장음표시 사용
291쪽
plum. Etenim ipse cum Apollo respondisset ei dandum esse, qui sapientia caeteris praestaret, nemo eorum inuentus est, qui honorem eum alteri potius, quam sibi non deferret, . Turpe enim est inter pares, alijs velle gloria praecellere .
virtutis sit interpres, oe nuntius. X V.
O N sunt haec Apophthegmata, ancipites mentis eius notae: Sed graues sapientissimi eius consilij diguitate corroboratae sententiae. In terr gatus enim, quis sibi inter bonos viros videretur honestandus: qui, ut est in prouerbio, diagnus est, resipondit, obelisco. Erat autem Obeliscus colu mna Pyramide minor, Soli sacra: nec ulli erigebatur, apud Agyptios, nisi ei, cuius vita, veluti solis quidam splendor omnibus posset prodess .
re, vestigia remaneant virtutis. XVI. ATIO in re ancipiti, & dubia fidem: exempla cognitionem magis pariunt. interroganti igitur numis, cui sit dignitas abrogata, asscistus sit ignominia . Neq; gloria respondit, sed virtute paratur honor: neq; dedecus, fortuna, sed animi infligit turpitudo. Testis est Democritus Phalereus. Nam ab Atheniensibus, quorum Rem p. ad ministrauerat, trecentis statuis honestatus, neq; animo est elatus: neq;jjsper inuidiam euersis, deiectus. quin illorum iniuriam hoc aspersit sale, statuas dixit, euertunt: Virria ς , quarum gratia illas erexerunt, non euertunt.
292쪽
DENTIAE magna est gloria: non exigua viri timidi infamia, cui, quae bona facit, etiam sunt dedecori. Nam
quanquam peccatum non committit:
cosilium tamen peccandi ideo admittere videtur, quod minime vacaret peccato, si impune posset peccas . Quo-. circa nemo est aut improbus nisi timia. dus, aut vir bonus nisi fidens. Timor enim non est periculi, sed mentis morbus. Qui igitur mentem habet sanam, non timet: qui vero animi morbo laborat, timet etiam sine peri culo. Cum igitur ageretur de Cardinalis P. ALDO BR AND NNI fidentia,quae in rebus arduis & timedi, & audiendi ars est,& scientia, M A RIV S Conradus Opt. Senator virtutis eius gloriam suo no solum corroborauit, sed etiam auxit testimonio. Hic enim Pater conscriptus cum nullam, nisi ex virtute, rapiat ansam fidentiae, tum quemadmodum Medicus Hippocrati: Iustiniano I. C. ita ille non parum doctrinq: multum in-enio: omnia fidit Deo immortali. Praeclarius certe quidemic, quam olim antiquitas. Nam apud Romanos, usus inole uerat, ut Geniorum auspicijs fiderent. vidimus enim passim inueterati numismatis insicriptiones Gculo Augusti: Genio Senatu : Genio Populi Romani: caeterum in fidentia, nihil
est melius, quam prudentiae, consilioq; fidero. Hac animi confitione sic ducitur P. ALDOBRANDINUS Cardi.
natis, ut semper eius consilium vacet temeritate,& negligentita. Nihil enim est in fidentia temeritas, nisi Bruti malus
293쪽
Genius. scribit autem Plutarchus Bruto secum de bello gere do cogitanti, homine eximiae proceritatis apparuisse,eumq;, ubi Brutus interrogasset quis esset, respondisse Bruti se esse malum Genium, quem apud Philippos, in pugna visurus eLset, itaq; ille ab eo infaustum rei eventum, & mortem sibi imminentem didicit. Periculosissimum est igitur in temeritater tutissimum in prudentia spem positam habere, ut ipsa loquuntur haec Apophthegmata .r God in Principe fidentia comes debeat esse consilium. a God in Belgo mictoria nuncia sit sidentia./ αuod Hosti nibit sit Horribilius, quam Principis fidentia . God Rei gloriosa sit siui fidentia.
a God non serca: sed fidentia homines deddat beatos. uo Principe uis entia 'Populo magis,qu- virium rotu
ν αuod Militis ornamentum non sit in auro, sed infidontia psi .s inod mirtuti sidenti nihil sit horribile. s God sine sui fidentia nemo rem gerat praeclaram. ι o Guod cuiq; fidentiae par sit mirtus.1 r uodsidentiae procreatrix sit intestigentia: temeritatis inficitia. ι a God quae babetur pecuniae confisio anceps sit, in dubia. ν/s Mod sidentia sit mirrute, non pecunia depastenda. 3 duod Pecunise minime sit sidennm.
mens debeat esse alienum conssilium. f.
V N QV A M probatur aut leue , aut turgidum nimis genus dicendi: semper in Principe medium laudatur, & ad omnes res aequabiliter fluens, atq;
294쪽
ε V phthemata de Fidentia. as s
ui hoc loco, si in primis aspersum sit ingenij ,&eruditionis
sale. interrogatus enim quid potissimum cauere deberet princeps: ne prae nimia sui fiducia, respondit, alienum negligat consilium . ita C. Carfar siua virtute fretus, eos neglexit, qui rogabant, ut sibi salutis suae custodes ascisceret. Sed exitus docuit, facilius esse morte praeuideri, quam morti prouideri. Sic pariter Alexander a Chaldaeis, per Nearchum monitus est, ne ad Babylonem accederet: quod immineret ei infelix exitus: at monita spernens, ad paucos dies, veneno ab Iola, in medio victoriarum cursu, sublatus est, quartum &trigesimum annum agens: robore corporis simul,& animi virutiae florens.
VEMADMODUM, in honoribus virtus, sine acie ingenij: ita in armis, rei belliacae gloria, fidentiae praesidio destituta, mamca est omnino, atq, impei secta. Solitus autem est dicere, fiduciam vincendi, in milia te, principium esse victoriae. Neq; enim mens hominis in rebus dubijs , suis de coelo caret igniculis, qui illum, quo res vocat, quasi inflammant, & incendunt. ita C. Caesar, cum Pharsalicae pugnae staret acies, Omniaque iam equorum, ac hominum strepitu resonarent, Crastinum decem alarum ductorem, castra egredientem procul nomiane compellans, interrogauit, quid de pugnae euentu speraret, at ille dextram protendens, vinces ὁ Caesar ait, & me hodie, aut vitium, aut mortuum laudabis: quorum utrumq; vel um extitit. Nam vicit Canar, & Crastinum, qui forti ui-
295쪽
a s 6 Card. Tetri Midobrandini
me pugnando occubuerat, pro concione laudauit .
cUOD HOSTI NIHIL SIT HORRIBAlius, quam Trincipis fidentia. III.
VM iam, ad expugnandam Ferrariam, ipsa re. gio omnis bello arderet, Centurioni cuidam interroganti, quid Hostem maxime perterreret, fidentia dixit Imperatoris. ea enim non tam additur militibus, quam adimitur hostibus animus. Sic Al xandet Magnus Hostium fortunam fidentia: vires fortitudine superare moliebatur. Quae res ex voto sic ei cessit, ut consueuerit dicete, nihil fortibus insuperabile esse: nihilq; timido satis esse munitum. Hac enim adiutus virtute, saepesta cumbentem in belli stam ma exercitum erexit, ac Hostes victores profit gauid .
D eum quoniam haereditas virtutis huius pertinet, Z gloriae: interrogatus quanta cuiq; sui deberet esse fidentia: quanta respondit a con- temptu, & insolentia se vendicare fatis e M in iocvno laudatur Euripides Tragicus. Nam cum ei Alcestiris poeta tarditatem ingenij obi jceret, quod triduo non vltra tres versus maximo labore deducere potuisset: ipse autem centum perfacile scripsisse gloriaretur. Sed hoc dixit Euripides interest, quod tui in triduum tantummodo: mei vero in omne tempus sussicient, .
296쪽
e ophthemata de Fidentia. arac VOD NON ARCA SED FIDENTIA
ICEBAT multo esse ditiorem, non inopem s- dentiae, quam pecuniae. vulgatum est Alexandri Magni testimonium. Etenim Antequam in Asiam transiret immunitates, opesq; ingentes cunctis amicis in Macedonia donavita. A t Perdicas admiratus dixit, quid tibi o Rex omnia dando fiet residui: spem roseondit, bona Persiarum admirabili fiducia ostendens. Eam spe Macedones, ut cum Alexandro haberent communem, fiducia cotenti, Alexandri renuerui munera. Longe enim pluris in fidenti spes futuroru bonoru: quam voluptatas existentiu .
populo magis, quam virium robur commendet. V f. UEMADMODUM ex Amussi Archi:ecti, ficSapientissimi quiq; viri, ex tanti Antistitis opinione statim quid deceat, & dedecat, ubi rerum urge dissicultas, gestiunt odorari. Interroganti igitur, quid Principem Populo maxime commendaret: sui potissimum respondus dentia. Testis unus est instar omnium Antigonus Macedonti Rex. Nam cum ad regiam dignitatem re nil endisset, idq; grauate ferret, stomachareturq; popu i ple virtute, Sc conicie a fretus, in populi conspectu dia- sceptrumq; deposuit, atq; palam monuit, ut si alium quempia se regno digniorem inuenirent, ad eum ex arbitrio , Diadema sceptrumq; deferrent: commemoratis ante ijs r bur, quas magna vi tute,&gloria gesserat. Ita hac animi fidu-- R eia,
297쪽
eta, populi animum mouit, Vt Vltro omnes ad capescendum denuo Regnum hortarentur: magnisq; precibin contenderent, quod ipse constanter renuit, nisi ante de seditionis a ctoribus supplicium sumere tui .
non sit in auro, in Fidentia positum. VII.
V M virius multis semper incommodis sito'. pressa, ac temporum vitio exulcerata: haec comtinenter a Principe tanquam a sapientissimo m dico est curanda. Interrogatus igitur cum militiae multi croco, & auro diffuerem, quo ornamento maxime decoraretur miles, non purpurae dixit, sed fidentiar. Iaud
tur itaq; quicunq; fuit, vir ille Lacedaemonius. Nam cum in Clypeo pictam gestaret muscam : sibiq; ab amicis dicer tur, insigne nimis paruum id esse, neq; ab hoste visum iri trespondit se ita hosti appropinquaturum, ut muscam non statum posset videre, sed etiam odorari.
Fit horribile . VIII. ID E N TI A ingenij, & virtutis ministra, si pellitur a consuetudine, locu dare,& cedere solet socoridia . Quare solitus est dicere &artem, & arcem boni militis unam esse fidentiam, ad quam timori vix ullus datur accessus. Testes duo sunt Lacedaemonij: quoruum unus increpatus, lin a iem claudus descenderet, res )ndit pugnare sibi propositum esse, non fugere: alter minitanti cuidam , si sagittis Persarum sol ipse videretur obscurari: addis dixit nobis animu . Nam in umbra, melius praeliabimur.
298쪽
ε ophthemata de Fidentia. asyζUOD SINE SUI FIDENTIA, NEMP
rem gerat praeclarania. IX. E S Bellica cum limati, de subtilis: tum acertim restiudicij. Cuidam itaq; militum praefectoi terroganti, quibus gradibus res militaris ad gloriam procederet, neq; hominis, neq; bestiae duxit , sed licientiae, a qua si imperator cadit, a toto cadit exercitu. Ea igitur iure laudatur Scipio Amilianus. Nam cum v bem praeualidam obsideret, suadentibus quibus iam, ut circa maenia eius ferreos murices spargeret, Omniaq; vada tabulis plumbatis consterneret, habentibus clauorum spicula, ne subita i Ruptione hostes in Scipionis praesidia impetum facere possent: respondit non esse eiusdem imperatoris, & capere alios velle, & timer .
VONIAM ita natura comparatum est, ut optimus quis'; imperet deteriori:cum princeps imperat omnibus, par est item rationi dixit, ut omnium sit optimus: Suiq, iccirco fidentissimus. praeclarum et C. Fabricii testimonium . Nam cum ab omni leuitate, & i istantia maxime estet alienus, quantam sui haberet fidentiam ostendit. is enim Legatus ad Pyrrhum missus cum esset, rogatus est a Pyrrho, ut inter duces atq; amicos suos primum Vellet occupare locum. At ille ei in aurem di,tit, id ex re Pyrrhi R gis minime fieri posse. quod utroq; bene cognito, O nes a Pyrrho, ad C. Fabriciu deficerent. Tantumq; haec eius fiducia
299쪽
vni captiuos omnes quorum causa legatus erat,dono dederi:
sit intelligentia: temeritatis institia. XL. . . O N S V E V IT dicere Herculis imaginem, apertam habere fidentiae significationem. Nam cum ignorantiae sit,& improbitatis dubitare: - ingeni j est, & recte voluntatis confidere . Recte enim in eo quisq; sedit,quod bene intelligit. Naicitur quippe fidentia ex consilio,& scientia,ut ex inicitia temeritas,& a dacia. alterum apud Poetas docet Herculis gloria: alteru Phritontis,& Icari infamia vis quippe expers colitio sua ruit mole.
ίUOD si E HABETUR TECUM E confisio, anceps sit oe dubia. XII.
V O NIA M nerui rerum agendarum sunt pecuniae, interrogatus quaenam in rebus agendis, auro fidentia esset habenda: ea rόspondit, quam --, ministrat AEgyptijs sua Regio. Calsu id quidem. tNam A:gypiis cum hominum c5uenit ingenijs. Bene quip-ipe utentibus saluberrima medicameta praebet: male utentibus mortisera,& exitiosa venena Nec sapienti admodum sunt ne- cessariae pecuniae: primum quia res grandes non auri, sed inigenii sunt praesidio: deinde quoniam, omnes Vt asserunt stoici sunt diuites, qui coelo, & terra uti possunt.
non pecunia depasienda. XII f.
N QVI E B A T n q, florem . neq; colorem eorum vocibus adesse, qui asseuerant iccirco spem hominibus cum pecunia crescere, quia omnia obc- i diunt
300쪽
dium pecuniae. Non enim diues est, qui bona possidet: sed qui bonus est. Nam diues dictus est, quasi diuinus, quod
nihil egeata. Quare ut Histrio non est felicior, quod in scenis adornatus Rex, aut Deus videatur: sic, neq; in bonis fortunae, vir redditur bonus. Morum igitur probitas multo diuitijs est utilior. illis enim sepe turpia: huic nunquam obe. diunt nisi honestata. Quocirca iure reprehenditur Fpichariamus, qui inani hac opinione numos fecit deos: quod illos, qui possiderent, nihil frustra cuperenta.
MendunD. XIV. VANQUAM disputantium laquei, pecuniaa
videntur non in abiecto aliquo bonorum genere , irretire: pecuniae tamen non sunt, ut fert sententia Lycurgi, bonae. Nam diuites, ut ipse sentit, si opibus suis frui volunt, dictu unt voluptate : sin custodire student, coguntur per auaritiam,ab ipsa iustitiae semuta deflectere. Interroganti cuidam igitur, quibus rebus minia me esset fidendum, opibus dixit, quae non solum Videntur es.se Ludibria fortunae, sed etiam sui possessores ludibrio haber . Sed bona sint, quid ijs bonis est fidendum, quae ut ais
Bion, fortuna largitur ignauis,& virtus aufert a bonis i sidiosa res est diuiti pecunia: committitur enim caedes lucri gratia: expilantur templa: amicitia violatur: fides soluitur: produntur patriae, ac deniq; nihil non mali perpatratur. Hoc animaduertens Lycurgus Spartanorum legislator monetam auream , & argenteam ex Lacedaemone substraxit, institutiq; ut ciues ferreo duntaxat numo uterentur.