장음표시 사용
71쪽
illud est consili j tantum: hoc plurimi stud ij . & dissicultatis Nihil enim si Antiquitati fides habetur, pluribus viFilijs,& l
boribus, quam virtus paratuW. Nam quorsum quod, Hesperidum mulierum mala aurea, quae Draco afferuabat, non nisi occisis Dracone, sublata sunt ab Hercule nihil conditius hi comento, ad rem afferri potest . intercluditur enim virtus non modo plurimo, sed etiam saeuo, immani affectu, qui ad virtutem accedentes, tanquam Draco truculentissimus suis interdum absorbet faucibus . moniam igitur non nisi graui certamine paratur virtus, ignauis omnibus ad virtutem cla sus est aditus.
Egloria unquam improbis animum faciti neq; adimit infamia. quare nihil est hominiabus improbis desperatius. Siquidem nihil est in eos contumelia, nisi sceleris augendi seges,& materia: nihil laudatio, nisi ansa in flagitiorum sordibus perseuerandi. cum igitur nihil peius diffluat
cum aetate, quam sceleratus, constreuit dicere, aduersus artatis labentis senium, summum in una virtute esse remedium. vi tus enim non solum non consenescit: sed etiam perennes viros facit. loquuntur id fabulose Poetae, docte tamen . Non enim sine causa, apud eos Medea consueuit e lenibus iuuenes reddere . Nam qui ex errore inueterato res piscit, is
demum repuerascit, nec adeo videtur veterem - hominem exuere, quam nouum induere a
72쪽
ε ophthumata de Virtute . 33ίυοD UtRTUS ARMATURA SIT,
sua nec ferro penetrari: nec dolo post surripi. XVI.
V M forte timidum in periculis ducem corriperet,iliu se hoc commento tegeret, quod non, VeAchilles, corpus haberet ab offensione immu-- ne . tum ille, tot sunt, dixit, Achilles hac nostra etiam aetate; quot sunt viri boni. habet haec sententia, sine ulla vocis acerbitate, morsus in timidum quenqs acerrimos. Nam ut vir us non relangescit, sed virescit vulnere: ita viri boni vis corroboratur, non debilitatur offensione. vetus est apud Homerum, rationis auctoritas . Nam cur ab Hercule, quo magis Antaeus ad terram erat depressus: eo attollebatur eminentius Z non est aspernenda fabula . Nam is demum est vir bonus, qui nouit ex depressione attolli: atq; ex incommodis commoda capere: malaq; omnia lucro haber .
aduersis timoremG. XVII. IR MIS SIM A perturbationum omnium cautio, in virtute est fundata. Nam virtutem qui habet, potest in periculis timeri, non pol timere. Cum igitur cuida timido, in ipso belli incendio, nullum armoru genus sussiceret: quaesitum est, sedata pugna, num etiam aduersus timorem, quis posset armari: certe respondit. Nam umbonem qui habet Palladis,immunis est ab omni turpitudine timoris . eo armatus Perseus ad Gorgones eu lauit, quae erant tres Sthenio: Euriale, & Medusa: Magna est, ut patet hoc fabulae argumento, virtutis commendatio
73쪽
Etenim quae tria mortalibus terrorem incutiunt malorum g nera : contumelia ambitiosis: paupertas auaris, & infirmitas voluptuosis,illa ultro saepe a bono viro virtutis ergo appetu tur , nunquam refugiuntu C.
IHIL grauius solet quam casum, atq; orbit tem virtutis, in afficto religionis imperio deplorare: nec benignius quicquam , quam in viam redeuntes,exciper . Huc etsi omne eius spectat consilium : ut tamen cosiiij sui laudem tegeret,consueuit dicere, homini esse facillimum alteri consilium dare: sapere vero dissicillimumci. Magna vero ,&de coelo vox ea visa est. Nam omnes fere bene sentiunt: nemo autem recte agit, nisi sapiens . nihil enim est sapientia, ut via dere est apud Euripidem, nisi lampas Dei, qua non solum nox obscurissima iugatur ignorantiae: sed etiam improbitatis pelluntur omnes tenebrae. Neq; alia de causa Phaebo, apud Veteres Cithara, & plectrum tradebatur, nisi ut ostenderent, sapientis esse rebus omnibus consonare, atq, absona uniuersa in ordinem, & concordiam reducer .
Grauius iactura opera, oe Inudij. XI - 2VM nihil fructuosius sit virtute, interrogatus alia 2 si quando a CLEMENTE VIII. quid viris bonis maxime displiceret, quod frustra fit respondita. habuit haec eius responsio non minimum aduersus sordid
74쪽
rum auaritiam, qui nihil in beneficos rependunt, acrim niae: plurimum ad commendandam admirabilem summi Pontificis liberalitatem, ingenij, & acuminis. Plus quippe est mali in iactura laboris, quam in ipso labore. annumeratur enim haec inter sv mmos,apud inferos cruciatus. Nam cur, ut placet Poetis, aut Sisyphus AEoli filius, propter hospites interemptos, hanc luit pamam, ut relabentem semper scopulum, ad verticem montis cogatur reuoluere: aut Belides, pr pter viros necatos compelluntur perforatis urnis, aquas petapetuo haurire Z ut certe noc commento attendatur, quod frustra fit, id non laboris habere asperitatem, sed operis ins m iam , & cruciatus atrocitatem .
V M ille nihil aut sentiat, aut dicat, quod
non summo consensu, atq; aurium com probatione, ab omnibus hauriatur: tum sciscitanti aliquando Iudici, qualis deberet esse delicti poena: qualis, respondit, est iustitiae statera. Graue quidem, & miti ingenio Improbos mitte sit iudicium. x X.
dignum responsum. ln Iustitiae .n. statera ponderis plus habet benisciu, quam maleficium. itaq; Persis nunquam ante solent quemquam iudicio capitis damnare, quam diligeter eius mo-
medicina potius videatur delinquentis , quam poena .
75쪽
exulet calamitas. XXI. A B VIT saepe id in ore, & sermone, ab una virtute solum omnia excludi malorum genera: nec miserum eum este posse, qui aduersus temporum iniuriam, circon sieptus ilipatusq; teneretur tus item haec olim fuit Imperi j Romani disti plina. Nam ad quid in num o Gordiani imperatoris virtus essi gebatur mascula, imagine senis, barbati: nudi: stantis: clarae innixi : exauium Leonis brachio reuolutum tenentis 3 docet haec imago,quae beneficia sunt virtutis, quam qui habet, statim redditur fortis: sapiens : solers: utilis: honestus: atq; aduersus omnes rerum asperitates armatus. Nihil enim elivirtus nisi Clypeus Achillis, qui a V ulcano fabricatus, nec ferro penetrari, nec dolo surripi poterata.
UM Animaduerteret nescio quem, dignitate elatum, qui magis virtutis gloriam anhelaret, quam virtutem: dixit honorem non dignitatis Hine praemium, sed virtutis: atq; gloriam omnem sine vi tute, reddi ignominiosam. Id non minus docte, quam eleganter. Nam extra virtutem nihil est, quod vere potest laudari. Nec enim summa laus est regni, sed virtutis. Hoc Romani, ut Ostenderent, virtutem Deam: non Regnum Deum fecerunt . Nec sine consilio. Nam qui virtutem violat, Deum via detur violare: & qui virtuti paret, Deo censetur parer . Nullus igitur eis maior, quam virtutis in bono viro, triumphus.
76쪽
Virtus. X XLII. CIS CITANTI cuidam quid in terris maxume esset admirabile. virtus ait, quae facit ut maereat quis in voluptate , & exultet in angoribus laetitia . Hoc sentiens Aristippus asseuerabat ni- .hil solem unquam .vidisse admir bilius viro bono. Nemo enim est vir bonus, nisi qui quasi vivat in corpore mortuo. quod cum animaduerteret Plato,viros b nos non mortales, sed mortiferos vocabata. externa enim mala, quae sunt aut corporis, aut fortunae, sic despiciunt, ut videantur in ijs nullum saepe sensum habere doloris: ali quem semper iucunditatis . Hoc ut docerent A gypti rum Sacerdotes , virtutis Hieroglyphicum os amygdali fecerunt. est: enim id pluribus veluti stigmaticis notis,& cicatricibus redundans: ciusq; arbor clauo infixa fertilior redditur : nucleus vero, amarus presertim , ebrietati maxime resistit: atq; quod maxime est admirabile, arboris eius cortex cum amarissimus sit: suauisti mos tamen fructus edit. ex quo non dissicile est colligere eos, qui mala refugiunt aut corporis, aut fortunae, ita a virtute esse ab alienatos, ut nullum sensum,aut gustum virtutis videantur haber . Nam bona animi, in malis externis potissimum haerent infixaia.
77쪽
IHIL est Religio, nisi imperij vexillum .
Nam cum religione crescit, & decrestit i perium. Vt enim iurisprudentia publicae utilitatis: it religio arself, & scientia communis vitae,& uniuersiae salutis. itaq; in imp rij insignibus, ut asserit Herodianus, praecipuum fuit religionis. Nam quorsum,etiam apud Romanos ignis ille Regibus, & Imperatoribus, hasta in sartagine p raelutus 3 habet ignis hoc loco non elementi, sed religionis, qua virtus omnis vehitur, interpretationem. Petitum autem ethhoc insigne a Chaldaeis,qui, ut scibunt Graeci,ignem numinis vice coluerunt. Existimabant enim nulla re magis Religio, nem, quam igne posse figurari. quia ignis e coelo mistus, continenter in coelum tendit : atq; elementum cum sit, non tamen ut caetera Elementa, putrescit, aut ullis contaminari potest sordibus: sed semper viget cum coeli leuitate: nunquam sine splendore, quo obscurissimae noctis pelluntur tenebrae. Magna Vero olim Romanorum gloria, qui Rei bellicae muti tum , non parum Agriculturae: Religioni Omnia tribuebant. Et ita,ut in religionis errore, videretur quasi erroris dedecus, in studij decus, & ornamentum commutare. At in Ampli Dsimo Cardinali P. ALDOBRANDINO alia est religionis gloria: multo dispar pietatis ratio. Hunc qui intuetur, non adumbrationem intuetur religionis: sed ipsam omni vi tutum comitatu stipatam, Eccletiae Romanae religione .
Hicin A mplissima illa legatione,qua Regis Catholici PHLLIPPI IU. MARGARITAE honestulit nuptias,
78쪽
vbi Senatum Mediolani regustauit, in quo non ignis, ut olim
apud vestales virgines, coruscat interpres, & nuncius religi nis: sed ipsa omni virtute, aucta& cumulata religio, aperte palamq; caepit Reginae de tanto Senatu gratulari. Nec falso id quidem. Elemim nunquam Theopompus Spartanorum. Rex meliores habuit Senatores : quam Mediolani habet Rex Regum PHILIPPUS. Nam,ut Gubernatori in alto cursus secundus: medico, salus: Imperatori victoria: ita sacrosancto huic ordini, beata ciuium vita est proposita: nec quicquam molitur, nisi ut ciuitas sit opibus sirma: copiiijs locuples : gloria ampla, & virtute honesta . Hirum virtutum adumbratione, Rex Theopompus cum, in suis Senatoribus, animaduerteret: tantum illis tribuit, ut Ephoros instituens, magnam partem regni illis adiunxerit,cum summa auctoritate imperi j: at Regis uxor id aegre ferens, quod regnum an .gustius relinqueret liberis: i mo latius,atq; firmius respondisse relicturum.Consilio enim,sapientia,&auctoritate Senatus: non potentia, Sc viribus magnitudinem regni definiebat. ad magnam igitur Regis Catholici gloriam spectat Senatus Mediolan. Hic enim ius summa semper dc finiuit religione rreligionem tot virtutum dotibus locupletauit: tanta scientiarum omnium dignitate honestauit, ut in religione non solum iuris, sed et rustitiae obses esse videatur, & pietatis. Hoc
anima uertens ipse legatus ALDOBRANDINVS, non tum optime sensit, sed eum praedicauit de sapientissimo eo ordin . N im Deum, qui sequitur, non potest quod turpe est
non refugere: non voluptates non contemnere: non labores
non appetere: non deniq; omnia diuinae voluntati posposita haberS. Multa sunt tanti Antistitis de religione sapienter dicta & responsa, ex quibas,pauca excerpsi: quorum series, & numerus hic est.
79쪽
. αuod Principi norma Imperandi sit religio. a diuod felix stuat ex religione rerum omnium euentus. 3 auod sicuti corpus sine anima: ita contabefiat sine religione Imperium. uod nusto potest populus offensionis timore inci nari, υἷi Primceps est religiosus., AEuod Maxima sit in Religione, Principis gloria. s. od Religio iampas sit rerum agendarum, of mitandarum. ν .Quod homo sine Religione nomen amittat hominis. θ uod nihil sit clementius religione. s quod donum tantum sit aera recte imperare. ι ο αuod nudum sit belgi firmius, quam relgio praesidium. ι ι αuod neq; iners, neq; mst tuosis, neq; senio obnoxius Areligiosius. ιa ood nihil sit renitentius religioni, quam moluptas./sci uo religio requirat, On corporis, in animi pmul obsequium. ι - βuod sine religione infeliciter cadant omnia. a s God nec tempus, nee locus Pus macare debeat religione. a s αuod religionis causa, nihil homini graue itiden debeat. ν,αuod nihil μ in terris, quod non oleat vim numinis .i δὴ uod religiosus uat tanquam in corpore mortuo.
ιν Godras salutaris magis sit, quam iucunda rei gio. ao uod Religionis non obseruata, nulta sit excusatio. si quod sine religionis gradibus nudus sit in caelum ascensus. a a God religioncm qui deserat , omnia bona deserat. is αuod Religiosus bono miro sit melior. a od Regium sit magis rebigioni obedire, quam bostibus is
80쪽
ε ophthe mata de Religione . I
V M Princeps ad imperandum in Dei Opt. Max. locum sit suffectus, quem senui nemo potest,
sine religione, consueuit dicere Principem trubus de causis, nihil magis oportere, quam religionem spectare. primum quia homo est: deinde quoniam Dei minister: tum quia rector est rei p. & publici consilij auctor. Homo enim particeps est rationis,cuius bonum, quia non est quoddam singulare, sed commune bonum : feliciatatem suam non debet, in priuato aliquo , sed in publico b no collocare: hoc est in Deo Opt. Max. Est autem Dei minuster, quia a solo Deo, non ab ipsis hominibus, rerum bene gestarum mercedem expectat : atq; quoniam sistus Deus regit omnia, non potest ante regere, quam videatur Dei immortalis partes sibi asciscer . Rector deniq; cum sit communis vitae, & procurator publicae salutis : non satis est principem esse bonum: sed alios etiam debet bonos redii re, quod item uno fit religionis prauidio, quando nemo sit bonus, aut potius non sceleratus, qui desciscat a religion .
Religione rerum euentus. ff. E SPIRAT in inclinata fortuna, ubi Princiapem videt religiosum , populus. Nam Religio in principe ars est, non lotum orandi: sed etiam exarandi quod volet a Deo. Quocirca pronunclauit aliquando sapientissimus ille Antistes, in religione maximam commendationem esse Principis.Nam princeps videtur