장음표시 사용
311쪽
in dolorem inciderent, sed eos qui patientes non essent dolo ris . neq; enim patiens est sine dolore: neq; vir bonus sine panentia. Zaleucus igitur fratri in mali, quaerenti: non quaereris dixit, propter acerbitatem malorum : Sed quia ipsa mala n scis pati. Elegans huc tertinet A pologus. Cum enim in C miti js animantium Asinus expostularet, quὀd careret cornu bus : ingemuit item Simia , eo quod caudae destitueretur honore : at Talpa utrumq; felicem esse dixit, se autem tantum el- se infelicem , quando perpetua praemeretur caecitate . quom sum 3 nemo, si bene attendimus, est tam felix, qui sine patientia, no sibi videatur deteriori, quam par cst, esse coditione.
VI A nuda, & enermis est ratio, sine d ctrinae prassidio, Antistitis doctrinam cum passim , tum hoc loco, fas est carpere, decolligere. differentibus enim quibus tam depopuli libertate, dixit neminem praeter patientem esse liberum, eo quod solus is non posset cogi. docit id ipsum olim apud Romanos Pompei viristus. Hic enim legationis officio cum sungereter ι a Genthio Regeinterceptus est, ut Senatus consilia prodere iuberetur : at ille constanti fide, fortiq; animo, ad mola lucernae cremandum digitum praebuit, eaq; patientia non solum Regi despe-aationem tormentis quicquam ex se cognoscendi attulit, sed etiam posteris uniuersis testatum reli- , quit, eum non post et cogi, quinouir idolorem pati. ri
312쪽
rum consuetudinem, initium traher . id autem eo pertinere Volebant, ut omnes intelligerent noctem nullam neq; labore neq; studio, cuiquam debere esse vacuam. Quoniam aut difficillimae quaeq; res, solertiae curantur praesidio: AEgyptij Hieroglyphiu Regis, qui versatur circa dissicillima, fecerunt Draconem , qui inter omnes animantes, solus adeo somni est intimicus,vi eum nemo adhuc viderit dormientem , Tam solers
aut, & Diligens, est P. A L DO BR A N DI N V S, ut apud eum nulla sedes sit, nisi in labore, quietis. in quo quanta sit Rcim. Ecclesiae felicitas, ex eo liquet, quὁd longe res est capita-lior principi cum otio, quam cum host . Nam cur Nasica, in Corasilio de Carthaginis euersione, magis probabat
Carthaginensium aduersus Romanos discrimen, quam Camthaginis euersionem λ quia res secundae ex otio infelicem : a Luersae felicem, ex studio habent exitum. virtus enim dilia gentia: inertia vitium omne nutritu . Nam cur Homerus Agamemnonem, cum caeteri dormiant, semper facit vigulantem quoniam otiari nescit virtus, quae omnis in acti
ne consistit. Sed quid ego haec vicit is summus Antistes V A N QV A M Populus Romanus
ita olim, & lumem, & oculos amauit intuentium, ut neq; ante solis ortum, neq; post occasum, voluerit Senatuscos ita esse rata: ita tamen solertiae exata sit amore, ut cum Dies labori sit Sacer, nox quieti, diem voluerit a media iam iste, praeter Graecorum, & Azypti
313쪽
studio,& solertia Scipionem Africanum, qui solitus est dicere se nunquam minus esse solum, quam cum esset solus, nec minus otiosum, quam cum esset otiosus. In quo amo S
pientissimi Senatoris FRANCISCI Glusiani testimonium t. Nam cum Senatores olim iccirco Patres conscripti sunt nominati, quod eorum nomina, in Diademate essentinis
scripta, quasi eadem sit, & Regis, & Senatoris cura: tum in eo Senatore, talarum est solertiae,& studij, ut Glustianus maiori quam Atea Rex dignus videatur laude, & gloria . ille enim quanquam terrori erat PHILIPPO, quod Philippus M cedonibus tantum imperaret hominibus pugnandi peritis: is vero Scythis, qui etiam aduersus famem, sitimq; pugnare norant, obdormiuit tamen aliquando tempori: Glustianus au tem tanto continenter publicae utilitatis este ruesci illudio, ut nunquam videatur, nisi in plurimarum rerum asperitatibus quiescer . Nam quid de Senatu dicerem urbis Mediolani nullam admittit solertiam sine fide, & prudentia. illa , ut semper appetat quae honcsta sunt, declinet quae utilia sunt caeteris, curet & perficiata. pti Reges, neminem ex ijs hominibus, copera, admittebant, nisi qui liberali esset forma, & virtute insignis: ita ad incredibilem Senatus Mediolani gloriam, hoc accedit etiam, quod nullos habet sui ad ministratores, nisi quorum ars, summae sapientiae ministra sit, & famula Testis est unus pro omnibus Io. FRANCI SEVS Laniadrianus,alecretis,qui inscriptis dictisq; Lyram extorsit Apollini, & ita extorsit, Vt ex eius concentu videatur, vel Landrianus ex Apolline natus, vel ex Landriano reuiuiscere iam ipse Apollo. Nam ex soluta& libera eius oratione, duplex percipitur fructus, unus artis & ingenij: alter virtutis, &doctrinae, quorum uterq; est eiulinodi, ut haud sciam an qui quam
314쪽
ε Ophthegmata de Solertia. a s
quam viro docto possit accidere laudabilius . facundia enim nisi rerum cognitionem attingat, verborum quaedam est 'inanitas: Rerum vero cognitio, sine facundiae praesidio, i fantia potius, quam doctrinaci. Sed quo mea me abducit oratio 3 Quot in Senatu Mediolani, sunt virtutum opifices, 3c Architecti: tot sunt sblertiae, qua rerum Asperitates, atq; temporum angustias omnes Cardinalis PETRUS ALDO BRANDINVS superat, aperti, & expediti obsides. ι aeuod Imperatoriae artis difficultas, nihil ferat macui temporis. sit uod Ingenidi eos, in doctrinae procreatrix sit solertia. s' uod nuda sit imperandi tutior mia, quam animι solertia. uod studio , in solertia, superetur hominis mis cir natura xj uod in Diligentia tutela,omnia bonorum genera sint posita. od Principi filerti, non sit properandum ,sdmaturandumr αuod Acres sint in honore, ad res arduas, solertia stimuθ.
dis ultas , nihilserat vacui temporis. I. , U ANTI sint neruorum, ac laborum si istus, ij omnes nisi solers, & diligens adhibeatur ratio, iniuria saepe absorbentur temporum . Sciscitantibus igitur amicis, quis indiscrimine rerum, Princeps abundaret auxilio: qui inops est otij dixit. docuit id C.Ci sar, cui, in vita, nulla hora fuit labore, & studio vacua, quiq; adeo tenax, &auarus fuit temporis, ut quemadmodum Op- ius meminit, duobus pluribusue scribis plerumque epistoas alienissimi argumenti, codcm tempore dictitarct, . Nam semper inops est otjj, qui nestit otio uti. . . S α α Vo D
315쪽
a s Carae Tetri Midobrandinis UOD INGENII, COS ET DOCTRAna procreatrix sit solertia. I L.
V M minutis,& angustis quaestiunculis aliquando ageretur de re literaria, nonnulliq; , in nostris hominibus desiderium priscae eruditionis rcfria carent, dixit non doctrinam, scd docendi artem, hac nostra aetate deesse: at qua dixerunt: qua Demosthenes respondit ex insentissimo, factus est oratoru omnium eloquenti siimus, quo responso solertiam potissimum fecit ingenij,& doctrinae magistram, atq; dominanti. Nam Demosthenes, ut refert Cic. eo exarsit ardore stud ij, ut iniquo animo ferret, si . quando opificum antelucana vinceretur industria , . Hic etsi omnia, ad doctrinae,&eloquentiae laudem, habebat imp dimenta naturae: labore tamen,& studio tantum effecit,ut d
ctissimos, ac eloquentissimos quosq; longo interuallo post se reliquerit,
tutior via, quam animi solertia. III. 9 N imperandi via solum est solertia, sed etiam
imperantis ad summa quaeq; vehiculum. Sciscitantibus igitur amicis, quibus gradibus, in imperio, ex rebus paruis, ad magnas fieret ascensus: non dignitatis dixit, sed SOlertiae. Nam magnae res labuntur ignauia: paruae crescunt solertia. idipsum ut doceret Agathocles ex figulo patre natus, cum Sicilia potitus esset, Rexq; declaratus, lolitus est in mensa fictilia pocula iuxta aurea ponere, eaq; iuuenibus ostendens dicere laetitia, propter solertiam, aureis facta esse potior . s
316쪽
ε vhthegmata de Solertia. a rζVO D STUDIO, ET SOLERTIA
superetur hominis vis, ου natura. I MOLERTISSIMUS quisq; princeps pessime
saepe audita. Nam virtuti simul,& otio vulgi dissicillimum est morigerari. dicebat tamen ex - diuturna laboris consuetudine; & ingenio ac men, , corpori robur ministrari. illud probatur Alcibiadis te stimonio , qui ex studiorum assiduitate, statim quae minus expressa erant, percipiebat quae callide versuteq; dicebantur cauebat: hoc admirabili quodam elucescit Anus cuiusdam exemplo. Nam cum consueuisset paruum vitulum, quotidie portare, nec ab incepto, ullum diem intermisisset, tandem adultum quouebouem dicitur portassω.
' I i omnia bonorum genera simposita. V. v EMADMODUM terra ab Homero m
ter, Oceanus externorum bonorum pater vocatur: ita diligentia a tali, tantoq; A ntistite,eorum, quae diliguntur magistra, & domina est nomi-- nata. Eicnim neq; utile, neq; honestum quod est, potcst nisi in diligentiae fundo succrescere. Na quod consueuit Antist-- henes discipulis, antequam ad se eos admitteret, dicere, opus - esse libro nouo: stylo nouo: nouaq; tabella, res est plenassurii dij ,& solertiae, sine qua summa est bonorum omniumri; desperatio. Nam ad ea non solum comparat da, sed etiam conseruanda animus re quiritur vigilans : studium
317쪽
si properandum et sed lente maturandum . LV E M A DM OD V Mi ex solis accessu; &r
cessu,quae e terris gignuntur ὀmnia aut meliora, autem deteriora fiunt: ita, ex principis diligenti tia,& negligentia, uniuersa vel pelluntur, vel a cetiuntur Reip. mala, Solet igitur dicere nihil esse solerti Principe ploriosius, si in armis praesertim, non properet: sed maturet. vincit enim, non qui celeritar sciit: sed qui suo ferit tempore. Praeclarum est iii Rhombo naturae testimonium . Nam cum Rhombus tardissimus sit omnium piscium, semper tamen eius in utero mugil reperitur, qui piscium omnium est velocissimus, ex quo intelligimus, non essesapientisaccelsyare, sed lente maturare, semperq; cito satis fieri, quod bene sit:
I neq; res magnascoloris, sed ingenii administrati viribus
ad res arduas solertiae uimuli. VIL .
V M t ita sit Apophthegmatum, & peruagata
ad veritatem via: qui tanti Praesulis Apophthegmata negligit, is non adeo videtur illa neglige--Y-re, quam qui breues sint,& compendiarij tr mites, refugere veritatis. Cum autem res amicis plurimum facesceret negotij, nec onus satis sustinerent, interroganti cuti dam , cuius presidio tanta rei dissicultas redderetur facilis: L noris dixit.' Nec fallo. Nam res omnes, propter honorem ex dissicillimis, redduntur facillimar. itaq;. Scipio Aphricanus solet ex Xenophontis libro, de Cyri institutione, fortes laudare : non ut hoc faceret, sed ut viris, eos laudando, vires adde ret. Siquidem neq; Imperatori, neq; militi labores ij xidem tur graues, quibus vehuntur ad honores.
318쪽
S T Perseuerantia fida patientiae comes, & in rebus aduersis perserendis, adiutrix. Nec vlla est certior ad finem usq; perseuerandi ratio, quam viribus aequare onus, ut quis'; non quantum serre potest v sumat: sed per-serre . Hae sunt in Principe columnae Hetaculis. Quia firmi, ac fortis est animi, summam conseruare virtutem, quam semel amplexus fuerit: optima autem perseuerandi ratio est; non selum non retrocedere: sed etiam in dies Vlterius progredi, & quantum possumus,semper ad su limiora tender . Quod grande est opus, tarde est aggrediendum: deinde perseueranter progrediendum . Caepisse quippe, est multorum : perficere paucorum. alterum enim est consilij: alterum laboris. Nec enim qui pugnat, sine persis ueratione, victoria consequitur: nec virtus sne, perseuerantia perficitur. dicitur perseverans, quasi semper sequens velu: Eo quod nulla gratia, nullis illecebris nulloq; terrore sit mutabilis. Hac in virtute, ut ALDOBRANDINORVM iam exempla praeteream, habet etiam temporum antiquitas sua monimenta gloriae. Nam ea sic floruit Aristides, ut ab eo filiam, in matrimonium cum peteret Dionysius, responderit filiam suam elusimodi esse educatam, ut mallet mori, quam Uranno in uxorem dari. Eam igitur cum de medio sustulis set, quaereretq; Tyrannus iterum ab Aristide num etiam in . S eadem
319쪽
eadem persisteret sententia, dixit factum dolenter se ferte: diacto autem laetari Sed quid ego remota attento, propin a r
linquo 3 L U CIV S Albricius Senator, ita ad urbis publicu,&comune hominum commodum, in iure perseuerat, vhius non solum vidcatur seruare, & tueri: sed etiam plurimarum virtutum gloria honestat . Nepest eius perseuerantia, in i hore, &studio, oiij, quod cupit ex civitate exulare, patiens. lam ex otio voluptas: ex voluptate qa tuum: ex flagitio offensio, ex offensione interitus demum fit iuris, &iustitiae. Quare olim in bene instituta Rep. perseuerantiae gratia fiebat Gymnasia &ludi, & artes exercebantur. Nam cum virtus omnis in actione consistit: tum in ea non satis est, virum bo 'num temeritate vacare negligentia: ted ars, etiam & pe seuerantia requiritu C. Hoc est, quod sapientissimus ille Seiamator, in uno maxime suspicit Card. ALDOBRANDI O. Nam quid de ipso Senatu, atq, admirabili eius virtute 'dicerem Quemadmodum non dissicilis est, ex ipsis mili-uibus , de Imperatore coniectura: ita ex Senatoriae gloriar mi-mistris, qui potissimum sunt a secretis, facile est de Senatus admirabili sapientia,iudiciun . Nam cum nullos habet siui ordinis ministros, nisi ingenuasum artium magistros, plurimarumq; virtutum dominos: tum unus adeli IO. BAPTISTA Saccus a secretis, in quo Senatoriae virtutis, & gloriae non obscurum, sed euidens est testimonius . Nam quod is vita sit honestus: ingenio subtilis: doctrina politus: quodq; ric oratione est elegans, ut eius Oratio, quasi scientiarum si tibus conspersia, omnium animos oblectet, nemoq; sit, qui ex ea gustum, sensiumq; non capiat summi ingemj eius, &eruditionis, id omne est eiusmodi, ut non exigua censeatur esse Senatus gloria . Nec enim ex Sacco obscurum est: qui
fundus sit in Senatorio ordine sapientiae: quod imperij decus: quae
320쪽
e ophtheg. de Perseuersiue son tantia. an
quae felicitatis ossicina, cuius alumni liquido, sesse, vago, atq; multiplici floreant genere dicendi. Sed ne mea me alio a ducat oratio, venio ad Perseuerantiam, qua unus maxime floret Card. ALDOBRANDINVS, ut docte eius docent Apophthegmata .r God tanquam gustus a Saxo , dolores omnes infringantu rconstantia secopulo. a Vuod sine perseuerantia, mistus omnis ruat.s God inconsitans nesciat in discepto consibo persistere, sed ruusemper in deterIu1.
Saxo dolores omnes instringamur constantia
ERSPE nulla in re magis, quam in obserua tione regis, erant constantes. Itam sit quis regi non paruisset: is capite, & brachijs amputatis, insepultus abijciebatuW. Sapientissumus aut hic Antistes, quia acerba serre robusti animi est, magnaeq; costantiae, interrogatus quid, in dolorum cruciatu esset boni: constantia dixi . Nam ut Voluptates, continentiae: sic dolores constantiae infringuntur viribus. praeclarum est, in dolore contemnendo Cassij Scaeuae testimonium. Nam ei, ad Dyrrachium Oculus
sagitta cum esset excussus: nihil cessit dolori, sed forti animo in pugna continenter perstitit. At in dolore ferendo, alia gens,aliter se habet . Nam Galli pugnacissimi habentur, &fortes in bello: morbo autem asilicti statim ingemistunt: Graeci