidens mο-
84쪽
Lib. III. Com. VI. Diat. a. Qia,st. r. cap. 4. 7s De se is
xera dicinitur; is planec prima obpianetarum motum, cum lubie tam primum se quod iam ex omam a regarum orbibus. ai tenus igitur orbes, s i me partes xvi-uers per accidens ait, utrue mouentur: Cr ira quos primus moror. Insuper,s anima per accidens moueri dicitur, quia eius mobile mouetur ab alio; quam ob causam, O ruri non idem is contingit, quando suum mouet ortem Z Dico cum Auer zyma: com 22. Formas coeleses non moveri sibi estitie ad motum orbium, quia ab illis essentialiter, aut accidentdhter nequaquam dependent. -ma praeterea eri in Dahlet parte orbis, omnems occupatstum: non ergo per accidens moueri poteri. . siaue, ortu, ut dici
' O pb Usecutam formam, non autem secundumstum, locum mutare dicitur. atra estigentiaeΠ orbis perfectis quod ubi editum, non autem Poad formam hac de
causa per accidens moueri non potent. Ad confirmationem dico, primum motorem ηαδε in Nili modo per accidera moueri, quia Utprima ars, cuius rirtute caeterae mouentur intestio 'dis' ' ζ' gentiae: proinde istarum motu per accidens moveri non potest. Primus praeterea in mo- cidens moue uendo, alioue veriorem non imitatur; ideo non mouetur ad motum alterius. Denis tu partes reducuntur ad totum, non autem e diues: quamobrem,quia extera mobilia re- Hicuntur adrnum primum; idcirco illorum motores per accidens attridulive moverid cunetur :n se autem primum mobile, ac issius motor; sy ectat enim hoc, rese iacueris. : come N. ad omnimodam primi motoris perfeZtionem, Pt nullo modo ter acciadens moueri queat. de caetere iritestigentiae, quia ab huiusmodi perse tione desciunt, propterea nonnihil ilitudinis cum caetem habent arumantibus, ut per acciden aiatim attributive moueri dicamur. . N aliud negatursimilitudo: animae nama animan- Si si quod eium non per se abolutae,sed ab extrinsecti impelluntur rebus, atque incitantur. at ani- comptibile orbium, cum Unis, CT causa motus, proprie, veres perse mouent. Sed quaeret p'
a Mis, an omnisost vera ista . uer: sententia, quod nutam eorruptilitensiit ab alio feri perpetuum: nam potentia materiae, qua potest recipere infinito quas tempore at m, atque aliam firmam, eli quidem corruptibilis; Cr tamen aeterea, ad mentem ph LAM. Dico ahguod ens essesuapte natura aeterna: aliud vero per accidens,nempe potentiam materiae; infinitarum squidem successone formarum, perseverat in esse. Itas corruptibile' dum proprias causas, necessariis corrumpi necese est: perpetuitatem
autem accipere poteri, ex aliquo extrinsico adueniente. Nonnulli aiunt allam Aurerfnremiam insubsanrijs tantum aeternis neritatem habere; siquidem omne aeternum a
parte ante, exi etiam aeremum a parte It; nihil enim insi sotys huiusmodis IAZ aeternum, et corruptibile. at in accidentibus multasunt corruptibilia,suae nunquam corrumpentur: nam ab alis aeternitatem mutuant, reluti motus coeli, cui a suo motore, aeternitatem recisit n. met: eom: q3. Atqui motus CT lumen continue generantur, Crcoret puntur etiam elementum secundum totum manet fecundum partes re ἀωρον pisin praesar ergo iucere istam Fententiam misersaliter ex se reram esse. CAP. V.
Torma largietur cario motum,qesse, secundo de sub antia orbis.
Orma OKrit Alaero qua mouetur caelum non Ur geneta Iormarum qu Forma una tuor elementorum, alioqui esset grauri vel leuis, moueretur heres, er ς ii, per accidens. Natura ergo caeli eIt natura animae ; nullam enim praeteret .m istam, formam habet, a qua caelum habet,rist mobile corpus hi
85쪽
De formis 6 Pymander Mercurij.
formariam. mal, deinde esse corporti: non cuti animal terrestre, euim animasecvniam rationem
satiem praὐs tingitur materiae G ubsantiae, deinde ese mors, tertio esse regetatinuum, quarto finitiuum, pos*-m rationale. Caelum ita prius eri animat, quam corpus, atqueFulsantia : nam ante anima nulla in caelo forma praecesiit: sicuti m h mines stem fecundam rationem,corporeitatem, atqPesius antistitatem, anime aduentum praecesiisse, dicimus: ex animos idem riuom ad caelum, corpus, quantum, MAVir ita. guratum, T idgenus, tum est icitur. Itas prius vi animal qitam caerum, scuti pri ritate naturae, aut rutis onesecundum metellestum, non autemsecundam rem, priκsed homo animal, quam bino. Sed dicet abfuti: omne quod movetur, in partem motum in asta, er moventem in aPlu diuidi, necesse M. sed caelum mouetur: igitur estale aliquid. at pars movens in astu, eR anima: pars ergo mota in astu, At ali omma; alioqui anima coeli, esset mouens, er mota, quo Vra negauisntu. Aisplius, critum est corpus: igitur habet formam corporeitatu. Dico, coelum ab intestigenesis, esse mobile in aciu, sicuιι homo ab anima rationati eri mollis in actu. Ex intestgentiae curem amione, siquitur coeli corporeitis, er quaesiuutgeners e dem, quae poR animae comi Stionem, consequuntur. Iterie ergo di Elum est a commen arore: coeli naturam, esse naturam animae. Sequitur Alaer: Sed quoniam, inquit, nos in 'eximus animalia, quae Notus animae s bli, Cr inuenimus duo principia duorum motuum, quorum alterum sit principium cucul o. motus reHι,π iuuenimus motum sum esse contrarium motui incimatista ; necesse es, vi motus animae si cireuiaris,a qua coetu movetur in orbemer itastquitur,quod in natura quae facit ipsum esse corpus, nes leuis,ues gratast Cr Pod etiam mouetur circular ter. ne,hoc in coelo veritatem habet, cuius natura eRi a iuria, gentia, nihils aliud principaliter,seu dilhstiue invenitur: in alys autem corporibus non ei milet, anima Coelum non bomius non esura , aut letiῶ, corpus raro iniingraue esse cognoscitur. Coelum ita ' - praetereas tale quid esset,cum latore moveretur, quod profecto primo, Cr optimo non conuenit corpor/. Das natura corporis eises, non eR, 'visi natura almae movenia in loco; non enim ese in eo de potent se, vis potentia tu Dco, Cr motus circularis, ac nil App. sim, iri. sit 'σRη rum, nempeθbxrica. Ista aut forma, ima quodammodo dicitur, pra- rellectilius in, appetit m exi sentem in ea, cuius movere cR quodammodo inte uere, siue incia est cocto. Clus, Cr eH, omplex, per quam animal caelese componitur ex rno mouente, CrAnima. rno moto. Revera, animalia, s a bis molientur, chm ex plurisus in rea eqsentia decie sint compositis; ad nnum primum mobile, quod mouetur a se primo, Cr esentialiter, quod consat ex moto primo primoέ m. Ore,necessario red Hitur. Oviam aute primus motor,no vi xii tus plex in corpor per corpus constituta: alioquisperius m bile haberet, ad cuius motu per accidens moveretur hac de catis,anima coeli nominatur
Nonis eoeli intellectiva, e forma plex. Vnde motus caeli intelleἱtitius dictus vir tum quia in intellectium Oxime regulanis, qui mineHὸ procedendi modus, intePectus smilitudinem gerit: Ο eusine organorum adminiculo,scuti etiam fit intendito; per nunm enim determinatam corporis partem perficitur, atque completur: denis a mobili professi
tur immateri ab atque motore: fc etiam intellectus, atque ina iure emo. Vbe.tur ρει- que anima, ob virtutem appetendi: nam teste Nilosopho a. de anima, ammatorumgra-Appestus. dum,appetitus consituit: intelleHiua rerὸ ob motum ordinati mum: plex autem, in caccim. numinum ex ista, reluti ab reo motore, er coelo, animal caelese essicitaer, γ*οtἡnon persulterium consitutum. Currum autem ex virtutibus animae, appetitum, CT in
resterium habere dicitur, id ob suae animae gratiam. Porro, prima hitelli gentia,ρ-
ipsam, reliquae vero primam appetunt: omnes reia propter pulcherrimum mouendi or-
86쪽
et ritus coelo, a s huePeZlus, Sequitur c um. e contraris de ammahlo, quae VI et hic ; appoetenim, d mouens componitur, exanima ni delicet, or re d fide ista politum extrinsecus movente ammam; σideis motum hi uenitur tu es compositum . Uimplex. t . Sed de hoc ausi ante disputauimus. Itaέ torpus cael se non isdivi dimissensibili, ' 'i' atit imbuti sed rirtute, quae non si corpus, nec in corpore, 'a ibi largitin per- Larrariar est
mamentiam aere mam, ac motum aeternum fecundum auemrbem. Revera, non modo in- aeternum.
duetrirtute mouentesimper in loco Linthm.sed etiam largiente in se, e uasubsantia permanentiam aeternam , ex se enim est tae aZLonii, quia stilibet effluitarum dimem :έ uinum, de terminataesuperficieii sem continentu. P filio in separatis a materi , D - Finis esset nam, ι, G siciens t idem. Cum autem caelumst ab intelligentia, nil ma ,σ Forma idem. me; erat etiam, re ab ejcienter sed hoc tantum primae conuenit medigentiae fecundum scripturarum senstam Hramquesententiam; iis enim omnia rivunt, moventur, π r. Sequitur auere. Caelam, inquit, habet hirtutem, Cr mouentem omnia, π agentem, er construantem,scuti eii dissositio in corpore hominu, er tu corpore fum V pter finem proprium uiuu enimHmscat agensH catione necestiri in t m που Finis sprerit, iocatur permotum; fias enim ad extra, mus rationem habet, quisne agente ficat amis. non sit. C se i seper , t sibi inuicem causae: fni3 autem non diceretur, Us moueret agentem: nec rici, magens, nisi moueretur a fine. Deni sinus ritimum in executione, quod ab sagente aeri non potest. Quoniam igitur u quo ipsius caeli, es motus,ae Finis et i . rerum conseruatio 'ma acitem gratia cuius, eIZ ibamet intelaentia, quatenire per hui, modi motum conseruatur; hanc ob causam putauit Auzerroes intelligentiam coeli,causam esse essectricem. sed aliud docet Catholicode toritas. Gaetetam,duplex es agens, Duplaxagena quorum alterum, esse rum tempore praecedit cuti e It ius haera istius mundi i feri ο-ru ; dissonit enim materiam, formamque ex assim potentia educit: aliud vero, naturae
in priui , cui es d se tio temporis cum orbe, cT ingeniis cum Orbe ocilicet facientis , Usum in dis stionibus necessariu , in iuueruendouem,ob quem sit: intelligentia nam .
De natura, ac causalitate orbem praecedit: nec refers, quod coelum, ad mentem cauerie isens Memum, agente non indigeat i eoaevo, aut priori nam etsi agente non imdigeat de potentia audZitim educente indiget nihilomi os conseruante, id, quod actu Forma nonralcm Obtinet dist Utionem. Ex quo pistra intestigentiam esse formam coeli, non quidem 4ς ab Genete eductam, nec de nouo iti esse largientem; sed ipsammet agentem, confidi Mem, dems perscientem: σmem, eri gratia caelum es, CT movetur, coelo noli-borem, cstiorem . Sane, haeque a philo vi o, asst Commentatore dicuntur, optime congruunt prima intelligentiae. Itaque corpus coele Iu chm non transinutetissecundum fusiectum , exsufflantia inaZtu, π dimens Ombus in asta compossitur. Patet ergo,q uolirius ma, Cr se largiatur, α motum circularem appetitum, ais inteDAtum,quo quen Ut et via de potentia materiae, sed .F tu exi ens, prius coelum, animal, quam coetum, seu corpus constituerit sicut didium es. Et haec qui)em ex secundo desub auria orbis. Sed iam ad tertium transeamus. Omnis virtus in materia e finita: at motor caeli amu es festus, Unitae, determinatae rirtutis, alioqui non largiretum motum si tum, ad mentem Aurere igitur non es virtus tu materia. si re, se corpus caeleste reci pit metuere in itum; non est compostum ex materia er forma , Omne enim tale est mnitae receptionis, scut ita motions in aliud circumscripto evo motore, caelum nones compo tum ex materia, σfumat se enim docet primo caeli comm. s. nempe --composita' sum non eo Onpositum ex Hra materia, erre, formassed aequisoce taurum, quippe ex materia, ducum inret gentiast natura caeli non imitiore ,sid aequiuκἐ potius: nam es ouatenus se Miunt animae, ces in constituant in se, ae propriis issi accidentilis, Hura ridelicet σmo Nou t mn troprie sint i ius natura, ehm a Iuste is non dependeant: natura
87쪽
tum, tam autem intelligentias urnis avraesti m esie, ab ius non dicit propriἡ eorporis naturam; natura enim est principium, per quota res mouetur,er quiscirper se deis deforma abstracta disi non potes, quia natura per se bies enti naturali. R er gener
tionis corruptions ue principium es materia primi ph commenet. 9. ae coelum es m- eorruptibile: non ergo inest assi materia, ad mentem Averro. Cr philopbi: Nun --nium , hiquit, si eadem materia,sed eo rum, quorum es transimulatio ad inuicem. Sed Quomodo coe de hoc posea, cum sermo inciderit de materia coeli. Itas in coelo secundum . nemo. Mium di mir compstio ex mouente, Cr moto, non autem proprie ex materia, forma naturali. G - - ' - squidem cireu ripta in Auentia, non es ens tua tu, quod agere positi in baec inferiora motus enim tunobi non ineset, qui sit tanquam rita omndum natura con flantium. Itaί coelum , ne infestigentia, non es Ab antia composta ex materia, πforma, alioqui corruptioni esset obnoxium. nec etiam forma dici potes, formae quippe es movere, non moveri. s. mei. comm. r7. N.hil prohibet ut caelum se materia sed pro- quaesis o forma: m lcri , in m , non ad xtrumlibet , sed ad res tantam. quandoctilem caelum, ne quoddam animal ex se motum, intelligitur tune plane ex duabG ru ru, nempe mouente, Cr moto, compositum esse Scitur , Cresin αἱ tu, atque agere in
quid habens actu, ais ita, me intelligentia, motu tantam Cr lumine, in bu ingerioribus virtute haberet agendirerjanetici negarent caelum sne rete uentia esse in astar Notura , inquit Abere. huius, est natura animae, π Themisius, Simplicius Alexander pis. aiunt e Corpus aethereum risiae naturae, sti actu consiItere, i per inungentiam hi orbis; deforma enim, ae periesua nequit mutari: quia aurem rbis totum esse non potes; potentiae, quae Κὶ ad locum, particeps ese dicitur. Me quidem illi. At nosset Propria πυ raviorum authoritate νirorum, non ridemus aliquod imp ibile, quominas coelum me alia eorpora simplicia, ex propriast materia, Cr forma compositum, moueatural motu naturali, absque usta corruptione, ob formae perfectionem, quae omnem explet materia appetitum. Issam autem formam ὐcerem intri ecam, naturalem, ab iis coelo miMabfra lam. Caeterum ad mensem Averri caelum sit compostum ex malo a CT arma, Ne sit, ex intelligentia, Cr materi quae es in actu per/Um intestigentiam, quae fuadem materia es in est ibitu per bancsuam firmam es coeti materia communis per ana logiam ad formam: habet autem tantum potentiam ad esse, Cr non ad non esse initive Materia communis, ideὸί το Mur materia in a L. moad vero ad motum, non autem quoad formama alet potentiam ad vim in. Ex quo parescundum aure primo h comm. 9s caelum Hsca ratione non esse compostum ex maceria, o 'ma, alioquie et Pave, vel leue, Crita corruptibile.
VIdam estura Auermem Horum sitirentia earguere litisini: Om ne, inquiunt,'sibile, sit individuum demonstrati , de arum, CV ex ' consequenti compstum ex materia π forma. sed coelum, etiam sine in-i Dyigenii es ahquid tale: igitur eri compostum exmateria σforma
vera, tese Averroe 3. de arima comment. I . Omne ens, citra primum, aut ex materia
forma , aut ex potentia Crassibi componitur sed corpus caeliIte, citra Deu σa .
88쪽
Lib. III. Com. VI. Dial. 2. Quaest. a. cap. 6. 79 CCelum es
sua , est res: igitur ex materia er forma composeum; eri enim res
in αἱ tu. Cane, caelum, ne intel gentia non vi accidens sub tantia ergo, nou materia litum- ab late, nec formas militer: igitur compostum ex Piras . Amplius, coelum circ um- a. scripta iure genti non eri indivisibile, abomi esset inte&Hita e diuisiliis ergo, ita eH corpus, compostum vita ex materia Cr forma. Sane, si caelum baόet ese ab intel2geno; est ergo in potentia ad 6 exst tmesie non habet,a et eadem ratibne in po- . remis ad non esse, Cr ita comi tibile. Adbuc, orbis solis sep pta intelligentia ) effe- , dem ratibus cum aliis orbibus, aut diversae si eiusdem, plures ergos a recipere potiates nero alterius ;adruam ergo tautummodὸ formam habendam aptitudinem habet, idque Pelper siuam sentium, Mel per alt=uem astam medium. non per suam essentiam ; ese enim res' ectu intest/gentiae, pura potentia: igitur per aliquem anum med um, ais ita compostrum ex materra, coorma. Denis , si intel genti Ormaliter in vi caelo, per accidens virque moueretur; ahchius enim compositi forma sentialis, admotum compositi per accidens mouetur. Ad primum, Auerri restondet: Caelum διue Solutam intelligentia, non in liuiduum, uecfusibile se; omnia erum illaiequuntur, non autem 'praecedunt intelligentiae istonem. Eodem modosoluitur confirmat/o: caelum namque f- tam es potentia ad Mum, γnde est materia ad rbi, Cr non ad Pirums . ad 2. Si in illa ,.
priori pars caeli eo sideretur; set viis indilii bilis , defacto tameu diuisa, ais idebnon es in Hectus, quippe cum inteluctus, Cr re, et ratione sit inditiisibilis. Ad coων--ationem dico, coelum, se,aHumqtie ab intestigentia accipere, ad quam habet potentiam taurum, non autem ad non esie,scut materia communis. ad s. Partes in coelis,quae 3. materiae locum occupant, ut motus, er formae ,sunt alterius, π alterius rarioris: quam
ob causam istarum quaelibet, per suam ipsius potentiam, quae eΠ eius sentia, ad suum quidem actum determinate fertur. Ad confirmationem patet flutio: intest gentias- quidem non es forma caeli subflautiatis, tames caelo se largiatur; hac de causa inteflcaelum, o iurengentiam non es uni ca compositio. Revera, omnis forma rni uoca in Non est com materia uniuoca recepta , de potentia materia ex rabitur a naturab agente. sed coeli positio uni forma non es talis: igitur caelum non componitur ex materia Cr forma. Amphus, caelum, sine intelligentia non es compostum ex materia, π forma alterius rationis, alιο-
qui otiosa set intel7gentiae copulatio : siquidem ista forma , cum esset aflius, ad caeli bibi,. motum meret hane profestὸ rationem mihi sitis placere illi ο, eum ue omninomplecterer,ni a ud Omnium propemodumsapientum doceret authoritas. Caeter m ad mensem Averr. inresi gentia eR persedtio coeli, cui largitur non modo operauri virturem; re metiam potentiam senisue ipsium se: omne siquidem consiluens corpus
in esse, locat illud iusserie, ais verationem lingitur, esse. Sed intelligentia ita fleba-bet ad caelum, quemadmodum docet primus th f. liber comment. cI. CT OHalius com a. Ergo. Adbuc,in siparatis a materia, fita, forma, π Usciens eoincidunt,deinu.δε- a. fru. dis' a flut: Διῶ i'. circonem: ergo. Sane, in tribus cavserumgeneritus, an ma e uri causi subiecti. a. de arum . sic intesti gratia esse caeli anima: igitur es illius es ciens causa,forma, crmis. Profectio forma,a quasvunt accidentia omnia alicuiussi biecti, non taurum operationem; rei ἰwetiam se isti largitur. sed inrey entia, H d citur primo caeli comm. s. π 2. caeli comm. s. eR propriorum omnium accidentium cau- Si ctatum stes ergo, ars similibus patet caelum ab intestigentia, cr ess,er operationem acci δnim tum Pere. Ex hii autemstiatur quaesio, au sicilicet caelumst animatum, in a. omandris-ro di imiu, quo circa paucis me expeduum. Secundo caeli comm. 61. tales a Comment
Orσ adduc Mur rationes: Caeli, inquit,animam praefantior sunt: igitur animari: na Lia , quod non is animatum, non ea animato praefantius. Amplius, omne, quod es δε-rermi motus quoque determinati, in partem determinatam, eR animatum.
eao qn des caelum: igit tir animatum. Denique, motor corporis coelesis non eH in
89쪽
itum, animatum anima a sexue . Sic enim quidam arbitrantur,cantu citicet propriam ba- C lum sere actualitatem, motorem reia caeli, alteram , arque ex ambobus, reluti naui, ermuta , rnam operationem feri. Sed haec sententia Peripatheticae aduersatur dominae romne enim compositum perse mobile, Cr i uestigens, per se etiam asia forma habet esse
formaliter. sed caelum est huiusimodi, 3. de anima comm. Iq. Ergo. Nam ex asiistin te operatio non dicitur formalis scuti navis non roratur formaliter intestistens, gula naeuta inreluit. ., plius a. coeli comment. 3. π ione primi capituli de Iussantia orbis ,eaelum es rnum efflantialiter, rerius quam homostd homo es νnum animalfirmati- solutio. rer: caelam erga smiliter. Dico, plicem esie animam: alteram quide diecto esse largientem, aras in esse per subiectum constitutam, cuiusmodi t multorum animalisum animae, quae et Hyeciem istis largiantur ', inesse tamen Cr conservari,as tectis δε- pendent et alteram reris, quae licet praebeat ese; non tamen aJubiedio, illius esse dependet, reluti es intellecti posiibitis hi bomine, er intelligentia in corpore coelest. Inteia, unum forma lestus quidem pyribilis, in Utisfeciμο, σ vltimoi ominem constituit: quoniam au-liter. rem es immortalis, ab esse hominis non dependet. Eodem modo coelum quidem ab intelligentia confitiatur in isti ipse nihilominus a caelo non dependense. Ex quo patet, quod quemadmodum ex intelleHu,Cr eorpore humanost νη tim formaliter; ita ex intengen
inquit,uecesie, ut forma eius es, et libera ab hoc subiecto. id es,rt non dependeret a se
lecto nec in esie, nec in conservari quidem, σ nt non haberet conRitutionem per cor-- . pus sed corpus caelese consitueretur per illam. ex quo patet caelum esse animatum a-m n est ririus v/m tionequivoca, quia anima caeli esse isti largitur; non tamen dependet ab iis, amin materia. que ideo deese perfecta animati ratio. Sed iam elo redeat, rnde de Ut oratio, nempe, Nitelligentra coeli motricem non esse virtutem in materia Omnis nquit siuer. desu sautia orbis, rirtus in corpore est ita. Reuera,s esiet in corpore, essetfinita, er in nita : in ita quidem, quia aeterno rigore, quo resisteret corrumpentisnita vero quia
Finita de inta in materiar Horma squidem per materiam itur. a. phy. U Averri commen. 2s. Oe-
nim esset in compinio corpore; e et riis corruptibita, ars ita issi necesse esset ri lcmpore aeterno resseret corrumpenti, quoὰ abris rigore i biit eri non possc uset errainfinita vigore ; Cr ita in non tempore, Cr tempore moueret. In non tempore, quia toniti,in tempore quia miti rigoris. Ex quo patet pyti inueniri rirtutem in nitam in tempore extra corpus niti rigoris.Et nullam virtutem in itam ese posie 1η tempore quaenisse etiam rigore infinito. Porro, uer. s. pD. comment. 79. cr tratur, quodsi rumtus Hemast in corpore, rigore, Cr tempore infinitam fore: extra vero magmminem,
nee fritam, nee tinnitam ese. quod quadem sic integrandum eII, motorem coeli,a sub
Quare virtus ieCloseu materia , finitudinem, e i nitudinem non accipere. Nulla ita ristus in infinita in cor, tu extensebne, Cr duratione, ab aliquo corpore consimitur is Vis, alioqui esset in- ito rigore,Cr ex consequenti moueret in non tempore: Hiristus finita in aequuli tempore mouereposset ; inter illassiquidem cassit comparatio. Dicet aliquis, quare Hrtus im ita in corpore moueret in non tempore ' Dico, coeti potentiam, tum ex parte aStionis, tum etiam pasiloni fultam,ais determinatam esse. Patet hoc ex philosophi authonitate a. caeli comm. 7LO coelo, inquit, adderetur afrum ; aut laodius, aut nunquam mo ueretur. at virtus infinita Mens secundam nitimumsuae potentiae, cum contrarium biaequari non posiet in renitendo, OV endoque, moveret νtique in non tempore. Sequitur
Averre in s. 20 stantia orbis: Si, inquit, concesierimus, quod tu corpore coelmi exirtus fulta, alia a virtute motiva, quae non eri in eo, nee c utituitur per imam: σquod aggregatum ex illa rirtute in materia, CT ex materia ipsa,fit corpus coelese scis Avicennae ra- dixit Avicenna, in corpore coelesti est,sue ipsum esset corruptibile, quod nunquam ta-
90쪽
Lib. III. Com. VI. Diat. a. Quaest. 3. cap. I. SI FO a
. nim eorrumperetur: Et hoc quidem reprobaui in rhimo traHam de coelo,ermundo,ait ommentator. Purauit aurem . urcenna caelum esse Pidem exse itum , Cr in agendo minpatiendo; infinitu emineti aetemitatem tamen accipere ab aeremitate mororis. Sed inflabilessunt illius rationes: nam hi philosophus loquitur primo coeli comment. 33. C lum eme s. eiusdem , non tantum coelum est qualitate, ac PansItatefinitum; vertimetiam
virtutes caelorum, sicut patet per exemplam de afro novo addito. In tum autem δε- st . odi mota dicitur, quorum unum est rarius in tae actionis, Crpononis in tempore,Cr dii α'eu tamst, scilicet in relocitate, Cr more . fecundum eR rirtus in vitae aHionu, Crpet Onu inse, id es, i finitum duratione, extensue agendo, siue patiendo: et in immactione, seu rigure. Caeterum it itum rigore, non congruit nisi corpori infinito, quod di,ve t at s. 'ra. non inuenitur m rerum natura. Itas infinitum rigore corporalis sublunaribus, vi paret, minime conuerit. nec etiam coelestibus, quippἡ cii alis ordi--r,morabus me feranturio infimium duratione,corporibus competere potes coele- vιrtus infiniasib M, i a corpora sines licia. ars lunaria, quoniam compostasio, ac eor - priori obnoxia; ideo neutrius infiniti participia esse dicuntur. Virtus ergo in ita in adition si non es in corpore. An autemst extra corpus,ex Auerrae hic non habemus. Sed de Meneratis in primo P mandri dissutatum est satis. In tum igitur in rigore, ait tammentator, cuius eauseam corpus secundiιm quod corpus,impo sile eRin comporibus e corte bus, e aliis. In tum vero in tempore, nec e es se in corpor fus coelesibus, ex diuersitate motoris, Cr moti in eis 2 corporibus generabilibus,Cr comm At sus; quia Pirtutes eorum motis uni materiales, Cr corpora flua, quae mouen- u ambretur ab eis,sunt composita ex materia, Cr forma. Conueniunt autem in boe, quὸdaEtio,. pom in xtriis corporibus sunt tae inse; disientiunt autem, quia rirtutes corporum coeleta sunt immateriales, corpora nera plicia: at virtutes terremium ma- obieelio rari es, corpor composita. Dicet aliquis, rirtus caeli, enita actione, passone, γ νre e caelum ergo es tempore snitum. Amplius, coelum eR actione, Crpinione L e i igitur potest corrum .dico,caelum,tempore quidem in arum; a mone heia,ns 'fone, atque rigore itum se. Infinitum autem tempore,quia it Horma non αν, tritur persi leotam, er eius marena,M plex: actione vero, ars passone finitum, Pia miti illi inest virtus risore infinita. Mesemturis actione,ais p sione fritum: obiectio. tur eorruptibile; risibi bras enim corruptionis ex eo maxime prouenit, ὀυt vi tus finita in tempore, Cr caelum fit eompostum ex materia, Cr forma. Sed infabit at
vis r insempiteras essentia non e ineastidine. s. mei. comm. 7.sed caelum es tua actione ais p time: latur ta essenti Crita corruptibile. Dico,caelum intensiuό qui- Solutio. dem finitum esse, se itum rem extensum aresem temum, iatione, atPe sentia. e modo ergo reteiligentia, qua es forma caeli, non fit virtus in corpore, iam dixi. QvAE sTIONI s TERTIAE C A P. I.
'posti no et en de motu abunde evisse e loqui; bane ob ea a posteaquam de motu formae coel, di taui, libet modo de aliarum motu fommarum lori, pri p/am ad aliarum rerum morum elucidandum, accedai mus erum qui abutusemodi negotiu magnae es Crytilitatis,Crobsiti nitam; prius ergo dicamus, quot mn accipitur forma apud philosophiae duces. Aule rin
mn 7 fuc me cap.8. qui modos ponere videtur . primus Fidem modus in t tis o Horma, insuis, vi ipsa intelligentia, quae essemi aptata vi, re agat; atet ita A
I auri parari,frmasus entes appellantur. Deinde forma virgis, a Pi