장음표시 사용
301쪽
V EMADMODUM Eschines Philosophus pro dolore lateris, e quo grauiter laborabat, nunquam ingemuit: semper rationis plagam, & virtutis vulnus grauiter ,& acerbe tulit: ita Cardinalis P. ALDO BR ANDINVS
nunc faces dolorum restinxit patientia,
nunc accendit virtute . id cum omnes
. laudant vehementer, tum C S A R Galaratus Senator Grauissimus optimo cuiq; asserit esse imitandum. Non enim facit fortiter, qui rerum amat dissicultatem : sed qui, aut publicam acriter arcet, aut propriam non graue sustine . Nemo quippe ad praeclarum aliquod facinus adeo est Idoneus, quam qui, ad rerum asperitates occalluit patientia , . Quid enim attinet, quod res est alte repetere, λ Est Tolerantia vehiculum, presertim in bello, magni oneris: in pace, iustitiae, & aequitatis: quam facile princeps deserit, nisi in rerum asperitatibus adsit patientia, hoc est ars patiendi &scientia. Eit a rem haec principi necessariae . . Nam qui dolores tam priuatos, quam publicos nescit perferre: mollis, & este minatus: qui serendo vincit, patiens recte dicitur.Qui autem laborem delerit: fugit quod cupit.DNam ut refert Epichurrus, laboribus omnia nobis Di j vendunt. qui aute impatiens est doloris, tacit non ferendo, ut duplicem ferat dolorem . Non enim misnus graue est dolori cedere, quam ipse dolor. At contra quae mala caueri non possunt, libenter ferendo, evadunt timn . quod gratia impetrari non potest, patientia quaeri debet.
302쪽
pophthegmata de Tatientia I sis 3
Nam cuiusuis doloris remedium est patientia. qui igitur perferre nouit, vincit. Nunquam est virtus patientia, in rebus prosperis. ille vero est patiens, qui in aduertis conflictatur, ncctamen ab aequo, & bono potest amoueri. Nec minor interdum est victolia, mala ferendo vincere, quam resistedo. Hoc enim est fortunae, illud magis virtutis. Magnum igitur est vindictae genus: ignoscere victo. quia bis est victus virtute simul,& armis. Pusillanimus contra est, qui non potestiniuriam pati: nec est vir bonus, qui malos non tolerat: nec somtis, qui ira deijcitu P. b
3 ood Patientia in Resio, meluti quadam sit, ad Horiam, semita. a Vuod in patientiae fundo, mirtus omnis radices a at .s God plus sit in luctu ,stmaerore mali, quam in ipso malo. duod sine patientia quis non solum malo , sed etiam metu mact
, αuod miro etiam patienti, luctus pro amici interitu sit honestas.
st Vuod Eunaat etiam in paupertate, qui est patiens s Euod Patientia, ad felicitatem maxime pertineat, princiria./ o God Patientia sit armatura adamantina, qua omnes re Puit νεν ferri, in ignis impetus . Ir Guod Principis patientia sit, in populo ol qui, discipbna . I a ood aduersos oris procacitatem, non armatura prosit, sed
303쪽
1 s a' od sine Patientia, nemo non β miser. ro Libertatis acui sit Patientia.
veluti quadam sit ad lictoriam
semita. I. i , V O NIA M non imperio ius: scd imp
rium iuris nomine continetur, in iure luciscus, & sanguis est positus non solum imp randi , sed etiam imperata, & in pace, & in bello faciendi. illud autem cum appetant omnes: hoc nemo fere non grauare ferat: quod in altera multum sit dignitatis: in altero plurimum oneris. Cuidam militi, qui impatiens erat obsequij, sit tanti quaenam via in bello tenderet ad victoriam: non qua sulcatur aequor, aut transgrediuntur montium iuga respondit: sed una extat patientia, qua sola omnes superantur diss- cultates. Hac tantum virtutis semita Lacedaemonij, quamuis pauci, & inopes essent, Graecorum omnium euaserunt fortissimi, & Spartae maximum Imperium opulentissimasq; urbes, ac regiones subegerunt, quae totius Laconicae prout ciae principatum tenebat . 1
virtus omnis radices agat. I L. V M Ars imperandi in virtute residet, tanquam in sua sede, & fundamento, atq; ex arte, qui bonus est princeps, nouit non solum florem, sed etiam fructum excerpere imperij : interrogatus ab
304쪽
M ophthe mata de Patientia. as sab amicis, quo in campo, Virtus maxime radices ageret, infundo dixit patientiae. Malus enim est virtutis minister,qui nescit mala pati. id cum intelligerent Spartani, non tum pueros algoris, sitis, & inediae reddebant patientes: sed etiam in bello, ad vulneratassuetos ut haberent, nec mortem seriamidarent , vltro plurimis plagis lacerabant: in quibus, pueris facilius erat mori, quam ingemiscereo.
Muore mali, quam in ipse malo. III.
T res cum imbecillitate languet orationis: sic rei dignitas cum verborum apparatu, & splendore doctrinae, in ALDOBRANDINO essio - rescit. Amico aliquando in luctu, & qualore i centi dixit, omni malo sardius ese lugere. eo quod illud m,culam habeat fortunae, hoc animi dedecus. itaq; in legibus decemviralibus, quas duodecim tabulas appellant, non m do viris, sed etiam mulieribus eiulatus, fletusq; funebris prohibitus est. Nec est, ait, pro eius interitu, qui gloriose vitumum vitae suae diem obierit, dolendunU. Laudant igitur u teres Lacaenam illam, quae cum accepisset filium suum in praelio dimicantem cecidisse, ne ingemuit quidem,
sed Dijs se gratiam habere dixit, quod eum filium peperisset, qui pro patriae
salute mori non du- bitasset. ta
305쪽
a16 Carae Tetri Midobrandinisi UOD SINE PATIENTIA si VIS
non plum malo, sed etiam metu mali
torqueatur. IV. VI non regit, qui errantes non corrigit, quando nihil sit regere, nisi opus tu ilitiae, regia ars est, qua uniuersi homines, ad virtutem insom maritur. & avitiorum turpitudine procul pelluntur. interrogatus igitur, a quodam, qui in armis, imp tiens erat periculi, ubi esset hostis: timidis, respondit, in animo. salse quidem. Nam metus, in armis, omni hoste est capitalior. Terror igitur dictus est, quasi ter error, eo quod vir limitus mente ab honesto: corpore ab incolumitate, ac deniq; ab opibus fortuna procul aberre . .
luctus, pro amici interitu, si honesius. V.
V M patientia virtus sit viri, ab amicis interrogatus, ubi luctus viri, nihil, quod effae minati est animi, olerer, ubi respondit, mors est amici. - ae Amicus enim amici dissicilius fert calum, quam proprium . itaq; Alexander Magnus a virtutis magnitudine sic appellatus, pro morte Hephaestionis amici, non se solum sordidatum, ac luctuosum monstrauit: sed etiam equorum iubaς tonderi, ad cutem Vsque iussit,& turrium pinnaS, ac muroru m propugnacula exturbati, Ut maenia e Pam ipta desiderio Hepi, aestionis lugere
306쪽
ε ophthegmata de Patientia. a17
E V S cum omnia regat, qui regit, dei personam induit: cui omnes debent velle parere . Sed quoniam verbum pareo, quasi a patiendo di-E-ctum ess , nemo, nisi qui sit patiens, videtur ad Virtutem esse accomodatus. Interroganti igitur ubi haberetur optima virtutis schola: in patientiae dixit regione . Hoci sum sentientes Gymnosophistae, Indi sapientes, s immam laudem ponebant in patientia, & in doloris contemptu. Nudi igitur per nivem , & glaciem Caucasi montis errabant, nec cum ad ignem accessissent, ingemiscebant, .
adminiculis , maiora sciat, quam robore
virium a. VII. V M virtutis laus, in Principe saepe ex siccitate orationis exarescat, tum nullius de eius dignitate or tio magis, quam ALDOBRANDINI ube late irriganda est. Nam cum duplex sit Principis osticium: unum in vitiorum sordibus, ex hominum societate abstergendis: alterum, ut omne studium eorum ad virtutem acre sit, & expeditum: virum qi sum per plurimo studio anhelauit ALDOBRANDINVS, qui aliquando interrogatus, quibus adminiculis tot, tantas, tamq; arduas res gessisset, patientiae respondit. Hac enim Princeps tes grandiores sustinet, quam potentia, & viribus: tum quia vertitur circa dura,&arcerba, quae ferendo magis superantur, quam renitendo: tum quoniam homo, ut refert Xenophon Socraticus, omnium animantium, in rectorem suum est ingratissimus.
307쪽
paupertate, qui est patiens. VIII. E in Gregis sime pastore: neq; populi sine Prin
cipe, ulla est utilitas. Solus enim princeps, virtutem cum ministrat, sussicit omnibus. Semper igitur inquiebat, in paupertate abundat, qui est patiens. Nescit enim vir bonus, qui nihil appetit, egere. Hoc sentiens Socrates dicebat gratiam esse habendam naturae, quae res bonis viris necessarias, ultro exposuisset: dissiciles vero, ne paratu quidem esse necessarias. Quare diues est, non qui assivit pecunia, sed patientiL.
tatem maxime pertineat Principis. IX. v EMADMODUM si Plantat radices, odoris aliquo inficiuntur genere, qui ab ijs gignuntur
flores non vacant odoris eius vel grauitate, vel suauitate: ita qui mos est Principis latenter repit per uniuersum corpus populi. Pacientem igitur populum, ex tolerantia constituebat Principis, dicebatq; Principem praeter eum felicem esse neminem, cuius animus aduersus mala omnia, obduruisset patientia. eo quod sicut in Boetia, ad Trophonium, iuxta flumen Orchomenon, duo sunt fontes, quorum alter memoriam: alter obliuionem affert p tantibus: ita fere in imperio sine laboribus,& vigilijs, magnae felicitati, m gna pericula sunt finitim λ/.
308쪽
ε ophthegmata de Tatientia. as ' L
adamantina, qua omnes refluit o ferri, σignis impetus . . ' uxL Ο s virtutis, & firmamen tu na briae,una est, dicebat, patientia. Nam patientiam qui tollit, maximum animi munimentum tollere videtur. patet id cum multorum virorutestimonijs,tum vno potissimum Anaxarchi ςxemplo I Nam quorsum, quod hic malleis in doleo coluses, potius in dolore exili jt, quam in gemuitὶ non est obscura ratio. Dolot enim succumbit patienatiae: non patientia dolori. Hoc sentientes AEgy ptioris 'Sacet dotes;Hieroglyphicum pacientiae fecerunt tergus Crocodili. Nec falso quidem. Nam sicuti id, ea obrigere solet dbricia, ut omnes ferreos respuat ictus: ita patiens potest lacessiqnibrin laedi vero minime potest..ti l . aei tui ni di zo v iu 'mitae ni D lac et si a
t si OD PRINCfPIS PATIENTIA sit, in populo obsequi disi lina. X L
RINCEPS iustitiae, & legibus no obtemperans d cet imperando, stibi non esse obtemperandum . Siquidem', dicebat non esse verissimile, ut quis alteri onus imponeret, quod ipse non sustineret. Quare nihil est ad imperii auctoritate, in Principe firmius: quam di turna in iure, obsequi j patientia. Multa suntvete tu testimonia, sed nulla probationis arx est firmior, quam quae natura exemplis stipata, septaq; tenetur. Sicuti enim arbor, suber dissicile recipit vulnus, & si recipit lucro habet, quia arborea praeter aliorum naturam, nisi lanietur, suo sutacatur cortice: ita vir patiens, ubi alij flaccescunt, alacritate reuitescit, & roborS.
309쪽
Card. Petri Midobrandinisi UOD ADVERSUS ORISi PROCACL
tatem , non armatura prosit: patientia. . XI L. IHIL est in bonis melius, quam quod princupi debetur. Nam a Principe non solum communis vitae, sed etiam virtutis recunditae, de is do Minae manant summa auxiliata. Itaq; oli In sapientissimi quiqvviri non ante, libros sqos in lucem edebant, quam illos Principis nomini, ut eo virtus Omnis rediret, unde digressa esset, consecrarent . Res est ex Anististitis instructione, & disciplina in aperto. cum enim in populi turba, pauci bene sentiant: multi eeierent: omnes verὸ male loquantur,interrogatus quae aduersus petulantiae,&pr cacitatis morsus esset armatura et non loricae, . aut thorax dixit, sed patientia, . Nam cum non fiat nisi nolenti iniuria ι qui non aegre fert iniuriam, vim omnem retundit iniuriae. D mosthenes itaq; a quodam conuicijs lacessitus, nolim tedum dixit in hoc genus Certaminis descendere, in quo qui vincitur ipso victore est melior. is enim demum inter mortales est teterrimus, qui pessime loquitur.
patientia reddantur facit ima . XIII. RAECLA RVM obsequij , quod ALDOBRANDINO debetur, testimonium: non' molle, & remissum amoris, familiares eius, uti ostenderent, ab eo aliquando percontati sunt, cuius ope adiutus tot res, tam graues, & acerbassiistineret:
patientiae respondit. Nam patiendi virtus haec est, ut dissici, lima
310쪽
ε ophthemata de Patientia. a II
lima quaeq; ex diuturna consuetudine, reddantur facillima. ita Socrates Alcibiadi miranti, quod Xantippen ad res omnes acrem, & acerbam, quae nunquam in virum dentes non ex curet, pateretur, ego inquit iam pridem eius iurgijs sic assuevi, ut ipsa iam callum obduxerit meo stomaho.
si UOD NEsi UE POPULUS PLURIUM
Aminium: neq; virtus otium norit pati. XIV. ἶ M'plures eundem Imperi j clauum tractare sontenderent, dixit neq; populum plurium dominium: neq; aspirantem ad vi tutem scire otium pati. alterum Lydotum Rex Craesus sua interdum docuit stili titia . Nam cum fratrem imperandi sibi ascisceret socium, tum quidam ex lydis, is Rex inquit, omnium in teri ra bonorum Sol est auctor: at si gemini soles forent, periculum esset, ne omnia incenderentur: ita regem quidem Vnum accipiunt Lydi : duos simul tolerare non possitnt . in altero testis est ipse Antistes .iNam interrogatus ab ambitiosis qui busdam cuius ope pararetur imperandi sapientia, non dignitatis dixit, sed temporis, & stud ij. Non enim ut Caeneus, qui subito e muliere factus est vir, optando tantum: sic repente qui stultus abit cubitum, surgit lapiens.
-ύUOD SINE PATI ENTIA, NEMO non sit miser. X V.
UM conspiceret plurimis calamitatibus obiectam esse mortalium vitam, multiq; Obld, grauiter iudies ingemiscerent : dixit non eos esse naiseros, Cili