장음표시 사용
61쪽
Motus cir uer Pymander Mercuri j.
colaris usicare dicitur a Platone. Dicet alluti: Anima movetur a Deo; non ergo tantam ast Anim dupli Dio, duplicem esse motionem: nnam quidem infusionem sabilem, alp ximiam , G m*Wς - - ά-mbuetur: aliam xero a itim fuccessuum, or per temporis momentacti currentem; quo princ lo modo anima asi mouetur, dum pautiti Ormandost mo- Plato. vet. Non temere ergo di Etum es a Platone animam ese fontem, principium motiο- dru . num: quoniam quidem hbere agit. Cum itas animasti sim moueat, anima etiam coeli,scut Plato dicit in Timaeo coelum mouet; isti sane motum largita elisis naturae congru- . - ' entem,nempe motum circularem, quo ipsi Dapte natura mouetur: impetu quidem noturali, a primo principio adse, CT inde rude renerat. Quodsi huiusmodi circulum funerit, tibia defuit, ad inferiora inracta, quaerens requiem, Cr non inueniet: in Ag ZIussiquidemst perior largitur intelligentiam ammae, eam Mit, Cr retorquet in Or-
Mercurius. bem .nt illac retieri tur,unde venerat. atramobrem Deus a Mercurio vocatur circulus. Plato. cr Plato in Epi. . aiserit circa omnium regem cunSta esse, nempe circa centrum retim quatuor circulos revolvi, mente ilicet, animam, naturam, Cr materiam. Mores id
arum decorat pulchritudine: animas, rationum formositatibus omat: naturam siem, Plotinus. bus pixit: Cr materiam formis pulchrescit. Plotinus enn. a lib. 2. cap. r. Caelum m versi ait, per orbem, quoniam intelligentiam coeleIU,insuper Huinae mentis intestigenrnam imitatur; circvitus enim in ahirmast, virtvte mentis, Cr in caelo meuris imitatione
Rationes mo- peragitur. R era, qtra Deo proxima ιnt, illius praesisse estudent Oritem,rvitatem,ms circularis. maiestatemque. Porro, corporalium omnium, coelesia corpora, Deo proximiora sunt; γ de Cr locus Dei appellantur. Gudecens ergo erat, ut prae exteris corporeis rebus, Guinius aliquid protenderent. Idam ob causim, e formam sphaericam acceperunt, quae e caret, ars principio: motum quos circularem, butusen difirmae aptissmum, qui plane principis yeri, ais fus expers censetur omnino; instino enim eo Rens, bras
non egreditur, quo suum currendι, νοluendi ue cursim peragere queat: omni contrario earet, omnium motuum quam facissimus, νbiis totus, variationis expers, nisi tantὐmmodo obstum partium: primus omnium corporum motus, a quo Cr caeteri motus aguntur, ars dependent. Haec autem,ars similia, er primae intelligentiae conformia sunt,ata inlima, o animasu intringentiae, a qua, e a quibus ima corpora caelesta moventur. Plotinis. si mobrem Plotinus em. 2. bb. a. cap. Itas cum intellaentia, inquit,stu anima Imbriram circulo comprebendat ; merito haec conmuiens refectitur infimam: buius verbreflexis comui rua,cui eH infusa, contorquet in 'baera enim ovorac spars moueatur, si modo permanens moueatur, sphaeram in qua eII, necesiario concutite dinde m
tussibaerae peocessit. inibi squidem anima, bono proxima ,sensus gacior, circa L mmouetur, corpus p pro natura sua secuniari localem concitat motionem: νnde π mo russequitur circularis. Et cap. a. O potiati animae,inquit, circa messium riget; hae et am ratione' motus tu circulum Medium vero non eadem ratione in anima, qua ex in vore ponendum est; sed in anima quidem med um,a quo alia dependet ritur hi corpore nero medium vi conditione locali. Itas anima rursus reuoluitur circa Deum, β
dent. Caetetam, uod sphaericum es in bH,in orbem facile retorqueri nequit; terrenumnams iam euas fris praeterea corporibus adi Elum es, quia recta motione pr areitur, hae decussa circulari motu Qtara, seu moueri nequeunt.
62쪽
Lib: III. Com: I III. Dial. r. Quaest. i. cap. a.' 33Motus circiit a ris Ulicem esse apud philosephum titionem ex primo coeli texe eom: c. H- i
dicimin: aliam nempe e medio, alium ad medium, CT aliam circa medium: hoc est, duos reFlos, CT γnum circularem. Porro, omnes mυtus caelo rum, quia circa idem medium versantur, eiusdem apud commentatorem a.
caeli Gm: s sunt θeciei. Cum autem motus circularissus plex, vote, esse qui non eR compositus e circulari, Cr reH', sed per lineam circularem, circa medium laris ilitis. mundoa , simplici His corpori conuenit, quod quidem aptum eis circulari motuD-
apte natura Ieris. Quam ob cansam, motus circulam is gnis, aeris, Cr aquae, aequi uocese ictus eri, r. coeti come Io. In causa autem eli ait commentator, quia non es simplex, neque circularis; est enim compositus ex recto, Cr circulara, com er . Proinde moueri circularitersecundum naturam nihil poteri, m sphaera. I. corti. com: ro. Etenim mo- Soli conuenietus circularis iuxta naturae ordinem, nou nisiobaerico corpori inesse poteR: accidentu lQ.
bter autem, nihil prohibet, corpori non 'haerico, utpote unt, dei id competere. Porro accidentaliter intellaendum e se, quatenus essentiali cHoppositim. Isitus sane usdecie, huius tantum Hr corpinnis fecundum petiem. i. cori. comme i8. at mυtus rePlus, a motu circulari Jecie discrepat, ideo se motus circularis, coutrarium baseret; r Plus potius, quam circulars illi aduersaretur, rese commen cari come a . I fotus itaque circularis ad corpus proprie coelese attinet. Ex quo patet magno cum consilio corporibus caelestibus motum circularem fu/sse tributum. Amphus, motus circularis Motus eiret estprior, atque perfeStior redio: priori ergo conuenit corpori, nempe cael D, ac lineae laris est Perse perfeE libri, id eII Orbiculari. msta cutem tinea reZta perfeHa est, quippe quonem, de terminum habeat, possis ad libitum ad extra aliger : orbicularis autem minime. Mutus igitur, qui si per orbem, Cr persectior habetur, eX prior. primo coeli, com: ita circularis itas motus abcui corpori competat secundum naturam, necesse est,quod quidem caeteris corporitus nobilius si atque praestantius: alioqui quomodo butumori motus posset ulla continuus ' quae enim praeter naturamIῖ , citisime abolentur. proinde, Si tuus ela id, inquit pbilosephus primo caeli, com: i7. quod circumfertur, quemadmota
munussi rusumanti, non minus hic motus praeter naturam inerit ipsi, quam is, qui deor- Motus circW- sum est: siquidem motum, eum rideamus, quo is e medio riata fertur ria. quapropter ex bs omnibus aliquis ratiocina, corpus aliquod aliud esse eredet praeter ea corpora, quae bla, π circa nossent sparatum tanto Ablimiore babens naturam;quanto plus ab his di abi quae hie sunt. Motus igitur circulatas igni copetit,non naturaliter,ivia per
superiori corporis naturasperiori rite naturaliter conuenit.vnde 3. coeli rex: com. 2Ο. Circularis motum circularem istus non esse violentum, nes naturalem Lxit: Oportet, inquit, pri- tu, non in
mam motrice no νι, sed sicundum naturam motiere; in in ita enim erunt, si non erit aliquod primum mouens fecundum natura. Nam si mouet igitur non mouet,nis mo- rum extra: ab abo igitur mouebitur, er se deinceps in infinitum, quod in omnrno absurdum. Primum igitur movet, eT quidem naturaliter . motus ergo istius sit naturalis, hoc ela ab intrinseca, illi forma. Isitus emo tynis in concaeuo lunae non eR dicendus rib Μ0tu ignis
lentus, aloqui non esset perpetuus, neque naturam, quia non mouetur a proci pro meo existente. Iu οἱ laus pb se com: 27. Isuli commentator motum coeti oti naturalem,tum Comentator. animae, tum etiam corpors ratione: anima squidem circulari motione agitatur:
caelii rero huic m tui Gu repugnat, ex suae formae, seu,rt ita dicam, materiae conditiove. hanc ob causim commentator a. desus antia orbis ait intestigentiam esse motus caelicat m ess Hricem, motu inquidem ex sua natura eR corruptibilis, Cr continuo alius,
atque ali M. Mutus ergo circvlata, proprie,ac naturaliter corporicogruit coelest. -- ς. M hus,circo a motus perfectio inorditur,qti Od unus omnium in continuus, aut re
ibitos o 8. bcbm: 7 . ἀφ mistus, inquit, qui per orbem D, rnus,atque cominum erit, cum ma in imposibile accidati, ut enim contrarse motibus non mouetur, nep impla
63쪽
primus. Natura. Ratione. Tempore. Perpetuus. Zenonistio
oppositu. ex pupae et ubenefensisse antiptos, qui in commva alie filane, fran mirratio res omnia versiri arsitratisunt. Disirmus etiam in rebus animatis non rntim,e-dem p perpetuό motum inueniri. Et rex: com 7s. Omnium lations circi latio eII primae,
simple ars magis perfeHa: ea enim latio, quae superfita recta lineast si refeHatur, coposita erat tuos motus: si non refectatur imperfecta eR,ac eorruptibilis. At imper- fBo perfeHRcormptibili incorruptibile,CTnatura,G ratione, CT tempore prius es Si quidem folio ci ciuiaris poteR esse perpetuus, exterorum rerὸ nulli re, uec alius ν ,satione enim fieri oportet quae quide cium es, sinit motus. Adde, quὸd lationi,quot poplineam rectam, iusit principisi, medium,tasnv. At motus circularis semper est in principio, medio Cone perpetuus erra esse potes.Etenim semper eunde locum pUIdet semper circa medium fertur semper quodammodo resuersum quiescit,mouetur continue; aequo squide interuansemper dissere a medio, siue a centro quod quidem est principi quatenus ab illo proficiscuntur omnia: π ita orbis moueri dicitur, σφίs,in quem de is omnia,ais quiescunt. Zeno autemsc arguebat: Orbis non mouetur,quiasemper eundem oblivet Ioea. Ad quem Hilosopbus: bis,quatenussemper es insone ridetui semper. quisere. at quatenus eR in ιο principio, ridetvrsemper moveri. M a. caeho circu- In aeternis rid laris lationis nes rede, nes quo, nes medium eR, quippe cum nec principium, nee fest cassiiβ- medius ipsus sit prorsus. Et eiusdem libri come 32. Si nihil in aetereis forti utὸ , aut a casiι esse poteΠ, coetum nero sempiternum eR, atque eius conuerso ; quam ob causam ad alteram, er non ad alteram fertur partem Z Vniuersem igitum quodammodo quis
Mensura ali0- mouetur. Amplius, motus circulari, eR mensura aliorum motuum,climst trior natura alijs s. pis: tex: com: 76. mbuc, circulatio eR mensura motuum, rnqvit: istur eR prima; ipso enim primo omnia men urantur, C ursiis quia prima eΠ, s. pis: rex: com: 7s. men sera es caeterorum. Praeterea, etiam sola circulatio eR uniformis nam quae recto mouentur motu, a principio ad em dissormite eruntum. ormitanam quo magis ab eo recedunt in quo quieverunt, velociusferuntur. Sanes violenta extit rit, in siue remissi As vero naturalis, fortius mouebitur. At siti in circulatione nemprincipium, numnsi apte natura in ipse eii , sed extra. hoc vi, centrum, quod eΠmni, principium, CT medium ad extra. Communis eH autem omnium sapientum sententia, motum localem caeteris esse priorem: nam lis,cπ concordia apud Empedoclem in loco Dus. Anaxagoras quo7ue mentem, quae priὐs movi segregare conrendit. Eadem dixerunt Demeritus, π Leucippus, qui nultam causam dicunt ,sed propter ramum moveri aiunt. Epicurus praeterea, qui densitudine, ac raritudine, generationem, eorruptionem confecit; congregatione enim, ac segregatione bxe dissonuntur, quaepro- Antiquorum feHὸ sine motu locati baberi, seu feri non possunt. hane antiquorum opinionem se;
sententiae. tus eli Epicurus. Plato, animam, motus causam scit. omne autem animans, motu in Aiae ei um mouet. Denis,fecundi m communem hominum sententiam, id flum proprie moueri dicimus, quod motu in loco fertur: motus ergo localis eli Ommum primus. AD rus praeterea circularis non babet contrarium, primo coeli com: a . reHus enim isti non aduersatur Uit enim per lineam rectam: circularis rem per circularem. non ergo per eandem lineam, quod plane motus contrarietas appetit. nec circularis, omnes'uidem motus contrari' sint ad loca contraria. sed motus circularis es ab eodem puncto, ad Gundem in circulo defignatum: circularis ergo circulari non poteR esie contrarius. nam se nnus alteri aduersaretur; alter istorum mei frusra. Sed Deus π natura ibi Iagurifrustra. consequeti satis patet: nam mobile, quod motu agitaretur coiitrario,aut aequali alteri ob feret rirtute, aut minori, rei maiori: non aequali, alioqui movebitur eorum neuter: non maiori, aliter huiusmodi mobile, caelum impediret omnino a motu: non minori, nam se coelum impediret huiusmori mobile, ne moueri quidem posiet. Celetam, motus circularis planetarum, non vi contrarius primo motui; non enim A cit ad Lea
contraria uniformis. Motus localis omnium pri Non liabet
64쪽
Lib. III. Com. V. Dial. r. Quaest. I. cap. a. 33Motus Cir
init ram terminari per eandem lineam, er super eosdem polos fieri debet contrariis mutus. at motus prima mobilis, per lineamst aes m fialem, diu deusprimum mobile in duas partes aequales Couper polos mundi,arEt cum Cr antai Hicum: motus Pe- uariaturro proprius planet um per odiacum declinantem ab aequinoo Lah,Cr stiper polos γο- Macr. qua de re, huiusmodi motus non esse eontrarios, etiamsi ad contraria loca patet acu. I superimotus circulam eli velocisiimus, a. coeli com. IO. Praeterea, Si cae- velocissimus. D iatro, Inruit, motuum vi mensura, propterea, qui la continuus, Er uniforms, Cr picemus motus eR: in rnoquos autem genere, mensiura eR id, quod ese minimam minimus autem motus M, quies re cisiimus , peres trum est caeli motum omnium in tuum esti velocisiimum , nullum enim mobile m tam bretti tempore, tantam pertran reissarii titim em, nee etiam proportionabititer. I agnitudo praetersbaenica, mianorem occupat locum, quam triangula, ri quadrangula, aue aliquid hMusmodi Grisfit, ut motus per huiusmodi lineam ductim,st retici imus: denrm γelocria si pe- vhlo Ise. nescis lationem confideretur, hoc M, tempus, sic luna critus, quam Raturnus moue- duplex. ruri at ,δε penes si trum; e contrario ressi habet. Motus etiam circularis e tie labore, quippe clim nulli subjciatur riolentiae, aut necessitati, quae quidem eobilens demneat ipsium, aptum alio modo ferri: Omnesquidi m tale, au philosephus a. coeo,com: 3. la dum eR, tanto quidem magis, quanto fuerit m gis sempitemus, atque Optima dissositionu expers.si re, quae de chlante dixere antiqui, fabulose ZRasitivi sup- AQEM to ueste erum coelo Usifabulosae anima nec itatem, ceu corporibus, his terraceis, quae βινίμμη , ac pondus habent. auoniam Citur motus circularis eR plex,xnus ρο- feeius, prior uatura, ratione, tempore, alijs motibus, Hesne, medio, atque principio, flus potens esse perpetuus, mensiura aliorum motuum, Vniformis, me aliquo here comoario,omnium reticisiimus,ab que aliquo labore; non temere a summo omnium opifica
Nam arctos ipsas, quas nosti,nec exoriri unquam, nec mergi, circa idem perpetuo recurrenteS, num moueri
censes, an consistere potius P Ad quem Aesculapius,moueri o Trisinegiste. Et Trismegistus. Quonam motu oAesculapi Θ Motione,inquit, circa idem sempiterne currente. Trita egistus. At vero circulatio illa idem,& circa
idem motus statione contentus: ipsum namque circa
idem prohibet quod seper ipsum est. Impeditum autem id, quod super ipsum est, circa idem instat. Atque ita contraria agitatio firma est ab ipsa oppositione perpetuo stabilita. Exempla tibi ante oculos ponam in terris
viventium, veluti dum homo quis natat, currente nimirum aqua,manuum simul,& pedum repercussio stare hominem efficit, ne cum aqua pariter collabatur, aut mem
gatur in eam. Aesculapi . Perspicuum o Tritaegiste, ait Aesculapius, exemplum in medium attulisti. Trisine: quodcunque ergo mouetur in statu, & a statu movetur.
65쪽
Axis. Cardines coeli. Vertices.
Lanetarum re entia praepostasculi praecedisti comento Hem sumeH, de polorum motu nascitur inite rogatio, num G isti, alicui motui subiaceant, quippe qui perpetuo circa idem moveri ridean- Ωιr Arctos ipsas,in i,5,Esculapi,quas nosti,nec exoriri
Vnquam nec mergi. siquidem,lamerja,quae quia in modum plaufri Pertitur, nostri ea eptentrionem dixerunt. undeer Arbitius septentrionatu. Cicero tib: 2. de natura deorum. Hunc circum Ar ti duae feruntur, nunquam Occidentes: Ex his aliera quidem apud Graros Septentriona, onsura Vocatur, altera Helice. Maior eR yrsa, quae G Custiso vocatafuri, νtfabulalis. fert, Iocaoniolia laus indignatione, im erat pellex. Septentrionalis, a septentrione, id eR, minore visa , quaeseptem sellis circa hunc circulum exi sentibus uoratur: Triones. sva Cr Triones, id eri boues appellantur, eo quod tarde, ut boves moueantur. Idem Arcticus po, borealis,G Hicus ponu. Oppo sium rerὸ ia tartacus,aufralis,o meridionam. Politus. autemsic diuisunt, quod sint axium octi, ex Uu pla rorum, a poliendo friticet nominati. Axis autem eHseptentrionalis linea reHa, quae per mediam pila 'baerae tendit edictas ara, quὸd in ea θbaera, ut rara noluitur. Cardines caeli, extremae partes sunt axis. Aphilosopbo a. caetr tex: eom: r . notantur, vertices immotiles. At long tudinem ipsius dico, quae ad nertices eR intercapedo, atque γerticum alterum siti sim, alterum deοjum; disserentiam enim hemis tariorum in selis his cernimus, argumento quod rertices ipsi non moventur. Verticum rero qua nobis apparere, infera pars eR, qui si uolt movi, rero nos Ater, elisi pera. Caietam vertices, seu poli cui perse moventu aut per are
inviti deus. Si per se, moueri igitur possunt: cui enim mese nnum oppositorum, eidem inesse pote , Cr alterum. Si per accidens, ad quietem igitur ahcuius per se.sed in im coelo, actu quiescit nihil: non ergo quiescunt. Ad haec ita respondet commentator, ad me rem Mathematicorum, xertices immobiles tenentium, philosephum fuisse loquutum. Vertices praeterea per accidens quisere, nempe ad quietem partium, quae iuxta vertiaces ponuntur, quae quidem secuniam naturam, arque sedi eZtum quiescunt, tames'
cundumformam moueantur. Itaέ secvndumformam mouentur ',qurescunt autem per
accidens, quietescilicet partium, quaesicundum materiam quiesunt. Dicis, polos musso mori moueri, non quidem motu recto, quia nequeμνsim, neque deorsim, neque cim lari, cum circulum non describat, alioqui istius circuli adhuc esset centrum, Cr remtices , Cr ita in infinitum. Daretur praeterea medium inter quisens, er mobile Vertices ergosunt immobiles; quidem indivisibiles cummi, nec admouendum, nee etiam adiatiaestri' aptitudinem habent. Dico vertices posse circulos describere per accident, obfundamenti, atque caeli morum; si quidem partes minimount, σια moventur motu totius per accidens: suis moueri aptae, atque diui iles. Et q. pDf: rex: com: r. i8. Non omne, inquit, quod immobile eR, quiescit, sed quod caret motu, aptum tamen m
veri. baue ob causam ait AEFulapius partes illas moueri motione sempiteme circa idem currente. Diae CT a Mercurio circulatio rocatur: At Vero, inquit, circulatio illa idem, & circa idem motus a statione contentus, ceRIdem motus, quia
semper circa idem, qui plane sub ea caeli parte continetur, quae flare ridetur. Ipsi imitamque circa idem prohibet quod sisper ipsum est, ideH, motus perpetuo circa idem prohibet, quominus opposto motu noluatur: Impeditum autem id, inquit, quod super ipsum est, circa idem stat, atque contrario modo non circumuoluitur. Nam contraria, ait, agitatio firma est ab ipsa oppositione perpetuo stabilita, quasi diceret, renices mundi, conorario motu non agitantur, quia
66쪽
Lib. III. Com. V. Diat. a. Quaest. I. cap. I. uer Resistetia
r terpetuo circa idem mouentu hoc enim ein quod disit, contraria agitatio, paulo ante, resistentiam rocauit, est firma, iam nou pergit, sed it gradum correndi, quia ipsa oppositio est stabilis: id eri,pari coeli Opposita sat quiescit. Exempli gratiast quo in aqua furere postus, mantium, pedum repercusione Exemplum optonat aquae currenti, isse, ne cum ente at, pariter eostabatur, aisue Du nu .
mergatur meam ; Ita, quam.is contraria agitatio, mWar aquae suentu, coeli verti ces agitare rellit ; opposita tamen partis, manuum quodammodo, ac pedum repercus ne impedita, suum cursum peragere nequit. Haec ese in resistentia, curus proxime meminite reuenti Minquam,ad terminum motus. Duplex quidem vi resistentiar aia Reststentia
tera quidem ad motum riolentum, relati s grauem Ars m pellatur, σ De quidem corpori non infidet coelem: alteraeR ad terminum motus,qua profecto ad terminum ad quem, mobiles tὸ trali min poteri, quae sane ex debita motoris ad mobile nasci-rur proportione Hanc autem in caelo inueni ex eo maxime patet, quod non indisserenter quodlibet mobile, a quol bet mouetur motore. haec quidem proportio ni ita set in isto, quilibet istorum moueret in non tempore. Ita coelum non re u motori, alioqui cum labore feret lilius motus. sed bene ad terminum motus, quia nrmirum non siraptum rehcia erri ad te unum, ad quem. Sed dubitabit aliquis, a ude caelo i si- Vnde nascitur
rur αμοί res emia ' a materia, vel ab ipsa intestigentia 'Dico, coelum talem ha resistentia. bere rementiam, π aseipso quidem formaliter, ab anima nerosue intest gent a ste- Ebia; quatenus ab ista π esse habet, Cr s eciem, Cr accidentia omnia; quorum reum baset virtutem res redi. Nec inde sequitur id sibi res ere ; nihil enim immo diate sibi re it: at mediante aliquo, quod ab ipso esscitur, poteR bene continoere, ut A insbi resistatur. Dicis, eadem ferme ratrone, elemenitim, abris omni medio ex- Quare elemDr Ueco, saepset re e re formae: quippe cum ab ea halere dicatur accidentia omnia, ''' ex quibus reum re fere potvi: atque ita motus feri posset in vacuo, quod plane commentatori aduersatur. q. : com: 7i. f sondeo, inter formam, quae vi natura, Crformam, quae M anima, plurimum interesse; forma enim, quae vi natura, se quidem aptitudine ad setim torum determinata vi: hac de ea a in elemento res sentiais fomma elementaria non producituriforma vero, quae mamma, quia ad diuersa potes rem habet, ideo resistentia ab illa promisiitur essectime. Non ergo erisimile, quod de elemento adducitur. Sic etiamst hasent Mercurν verba: Exempla, inquit, ὀ Textus. Iapi tibi ante oculos ponam in terris viventium, id vi, ex his, quem terris riuunt. veluti dum homo ius natat,currente nimirum aqua,manuum
smul, 8c pedum repercussio stare hominem efficit, ne cum aqua pariter collabatur, aut mergatur in eam. Ad quem AEsculapius: perspicuum ὁ Ti megiste exemplum attulisti. Ad quem Mercurius, quodcunq; ergo
mouetur in statu hoc est, vertices mundi,qui stare Videntiar, a statu mouentur, id eli, a partibus, quae contraria agitatione non raptantur, atque Toluuntur. Itas ex Mercurio basemus, . numerum motuum, er mobilium. Motuum quidem nu- Motuum &merus eΠ triplex, videlicet primi mobilis: res entia erraticaram: er repticram circa mobiliu nu axem. ambilium Hia numerus, septem mundos, suinptem mundi gubernatores seu Planetas, er primum mobile primi moturis compleriitur. Octo ergo mobilia apudμpientisimum Mercurium inmerantum. Caeterhm philosephus 12. mei: com: ηῖ. Caele mii Uini tiarum pluralitate posta, plures quoque lationes hiueniri profretum: Plures, imquit,sint rum quae feruntar latisnes pluribus enim quam a errantium inrorum a numquias fertur. Orbis autem, qui a primo motore mouetur, multis modis caeteras Orbis primus. t Ceaee, teste Commentatore. Inprimis. quia omnes ali, orbes, in eius motum,veluti infuem intendunt Deinde, tu ceteris orbibus superiorem, atque a nobis quam maximed fac. Tertio, ira tutudine caeteris praesul, as imo erum caeteri continentur. Insuper,
67쪽
Epicyclus saPymander Mercuri j
Notus primi sesturum multitudine,copios ariέ numero extera eR nobilior. p. emo relicitare m Qin y tus,seperat omnes. Nam viginti quatuor horis apud philosophum ma reuolutiora mu- Sanimi de a- gra fertur. Saturnus Peria annis triginta. Iupiter annis γiginti. Mars HGusia. Sutiorum mo- Hebus 36s. atque horis s. Mercurius er Hensus fere semiliter. Lura veris 17. diebis 2' atque horis 8. Haec quidem dictasint ad nientem philosephi, qui motum proprium f. 'xu i lisummarum incestitim annis gradu mio, norantellexit. Ptolemaei MMmseo istam, quam magnam consi uZtionem appellauit riserit flens non errantes moueri e contradoccasu in ortumsingulis centenis annis gradu reo: tram . ractes sc observasut, σ ca teri Us ad Ptolemaei tempora. νude asserunt,certa experientia docente, οἱ lavam 'boram tribus motibus circiuta uolui: quorum primus eii ab oriente, occidentem ver Ps iussatio Oturalis diei. Secundus huic contrariius, ad motum nonaed baerae in acio. annis gradu rno, G H. minutis, Cr sic in q9Ooo. almis totus perfertur. Tertius molin, quo octauasi baera mouetur super duobus circulis paruis: quorum pol mi capita librae, crarietis no Jhaerae, comidiameter illorum circulorum e fgrae q. min: 18. Cr secun r 3. Cr ter: 3. Cr illa motus accessus,Cr recesus nomitiatur: in 7. millibus quoque annis
eompletur: er solus οἱ Luaed birae proprius eri. Illius autem motus rati neflesiae fixae iis Ner aeque dis ut a polis immobilibus primae 'baerae. Nee ecbpticas amenti sempere ub ecliptica immobili, imo frequenter extra eam istiGuturi undeseris , nousemper in temporibus aequalibus a capitibus arietis ex Grae eiusdem primi
mobilis, aere sane; imo nunc orientem resus, nunc autem occidentem, ram tardius,mia. γero pelocius moveri videntur. Ptolemaeus huius resfuriosi mus in centum an ni, rno gradu motas fuisse reperit: posteriores rero in cf. annorum stultio. Vertim, re Tribuq modiis commentator 12. mct: com: ηε tribus modis motus as Apronomis positi iure motus consi- ligi possunt. primus quidem modus, Omnibus est rustaris, quifalicet ab oriente tu o Gratur. cidentem tendit. Alius a sapientibus tantum, id longa esiarum, ais temporum OL servatione eget; nipote motusse υλπι xarum, qui multa cori eratione, iligentia, ae longo temporis 1 fu indiget: nam qui ab occidente in occidentem eri erraticarum m tus; non tanto opus habet labore, qμvm Omnins propemodum pateat. Tertius vero nec paruo, nec muho comprehenssitur tempore, sed ratione tautam; plureoquidem ijῖ-rum motus nise simphees app.rent, sed ratio seudit esse compositos: ex planetarum mque numero quandos nonnulli reloces, interdum tardi, non ηqvam directi,quam Eudoxus. dos retragada esse videntur. Eudoxus oriauamsphaeram unico tanthm motu, idein Ptolemaeus. Hunno moueri putauit. At Ptolemaeus motum contrarium inuenit: Cr Nebi h motum titubationis circa polosatarit, de quo in Almus alis. Porro caba potissma, qua caelo diuersiodent motus, eIt tuenda generationis, corruptionὐ gratia: ex rari tale namcnenerationia, elementorum varietatem percipimus, atque ita ex rsturtim νή- Astronomoru rietate, motuum diuerstatem, rarietatem hi testigimus. Apronomi ecce viricos sta- rationes. tuunt, Cr epic clos, quibus motuum diuerseatem tueri posse arbitrantur: tam, inqui- vnt, ahqus aliquando planetarum, nunc maior, iam rero minor nobis rideatur; pr pinquior igitur abquando nobis, nonnunquam rem remotior, ri dicunt perspectivi, ex sit: eccentricos ergo, atque Epic clos concedere oportet. haec aurem apud Ptolemaeum in L tione quinta magnae consi Ations cap. 1 . Cr is. latisime patent. Alaphus, s S D motus circa medium mundi eIt irregularis; iniquata enim conspicitur; circa proprium ergo centrum erit regulars: igitur aliud habet centrum, circa quod regulariter Eccentricus. mouetur: cir ita eccentricum. Placet ceratio Ptolemaeo I. AHione, cap.3. Arguit prae-- di terea Ptolemaeus ex hinae eclipsum diuerstate, epicractos inueniri: diuersi quidem apparemiae , vioesos complectuntur. at nonnunquam luna in eadem eccentrici parte,
quandos eleuata, gli udos depressa cernitur, quo ane per epic closfar, nec se eri sunt ei mutocli 'tardatio praeterea, τ acceleratio in lana, alysin planetud, rectio
68쪽
Lib. III. Com. V. Diat. a. Quaest. I. cap. a. sy Epicyclus
HRio Cr retrogradatio,Crsatio hoc ide protes.mtur. Hoc ergo modo Afro mi moturum ditiersitatem contingere a1rmabant. His aute adtiersatur Auermes tr.met come Averrois opu' .m a. coeli 3 ad mente philosophi, ex omnibus motibus,rnvssaltem cogregatione, ficitur nulti ergo ratio eccentricos, aut epic Hos admirere debet. Reueras Epic rius essem, eius proserio motus circa terrae centrum nequaquam in miretur, ouodpla ne Aristoteli aduersi r asserenti, omnem coeli motum circa medium mundi γedari, omnem leuium e medio, ad medium Hrograuium. Amplius, ut scribit com: 32. sede secundi: Si darentur eccentricie, tunesne non omnia corpora coelesia essent pes dii sit me rotunda; eccentricus enim babet unam partem tenuiorem, alteram rero erasi
forem, ex ita non perfeEte dybaericus: quando autem pars tenuior, cum parte tenuiorii ferioru eccentrita moueretur; remaneret vacuum. Ne ergo detur racuum : aliqua e
go corpora inter caelos essent ponenda,quod in ab inrdum: ergo quod prius. Adhuc, in 1. corporibus plicibus, totius,er partis idem est locus. sed locus totius caeli est centrummu usi: fmibter etiam totiussphaerae ratus planetae: Omnia igitur erunt concentrica. Nec Olet, quod de elementis adducitur, nempe plura esse elementorum loca, utpote a-hum terrae, alium ap xσα quandoquidem elementa per extrinseca locentur, orbes γe- τὸ per intrinsecum, hoc eit, per centrum intra omnes orbes contentum. Peccant pset virea, a propositione plures causis reritatis babente arguendo, ad alteram Istarum tan rum: nam etsi apparentiae per huius moisaluari poseim recentricos, CV epicγclus; per alia tamen nondum inuenta, idem consequi possent. Non ergo sit perfeSta demonstrario u qua causa cum esseZtu non conmertitur. Adde,quod no est legitimus procedendi, seu demonifrandi modus, ab ignotis, ad nota princisir: at apparentiae, notae quidem, eccentrici verὸ, G vi Ich nobis ancognitisiunt. Non ergo est legitima demon ratio; Omus enim demonstratio, aut sit ab esseCtu nou noto, ad causam: aut causae tantum ruus causae, σ esse, tues pliciter, quae sit per causam nobis notam, Cr naturae. haec, Cr ilia a Gmmentatore di ta fiunt. Res autem eri ardua, CT a sensibus remotifima: Hae mirum eri, quod tanta antiqui ilh sapientes semenire potuerint, q*ibus pluramlim Causi motu, debitoressumus, a qu lus tama accepimus rerum documenta, atque Ebrinas. In hac amo deo eo autem materia, reue determinata ferresententiam non cum iis eri intenStus; sed illius gnoscitiar. . tantum arbitroer, qui dixit, σ6Stasunt, mandavit, Cr creata sunt omnia. Nos autem in medium adduximus, ex LEHisiimis viris, quae in hac materia de diuerstate motus, Wdducenda esse iudicauimus: rmupzscst autem abundet in sensu sius. Iam ad numerum mobili uo accedamus, xtrumne Ilat plura, quam octo, ex quid de hoc negotio di tam
D isanctu theologis, atque scripturis, palam facere tenta M. CAP. II.
uersum mundum ex totasua materia constare, clarissime docet phil
sophus primo caeli rex: com: 98. Nam materia eius, inquit, erat natura- Aristotelo.
te, atquesensibile corpus ; quo sit, ut nec nunc plures sint coeli, nec fuere, ne ieri psint; ed nnicum duntaxat est hoc coci , atque perfeElum.
Platonem imitatur in Timaeo ita scribentem: Ea ratione Lus fecit hunc Plato. nrundum, est,rt tota hoc animal quam maxime persediti ex perfeZtis partibus esset. 'Deinde, rt sa rnum,cui nihilextra rei Humsuerit, ex quo alieraLeneretur. Mercurius P. P minari cate smum Deus quisico simi id est, inundi pater: cosinus autem eorii.quae in cosmo,&cosinus quide dei filius.ac iure uta σὴ omniasiuidim parietate generations. κοσμε d es,exornat. Coelum aute apud
69쪽
Coenum rie accipitur. Situs Plane
Venus. Mercurius. octauum. Saturnus. Laus Graeco.
AEgyptus. philose 'bum tribus modis intellieitur primo coeli come ys. Nam mimersu orbis, caelum ab eo ippellatur,deinde οἱ lauaybaera postremo septem plantianum orbes, quos ita dia θυμοι esse agirmat,nempesupra Lunam,Solem e se positum, Iurra Solem cute,Ven
remsupra Venerem rero, Mercuriumstra Mercurrit, Isartem, upra Martem, ouem,
supra Iouem, Saturnum supra Saturna, festa fixas super has rero imbit esse nisi entia, optimam ritam babentia.Haec autem clara babentur apud philo opbum hiro de mundo
cap. 2. Ddera non errantia cum Vniuerso coelo volvvηtur, ait: quorum multitudo imserutabilis eli hominibus; quami u in eadem totius coeli superficie moueamur. Erraticorum reris, fiteplanetarum,inseptem partes comtrehensi siunt usimhaera non errantium continuum situm habentes, orbis Saturni, deinde Martu, deinde Veneris, posea Memcus, conjequenter circulus Solis, ultimus circulus Lunae. Revera, luna exteros echmae, ipsa raro a bio terrae interuentu. Solvero omnes condit, ine autem a luna tantum.
Ptolemaeus de triumsuperiorum tu cum philosepho conuenit, sed de sole dissentit: in nona enim mastnae composivioni festione asserit Je non potuisse disiemere, an Δο iis riores sint uosue,veseuprassem: etenim ratio ista non ralet: Non absionduntflem: igitursuis supra flem; potest enim feri, vi illi inter nos rorum oculortim obtusus,atque flem minquam se diametraliter opponunt, quod quidem in luna conssicitur, quae t cet saepi bime cum ste conueniat, ac mul quodammodo coeat; quia tamen diametral ter nonsist opponit; ideo raro a nosnu asseCtibus sessi radios eripit, tollitia. sised si diametrentur, ni idem aut bor dicit in eodem lib: se Zione 3. er rillo assebia inter nos, ex flem fuerint interpositi quia nimis lucidi sunt, atque diapbam; ideo flem nobis er
pere nequeunt. Proinde Ptolemaeus, Petofris, Neces, et o orbos, er Hipparchiusicin medio planetarumsatvunt, posi quem verius terram Venerem fatuemur, deindensercurium cotticarunt. haec autem longa obseruatione,summa diligentia,arte, labore,
atque in itistria ab illis deprehensasum, noli, Adeliter tradita, quae profectis obsim
natio ab assumiser coniecturis naturalitus in sitarum eruditio m libro satu eous matur, commenda kr . Plato in Epino de, orio in caelo collocat rirtutes, adeLI, οἱ os'biras: Scitote,inquit, odio in caelo esse rirtutes, ibi inuice rores,quab ego D pexi, nec magni aliquidsci; cuiusiis enim hoc facile est. harum tres hae fiunt, Solis una,Lu nae rva, Stestarum omnivm νna: atque aliae quius. risibilem mundum ratio omnium infima statuit: hune vir felix primu timmopere admiratur: deinde cupiditate ardet ea dfendi quaecuns a natura mortali percipi possunt sc arbitratus Optime,atsfZhrisii me se H lurum, Cr cum decesserit ad congrua virtuti loca renturum. Equidem affirmare audeo, nunquam nos in hoc mendacessortiterum οἱ to esse dicimus: quartim tres di Haesunt,quinque resant. .rta rerὸ, CT quinta titio,σ anfra tus,aequati fermgrelocitare cum Sole ferunt mri A s harum triasimpersi iciens duStires intelleCtus Soli, dico, o Luciferi,seu Veneris, CT terti, illius quod cum ignoretur,nominari non potes.Stesia neris, quae aequalite eme cus&,CThocscilicet Lucifero currat, Mercus es. Rrsaut actuc tres lationes Graim,qui ad dextram cum ste luna mouentur.OStautim praeterea circa Mam oportet Acerer quem iure mundum lupemum quis nuncupabit, uic utra, quam caeteri mouentur, caeteros sicum trabit. I shq sunt ella tres rum una caeteris tardasci quae Saturni nomine a quibusdam cognominatuir, quae poRhauestu, Er tarditate ponitur, Iouis esse dicatur. Deinde Asartis,qui caeterorum maxime rubens e23. Nos graeci haec tardius intelleximus. Verum quicquidgraeci a barbaenis accepere, melius reddidere. IPud cuilibetgraecosciendum eIR: nos regionem ad virtutem omnium pene optimam habitare: in hoc maxime laus huius regionu confisit, quod inter Bemalem aestiuam naturam media est. Primus autem caelestum isectator, barbarus fuit; antiqua enim regio istos aluit, qui propter Uiui tempori renitatem, primι baec inflexerunt. Talis AE Gyptus, G duria fuit, Gisia emper omnes, γtita dixerim.
70쪽
Lib. III. Comm. V. Diat. a. Quaest. i. cap. r. 6I Orbium
cerim ciare cernuntur, quia caeli os ectum, uules, CT pluuia non impiabunt. Inde huc, Cr alio quocuns tempore, probata ilia manarunt. uuapropter magna cum Mucia tio α' '
Lee lembus sancia 'Nolite ergo ignorare Apronomiam sapient fimum quiddam esse, nempe necesie esse rerum astrummum considerare, quomodo septemsub primo rericii eur,quoue ordine circulos βου se peragant; quod mira natura ias miratili sit,facile mquam inspiciet. Itaque ex Dis Platonis resib,σί baeraram mmertim,ta fro-m ae principium, Cr laudem intelligimus. Caeterum pud diuisa siriptura , corrum Coelo uin ritit iplicem Uum babere ridetur: interdum enim proprie, ac naturaliter accipitur, ais mei iis secun ita es at quia cortis sublime, er luminosum, natura incorruptibile. Porro fe in tripli- dum scriptu cem ordinem LI guitur, nempe in em Irium, ex fastinmm, σβdereum, quod o-
Elatiam cumsteptem planetarum s baeris continet: aliquando statium, quod ab aquis,
ad lunam G protenditur, coelum vocatur; hoc aut e caelum aereum Damasienus nun Damas enus.
Duit; at s ita fecundum istim sententiam tres coeti iuueniuntur,aereumscilicet odereum, supremumstue emp3rium,ad quod Paulum raptum fuisti assermat. 'Oniam autem bui nodis' alium, ignem, Cr aerem compleStitur, ais in ruros eorum, σμ- perior regio est,er inferior , hac de causa inquatuor regiones a Rabano disιnguitur. Fabius. Proinde supremum ignis regionem, coelum igneum apycnuit; inferiorem vero coelum obmpum, ab obmpo montesic HSto, cuius rertex coelum contingere videtur υπr anam Hrὸ aeris regionem, propter crebras, quae ibidem sunt insummationes, coelum Ἀωbereum appellauit: inferiorem verὸ coelum aereum ex quo secundum Ras antim, quatuor, cum tribus sperioribus, septenari m numerum conscivi coriorum. Inter- Coeli im spisti
dum is ses Ela vinitas caelum appellatur,ob i ius quidem sublimitisemer lucem, ad litate.
ria malignus iste ascendere concupiuit: Apendam inquit,in coelum,Cr erosimilis a risino. . u. degra. lib. ra. O. 34. Primcim coelum, ivivit,reἱte accipimus quicquid Augustinus. es super aquas,Cr terram. Secundum autem insimilitudine corporali,quo 'iritu cer
Dum retia, quod mente conmcitur ita secreta, er remota, Cr θmη-ὸ abrepta a seu bus Ium Pauli. cam is, am mundata; nt ea, quae in caelo μη , Cr ipsam Dei furuntiam, rerbum per quod facta sunt omni in charitates'iritu an ii in abiliter raleat ridere,Cr audire. Nun incongrue igitur arbitrarati , CT ittae se . solum raptum, Cr ibi fortasii, separassisium,ommius meliorem, eo dici oportet,paradisim paradriorum. Tribuoqui- Tripicte mo dem moia mens ad diuinorum rapitur contemplationem habendam aut certe per quas ς0ntra dum imaginariis militudines ; cuiusmodi fuit ille, Pisiuna Petrum cecidit mensis ex- pressus: aut periure igibiles est tus, diuinam contemplatur renitatem ;scuti extitit extasi David, de pia in Psal: Ego Axi iis excessu meo. σα aut ea contemplatur in mentis, o talis fuit raptus Pauli, ais Mosis. In illam autem non rebitur quiseram ri-mnem, nis ab omni pbantasmate fuerit purus, ex liber ' Deus enim ridetur, Cr coetu scitur more pura. ab omni phantasmate purgata, gloriae luminesi ulta, de quo in Ps. Di lamine tuo ridebimus lumen, quod quidem in Paulo fiat non per modum formae immanentis, sed pasionis potius transeuntis. Itaque illud lumen, CT Paulum rapuit, erita- Amor est cir--niuit, corporali lumine amisio: amorsqvidem, siue furor ille diuinus, relie Platoneis Phaedro, patriae coelesti nos resiluit, copulat cum Deo ; ex diuina enim pulchritudineexcitatur, a qua anima rapitur inique reus continuus attractus, a Deo incipiens, trax ens iu dirimam , crin Deum denis rediens. Proinde tra Ius bri modi, quasci culo quodam, in idem,riae manavit, remeat. Tribus autem nominibus appellatur: nam quarenus a Deli incipit, er assicit, pulchritudo; quatenus vero in animam reost, T ea rapro amor od quatenus in au borem remeat, ais animam isti, Cr opus coniungit, πο-
Iuptas nuncupatur. rnde apud Dion sum de diums nominibus legitur , quod amor se Dionysici. ω lus a bono, Mi bonum perpetvio reuolutus. Hoc igitur modo Paulus raptus fuit inii 3 tertium